Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Presidenti Biden rendit arritjet në tubimin në 100 ditët e para në detyrë

by

Në ditën e 100 të administratës së tij të re, Presidenti Biden tha se nuk kishte qenë kurrë më optimist për të ardhmen e Amerikës, sepse vendi “është përsëri në veprim. Ne kemi zgjedhur shpresën mbi frikën, të vërtetën mbi gënjeshtrat, dritën mbi errësirën”.

Presidenti Biden foli në një tubim ku pjesëmarrësit qëndruan në makina, të mbledhur pranë Atlantës në shtetin Xhorxhia. Aktiviteti u organizua nga Komiteti Kombëtar Demokrat.

“Ju po dëshmoni se demokracia ofron zgjidhje për njerëzit,” tha presidenti. Fjalët e tij u përcollën me zhurmën entuziaste të borive të makinave.

Shteti i Xhorxhias siguroi dy vende ekstra për demokratët në Senat pas zgjedhjeve të fundit, duke e bërë më të lehtë miratimin e nismave legjislative të presidentit në Kongres.

Presidenti Biden arriti të sigurojë miratimin e Planit për Shpëtim muajin e kaluar, falë 50 demokratëve në Senat.

Në përgjigje të brohoritjeve nga pjesëmarrësit që kërkuan veprim në ndihmë të familjeve imigrante pa dokumente, të bllokuara në qendra federale në kufi, presidenti tha:

“Po punoj në atë drejtim. Më jepni pak kohë”.

Më pas presidenti u kujtoi pjesëmarrësve se kishte mbajtur premtimin për të shpejtuar vaksinimet dhe për t’u dërguar ndihma amerikanëve në nevojë në mes të pandemisë.

Turneu i fitores nga Presidenti Biden u zhvillua më pak se 24 orë pasi ai mbajti fjalimin e tij të parë në një seancë të përbashkët të Kongresit, ku promovoi propozimet e tij për shtimin e vendeve të punës, modernizimin e infrastrukturës, ndihmën për familjet, kujdesin për fëmijët si dhe mbështetje për arsimin që do të kushtonin triliona dollarë. 

100 ditët e para të një presidenti amerikan janë bërë një moment i rëndësishëm historik që kur Franklin D. Roosevelt mori detyrën në vitin 1933 gjatë Depresionit të Madh. 

“Aspiratat e amerikanëve kanë përkufizuar këto 100 ditë të para,” tha Nënpresidentja Kamala Harris të enjten në një qendër të madhe vaksinimi në një stadium në Baltimorë. 

Nënpresidentja tha se kur ajo dhe Presidenti Biden morën detyrën, “Më shumë se 10 milionë amerikanë ishin pa punë. Shkollat dhe bizneset ishin të mbyllura. Dhe përveç pandemisë, demokracia jonë ishte shenjestruar. Kapitoli ynë sapo ishte sulmuar nga kryengritësit”. 

Arritjet e ekipit Biden-Harris në 100 ditët e para nuk u kanë bërë përshtypje udhëheqësve të republikanëve në Senat. 

Axhenda e demokratëve është “një përpjekje për të vazhduar ta tërheqin zvarrë vendin por ta çuar sa më shpejt e më thellë nga e majta,” tha senatori Mitch McConnell. 

“Presidenti ynë nuk do të lërë gjurmë në histori nëse vazhdon me këtë qëndrim të njëanshëm përmes radikalizmit”, shtoi senatori McConnell në një deklaratë në lidhje me 100 ditëshin e parë të Presidentit Biden. “Ai nuk do të ketë shumë arritje në këtë mënyrë. Kjo nuk do të jetë e mirë për vendin. Dhe çfarëdo që demokratët bëjnë përmes forcës së egër partiake do të jetë e brishtë”, thuhet në deklaratën e udhëheqësit të pakicës republikane në senat.

Kosova kadetë të rinj në akademitë ushtarake Amerikane

by

-Kosova edhe këtë vit me kadetë të rinj në akademitë ushtarake të SHBA-së – Komunikatë për media  e Ministrisë së Mbrojtjes së Kosovës/ 

PRISHTINË, 29 Prill 2021-Gazeta DIELLI/ Në kuadër të bashkëpunimit, partneritetit  dhe mbështetjes së vazhdueshme nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës për Forcën e Sigurisë së Kosovës, si dhe pas një procesi të konkurrencës shumë të fortë nga qindra konkurrentë nga shumë shtete të ndryshme të Botës, kandidatët Enderon Vuthaj  dhe Arlind Shefiku janë dy studentë-kadetët e radhës të përzgjedhur të Kosovës  për të studiuar në Akademinë e Forcave Ajrore dhe Akademinë Ushtarake të SHBA-së West Point.  

Studentë-kadetët e rinj, Enderoni dhe Arlindi, me suksesin e tyre kanë nderuar dhe bërë krenar Kosovën dhe urojmë që pas katër vite të studimeve me dijen dhe shkathtësitë e tyre të kthehen për ti shërbyer vendit tonë. 

SHBA, si partneri ynë kryesor strategjik vazhdon përkrahjen gjithëpërfshirëse për Ministrinë e Mbrojtjes dhe Forcën e Sigurisë së Kosovës që nga fusha e arsimimit dhe trajnimit, donacionet në pajisje, këshillime profesionale e deri te stërvitjet dhe operacionet e përbashkëta. 

NJE VATRANE E RE NE 109 VJETORIN E THEMELIMIT

by

MIRË SE ERDHE NE VATER FRANKA !

Sot ME 28 prill, në 109 vjetorin e themelimit të Federatës Panshqiptare të Amerikës”Vatra” fituam një vatrane të re,, studente e shkelqyer e Baruch College, Franklin Veliu, mbesa e Sekretares se Vatres, Nazo Veliu. Franka prej kohësh ishte pjesë e Vatres, një nga ndihmeset me të palodhura të gazetës Dielli se bashku me motren si dhe shoqen e saj Mirea Hasani. Mirë se erdhe në Vatër Franka!

109 VJET- GËZUAR DITËLINDJEN VATRËR SHQIPTARËVE!

by

GËZUAR DITËLINDJEN VATËR SHQIPTARËVE!/

VATRA ËSHTË VLERË KOMBËTARE-TA RUAJMË!/

        Vatra krenohet sot në 109 vjetorin e Lindjes, me shumë punë të  mëdha Kombëtare që i kryen vatranët në kohët më kritike që prej dy dekadave të para atë shekullit XX:

  • I parapriu Pavarësisë së Shqipërisë dhe orientoi Kuvendin e Vlorës që të shihte nga Perëndimi.
  • Krijoi Trupat VULLNETARE të Mbrojtjes më 1916, i stërviti për 5 vite,dhe më 1920 i dërgoi në Shqipëri, ku djemtë e Vatrës i dolën për zot Atdheut, stabilizuan kufijtë jugorë dhe u bënë pjesë e Luftës së Vlorës. Ata u bënë pjesë e Gardës Kombëtare, paçka se Komandantin që i stërviti në SHBA dhe i udhëhoqi në Shqipëri, Aqif Përmetin, e pushkatuan. Pse? La Amerikën që t’i shërbente Atdheut.
  • VATRA, krijoi që më 1915 Bandën Muzikore të saj, që njihet si “BANDA KOMBËTARE E VATRËS” e cila në Shkurt 1920 shkoi në Shqipëri dhe ngriti frymën Kombëtare me koncertet nëpër Shqipëri. Banda e Vatrës u bë pjesë e Luftës së Vlorës dhe Hymni i asaj Lufte heroike ka për kompozitor dirigjentin e Bandës së Vatrës, Thoma Nasi.
  • Vatra organizoi më 3 Qershor 1917 Fushatën e madhe të ndihmave”Të shpëtojmë Shqipërinë”, ku u mblodhën 150 mijë dollarë(një punëtor merrte në ato kohë 5-7 dollarë në javë), janë miliona dollarë me kursin e Këto para u përdorën për të lobuar për Pavarësinë e Shqipërisë, pavarësi që e kishim humbur gjatë Luftës së Parë Botërore.
  • VATRA-Ndërhyri pranë Presidentit Wilson, që të shpëtonte Pavarësinë e Shqipërisë. Fan s Noli e takoi Presidentin amerikan më 4 Korrik 1918, tek bëheshin homazhet tek varri i Presidentit George Washington, dhe iu Lut, që të mbronte pavarësinë e Kombit më të vjetër në Ballkan, trojet e të cilit ishin uzurpuar nga fqinjët.
  • Vatra organizoi shërbimin e munguar diplomatik në mungesë të shtetit shqiptar: Emëroi delegatët e saj nëpër Europë dhe SHBA, duke i paguar ata me rroga përmes fushatave që thirreshin”Dita e Delegatit”. Delegatët vepronin në Kryeqytetet e Fuqive të Mëdha: Londër, Paris, Washington, Gjenevë etj. Kryedelegati Mehmet Konica paguhej me 1,600 franga në muaj. Delegatët diplomatik të Vatrës sensibilzuan shtetet e mëdha që të njihnin pavarësinë e humbur.
  • Vatra organizoi një Fushatë të madhe financiare më 1920 -1922, ajo që thirret Huaja e Parë e Shtetit Shqiptar, patriotin Mithat Frashëri, të deleguarin e Qeverisë që doli nga Kongresi Lushnjës, të kryesuar nga Sulejman Delvina, dhe arriti t’i siguronte shtetit shqiptar 198 mijë dollarë.
  • Vatra shtypi për nevojat e shtetit, zyrave, shkollave më shumë se 120 mijë libra që i dërgoi në Shqipëri.
  • Vatra i qëndroi me stoicizëm për gati një gjysëm shekulli luftës së ashpër që bënë kundër saj Tirana dhe Beogradi.
  • Në Nëntor 1969, në përvjetorin e 60-të gazetës së Saj”Dielli” Vatra” organizoi bashkimin e Diasporës shqiptare të Amerikës dhe asaj të Arbëreshëve të Italisë. Në atë veprimtari 10 ditore, Vatra u tregoi amerikanëve se kush ishin shqiptarët, cila ishte kultura dhe trashëgimia e tyre: Konferenca, ekspozita, Mesha të përbashkëta për të gjithë besimet, një paradë e madhe me 5 mijë pjesmarrës në Manhattan, etj…
  • Vatra, sot Vatra, duke ringritur degët e saj në shumë shtete të Amerikës së Veriu dhe Kanada si dhe duke organizuar”Miqtë e Vatrës” në trojet Kombëtare, vazhdon të jetë në shërbim të Kombit në shekullin e dytë të jetës së saj dhe mbanë gjallë traditat, kulturën Kombëtare, gjuhën, Historinë dhe gjithçka shqiptare.
  • VATRA ËSHTË VLERË KOMBËTARE-TA RUAJMË!

Le ta ruajmë Vatrën edhe nga vatranët që e duan atë për veten e tyre, për familjet e tyre, për lavdinë e tyre personale! Të ruhemi nga përçarjet dhe përçarsit!

ALBANOLOGJIA NE UNIVERSITETIN E SOFJES

by

-ALBANOLOGJIA NË UNIVERSITETIN “SHËN KLIMENT OHRIDSKI” NË SOFJE TË BULLGARISË

Albanologe Ekaterina Tarpomanova, profesore e asociuar, përgjegjëse për gjuhën shqipe në Katedrën e Gjuhësisë së Përgjithshme, Indo-Evropiane dhe Ballkanike të Fakultetit të Filologjive Sllave në Universitetin e Sofjes “Shën Kliment Ohridski”, në një rrëfim ekskluziv dhënë gazetarit Sokol Paja për gazetën “Dielli”, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, tregon historikun e gjuhës shqipe, interesin e të huajve për të mësuar shqip dhe lidhjet gjuhësore të shqipes me bullgarishten, rumanishten dhe greqishten. Qëllimi ynë sipas Prof. Ekaterina Tarpomanova është që t’i motivojmë studentët dhe të ndezim tek ata dashurinë ndaj Ballkanit, por një dashuri që buron nga kuptimi i thellë i proceseve që zhvillohen në këtë kënd interesant të Evropës.

GJUHA SHQIPE DHE LIDHJET GJUHËSORE ME BULLGARISHTEN, RUMANISHTEN DHE GREQISHTEN

Pasi u diplomova në degën e Ballkanistikës në Universitetin e Sofjes, nisa doktoraturën time me temë “Funksionet e përemrave në gjuhët ballkanike”. Mentorja ime ishte ballkanologia e shquar, prof. Petja Asenova. Studimi im përfshin katër gjuhët e lidhjes gjuhësore ballkanike – bullgarishten, shqipen, rumanishten dhe greqishten, të cilat kanë zhvilluar tipare të përbashkëta në strukturën e tyre gramatikore në sajë të kontakteve shumëvjeçare intensive midis popujve dhe gjuhëve të Ballkanit. Kjo bashkëjetesë e shoqërive dhe kulturave në Ballkan ishte shkaku që të formohet lidhja gjuhësore, ose Sprachbundi. Pra, studimi im është një pjesë e gjuhësisë ballkanike – fusha shkencore, e cila studion proceset në lidhjen gjuhësore ballkanike. Gjuha shqipe është një pjesë e rëndësishme si në punimin tim të doktoratës, ashtu edhe në gjuhësinë ballkanike në përgjithësi, sepse pa ditur proceset në këtë gjuhë, nuk mund të shpjegohen proceset në Sprachbund-in ballkanik. Nga ana tjetër, ajo është një sfidë e madhe për studiuesit. Meqë bullgarishtja është pjesë e gjuhëve sllave, rumanishtja – e gjuhëve romane, për greqishten kemi burime me shkrim shumë të hershme që datojnë para erës sonë, zhvillimi i këtyre gjuhëve gjatë shekujve është pak a shumë i qarte, ndërsa për shqipen punojmë gjithmonë me hipoteza. Por pikërisht kjo, sipas mendimit tim, e bën interesante dhe tërheqëse për studiuesit.

HISTORIKU I GJUHËS SHQIPE NË UNIVERSITETIN E SOFJES 

Dega e Ballkanistikës u themelua në vitin 1994, në kuadër të Fakultetit të Filologjive Sllave të Universitetit të Sofjes. Ideja e saj është të formohen specialistë me dituri të thella dhe të shumëanshme për historinë, kulturën, letërsinë dhe gjuhëve të Ballkanit. Studentët mësojnë të gjitha gjuhët e lidhjes ballkanike. Me qenë se bullgarishtja është gjuha amtare e shumicës prej tyre, ajo mësohet vetëm teorikisht. Tri gjuhët e huaja – shqipja, rumanishtja dhe greqishtja, mësohen me orare të barabarta. Studentët kanë mundësi për specializim në vitin e fundit, duke zgjedhur mësime suplementare të gjuhës së preferuar. 

GJUHA SHQIPE NË KATEDRËN E GJUHËSISË SË PËRGJITHSHME INDO-EVROPIANE DHE BALLKANIKE

Katedra e Gjuhësisë së Përgjithshme, Indo-Evropiane dhe Ballkanike është ajo që administron degën e Ballkanistikës. Jemi nëntë pedagogë, specialistë në fusha të ndryshme të gjuhësisë dhe të ballkanistikës. Kuptohet se kemi shumë bashkëpunëtorë nga fakulteti, universiteti dhe institucione të tjera, sepse programi i degës përfshin lëndë të ndryshme. Studentët njihen me historinë e tërë Gadishullit Ballkanik që nga kohët e lashta deri më sot në kontekstin e zhvillimeve në Evropë, gjuhët paleoballkanike dhe gjuhët e lashta klasike, si latinishtja dhe greqishtja e vjetër, letërsinë antike, letërsinë e Rilindjes, letërsinë moderne të vendeve të Ballkanit, gjuhësinë dhe teorinë e kontakteve gjuhësore. Për të siguruar cilësinë e këtij programi ambicioz, ne punojmë me specialistët më të shquar në vend. Qëllimi ynë është që t’i motivojmë studentët dhe të ndezim tek ata dashurinë ndaj Ballkanit, por një dashuri që buron nga kuptimi i thellë i proceseve që zhvillohen në këtë kënd interesant të Evropës. Pas rënies së regjimeve totalitare dhe pas hapjes së Evropës dhe të botës ka mundësi të shumta për mobilitet studentor. Kështu studentët kanë mundësi të vizitojnë vendet fqinje në Ballkan, të takohen vetë me kulturën e popuvje fqinj dhe të krijojnë kontakte me të rinjtë në moshën e tyre. Bashkë me studentët tanë organizojmë dhe shumë konferenca shkencore ndërkombëtare, në të cilat  zakonisht kemi shumë pjesëmarrës nga Shqipëria dhe Kosova. Kohët e fundit krijuam një shkollë për doktorantë shqiptarë dhe në gjuhën shqipe, disa prej tyre tashmë i mbrojtën me sukses doktoratat në universitetin tonë, para jurive ndërkombëtare.

BALLKANOLOGËT NJË KONTRIBUT PËR INTEGRIMIN EVROPIAN TË VENDEVE TONA

Tani për tani interesi ndaj degës së ballkanistikës është i qëndrueshëm. Çdo vit pranojmë 15 studentë, të cilët kalojnë ciklin pesëvjeçar të studimeve dhe marrin diplomën e masterit në fushën e ballkanistikës. Pastaj mundësitë për realizim profesional janë të shumta – në diplomaci, në gazetari, në shkencë, në administratën shtetërore, në institucionet evropiane. Specialistët në fushën e ballkanistikës janë të domosdoshëm në kohët tona, kur kontaktet ekonomike, tregtare dhe kulturore midis vendeve ballkanike janë të lira dhe mund të thellohen gjithnjë e më shumë. Ballkanologët mund të kontribuojnë edhe për integrimin evropian të vendeve tona. Kështu që unë mendoj se dega jonë do të vazhdojë të jetë tërheqëse për të rinjtë që dëshirojnë të krijojnë këto lidhje midis Ballkanit dhe Evropës.

KUSH ËSHTË ALBANOLOGE EKATERINA TARPOMANOVA?

Jam profesore e asociuar në Katedrën e Gjuhësisë së Përgjithshme, Indo-Evropiane dhe Ballkanike të Fakultetit të Filologjive Sllave (Universiteti i Sofjes Shën Kliment Ohridski). Unë vetë i bëra studimet në degën e Ballkanistikës. Atje nën ndikimin e pedagoges sime të gjuhës shqipe Rusana Bejleri fillova të merresha seriozisht me këtë gjuhë. Pasi mbarova studimet, punova disa vjet në redaksinë shqipe të Radios Kombëtare Bullgare. Në Universitetin e Sofjes fillova punë në vitin 2012. Aktualisht jam shefe e katedrës. Puna me të rinjtë më frymëzon dhe më provokon. Besoj se jam nga ata njerëzit e lumtur të cilët e duan shumë punën e tyre. Kur e do punën, kjo tashmë nuk është punë, është si hobi, diçka që bën për kënaqësi.