Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

DILA GECAJ – SHQIPONJA E KËNGËS SHQIPTARE

by

Nga Sulejman MATO,Tiranë/
Në prag të Krishtlindjeve dhe Vitit të Ri, në një mbrëmje me atmosferë të veçantë mikpritëse, pata fatin të njihesha me dy këngëtare të shquara të këngës popullore, Dy vajza të thjeshta, njëra vinte nga Amerika, Dila Gecaj, poetja dhe këngëtarja e njohur e këngëve të trevës së Gjakovës, një vajzë tepër e thjeshtë dhe plot hire, me flokët të bukur e të dendur hedhur supeve, e veshur kuq e zi, siç preferojnë të vishen kur vijnë në atdhe të gjitha vajzat shqiptare që rrojnë larg, plot me mall për atdheun. Tjetra vinte nga Athina, Lindita Gjoka, këngëtarja e njohur e këngëve mirditore, një vajze e qeshur, e ndjeshme dhe miqësore, me një bishtkali të gjatë.
Përjetuam një darke të intime dhe shumë të ngrohtë miqësore, tek restoranti “Amur”, së bashku me spikeren e njohur të Radiotelevizionit shqiptar, Sivana Braçe dhe studiuesin dr. Murat Gecaj. Na bashkoi kënga popullore. Koncerti që do të jepej pas dy ditësh në qytetin e Shkodrës te dy shoqet këngëtare do të realizonin së bashku dhe një klip të ri. Këto dy këngëtare të njohura kishin kohët që korrnin duartrokitjet e diasporës shqiptare në vendet ku jetonin dhe punonin. Me këtë duet të ri, shqiponjat (Shqipëri-Kosovë) do të shndërroheshin në një shqiponje të vetme, si shqiponja e flamurit kombëtar.

***

Ato që i mbledhin shqiptarët pranë këngëve si pranë zjarreve të ndezur të vatrave shqiptare

Kush i ka njohur dhe dëgjuar këngët e tyre në festa, në dasma e në përvjetorë, mund t’ju tregojë dhe më mirë emocionet që kanë përjetuar ato kanë dalë në skenë, me veshjet e tyre karakteristike popullore.
Në kohët më të vështira të emigracionit, kane qenë këngët popullore dhe këngëtaret si Dila dhe Lindita, ato që i kanë mbledhur dhe i mbledhin shqiptarët pranë këngëve si pranë zjarreve të ndezur të vatrave shqiptare. Kam parasysh shumë koncerte të dhëna jashtë atdheut, midis emigrantëve, kur nuk reshtin duartrokitjet e përlotjet, valëvitjet e flamujve shqiptarë dhe thirrjet: “Rroftë Shqipëria!”. Në një farë mënyre, këngëtare si Dila dhe Lindita, si Merita Halili e Liri Rasha, si Eli Fara dhe Ermira Babaliu, që jetojnë jashtë atdheut, kanë qenë dhe janë ambasadoret tona të nderuara, të cilat, në çdo vend që janë gjendur janë pritur e përcjellë me ovacione dhe duartrokitje te pareshtura, dhe spektatorin e huaj e kanë lënë të mahnitur, jo vetëm me meloditë e papërsëritshme të thesarit popullor, por dhe me kostumet e jashtëzakonshme e plot ngjyra e fantazi të kostumografisë shqiptare.
Në atë mbrëmje unë ju bëra një propozim, që më pas do të më dukej pa kuptim:”Pse nuk këndoni të veshura me kostume të kohës ?“ Jo. U përgjigjen ato të dyja njëzëri. Ti nuk e kupton dot sa efekt ka kënga kur je veshur edhe me kostum popullor. Na pyet ne që i përjetojmë këto emocione të spektatorëve tanë të cilët janë të etur dhe për një fjalë shqip…” U dhashë plotësisht të drejtë, duke menduar se, atë që nuk e kanë bërë dot ambasadat tona gjatë këtyre viteve të tranzicionit, e bëjnë këto këngëtare sokolesha pa të cilat përvjetorët dhe festat tona në emigracion nuk do të kishin bukurinë dhe ndriçimin e duhur.
Dila Gecaj, një emër që të kujton menjëherë këngët popullore të trevës së Gjakovës, prej nga vjen, ku është lindur dhe rritur bashkë me këngën. Ishte fare e vogël kur nisi të dal në skenë. Debutimin e parë e ka bërë në vendlindjen e vet. Një zë i veçantë, tingëllues si ujërat e kthjellëta të Cemit, hera – herës, i trishtueshëm, si trishtimi i motiveve malësore që ajo këndon. Hera –herës zëri e saj shpërthen me nota të gëzueshme. Gjatë gjithë jetës së saj ajo ka lënë gjurmë në këngën popullore me një repertor të pasur. Nga krijimtaria e saj ne kemi disa albume, me zërin e saj dhe duete me këngëtare dhe këngëtarë të tjerë të njohur, si Arif Vladi, Parashqevi Simaku, Merita Halili e Shqipe Kastrati. Kënga për Dilën është bërë ushqim shpirtëror, për veten e vet dhe për dëgjuesin shqiptar.
Këtë e jeton e këndon në Amerikë, për spektatorin shqiptar në emigracion, por edhe për dëgjuesin e huaj. Zëri i saj melodioz me një timbër krejtësisht të veçante është bërë e njohur për shqiptarët e Shqipërisë, Kosovës, Maqedonisë dhe Amerikës.

Zëri i Dilës ka qenë një ngushëllim dhe inspirim për emigrantët e Amerikës, të cilët, edhe pse jetojnë në një vend të përparuar e të zhvilluar ekonomik, u mungon qielli i Shqipërisë.

Ajo që të bën përshtypje kur dëgjon së kënduari Dilen, është zëri i saj i hollë koloristik e paksa melankolik në harmoni me gjendjen e saj shpirtërore. Dhe trajtimi i veçantë, plot patos, i temave patriotike. Zëri i Dilës ka qenë një ngushëllim dhe inspirim për emigrantët e Amerikës, të cilët, edhe pse jetojnë në një vend të përparuar e të zhvilluar ekonomik, u mungon qielli i Shqipërisë. U mungon dashuria e njerëzve që kanë lënë në këto troje, u mungojnë rrugët e qytetit dhe të fshatrave te tyre, u mungojnë tingëllimi i bukur i fjalëve shqip, ndaj, sa dëgjon fjalët e para të këngës “Lene nanen, lene baben”, sallën e pushtojnë duartrokitjet e gjata.
Dila vjen këto ditë në Shqipëri dhe ne Kosovë, për të shkelur me këmbë tokën që e rriti, dhe të prek me zërin e saj melodioz njerëzit dhe spektatorin që i ka munguar prej sa kohësh.
Gjithë këtë iniciativë këto këngëtare e bëjnë në kondita të vështira, privatisht dhe me shpenzimet e veta, jashtë çdo përfillje nga ministritë e kulturës, duke e ditur që janë të mirëpritura nga spektatori artdashës, ato kryejnë një mision të shenjtë për shqiptarët.
Këngë të tilla patriotike, të cilat bëjnë pjesë në repertorin e Dilës, si ”Mirë se të gjeta toka mëmë”, “Krushqit për Kosovën”, “Motra e Gjergjit” etj., të kënduara mjeshtërisht nga kjo këngëtare gjakovare, përbëjnë një vlerë kombëtare. Dhe nuk janë vetëm këto dy këngëtare që kryejnë këtë mision të heshtur kulturor, janë dhjetëra këngëtarë e këngëtare të tjera të shpërndara nëpër botë, si Merita Halili, Ermira Babliu, Shqipe Kastrati, Arif Vladi, Parashqevi Simaku etj., ejt., qe, duke jetuar e punuar jashtë atdheut mbajnë të ndezur zjarrin e këngës popullore.

Shkodra përjetoi ngjarjen më të madhe artistike të vitit

Të nesërmen dy këngëtaret realizuan klipin e tyre të përbashkët. Dy dite me vonë, Teatri i Shkodrës, me këto dy këngëtare dhe të tjerë, do të përjetonte ngjarjen më të madhe artistike të vitit.
Duke i mbyllur këto shënime për Dilën dhe Linditën, dua të theksoj një gjë të rëndësishme: Janë këto këngëtare të cilat me sakrifica dhe përkushtim ruajnë dhe transmetojnë këngët burimore të vendit tonë nga brezi në brez, duke u bërë protagoniste të vlerave kombëtare në festa përkujtimore, dasma dhe përvjetorë. Spektatori i do, i vlerëson dhe kudo qe ndodhet i duartrokit i intuziazmuar. Pa këngët e tyre festat nuk do kishin as kuptimin, as dritën, as entuziazmin dhe as frymën patriotike që i rrëmben shqiptarët në raste të tilla. Duhet t’i përgëzojmë dhe t’i vlerësojmë këto dy këngëtare dhe gjithë këngëtarët e tjera që kultivojnë këngën popullore dhe për edukimin me traditat më të mira të këngës popullore që ato përçojnë tek brezat më të rinj.

KOSOVË, DASHURIA IME E PARË

by

Nga Rrustem Geci,Dortmund */
Letërsia i përket atij që krijon, ndërsa historia atij që jeton. Jeta njerëzore përherë ka nevojë të çlirohet, të ndërtoj, dhe me çaste të dehet. Polibi, historinë e quan shkollë të së vërtetës, shkollë që parapërgatit dhe përgatit shtetin. Krijimtaria poetike, dhe ajo historike e Prof.dr. Sabile Keçmezi- Basha, është e gjerë dhe e thellë. Në poezi Sabilja rrëmon të bukurën, të magjishmen, shpirtin e përgjakur të dhimbjes, ndërsa në histori, ajo mëton kuptimin e luftave dhe të betejave, dhe hapin e pandalshëm të kohërave.
Është lëngu i thellësive që i pjek drithërat, që i lulëzon pemët, që zambakët i bënë me lule, dhe gurin e shndërron në trëndëfil. Gjaku i shkruar i poetëve dhe shkencëtarëve vete tek gjithsecili njeri, i heshtur dhe mizor. Edhe njeriut, edhe historisë, jo rrallë i shkyhen këpucët, i vjetrohen rrobat, e kaplon trishtimi. Udhët në jetë janë të pafund, por mbërritjet herë-herë vonohen, lexoj në një petale të lagur peme. Historia s´ guxon të harron, shprehet Sabilja. Janë shumë pikat e gjakut që na thërrasin t´i lexojmë, ti trajtojmë dhe ti vejmë në libra. Harresa bën dëm si vërshimet, edhepse ne me të jemi të afërm.
Sabile Keçmezi – Basha, është autore e 17 veprave shkencore. 21 veprave letrare, dhe 300 publikimeve në gjini të ndryshme, 34 fejtone, dhe gjithë vepra e saj mund të përmbledhet në në 38 libra, me rreth 10 mijë faqe tekst të shkruar. Sabile Keçmezi-Basha u lind në vitin 1954, në Koretin të Dardanës. Shkollën fillore e kreu në vendlindje, ndërsa të mesmen në Dardanë.
Shkrimtarja, Shkencëtarja dhe publicistja Sabile Keçmezi-Basha, Fakultetin e Shkencave Politike e kreu në Beograd, ndërsa Magjistroi dhe Doktoroi në Shkencat Historike, të Universitetit të Prishtinës. Sabile Keçmezi – Basha, është Shkencëtarja, dhe Shkrimtarja më prodhimtare në Kosovë.

Veprat shkencore dhe letrare të Sabiles, janë kreshta të një shpirti krijues, dhe me shumë talent. Në peisazhin e veprave të Sabile Keçmezit Bashës, lexuesi has në të gjitha ngjyrat e ylberit. Vreshta poetike e Sabile Keçmezit-Basha, është përplotë veshul të të gjitha kohërave. Ah, kjo ëndërr e çastit / në mungesë të letrës / ngeli dhe pa bar / ngeli dhe pa fushë të blertë …Poezia e Sabile Keçmezit-Basha, është e ardhë nga terrinat e shpirtit, dhe nga dallgët shpërthyese të përroit të jetës.

Në këtë fillim shekulli, shprehet poetja Keçmezi- Basha, mbërritja mbërriti e munduar dhe në fytyrë na erdhi pak me ca pikëla. Rruste, poezisë jo rralë sytë i mbushen me lot e revoltë të paparë. Bota poetike por edhe ajo shkencore e Sabile Keçmezit-Basha, është e gjerë dhe e thellë. Dy botët e saj, poetikja, dhe historikja, rendin në një qerre, historia tek betejat, dhe poezia tek e bukura, sublimja dhe shpirtërorja.

S´dua të jem peng i së tashmes së shkaparderdhur, Poezia dhe historia janë në ADN e gjakut tim, shprehet Sabile Keçmezi-Basha. Në kraharorin tim ( shprehet shkrimtarja ) , bëhet luftë e madhe, luftë për lulen që s´dinë ta mbajnë veten, dhe luftë për lulet që vyshken përpara se të lulëzojë. Unë rrëfen Sabilja, detin e shikoj edhe nga bregu i detit, por, bregun e shikoj edhe nga thellësia e detit. Në këtë mynyrë, poezia tek unë hapur i ka të gjitha dritaret. Me poezinë shprehet shkrimtarja Basha, unë jam e vet-përgjakura e vargjeve të mia. Ndryshe bima poetike, bima që e krijoj unë s´do kishte as rrënjë, as trung dhe as degë.

Rruste, me historinë mua më bashkon qëndresa, qëllimi, kryengritjet, burrrëria e luftave dhe betejat të pareshtura të popullit tim. Letrat e pabotuar të kryengritjeve, të luftave dhe të aspiratave të popullit tonë për mbijetesë, ( që flejnë ende nëpër arkiva të ndryshme të botës) janë drama që zhvillohen në kraharorin tim. I nderuar, edhe historisë i shkyhen këpucët, i vjetërohen rrobat, dhe paqja herë- herë, atë e bën të mërzitet. Historia shprehet Sabile Keçmezi – Basha, vazhdimisht armatoset, dhe vet-armatoset, duke marr në dorë vet flamurin në luftat globale.
Ajrgjaku i jetës sime është poetik. Njëherë në kopsht ( kur isha moshë e re ) desha ta prek një zog, por zogu u tremb, duke më thënë, mos m´prek, prekja jote më le gjurmë. Unë e habitur, u skuqa nga përgjigjja e zogut krah shkruar. Prandaj, që nga ai çast rinor, natyra mbetet poetika ime. Lulet femra dhe lulet meshkuj unë i pëlqej shumë. Motivet me ushtarë të historisë, dhe me prijës të saj, më stërngarkojnë të rrëshqas Kutia e Pandorës nga anija e dhimbjes, dhe nga hamaj të hamallosur.

Prof. dr. Sabile Keçmezi-Basha është veprimtare e palodhur e çështjes kombëtare. Deputete në legjislacionin e parë të Parlamentit të Kosovës. Ambasadore e Paqes, dhe anëtare e Akademisë Evropiane të Arteve. Anëtare e Këshillit të Shkencës në MASHT, anëtare e kryesive të shumë shoqatave shkencore e letrare, anëtare e disa redaksive dhe revistave. .

Prof. dr. Sabile Keçmezi – Basha, është e vlerësuar me shumë çmime të para dhe mirënjohje nga institucione e shoqata të ndryshme. Sabilje Keçmezi- Basha, është anëtare e Shoqatës së Shkrimtarëve në Itali. Ajo deri më tani ka marrë pjesë në mbi 70 tubime shkencore në vend dhe jashtë vendit. Shumë vepra të Prof. dr. Sabile Keçmezit – Basha, janë përkthyer në disa gjuhë të huaja. Figura krijuese e Prof. dr. Sabile Keçmezi Basha me 38 vepra, 300 publikime, 38 fejtone të botuara, dhe me rreth 10 mijë faqe tekst të shkruar, Prof Sabile Keçmezi-Basha, lirisht mund të quhet, krijuesja, Nder i Kombit.
Kontributi letrar dhe shkencor i Prof. dr. Sabile Keçmezit- Basha është kreshtë vullkanore. Autorja e 38 veprave letrare dhe shkencore është sukses i talentit dhe pasionit të saj për artin dhe shkencën. Unë kujtoj se nuk ka një të parë në Kosovë, që të mos krenohet me krijimtarinë poetike dhe shkencore, të Prof.dr. Sabile Keçmezit – Basha. Veprat e Sabiles, „Këmishë e Atdheut“, „Metafora“, „Kujtesën e ka kapur skleroza“, „Natyra pa kornizë“, „Malli për Itakën“, „Kodi i pritjes“, „Lëkura e grisur“,…dhe dhjetra vepra të tjera, janë kështjella të palëkundura përballë erërave të kohës. Mungesa e disa pjesëve të mohuar dhe të pashkruara të historisë sonë, shprehet shkrimtarja dhe shkencëtaraja Sabile Keçmezi-Basha, kraharorin ma bën të digjet dhe të tymojë. Itakë, gërsheti im i përgjakur, më le të dua, më le të përqafoj, tek ti kam një pik të gjakut tim, të stërgjyshërve të mi të mohuar. Suksese, dhe jetë të gjatë autores!
*(Ne Foto: Prof.dr. Sabile Keçmezi- Basha)

Jusuf Hoti, gjurmet e nje rrugetimi 40 vjecar

by

Nga Kadri TARELLI/
E pabesueshme që një njeri të mbetet drejtor gjithë jetën, madje pa u shkëputur nga drejtimi asnjë ditë. Bëhet fjalë për Jusuf Hotin, i cili pak muaj më parë, në shtator 2014, doli në pension pas dyzet vjetëësh drejtues i shkollës së Mesme të katundit të Ri. Thashë e pabesueshme, sepse të mbetesh drejtor edhe në vorbullën e këtyre viteve të trazuar, është më shumë se çudi, kur dihet se ç`kanë bërë furtunat politike me drejtuesit e shkollave, hiq e ver dhe ver e hiq, bile disa edhe pa u tharë boja e shkresave të emërimit. Për fat të mirë Jusuf Hoti mbeti drejtor. Nuk di cila është formula magjike; që ai i qëndroi larg politikës, apo politika nuk u muar me të? E vërteta ndoshta gjendet duke i bashkuar të dyja, por unë mendoj se e para ka rrënjë më të forta. Ai, duke i qendruar fanatik parimit dhe ligjit, se “Shkolla është e depolitizuar”, nuk i begenisi partitë, por shikoi drejtimin e shkollës në kushte të vështira të kohës, që askush nuk do që të përsëriten. Sidoqoftë hamëndësimet, edhe kur kanë arsyen brenda, nuk të çojnë drejt të vërtetës, pasi ka ca gjëra të tjera që janë më thelbësore, e që lidhen me profesionin dhe më së shumti me personalitetin e tij, si njeri e më tej si nëpunës shteti.
Kush e njeh dhe ka punuar me te, me plot të drejtë do të thotë, se Jusufi në radhë të parë është njeri, e mëpastaj zyrtar, megjithëse si zor t`i dallosh e të vesh kufirin mes tyre, sepse nuk mund të jesh drejtues e shtetar i mirë, po nuk je i ndershëm, i drejtë e serioz ndaj vetes dhe të tjerëve. Nuk mund ta mbash gjatë detyrën, po nuk zbatove rregullat dhe ligjet, po nuk e deshe punën dhe po s`qe i aftë, organizator i mirë, studjues dhe vizionar.
Mes të tjerave, Jusufi i dipllomuar për matematikë, ishte mësues i përgatitur e kërkues, njëkohësisht edhe metodist i mirë. Kështu shprehen nxënësit e tij, megjithse çuditërisht për drejtuesin, asnjëherë nuk vihet re e as thuhet kjo anë e punës së tij, madje as nga inspektorët, jo se jo, por as edhe nga kolegët mësues e për të vazhduar te të tjerët. Duke u shtjelluar më tej mendimi, të gjithë e vlerësojnë për rolin e tij në drejtimin dhe zgjidhjen e problemeve të shumta me të cilat ndeshej çdo ditë, jo thjesht për kërkesën rigoroze të zbatimit të rregullores dhe disiplinën formale të shkollës. Fjala është për sheshimin, zbutjen e më pastaj zgjidhjen e problemeve me prindërit, nxënësit dhe mësuesit, sidomos kur bëhet fjalë për shkollën e mesme, ku nxënësit adoleshent, me energjinë e çapkënllëqet e moshës janë të paparashikueshëm.
“Të ishin vetëm këto, – kujton Jusifi, – është gjysma e të keqes, që e vlen të merresh, pasi bëhet fjalë për detyrën si mësues e drejtues, që vetiu lidhet me fatin dhe jetën e nxënësve. Janë plot dyzet vjet punë në drejtim të shkollës dhe disa ngjarje të para viteve 90, nuk dua t`i kujtoj, madje dua t`i harroj me neveri. Po ç`t`i bësh, kur pa pritur e kujtuar, pëlcisnin si gështenja në zjarr, probleme delikate (për kohën politike), që me apo pa dashje hapeshin për mësuesit e shkollës që unë drejtoja. Vetëm një moskujdesje, apo trajtim i pa menduar mirë, ishte me pasoja e me zarar, jo për zanatin si mësues, që s`bëhet fjalë, po për jetën dhe qënien e tyre. Një fjalë e papeshuar mirë nga ana ime, i shkatëronte jetën e familjen. Unë nuk shkela kurrë në atë hulli të fëlliqur”.
Mësuesit dhe nxënësit e shumtë, me nderim mund të numërojnë e të radhisin shumë cilësi e vlera të drejtorit të tyre, por më e rëndësishme mbetet të qënurit fisnik në pamje, sjellje dhe qendrim, sidomos ndaj kolegëve, të cilët kurdoherë i ka trajtuar si shokë e bashkëpunëtorë, për të nisur e bitisur së bashku të gjitha punët. Drejtor Jusufi, me fjalën dhe qetësinë e tij, krijonte harmoni në kolektiv. Ai frymëzonte e ngjallte besim te kolegët, duke i bërë pjesëmarrës e bashëpunëtorë aktiv në nxitjen e çdo nisme dhe realizimin e tyre. Besoj se, në artin e drejtimit të shkollës, kjo është veçoria dhe stolia më e bukur e tij.
Unë që po shkruaj këto rradhë, punova me Jusufin për 20 vjet rradhazi, madje që nga fillimi i punës së tij si drejtor në shkollë 8-vjeçare më 1973, e më pas në të mesmen, Gjimnaz e Bujqësore në Katund të Ri. Edhe pas kaq e kaq vitesh e vlerësoj për një kujdes njerëzor ndaj mësuesve, kur shumë perj nesh, me biçikleta vinim nga Durrësi, për kilometra të tëra në shi e diellë, në vapë behari e acar dimri, duke qendruar edhe në orët e vona të shkollës së natës. Në natyrën e tij nuk fliste shumë, por i dallonte e vlerësonte aftësitë e secilit mësues dhe nuk nguronte t`i thoshte hapur. E admiroja sepse qëmtonte anët e mira. Edhe sot kur ulesh e bisedon me të, thotë:
“Kam patur fat që kam punuar me mësues cilësisht të përgatitur. Me fat që drejtova atë kolektiv të përkushtuar, aq seroiz e aq punëtor. E them këtë se, jo rastësisht, shumica e mësuesve kur u transferuan në Durrës, u bënë inspektorë pranë DAR-së, disa pedagogë në universitetin “A. Moisiu”, të tjerët drejtorë e n/drejtorë shkollash, ka nga ata që hartojnë e botojnë libra, disa merren edhe me gazetari, veç tyre pati që edhe u ngritën në detyra në pushtetin lokal në Qarkun e Durrësit”. Nuk po përmend mësuesit, që ashtu si unë, u vlerësuan dhe u dekoruan para shumë viteve, (sipas normave të kohës), ndaj po ndalem vetëm në kohët e fundit, ku Nikoll Priska para dy vitesh dhe Dajlan Shuaipi marsin që shkoi, ishin ndër “10 Mësuesit e vitit”, që u shpallën nga DAR-ja e Durrësit. Mbase po përsëris atë që e kanë thënë dijetarët para meje: “Shkolla, kasolle me kashtë, veç brenda mësuesi i mirë”, sepse nuk janë pak dyzet vjet përvojë në drejtim, që më ngulitën mendimin, se të jesh drejtor i suksesshëm dhe të kesh shkollë të mirë, duhen mësues të mirë.”
Çuditërisht, kur kolegët mësues diskutojnë për drejtor Jusufin, për asnjë rast nuk kam dëgjuar të thonë se, “na urdhëronet, bëjeni!”, por pasi e diskutonte gjërë e gjatë, thoshte: “Meqë është e dobishme dhe i shërben shkollës, le t`i përvishemi punës e ta mbarojmë së bashku”. Kjo solli që, shkollës së Katundit të Ri t`i dalë emri e të dëgjohet në dhjetra shkolla në rrethin e Durrësit, për një radhë nismash në dobi të mësimit dhe që pasohej me rezultate të mira e njohuri të qendrueshme te nxënësit.
Këto fjalët e fundit, duken si të përgjithëshme e më shumë si llafe zbukurimi, nëqoftëse nuk përmendim, ç`produkt ka nxjerrë kjo shkollë. Mburrja nuk është në natyrën e mësuesit e aq më pak të një drejtori modest si Jusufi, por duhet thënë se, gjatë viteve shumë nxënës nisën studimet e larta, mbaruan me rezultate të mira dhe u bënë kuadro me vlerë, duke i shërbyer bashkësisë, qytetit, vendit dhe kombit. Gjithsesi unë po veçoj disa, pa u mbetur qejfi shumë të tjerëve, sepse bëhen aq sa nuk numërohen dot. Mes tyre: Dom Gjergj Meta, shërbyesi i zotit në katedralen “Shën Luçia” këtu në Durrës, që po shkëlqen edhe në publicistikë e filozofi, Agron Myftari ushtaraku i specializuar në Turqi, sot dëshmor i atdheut, Arben Çeku diplomat kariere, ish ambasador, Prof. dr. Mitat Mema, rektor i Universitetit “A. Moisiu” në Durrës, me doktoraturë të mbrojtur në Spanjë dhe që mban firmën e mbretit Huan Karlos. Shpend Shahini Prof. doktor i shkencave bujqësore, drejtor i “Institutit të mbrojtjes së bimëve”, njëkohësisht pedagog në Universitetin Bujqësor Tiranë, Alban Allkoçi doktor shkencash, pedagog në fakultetin e inxhinerisë elektrike në Universitetin Shtetëror të Tiranës, Pëllumb Berisha ish deputet. Shtojmë këtu disa pedagogë të universitetit “A. Moisiu” Durrës, Hazbi Lika, pedagog i shkencave politike dhe me shumë artikuj të publikuar në shtyp, Shqipe Kusi, pedagoge për shkencat ekonomike, Shkëlqim Sula, drejtor i auditit në këtë universitet. Veç tyre ka edhe të tjerë. Përmend Julian Priska, i dipllomuar për fizikë-bërthamore dhe plot të tjerë ekonomistë, drejtorë shkollash, arsimtarë, mjekë, agronomë, veterinarë, stomatollogë, ushtarakë. Radha e emrave të tyre është shumë e gjatë, për t`i lënë vend poetes Mimoza Berisha, me librin e saj të kohëve të fundit, “Fli të bëhet Natë”.
Kur hedh sytë prapa e rikthehesh në vite, si pa dashje vështirësitë “Harrohen”, ose mbeten nëpër biseda kafeneje, ndërsa ngrenë krye vlerat dhe arritjet. Çdo mësues, aq më shumë çdo drejtues, ka të drejtë të ndjehet i përkëdhelur në sedër, pse jo edhe të mburret. Në këtë rast, askujt nuk i hyn në punë modestia, pasi kam bindjen, se cilido prej nesh, kur kalon një kohë të gjatë në punë e në jetë, siç është drejtori ynë, rri e bën llogarinë e viteve. Artitekti numëron veprat e ndërtuara, mjeku pacientët e shëruar, piktori e skulptori pikturat e skulpturat që e kanë bërë të njohur, shkrimtari e poeti librat e shkruar, gazetari problemet që ka ngritur, ndërsa drejtori dhe mësuesi numërojnë “yjet”, nxënësit që u bënë dikushi në jetë. Ata janë vepra e tij, me ta mburret, me ta e mat edhe hijen e shtatit të tij.
I urojmë drejtor Jusufit, shëndet dhe jetë të gjatë, gjithmonë mes miqëve dhe shokëve të tij vjetër e të rinj.

Përgatiti
Kadri Tarelli
Durrës më: 07. 01. 2015/
Ne Foto: Jusuf Hoti me trupen mesimore et vitit shkollor 1987-88

FAMILJA BUSH: PORTRETI I NJË PRESIDENTI NGA DJALI I TIJ PRESIDENT

by

Nga Frank Shkreli/
“Në rast të një konflikti në Kosovë, i shkaktuar me ndonjë ndërhyrje nga ana e Serbisë, Shtetet e Bashkuara të Amerikës janë gati të përdorin forcën ushtarake kundër serbëve në Kosovë si dhe mbrenda vet territorit të Serbisë.” Deklarata e Presidentit amerikan George Bush i vjetri, në një letër dërguar presidentit të Serbisë, diktatorit Sllobodan Millosheviç, që tani njihet si letra e paralajmërimit me rastin e Ditës së Krishtlindjes, më 25 Dhjetor, 1992. “Sa më shpejt aq më mirë, duhet të themi se mjaft është mjaft!Kosova është e pavarur.” Presidenti George W. Bush i riu, gjatë një konference me shtypin në Tiranë, Qershor 2007, kur deklaroi se ai si president i Shteteve të Bashkuara kishte vendosur se Kosova duhet të jetë shtet i pavarur sa më parë më mirë, duke sfiduar në këtë mënyrë Serbinë dhe miken e saj Rusinë dhe Presidentin Putin, që të hiqnin dorë nga përpjekjet e tyre për të bllokuar pavarësinë e Kosovës, në arenën ndërkombëtare.
Dy presidentë amerikanë, babë e djalë, të cilët për hir të detyrës së tyre më të lartë në Shtetet e Bashkuara si presidentë të këtij vendi kanë hyrë në historinë e kombit amerikan, por si zbatues të politikës së jashtme të Amerikës në arenën
ndërkombëtare gjatë mandateve të tyre në Shtëpinë e Bardhë, janë bërë gjithashtu pjesë e pandashme edhe e historisë së kombit shqiptar. Ata e kanë rezervuar këtë vend në historinë shqiotare me ndërhyrjet e tyre në kohë të caktuara, në mbrojtje të interesave të shqiptarëve — në një periudhë kur kombi shqiptar kishte më shumë nevojë se kurrë më parë për mbështetjen e Amerikës, me përjashtim ndoshta të fillim shekullit të kaluar, kur një president tjetër amerikan, në personin e presidentit Woodrow Wilsonit, i cili në rrethana të ndryshme, i erdhi në ndihmë Shqipërisë dhe pavarësisë së saj. Dy presidentët Bush i përkisnin Partisë Republikane ndërsa Presidenti Wilson ishte i Partisë Demokrate, ashtu siç ishte edhe Bill Klintoni i cili zbatoi kërcënimin që kishte deklaruar presidenti George Bushi i vjetër kundër Serbisë, me rastin e Krishtlinjdes të vitit 1992.
Është tepër e jashtzakonshme që dy presidentë amerikanë, e për më tepër babë e djalë, të kenë patur një efekt të tillë në rrjedhat e historisë moderne të kombit shqiptar, siç mund të thuhet se pati politika e dy presidentve të familjes Bush, politikë e cila kontriboi shumë në çlirimin dhe më në fund në themelimin e një Kosove të pavarur, që është sot. Por qëllimi kryesor i këtij shkrimi nuk është kontributi i politikave të dy presidentëve Bush ndaj Kosovës ose Shqipërisë, por u bë shkak një libër që më ra në dorë si dhuratë për Krishtlindjen që sa po kaloi. Është libri që Presidenti George W Bush i riu, botoi Nëntorin që kaloi me titull: “41 – Portreti i Babait tim”, libër që tani po përhapet për shitje e i cili ka arritur nivelin e librave më të lexuar, “bestseller” këtu në Shtetet e Bashkuara. 41 sepse Presidenti Bush i vjetri ishte presidenti i 41-të i radhës i Shteteve të Bashkuara.
Fenomeni babë e djalë presidentë, siç është familja Bush, është tepër i rradhë, vetëm rasti i dyt në historinë e Shteteve të Bashkuara. Rasti tjetër ka ndodhur pothuaj 200-vjetë më parë kur John Quincy Adams pasoi në detyrën e presidentit të SHBA të atin, John Adamsin. Prandaj, botimi i biografisë personale nga George Bush i riu të babait të tij George Bush i vjetri është një rast unik. Në intervale të ndryshme historike, për të gjithë presidentët e Amerikës janë shkruar e botuar një mori librash, por asnjëherë më parë nuk ka ndodhur që një president të ketë shkruar biografinë e babait të vet, dmth, të një presidenti tjetër. Libri, në fjalë, në të vërtetë është një tregim i një jete plotë ngjarje private dhe politike, të një njeriu të ndershëm dhe patriot. Siç e thotë edhe vet autori, libri është një tregim dashurie – dashuri e djalat për babanë — duke shtuar se janë shkruar dhe do të shkruhen libra për babain e tij, ndërkohë që disa prej tyre mund të jenë ose jo objektive sipas tij. Por ky libër, thekson George W Bush i riu, nuk është i tillë, nuk është një vlersim objektiv, pasi shkruhet dhe del nga zemra. “Ky libër është një portret personal i një njeriu të jashtzakonshëm, të cilin unë jam i privilegjuar dhe i bekuar ta thërras baba”, shkruan ai.
Libri “Portreti i Babait tim”, përfshinë shërbimin ushtarak të Bushit të vjetër si pilot në Oqeanin Paqësor ku është plagosur gjatë Luftës së dytë Botërore, duke vazhduar me veprimtarinë e tij si biznismen në industrinë e naftës në shtetin Texas. Në librin prej 300-faqesh, nënvijohet kariera politike prej 30-vjetësh e Bushit plak fillimisht me fushatat politike dështuese në Teksas, pastaj si kongresmen. Bushi i riu, përshkruan në hollësi përvojën e babait të tij president, në fushën e diplomacisë si përfaqsues i vendit të tij në Kinën komuniste dhe si ambasador pranë Kombeve të Bashkuara, si dhe periudhën që ai shërbeu si drejtor i CIA-s, dhe më në fund përqëndrohet edhe në kulmin e arritjeve të tija politike si Zëvendës president i Presidentit Ronald Reagan për 8 vjetë me radhë dhe më në fund përshkruan veprimtarinë e tij gjatë mandatit katër vjeçar si president i Shteteve të Bashkuara, nga vitit 1988-1992. Libri në përgjithësi portretizon një udhëheqës politik dhe biznismen të suksesshëm por edhe një burrë familjar me vetitë e tija personale dhe private që vetëm familja e tij i njihte mirë, përfshirë edhe djalin e tij presidentin George W Bush, autorin e këtij portreti. Autori shkruan gjithashtu edhe për influencën që babai i tij ka pasur në zhvillimin e tij si individ dhe si politikan, përfshirë edhe influencën e ushtruar gjatë dy mandateve që ai vetë shërbeu si presidentpor edhe si guvernator i shtetit Teksas para se të bëhej president.
George Bushi i ri kishte njoftuar, verën që kaloi, se kishte në plan të shkruante librin mbi jetën dhe veprimtarinë e babait të tij ish-presidentit George Bush i vjetër dhe se dëshironte ta botonte atë me rastin e 25-vjetorit të shëmbjes së Murit të Berlinit. Si i tillë, libri përqëndrohet më shumë në politikën e jashtëme dhe më pak në politikën e mbrendshme të administratës së babait të tij George Bushit të vjetër. Aty përshkruhet roli udhëheqës që luajti Presidenti Bush i vjetër, ndër të tjera, në përfundimin paqësor të luftës së ftohët,dhe në ofensivën ndërkombëtare për çlirimin e Kuvajtit. Ai e cilëson babain e vet si realist në politikën e jashtëme dhe si “mjeshtër i diplomacisë personale.” Si shembëll të këtij realizmi dhe pragmatizmi politik e diplomatik, në portretin e tij thuhet se megjithëse imponoi sanksionet ekonomike kundër Kinës pas masakrës së studentëve në sheshin Tienanmen të Pekinit më 1989, Presidenti Bush i vjetër ndërkohë ndoqi edhe rrugën e diplomacisë me udhëheqsit e Kinës. Ndërsa në lidhje me mbarimin e luftës së ftohtë, ai shkruan se në fund të vitit 1989, Bushi i vjetër vizitoi Hungarinë dhe Poloninë ku u prit nga turma të mëdha njerzish, por thekson se ai ishte i kujdesshëm që në fjalimet e tija të mos tregohej provokues dhe bëri ç’mos që me retorikën e tij të mos shkaktonte reagime të padëshirueshme nga Moska ose nga elementë konservativ komunistë në ato vende, që mund të pengonin zhvillimin e revolucioneve paqësore anti-komuniste anë e mbanë Europës Lindore dhe Qëndrore. “Unë nuk do të shkojë e të vallëzoj tek muri (i Berlinit) për të festuar shëmbjen e tij, citohet të ketë thënë presidenti George Bush i vjetër. Ndërsa po merrte fund komunizmi në Europë, ai njëkohsisht, zhvilloi marrëdhënje të ngushta me udhëheqsin e atëhershëm sovjetik,Mikhail Gorbaçov, por duke mbajtur qëndrime të forta dhe parimore mbi të ardhmen e vendeve ish-komuniste të Europës jashtë sferës politike sovjetiko-ruse si edhe mbi pakësimin e armëve bërthamore.
Nga faqja e parë e deri tek e fundit e librit “Portreti i Babait Tim”, vihet re dashuria e djalit për babain, por vihet re gjithashtu edhe një pasqyrim i karakterit të Presidentit George Bush i vjetër, si person, si baba dhe si familjar, që është unike për të mos thënë e vetme dhe si e tillë e vlefshme dhe e radhë nga historia e ish-presidentëve amerikanë dhe familjeve të tyre. Për më tepër, George Bush i riu shkruan se gjatë jetës së tij private dhe politike, babai i tij njihej si një njeri që bënte shumë miqë dhe i cili e ruante miqësinë, duke shkruar se i ati ishte shembull i cili gjithmonë konsideronte ndershmërinë dhe sjelljet e mira njerëzore mbi grindjet dhe interesat politike. Ai shton se babai i tij njihej për miqtë që kishte edhe në radhët e kundërshtarëve politikë të Partisë Demokrate, përfshirë edhe ish Presidentin Bill Clinton, i cili e mundi atë në garën për president të vitit 1992, por i cili tani konsiderohet si mik i familjes Bush.
George Bush i riu e pranon vet se libri, “41 – Portreti i Babait Tim”, nuk është një vlerësim objektiv i jetës dhe veprimtarisë plitike të babait të tij, Presidentit George Bush të vjetër, të cilin ai e konsideron si një “president të madhërishëm”. Megjithëse nga pikëpamja e tij si djalë i tij, nuk mund të ishte ndryshe përveçse një president i madh, eventualisht historia do të bëjë vlerësimin përfundimtar të jetës dhe veprimtarisë së George Bushit të vjetër dhe George Bushit të ri, të sukseseve dhe të dështimeve të tyre në politikën e mbrendshme dhe në fushën e diplomacisë ndërkombëtare.
Në këtë vlersim historik patjetër do të përfshihet edhe roli që babë e djalë, dy ish-presidentë të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, kanë luajtur në historinë moderne të kombit shqiptar, sidomos roli i tyre i suksesshëm në shpëtimin e shqiptarëve të Kosovës dhe në njohjen më në fund të pavarësisë së shtetit të Kosovës. Nuk është ky një rol aspak më i vogël se roli që kishte luajtur dikurë një tjetër president amerikan, Woodrow Wilsoni në mbështjetjen e pavarësisë së Shqipërisë kundër lakmive të fqinjve dhe miqëve të tyre, fillim shekullin e kaluar. Në kohën e Wilsonit, ashtu si edhe në kohën e dy presidentëve të familjes Bush, për kombin shqiptar, kauza ishte e madhe, e shënjtë, ishte kauza e lirisë dhe e pavarësisë kundër terrorizmit dhe barbarizmave çnjerzore të fqinjve dhe përkrahsve të tyre kundër shqiptarëve. Ishte kjo një luftë për mbijetesë të shqiptarëve në Ballkan, ishte një kauzë për lirinë e Shqipërisë dhe të shqiptarëve në momente kritike të historisë. Për këtë duhen falënderuar edhe babë e djalë, presidenti George Bush i vjetër dhe Presidenti George Bush i ri për rolin e tyre të pa diskutueshëm në për kauzën e lirisë dhe të pavarësisë që gëzojnë sot shqiptarët kudo.Fan Noli do ta konsideronte njohjen e këtij roli, si një detyrim moral ndaj Shteteve të Bashkuara dhe presidentëve të saj gjatë historisë, përfshirë dy presidentët e familjes Bush

Sasha Pajevic, gruaja që cështjet gjinore i shndërroi në një të drejtë shoqërore

by

Nga Marjana Bulku-New York*/
Ne kishim punuar mjaft muaj bashkë në Shqipëri.Ndoshta në kohë të ndryshme por që falë programeve që NDI(Instituti demokratik amerikan)ofroi pas viteve 90 -të në Shqipëri në ndihmë të ndërtimit dhe konsolidimit të proceseve demokratike atje.Ndoshta në mënyra të ndryshme por në funksion të një kauze të përbashkët.Ajo në mënyrë globale e rajonale ndërsa ne ,në rrafshet tona lokale ku shpesh herë politika, ajo e vogël dhe meskine na kishte ndarë, deformuar ,transformuar,,,pa arritur të na zbulohej kurrë vizioni ynë i vërtetë, qëllimet tona të përbashkëta, përpjekjet , në dukje të vogla por me efekte dhe rezultate konkrete,kontributet tona reale brenda subjekteve të ngushta ku politika shihej vetëm si flamur partie dhe jo si platformë e saj. Sasha do të shndërrohej natyrshëm në një lidere të vërtetë nga ku liderët politikë në Shqipëri do kishin cfarë të mësonin, nëse do ekzistonte ky i fundit vullnet.
Janë qindra zonja që e njohin Sashën : e palodhur, organizatore e mirë e qindra trajnimeve ku mësimet reciproke na vlejtën edhe pse mosha jonë e të nxënit ishte ndoshta një cikël i mbyllur për shumëkënd,,,thirrjet e saj përtej lodhjes së natyrshme që puna me gratë ndonjëherë jep; ”vajza,vajza” na bënim të ndjeheshim vërtet rinore dhe energjike në moshë,por edhe në kontribute. Ajo mbante shënime për cdo herë shtoheshin ato tryeza shkollash plot dije që Instituti Demoktatik Amerikan në Shqipëri ofronte për Liderët politikë në Shqipëri si dhe për trajnerët e Partive politike ku shume nga ne patën rastin të certifikohen pas shtjellimit të disa moduleve studimore. Me humorin e hollë ajo din të bëjë miq ndërsa me zgjuarsinë di të ndërtojë partnership afatgjatë.Ka dicka që ajo din ta bëjë gjithmonë mirë ; rekrutimin e kapaciteteve njerëzore dhe motivimin e tyre për të bërë cfarë ata dinë dhe munden.
Teksa bisedoj me të në zemër të Manhattanit kujtoj me nostalgji vizitat e saj në Peshkopi,,,ecjet nëpër qytetin e ftohtë me hapin sportiv por edhe me aparatin on, ku lagja e vjeter historike do ta tërhiqte ndoshta më shumë sesa ish-banorët nostalgjikë të atij qyteti ku bukuritë janë braktisur pa kthim…Atë e tërheq cdo qytet shqiptar,,,kemi shumë të përbashkëta ,shprehet ndërsa i mbivlerëson shqiptarët si njerëz paqësorë që pranojne realitetin ,rrjedhimisht edhe bashkëjetesën me të.
Kujtojmë së bashku emra,,,që janë dhe s’janë (kujtesë brilante),,, por që thjeshtësia e saj nuk lë asgjë për të neglizhuar, një lloj thjeshtësie që është sekret madhështie në të njejtën kohë. Nuk i ka harruar shakatë, udhëtimet, takat e larta të grave që menjëherë pas takimeve zyrtare zevendesoheshin me të sheshtat e thjeshta…”Ato ishin femra me shije e klass që politikës do ti falnin civilizim dhe mjaft efikasitet”
Eshte specifik rasti se si ajo arriti ti bënte gratë të linin mënjanë mëritë dhe ndasitë e politikës kur projektonin kauza mbi shëndetin, sigurinë, mirëqenien. Familjet e shëndetëshme dhe gratë, politika jo si pronë vetëm e njërës gjini, gratë shqiptare dhe mania e shkollimit pafund , vetëvlerësimi ishin pafund kauza që u shndërruan në projekte rajonale ku Dibra, Gjirokastra, Tirana, Berati , Shkodra ,etj kishin strategji të përbashkëta mbi shendetin, sigurinë, higjenën …
Ajo negocionte me liderët lokale të subjekteve politike duke ju bërë prezentë se kontributi i grave tejkalon kufijtë partiake dhe në fakt partitë janë institucione që normalisht duhet të normalizojnë raportet ndërnjerëzore,,,por dëshpërimisht ndodh e kunërta ato shpesh herë i ndezin fitilat e konflikteve mes njerëzve që subjektet politike i kanë shndërruar në barrikada ku lufta zhvillohet me mjete të fyerjes, poshtërimit, mohimit …
Kur e pyes për Shqipërinë e ku me vete kam gjithmonë mallin e ikjes dhe nostalgjinë e kthimit atje ,natyrisht përzier me dashurinë e gjërave të bukura që bëmë e mund të bënim për atë vend ,ajo menjëherë përgjigjet se;” ai vend ka progresuar,,, ka ecur nëpër një udhë ku jo të gjithë ia kanë lehtësuar ecjen…por është një proces”.
Unë kam takuar shumë njerëz që e duan Shqipërinë, ëndërrojnë për të ,kontribojnë atje ,por janë të rrallë ata që shfrytëzuan energjitë më të mira që ka ai vend në funksion të programeve, misioneve, kauzave. Sasha Pajevic, gruaja qe u be Lidere ndoshta e pashpallur e cështjeve të grave në Shqipëri, ajo që dinte të menaxhonte saktësisht burimet ( njerëz ,kohë,para) ajo që tejkaloi programimet kur pa se nevoja e tejkalonte kërkesën,ajo që gratë e partive i bëri bashkë në një rrjet kombëtar (”Barazi në Vendimmarrje”),ajo që axhendat e varfra partiake i pasuroi me teknika dhe profesionalizëm, ajo që di të thotë ”Faleminderit” pas cdo kontributi, ajo që bashkëpunëtorët i quan pasuri të shtrenjtë dhe i ” shpërblen” me mos harrim, ajo që Shqipërisë nuk i pëlqen vetëm peisazhin dhe ushqimin e shijshëm ,por edhe njerëzit dhe vyrtytet.Ajo që Shqipërinë nuk e harron kurrë e meriton mirënjohjeen e atyre që e njohin dhe vemendjen edhe të të panjohurve.
Teksa pijmë një kafe së bashku me Sashën , diku në Manhattan,,,edhe pse tashmë asnjëra nga ne nuk jeton më në Shqipëri,por duket se jo vetëm biseda jonë ka mbetur atje,por një kohë shumë e madhe e jona jeton ende në Shqipëri.
Ndodh që edhe pse jetojmë në vende të ndryshme,udhët të na takojnë prapë në Shqipëri, ajo me miqtë e saj prej Malit të Zi e unë me miq …prej nga kudo,por një gjë është e sigurt tek Sasha padyshim që ka mbetur dicka shqiptare aty, vitet që jetoi atje, njerëzit që nuk i harron dot kanë lënë gjurmë Shqipërie madje edhe shumë fjalë shqip në fjalorin e saj. Ndërsa tek zonjat shqiptare ajo ka lënë një network që për fat është ende i gjallë dhe aktiv” Barazi në vendimmarrje” , një format më shumë në vazhdën e përpjekjeve për ti dhënë frymë demokracisë në Shqipëri.
Faleminderit Sasha, edhe në emër të zonjave për të cilat ju investuat aq shumë .
Marjana Bulku
New York
2015
* Ne Foto, autorja e shkrimit me zonjen Sasha Pajevic