Nga Ilir Levonja/
Një lëvizje qytetare në dhjetorin e vitit 1989, për ndryshimin e sistemit, e sollën Rumaninë beftësisht në qëndrën e vëmendjes botërore. Gjermano lindorët sapo kishin rrëzuar murin e Berlinit. Kampi socialist po shpërbëhej. Megjithatë shumë vende të tjera, përfshi këtu edhe ne, mbanin sy e veshë nga përtej. Por prapë nuk guxuam. Megjithatë Rumania u bë frymëzim. Një frymëzim që reflektonte me shkëlqim sysh. Sidomos për ne njëzetvjeçarët. Akoma nuk e kishim të qartë pluralizmin. Aq sa me naivitet mund të besonim se ndryshimi mund të vi edhe prej të akuzuarit. Prej sunduesit vet. Dukej sikur ishte koha për një paqje shpirtërore midis njerëzve.
Megjithatë rumunët e ekzekutuan publikisht këtë sundues. Pamjet ishin brutale. Ndërkohë u pa edhe zhgënjimi I pare. Minatorët e Karpateve, zbritën dhe pushtun sheshet. Në emrin e ruajtjes së shtetit post diktaturë, rrihnin protestuesit. (Pikërisht për këtë mobilizim të një armate me pajime prej nëntoke, e akuzuan këto ditë ish presidentin Iliesku. Pasardhësin e diktatorit Nikolae
Çauçesku.) Duket si një vëllavrasje. Sërish pamjet ishin dëshpëruese. Çfarë po ndodhte aty? Kush fitoi dhe për çfarë fitoi? Megjithatë, ne mësuam se shenja me dy gishta, u bë simboli i njerëzve që duan demokracinë.
Po cilën demokraci?
Edhe sot e kësaj dite, ka një dëshpërim social. Aq sa rumunët ndihen të lodhur. Por midis tyre hera­herës dalin zëra që përpiqen të ringjallin shpresën për ndryshim . Për vazhdimësinë. Ashtu siç po ndodh tani, kur deklarojnë se më 1989 luftuam për ndryshim, liri dhe demokraci. Sot duhet të
luftojmë për drejtësi.
Çfarë lidhje mund të gjejnë shqiptarët sot. Në raport me protestat e Bukureshtit.?
Ka të tilla plot. Ashtu sikur ka edhe gjëndje që i mbyt këto argumenta. Lidhja e pare është korrupsioni, drejtësia dhe politikat dëshpëruese, me tendenca të qarta stanjative. Në vend numëro, për hir të transformit të idealeve sociale në ato personale. Lidhja e dytë, ajo që buron nga këto të parat.Eshtë domosdoshmëria, dalja në skenë e shoqërisë civile. Ose e një avanguarde të re politike. Kjo edhe përmes forcave ekzistuese. Gjë që duket e pamundur në Shqipëri. Për shkak të kapjes së partive nga grupet klanore. Kthimin e tyre në prona kryetarësh dhe liderësh. Dhe jo të statutit të partisë.
Ricklim pervers i xhaketave, i humbësve, me tu lutur. Kompaktësia bajate me figura të përjetshme.
Aq sa kemi një ekip me element të 90­tës. Thua se vuajmë shterpësinë dhe sterilitetin klasërisht?
Ose ose, e ndonjë force të re. Të pa konsumuar. Gjë që prapë e themi, se në Shqipëri duket e vështirë. Ashtu sikur nuk mund ta quajmë dot lëvizje grupimin e vezëve të këtyre ditëve.E shumta dërrmuese e të rinjëlve tanë, bëjnë tifozllëk për të vjetrit. Vet u pëlqen të mbeten radhorë.Të rrinë në rresht.
Pra të gjitha këto, jo se nuk janë, jo se nuk ekzistojnë aty. Pasi dihet se 95% e lejeve të dhëna për biznese nate apo dite. Nuk i kanë të parashikuara emergjencat. Janë firma të dhëna me qejf.
Kjo edhe për shkak të kulturës sonë në raport me ligjin dhe miqësinë. Firma që vrasin. Për këtë u arrestua kryetari i Bashkisë në Bukurusht. Për këtë po proteston Rumania. Pra janë komponentët.
Pasi edhe ne indinjohemi. Edhe ne revoltohemi. Edhe ne trishtohemi. Por ne na ka mbytur gjëndja e tifozllëkut pas liderëve partiakë. Ndaj nuk është e rastësishme që Rumania proteston për drejtësi.
Pa përkrahje dhe suport opozitar.
Megjithatë është një ëndërr lajmëtare. Si ajo e njëzet e kusur viteve të shkuara.