Vatra Boston/

Miq të Vatrës- Albanians Fighting Cancer USA është një organizatë bamirëse jofitimprurëse e regjistruar në Boston, e dedikuar për të rritur ndërgjegjësimin në komunitetin shqiptar rreth parandalimit dhe trajtimit të kancerit dhe për të ndihmuar familjet që kalojnë betejën me kancerin. Përveç kësaj, AFC ka kohë që dërgon ndihma në spitalet e Shqipërisë me pajisje mjekësore!

Për të vazhduar këtë mision fisnik, AFC organizon për të dytin vit koncertin gala në sallën operistike të Bostonit, ku është i ftuar tenori shqiptar Ramë Lahaj dhe pianisti Genc Tukiçi! Të gjitha fondet e mbledhura në këtë koncert do të shkojnë për të ndihmuar komunitetin shqiptar të përballojë shpenzimet në luftën kundër kancerit!

Biletat tashmë janë të kufizuara, ndaj nxitoni të zgjidhni vendet e mira në sallë duke klikuar linkun:

https://www.zeffy.com/…/14d95c19-d4a7-4aab-b426…

Mos harroni, mund të bëni edhe donacione të ndryshme, për të cilat detajet i gjeni në foto!

Të gjithë duhet të mbështesim këtë kauzë fisnike të AFC-së.

Saimir Kadiu/

“Edukimi sentimental” i Gustave Floberit është një vepër që shquhet për vëzhgimin e mprehtë të shoqërisë dhe thellësinë psikologjike me të cilën portretizohen personazhet. I botuar në 1869, romani ndjek ngjarjet e Frédéric Moreau, një të riu, i cili, përmes dashurisë dhe përvojave të tij sociale, përballet me zhgënjimet dhe kompleksitetin e jetës së të rriturve. Romani hapet me Fréderic, i cili, ende i ri dhe plot ideale, niset për në Paris me synimin për të studiuar drejtësi. Megjithatë, jeta e tij merr një drejtim të papritur kur takon Madame Arnoux, një grua e martuar me të cilën ai bie në dashuri marrëzisht. Ky takim shënon fillimin e një rrugëtimi të gjatë të rritjes emocionale dhe intelektuale për Frédéric, i cili e gjen veten duke lundruar midis pritshmërive të shoqërisë borgjeze dhe dëshirave të tij më intime.

Floberi pikturon me mjeshtëri portretin e një epoke në të cilën borgjezia është në ngritje, por edhe në të cilën individualizmi dhe materializmi fillojnë të pushtojnë. Parisi i shekullit të 19-të përshkruhet si një vend i mundësive, por edhe i korrupsionit dhe dekadencës, ku vlerat tradicionale vihen në dyshim dhe shpesh hidhen poshtë në favor të cinizmit të shfrenuar.

Rrëfimi i Floberit karakterizohet nga një stil realist dhe i detajuar, i cili nuk i kursen kritikat ndaj shoqërisë së kohës. Nëpërmjet tregimit të Frédéric, autori eksploron tema të tilla si pakenaqesite e dashurise, ambicia, besnikëria dhe tradhtia, duke i ofruar lexuesit një reflektim mbi kuptimin e edukimit sentimental dhe vështirësitë për të gjetur një ekuilibër midis idealeve dhe realitetit.

Vetë titulli i romanit është emblematik: edukimi sentimental i Frédéric nuk është vetëm një rrugë e të mësuarit emocional, por edhe një keq-edukim që e çon atë të rishqyrtojë bindjet dhe vlerat e tij.

Eshtë një histori edukimi në të kundërt, në të cilën çdo hap përpara duket i shoqëruar me një humbje, me një shkëputje nga ëndrrat rinore drejt një vetëdijeje më të pjekur dhe më të zhgënjyer.

“Edukimi sentimental” është një vepër që vazhdon t’i flasë lexuesit modern për aftësinë e tij për të kapur thelbin e gjendjes njerëzore.

Floberi, me prozën e tij elegante dhe intuitën e tij psikologjike, ofron një rrëfim që është në të njëjtën kohë një afresk historik dhe një eksplorim intim i shpirtit njerëzor.

Është një roman që meriton të lexohet dhe të rilexohet, të kapet çdo nuancë dhe të reflektohet mbi fytyrat e shumta të edukimit sentimental.

Gustave Flaubert, i lindur më 12 dhjetor 1821 në Rouen, Francë, ishte një shkrimtar francez i njohur si një nga baballarët e realizmit letrar.

I biri i një kirurgu dhe i një trashëgimtareje te pasur, Floberi filloi të shkruante në moshë të re. Pasioni për letërsinë e çoi në Paris, ku frekuentonte rrethet letrare dhe artistike, pavarësisht se ishte regjistruar në Fakultetin e Drejtësisë.

I goditur nga epilepsia në 1844, ai braktisi studimet e tij juridike për t’iu përkushtuar plotësisht shkrimit në rezidencën e tij në Croisset. Këtu ai shkroi disa nga kryeveprat e tij, duke përfshirë “Madame Bovary” (1857), e cila shkaktoi skandal për përmbajtjen e saj dhe e bëri atë të gjykohej për përbuzje të moralit dhe fesë, megjithëse më vonë u shpall i pafajshëm.

Floberi udhëtoi në Lindjen e Mesme, Greqi dhe Itali, përvoja që ndikuan në vepra si “Salammbo” (1862).

Vepra e tij “Edukimi sentimental” (1869) konsiderohet si një nga romanet më të rëndësishëm në letërsinë franceze.

Floberi vdiq nga një hemorragji cerebrale më 8 maj 1880 në Croisset.

Astrit Lulushi/

Edhe komunistët do të përdornin bankat si një mjet pushteti: Rudolf Hilferding (një ithtar i leximit “ekonomik” të Karl Marksit) i dha Leninit teorinë se bankierët dhe bankat mund të ishin armiq të rrezikshëm, por janë gjithashtu një mjet i fuqishëm, ndoshta mjeti më i fuqishëm në fazat e hershme të një revolucioni Nëse dikush dëshiron të ndërtojë shpejt një bashkësi komuniste, siç bëri Lenini, duhet jo vetëm të nacionalizohet industria dhe toka, dhe të socializohet, të organizohet dhe të qeveriset shpërndarjen e mallrave; duhet të përdoren edhe bankat për të kapur kapitalin financiar Në kohën kur Lenini hipi në tren në Cyrih më 9 prill 1917, i nisur për në stacionin e Finlandës në Shën Petersburg për t’iu bashkuar përfundimisht Revolucionit, ai kishte përvetësuar prej kohësh mësimet e komunarëve. ‘A mund ta ruajnë bolshevikët pushtetin shtetëror?’ pyeti ai në titullin e broshurës së tij të famshme, të botuar në tetor 1917. “Po”, ishte përgjigjja, “duke përdorur bankat!”.

“Skeleti” i një shoqërie socialiste, në frazën e Leninit, përbëhet nga “mbajtja e kontabilitetit në mbarë vendin”. Me këtë ai nuk nënkupton thjesht regjistrimin pasiv të rezultateve financiare të transaksioneve, por ekzekutimin aktual të atyre transaksioneve, llojin e mbajtjes së kontabilitetit që bëjnë bankat kur i këmbejnë borxhet e tyre me ato të klientëve në librin e tyre dhe më pas i pastrojnë ato duke i vendosur njëra kundër tjetrës për një bankë më të madhe, më të mirë, më gjithëpërfshirëse, ‘Një bankë e vetme shtetërore, më e madhja nga të mëdhatë, me degë në çdo rreth rural, në çdo fabrikë’, e cila ‘do të përbëjë sa nëntë të dhjetat e aparatit socialist’ . Vizioni i Leninit për shtetin komunist ishte që kjo bankë e vetme të mbante një libër gjigant në të cilin ajo ekzekutonte çdo transaksion të vetëm, duke balancuar librin e përgjithshëm të vendit; në këtë mënyrë kjo kjo mbibankë do të mund të menaxhonte dhe të mbikëqyrte të gjithë ekonominë. Me ndihmën e kësaj banke të plotfuqishme, duke balancuar librin e saj të gjithëdijshëm e të gjithëfuqishëm, Lenini do të ishte në gjendje ta bënte ekonominë komuniste të funksiononte pa probleme, me efikasitet dhe, në të vërtetë, pa para. Do të ishte ëndrra e Marksit e realizuar, parajsa komuniste, e ndërtuar duke përdorur një mjet, sistemin bankar, gati nga kapitalizmi.

Por gjërat nuk funksionuan ashtu siç kishte planifikuar Lenini. Smolny është një kompleks i madh në qendër të Shën Petersburgut. E ndërtuar në vitin 1805, ajo dikur kishte qenë një shkollë për vajzat e aristokracisë ruse. Më 1917, Smolny, me shtyllat e tij greke dhe sallën e madhe të pritjes, u bë selia e Bolshevikëve, shtëpia e Komitetit Revolucionar Bolshevik dhe Komitetit Ushtarak-Revolucionar. “Ishte,” shkroi Trotsky në Historinë e Revolucionit Rus (1930), “sikur Pallati i Dimrit dhe Smolny të kishin ndryshuar vendet.”

Në tetor, Smolny kishte një furi aktiviteti; ishte qendra nervore e revolucionit. Sovjetikët e armatosur hynë në qytet për të pushtuar ndërtesat kryesore qeveritare; brenda, udhëheqësit bolshevikë lëviznin nga një dhomë në tjetrën, duke organizuar revolucionin. Lenini mbërriti në Smolny në mbrëmjen e 24 tetorit 1917, i maskuar si punëtor, i veshur me një parukë, një fashë dhe grim. Momenti për marrjen e pushtetit kishte ardhur. ‘Nuk mund të ketë vonesa!’ i tha ai Komitetit Qendror Bolshevik. Më 25 tetor, Lenini iu drejtua shokëve të tij në sallën kryesore në Smolny: “Aparati i vjetër shtetëror do të shkatërrohet dhe një aparat i ri administrimi do të krijohet në formën e organizatave sovjetike”. Kishte punë për të bërë. Ishte koha për të kapur bankat — sepse bankat janë aparati shtetëror i nevojshëm për të sjellë socializmin. Rusia nuk ishte Franca. Dhe bolshevikët nuk ishin komunarë.

Historia thotë se menjëherë pasi mbërriti në Smolny, Lenini endej nëpër një korridor dhe hasi një burrë që flinte në një divan, me një etiketë të ngjitur në të: “Komisariati i Popullit i Financave”. Lenini e njohu formën e gjumit: një bolshevik polak, Vyacheslavi, nga një familje fisnike që kishte punuar për një kohë në Credit Lyonnais në Paris dhe të cilin partia e kishte vënë në krye të financave. Ai nuk ishte një njeri që admirohej – një diletant, poet, romancier dhe gjuhëtar brilant, ishte i njohur për të luajtur Chopin në një piano madhështore në Smolny, duke i mërzitur shumë shokët e tij bolshevik. Trocki më vonë shkroi për të: ‘Përshtypja që la tek unë mund të përshkruhej më së miri duke thënë se ai nuk lahej fare’. Por të paktën vishej si një bankier – kostume me tre pjesë, një kapele derbi, pince-nez – dhe Lenini ishte i etur për ta vënë atë në punë. Ishte Vyacheslavi ai që Lenini udhëzoi të merrte kontrollin e Bankës Shtetërore – bankën qendrore të Rusisë, më e madhja nga të mëdhatë, e ngarkuar me menaxhimin e parave dhe mbikëqyrjen e sistemit bankar të vendit. Të tjerë mund të ishin përgatitur për të sulmuar Pallatin e Dimrit; Vyacheslav ishte njeriu që u zgjodh për të kapur çelësat e aparatit shtetëror.

Banka e Shtetit ishte vetëm pak blloqe larg Smolny. Plani ishte i thjeshtë: Vyacheslav dhe roja e tij e armatosur do të vinin dhe do t’i kërkonin drejtorit të bankës të dorëzonte çelësat e institucionit, plus një milion rubla në para. Vyacheslav pastaj do të merrte çelësat dhe paratë dhe do t’ia dorëzonte Leninit dhe misioni i tij do të ishte i plotë; me sa duket ai mund të kthehej në divanin e tij dhe në Shopenin e tij. Problemi i vetëm ishte se kur Vyacheslav mbërriti, drejtori i bankës refuzoi të dorëzonte as çelësat, as paratë. Kështu që Vyacheslav e kërcënoi atë – në atë moment, drejtori dhe i gjithë stafi i tij menjëherë hynë në grevë. Kjo paraqiste një problem: asnjë bolshevik që respektonte veten nuk do të përdorte dhunë kundër një kolegu punëtor që ushtronte të drejtën e tij për grevë. Ishte një qëndrim klasik rus, krejtësisht absurd dhe megjithatë disi krejtësisht i zakonshëm, si diçka nga një histori e Gogolit: një grusht ushtarësh dhe marinarësh të armatosur bolshevikë që pushtuan selinë e Bankës së Shtetit, të paaftë për ta marrë atë sepse punonjësit ishin në grevë. Bllokim.

Pra, Vyacheslav i varfër duhej të kthehej në Smolny, ku organizoi që Komisariati i Financave të nxirrte një dekret që zëvendësonte drejtorin e bankës me një bolshevik mjaft më të bindur, i cili do të bënte pikërisht atë që i thuhej. Ky drejtor i sapoemëruar respektoi siç duhet, duke i mundësuar Vyacheslav-it t’i siguronte Leninit çelësat e sistemit bankar rus, plus një kamion me para. Dhe kështu marrja e Bankës së Shtetit më në fund përfundoi. Ishte, në mënyrën e tij, një episod krejtësisht tipik i revolucionit të 1917: pjesërisht tragjedi, pjesërisht farsë. Dhe 100 për qind katastrofik për të ardhmen e popullit rus. Revolucioni Bolshevik nuk ishte një pjesë plotësisht e orkestruar me muzikën e kompozuar tashmë. Ai ishte i ndërlikuar, si shumica e ngjarjeve të tjera, nga konfuzionet dhe keqkuptimet, nga përpjekjet njerëzore dhe dështimet, ku rezultati i befasoi fituesit po aq sa i mahniti të mundurin.

Lenini ishte ndoshta më pak i befasuar se të tjerët. Ai kishte shpenzuar dekada duke planifikuar dhe teorizuar revolucionin dhe tani kishte aparatin shtetëror që i nevojitej për të qenë në gjendje të ndryshonte mënyrën në të cilën Rusia prodhonte dhe konsumonte mallra: ai kishte bankën. Dhe shpejt filloi të zbatonte planin e tij. Pasi e shtetëzoi Bankën e Shtetit, udhëheqja bolshevike e quajti atë Banka Popullore; kjo Bankë Popullore mori më pas çdo institucion bankar dhe thuajse bankar në vend; Komisariati i Financës u shkri më pas me Bankën Popullore; dhe kështu sistemi bankar i vendit u bë shpejt Administrata Qendrore e Buxhetit dhe Kontabilitetit të Rusisë Sovjetike, mbajtësja e librit që regjistronte dhe fshinte të gjitha borxhet dhe pretendimet në ekonomi. Plani i madh po funksiononte. Kishte vetëm një problem: realitetin.

Satirë buxheliane nga Arben Iliazi

Hall i madh na ka gjetur ne shqiptarëve, nuk zgjedhim dot presidentin e ri të Amerikës. I harruam të gjitha: vrasjet (pa dashje) në mes të lokaleve, vapën, gjobat, mushkonjat, plazhet, turistët, dritat, sigurinë ushqimore…I madh e i vogël, media e portale, qytetarë e katundarë, të martuar e beqarë, me sy të mbërthyer te Shtëpia e Bardhë! Kanë filluar edhe bastet on line. Kush do fitojë? Pashë ç’pashë edhe unë, meqë nuk duroja dot, i hipa aeroplanit dhe u detyrova të bëj një vizitë kortezie në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. T’i japim një dorë Amerikës së ngratë të gjejë një president për të qenë, thashë me vete. Sa shkela në sheshet dhe trotuaret e New Jorkut, vetëm këngë shqiptare: “Dy dele, dy dele treqind pare”, “Merre moj, merre plakun-o / Qyqja moj, ç’ta du plakun-o/ Kur kam në shtëpi plakën-o”…“

“Mo po, amerikanët janë këta që i këndojnë plakut dhe plakës, apo shqiptarët? – pyeta një malësor me qeleshe. Le, pastaj, po t’u hidhje një sy posterave, reklamave, të tëra në shqip! Të merrte malli  të dëgjoje një këngë amerikane, të shikoje një film, apo një shfaqje teatrale të tyre. Ç’të them më tej për emrat e mbiemrat e tregtarëve e kioskaxhinjve? Jo Xhafë, por Xheferson. Jo Beqo, por Begson, jo Gjergj, por Xhorxh. 

Të nesërmen shkova drejt e në Shtëpinë e Bardhë, ashtu pa lajmëruar fare. Sidoqoftë pritja qe shumë e ngrohtë. Presidenti Biden, ende në krye të detyrës, sapo i thanë se ka ardhur një shqiptar, doli te dera, hapi krahët dhe më tha: “Hello sir! What news do we have from Albania”? Sipas zakonit amerikan, më pyeti pa humbur kohë: “Si jeni, si shkoni, si i keni gratë, po burrat? Bëmë muhabet sa u lodhëm, i qamë hallet e Amerikës, por harruam ato të Shqipërisë…

Me shumë takt i paraqita vërejtjet dhe sugjerimet e shqiptarëve për rrugën që duhet të ndjekë Amerika në momentet historike para zgjedhjeve. “Po aman, ore, pse kaq vonë?”, ndërhyri zëdhënësi i Departamentit. “Ne jemi në pikë të hallit. Presidenti sapo është tërhequr nga nominimi dhe ka propozuar Kamelën. Po zihemi me njëri-tjetrin…Si të duket Kamela? A keni ndonjë sugjerim, si të shpëtojmë procesin e zgjedhjes së Presidentit?

-Amani, ore, pse ziheni? Please? – i thashë duke iu lutur. Ne le të hamë edhe bar, vetëm ju mos u zini. E kam një sugjerim, por s’di a do ta pranoni: Zgjidhni një shqiptar që ka lindur këtu dhe mbyllet sherri. Shqiptarët duan më shumë Amerikën se sa vetveten. Kanë edhe një avantazh që nuk lajthisin kollaj…se kanë pirë ujë bjeshke….Zëdhënësi ngriti supet, ndërsa presidenti më pa si i shastisur dhe, ashtu si në jerm, më përcolli gjer tek dera me dorën në qafë. “Thank you, sir! Ju lutem, kujdes lidhëset e këpucëve, se do ngatërroheni kur të dilni dhe mund të rrëzoheni nga shkallët”. Vërtet, gati u rrëzova tek po zbrisja. Tani po hidhem një vrap deri te Trampi. Mbase i dëgjon më mirë këshillat tona tani që e ka veshin të shpuar…

Agim Baçi/

Në librin “Mendja e robëruar” nobelisti Çesllav Milosh rrëfen për një roman, “Pangopësia” të shkrimtarit dhe filozofit polak Stansilav Vitkieviç, roman i botuar në vitin 1932. Në këtë roman, heronjtë e Vitkieviçit janë njerëz fatkeq: ata nuk besojnë në asgjë dhe gjithçka që bëjnë u duket krejt e pakuptimtë. Ndërkohë, një atmosferë e tillë absurditeti dhe paralize ka pllakosur krejt vendin. Pikërisht në këtë kohë, nëpër qytete të ndryshme, të pushtuara nga kjo atmosferë absurde, shfaqen tregtarë shëtitës të shumtë, të cilët shesin fshehtazi pilulat Murti-Bing. Sipas tij, kushdo që i përdor ato pilula, transformohet – ai gjen qetësinë shpirtërore dhe lumturinë. Problemet që e shqetësonin më parë i duken papritmas gjëra të kota, të parëndësishme. Ai veç buzëqesh plot zemërgjerësi me ata që ende vazhdojnë e merren me të tilla probleme, sidomos ato pikëpyetje që kanë të bëjnë me vështirësitë e pakapërcyeshme të ontologjisë… Kushdo që gëlltit pilulat Murti-Bing, fiton imunitet ndaj çdo tundimi për vramendje metafizike. Kërkimet në fushën e mendimit dhe artit ai i shikon si budallallëqe…

Një situatë e tillë, e parashikuar nga Vitkieviçi, duket se është e pranishme në shoqëritë e sotme shqiptare, ku shumë jetojnë përmes metodës së Murti-Bingut – me pilula lumturie ose indiference. Për këto lloj pilulash kontribuon direkt spektakli që zë vendin e çdo mënyre të menduari dhe të debatuari në shoqërinë tonë. Ndaj dhe shumë qytetarë, të ngërthyer me spektaklin e gjithanshëm, nuk denjonë të kalojnë kufirin e kërkesave dhe nevojave fiziologjike. Sepse Murti-Bing-u modern është ushqimi i përditshëm përmes propagandës, që krijon realitetin e ri, ku nuk është më e rëndësishme ajo që ti sheh, por është e rëndësishme ajo që të thonë se duhet të shohësh.

Filozofi amerikan Noam Çomski thotë se beteja në këtë realitet nuk është më kërkimi i llogarive ndaj të zgjedhurve, ndaj drejtuesve lokalë apo qendrorë, por vetëfajësimi që qytetarët i bëjnë vetvetes për atë që nuk arritën dot. Pra, qytetarët vetëfajësohen se nuk ishin më të zotët të shfrytëzonin shansin që iu dha në punë, që iu dha përballë të tjerëve për të marrë gjithçka që u ka parë syri. Inkurajimi i injorancës për të mos u fshehur më, por të dalë lirisht për të konkurruar në çdo fushë mendimi apo vendimmarrje e bën të mundshme pilulën e Vitkieviçit në ditët e sotme.

Kjo “pilulë” e gjen forcën te largimi gjithnjë e më shumë i qytetarit nga të menduarit në mënyrë të pavarur e, sidomos nga të menduarit në mënyrë historike. Pilulat e komunikimit të sotëm janë për një mendim të shpejtë dhe pa fakte, pa përfillur të vërtetat historike, e aq më pak të vërtetat shpirtërore. Nga ana tjetër, gjithçka shoqërohet me idenë se rendi ku jetohet është një rend normal e nuk ka pse dikush të habitet me atë që ndodh me të dhe me miqtë e tij. Kështu që nuk ka pse të habitemi që nga indiferenca jonë ndaj asaj që ndodh me jetët tona, me taksat tona, shumë shpejt mund të jemi përballë zëvendësimit me fenomenin që ndodhte në ish diktaturë, ku qytetarët urdhëroheshin të paraqiteshin në publik si “të lumtur”.

Zhgënjimet në liri të njeriut të edukuar në diktaturë – ku ai urdhërohej se si të kuptonte lirinë, sjelljen, gëzimin e mendimet që duhej të kishte- janë kthyer në një magazinë dekurajimi gjatë këtyre viteve për pjesën dërrmuese të qytetarëve. Arti i fshehjes së ndjenjave, që dikur arrinte majat më të larta, ka trashëguar artin e përshtatjes së pafundme, duke udhëhequr njerëzit në një humbje të sensit të mendimit ndryshe, të humbjes së besimit se ballafaqimi është i shëndetshëm për të gjetur një rrugë sa më të mirë për veten dhe të tjerët.

Mosndëshkimi i së keqes nga oponioni publik dhe veprimi i ngadaltë i drejtësisë, ka inkurajuar futjen në një thes të të ndershmit dhe të pandershmit, të të drejtit dhe të padrejtit, me qëllim që urrejtja t’i përfshijë të gjithë.

E përmes urrejtjes, mekanizmi i udhëheqjes nga qeveria e sotme bëhet më i lehtë, pasi admiruesit që ushqehen me urrejtje janë aplikuesit dhe mbështetësit e parë të dhunës që ushtron qeveria.