Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

SHKOLLAT SHQIPE NË VERIUN E GJERMANISË, VATRA TË MËSIMIT TË GJUHËS SHQIPE, KULTURËS E HISTORISË KOMBËTARE

by

Eriselda Vrapi mësuese në shkollat shqipe në veriun e Gjermanisë, rrëfen ekskluzivisht për gazetën “Dielli”, Organ i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA, New York, ruajtjen e identitetit kombëtar, historisë, gjuhës, kulturës dhe traditës shqiptare në Gjermani nëpërmjet mësimit të gjuhës, historisë e kulturës shqipe dhe aktiviteteve patriotiko-kulturore e komunitare.

Me mësuesen Eriselda Vrapi bisedoi Editori i “Diellit” Sokol Paja.

SHKOLLAT SHQIPE NË VERIUN E GJERMANISË

Shkollat shqipe në veriun e Gjermanisë nuk janë një e vetme. Ato filluan funksionin e tyre më 7 mars të vitit 2022, fillimisht në Bremen dhe më pas edhe në qytete të tjera si Kiel, Lubeck, Quickborn, Elmshorn dhe Pinneberg etj. Ky proces është iniciuar dhe realizuar nga konsulli i nderit të Shqipërisë për Hamburgun dhe Schleswig  Holstein, Zotit Kolë Gjoka. Një iniciativë e cila synoi dhe arriti pikërisht mundësimin fëmijëve shqipëtarë mësimin e gjuhës sonë shqipe sëbashku me kulturën dhe traditat tona. Tashmë, pak më shumë se një vit më vonë, numërojmë disa shkolla në qytete të ndryshme me disa qindra fëmijë plot etje e dëshirë për mësimin e shkrimit, leximit dhe te folurit e gjuhës shqipe dhe jo vetëm. Mësimi në secilën prej shkollave realizoheet 2 herë në jave me nga 2 orë mësimore për secilin grup fëmijësh të ndarë sipas aftësivë të tyre gjuhësore në gjuhën shqipe. Këtë vit kemi dhe themelimin e shoqatës ‘Lëvizja e Arsimtarëve dhe Prindërve Shqipëtarë në Veriun e Gjermanisë’ e cila ofron mbështetjen e duhur të trupës pedagogjike në bashkëpunim me prindëritt dhe komunitetin. 

KURRIKULA MËSIMORE DHE BASHKËPUNIMI ME KOMUNITETIN

Mësmdhënia është një proces i cili është i vetëmenaxhuar dhe hartur nga vetë mësuesit duke u bazuar në nevojat e sevilit prej grupeve të nxënësë dhe ftësive të tyre duke u bazuar në aftësitë e tyre si gjuhësore edhe moshore. Metodat janë të ndryshme te cilat sigurojnë të aftësojnë të folurën, leximin dhe shkriminn e gjuhës shqipe. Diversiteti i niveleve gjuhesore dhe moshore brënda një grupi nxënësish është një sfidë më vete e cila menaxhohet nga secili prej nesh. Fatmirësisht, të gjithë nxënësit janë të pajisur me libra të gjuhës shqipe të mundësuara nga Qendra e botimeve për Diasporën dhe ambasada e Shqipërisë të cilat na kanë ardhur në ndihmë në këtë nismë gjithmonë të pershtatura edhe me materiale shtesë qe siguron secili prej mësuesve. Komuniteti ka treguar një dëshirë dhe angazhim për mbështetje dhe bashkëpunim në këtë nismë dhe është gjithmonë i gatshëm të mundësojë prezencën fizike të fëmijëve në shkollë.  Gjithashtu mbetet akoma shumë punë për tu bërë dhe dëshira nuk mungon aspak nga asnjë prej palëve. 

MËSIMI I GJUHËS SHQIPE SI FORMË E RUAJTJES SË IDENTITETIT KOMBËTAR TË SHQIPTARËVE NË GJERMANI 

Sami Frashëri dikur ka thënë : ‘Nëse do të mjellësh për një vit, mbill misër e grurë, nëse kërkon që të mbjellësh përgjithmonë, mbill arsim e kulturë’. Askush nuk mund të arrijë synimet e tij dhe majat qe synon nësë rrënjët nuk i ka të forta dhe rrënjët forcohen vetëm duke i ushqyer me identitetin dhe vlerat që ti mbart nga mëmëdheu yt, e kjo gje fillon pikërisht me gjuhën. Komuniteti ynë ështe shumë fanatik përsa i përket parimeve dhe vlerave  tona kombëtare. Një prej fomave të ruajtes së idenitetit tonë është pikërisht mësimi i gjuhës sonë shqipe.  

GJERMANIA MBËSHTET MËSIMIN SHQIP

Ashtu si edhe shumica e komuniteteve të tjera të cilat prej vitesh tashmë kanë pasur mundësinë që fëmijët e tyre të mësojnë gjuhët e tyre kombëtare, edhe prezenca e mësimit të gjuhës shqipe ështe mirpritur nga oragnet shtetërore dhe nga vetë shoqëria gjermane. Mësimi zhvillohet në ambjentet e shkollave gjermane dhe klasave te mësuesve të gjuhes shqipe ju janë mundesuar të gjitha kushtet e duhura fizike dhe tekniike për te plotësur nevojat për një proces mesimorë sa më efektivë. Stafi pedagogjikë është i punësur sipas të gjitha ligjeve ekzistuese, të pajisur me kontrata të rregullta nga Ministria e Arsimit Gjermane, duke plotesuar të gjitha kushtet e duhura për një punë sa më dinjitoze. 

FËMIJËT ME DY GJUHËSI DHE TEKNOLOGJIA NË NDIHMË TË MËSIMIT SHQIP

Që të arrish sukses në mësimin e një gjuhe të huaj, baza e këtyre aftësive gjithmonë vjen nga përvetësimi i gjuhës së nënës. Por nuk duhet mohuar edhe fakti që shqipëtarët gjuhën tonë e kanë gjuhën e tyre në shtëpitë e tyre dhe kjo është një krenari e madhe për ne pasi shumica e fëmjëve vin me njohuri të mira të të folurit shqip edhe pse mund të hasin vështirësi të caktuara leksikore, sintaksore dhe sidomos fonetikore. Teknologjia ashtu sic është tashmë universale në cdo fushë të jetës, edhe për ne është një ndihmë shumë e madhe. Me anë të mjeteve të caktuara si  projektorë, tabele digjitale dhe metodat e ofruara ne format digjital, disa prej mësuesve kanë mundësinë ti shfrytëzojnë ato në funksion të mësimdhënies. 

KUSH ËSHTË MËSUESE ERISELDA VRAPI?

Unë jam Eriselda Vrapi, lindur, rritur dhe arsimuar në qytetin e Elbasanit. Kam mbaruar studimet universitare Bachelor në gjuhën angleze ne vitin 2012. Më pas kam mbaruar studimet pasuniversitare master profesional ‘Mësuesi e gjuhës angleze me profil minor në gjuhën shqipe’ ndjekur me pas nga studimet master shkencorë në Psikologji Edukimi. Formimin tim akademik dhe profesional e kam realizuar në universitetin ‘Aleksandër Xhuvani’ në Elbasan. Eksperiencën time të parë në mësimdhënie e kam filluar në vitin 2013 në institucione të ndryshmë arsimore, si në arsimin parauniversitarë, ashtu edhe në atë në nivel universitarë, deri në vitin 2019. Në vitin 2019 jam transferuar në Gjermani nga ku jeta ime mori një drejtim krejt tjetër me ardhjen në jetë të djalit tim. Në vitin 2022 njihem me iden e shkollave shqipe nga konsulli i nderit për Shqipërinë zotin Kolë Gjoka dhe ja ku jemi sot me disa klasa të hapura të gjuhës shqipe. Sigurisht kjo nismë do të vazhdojë të lulëzojë akoma edhe me tej duke punuar fort të gjithë sëbashku.

“MAASBESA”, NGA SHKOLLA SHQIPE TE AKTIVITETET PATRIOTIKE NË MËRGATËN SHQIPTARE TË BOSTONIT

by

Sokol Lushllari , kryetar i  “Massachusetts Albanian American Society “Besa”(MAASBESA), rrëfen ekskluzivisht për gazetën “Dielli”, Organ i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA, New York, eksperiencën dhe përfshirjen në aktivitetet patriotike në dobi të zhvillimit të shkollës shqipe në Boston, promovimin e kulturës shqiptare, bizneseve shqiptare, identitetit kulturor kombëtar shqiptar dhe mirëqenien e komunitetit shqiptar në Boston. Me Sokol Lushllarin bisedoi Editori i “Diellit” Sokol Paja.

HISTORIKU I MASSACHUSETTS ALBANIAN AMERICAN SOCIETY “BESA”

Massachusetts Albanian American Society “Besa” ose ndryshe e njohur si MAASBESA, është krijuar në vitin 2006 me misionin e vetëm për promovimin e gjuhës dhe kulturës shqiptare në shtetin e Massachusetts.  Organizata është e përbërë me board drejtues prej 7 vetësh, që zgjidhen në një mbledhje publike në çdo 2 vjet. Bordi ka përgjegjësinë të votojë dhe miratojë kalendarin e vitit, levizje fondesh dhe mbeshtetje të ndividëve ose organizatave të tjera që kanë për qëllim promovimin e kulturës shqiptare dhe mirëqenien e komunitetit shqiptar. Organizata ka mbi 15 vetë që këshillojnë Bordin Drejtues. Nën Bordin drejtues janë dhe disa këshilla, si këshilli i Shkollës Shqipe, këshilli i financave dhe investimeve, këshilli për qendër kulturore. Boardi drejtues për vitet 2022-2024: Sokol Lushllari, Chair, Jorida Qirollari, Vice-Chair, Mark Kosmo, Founder, Treasury, Poema Dauti, Secratary, Vjollca Avrami, Former School Coordinator, Voting Member, Ardian Preci, Voting Member, Rudina Bardhi, Voting Member.

AKTIVITETET PATRIOTIKE

Aktivitetet kryesore që bëhen çdo vit, është ngritja e flamurit kombëtar për diten e pavarësisë në sheshin e Bashkisë së Bostonint, kjo mbledh çdo vit shqiptarë nga të gjitha trojet që kanë dëshirë të shohin flamurin shqiptar të ngrihet nën himnim kombetar. Kjo është një ditë shumë e rëndësishme për kombin shqiptar, por ka dhe peshë publike që komuniteti shqiptar është i organizuar, kontribuon, dhe ka një peshë elektorale në Bashki por pse jo dhe në shtetin e Massachusetts. Një tjetër aktivitet që bëhet në Tetor është mbledhja e bizneseve shqiptare, qëllimi i kësaj mbledhje është nxitja e bashkëpunimit me njëri-tjeterin që aktivitetet e tyre të zgjerohen dhe më tepër dhe ne si orgnaizatë i publikojmë dhe i reklamojmë bizneset e tyre në komunitet. Komuniteti shqiptar duke qenë i fuqishëm ekonomikisht mund të bëjë akoma më tepër aktivitet për provimin e gjuhës, kulturës, dhe ndërtimin e projekteve të reja kombëtare e komunitare.

FESTA E ANIJES ME MUZIKË SHQIPTARE

Festa me anije që zhvillohet çdo vit në fillim vere, qëllimi i këtij aktiviteti është kulturor, ku njerëzit festojnë me muzikë shqiptare, takojnë shoqërinë e vjetër por dhe aty kanë mundësi të njihen të bëjnë shoqëri të re. Kjo festë është shumë e mirëpritur në komunitet dhe çdo vit kapacitetit i anijes mbushet. Një aktivitet që besoj se është shumë i rëndësishëm dhe do të vazhdojë të bëhet çdo vit është festivali shqiptar për zonën e Bostonit dhe më gjerë, që zhvillohet në Quincy, MA me ndihmën e madhe të një nga iniciatorët, Leonard Keka, Alba Restaurant. Ky festivali shpalos muzikën, veshjet tradicionale shqiptare, dhe ushqimin tek amerikanët dhe komunitetet e tjera në Boston. Tregon sesi komuniteti shqiptar kontribuon në vendin ku jeton dhe e zbukuron akoma më tepër kulturën e vendit ku kemi zgjedhur të jetojmë në Massachusetts, USA.

TË REJAT E FESTIVALIT SHQIPTAR NË BOSTON

Këtë vit ne do të bllokojmë rrugen Hancock st, Quincy rreth 200m, ku përgjatë rrugës do vendosen tenda me ushqime dhe pije për shitje. Në mes të rrugës do kemi një skenë të madhe kur do përfomojnë këngëtarë, dj, çifteli, grupe vallesh dhe grupe të ndryshme artistike e folkloristike. I ftuar nderi do të jetë kryetari i bashkisë dhe drejtues të tjerë në komunitet. Do të jetë festë për të gjithë fëmijë dhe të rritur. Shume faleminderit pjesëmarrësve, dhe marr rastin që të ftoj të gjithë shqiptarët e Amerikës që të marrin pjesë në Festivalin Shqiptar në Boston.

MAASBESA DHE KONTRIBUTI PËR  MËSIMIN E GJUHËS SHQIPE NË BOSTON

Shkolla Shqipe në Boston operon e pavaruar nën drejtimin e drejtoreshës së shkollës e cila raporton tek bordi drejtues is MAASBesa. Të gjitha shpenzimet e shkollës mbyllen nga MAASBesa, dhe këto fonde mblidhen nga aktivitet e ndryshme që bëjmë gjatë gjithë vitit. Shkolla Shqipe këtë vit do të hapet përsëri në Quincy, në jug të Bostoni dhe Salem në Veri të Bostonin dhe regjistron mbi 60 nxënës. Qëllimi jonë është që ta hapim dhe degën e tretë në Worcester dhe kështu kompletohet komuniteti i cili do të ketë mundësinë të regjistrojë fëmijët e tyre aty ku jeton. Shkolla shqipe gjithashtu shërben dhe si një platformë e mirë për prindërit që të njihen me prindër të tjerë.

MAASBESA MARRËDHËNIET ME INSTITUCIONET SHTETËRORE NË BOSTON

“MAASBesa” është në bashkëpunim me bashki të ndryshme në shtetin e MA dhe gjithmonë kërkojnë bashkëpunime të reja kulturore dhe sociale. Fokusi i MAASBesës është vetëm komunitet shqiptar në MA.

KUSH ËSHTË SOKOL LUSHLLARI?

Unë jam Sokol Lushllari, kam mbaruar shkollen 8-vjeçare “Muredin Bashalli”,  jam lindur dhe rritur në fshatin Lin, Pogradec. Kam shetit gjithë botën por vendlindja, Lini Pogradecit,  mbetet vendi më i bukur për mua. Më pas kam mbaruar gjimnazin “Liria” në Elbasan në gjuhën turke, ku kam marrë dhe një formim kulturor tjetër për sa i përket vullnetarizmit dhe shërbim ndaj vendit, kulturës dhe gjuhës. Pas përfundimit të gjimanzit kam dashur të studioja matematikë në Turqi, por pas përfundimit të maturës në atë kohë kam fituar llotarinë amerikane dhe më pas u nisa drejt Amerikës dhe kam qenë në Worcester MA. Aty kam pas punuar natën në një kafene nga viti 2007 deri 2010 dhe ditën shkoja në shkollë. Në ato vite nuk mbaj mend shumë gjëra por kisha vetëm një qëllim përfundimin e shkollës, më pas kam kam punuar ndihmës mësues në dy vitet e fundit të shkollës në degën Inxhinjeri Elektrike & Kompjuterike tek Universiteti Politeknik i Worcesterit. Unë jam i fokusuar në projektim qarqe elektronike me frequenca të larta. Kam një eksperiencë mbi 10 vjet në këtë fushë. Në fillim karriere kam punuar për të vënë në prodhim në masë të chipsave që bëjnë lidhjet celulare, Wifi, bluetooth dhe më ka dhënë mundësi të udhëtoj në vendet aziatike ku bëhet prodhimi dhe testimi e këtyre chipsave. Më pas kam punuar në projektim e stacioneve transmetuese në frekuenca deri 70GHz, që përfshinin dhe teknologjinë 5G. Së fundmi kam mbi një vit që punoj për Apple, në pozicionin projektues hardware celulare (Cellular RF Hardware Engineer) për produktet iPhone që do të vijnë pas 2 vitesh ose më vonë. Gjishashtu mundohem të jem ngazhuar në komunitet me aq pak kohë që kam, por kam pasur fatin të punoj me njerëz me shumë pasion dhe dëshirë për të shërbyer. Unë besoj që të gjithë duhet të marrin pjesë në zhvillimet lokale në komunitetin ku jetojmë, që idetë më të mira të ecin përpara.  

SHKOLLA SHQIPE “KOSOVA” NË LONDËR, 30 VITE MËSIM SHQIP NË BRITANINË E MADHE

by

Talat Pllana, drejtori i Shkollës Shqipe “Kosova” në Londër, rrëfen ekskluzivisht për gazetën “Dielli”, Organ i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA, New York, ruajtjen e identitetit kombëtar, historisë, gjuhës, kulturës dhe traditës shqiptare në Londër, Angli, nëpërmjet mësimit të gjuhës e kulturës shqipe dhe aktiviteteve patriotiko-kulturore e komunitare.
Me drejtorin Talat Pllana bisedoi Editori i “Diellit” Sokol Paja.

TRIDHJETË VJETORI I PUNËS SË SHKOLLË SHQIPE “KOSOVA” NË LONDËR

Arsimi ka qënë e mbetet në të njëjtën kohë, një nga drejtuesit e suksesit të spikatur, të prekshëm e të dukshëm të kombit Shqiptar. Shkolla shqipe bëri rrugë të gjatë e të mundimshme mrenda shkullit që e lamë pasë dhe atij paraprak. Dhe sot kemi me çfarë të krenohemi, sepse shkolla shqipe nuk gjallon më vetëm në trevat shqiptare etnike, por gjithandej edhe në diasporën ku jetojnë dhe punojnë shqiptarët. Në Mbretërinë e Bashkuar, ku jetojnë një numër i madh i shqiptarëve të ardhur nga treva të ndryshme shqiptare. Shkolla shqipe “Kosova” shenon hapin e parë në organizimin e shkollës shqipe për fëmijët e emigrantëve shqiptarë në Britaninë e Madhe. Me 3 tetor 1993 u hap shkolla e parë shqipe me inciativen time dhe me përkrahjen e disa bashkatdhetarëve. Hapi i dytë ishte që të zyrtarizohet dhe certifikohet shkolla shqipe, duke respektuar dhe zbatuar ligjet dhe normat e shtetit britanik. Mësimi i gjuhës shqipe në Britaninë e Madhe ka histori krenarie për lakmi, ajo nisi punën e saj tridhjetëvite më parë në dy komunat e Londrës, në Vestminister dhe në Komunën e Camdenit. Në këtë shkollë fëmijët shqiptarë, sado të gjendur nën trusnin e madhe të gjuhës dhe kulturës Angleze, kanë pasur dhe vazhdojnë ta kenë mundësinë që t’a mësojnë gjuhën shqipe. Nga viti 1993 e gjer më sot kemi organizuar më se 30 shkolla. Me sakrifica të shumta mësuesit atdhetarë morën përsipër një detyrë të vështirë, që mësimin ta bëjnë në baza vullnetare, të vazhdonin traditën e rilindasve tanë. Shteti ynë nuk i ka mbështetur këta mësues vullnetarë, as financiarisht dhe as ligjërish deri më sot. Mësuesi i cili zhvillon mësimin e gjuhës shqipe në mënyrë vullnetare është atdhetar, patriot. Aktualisht numri i shkollave shqipe është solid të cilat përpos mësimit të gjuhës shqipe, zhvillohen edhe aktivitetet tjera festive që lidhen me datat më të rëndësishme për kombin shqiptar. Numri më i madh i nxënësve është nga Kosova dhe Shqipëria, por ka edhe nga trevat tjera shqiptare.

SHKOLLA SHQIPE DHE RRITJA E NDËRGJEGJES KOMBËTARE

Ajo ka për qëllim që fëmijët shqiptarë të zotërojnë mirë gjuhën e shkruar shqipe, t´a kultivojnë atë dhe letërsinë shqiptare, të njohin historinë dhe gjeografinë etnike të vendit të të parëve të tyre, të kenë njohuri mbi lëmin e pasur etnografik (doke e zakone shqiptare, arte popullore etj.), të trashëguara brez pas brezi si karakteristikë dalluese e kombit tonë të lashtë. Shkolla Shqipe synon gjithashtu që nëpërmjet leximeve letrare nga autorët më të njohur, mësimeve të gjuhës, pjesëve historike dhe atyre gjeografike, të kulturës muzikore dhe asaj figurative, të edukoj me krenari kombëtare shqiptare.Të mëkoj ndjenjat e dashurisë për vendlindjen e të parëve që manifestohet nëpërmjet veprimtarive të ndryshme si dhe perspektivën e rikthimit në atdhe. Shkolla shqipe e mësimit plotësues i edukon nxënësit me respekt dhe mirënjohje ndaj vendit mikpritës dhe në këte kuadër trason rrugët e bashkëpinimit të saj me shkollën ku aneksohet, duke shfrytëzuar njohuritë shkencore e kulturore të përbashkëta,në këtë mënyrë që nxënësit të përgatiten për jetën dhe të aftësohen për të punuar në mënyrë të pavarur. Mësimi i gjuhës shqipe,ndihmon në zhvillim të mirëfilltë dygjuhësor e dykulturor të nxënësit, njëkohësisht hapë shteg edhe për një integrim të natyrshëm në shoqërinë ku ata jetojnë dhe lehtëson pengesat e riintegrimit në shoqërinë e vendit të origjinës. Për më shumë, është konstatuar se mësimi i gjuhës dhe i kulturës së origjinës ndikon dukshëm në rritjen e suksesit të nxënësve në shkollat Angleze.

MËSIMI SHQIP NË DIASPORË LUAN ROL HISTORIK

Mësimi në diasporë ruan edhe natyrën historike dhe kombëtare, sepse festat nacionale të cilat festohen në diasporë,ndikojn në kultivimin e vetëdijës kombëtare. Pavarësia e Kosovës ka çelur të gjitha rrugët e bashkëpunimit në mes të institucioneve vendase dhe shqiptarëve kudo qe jetojnë në diasporën shqiptare. Pra krahas kësaj, pritet qe MASHT-i të jetë më gjithëpërfshirës, në hartimin e ligjeve për arsim, të përfshihet edhe mësimi në diasporë, sepse programet e Ministrisë së Arsimit do të luajnë rol vendimtar në ecurinë e kësaj fushe të arsimimit. Mësimi plotësues i gjuhë shqipe, organizohet në institucionet shkollore por pas mësimit anglez. Kjo është veçori për shkollën shqipe në Britaninë e Madhe, ndërsa në disa shtete tjera të Evropës kanë një përkrahje më të madhe institucionale nga shtetet e tyre. Në disa shtete të evropës, është arritur qe mësimi shqip të jetë i përkrahur edhe nga institucionet shtetërore për të huajt. Pra ne presim, por edhe apelojmë njëkohësisht që MASHT-I të ndikojë me autoritetin e vet për të përmirësuar nivelin e mësimit shqip kudo në diasporën shqiptare edhe në Britaninë e Madhe. Krahas kësaj duhet të bëhen përpjekje të shumta në mënyrë qe arsimi shqip të përfshihet në nivel fillor. Gjeneratatë që lindin në diasporë janë ndër më të rrezikuarit nga asimilimi. Andaj koj formë e ruan sadopak ruajtjen e identitetit komnëbëtar ku përfshihet gjuha, kultura dhe historia, gjeografia dhe arti shqiptar. Është shumë me rëndësi të theksojmë se talentet të cilët rriten dhe edukohen në diasporë të kontribuojnë edhe në vendlindjet e tyre. Kështu në Britaninë e Madhe janë një numër mjaft i madh i talenteve qe ia kanë lakmi edhe kombet tjera. Rita Ora dhe Dua Lipa, yjet e muzikës botrore kanë qenë nxënëse të Shkollës Shqipe “Kosova”. Pra, talentet tanë kanë shënuar rezultate në të gjitha aspektet, duke përfshi edhe lëmit shkencore me rëndësi vitale.

KRYEMINISTRI TONI BLER VIZITOI SHKOLLËN SHQIPE “KOSOVA”

Është rast i veçantë kur nxënësit tanë recituan një poemë për Kosovën para kryeministrit, Toni Blerit, Vizita e kryeministrit Bler kishte ardhur si rrjedhojë e sukseseve të shumta të treguara nga shkolla shqipe “Kosova”. Vlerësimet për organizimin e punës në shkollë është bërë nga Autorieti Nacional i Arsimit në Britaninë e Madhe. Vlerisime këto të bëra nga nga Inspektorët e Autoritetit Nacional të Arsimit. Ata e kanë vlersuar përgatitjen e dokumentacionit conform ligjeve të shtetit, kanë hospituar në mbajtjen e mësimit nga mësuesit në orët e mësimit. Puna e mësuesesve dhe arritjet e nxënësve së bashku me dokumentcionin e shkollës shqipe në respektimin e ligjeve të shtetit Britanik, është vlersur tre hera radhazi me Certikatatë më të larta nga e bronzit, argjent dhe e artë. Shkolla ka luajtur rol shumë të rëndësishëm në unitetin e bashkëatdhetarëve dhe fëmijëve tanë. Në vitin shkollor 1996/97, prindërit dhe arsimtarët formuan Këshillin e Arsimtarëve Shqiptar dhe Lidhjen e Prindërve, subjekt ky përmes së cilit organizohet edhe sot shkolla shqipe në Londër. Me këtë rast duhet t’i kujtojmë mësueset e para të shkollës shqipe. mirënjohja më e madhe për këtë u takon mësueseve: Drita Ibishit, Azemine Pllanës dhe Sanije Hazirit, të cilat për disa vjet me radhë punuan në baza vullnetare dhe pa kurfarë kompensimi material. Shpërblimi i vetëm për këto mësuese, për disa subjekte shqiptare dhe individë anglezë që ndihmuan në mbarëvatjen e punës së shkollës shqipe ishte dhënia e mirënjohjeve nga drejtoria e shkollës.

MËSUESIT E ANGAZHUAR ME SHKOLLËN SHQIPE

Më vonë në këtë shkollë kanë punuar prej 1 deri në 2 vjet këta arsimtarë e arsimtare: Vjollca Gjerqeku, Natasha Cerga, Arijeta Bajrami, Vitila Ujkaj, Agime Teshlica, Naim Haziri, Milikije Jahaj, Xhevat Ademi, Ajnishahe Shamolli, Sami Islami, Zarife dhe Faik Sogojeva, Bahri Nici, Myrvete Mripa, Nedime Berisha, Sebahate Abazi,Time Avdullahu, Shqipe Gollaku, Lumnije Islami, Laura Dermaku , Arbërije Pllana, Minire Vitia, Rudina Zeqiri, Elita Sahiti, Samidije Zulfo, Merita Lutvi dhe Adem Hulaj. Në 10 vitet e fundit janë duke punuar këto mësuese: Zyrifa Kqiku, Arta Tivari, Nadire Hashani. Prindërit dhe arsimtarët përherë kërkojnë forma të reja të organizimit të mësimit plotësues në gjuhën shqipe. Duke u bazuar në kërkesën e prindërve të fëmijëve shqiptar të vendosur në zonat e ndryshme Londrës, është vlersuar dhe janë hapur edhe paralele të tjera. Ndihma e drejtorisë së shkollës ishte, në ofrimin dhe sigurimin e Plan- Programit të Ministrisë për Arsim, Shkencë dhe Kulturë të Republikës së Kosovës, si dhe sigurimin e një numri të teksteve. Përveq mësimit, nxënësit dhe arsimtarët kanë organizuar dhe organizojnë në vazhdimësi edhe programe dhe aktivitet tjera jashtëmësimore si: vizita shkollave në Londër dhe jashtë Londrës, Rëndësi të posaçme ka edhe pjesëmarrja e nxënësve në manifestimet kulturore, veqanarishtë me programe kulturore me rastin e festave të ndryshme, si për festën e Pavarsisë së Shqipërisë, Pavarsisë së Kosovës, Ditës së Mësuesit, Ditës së Nanave, Ditës Ndërkombëtare të Fëmijëve dhe organizimin e kampingut verorë etj. Me formimin e Lidhjës së Arsimtarëve dhe Lidhjes së Prindërve Shqiptarë u krijua lidhja e kontakteve me Ministrinë e Arsimit dhe Teknologjisë të Republikës së Kosovës, me çrast na u lehtësua puna. U vuanë kontakte institucionale dhe në këtë menyrë organizimi i punës vinte duke u përmirësuar e numri i nxënësve e paraleleve të reja dhe i mësuesve shtohej çdo vit. Edhepse numri i nxënësve është rritur ne nuk jemi të kënaqur me përfshirjen e fëmijëve sepse disa prindër ende nuk e kanë të çartë rëndësinë e shkollës shqipe në rruajtjen e gjuhës dhe indentitetit kombëtar të fëmijëve. Sa i përket teksteve shkollore vitve të fundit situata është përmirësuar dukshëm me ofrimin dhe shpërndarjen e teksteve të veçanta për mësimimin plotësues nxënësve të Shkollës Shqipe “ Kosova”. Tekste këto të përpiluara nga ekspertët nga Kosova dhe Shqipëria. Për sukseset në këtë shkollë duhet posaqërisht të falënderojmë mësuesit, nxënësit, prindërit dhe Drejtorinë e Shkollës Shqipe “Kosova”. Drejtoria e shkollës së bashku me mësuesit e adhur nga trevat e ndryshme shqiptare e mbajtën gjallë këtë vatër të atdhetarizmit. Mësuesit, meritojnë nderimet më të mëdha. Ata dhanë e vazhdojnë të japin ndihmesën e tyre për mësimin e gjuhës shqipe. Ata kontribuan në arsimin tonë kombëtar duke ju mësuar fëmijëve shqiptarë gjuhën, historinë dhe kulturën shqiptare. Duke larë një borxh ndaj arsimit kombëtar, ndaj atyre që kishin nevojë për arsimin dhe edukimin kombëtar. Me anën e dritës së pashuar, ndritën mendjet e fëijëve tanë. Prandaj, me plot të drejtë, kjo shkollë mund të quhet Vatër Diturie dhe Aktivitetit Kombëtar. Te Shkolla Shqipe “Kosova” në Londër mësimi shqip është falas dhe me mësues të certefikuar. Fëmijët që ndjekin mësimet në shkollën shqipe janë të avansuar, të kënaqur në nxënjen e njohohurive të gjuhës shqipe dhe kulturës e traditave kombëtare.

PËRGATITJET PËR FESTIMIN E 30 VJETORIT TË SHKOLLËS SHQIPE “KOSOVA” NË LONDËR

Tashmë i kemi bërë përgatitjet për festën tonë të madhe me rastin e 30-të vjetorit të zhvillimit të procesit edukativi-arsimor. Në bashkëpunim të përhershëm: shkollë-prindër e nxënës ne kemi formuar Këshillin për Organizimin e Festimit të këtij përvjetori. Këshilli Orgniztiv për Festimin e 30 vjetorit, i cili do mirret me përgatitjen edhe të Monografisë të Shkollës Shqipe “Kosova” në Londër, shkollës së parë në Britaninë e Madhe. Mësueset tona të nderuara do të përgatisin një program me pika të larmishme muzikore, me valle e me recitime të shumta nga nxënësit e shkollës sonë. Me këtë rast do të kemi të ftuar shumë mysafirë nga komuniteti ynë dhe me gjerë, pra përfaqësues të shumtë të organizatave të ndryshme në Londër si edhe nga institucionet e ndryshme e qeveritarë britanik.

PËRGATITJA PËR FILLIMIN E VITIT TË RI SHKOLLOR NË SHKOLLËN SHQIPE “KOSOVA”

Përgatitjet për fillimit e vitit të ri shkollor kanë filluar që në muajin Gusht, në sigurimin e librave, tekste, hartave dhe mjeteve konkretisursr për nxënësit e shkollës tonë. Eshtë përgatitur njoftimi për fillimin e vitit të ri i cili është dërguar mjeteve elektronike FB dhe është bërë publike. Eshtë caktuar dita e regjestrimit të nxënësve dhe dita e fillimit të vitit të ri, dhe apeli për prindër dhe bashkatdhetar, të cilin po bashkangjesim si më poshtë: Shkolla Shqipe ”Kosova” në Londër po përgatitet të hapë dyert e saj për të 30-tën herë me radhë, vit ky jubilar ku me punë të palodhshme e me bashkëpunim të përhershëm të prindërve arritëm suksese të lakmueshme, suksese këto që na bëjnë të jemi krenarë përherë. Shkolla jonë ka dhënë kontribut të jashtëzakonshëm për mësimin e gjuhës shqipe, të historisë dhe të kulturës kombëtare shqiptare, për fëmijët e komunitetit tonë shqiptar që jeton e banon në Londër dhe në periferi. Një falenderim i madh shkon për të gjithë prindërit e nxënësve tanë që ndër vite e përkrahën shkollën shqipe duke dhënë kontributin e tyre të jashtëzakonshëm! Puna e tyre e palodhshme solli rezultate për të cilat ne sot krenohemi shumë. Procesi edukativo-arsimor do të fillojë me datën 10 Shtator 2023. Regjistrimin e fëmijëve mund ta bëni që tash ose në shtator, kur të fillojë mësimi i rregullt çdo të diel nga ora 11.00 tek lokalet e Shkollës Haverstock, përballë stacionit të trenit nëntokësor Chalk Farm. Telefonat për komunikim: 07525750445 – Talat Pllana, drejtor, 07716706236 – mësuese Zyrifa Kqiku, 07742386046 – mësuese Nadire Hashani dhe, 07576486342 – mësuese Arta Llunji. Nxënësit do të ndahen në tri grupe në bazë të nivelit të njohurive që zotërojnë. Grupi i pare – fillestarët, të cilët do të punojnë me Abetarën, mosha mbi 5 vjeç. Grupi i dytë – nxënësit që kanë mbaruar abetaren. Grupi i tretë – nxënësit me njohuri më të avancuara. Programi për Mësimin Plotësues të Shkollës Shqipe është i përgatitur nga Kurrikulla e dy ministrive të arsimit, asaj të Republikës së Shqipërisë dhe të Republikës së Kosovës. Sipas kushteve e në harmoni me ligjet në fuqi, do të zhvillojmë edhe aktivitete të ndryshme. Shpresojmë se në këtë vit akademik do të na bashkangjitën edhe më shumë prindër nga komuniteti ynë në këtë mission të bekuar kombëtar, në ruatjen e gjuhës shqipe, parakusht për ruajtjen e trashëgimisë sonë, të traditës dhe të identitetit kombëtar tek fëmijët tanë.

GJUHA SHQIPE SI ELEMENT I INDETITETIT KOMBËTAR TE SHQIPTARËT NË MBRETËRINË E BASHKUAR

Shkolla Shqipe “Kosova” sivjet do të hapë dyert e saj për të 30-tën herë me radhë. Për herë të parë shkolla jonë e filloi procesin e rregullt edukativo-arsimor në Mbretërinë e Bashkuar vitin e largët 1993, e për të mos u mbyllë asnjëherë, pra edhe gjatë kohës së pandemisë së covid-it ne keni punuar përmes platformës Zoom. Për tri decenie pa u ndalë Shkolla Shqipe “Kosova” ka dhënë një kontribut të jashtëzakonshëm në ruajtjen e gjuhës shqipe ndër brezat e rinj të bashkatdhetarëve në Mbretrinë e Bashkuar. Pa harruar kulturën, traditën dhe histirinë tonë kombëtare shqiptare. E këtë e arritem falë interesimit dhe bashkëpunimit të përhershëm të bashkatdhetarëve tanë, prindërve të mrekullueshëm që nuk e kanë kursyer veten kurrë, por diten e tyre të pushimit i kanë sjellë fëmijët në shkollën shqipe. E po ashtu në të gjitha format e mënyra të tjera e kanë mbështetur dhe promovuar punën tonë te palodhshme që ne kemi bërë në arsimimin dhe në edukimin e breznive të reja. Për këtë u jemi falenderohës në përjetësi, ngase ky bashkëpunim edhe solli rezultate të lakmueshme për të cilat ne sot jemi shumë krenarë. E krenarë me prindërit e vet do të jenë edhe fëmijët e tyre, nxënësit e shkollës sonë. Sepse ata prindër nuk lejuan që fëmijët e tyre të harrojnë gjuhën, historinë e kulturën tonë kombëtare, pra prejardhjen dhe rrënjët e lashta shqiptare. Ju lumtë krahu dhe zoti i bekoftë të gjithë bashkatdhetarët tanë, prindërit e mrekullueshëm shqiptarë.

MBËSHTETËSIT E SHKOLLËS SHQIPE “KOSOVA” PËR 30 VITE

Bashkatdhetarët tanë për 30 vite pune të Shkollës Shqipe “Kosova” kanë qenë mbështetsit kryesor. E këtë e arritem falë interesimit dhe bashkëpunimit të përhershëm të bashkatdhetarëve tanë, prindërve të mrekullueshëm që nuk e kanë kursyer veten kurrë, por ditën e tyre të pushimit i kanë sjellë fëmijët në shkollën shqipe. E po ashtu në të gjitha format e mënyra të tjera e kanë mbështetur dhe promovuar punën tonë të palodhshme që ne kemi bërë në arsimimin dhe në edukimin e breznive të reja. Për këtë u jemi falenderues në përjetësi, ngase ky bashkëpunim edhe solli rezultate të lakmueshme për të cilat ne sot jemi shumë krenarë. Ministria e Arsimit të Republkës së Kosovës na ka mbështetur, me Kurrikullat e pëgatitura nga Ministria e Arsimit të Republikës së Kosovës dhe Ministria e Arsimit të Republikës së Shqipërisë. Këto dy ministri të dy shteteve shqipëtare, na kanë mbështet, me ndihmen e tyre me libra, doracakë e fletore pune. U jemi mirnjohës dhe i falenderojmë pafundësisht! Gjeneratat që po edukohen e arsimohen në frymën kombëtare shqiptare do tu jenë falenderues përgjithmonë. Dy Ambasadat tona, pra Ambasada e Republikës së Shqipërisë dhe Ambasada e Republikës së Kosovës, në Lonër na kanë mbështetur përherë. Në çdo festë tonën dhe aktivitet të ndryshme, dy ambasadorët përherë kanë qenë aty dhe kanë festuar bashkë me komunitetin tonë.Dy ambasadatë shqiptare ju kanë dhënë, Certifikat Mirënjohje mësuesëve dhe mësueseve, për kontributin e dhënë për Shkollën Shqipe për Mësim Plotësues.

SHKOLLA SHQIPE E SHOQATËS “ILIRIA” NË ST. LOUIS, GJUHA DHE IDENTITETI KOMBËTAR I SHQIPTARËVE NË MISSOURI TË SHTETEVE TË BASHKUARA TË AMERIKËS

by

Rafaela Hajdini mësuese e shkollës shqipe te shoqata “Iliria” në St. Louis, Missouri, USA, rrëfen ekskluzivisht për gazetën “Dielli”, Organ i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA, New York, ruajtjen e identitetit kombëtar, historisë, gjuhës, kulturës dhe traditës shqiptare në St. Louis,  Missouri, USA, nëpërmjet mësimit të gjuhës e kulturës shqipe dhe aktiviteteve patriotiko-kulturore. Me mësuesen Rafaela Hajdini bisedoi Editori i “Diellit” Sokol Paja.

HISTORIKU I SHKOLLËS SHQIPE TË SHOQATËS  “ILIRIA” NË ST. LOUIS

Me formimin e Shoqatës “Iliria” në St. Louis, përveç të tjerave qëllimi kryesore ishte hapja e shkollës shqipe, ku fëmijët mund të mësojnë të flasin dhe të lexojnë gjuhën amtare. Të gjithë themeluesit dhe anëtarët dhanë kontributin e tyre qe kjo mund të bëhet realitet. Për këtë rol të madh luajten kryetari shoqatës dhe bordi drejtues. Më datë 9 gusht 2020 u mbajtën zgjedhjet për bordin drejtues dhe u përzgjodhën 15 anëtarë: Pandeli Gaçe, Elona Dyshniku, Besian Gjika, Xhevat Dullovi, Aurel Bardho, Eneida Taçi, Arif Palloshi, Fazli Dullovi, Jovan Bello, Rafaela Hajdini, Ramadan Hajdini, Emiljo Zhupani, Anila Veizi, Nafi Halimi dhe Brahim Mehmetaj. Hapja e shkollës shqipe në Saint Louis u zhvillua më 28 Gusht 2021. Po citoj fjalimin e mbajtur nga kryetari i shoqatës “Iliria” z. Pandeli Gaçe me rastin e hapjes së shkollës të gjuhës shqipe në Saint Louis, Missouri. “Vogëlushë të dashur, ju që jeni lulet e jetës sonë, ju brezat e mësuesve të nderuar dhe pjesëmarrës të këtij evenimenti me rëndësi, ju përshëndes! Jemi sot këtu, se na ka bashkuar gjuha e mëmës, gjuha e atdheut tonë të dashur, Gjuha Shqipe! Është kjo gjuhë e bekuar që na ka përcjellë miklimin e parë, përkëdhelinë, gëzimin e habinë, me të kemi shprehur dhimbjet, dëshirat dhe ëndrrat më të bukura e më të guximshme të jetës sonë. Populli ynë që nga lashtësia me këtë gjuhë ka përcjellë, përrallat, mitet, fabulat, lirikën dhe epikën legjendare të veten dhe fqinjëve të saj, ka shkruar e na ka lënë historinë, visare të kulturës dhe dijes, vlera kaq të çmuara. Udha e saj nuk ka qenë aspak e lehtë, por u ka mbijetuar stuhive dhe rrebesheve shekullore. Kjo ka ndodhur se pushtues të shumtë kanë synuar e janë përpjekur ta shuajnë gjuhën tonë, kanë mbyllur shkolla, kanë vrarë mësues e djegur libra, kanë prishur monumente por populli nuk e lëshoi e nuk e braktisi kurrë gjuhën e tij dhe sot e ka si thesar që i shtohet dhe kulturës botërore, si një ndër gjuhët më të vjetra në botë. Shoqata “Iliria”, këtu në Saint Louis, që në fillimet e saj shtroi si detyrë parësore hapjen e kësaj shkolle, për vetë rëndësinë që ajo ka dhe  mbështetjen që i jep edhe SH.B.A kulturës dhe dijes së qytetarëve të saj. Vogëlushe e vogëlushë të dashur, sot ju u duket vetja se jeni të vegjël, se kështu ka ndodhur edhe me ne kur ishim në moshën tuaj, por ju bartni që sot me vete këtë ngjarje që do të jetë historike dhe me shumë vlera për ju dhe gjithë  shqiptarët e këtij rajoni. Pikërisht për këtë kanë ardhur e na nderojnë me praninë e tyre dhe këta zonja e zotërinj që, gjithë jetën e tyre ia kushtuan mësimdhënies, dijes dhe kulturës shqiptare, ndaj u jemi shumë mirënjohës dhe falënderues për këtë gjest fisnik të tyre. Tani më lejoni t’ju uroj këtë fillim emocional të kësaj shkolle për të cilën dhanë ndihmesën e tyre shumë nëna e baballarë shqiptarë dhe mësueset tuaja të dashura që bënë çdo gjë gati e që bashkë me ju do ta çoni përpara ecurinë e gjuhës dhe kulturës Shqiptare! Ju përshëndes nga zemra dhe ju uroj fillim të mbarë shkollor” përfundoi fjalën z. Pandeli Gaçe.

FILLESAT E PARA TË ORGANIZIMIT TË MËSIMIT SHQIP

Mësuesit e parë për shkollën ishin Rafaela Hajdini, Alda Kafasiz dhe me ndihmë nga Miranda Gaçe. Në fillim u formuan dy klasa dhe u ndanë sipas moshës. Çdo të shtunë mësimet ishin nga një orë. Mësimi zhvillohej në ambientin e shoqatës. Nuk ishte e lehtë të sensibilizoje të gjithë për shumë arsye, por me kalimin e kohës, kur panë se fëmijët filluan të shkruan dhe të lexonin shqip, atëherë filluan të regjistrojnë fëmijë të tjerë. Gjithashtu, mësuesit rekomanduan që prindërit të komunikojnë me fëmijët e tyre shqip për t’i ekspozuar sa më shumë gjuhën shqipe. Një vit më pas arritëm të formulojmë korrikulën mësimore. Kurrikula e përdorur është nga Diaspora së bashku me tekste të tjera. Nxënësit nuk po mësojnë vetëm të flasin dhe të lexojnë por theksohet edhe Historia e Gjuhës Shqipe. Në fillim, mësimdhënia ishte e vështirë sepse mungonte literatura dhe mjetet e shtetit shqiptar me logjistikë arsimore. Me forcat tona bëjmë ç’të mundemi për librat e misionit të abetares, e kemi siguruar privatisht dhe në bazë të kësaj e bëj misionin me nxënësit.

SHQIPTARËT NË ST. LOUIS, MISSOURI

Komuniteti shqiptar në Missouri nuk është aq i madh sa në disa shtete të tjera amerikane, por është i konsiderueshëm. Për këtë është punuar dhe po punohet fort për ruajtjen e identitetit kombëtar të shqiptarve në St. Louis. Si shoqatë jemi takuar me organet shtetërore në St. Louis, të cilit u shfaqën shumë bashkëpunëtorë, na dhanë këshilla të dobishme dhe ranë dakord dhe bashkëpunuan që fëmijët krahas anglishtes të mësonin dhe të flisnin gjuhën e tyre amtare shqipe.

KUSH ËSHTË MËSUESE RAFAELA HAJDINI?

Jam vajza e parë e Ramadan Hajdinit dhe Arjana Hajdinit. Lindur në Korçë, Shqipëri, u largova nga Shqipëria me prindërit në prill të vitit 1997. Tani jam mësuese për fëmijët me nevoja të veçanta. Unë punoj për orginization Special School District of St. Louis. Unë punoj vullnetarisht si mësuese e gjuhës shqipe në shoqatën “Iliria”. Pasionin për të mësuar fëmijët në gjuhën tonë amëtare e kam marrë nga prindërit e mi të cilët na kanë folur dhe mësuar gjuhën shqipe vazhdimisht në ambientin tonë familjar. Qellimi im është që brez pas brezi të mund të trashëgojmë traditat, kulturën dhe gjuhën tonë të bukur shqipe edhe pse jemi shumë kilometra larg vendit tonë të dashur.

SHKOLLA SHQIPE “GJUHA JONË”, 20 VITE MËSIM SHQIP NË PHILADELPHIA TË SHTETEVE TË BASHKUARA TË AMERIKËS

by

Rudina Bani mësuese e shkollës shqipe “Gjuha Jonë” dhe nënkryetare e shoqatës “Bijtë e Shqipes” në Philadelphia, rrëfen ekskluzivisht për gazetën “Dielli”, Organ i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA, New York, ruajtjen e identitetit kombëtar, historisë, gjuhës, kulturës dhe traditës shqiptare në Philadelphia, USA, nëpërmjet mësimit të gjuhës e kulturës shqipe dhe aktiviteteve patriotiko-kulturore.

Me mësuesen Rudina Bani bisedoi Editori i “Diellit” Sokol Paja.

HISTORIKU I SHKOLLËS SHQIPE “GJUHA JONË” NË PHILADELPHIA TË SHTETEVE TË BASHKUARA TË AMERIKËS

Fakt i padiskutueshëm është që pavarësisht motiveve të ndryshme të largimit nga Shqipëria, emigrantët kudo që janë marrin me vete mallin dhe dashurinë për vendin e tyre. Aq më shumë emigrantët shqiptarë të USA që janë shumë larg gjeografisht Shqipërisë dhe kontaktin fizik me të e kanë më të kufizuar se emigrantët në Evropë.

Edhe shqiptarët e Filadelfias pavarësisht krahinave nga vijnë, besimit, arsimimit. kanë një emërues të përbashkët : Shqipërinë. Themeluesit e shoqatës mbarëshqiptare social- kulturore “ Bijtë e shqipes” që në vitin e parë të krijimit, në 2002 kanë pasur një qëllim parësor: ruajtjen dhe trashëgiminë e gjuhës dhe kulturës shqiptare dhe të ndihmojë komunitetin shqiptar në integrimin në jetën amerikane. Kam rastin të përmend me shumë mirënjohje themeluesit e parë të kësaj shoqate; Viktor Furxhi, Vlashi Fili, Sotiraq Pema, Elvira Budo, Ilir Meçe, Laureta Petashi, Bashkim Tërbufi, Llazar Vero etj. Mirënjohje për këta intelektualë atdhetare që krijuan “Shqipërinë e vogël” ose më mirë të them shtëpinë e shqiptarit në Filadelfia. Respekti për këta themelues lidhen edhe me vizionin dhe guximin e tyre për të ndërtuar të parën shkollë shqipe në Philadelphia . Në datën e 26 Nëntor 2003, në mbrëmjen kushtuar Festës së Flamurit, zonja Elvira Budo njoftoi pjesëmarrësit në emër të kryesisë së shoaqatës se do të hapej shkolla shqipe për fëmijët. I adhurueshëm është angazhimi total i Kryesisë së parë për sigurimin e teksteve mësimore (abetareve), mjediseve ku do zhvillohej mësimi dhe mësimdhënësve. Kujtoj se ishte viti 2003, teknologjia nuk ishte kaq e zhvilluar dhe kontakti fizik apo telefonik ishte mundësia e vetme.

7 Mars 2004 ishte dita e parë e shkollës “ Gjuha jonë”. Domethënëse është zgjedhja e datës 7 Mars. Në këndvështrimin tim është simbolike: Mësonjtorja e parë shqipe hapet në Korçë në datën 7 Mars 1887 dhe 7 Marsi për ne shqiptarët nuk është konsiderohet si Festa e Mësuesit, por si dita e dijes dhe e dritës. 85 nxënës u regjistruan në këtë shkollë që atë vit i zhvilloi mësimet në dy mjedise. Qartësisht duket se është një numër i lartë për vitin e parë. Misioni ishte leximi, shkrimi, gramatika dhe të folurit e gjuhës shqipe në katër nivelet e shkollës. Nuk mund të mos përmend me shumë respekt mësuesit e parë të shkollës “ Gjuha jonë”, jo vetëm për faktin që ata pranuan të punojnë vullnetarisht çdo të dielë në shkollën shqipe, por edhe për thyerjen e barrierave të mosbesimit që shfaqeshin aty-këtu në komunitetin shqiptarë të asaj kohe. Sot pas 20 vitesh është koha t’i falenderojmë për pasionin, dashurinë dhe sakrificën e treguar. Nuk mund të kishtë jetëgjatësi kjo shkollë, nëse nuk do ishte dashuria dhe kujdesi i këtyre mësuesve dhe e kryesisë së parë të shoqatës. Jetëgjatë janë vetëm ato vlera që ngrihet me dashuri dhe me qëllim fisnik. Edhe sot pas 20 vitesh misioni i shkollës shqipe të Filadelfias ka mbetur i njëjtë: mësimi dhe ruajtja e gjuhës shqipe te brezat e rinj shqiptaro-amerikanë. Mësimi për të gjithë ata fëmijë që nuk kanë lindur në Shqipëri dhe kontaktin me gjuhën e prindërve e kanë vetëm në familje dhe ruajtja dhe zhvillimi e gjuhës te fëmijët që vijnë rishtaz në USA. Në këto 20 vite, në shkollës tonë kanë punuar me shumë se 30 mësues dhe kanë studiuar më shumë se 800 nxënës.

Tashmë mësimi i gjuhës zhvillohet në 5 klasa dhe përveç shkrimit, leximit, të folurit , gramatikës së gjuhës, kemi edhe mësimin dhe njohjen e historisë së shqiptarëve duke e vlerësuar si unike për krenarinë dhe identitetin kombëtar. E padiskutueshëm është fakti që më e vështirë është ruajtja dhe vazhdimësia e një misioni sesa themelimi dhe nisja. Në këtë aspekt, shkolla “ Gjuha jonë” nuk është thjesht një mjedis ku vetëm mësohet, por është ura e kontaktit e lidhjes së brezave të rinj me komunitetin shqiptar, identitetit tonë. Festimet e datëlindjeve të nxënësve, ekskursionet, pjesëmarrja e nxënësve tanë në aktivitetet rëndësishme të shoqatës, mësimi i këngëve shqiptare, tregimi i përrallave, gjëegjëzat, filmat historikë, kërcimi i valleve tona në mjediset e shkollës nxënës dhe mësues bashkë e bëjnë këtë shkollë pasqyrë të botës shqiptare dhe identitetit edhe pse shumë larg atdheut.

KURRIKULA MËSIMORE DHE BASHKËPUNIMI I SHKËLQYER ME PRINDËRIT, MIQTË DHE PËRKRAHËSIT E SHKOLLËS SHQIPE

Në lidhje me kurrikulën mësimorë që përdoret në shkollën tonë nga mësueset në të pesta klasat e saj si në mësimin që zhvillohet cdo të dielë në mjediset e shkollës, por edhe cdo të shtunë online, lëndët janë gjuhë shqipe, lexim letrar dhe historia e Shqipërisë. Kuptohet klasa e parë ka abetaren dhe leximin. Në klasën e pestë, fokusi i mësuesve është përvetësimi i njohurive nga historia dhe gjeografia e Shqipërisë dhe trojeve shqiptare jashtë kufijve. Tektste mësimore vijnë nga Shqipëria që sigurohem me shumë mundim por vullnetarisht nga miqtë dhe dashamirësit e shoqatës” Bijtë e shqipes” në Atdhe. Mësuesit përshtatin planet mësimore duke pasur parasysh dy faktorë të qenësishëm si së pari: punohet me fëmijë që gjuhën shqipe e kanë gjuhë të dytë në përdorim dhe së dyti: mësimi online dhe in person zhvillohet një herë në javë 3 orë.

Nuk mund të lë pa theksuar faktin se pas epidemisë së Covid- 19 shkolla shqipe në vitin mësimor 2020-2021 ka zhvilluar mësimin online. Kuptohet ishte një risi dhe e papritur për kryesinë e kësaj shoqate në atë kohë. Në këtë rast falenderimi i shkon gjithë atyre që kontribuan vullnetarisht në ngritjen e platformës mësimore online, sigurimin e komputerave dhe trajnimin e mësuesve për këtë mësim. Pas rikthimit të nxënësve që jetojnë në Filadelfia në vitin mësimor 2021-2022 në shkollë, ne nuk e ndërpremë mësimin online, duke u dhënë mundësi fëmijëve që jetojnë në Delaware, Massachusets, Boston, New York, të mësojnë gjuhën e të parëve.

Kuptohet, një shkollë nuk mund të ketë rezultat, nëse i mungon bashkëpunimi me prindërit dhe komunitetin. Prindërit e nxënësve tanë nuk sjelllin dhe marrin thjesht femijët nga shkolla, por janë të përfshirë në aktivitetet e saj, ndihmojnë vullnetarisht në shkollë. Kontakti mësues-prindër është i përjavshëm duke marrë informacion për ecurinë e fëmijëve, detyrat. Mësueset e kësaj shkolle dhe Kryesia e shoqatës janë falenderues për komunitetin e prindërve jo për pagesën simbolike që bëjnë për shkollën, por për përpjekjen që ata bëjnë të ruajtjen e gjuhës së tyre te pinjollët. Gjithmonë është një thirrje e vazhdueshme dhe kërkesë e mësuesve të shkollës të flitet shqip në familje. Askush nuk mund ta mësojë një gjuhë duke studiuar vetëm 3 orë në javë. Fëmijët që dallohnë për nivelin e lartë të përvetësimit të gjuhës shqipe janë ata nxënës që kanë në shtëpi gjyshër, ata që kanë prindër “fanatikë” që nuk pranojnë kompromise për të folur anglisht në shtëpi. Gjuha ruhet aty ku flitet.

MËSIMI I GJUHËS SHQIPE SI FORMË E RUAJTJES SË IDENTITETIT KOMBËTAR TË SHQIPTARËVE NË PHILADELPHIA

Edhe pse është tepër i njohur si fakt, dua ta përmend në këtë intervistë se edhe pas 600 viteve arbëreshët e ruajnë gjuhën e tyre dhe vazhdojnë ta quajnë veten arbëresh. Nuk nevojiten argumentime të gjata për të kuptuar arsyen e kësaj vazhdimësie. Largimi fizik nga atdheu është i mundur në çdo kohë, harresa e gjuhës, historisë, këngëve është e pamundur. Të kthehem te arbëreshët. Në kushte shumë më të pafavorshme se emigrantët sot, ata ruajtën me fanatizëm identitetin kombëtar. Shumica e shqiptarëve në Filadelfia nuk kanë më shumë se 30 vjet emigrim. Mundësitë e ruajtjes së identitetit kombëtar në USA janë maksimale, më të mëdha se në çdo vend tjetër nëse ekziston dëshira e individit. Kryesia e shoqatës “ Bijtë e shqipes” që në fillimet e saj e ka vlerësuar mësimin e gjuhës shqipe si elementin parësor për ruajtjen e identitetit kombëtar. Çdo ditë mësimi nis me këndimin e Himnit Kombëtar nga mësuesit dhe nxënësit se bashku live. Njohja me historinë e kombit tonë , informacione për veprën e figurave më të shquara historike të kombit tonë, por edhe për figurat që kanë lartësuar emrin e shqiptarëve kudo në botë në kohët moderne si të madhërishmen Nënë Tereza, apo sportistë, shkencëtare, artistë, shkrimtarë që kanë krenuar dhe krenojnë ende sot gjithë shqiptarinë. Ngritja e flamurit shqiptar dhe së fundmi ngritja e flamurit kosovar në sheshin e Philadelphias nuk bëhet vetëm nga përfaqësuesit e kryesisë dhe miqtë e saj por nxënësve të shkollës sonë. Pjesëmarrja e fëmijëve në Paradën e Kombeve që zhvillohet çdo fundnëntori në Philadelphia veshur me kostumet popullore duke kënduar e kërcyer së bashku me prindërit dhe mësuesit e tyre është rrezatimi i këtij identiteti. Nxënësit e shkollës sonë nuk janë thjesht pjesëmarrës të aktiviteteve të mëdha që zhvillon shoqata me komunitetin shqiptar, por ata në vitet e fundit janë prezantuesit dhe moderatoret e këtyre aktiviteteve. Fëmijët që marrin përsipër përgjegjësi të mëdha që të flasin dhe të drejtojnë para me shumë se 300 pjesëmarres 3-4 orë në gjuhën shqipe. Duhet të theksojmë që ata mund ta kenë vizituar Shqipërinë 2 apo 3 herë. Ata me siguri do jenë vazhdimësia e shoqatës sonë në të ardhmen. Shoqata mbarëshqiptare atdhetare –kuturore “ Bijtë e shqipes” dhe shkolla “Gjuha Jonë” nuk kanë vetën të kaluar dhe të tashmen. por do të kenë edhe të ardhme në saj të këtyre nxënësve.

SHTETI I PHILADELPHIA-S NDERON DHE VLERËSON MËSIMIN SHQIP

Shkolla “ Gjuha Jonë” ashtu si dhe shoqata “ Bijtë e Shqipes” tashmë janë bërë të njohura jo vetëm në komunitetin shqiptar, por edhe atë amerikan. Gjithashtu doja të thoja se jashtë Filadelfias , kudo në Amerikë dhe në Shqipëri. Kjo shoqatë është vlerësuar nga qeveria shqiptare me titullin e lartë “ Nderi i Kombit”. Pas kaq vitesh punë, jemi krenarë që kemi fituar respektin e gjithë komuntetit shqiptar dhe amerikan. Mësimi shqip është bërë evident nëpërmjet aktiviteteve të mëdha si Festa e Flamurit, Festa e Nënës dhe e Mësuesit apo 20- Vjetori i Shoqatës. Përfaqësuesit e lartë të Philadelphias, por edhe të shtetit të Pennsylvanisë kanë nderuar këto aktivitete dhe na kanë përgëzuar për atë që shoqata jonë bën me brezat e rinj, me fëmijët shqiptaro-amerikan. Kanë shprehur gatishmërinë e tyre për të ndihmuar këtë shoqatë.

Nxënësit e shkollës shqipe si dhe shumë e shumë fëmijë shqiptar janë tepër të suksseshëm në shkollat që ata ndjekin. Duhet të theksoj se studentët tanë ndjekin universitetet më të mira në Philadelphia dhe në Amerikë. Ka vetëm një arsye: arsimi për ne shqiptarët është i shenjtë dhe konsiderohet jo vetëm parësor për prindërit , por edhe nga gjithë anëtarët e familjeve. Nëse do jeni i pranishëm në ditët e para të fillimit të shkollës, do të mundeni të shikoni se si vëllezërit dhe motrat më të rritura, ish-nxënës të shkollës shqipe, inkurajojnë nxënësit e rinj. Nuk mjaftohemi me kaq. Prindërit, gjimnazistët, studentët shqiptarë ndihmojnë vullnetarisht cdo të dielë dhe nëpër aktivitetet e mëdha të shkollës dhe shoqatës. Duhet të them se shkolla jonë njihet nga komuniteti amerikan dhe shumë herë ata me shumë sinqeritet përmendin faktin që studentët tuaj dhe nxënësit e shkollës shqipe janë më të mirët. Si mësuese e kësaj shkolle por edhe si nënkryetare e shoqatës vlerësoj angazhimin dhe përgjegjësine e prindërve në jetëgjatësinë dhe suksesin e shkollës. Nuk flas këtu vetëm për investimin e tyre monetar që do të thosha është tepër simbolik, por për atë shpirtëror dhe shoqëror. Një investim që sot është pothuajse i padukshëm, por i rëndësishëm për të ardhmen.

SHOQATA “BIJTË E SHQIPES” DHE NDIHMA PËR ZHVILLIMIN E MËSIMIT SHQIP NË PHILADELPHIA

Në lidhje me këtë pyetje ju siguroj se shkolla shqipe “ Gjuha jonë” dhe shoqata “Bijtë e shqipes” janë një institucion i pandarë. Pas 20 vitesh, ky institucion është i mirëorganizuar dhe i mirëorientuar në qëllimet e së tashmës, por edhe ato të së ardhmes. Shoqata me shumë vëmendje ndjek gjithë ecurinë dhe mbarëvajtjen e shkollës dhe mësimit online dhe in person. Po ju përmend një fakt: së fundmi shoqata ka bërë zgjedhjet e reja dhe kryesinë e re. Më shumë se gjysma e anëtarëve të rinj të kryesisë së re janë intelektulë ë janë arsimuar dhe edukuar në USA. Që në mbledhjen e parë të saj Kryesia e re dhe kryetari i saj z. Dritan Matraku fillimisht ka kërkuar angazhimin jo vetëm të gjithë anëtarëve të shoqatës, por edhe miqve, simpatizantëve kudo ndë USA dhe në Shqipëri ndihmë monetare për përfundimin e godinës së re të shkollës shqipe. E rëndësishme është që kemi kërkuar ndihmë nga komunteti amerikan dhe instancat më të larta të qytetit.Gjithashtu në muajt e vërës kemi punuar për sigurimin e teksteve mësimore miqve të shoqatës në Shqipëri, të cilët na kanë ndihmuar dhe vazhdojnë të jenë në kontakt të përhershëm me ne. Ndihmesë pa shpërblim, por frymëzuese.

Kryesia e shoqatës mban kontakte të pandërprera me mësuesit e shkollës, u jep mbështetje maksimale duke nxitur dhe diskutuar ide dhe praktika në lidhje me mësimin në shkollë. Si duhet ta bëjmë mësimin më tërheqës e më rezultativ. Për këtë duhet të përmend edhe bashkëpunimin që është realizuar me shkollat shqipe në diasporë si në Greqi, Neë York etj. Prezenca e mësueve tanë në trajnimet online për mësimin e gjuhës shqipe në diasporë, apo me Futurë School është realizuar në saj të kryesisë së Shoqatës dhe ka qenë efektive në përdorimin e strategjive te reja mësimdhënëse.

Në përfundim të kësaj interviste personalisht në emër tim,por edhe si nënëkryetare e shoqatës “ Bijtë e shqipes” falenderoj pafundësisht dhe respektoj themeluesit e parë të kësaj shoqate jo vetëm për aktivitetin e tyre si intelektualë për të bashkuar komunitetin shqiptar në Phialdelphia, por për për papërtueshmërinë dhe qartësinë, vizionin në hapjen dhe vazhdimësinë e shkollës shqipe.

Një mirënjohje dhe falenderim si një mësuese me më shumë se 25 vjet përvojë, për të gjithë mësuesit që kanë kontribuar në 20 vite të shkollës” Gjuha jonë” , respekt për mësueset aktuale dhe për të gjithë mësuesit që ndihmojnë në mësimin e gjuhës shqipe kudo në diasporë.

Jam besimplote në ecurinë dhe suksesin e shkollës “Gjuha Jonë” dhe në realizimin e misionit madhor të Shoqatës “ Bijtë e Shqipes” se besoj në ndihmën e prindërve , gjyshërve, biznesmenëve, intelektualëve, gjithë shqiptarëve.

Faleminderit Gazeta “Dielli” për mundësinë dhe pasqyrimin e vlerave, arritjeve të komunitetit shqiptar në USA. Shtatori është pranë. Në 20 vjetorin e saj, shkolla “Gjuha Jonë” mirëpret të gjithë nxënësit në Philadelphia dhe jashtë saj. Gjuha është e para që na identifikon kulturën dhe individualitetin tonë.

KUSH ËSHTË MËSUESE RUDINA BANI?

Jeta e mësuese Rudina Bani është ndarë midis Shqipërisë dhe Amerikës. Profesioni i saj i përhershëm në të dyja shtetet ka qenë arsimtare. Pas mbarimit të studimeve të larta në universitetin “ Eqerem Cabej” në degën Gjuhë shqipe- Letërsi, në Gjirokastër , punon fillimisht në shkollat 8- vjecare të këtij qytetit. Më pas përfundon studimet e larta master në letërsi dhe punon në gjimnazin” Asim Zeneli” në Gjirokastër për më shume se 13 vjet. Ka ushtruar detyrën e nëndrejtores në këtë gjimnaz. Pas shpërguljes si familje në 2013 në qytetin e saj të lindjes në Fier , është sërish mësuese dhe nëndrejtore në gjimnazin “Flatrat e dijes”. Gjatë kësaj kohë angazhohet me organizatat OJQ për sensibilizimin e pjesmarrjen active të gruas jo vetëm në zgjedhje por edhe ne organet drejtuese. Gjithashtu ka ushtruar profesionin e gazetares së terrenit dhe studios në televizionin lockal, Fier, derisa u zhvendos në Amerikë, emisonin qe lidhej me traditat, kulturën dhe vazhdimësinë e komunitetit vllah në Shqipëri.

Pas shpërnguljes në Amerikë, në vitin 2017, punon si ndihmës mësuese në shkollat fillore Charter (Keystone Academy Charter School) pas një experience 4- vjecare në punën si mësuese në Preschool. Që nga viti 2018, punon si mësuese në shkollën Shqipe “Gjuha Jonë” dhe njëkohësisht është nënkryetare e shoqatës “Bijtë e shqipes” duke u angazhuar në problemet dhe ecurinë e shkollës “Gjuha Jonë” dhe në organizimin e aktivitete të shoqatës.