Histori – Page 426 – Dielli

Perkujtohet 100 vjetori i dëshmorit të Monumenteve

June 9, 2016 by dgreca

Përkujtohet me homazhe dhe veprimtari promovuese 100 – vjetori i rënies heroike të “ Dëshmorit të Monumenteve” , Kamber Bënja./

* Kamber Benja është vrarë në vitin 1916 nga ushtria austro-hungareze që ndodhej në Shqipëri në atë kohë./

* Gazeta Dielli me 1916 I pat kushttuar një shkrim percjelles si deshmor i Kombit/

Nga Muharem Kamani/

Në kuadrin e 100-vjetorit të rrënies heroike te dëshmorit të monumenteve Kamber Bënja, Qëndra Kultuore e Bashkisë Përmet, shtëpia botuese “Ngjyrat e kohës” Tiranë, në bashkpunim me CIOFF seksioni shqiptar, DRKK Gjirokastër organizuan në datën 03 qershor 2016 në mjediset e Qëndrës Kulturore promovimin e librit “ Tempulli i Shpresave” të autores Eglantina Mandia, mbesa e Kamber Bënjës.

Për të bërë homazh në këtë 100 vjetor kishin ardhur nipër dhe mbesa, të afërm të trungut familjar të dëshmorit nga Tirana, Durrësi, Italia dhe Kanadaja e largët si: Eglantina Mandia, Edit Bënja, Tomor, Arben Drini Bënja, djemtë e Myrtezait, Eneli, Edgari si dhe Donika, Foti, Djana Bënja, Alba e Redi Bënja, Ina e Bremton Bënja e të tjerë me banim në Përmet dhe Këlcyrë dhe drejtoresha e shtëpis botuese Shqipe Ali Abdihoxha.

Më hërët me interesimin e familjes ishte restauruar varoshi tek Varrezat e Dëshmorve, aty ku prehen dhe dëshmorë të tjerë të pavarsisë, duke e kthyer shkëlqimin e mëparshëm duke bërë dhe financimin. Me interesimin e organizatave të V.L.A.Nc.Çl, F.D, SH.U, Shoqatës A.K “Dëshnica” etj, u morën masa që homazhet për faktin që ishin te Dëshmorët e Atdheut të bëhëshin me dinjitet siç e meritonte ky hero i pashpallur. U përgatitën kurora dhe tufa me lule të cilat u vendosën nga N/Kryetari i veteranëve dhe kryetari I SH.U Ahmet Mane dhe Lefter Kovi si dhe nga Qëndra Kulturore, CIOFF, DRKK Gjirokastër dhe të afërm. Çaste emocionuese, një minut heshtje për këtë burrë të madh të kombit shqiptar 1873- 04.06.1916 ku në epitaf shkruhej: “Punoni mirë, Rroftë Shqipëria”, ky ishte dhe amaneti i fundit i Dëshmorit të Monumenteve.

Pjesëmarrësit pas homazheve shkuan për vizitë tek shkolla “ Meleq Gosnishti” ish shkolla Kamber Bënja. Aty u pritën me ngrohtë si nga drejtori Arben Xhaja e mësues dhe bënë vizitë në klasën e VII me mësuese Dallëndyshe Vreka ku përshëndeti drejtori i shkollës, drejtori rajonal i kulturës Aleks Todhe. Autorja e cila ka qënë mësuese në një nga shkollat e kryeqytetit provoi emocione dhe i’u dhuroj librat e saj “Tempulli i Shpresave” biblotekës së shkollës.

Vizitat vazhduan tek shkolla 9- vjeçare “Nonda Bulka” ku u pritën nga drejtori i saj Adriatik Kotorri, në klasën e IX A me mësuese Nerënza Elezi e cila informoi për punën që bëhët në shkollë me librin. Edhe këtu dhuroi libra dhe zonja Shqipe Ali Abdihoxha librin e saj“Ditë Prilli” dhe “ Çmimi i një Aventure” në disa kopje.

Në bibliotekën e bashkisë Përmet i’u rrezervua një pritje e ngrohtë nga përgjegjësia Zj. Iliriana Poçi dhe stafi i saj ku u dhuruan libra nga Zj. Egnatina Mandia dhe Zj. Shqipe Abdihoxha.

Aktiviteti vazhdoi në sallën e konferencave të Qëndrës Kulturore me promovimin e librit “Tempulli I Shpresave” në të cilën morrën pjesë N/Kryetari i Bashkisë Llazar Thanasi, N/Prefekti Anastas Naqe, krijues, mësues, punonjës të bashkisë të Qëndrës kulturore, bibliotekës, veteran të familjeve të dëshmmorve, qytetar dhe të afërm të Kamber Bënjës.

Përgjegjësi i Qëndrës Kulturore, Ledjan Komino hapi veprimtarinë me një fjalë mirseardhje dhe përshëndetëse duke prezantuar programin. Me këtë veprimatri promovuese e sjellim më afër dëshmorin dhe e bëjmë të njohur për brezin e ri.Niko Mihali, presidenti i CIOFF seksioni shqiptar në kumtesën e tij bëri një vlerësim të gjithanshëm të librit, foli për rrethanat e ngjarjes historike, vendin e kryerjes së aktit në Pojan të Fierit, 100 km larg Përmetit, 100 vjet më parë i këtij oficeri madhor, i cili u pushkatua në një ledh, nuk lejoi që 10 arka me vlera të mëdha arkeologjike të përvetësoheshin nga pushtuesit austrohungarez., la ditarin e tij.

Mbesa e tij, shkrimtarja Eglantina Zejnel Bënja (Mandia) me dorëshkrimet nxorri në dritë botimin e parë në vitin 1999. Duke emigruar në Kanada, e merr malli për vendlindjen, e ripunon duke nxjerr një ribotim të dytë më të plotë në përmbajtje dhe më të bukur estetikisht. Mbështetje i dha dhe Fero Përmeti, gruaja e Kamberit, Zejneli ishte djali i tyre. Ai ëndërrontë qe djali i tij të bëhëj arkitekt por përfundoi puntor rruge.

Kamberi ishte bir i një familje humane, bujare, derë e madhe e fisnike. Ai përkrahu Kongresin e Manastirit dhe lëvizjet patriotike të kohës. Nipi i tij Nexhip Bënja, Komandanti i çetave patriotike ishte nip i tij, një bir tjetër i kësaj familjeve. Aktin e tij dhe të Myrteza Kules, populli e ka përjetësuar në vargje :/ Leskoviku më të dale,/ të vranë o kolloz të vranë, / Nexhipi me Myrtezanë/…… Në fund e uroj autoren për krijmtarin e saj.

Zj. Anisa Kote në fjalën e saj: “ Unë jam Anisa Kote punjësë e Qëndrës Kulturore. Tani kam filluar punë pasi kam mbaruar Universitetin e Tiranës për histori dhe specializuar në nivelin master për Trashëgimin Kulture. Tema që po trajtojmë sot i përket fushës time, ndihem mire që veprimtarinë e parë në këtë institucion e filloj me një kumtes për Dëshmorin e Monumenteve, i cili është pjesë e veprimtarisë sonë kombëtare dhe në veçanti e kam ndeshur më qartë në vitet e studimeve të mia universitare dhe në veprimtaritë në Ditët e Trashëgimis Kulturore në datën 29 shtator të çdo viti. Në kujtesën time kanë lënë mbresa leksionet e Akad.Prof. Dr Vasil. S. Tole i cili na fliste me pasion dhe dashuri për këtë figurë që ka dhënë jetën për mbrojtjen e vlerave të çmuara të arkeologjisë duke dhënë dhe jetën. Në faqet e librit të autores e cila thotë se është shumë e nevojshme që çdo kush duhet të dijë kush është dhe nga vjen. Ndihem mirë që ish mësuesi i gjimnazit ka bërë një ekspoze të plotë për vlerat e këtij libri. Ishin vite lufte dhe Shqipëria ishte kthyer në fushë betejë. Shumë publicist, patriot, studjues shqiptar por edhe te huaj shkruan në shtypin e kohës Brenda dhe jashtë vendit dhe vlerësuan këtë trim të madh të kombit. Gazeta “Dielli” në numrin e datës 10.08 19916, pak muaj pas ekzekutimit të Kamber Bënjës do të shkruante me shkronja kapitale: “Një Dëshmor Atdhetar” ku mes të tjerash do të citoj: “ Mëma Shqipëri është në vajtim për birin që dha dëshmor në kraharorin e saj, nuk i mësuam hollësit e kësaj ngjarje, por një letër që erdhi nga Përmeti na jep këtë lajm të hidhur e cila flet edhe për luftën e tij në luginën e Vjosës së bashku me Bilal Alipostivanin”. Është detyra jonë që të grumbullojmë informacion për të pasuruar dosjen e këtij dëshmori e cila është zhdukur nga fondi muzeumit të qytetit së bashku me një pikturë të piktorit Danish Jukniu me titull: “Dëshmor i Monumenteve”. Është detyra jonë, e mësuesve të historisë, të shkollës Kamber Bënja të kenë dosje sa më të plota, të kenë sa më shumë veprimtari nëkujtim të tyre duke shfrytëzuar evente të tilla, sikur se eshtë edhe ky 100 vjetor. Përfitoj nga rasti për të falenderuar autoren për këtë ripunim dhe t’i premtojmë asaj dhe të afërmeve që shpallja dëshmor e kësaj figure është një gjë e rëndësishme por puna nuk duhët ngelur me kaq, duhet pasuruar më tej me forma të ndryshme për ta përjetësuar.

Poeti Lumo Kolleshi në vëllimin e tij poetik “Derdhen Vetëtimat”, recitoi poezin Dëshmor i Monumenteve dhe i dhuroi librin autores.

Llazar Thanasi falenderon organizatorët dhe autoren në emër të kryetarit dhe institucionit të bashkisë, foli për familjen fisnike të Kamber Bënjës në shekuj, ne nuk e vlerësojmë sa të parët tanë trashëgimin kulturor, pa folur për dhënien e jetë dhe premtoi se Bashkia Përmet do ketë në fokusin e saj vlerësimin e këtyre figurave historike që i bëjnë nder jo vetëm Përmetit por mbar kombit shqiptar.

Zj. Eglantina Mandia mes emocionesh falenderon organizatorët e kësaj veprimtarie të bukur e mbreslënëse, kumtuesit për vlerësimet e librit dhe pjesëmarrësit dhe j’u dhuron shume kopje të librit pjesëmarësit së bashku me Shqipe Abdihoxhën.

Z.Ledjan Komino falenderon autoren, pjesëmarrësit dhe fton të shikojnë dokumentarin Dëshmor i Monumenteve i cili u ndoq me interes nga pjesëmarrësit dhe u duartrokit sikur të ishte ringjallur mbas 100 vjetësh.

Koktejli dhe disa foto në hollin e Qëndrës kulturore mbyllën këtë veprimtari në nderim të dëshmorit te monumenteve me rastin e 100 vjetorit të rënies së tij.

Përmet më 3 qershor 2016

Dom Elia Matija: martirizimi i popullit e i klerit shqiptar, një thesar që nuk duhet harruar

June 7, 2016 by dgreca

Feja, martirët e fundi i regjimit komunist në Shqipëri. Në kuadrin e kremtimit të Vitit Jubilar të Mëshirës, prifti shqiptar dom Elia Matija, të dielën e kaluar më 5 qershor, në Pistoia të Italisë, organizoi prezantimin e librit “Don Ernest Simoni Troshani. Nga puna e detyruar në kampe të përqendrimit e deri te takimi me Françeskun”, shkruar nga Mimmo Muolo, gazetar vatikanist e kryeredaktor i redaksisë romake të gazetës Avvenire.

Në këtë vepër, autori tregon ngjarjet dramatike të priftit shqiptar, dom Ernest Troshanit, që mbijetoi nga persekutimi i regjimit komunist, përshkon 28 vitet e jetës së tij kaluar në burg, torturat e punët në kampet e përqendrimit, por edhe veprimtarinë apostolike në vitet pas rifitimit të lirisë dhe takimin e paharrueshëm me Papa Françeskun, në Katedralen e shën Palit në Tiranë, më 21 shtator 2014.

Mimmo Muolo sjell kujtesën e martirizimit të një populli të tërë e në mënyrë të veçantë të klerit shqiptar, dëshminë e qëndresës, faljen, pajtimin, mëshirën që buron nga besimi në Zotin e nga dashuria ndaj vëllezërve shqiptarë e ndaj atdheut.

Historia e dom Ernestit, ashtu si dhe historia e tërë popullit shqiptar gjatë diktaturës, është ngjarje dramatike, por edhe një kujtesë që brezat e ri duhet ta njohin e ta ruajnë si një thesar të çmueshëm. Ky Vit jubilar i Mëshirës ndihmon të falim e të pajtohemi njëri me tjetrin, siç na dëshmon edhe dom Ernest Troshani, pohon dom Elia Matija në mikrofonin e Radio Vatikanit, qe ju lexues mund ta degjoni te plote duke shkuar tek faqja e Radio Vatikanit)

“Kolaboracionistët grek projektuesit dhe udhëheqësit e genocidit në Çamëri”

June 7, 2016 by dgreca

Doli në qarkullim libri: “Kolaboracionistët grek projektuesit dhe udhëheqësit e genocidit në Çamëri” i historianit Arben P. Llalla. Në këtë libër autori sjellë fakte rreth Genocidit grek kundër popullsisë shqiptare në Çamëri si dhe dëshmi se nuk ka patur asnjëherë bashkëpunim kolektiv të popullsisë çame me pushtuesit italian dhe gjermanë, qëllimi i Genocidit grek ishte për të spastruar Çamërinë-Epirin e Jugut nga shqiptarët myslimanë, grabitja e pasurisë si dhe vendosja e refugjatëve ortodoksë të ardhur ndër vite nga Azia e Vogël.

Gjatë operacionit në shpërnguljen e hebrenjve të Janinës për në kampet e përqendrimit dhe shfarosjes, gjermanët në bashkëpunim me xhandarmërinë greke shpërngulën edhe dhjetëra çam antifashistë. Kjo tregon qartë se shqiptarët e Çamërisë ishin në anën e partizanëve grek.

Konservimi nga ana e shtetit grek, të shtëpive dhe tokës private që pronarë të vërtetë janë shqiptarët, tregon qartë se spastrimi etnik i Çamërisë nga elementi shqiptar ka patur prapavijë politike e pa mbështetur në asnjë fakt për akuzën e bashkëpunimit me gjermanët.

Pa një zgjidhje të çështjes kaq delikate çame nuk mund të ketë fqinjësi të mirë, miqësi të sinqertë midis grekëve dhe shqiptarëve të cilëve më shumë i bashkojnë lidhjet e interesave se sa i ndajnë.

Që mbi pasionin të dalë vlerësimi objektiv shkencor i dukurive dhe fakteve që parashtron e analizon, historiani Llalla sjellë rreth 60 fotografitë origjinale ku tregohet qartë bashkëpunimi i shtetit grek dhe klerikëve të lartë të Kishës Ortodokse Autoqefale të Greqisë me pushtuesit italian dhe gjermanë.

PASTHËNIA E AUTORIT

Nuk ka asnjë dokument dhe fotografi që vërteton bashkëpunimin e popullsisë shqiptare në Çamëri me pushtuesit italian dhe gjermanë gjatë viteve 1941-1945. Kanë bashkëpunuar me gjermanët individë dhe kjo është më se e logjikshme se çdo etnitet ka edhe njerëz të tillë. Në Greqinë e viteve 1941-1945, shumica e popullsisë, klerikë të lartë ortodoksë, politikanë, intelektualët grek, vlleh, sllavë bashkëpunuan me pushtuesit e Greqisë, bullgarët, italianët dhe gjermanët.

Të gjithë ato histori se ekzistojnë fotografi apo dokumenta që implikojnë popullsinë shqiptare në Çamëri si bashkëpunëtor të italianëve dhe gjermanëve nuk ekzistojnë, janë gënjeshtra, histori të shpikura. Teoria e bashkëpunimit të çamëve me gjermanët dhe italianët është teori e konspiracionit e cila u ndërtua nga vllehët për të mbuluar historinë e tyre të errët për Pavarësinë e Principatës së Pindit apo themelimin e shtetit të vllehve. Pas vitit 1944, politikanë, qeveritarë, kisha greke, historian, publicistë, etj., ju përveshën punës për të hedhur baltë mbi shqiptarët e Çamërisë. Nuk mund të vërtetohet apo të dokumentohet që shqiptarët e Çamërisë kanë bashkëpunuar me italianët dhe gjermanët, sepse historia e gënjeshtrës nuk mund të quhet histori e vërtetë. Asnjë akademik apo historian grek nuk ka vërtetuar shkencërisht bashkëpunimin e masës së gjerë të çamëve me italianët dhe gjermanët. Ata gjithnjë kanë ngritur akuza politike, një metodë klasike e njohur tashmë për tu mbyllur gojën atyre që thonë dhe mbrojnë të vërtetën.

Mundet të ketë pasur individë çamë që kanë qenë spiunë të gjermanëve, por nuk mundet të përfaqësojnë të tërë Çamërinë dhe të persekutohet një popull i tërë në emër të tyre edhe pse nuk është faktuar shkencërisht që kishte çamë spiunë. Bashkëpunimi i Dinojve me italianët dhe gjermanët është më se i logjikshëm nëse shihen me gjakftohtësi gjërat. Shteti grek u kishte sekuestruar pa të drejtë pasurinë e tyre të trashëguar dhe i kishte përzënë nga Greqia. Kështu, pushtimi i Greqisë nga Italia dhe Gjermania u shfrytëzua si një mundësi për tu rimarrë pasuria, për tu vendosur e drejta e pronës. Deri më sot ende nuk është vërtetuar se Dinojt bashkë me rojet e tyre që akuzohen se kanë bashkëpunuan me italianët dhe gjermanët të kenë marë pjesë në ndonjë masakër kundra grekëve. Grupacion i tyre jo i rregullt ushtarak kanë luajtur rolin e ruajtjes së rendit dhe qetësisë në vendbanimet shqiptare në Çamëri nga keqbërësit e shumtë që qarkullonin si pasojë e urisë së zezë që kishte kapur Greqinë ato vite.

Historiani grek Jorgos Margaritis shkruan se shqiptarët e Çamërisë u rreshtuan në Ushtrinë Çlirimtare Popullore Greke e Shqiptare në shifra rreth 3.000 njerëz.

Në fillim të vitit 1944, në Qeramicë të Filatit u krijua Batalioni IV i përbashkët shqiptaro-grek “Ali Demi” diku me 500 luftëtare, Batalioni hyri në përbërjen e Regjimentit te XV të Ushtrisë Nacional-çlirimtare greke. Në komandën e tij ishin Spiro Shqevi, Muharrem dhe Tahir Demi, Dervish Dojaka, Vehip Hyso, Ali Shane, Kasem Demi, Izet Osmani, Hasan Minga.

Nga Greqia u përzunë për mos tu kthyer më edhe ata shqiptar që ishin rradhitur në forcat partizane greke, një rast të tillë kemi të dokumentuar të prof.Petrit Demi, babai i politikanit të njohur Leonard Demit. Mësuesi Panajot I. Mici nga Finiqi, kujton se Petrit Musa Demi ishte partizan në rradhët e ushtrisë greke ELAS. Në Mars të vitit 1943, një grup partizanësh greke kishin qenë në disa fshatrat e minoritetit për t’i mbrojtur nga gjermanët. Midis këtyre partizanëve grek kishte qenë edhe Petrit Musa Demi. Minoritari Panajot I. Mici, ka edhe një foto të këtyre partizanëve ku tregon se cili ishte Petrit Musa Demi.

Nuk mund të ketë asnjëherë miqësi dhe fqinjësi të sinqertë të grekëve me shqiptarët përderisa Greqia nuk kërkon falje për genocidin e 1944-1945. Greqia si anëtare e BE-s, NATO-s dhe e shumë organizatave ndërkombëtare të të drejtave të njeriut duhet t’ju kthejë pasurinë e grabitur çamëve dhe të krijojë kushtet e rehabilitimin në trojet e tyre. Por a do të rikthen ndonjëherë çamët në shtëpitë e tyre? Kjo pyetje ngjall pesimizëm dhe emocione të forta tek shqiptarët. Unë besoj se shqiptarët e Çamërisë do të rikthen një ditë sepse historia e botës ka njohur Perandorinë Romake e cila u zhduk me gjuhë e kulturë, kishim Perandorinë e Bizantit e cila u shpërbë, më tepër se 500 vjet Perandoria Osmane kishte pushtuar popujt e tjerë të Ballkanit e më gjerë dhe u tkurr. Për 50 vite kishim ndarjen e Gjermanisë, por një ditë ata u bashkuan, ashtu siç kishim Çeko-Sllovakinë të cilët u ndanë paqësisht.

Për rikthimin e çamëve në Çamëri nuk është se duhet të ndodhi ndonjë çudi, nuk është as e pamundur, por grekët dhe shqiptarët duhet të jenë të përgatitur që rikthimi të bëhet paqësisht, dhe mirësia e dashuria të mbretërojë përfundimisht midis dy fqinjëve që më shumë i lidhin gjërat me njeri-tjetrin se sa i ndajnë. Të mos harrojmë se grekët dhe shqiptarët kanë më shumë martesa midis tyre se me popujt e tjerë, ky është një fakt i pamohueshëm.

Tashmë e vërteta dihet, përse shqiptarët e Çamërisë u përzunë nga Greqia dhe ju hoq pa të drejtë shtetësia greke. Pas shumë vite kërkimesh dhe vizitash që kam bërë në Epirin grek, në disa fshatra që njihen historikisht si vendbanimet që kanë jetuar shqiptarët erdha në përfundimin se në shumicën e këtyre fshatrave janë vendosur vlleh dhe emigrantë të ardhur nga Azia e Vogël. Këta ardhacak u grabitën shqiptarëve të Epirit të Jugut, historinë e lavdishme, veshjen popullore, këngët, shtëpitë dhe pronat. Pjesa më e madhe e shqiptarëve ortodoks nga Çamëria emigruan për t’i shpëtuar racizmit shtetëror jashtë Greqisë dhe brenda saj, thellë në Athinë e Selanik. Disa familje ndërruan mbiemrat e tyre për të humbur gjurmët. Sot, shumë deputet dhe kryetar bashkie në Çamëri janë njerëz që vijnë nga familjet e vllehve që kanë qenë bashkëpunëtor të italianëve dhe gjermanëve dhe nuk u dënuar asnjëherë kolektivisht.

Historia e vërtetë, pavarësisht shtrembërimeve që mund t’i bëhet gjatë viteve, ajo nuk mund të zhbëhet, por do dali në sipërfaqe në vendin dhe kohën e duhur për t’na rikujtuar gëzimet apo dhimbjet që na ka shkaktuar.

PERËNDIA ZGJODHI SHQIPTARËT E AMERIKËS SI SHPËTIMTARË TË SHQIPËRISË

June 3, 2016 by dgreca

KALENDAR- 3 QERSHOR-VATRA DHE SHPËTIMI I SHQIPËRISË NGA SHQIPTARËT E AMERIKËS/

* Si i parapriu VATRA Konferencës së Paqes duke organizuar Komitetin e Shpëtimit Kombëtar./

* Fushata 3 Qershorit 1917, ku vatranët nga 40 mijë dollar arritën të mblidhnin më shumë se 150 mijë./

* Shumë vatranë dhuruan pagesat që fitonin për një e dy javë./

* Në vitin 1917 sipas përllogaritjeve të Vatrës jetonin rreth 50 mijë Shqipatrë, por vetëm rreth 5 mijë morën pjesë në fushatë./

NGA DALIP GRECA/

Federata Panshqiptare e Amerikës Vatra po e ndiqte me shqetësim teatrin e zhvillimeve luftarake gjatë Luftës së Parë Botërore, veçanërisht në Ballkan, ku fqinjët rrezikonin Shqipërinë. Që më 1916 Vatra nisi organizimin e shërbimit diplomatik duke i vënë një rrogë mujore prej rreth 1600 frangash delegatit të saj në Londër Mehmet Bej Konica. Pagesa sigurohej përmes organizimit të Ditës së delegatit. Po ashtu, gjatë vitit 1916 nisi pranë degëve të mëdha përgatitjet e trupave vullnetare.(Nje speciale do te lexoni ne Diellin e printuar)

KUJTESE- BEDRIJE ASHIKJA, DOSJA E PAMBYLLUN

June 3, 2016 by dgreca

Nga Fritz RADOVANI/

1976- DOSJA E PAMBYLLUN…/

■Konvikti “Malet tona” në Shkoder ishte kthye në hetuesi, mbasi ishte pranë spitalit të Shkodres, në fund të rrugës së Shtëpisë së Kulturës. Hetuesit kriminel nuk kishin interes me mbyllë Dosjet tri ditët e para të torturave, prandej, u duhej afer spitali. Pastrimet e zyreve i banin me vajzat ose gratë e arrestueme që nuk ishin aq pak nder ato qeli.

■Në Shkoder kam pasë fat me njoh Martirin Loro Vata, i cili ka jetue deri në vitin 1999, dhe prej Tij mësova ngjarje të sakta që ishin të varrosuna në thëmelet e atij konvikti…

Në vitin 1946, pak ditë mbas arrestimit Loro Vata dergohet në hetuesinë “Malet tona”. Aty merrej në pyetje nga një katil i njohun i hetuesisë, Fadil Kapisyzi. Edhe qelia ku ishte i pranguem Loro, ishte pranë dhomës ku Fadili, merrte në pyetje të arrestuemit.

Shpesh terroristët masakronin nga dy vetë bashkë. Një natë Fadili kishte marrë në zyre të vet edhe një monster si veten Dul Rrjollin, dhe po torturonin një nga Klerikët Katolik.

■Ishin ditët e para të Dhjetorit 1946. Aty nga ora 8 e mjesit Duli kishte hapë një qeli aty pranë Loros, ku ishte e prangueme zonja Bedrije Ashikja, motra e Ahmet Ashikës, rreth moshës 24 vjeç, së ciles i kishin pushkatue Burrin, dhe kerkonin me e dënue edhe këte. Flitej se Fadili kishte një lidhje të largët kushrinije me Bedrijen, dhe per këte arsye ai shpesh e merrte Bedrijen me pastrue dhomat e hetuesisë… Pak minuta mbasi Bedrija po pastronte dhomen e Fadilit, u ndigjue një virrmë e fortë, që u këput pa u kuptue pse…

■Nuk vonoi pak kohë dhe mërrijti Dul Rrjolli, i cili mbasi e pyeti: “Pse e preke thesin, a të thashë, se mbas derës mos pastro… moj e poshter…” dhe vazhdoi, tue terhjekë rrëshanë Bedrijen, dhe tue e sha me fjalorin e njohun të tyne, derisa e holli në qeli… Mërrijti aty edhe Fadili, dhe vazhdoi edhe ai si Duli. Në fund e porositi: “Guxo e tregoi kujt se shka ke pa, se edhe ty do të kalbi në një gropë me te, moj ..!”

■Atë natë ishe i sigurtë se na pergjojnë, tha Loro, prandej, as nuk i dhashë Bedrijes fare sinjal per me marrë vesht shka ngjau atëditë, në zyren e Fadilit…

Të nesermen heret më zgjoi vetë Bedrija: “Loro, a e di shka ka ngja dje në zyre të hetues Fadilit?” – Unë, i pergjegja jo! Po në të vertetë, gjatë natës, veshtrova nga oborri dhe, aty nga e vona, disa roje hapne një gropë, dhe hollen aty një thes ngjyrë kafe të mbyllët mu tek qerrshija brinjë murit të hetuesisë… Kuptova se dikush kishte vdekë në tortura!

■Bedrija i kishte tregue, se gjatë torturave me korrent elektrik, Fadilit dhe Dulit u ka mbetë i vdekun në dorë At Bernardin Palaj, dhe ashtu me tela nder veshë e kishin ba si thes në zhgunin e vet. Unë pa dijtë gja, tue pastrue mbasdere, kur e pashë vrrita dhe më ka ra të fikët… Ka ardhë Duli dhe më ka hjedhë ujë, e kam ardhë në vete. Gjithë diten jam qenë e tmerrueme, as nuk më ka kalue buka… Një tmerr me e pa Fratin ashtu!!

■E mbytja e At Bernardin Palaj në torturë, vazhdon mos me e shkrue si kje e verteta!

Leni “përrallat me mbret”… dhe, shkrueni të verteten! Kështu leni pa u dekorue Fadilin!

At Bernardini nuk ka vdekë as nga telat e ndryshkin as nga tetanozi! Ate e keni mbytë!

■HAPNI DOSJEN “Bedrije Ashikja”!..

■Fjalët “REVOLUCION KULTURAL” donin me thanë: “Shpërftyrim i njeriut”!

Sigurisht, kjo jo, per të gjithë!

■Heroina Bedrije Ashikja, mbasi bani shumë vjetë burg, nuk i mjaftoi komunistëve vuejtja e Saj sa e sa vjeçare, duhej interrnue fatzeza në Hajmel… Ishte thirrë nga Sigurimi per me “deponue” per Imzot Ernesto Çoben, në një mbledhje të lagjes së Saj, se: “Ishte pa nga dritaria e Mark Berishës, karrshi Kishës së Madhe, ku shpesh aty shkonte edhe Xhemal Dini dhe Angjelin Kumrija, me “ndonjë agjent” tjeter, dhe survejonin kush hyn e del në Argjipeshkvijë… Një mbasdreke kishin pa edhe Bedrije Ashikën, që nuk mohonte se asht kenë tek Imzot Ernesto Çoba. Sigurimi i kerkonte Asaj me deponue tjera fakte që nuk ishin asnjë të verteta. Bedrija ua preu shkurt: “Këto që thoni ju, kerkoni atje ku jeni mësue, po jo tek unë, mbasi unë kam shkue me i lypë ndihmë 1000 lekë (të vjetra), se nuk kishe pare as me marrë buken, dhe Imzot Çoba mi ka dhanë. Tashti, ju kerkoni që unë “edhe ti shpifem Atij, që më bani nder… A jeni në vete ju, që e kerkoni këte?!”

■Në mbledhjen e lagjes zonja Bedrije nuk u mjaftue me aq sa i tha në zyren e Sigurimit, po me një guxim të paharrueshëm, Ajo ua perplasi per surrat veprat dhe moralin e tyne, me të cilët, ata kanë shkatrrue Shkodren dhe Rininë e Saj…

■Fatkeqsisht, zonja Bedrije Ashikja e mbylli jeten me një smundje të randë “harrese”, që ndoshta, shpesh asht edhe per t’ Ua pasë zili Atyne fatzezëve që sakrikuen aq shumë!

HAPNI DOSJET !

■Figura të Mëdha dhe të nderueme, duhen kujtue!

Një nder Ata… asht edhe zonja Bedrije Ashikja!

Melbourne, Qershor 2016.