Featured – Page 357 – Dielli

SHPËTIMI I HEBREJVE NË SHQIPËRI-HOLOKAUSTI I PËRKUJTUAR

February 1, 2019 by dgreca

NGA RAFAELA PRIFTI/

Veprimtaria “Shpëtimi i Hebrejve në Shqipëri gjatë Holokaustit” organizuar nga Shoqëria Civile e Zyrës së Komunikimit Global të OKB-së në bashkëpunim me Misionin e Shqipërisë pranë Organizatës Botërore u mbajt në kuadër të javës kushtuar viktimave të persekutimit sistematik gjatë viteve 1933-1945.

Në hyrjen e selisë së OKB-së nga ana e vizitorëve ishin paraqitur afishe të botimeve të paraqitura gjatë javës përkujtimore si dhe stenda të veprimtarive dhe fotografi të shembujve të moralit human. Shtetësitë e personave që e kundërshtuan me vepra fushatën e spastrimit etnik të hebrejve nga nazistët përfshnin një numër të vendeve si Suedia, Çekosllovakia, Peruja, Spanja, India etj. që korrespondonin me vendbanimet dhe vendstrehimet e viktimave. Ekzpozita ndërkombëtare me temën “Holokaust i Përkujtuar” shpalos idene se të drejtat njerëzore nuk njohin kufi shtetëror dhe përkatësi kombëtare.

Në podiumin e sallës së konferencës ku mbajt veprimtaria e së enjtës ishin ulur organizatorët dhe folësit kryesorë. Zëvendës-Sekretarja e Përgjithshme për Komunikim Global, znj. Alison Smale mbajti fjalën e hapjes dhe prezantoi me radhë të ftuarit. Strehimi i hebrejve nga shqiptarët u vlerësua si mishërim i principeve të Deklaratës së të Drejtave të Njeriut, e cila është miratuar në sesionin e tretë te Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së në dhjetor 1948 në Paris.c

Ajo shprehu mendimin se sjellja njerëzore që manifestuan shqiptarët gjatë viteve të Holokaustit shërben si mbështetje për shoqërinë civile në kohën e sotme në mbrojtje të të drejtave të patjetërsueshme njerëzore. Përfaqësuesja e Përhershme e Misionit të Shqipërisë pranë OKB-së, Besiana Kadare falenderoi pjesëmarrësit dhe organizatorët duke theksuar se një aktivitet i tillë përkujtimor është pjesë e trashëgimisë të së kaluarës dhe, se rëndësia e tij lidhet me mësimet për të ardhmen. Presidenti i Kongresit Botëror të Hebrejve, Ronald Lauder, në fjalën e vet u përqëndrua të shtimi I rasteve të akteve anti-semite në Shtetet e Bashkuara dhe kritikoi qëndrimin e Organizatës së Kombeve të Bashkuara me miratimin e 21 Rezolutave kundër shtetit të Izraelit. Si shembull të një prijësi të moralshëm, ai përmendi Winston Churchill për guximin e manifestuar nga kryeministri britanik përballë presionit nazist. Në fjalën e Dr. Ana Kohen solli shembuj personal nga jeta e familjes së saj të ardhur nga Greqia për tu strehuar në Vlorë. Ndonëse familjarëve iu desh të ndryshonin emrat si mekanizëm sigurie, të gjithë e dinin se në atë vend jetonin hebrejtë dhe se kodi zakonor i besës shqiptare ishte parim i shenjtë i tyre. Znj. Kohen shtoi se ajo ndërmori përpjekjet për ta ri-emëruar rrugën për nder të kujtimit të prindërve të saj dhe atyre që jetuan aty. Me zë të emocionuar, ajo përmendi sesi pas 11 shtatorit ajo përjetoi një frikë të ngjashme të dënimit të një popullsie për shkak të përkatësisë etnike a fetare. Në vazhdim, Drejtuesja e “Eye Contact Foundation” Majlinda Myrto, e zgjeroi tablonë e portretet e të mbijetuarve me anë të dëshmisë gojore të miqësisë midis familjes së bashkëshortit të saj dhe personave që strehoheshin aty gjatë viteve të luftës. Prej asaj kohe, Shyqyriu i besimit mysliman dhe Josefi i fesë jaudite e ruajtën miqësinë deri në fund të jetes së tyre. Znj. Myrto tha se themeluesi i Foundacionit Norman Gershman ishte autori i fotografive të paraqitura në diapozitiva, pjesë e ekspozitës shetitëse për edukimin e brezave. Folësi tjetër ishte David Estrin, i cili për kujtim të gjyshit të tij që mbijetoi Holokaustin filloi një nismë për të mbajtur vigjilje bashkë me studentët e tjerë në Duke Universitety, nga zuri fillesat lëvizja ‘Kujtojmë së Bashku”. “Duke i dhënë hapësirë gjenocideve të ushtruara mbi popujt si në Kongo, Ruanda, Zambia, do arrijmë të kthejmë kujtesën në vepra” tha themeluesi i organizatës rinore “dhe të formojmë drejtuesit e së nesërmes”. Në mbyllje të programit foli

Robert Singer, shefi ekzekutiv dhe zëvendës-president i Kongresit Boteror të Hebrejve, i cili e quajti Shqipërinë ‘shtëpia e jetës’ që lartëson emrin e saj në rang botëror. Moderatorja Smale lejoi pyejte nga të pranishmit duke ia dhënë fjalën përfaqësuesit të Kongresit dhe kryetar të Komitetit të Marrëdhënieve të Jashtme, Eliot Engel. Një nga mbështetësit e hershëm të pavarësisë së Kosovës dhe përkrahës i shqiptarëve, z. Engel, kujtoi sesi gjatë një vizite në Prishtinë në takim me ish-presidentin Rugova, ai kishte dëgjuar për herë të parë për një varrezë të vogël të hebrejve në afërsi të Prishtinës.

Ai e përshëndeti veprimtarinë duke thënë se urretja ndaj çdo grupi na kujton se duhet të ndjekim shembullin e shqiptarëve. Të njëjtën mesazh e përcolli edhe i ngarkuari me postin e Ambasadorit të Shteteve të Bashkuara në OKB, Jonathan Cohen, i cili vërejti se heshtja mbjell dhunën. Duke ilustruar pasojat e qëndrimit anti-semit dhe zhgënjimin e tij, Ambasadori i Austrisë Jan Kickert vërejti konstratin midis shqiptarëve dhe austriakëve ndaj strehimit të hebrejve në periudhën e luftës. Imami Dr. Tahir Kukaj i Qëndres Islamike të Staten Island komentoi se fotografitë e paraqitura në veprimtari janë pjesë e edukimit të brezit të ri shkollor. Ambasadori i Izraelit në organizatën botërore, z. Danny Danon tha se jo vetëm individët por i gjithë vendi meriton të nderohet si e tillë nga Yad Vashem, qendra zyrtare për viktimat e Holokaustit, që vlerëson aktet e shpëtimit të hebrejve nga shtetasit anë e mbanë botës. Duke folur për konceptin e ndarjes të imponuar nga kufitë, Anëtari i Këshillit Bashkiak të qytetit Mark Gjonaj shprehu mendimin se miqësia midis popujve shqiptare dhe izraelit duhet të jap nxitje shtetit të Izraelit të njoh Kosovën. Kësaj ideje i bëri jehonë të fortë Cafo Boga, këshilltar financiar, me origjinë nga Mali i Zi, i cili evidentoi se shqiptarët kanë strehuar familjet e hebrejve në trevat e tjera përfshirë Kosovë, Çamëri, Maqedoni etj. Në bazë të kësaj të vërtetë, shtoi ai, Përfaqësuesja Zyrtare e Kosovës do të duhej të ishte pjesëtare në podiumin e veprimtarisë së mbajtur në sallën e OKB-së. Drejtuesja e programit, znj. Smale, ia dha fjalën Xhosef DioGuardi, ish-parlamentarit të Kongresit për Nju Jorkun nga 1985-1989 dhe lobist për çështjet shqiptare. Ndërsa për disa pjesëmarrës, historia e shpëtimit të hebrejve ne Shqipëri ishte pak ose aspak e njohur, DioGuardi tregoi sesi projekti ka filluar në vitet 1990 gjatë vizitës së tij dhe kongresistit demokrat për Kaliforninë Tom Lantosh në Shqipëri.

Midis pjesëmarrësve të informimit të mediave dhe përfaqësuesve të organizatave të komunitetit si edhe pushtetit lokal në aktivitetin përkujtimor ishin të pranishëm, klerikë të tri feve, dhe anëtarë të familjes Biçaku të pagëzuar me titullin “Fisnik të mbarë kombeve” si the Vatranë dhe anëtarë të Kryesisë së Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës Vatra.

Kuvendi i Lezhës, pikënisja që bashkoi shqiptarët

February 1, 2019 by dgreca

-Kryeministri Haradinaj: Kuvendi i Lezhës ishte pikënisja që bashkoi kombin tonë. Ne si shqiptarë, si Kosovë nuk guxojmë të lëkundemi në të drejtën tonë, në vijën e frontit. Ne i takojmë botës, vendeve e popujve të lirë ashtu si Skënderbeu që qëndronte në atë kohë, dhe vendeve të botës se popujve të lirë që i udhëheq Amerika/

-Busti i Gjergj Kastriotit- Skënderbeut në qendër të Klinës/

KLINË, 1 Shkurt 2019- Gazeta DIELLI/

“Nëse një vepër jeton pas protagonistit, nënkupton se ajo vepër ka qenë e madhe. Nëse ka një vepër e shqiptarëve që ka jetuar pas jetës së protagonistit pra është vepra, është lufta dhe është trashëgimia e doktrina të cilën e ndërtoi dhe e zbatoi krye heroi ynë për të cilin jemi bashkuar sot, Gjergj Kastrioti – Skënderbeu”, tha sot kryeministri i Republikës së Kosovës, Ramush Haradinaj, gjatë fjalës së tij në akademinë dedikuar 575 vjetorit të Lidhjes së Lezhës, të mbajtur në Klinë.

Me këtë rast, kryeministri Haradinaj pasi falënderoi të pranishmit tha se në kohën e tij, jo vetëm pikëpamja e tij, por e gjithë prijësve të atëhershëm shqiptarë ishte kërkimi i mënyrës për t’u kthyer tek vetja.

“Ajo mënyrë ishte penguar dhe dëmtuar nëpër kohë, shqiptarët ekzistonin, por nuk ishin vetvetja, ishin pjesë – pjesë, por nuk ishin një. Gjithë kjo histori e madhe që iu ka mbijetuar shekujve e ka pikënisjen, dhe ai është momenti kur jemi bërë një, tek Kuvendi i Lezhës dhe atyre prijësve te mençur që ditën ta bashkonin kombin në një përpjekje më të madhe më të vështirë që kishim para vetës”, tha kryeministri Haradinaj.

Duke kujtuar kohën e Skënderbeut dhe udhëheqjen e tij, kryeministri Haradinaj shtoi se Skënderbeu jo çdo herë u mbështetë në atë kohë por qëndroi me prijësit e vet shqiptarë dhe se falë kësaj qëndrese, ajo që krijoi ai dhe ajo që e krijuan shqiptarët nën udhëheqjen e tij, sot vlerësohet lart nga i gjithë kontinenti ynë dhe nga të gjitha ata që i studiojnë këto procese kaq të mëdha.

“Ne si shqiptarë, si Kosovë nuk guxojmë të lëkundemi në të drejtën tonë, në vijën e frontit. Ne i takojmë botës, vendeve e popujve të lirë ashtu si Skënderbeu që qëndronte në atë kohë, dhe vendeve të botës se popujve të lirë që i udhëheq Amerika”, theksoi kryeministri Haradinaj.

Në fjalën e tij, kryeministri Haradinaj foli edhe për taksën ndaj Serbisë duke shtuar se taksa nuk është vendosur kundër Amerikës, por kundër Rusisë dhe Serbisë sepse, siç tha ai, kanë punuar intensivisht kundër njohjes së Kosovës dhe mos anëtarësimit në Interpol, por Kosova asnjëherë nuk e ka kushtëzuar dialogun.

Kryeministri Haradinaj, ia dhuroi kryetarit të Komunës së Klinës, Zenun Elezajt, librin e Luan Tashit, “Portrete të Skënderbeut gjatë shekujve”.

Kryetari i Komunës së Klinës, Zenun Elezaj, tha se në këtë ngjarje të madhe kanë vendosur ta sjellin në qytetin e tyre të lartësuar në bronz bustin e krye heroit të kombit, Gjergj Kastriotin Skënderbeun, i cili përfaqëson figurën më emblematike të historisë sonë.

“Mesazhet që i la trashëgimi Skënderbeu për popullin e vet janë ato që rrezatojnë edhe sot e kësaj dite dhe janë rikthyer fuqishëm në Klinë. Busti i Gjergj Kastriotit Skënderbeut po vjen në vendin e vet, aty ku do të qëndroj përgjithmonë”, tha kryetari Elezaj, duke theksuar se ky bust është një çmim i angazhimit për vlerat e shenjta të luftës së këtij populli shekuj më parë, në krye Gjergj Kastriotin – Skënderbeun, deri te lufta e lavdishme UÇK-së, në krye me komandantin Adem Jashari, Mujë Krasniqin, i cili me krenari afër vetes po e pret heroin Skënderbeu.

Pas akademisë dedikuar Lidhjes së Lezhës, kryeministri Haradinaj mori pjesë edhe në zbulimin e bustit të Gjergj Kastriotit- Skënderbeut, në qendër të Klinës./b.j/

Taksa e dialogu me Serbinë sjellin përplasje në koalicion Kosovar

January 31, 2019 by dgreca

Brenda koalicionit qeverisës në Kosovë ka ndarje të thella sa i përket taksës doganore ndaj Serbisë dhe thirrjeve për pezullimin e saj. Kjo ka bërë që të lëkundet koalicioni, duke rrezikuar rënien e qeverisë.

Nga Bekim Shehu/

Dallimi në qëndrime i udhëheqësve kryesorë politikë në Kosovë për taksën ndaj produkteve të Serbisë dhe idetë e ndryshme për qasje që duhet të ketë Kosova në dialog me Serbinë, bëri që të ketë angazhim të shtuar të ambasadorit amerikan në Kosovë, Philip Kosnet. Ky i fundit takoi së bashku Presidentin Hashim Thaçi, kryeministrin Ramush Haradinaj, kryetarin e kuvendit Kadri Veseli dhe njërin nga udhëheqësit e ekipit negociator Fatmir Limaj. Nuk u dha asnjë deklaratë pas takimit.

Rrezikohet qeveria në Kosovë

Gjatë të enjtes kryeministri, Ramush Haradinaj paralajmëroi mundësinë që nëse vazhdojnë mospajtimet rreth taksës, mund të ketë vendime të tjera politike, duke aluduar në mundësinë e prishjes të koalicionit. “Ne jemi në procese reale politike, të gjitha janë të mundshme në javët dhe ditët që vijnë. Nëse mospajtimet vazhdojnë mund të rezultojnë edhe me vendime të tjera”, tha Ramush Haradinaj për mediat. Ai tha se është i interesuar për një marrëveshje me Serbinë por, siç tha “pa shkëmbim territoresh dhe pa asociacion të komunave me shumicë serbe”. “Ne nuk e kushtëzojmë dialogun me vendime të qeverisë. Jam për rikthim të dialogut por vendimet janë tonat. Dje kemi pasur takime me partnerët, kemi folur për sfidat, nuk jemi pa sfida. Kemi kërkesa për t’i dhënë shanse dialogut. Jam për dialogun, por, se kuptoj pse ndërlidhet taksa me dialogun. Është një kërkesë e vazhdueshme për tërheqje të taksës. Një marrëveshje mes dy vendeve mund t’i zgjidh të gjitha çështjet, dhe ekonominë e lirë”, këmbëngul Haradinaj.

Presion nga SHBA

Presioni amerikan ndaj Kosovës përkatësisht kryeministrit që qeveria e tij ta heqë taksën ndaj prodhimeve serbe në mënyrë që t’i hapet rruga dialogut, ka vazhduar edhe në nivele shumë të larta të administratës së presidentit amerikan Donald Trump. Mediet në Prishtinë shkruajnë se këshilltari për siguri kombëtare i presidentit Trump, John Bolton, ka pasur mbrëmë telefonata me Presidentin e Kosovës Hashim Thaçi dhe kryeministrin Ramush Haradinaj, por kjo nuk është konfirmuar zyrtarisht. Ramush Haradinaj vazhdon të mbajë qëndrimin e ngurtë, që siç thotë “taksa ndaj prodhimeve serbe mund të hiqet vetëm atëherë, kur Serbia ta njohë pavarësinë e Kosovës”. Presidenti Thaçi nuk flet për taksën, por kërkon që Kosova të unifikojë qëndrimin dhe të arrihet një marrëveshje finale me Serbinë.

Kosovo erhöht Einfuhrzölle - Ramush Haradinaj spricht auf der West-Balkankonferenz in Österreich (picture-alliance/AA/A. Kiyagan)

Takimin me ambasadorin Kosnet, Presidenti Thaçi e quan “një takim normal”. “Takimet e tilla ndodhin shpesh, janë takime të rregullta edhe me ambasadorin e Amerikës po edhe me liderët politikë në përkushtimet që kemi në udhëheqje të shtetit, gjithmonë në konsultim të ngushtë me SHBA-në. Kosova është dhe do jetë fryt i Amerikës dhe s’ka kush që e prish këtë bashkëpunim me SHBA-në”, tha Presidenti Thaçi pas një ceremonie përkujtimore.

Propozim tjetër nga Kadri Veseli

Para disa ditësh kryetari i Kuvendit të Kosovës, Kadri Veseli propozoi që taksa ndaj prodhimeve serbe të pezullohet për 120 ditë, me shpresën që Serbia të reflektojë nga ana e saj për këtë periudhë në raport me Kosovën drejt arritjes së një marrëveshje finale. Kadri Veseli, tha në një televizion lokal që “SHBA janë garantuesit e pavarësisë së Kosovës dhe ai është në gjendje ta lërë politikën vetëm që Kosova të mos ketë marrëdhënie të këqija me SHBA-në”. SHBA e BE po këmbëngulin aktualisht që Kosova ta heq taksën ndaj mallrave të Serbisë. Dialogu Kosovë-Serbi vazhdon të jetë i ngrirë për shkak të tensioneve që u krijuan pas lobimit të Serbisë kundër anëtarësimit të Kosovës në INTERPOL, ndërsa, si kundërpërgjigje Kosova vendosi taksë 100% për mallrat e Serbisë.

Kosovo Präsident Hashim Thaci | ARCHIV (Reuters/L. Hasani)

Takim i partnerëve të koalicionit

Gjatë mbrëmjes së të mërkurës partnerët kryesorë të koalicionit, PDK, AAK, Nisma, AKR, zhvilluan një takim të gjatë. Zhvillimet e fundit politike në vend, funksionimi i institucioneve, përmbushja e agjendës qeverisëse dhe legjislative, me theks të posaçëm aprovimin e Buxhetit 2019, pakoja e ligjeve përcjellëse, platforma e dialogut dhe në fund çështja e taksës ishin temat qendrore të takimit.

Liderët e partive politike pjesë e koalicionit qeverisës u zotuan për intensifikimin e hapave dhe bashkërendimin e vendimeve me partnerët strategjikë të Kosovës, SHBA dhe BE. “Gjatë takimit është biseduar kryesisht për aspektet kryesore që ndërlidhen me platformën e dialogut, e cila pritet të miratohet së shpejti në Kuvendin e Kosovës. Platforma e Dialogut do të reflektojë pozicionin unik të institucioneve të vendit për arritjen e një Marrëveshjeje Gjithëpërfshirëse Ligjërisht e Obligueshme, e cila duhet të rezultojë me njohjen reciproke dhe anëtarësimin e Kosovës në OKB”, u tha pas takimit në një komunikatë për medie.

Opozita kërkon dorëheqjen e qeverisë

Partitë politike opozitare nga ana e tyre kërkojnë dorëheqjen e qeverisë Haradinaj dhe vendi të shkojë në zgjedhje të parakohshme. LDK dhe Vetëvendosja thonë se kjo qeveri nuk po mund ta kalojë e vetme Buxhetin, ka tensionuar raportet me faktorin ndërkombëtar dhe duke qenë që nuk i ka votat e mjaftueshme në parlament, atëherë, kjo tregon sipas opozitës që “qeveria Haradinaj, nuk e përfaqëson shumicën”. (DW)

KUJTESE-2 8 JANAR , 1990- VAJTIM NË KOSOVË

January 30, 2019 by dgreca

IMAZHI QË I DHA FOTOGRAFIT GEORGES MERILLON ÇMIMIN :‘’WORLD PRESS PHOTO of the YEAR,’’ 1991 DHE U SHFAQ SI EVIDENCË E KRIMEVE TË MILLOSHEVIÇIT NË GJYQIN E HAGËS./

NGA QEMAL AGAJ/

Në këndvështrimet e shumta për të klasifikuar një fotografi influencuese, një aspekt qëndron konstant, i padiskutueshëm në historinë e fotografisë; fotografi duhet të jetë atje në momentin më kulmor. Një fotografi e mirë është jo vetëm dëshmitare ngjarjesh historike, por sjell pamje për një botë më të gjerë dhe krijon atmosferë ku ndërhyrja shihet e domosdoshme.

Janë të shumta rastet kur fotografitë e botuara në revista, apo në shtypin e përditshëm, kanë nxitur organizma dhe opinionin publik në zgjidhjen e katastrofave natyrore, apo ato të shkaktuara nga vetë njeriu.

Fotografia VAJTIM NË KOSOVË, e fotografit, Georges Merillon, që po i prezantoj lexuesit në këtë shkrim, është një imazh, që edhe pa ditur rrethanat, të trondit. Është më shumë se një dokumentim ngjarjesh historike, është nga ato raste që një vepër arti e quajmë të bukur edhe pse na ngjall trishtim.

Por fotografia shënon histori gjithashtu. Nasim Elshani është ndër viktimat e para të Millosheviçit në Kosovë. Ai vdiq në Janar, 1990, qëlluar nga policët në një protest në Brestov. Kjo vrasje më vonë u shfaq si evidencë në katalogët e krimeve ndaj Shqiptarëve të Kosovës në gjyqin e Hagës.

Protesta ishte rrjedhim i masave policore të Millosheviçit, që në 1989 shfuqizoi statusin e Kosovës si Provincë Autonome, stabilizuar nga Tito në 1974. Shqiptarët u përjashtuan nga të gjitha postet që mbanin në institucionet e shtetit. Ky vendim nxiti protesta të fuqishme në Shqiptarët e Kosovës, që përbënte 90% të popullatës prej dy milionësh.

Në atë kohë, asnjeri nuk mund të imagjinonte sa larg do të shkonte shtypja e Shqiptarëve në Kosovë. Më shumë se 100 demostrues u vranë dhe më shumë se 1000 u dënuan në protestat e fundvitit 1989, që vazhduan në 1990. Ky ishte vetëm fillimi i një lufte dhe terrori të egër. Koha provoi që Millosheviçi të ishte një nga më të humburit në histori. Ai dështoi të mbaj Jugosllavinë të bashkuar dhe dështoi të ndërtoj një Sërbi të Madhe.

Ishte 29 Janari, 1990 kur Merillon mori fotografinë. Imazhi u botua një muaj më vonë në Francë në revistën L’EXPRESS* me komentin e autorit:

‘’Unë hyra në dhomë. Shtrirë në tokë, trupi i Nasim Elshanit. Vetëm gra. Nuk dëgjohej tjetër veç vajtime. Drita që hynte nga e vetmja dritare ishte e zbehtë. Kameramani hyri bashkë me mua dhe ndezi dritën e kameras. Prozhektori u aktivizua menjëherë. Unë bëra fotot brenda një minute dhe u largova.’’

Për nga vlerat historike, emocionet që ngjall, dhe influencën, ky imazh është botuar në librin me të vërtetë interesant të autorit TOM ANG* me titull: PHOTOGRAPHY, THE DEFINITIVE VISUAL HISTORY, 2014, në kapitullin, CHALLENGE AND CHANGE, f.320-321, shoqëruar me komentin si më poshtë:

MOURNING IN KOSOVO. GEORGES MERILLON, 1990.

‘’Nëna, motrat dhe fqinjë të fshatit vajtojnë mbi trupin e Nasim Elshanit 27 vjeçar, i vrarë gjatë një proteste kundër vendimit të qeverisë Jugosllave për heqjen e autonominë së Kosovës. E njohur si ‘’KOSOVO PIETA,’’ për ngjashmërinë me pikturat e Mjeshtrave të Vjetër,’’ Virgin Mary mourning Christ,’’ fotografia fitoi çmimin ‘’World Press Photo of the Year 1990.’’

A N A L I Z Ë E FO T O G R A F I S Ë :

Që fotografia është art, nuk mund të diskutohet kur shikon një imazh si vajtimi i Nasim Elshanit të Georges Merillon. Gruaja e re në qendër përshfaq diçka universale në këtë dhimbje të një familje Kosovare.

Do të ishte e limitizuar të përcaktosh influencën e një imazhi vetëm në kuadrin e dokumentimit. Fotografia e Georges Merillon, Vajtim në Kosovë, i kalon kufijtë e një dokumentimi të një proteste. Është një fotografi, që edhe pa ditur rrethanat, të ngjall emocione të trishtuara. Që në shikim të parë në imazh mbizotëron një gjendje dëshpërimi pa fund, një skenë me të vërtetë katastrofike ku shuhet çdo iluzion për ringjallje.

Georges Merillon në këtë rast nuk është thjesht dikush që përdor teknologjinë e kohës, kameran. Ai dëshmon një moment, që pa prezencën e tij, nuk do të ishte bërë i njohur, ashtu si shumë ngjarje të tjera tragjike gjatë luftës së Kosovës, sjell të hidhurën e shkuar me një vepër arti.

Në fotografi dallohen qartë dy nga komponentët që kompletojnë një vepër arti: Zgjidhja grafike dhe ngjyrat.

Nga ana grafike fotografia konsiston në dy grupime grashë, secila në një moment të veçant emocional. Grupi në të majtë, përqëndruar te motra e madhe, që është qendra e gjithë imazhit, është më kompakt. Gratë me shikim të trishtuar dhe duar të zgjatura, mundohen t’a qetësojnë atë. Interesante është se pamja bëhet më e qetë kur shikimi lëviz nga e majta në të djathtë. Mbrapa nënës një grua e moshuar me shikim vajtues nga motra në qendër. Përpara saj, nëna ka hapur duart sikur do t’a përqafoj të birin për herë të fundit. Në kontrast, motra e vogël është me vështrim të qetë hedhur diku nga vjen drita. Poshtë, afërsisht në linjë horizontale, trupi pa jetë i Nasim Elshanit mbuluar me çarçafë të bardhë qëndron si alegori që ndanë jetën nga vdekja. Vetullat, sytë, buzët, ndjekin një linjë diagonale që ngjitet lart drejt motrës, që po përjeton një moment tejet të dëshpëruar.

Në rastin e Merillon, shfaqet qartë ajo që quhet, Momenti Deçiziv, ëndërra e çdo fotografi të ndodhet në vendin e duhur në kohën e duhur. Autori ka kapur një moment në kulmin e tij. Një sekondë më vonë gratë mund të kishin larguar nga skena motrën, që në fakt është esenca e suksesit të imazhit. Të gjithë gratë janë ulur. Çdo figurë në këmbë do të shuante ekuilibrin e momentit.

Drita e prozhektorit të kameramanit fokusuar në qendër, zbehet kur kalon djathtas dhe çuditërisht, sikur do të thyej ligjet e optikës bëhet e fortë kur zbret poshtë mbi trupën e Nasimit. Të le përshtypjen sikur ka dy burime drite.

Shpërthimi dëshpërues i motrës në qendër, gratë përreth saj, duartë e hapura të nënës, trupi i shtrirë pa jetë i Nasimit, ngjyra e zbehtë në fytyrën e tij, të sjellin ndërmend pikturat e Rilindjes Italiane me motive nga varrimi i Krishtit. Kjo ngjashmëri ka bërë që fotografia Mourning in Kosovo, nga stjudjues dhe historian arti të quhet, KOSOVO PIETA*

Po të botohej në bardhë e zi, imazhi do të humbiste atë që e bën të marrë përmasa biblike, drita.Tre ngjyra mbizotërojnë në fotografi: E bardha , e kuqja dhe e zeza. Si për të plotësuar harmoninë e ngjyrave, mbi krye majtas, një sfond i ndërmjetëm i errët. E kuqja ndën krye, tiparet dhe mjekra e zezë e Nasimit të kujtojnë ngjyrat e flamurit tonë, simbol i qëndresës dhe egzistencës. E bardha e çarçafit rrezaton vazhdimësi jete, e errëta, moment trishtimi.

HISTORIA E FOTOGRAFIMIT, BAZUAR NË NJË INTERVISTË QË AUTORI KA DHËNË PËR PARIS MATCH,* NË 2005.

Ngjarja ndodhi në fund të vitit 1998. Në atë kohë asnjë njeri nuk e mendonte se duhej përqëndruar vëmendja në konfrontimin e një grupi të paarmatosur nacionalistësh Kosovar kundër forcave Sërbe.

Merillon lexoi një raport të A.F.P.* për demostratat. Ai nuk kishte informacion të saktë se çfarë po ndodhte.’’U bëra dëshmitar në përplasjet e demostruesve të rinj me forcat Sërbe,’’ kujton Merillon. ‘’Ata qëllonin me gurë tanket.’’Në mbrëmje të ditës së dytë ai dëgjoi për një fshat ku ushtria hapi zjarr mbi demostruesit.Të nesërmen në mëngjes, me një grup të vogël televiziv Frances, u nisën për në fshatin e vogël Nagafoç. Arritën në fshat rreth mbasdites.‘’Na u duk sikur të ishte fundi i botës kur pamë fshatarët të turreshin të na tregonin çfarë kishte ndodhur,’’ vazhdon Merillon. Në 27 Janar, policia Sërbe, kishte zënë pritë për të rinjtë e fshatit që po shkonin për një grumbullim në Rahovec, pak km. larg. Policët morën pozicion në gjunjë dhe qëlluan. Katër u vranë dhe 32 u plagosën.

Gazetarët po afroheshin drejt një dhome të vogël ku trupi i një të riu mbuluar me çarçaf të bardhë ishte shtrirë për tokë. Gra, nëna e të riut, motrat të grumbulluar rreth trupit.

Koha ishte e shkurtër. Për shkak të shtetrrethimit në Prishtinë, duhej të ktheheshim sa më shpejt të ishte e mundur. Grupi televiziv prej tre vetash, filmuan grupin e grave. Merillon shpenzoi më pak se pesë minuta në dhomë. Fotografi kujton kualitetin e lartë të dritës përreth trupit të të vrarit. Kur grupi televiziv u largua, gjysëm errësira pushtoi dhomën.

Në atë moment aq të shkurtër, Merillon kujton se një nga imazhet ishte e përkryer. Fotografia u botua një muaj më vonë me titullin: ‘’Nogovaç, Kosovë, Jugosllavi, 28 Janar, 1990. Vajtuesit në vdekjen e Nasim Elshanit (27), që u vra gjatë një proteste kundër vendimit të Qeverisë Jugosllave, për të hequr Autonominë e Kosovës.’’

Personaliteti i parë politik ishte Francois Mitterand, që shkroi vetëm pak fjalë kur pa fotografinë. Ishte i pari që vuri në dukje dimensionet e imazhit në këndvështrimin artistik dhe që padyshim evokon një mësim historik dhe politik që mund të mësohet nga ky imazh, kur thotë:

‘’Si ka mundësi të mos sjellësh ndërmend Mantegna apo Rembrand? Zemërimi dhe dhimbja kanë gjithmonë të njëjtën pamje. Një nga problemet që po ballafaqohet Europa në këtë fundshekuli është ajo e minoriteteve. Ne duhet t’i kushtojmë vëmendje sa më shpejt.’’

D H J E T V J E T M Ë V O N Ë, 1999.

Ajo që pa dhe jetoi Merillon në ato pak minuta në atë dhomë të ndriçuar dobët përpara trupit të Nasim Elshanit, kishin ngelur të pashlyera në kujtesën e tij. As ai s’e mendonte se ajo fotografi, e vajtimit të një familje, u bë emblema e vuajtjeve të Shqiptarëve nga terrori sërb. Pothuajse dhjetë vjet më vonë, kur trupat e N.A.T.O. –s hynë në Kosovë, fotografi u kthye në Kosovën e shkatërruar nga lufta, të takoj familjen që fotografoi.(Lexoje te plote ne Diellin ne PRINT)

PRESIDENTI THAÇI, GATI PER KOMPROMIS HISTORIK

January 29, 2019 by dgreca

PRESIDENTI THAÇI FTON PRESIDENTIN TRUMP NE PRISHTINE/

-Presidenti Thaçi i shkruan presidentit Trump, zotohet se do të punojë për marrëveshjen historike me Serbinë/

-Më lejoni të shfrytëzoj këtë mundësi dhe t’ju ftoj për të vizituar Kosovën, të takoni popullin më proamerikan dhe amerikanët që shërbejnë në Kosovë, si dhe të bëheni dëshmitar i suksesit tonë të përbashkët në ndërtimin e një Kosove shumetnike, e përkushtuar për paqe, liri dhe drejtësi.

PRISHTINË, 29 Janar 2019-Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë/ Presidenti i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi, në fillim të këtij muaji ia ka kthyer letrën Presidentit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Donald Trump.Në letrën e tij dërguar presidentit Trump, presidenti Thaçi është zotuar se do ta kryej pjesën e tij të punës dhe do të apelojë tek qytetarët që të ndjekin thirrjen e bërë nga presidenti Trump në letrën e dhjetorit që “të flasin me një zë gjatë bisedimeve për paqe dhe të përmbahen nga veprimet që do të bënin një marrëveshje më vështirë të arritshme”.Presidenti Thaçi e ka siguruar Presidentin Trump se është i gatshëm dhe i vullnetshëm që të bëjë kompromiset e nevojshme për të arritur një marrëveshje gjithëpërfshirëse dhe të balancuar, e cila do t’i përfshinte të gjitha çështjet e hapura dhe do i jepte fund konfliktit shekullor me Serbinë.

Kjo është përmbajtja e letrës së presidentit Thaçi dërguar presidentit Trump:

I nderuar z. President,

Më lejoni të filloj duke ju dëshiruar juve dhe familjes suaj gëzuar Vitin e Ri dhe shumë suksese në vitin 2019. Populli i Kosovës dhe unë jemi veçanërisht të gëzuar me letrën që më keni dërguar më 14 dhjetor 2018, në të cilën shprehni përkrahjen e palëkundur të Amerikës për Kosovën “e pavarur dhe sovrane”.

Siç kemi diskutuar në Paris – dhe siç u kam shpjeguar më në detaje Sekretarit të Shtetit, Mike Pompeo, si dhe Këshilltarit për Siguri Kombëtare, John Bolton, gjatë vizitave të mia të paradokohshme në Uashington – pajtohem me ju se një marrëveshje që do të zgjidhte të gjitha çështjet e hapura në mes të Kosovës dhe Serbisë është afër tani.Prandaj, më lejoni t’ju ofroj garancitë e mia personale se si President i Kosovës do të jem i gatshëm dhe i vullnetshëm që të bëjë kompromiset e nevojshme për të arritur një marrëveshje gjithëpërfshirëse dhe të balancuar, që do të përfshijë të gjitha çështjet e hapura, duke i dhënë kështu fund konfliktit shekullor me Serbinë.

Më lejoni të nënvizoj, z. President, karakterin historik të kësaj për të cilën po flasim këtu.

Marrëveshja e arritur nuk do të jetë paqe e përkohshme apo konflikt i ngrirë. Ne po mundohemi të dalim nga ky qark dhe të arrijmë një marrëveshje permanente në të cilën të dyja palët e njohin njëra-tjetrën dhe heqin dorë nga konflikti dhe sipas të cilës Kosova bëhet anëtare e Kombeve të Bashkuara.

Një arritje e tillë historike kërkon angazhim maksimal nga të dyja palët. Unë zotohem se do të kryej pjesën time të punës. Do u apeloj bashkëqytetarëve të mi kosovarë që të ndjekin thirrjen që keni bërë në letrën e dhjetorit që “të flasin me një zë gjatë bisedimeve për paqe dhe të përmbahen nga veprimet që do të bënin një marrëveshje më vështirë të arritshme”.

I gëzohem mundësisë që të bashkëpunojmë ngushtë me ju dhe me shumë miq tonë në Shtetet e Bashkuara në zhvillimin e kësaj iniciative diplomatike. Dhe, siç keni sugjeruar me zemërgjerësi, nuk ka mënyrë më të mirë për të celebruar suksesin tonë se sa të ndjekim lidershipin tuaj dhe t’ju bashkohemi në Shtëpinë e Bardhë, ku paqja dhe historia krijohen bashkë.

Në fund, më lejoni të shfrytëzoj këtë mundësi dhe t’ju ftoj për të vizituar Kosovën, të takoni popullin më proamerikan dhe amerikanët që shërbejnë në Kosovë, si dhe të bëheni dëshmitar i suksesit tonë të përbashkët në ndërtimin e një Kosove shumetnike, e përkushtuar për paqe, liri dhe drejtësi.

Sinqerisht,

Hashim Thaçi

President i Republikës së Kosovës