Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

U ORGANIZUA MBREMJA PERKUJTIMORE NE SHTEPINE E VATRES

by

U PËRKUJTUA 103 VJETORI I THEMELIMIT TË VATRËS DHE 60 VJETORI I VDEKJES NË BURGUN E BURRELIT TË BASHKËTHEMUESIT KRISTO KIRKA/
Mbrëmjen e së Martës të 28 Prillit u përkujtua dita e themelimit të Vatrës dhe ditëvdekja e bashkëthemeluesit të saj, ish kryetari i Besa-Besën, nënkryetari i Vatrës, menaxherii i Diellit, ish deputeti, zv/prefekti i Himarës dhe Bilishtit, ish kryetari i Bashkisë së Korcës, Kristo Kirka.
Takimin përkujtimor e ka drejtuar editori i Diellit Dalip Greca. Me një minut heshtje është përkujtuar Kristo Kirka dhe të gjithë vatranët që lanë Amerikën për të bërë Shqipërinë, por që diktatura komuniste i shpërbleu me pushkatim, një pjesë i plasi burgjeve, i internoi bijtë e tyre.
Kryetari i Vatrës, dr. Gjon Bucaj, me një fjalë të shkurtër ka përkujtuar të gjithë ata vatrnaë që diktatura komuniste i dënoi me emtoda kriminale. Po cilët janë athetarët e Vatrës që u dënuan si armiq?
AQIF PERMETI, menaxher i “Diellit”, komandanti që i stërviti në Neë England dhe udhëhoqi Trupat Vullnetare të “Vatrës” në Shqipëri më 1920, nuk u kthye më në Amerikë, por qëndroi për t’i shërbyer Atdheut. Në vend të nderimit, komunistët e pushkatuan.
BAHRI OMARI, editor i “Diellit”, deputet i Parlamentit, Ministër i Jashtëm. U çua para skuadrës së pushkatimit, edhe pse nuk iu provua asnjë lloj krimi a faji.
KOLË TROMARA, sekretari i Besa-Besën dhe kryetar i Vatrës, nuk pranoi që të kthehej me shpinë nga skuadra e pushkatimit, duke treguar shpirtin e pamposhtur të vatranit.
KRISTO KIRKA, ish kryetar i Besa-Besën, menaxheri i parë i “Diellit”, pasi u bë pronë e Vatrës më 1912, kryetari i degës nr 1 të Vatrës në Boston, konsull nderi i Shqipërisë në Boston dhe Neë York, deputeti i Korçës, ish nënprefekt i Himarës dhe Bilishtit, kryetari i fundit i Bashkisë së Korçës, para se të vinin në pushtet komunistët. Vdiq si martir në burgun e Burrelit. Trupi nuk iu kthye familjes.
KOÇO KOTTA, bashëthemelues i “Vatrës”, i pranishëm në të gjitha mbledhjet e komisionit themelues, kryeministër i Shqipërisë për 3 vjet, vdiq nën tortura të egra në burgun e Burrelit.
AQILE TASI, 8 vjet zyrtar i Vatrës, ish kryetar i saj dhe editor i gazetës “Dielli”. U burgos, u torturua dhe u shua në burgun e Burrelit.
KOLË RODHJA, vatran i dimrit dhe beharit, ish editor i “Dielli” dhe bashkëpuntor i themeluesavet.
ALI KUÇI, aktivist i dalluar, i prini fushatës”Përshpëtimin e Shqipërisë”, që organizoi “Vatra” me 1917-1919. Iu pre jeta gjatë torturave në hetuesinë e Beratit.
FASLLI FRASHËRI, veprimtar i Vatrës, nacionalist i shquar, i internuar në Ventotene nga italianët, luftëtar i lirisë, u dënua me pushkatim dhe u ekzekutua nga komunistët.
KRISTO FLOQi, bashkëthemelues i Vatrës dhe editor i Diellit. Veprimtar i shquar i Pavarësisë;poet, dramaturg, studiues, publicist i njohur. U arrestua dhe u burgos nga regjimi komunist dhe mandej vdiq në mjerim te madh, ndersa te birin ia internuan.
ANDON FRASHËRI, veprimtar i Vatrës, sekretar i saj, gazetar dhe nëndrejtor i Diellit. Atdhetar, shkrimtar, përkthyes, pedagog i Liceut të Korçës. U burgos nga regjimi komunist dhe u persekutua familjarisht mbasi doli nga burgu.
HALIT QYTEZA, qe i priu Huase Kombetare,dhe diktatura Komuniste, me 1945, e plasi qelive duke e denuar me 20 vjet burg, ndersa vellane Qamilin ia pushkatuan.
Për jetën e atdhetarit Kristo Kirka, mbajti një kumtesë studiuesi Idiz Lamaj, ish gazetar I Zerit te Amerikes, anëtar i këshillit të Vatrës. Ai solli për të pranishmit veprimtarinë në SHBA dhe ne Shqiperi të Kristo Kirkës, përherë krah i djathtë i Imzot Nolit, pranë tij kur udorëzua prift, pranë tij kur u themelua Vatra, pranë tij kur ishte deputet. Kurre nuk u perul atdhetari, deri tek shuarjen e tij 60 vite të shkuara në Burgun famkeq të Burrelit, ku Arshi Pipa do të shkruante vargjet brilante:

Vdiq flamurtari i moçem!
Si rrojti vdiq me nder,
I paster, i devoçem
E pa u perkule njehere

Nder qela u sos t’Burrelit
me dhunen e tradhetarit,
me njolln’ e kriminelit
mbi ballin e atdhetarit

Nuk foli, nuk mallkoi.
Por kur ra fjala ju pre,
Ndigjuem qysh lehte ankoi:
“Per flamur!… Per atdhe!”….

I nipi i Kristo Kirkës, Kristo Kirka Jr., anëtar i Këshillit të Vatrës, falenderoi për organizimin e veprimtarisë dhe foli me krenari për gjyshin dhe bashkohësit e tij bashkethemelues të Vatrës, të cilët dhanë gjithcka kishin për Kombin. Koha, tha Kirka, apelon për Vatrën, që të punojë sic punaun ata për t’i shërbyer Kombit. Shqipëria etnike, aspirate e tyre, nuk duhet të jetë tabu as sot.
Në kuadër të 103 vjetorit të Vatrës, u promovua libri i studiuesit Idriz Lamaj”Për Vatrën dhe vatranët”. Editori i Diellit kishte përgatitë një kumtesë për vlerat historike të librit dhe mesazhet që ai sjell. Libri, tha editori, plotëson një boshllëk në Historinë e Vatrës. Në fokusin e librt të studiuesit Lamaj mbulohen tri dekada nga jeta e Vatrës, që nga viti 1925 deri në vitin 1995. Libri e merr fillesën në kohën më dramatike të Historisë së Vatrës, kur dy shtyllat e saj, Noli e Konica janë ballëpërballë, në një luftë pa kompromis, studuesi nuk anon as nga njeri as nga tjetri krah, ai vetëm informon. Libri merr vlera historike dhe sjell mesazhe të qarta edhe për qëndrimet e Nolit ndaj qeverisë komuniste, por edhe të Konicës ndaj Mbretit.
Me shumë pasion ka gdhendur Idriz Lamaj portretet e Peter Kolonjës, Refat R. Gurrazezit, Kristo Floqit e të tjerë. Shumë pjesë të librit i kushtohen Konicës dhe veprës së tij, si dhe luftes se Vatres per mbrojtjen e tersise territorial te Shqiperise, vecanerisht lufat pa kompromis kunder grekeve qe synonin Korcen e Gjirokasteren me rrethina..
Gjatë takimit përkujtimor Vatrani i hershëm, Tonin Mirakaj, ish nënkryetar i Vatrës solli mbresat e veta se si u anëtarësua në Vatrë 54 vite të shkuara, si shkoi tek Komiteti Shqipëria e Lirë dhe si e këshilloi dhe Nexhat Peshkëpia që të shkonte në Vatër pse Vatra merrej me cështjen Kombëtare dhe jo me politike. Ai kujtoi me nostalgji punën në Vatër dhe solli kujtime për vatranët që nuk jetojnë më.
Edhe anëtari i Këshillit të Vatrës, ish nënkryetar i Federatës, Sejdin Bitici, i anëtarësuar në Vatër katër dekada të shkuara, solli kujtime e vlerësime për Vatrën. Për Nolin tha ai thuhet se ishte i lidhur me regjimin e Enver Hoxhës. Po ju tregoj vetëm një fakt: Noli u takua me Behar Shtyllën dhe i kërkoi që të ndërmjetësonte për të dërguar trupin e vdekur të Faik Konicës në Atdhe. Shtylla ia kthen: -Ne do ta gjykojmë një herë të vdekurin pastaj do ta varrosim.
-Po si gjykohen të vdekurit,?- e pyeti Noli.
-Po po, partia jonë i gjykon edhe te vdekurit.
-Po nëse e nxirrni fakjtor cdo ët ëbni?
-Do ta hedhim në një gropë parnë varrezës së gabelve….
-Si të madhin Faik Konica? Dhe kishte tundur mendushëm kokën.
-Po ju pyes ju, tha Bitici:Përse nuk shkoi Noli në Shqipëri?
Përgjigjen po ua jap vetë:Sepse nuk kishte besim tek ai regjim…
…Më pas kanë fplë edhe pjesmarrës të tjerë. Takimi përkujtimor ëshët mbyllur me prerjen e Tortës së Ditëlindjes së Vatrës .
Veprimtaria u filmua nga Televizioni Kultura Shqiptare.

SKANDAL- MINISTRIA E ARSIMIT INJORON MËSUESIT E GJUHËS SHQIPE NË GREQI

by

Në qoftë se ka njerëz që meritojnë të ngjiten në piedestalin e lartë “NDER I KOMBIT”, ata janë mësuesit vullnetarë të Gjuhës Shqipe…/
Ata janë Rilindës të Gjuhës Shqipe në mërgim…/
Nga Abdurrahim ASHIKU-Athine/
Suksese seminarit dhe zë e grusht demokratik, “Malit qeveritar që s’bëzan”…/
Të dielën, më 26 prill në sallën e madhe të leksioneve të Universitetit Pandio në Athinë, mësuesit misionarë të Gjuhës Shqipe në Greqi, Rilindës të Gjuhës Shqipe në një vend ku ajo ka qenë në prush, zhvillojnë seminarin e 8-të të mësimit plotësues të gjuhës shqipe.
Një lajm nga Tirana, i dëshiruar si pasim i vendimit të përbashkët të Qeverisë së Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë së Republikës së Kosovës për “Organizimin e Përbashkët të Mësimit të Gjuhës Shqipe dhe të Kulturës Shqiptare në Diasporë dhe Mërgatë, se në seminar do t’ ishte e pranishme edhe Ministria e Arsimit dhe Sporteve me një nëpunëse të saj, i gëzoi mësuesit dhe dashamirët e mësimit të gjuhës shqipe në Greqi.
Gëzimi u shtua kur Lidhja e Mësuesve Shqiptarë në Greqi përcolli njoftimin…
Me dëshirën dhe kërkesën e Ministrisë së Arsimit dhe Sporteve për të ndjekur një orë mësimi të hapur në një nga shkollat e mësimit plotësues të gjuhës shqipe të Athinës, ditën e shtunë, më 25 prill, ora 18:00 kjo orë mësimi do të zhvillohet nga mësuese Ilira Ndrio Bakalli në Bibliotekën e Bashkisë- pranë stacionit Larisi….
Janë të mirëpritur të gjithë mësuesit/et dhe dashamirësit që kanë mundësinë dhe dëshirën të marrin pjesë në këtë aktivitet.
Mësuesit nuk munguan të udhëtojnë nga Selaniku, Kalabaka, Korinthi, Dhomoko…për të qenë të pranishëm në një orë mësimi me të deleguarën e Ministrisë së Arsimit dhe Sporteve.
Ministria jonë e Arsimit në këto 14 vjet nga ora e parë e mësimit të Gjuhës Shqipe më 7 mars 2001 si dhe në 7 seminare të mësuesve zhvilluar gati në të gjithë hapësirën gjeografike të Greqisë…në Athinë, Korint, Selanik, Patra… jo nëpunës të saj por as edhe një përshëndetje të rëndomtë shkruar me email nuk ka dërguar. Të vetmen gjë që ka bërë (për të mos ia ngrënë hakun) ka qenë dërgimi pranë ambasadës dhe konsullatave të një sasie abetaresh me lajmërimin “Merrini vetë!”…
Ardhja e MAS në Athinë u prit me dëshirë dhe gëzim…
U morën masa që personaliteten e lartë ta prisnin me lule e ceremoni në portën dalëse për shqiptarët në aeroportin “Eleftherios Venizellos”. U sigurua një makinë e mirë për ta sjellë nga aeroporti në Athinë, u zu një dhomë në një nga hotelet e mira në qendër të kryeqytetit grek…
Mësuese Ilira, në mënyrë që të kishte hapësirë jo vetëm për nxënësit por edhe për të ardhurën e MAS dhe për mësuesit, e lëvizi klasën e saj nga mjedisi i ngushtë ku e zhvillon në “ilegalitet”, si të gjithë mësuesit e tjerët të pambrojtur nga një marrëveshje e ndërsjellë midis dy qeverive për zhvillimin e mësimit shqip të shtunave e të dielave në klasat e shkollave greke, dhe e vendosi në një nga sallat e bibliotekës së Bashkisë, me përkrahjen e Qendrës Kulturore-Rrjeti për të Drejtat e Fëmijëve.
Të njëmbëdhjetë nxënësit, me fletore e abetare përpara, zunë vend në tre tavolina. Të ftuarit, mësues e prindër, u ulën qetësisht në sallë duke i lënë bosh karriget në radhën e parë për të deleguarën e MAS…
Një tufë e bukur me lulet e pranverës athinase ishte e vendosur në tavolinën e mësueses Ilira gati për tu marrë në duar nga një vajzë sykaltër për t’ia dhënë të deleguarës…
Ora kaloi me pesë, dhjetë, pesëmbëdhjetë…njëzet minuta…
Kryetari i Lidhjes së Mësuesve Shqiptarë në Greqi hyri i fundit…
E deleguara e MAS nuk kishte ardhur. Nuk ishte ngjitur në avion. Nuk kishte zbritur nga avioni…
Ilira filloi mësimin…
Një orë mësimi mbresëlënëse. Për të, orën e mësimit, për fëmijët që e shqiptonin fjalën shqipe si të cicërojnë bilbilat…do të shkruaj veçan.
Pas mësimit mësueset, të malluara nga koha e gjatë larg njëra tjetrën nuk lanë rast pa e fiksuar çastin e bukur me fotografi, me nxënësit dhe njëra me tjetrën.
Në mbyllje fiksova në diktofon zëra protestues të mësueseve…
Ilira Bakalli Ndrio, mësuese në Athinë.
“Nuk është hera e parë që mbetemi të zhgënjyer nga Ministria e Arsimit. Si gjithnjë ata na kanë mbrapa listës. Ne e ndjejmë detyrë patriotike këtë që bëjmë. Kur them “ne”, them të gjithë mësuesit, jo vetëm në Greqi por në të gjithë botën për mësimin e gjuhës shqipe. Ndjehemi të varfër kur nuk kemi një përkrahje, mbetemi si jetimë pa nënë”.
Artemis Duri, kryetarë i Lidhjes së Mësuesve Shqiptarë në Greqi:
“Mos prania e Ministrisë së Arsimit dhe Sportit në seminarin tonë tregon se për ta ne jemi vrima e fundit e kavallit të arsimit. Nuk na është vënë asnjëherë rëndësi, me gjithë kërkesat tona. Me gjithë përpjekjet tona asnjëherë nuk u është dhënë vlerësimi i duhur mësimdhënësve të Gjuhës Shqipe në Greqi. Vazhdojmë me punë vullnetare, pa pagesë, pa mbrojtje ligjore, pa libra shkollorë në të gjitha nivelet e mësimit. Ju e vutë re tek fëmijët kur lexonin abetaren, cicëronin në gjuhën e bukur shqipe. Shteti amë për fat të keq nuk u ka dhënë asnjëherë rëndësinë e duhur mësuesve, fëmijëve të emigrantëve që ata ta mësojnë gjuhën e nënës. E kemi thënë dhe e përsërisim gjithnjë. Jemi përpara zgjedhjeve dhe ata kërkojnë votat…”
Alma Zekollari, mësuese tek “Porta”:
“Mosardhja vërteton edhe njëherë se sa rëndësi i jep shteti ynë mësimit të Gjuhës Shqipe në Greqi dhe kudo në botë.”
Alma Hani, mësuese në Dhomoko:
Shteti ynë na ka harruar. Jo thjeshtë ne, por gjuhën shqipe në mërgim.
Aurela Konduri, mësuese në Selanik:
“Kam ardhur nga Selaniku dhe kam bërë një rrugë si të shkoj nga Selaniku në Fier. U zhgënjyem. Erdhëm të takonim një përfaqësuese nga Ministria nisur nga lajmërimi që u bë në faqen e Lidhjes. Erdhëm të themi fjalën tonë për mësimin e gjuhës shqipe në Greqi. Askush nuk ka ardhur dhe nuk vjen të na dëgjojë…”
Merita Ymeri mësuese në Kallabaka:
“Ndjehem shumë keq, e injoruar. Ndoshta jam ajo që mund të flas më tepër se gjithkush. Ju e dini shumë mirë se sa përkrahje i kam dhënë kësaj qeverie duke e ndihmuar me vota, me ardhjen në pushtet. Unë kam qenë ajo që kam dalë shumë hapur. Kam dhënë mbështetjen me veten time dhe të familjes, por edhe me mësimin e gjuhës shqipe duke u bërë pjesë e programit të Partisë Socialiste për emigracionin.”
***
I pashë të mërzitura mësueset e mësimit plotësues të gjuhës shqipe në Greqi, të revoltuara, të zhgënjyera…
I pashë edhe optimiste që nismën e tyre të mos e lënë në rrugë.
E ndjeja se ato mësuese, ato nëna që bëjnë çdo ditë punët më të vështira, që përjetësojnë papunësinë dhe krizën e rëndë që ka pllakosur Greqinë, që mbajnë familjet, rrisin fëmijët e tyre, që ecin me kokën lart, askush nuk do t’i ndalte në misionin e tyre vullnetar për ta mbajtë gjallë Gjuhën Shqipe në Greqi.
Në qoftë se ka njerëz që meritojnë të ngjiten në piedestalin e lartë “NDER I KOMBIT” ata janë mësuesit vullnetarë të Gjuhës Shqipe në Greqi…
Ata janë Rilindës të Gjuhës Shqipe në mërgim…
***
Praktikisht me mësimin e hapur të mësueses Ilira Ndrio Bakalli, Seminari i 8-të për mësimin plotësues të gjuhës shqipe në Greqi u mbyll.
Pritet që nesër, e diele 26 prill 2015, orëve që do tu paraprijnë zgjedhjeve të reja në drejtimin e Lidhjes së Mësuesve Shqiptarë në Greqi, të flitet në një mendje për rastin e pa precedent të injorimit zyrtar të mësuesve shqiptarë të mësimit të Gjuhës Shqipe në Greqi, për braktisjen zyrtare që shteti shqiptar u bën fëmijëve shqiptarë në mërgim, për përshpejtimin e asimilimit gjuhësor e kombëtar të fëmijëve të mërgimtarëve.
Suksese seminarit dhe zë e grusht demokratik, “Malit qeveritar që s’bëzan”…
Abdurahim Ashiku
Gazetar
Athinë, 25 prill 2015

Greqia rrezikon të përjashtohet nga FIFA dhe nga UEFA .

by

Greqia rrezikon seriozisht të përjashtohet nga FIFA dhe nga UEFA për shkak të ligjit të ri të qeverisë “Syriza” kundër dhunës në stadiume, i cili do të hidhet në votim javën e parë të majit. 

Në ligjin e ri i jepet pushtetit ekzekutiv grek, tagri për të gjobitur deri në 17 milionë Euro klubet për dhunën në stadiume, duke i marrë në këtë mënyrë këtë pushtet dy organizmave maksimale të futbollit.

Të dy organizmat ndërkombëtarë janë irrituar me ligjin e ri të qeverisë “Syriza” dhe kanë reaguar menjëherë duke i dërguar një letër Parlamentit grek.

“Nëse kjo norme do të aprovohet nuk do të kemi asnjë zgjedhje tjetër përces të përjashtojmë Federatën Greke të Futbollit”. E thënë më thjeshtë, nëse diçka e tillë ndodh, as Kombëtarja greke dhe asnjë klub nuk mund të marrë pjesë në kompeticionet ndërkombëtare.

Nga tonet e forta që po përdoren gjykohet se do të jetë e vështirë që raportet të përmirësohen.

“Kontrollet e UEFA-s dhe FIFA-s qartësisht kanë dështuar këtë e demonstrojnë faktet dhe ne nuk do të bëjmë hapa pas”, deklaroi zv/ministri grek i Sportit, Stavros Kontonis, duke i ftuar të dyja institucionet e futbollit për një takim, por duke paralajmëruar: “Sigurisht që nuk do të ndryshojmë filozofinë e ligjit tonë për UEFA-n dhe FIFA-n, por me sa duket ato më shumë se sa për të shpëtuar sportin, mendojnë të destabilizojnë rendin kushtetues në vendin tonë”.

Futbolli grek po jeton një periudhë të vështirë për shkak të dhunës mes ultrasve, kampionati këtë vit është pezulluar tre herë.

MBAS SHTERNGATES

by

Nga Fritz RADOVANI/
■NË 100 VJETORIN E NJË YLLI TË KULTURËS SHQIPTARE…/
Mbas një shiu që ra mbramë sikur, dikur në Shkoder, kur dola n’ oborr pashë se qielli ishte mbushë me yje… I shikova per pak minuta e menjëherë mu kujtuen disa Yje që shtërgata e vitit 1944 në Shqipni, nuk na lejoi me ua pa as xixllimin e tyne plot dritë…
A dishroni me u shmallue me burimet e gurrat e Gegënishtes Letrare të Shqipnisë ?
Çoni sytë nga qielli e në sejcilin Yll do të lexoni emnat e Guljelm Dedës, Nikollë Dakës, Henrrik Lacës, Mark Demës, Et’hem Haxhiademit etj., Emna të cilët as hetuesitë, as torturat dhe as burgjet e kampet e interrnimit, nuk mujtën me ua errësue shkelqimin e artë të Tyne shpirtnuer, shoqnor dhe kulturor me një persekucion gjysëshekullor.
■E pra, bashkë me Ata letrarë asht edhe Dedë Gajtani (Kola), që asnjëni nuk njiheshin as “profesora” dhe as, “akademikë”… sepse, shkruenin e flisnin Gegnisht e per pasojë u interrnuen, u burgosën dhe u trajtuen nga “lufta e kllasave” të “pakënaqur” e nënza… “reaksionarë të kulturuar në shkollat klerikale të Shkodres”! Sigurisht, “jo shumë kohë” po, nga 1944 e derisa mbyllën sytë e Tyne plot dritë që shkelqenin kulturen Shqiptare Europjane Perëndimore! Një brez intelektualësh i papersëritshëm në Shqipni!
■Dedë Gajtani asht le në Gajtan të Shkodres me 7 Qershor 1915. Shkollen e mesme e perfundoi në Kolegjin e Jezuitëve në Shkodër. Ishte nxanës i Don Ndre Mjedjës, i vlersuem gjithmonë në letersi me notën 10. Në vitin 1935 vazhdoi studimet e nalta në Romë, ku edhe i perfundoi në Propaganda Fide në vitin 1941. Ishte student kur filloi me shkrue poezi të cilat u botuen edhe në revistën Cirka. Kur ishte Deda student në Romë, shkoi për vizitë At Gjergj Fishta. Me atë rast prof. Mark Dema recitoi një poezi që kishte shkrue Deda. At Fishta pyeti se kush e kishte shkrue atë poezi? Shokët i thanë: Dedë Gajtani. At Gjergji ju drejtue Dedës tue i thanë: Të lumtë, të këshilloj me vazhdue me shkrue! Vlersimi dhe levdatat e asaj kohë i dhanë krahë muzës së Tij poetike, gja të cilen e kujtonte gjithnjë Deda. Kishte pasion per gjuhët e hueja dhe zotnonte shumë mirë latinishtën, italishtën, frengjishtën, spanishtën, gjermanishtën, anglishtën, dhe hebraishtën. Porsa u kthye në Atdhe filloi përkthimet e botimet në revisten “Kumbona e së Diellës”. Punoi nga viti 1941 deri në 1945 në Institutin e Studimeve dhe Biblioteken Dante Aligeri, në Tiranë. Në vitin 1945 emnohet arsimtar në Fier. Ishte tue shetitë në Manastirin e Ardenicës në vitin 1946 kur e arrestojnë për disa muej në burgun e Beratit.
Me nderhymjen e nje shoku të tij, në Institutin e Studimeve, e lirojnë nga burgu. Ajo nderhymje ishte vendimtare që e çveshi nga akuzat e shpifjet si agjent i Vatikanit…etj.
Porsa u kthye në Tiranë, u dëbue politikisht dhe u emnue arsimtar në Maqellar të Peshkopisë deri në 1950. Prej këtej e transferojnë në Krujë, ku mbas një viti në 1951, e pushojnë nga puna me motivacion: “I pa denjë për të edukuar brezin e rinj”.
Detyrohet per kafshatën e gojës të punoi punë fizike në hidrocentralin Karl Marks, Ulzë, deri në 1954. Nga 1954 deri 1958 emnohet persëri mësues në shkollat fillore të Oroshit e Malaj të Mirditës… Deda nder ato Malësi të egra, kishte përkrahu edhe zonjën e Tij të Nderueme Maria, një Burrneshë e daltueme nga Vetë Dora e Zotit, me të gjitha tiparet që pak gra Shqiptare i ruejnë prej rracës sonë Ilire… Një Fisnike, e gjatë, por gjithmonë me buzë në gaz dhe madhështore, aqsa i ka hije një grueje intelektuale. Në vitit 1958
ishin me 4 fëmijë kur i transferojnë në Dukagjin, kohë në të cilën i njoha edhe unë… Detyrohen me i ra kryqeterthuer edhe Malësisë së Dukagjinit… Abat, Gimaj, Theth…
Po, gjithmonë Ai Deda i thjeshtë, i dashtun, buzagaz e optimist: “E ban Zoti mirë…!
Ai na ka në kujdes!”… Gjithmonë i “heshtun” e me një shprehje fëtyre plot dritë… ■Kultura botnore që kalonte nder duert’ e Tij, kishte ba punën e vet! Ajo kishte depertue thellë në Shpirtin e Dedë Gajtanit, që mërrijti me pa vetem pak ditë shpresdhanëse të asaj deshire të madhe sa vjeçare, per të cilën punoi gjithë jetën e vet pa ju ndigjue zani.
Bash atëherë kur një rreze drite e një Lirie mendimi e fjale të andrrueme filloi me freskue shpresën e mberthyeme nder prangat e heshtjes, atëherë, kur filloi me pa frutin e punës 47 vjeçare nder revistat e porsa daluna nga shtergata… Deda iku në Mbretninë Qiellore!
Me datën 7 Dhjetor 1993, Dedë Gajtani heshti përgjithmonë…Edhe né ashtu kujtuem!
■Po veprat e Tij në gjuhët e mbarë Europës, u zgjuen e na treguen se Dedë Gajtani asht i pranishem në sofrat e shkodranëve të Tij, nder sofrat e miqëve në Fier, nder ata gurë historikë të Bjeshkëve të Nemuna ku, dora e Dedës, gjithmonë e lëmueme nga një dashuni e thellë e Marijës, arrijti me daltue nder ata shkambijë dashuninë për Atdhe!
Aty nder ata male do të gjeni pranë krojeve nder Kryqat e pushimit perjetsisht tue folë në Gegnishten e bukur të At Fishtës dhe Don Ndre Mjedjës, në ambelsinë dhe rreptësinë e Don Lazer Shantojës e Don Ndre Zadejës, ase në rizat apo xhubletat shekullore të atyne Viseve, të shkruem per Ju o Rini Shqiptare: Poetët e Mëdhej Dante Aligeri, Viktor Hygo, G.Volfango Goethe, Federik Schiller, Aleksander Manxoni, Carducci, Leopardi, Marradi, Torquato Tasso, Ada Negri, G.Pascoli, Artur Graf, Zanella, Aleardi, Henrik Heine, G.Giusti, G.Caparozzo, Giovani Prati, Chateubriand, E.Longfellow, Domenico etj…, etj… E fëmijët e vegjel do të dëgjojnë përrallat e Ezopit e Fedrit në gjuhen Shqipe!
■E zemra e Madhe e Poetit të heshtun, aty ku prangat e robnisë u këputën, aty Ajo… shpertheu si vala e Drinit apo rrebeshi i Cemit, ashtu si dikur Ato Vise të Kastriotit nuk njohën turp dhe robni, ashtu edhe Shpirti i paster i Dedë Gajtanit na dhuroi poezitë e Tija origjinale si biluri: Malli, Ave Maria, Andërrime e vegime, Nanë Lamtumirë…
■Po, mbi të gjitha Dedë Gajtani sot në librin e Tij, na thotë mbas shtërgatës: Këtu jam!
Nuk jam ma Firsi…Nuk kam ma pseudonime! E as, nuk do të heshtë! Këtu jam!
■A dishroni me më ndigjue zanin tim tue këndue? Per Ju, o Shqiptarë, sot do t’i këndoj…
KALASË ROZAFATIT
O mure të vranta të Rozafatit!
Që tash sa shekuj, ju besnikë mbrojës,
I patë sa orla të zezë mësyen këtij shpatit,
Çerdhen e shqiponjës.

Sa ushtri turke këtu e barbarë erdhen!
Sa herë o shqipe, me luftë të kanë mësy!
Por s’ muejt asnjeni, ta prishi çerdhen
As të pushtojë ty.

E njikëtu motit shqipet rromake
Fishkëlluen rreth teje, me të shkye me skjepa.
Por ti, o shqipja shqiptare i flake,
Copë, copë në këto shkrepa.
Sa herë t’ u sulen ndër kohna të vjetra!
Sa herë t’ u sulen ndër kohna të reja!
Ti, o shqipe ilire, i shkjeve me kthetra,
Mu té foleja.
***
Vullkan kalaja thonë ka kenë motit,
E ke asht afrue e ka djegë mbrendë.
Vullkan kalaja asht dhe në ditë të sotit
E ka për të kênë.

U lëshuen të grabisin sa herë vandalët,
Rromakë e turq e serb, venedikë,
Por té, i to ledhe, u thyene valet,
Porsi té, i digë.

Ledhet hijeranda, të kalasë madhështore
Të kujtojnë të kaluemen, trime e luftare.
Porsi ma e bukra sot përmendore,
E tokës shqiptare.

O njato mure, e njato rrenime!
Mbulue prej myshqesh e shermashekut,
Përmbi ballë të tyne ruejnë sa kujtime,
Të kohës Skanderbegut.
***
Po qeshi Shkodra, e bukur fare,
Rrethue prej malesh zbardhue prej bores.
Kur kënduene të lira vashat shqiptare
Kangët e fitores.

Kënduen fushat, malet dhe valet e Drinit,
Kur valoi flamuri mbi të lire Rozafen.
E ushtritë e hueja përtej kufinit
E thyene qafen!

Té ti, me njome të veta përdore,
Vijnë sot të mejtueme nanat shkodrane.
E u tregojnë fëmijve njimijë histore,
Mbi kalanë tande!
***
■Ishim me duer të shterngueme si burrat…
Ah Dedë Gajtani, si sot më kumbon zani Yt “nën za”… “Fritz, mos na ndigjoj kush!..”
– Vetem Rozafa!
Vetem Ajo, do të daltojë nder Gurt’e Saj… Emnin Tand për shekuj të shekujve!
Melbourne, 2015.

Njohje të vjetra e Kryepeshkop Anastasios me Mitropolitin Sebastianos

by

Nga Arben Llalla/
Krypeshkopi i Shqipërisë Anastas Janullatos ka patur lidhje të ngushta me Mitropolitin e Konicës, Sebastianon, njeriu që ka promovuar për shumë dekada propagandën për aneksimin e jugut të Shqipërisë ose Autonominë e Vorio Epirit.
Në fund të viteve 1950 Kryepeshkopi, Anastas Janullatosi, Mitropolit i Konicës, Sebastianos, Mitropoliti Stagon dhe Meteoron, Serafeim Stefanu, Kryepeshkopi i SHBA, Dhimitris Trakattelis, dhe shumë figura të larta kishtare ishin anëtarë të organizatës Vllazëria e Teologëve “JETA”. Në vitin 1960, Krypeshkopi Anastasio, Mitropoliti i Konicës Sebastiano, u shkëputën si fraksion nga Vllazëria e Teologëve “JETA”, dhe themeluan Vllazërinë e Teologëve “SHPËTIMTARI”.
Hakmarrja e Vllazërtisë “JETA”, ndaj Vllazërisë “SHPËTIMTARI”, nuk vonoj. Me zgjedhjen Kryepeshkop i Greqisë, Jerominos Koçoni, i cili vinte nga organizata
Vllazëria e Teologëve ”JETA”, shumë anëtarë të nga Vllazëria e Teologëve “SHPËTIMTARI”, u dërguan me detyra jashtë Greqisë për hakmarrje. Kështu, Anastas Janullatosi u dërgua me mision në Afrikë, Dhimitriso Trakattelis, u dërgua në SHBA, Efthimiu në Kore, etj. Në vitin 1974, erdhi në krye të kishës së Greke Serafeim, një tjetër anëtar Vllazërtisë “JETA”, dhe kështu shumica e drejtuesve të Vllazërisë “SHPËTIMTARI”, mbetën jashtë Greqisë, duke ju mbyllur rruga e karrierës së tyre për shumë vite.
Ishte Patriarkana e Stambollit që rehabilitoj disa figura të Vllazërisë së Teologëve “SHPËTIMTARI”, duke ju mundësuar që të bëhen kryepeshkop si: Anastas Janullatosi u dërgua Kryepeshkop në Shqipëri, në SHBA,u emërua Dhimitris, etj. Nxitësit e themelimit të Vllazërisë e Teologëve “SHPËTIMTARI”, në një farë mënyre ende janë të internuar duke shërbyer jashtë Greqisë, asnjeri prej tyre se kishte menduar dhe dëshiruar që të jetonin dhe punonin jashtë saj. Lufta midis Vllazëria e Teologëve ”JETA” dhe Vllazëria e Teologëve “SHPËTIMTARI”, vazhdon edhe në propagandë duke akuzuar dhe kritikuar figurat qendrore të këtyre dy organizmave. Një rast i freskët kemi kritikën e publicistit Panajoti Televandu,i cili një ditë pasi u inaugurua me aq propaganda Kisha Ortodokse në Tiranë, botoj një shkrim të ashpër kundër Kryepeshkopit Anastasios dhe kryepeshkopit të SHBA, Dhimitrios. Titulli i shkrimit ishte poshtërues: Nuk keni turp z. Annastasios! Autori sillte të dhëna se kisha në Tiranë si arkitekturë i ngjanë më shumë një Xhamie pa minare se sa një Kishe Ortodokse. Publicisti Panajot Televandu është një kritikues i Kryepeshkop Anastasit, ai atë e quan Profesor, pra pa asnjë titull të lartë fetar.
Në përfundim dua të shtoj se Vangjel Dule dhe kryetari i ri i OMONIA, Leonidha Papa, janë njerëzit e rekomanduar nga Mitropoliti i Konicës, i ndjeri Sebastianos, sepse që të dy këta vijnë nga organizata që punon për aneksimin e jugut të Shqipërisë, SFEVA, themelues i së cilës është Mitropolit Sebastianos.