Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

CFARË BËRI LEF NOSI ME AKTIN E PAVARËSISË?

by

Disa shqyrtime për aktin e pavarësisë/

Ne Foto: Ministrat ne Qeverine e ismail Qemalit/

NGA GËZIM LLOJDIA/

Ditën e arrestimit kohë zhegu 8 gusht 1945 Lef Nosi ortodoks studiues, intelektual, politikan rreth 75 vjeç, nuk mund të mbante me vete aktin origjinal të pavarësisë,ato dy fije letre ku 40 burra firmëtar kishin sigluar nënshkrimet e tyre në vjeshtën e fundit të vitit’12 në selamllëkun e Xhemil Vlorës. Arsyeja të shtyn të mendosh se Lef Nosi i vënë në shënjestër nga regjmi ri i paslufte për tu kurthuar brenda mureve,ai kishte njohu më parë këto përvoja të hidhura lufte:ishte arrestuar nga turqit,internuar në Bursë,internuar nga italianët në kampet e internimit, në 1943 mori pjesë në Asamblenë u zgjodh Anëtar i Regjencës me këtë përvojë jete politikani ai nuk mund ta dorëzonte aktin origjinal në duart të panjohura. As në bankën e shtetit dhe as gjëkundi. Regjimi i ri i vendosur në fund të ‘44 ishte kundërshtari i tij i luftës,ndonëse ai e kishte humbur luftën,parulla e tyre ishte një Shqipëri etnike. Zërat se jugosllavët krijuan PK në Shqipëri ,kishin krijuar bindjen se këta ishin të shitur tek sllavët,kishin krijuar premisa të forta dyshimi,që ky dokument nuk duhej të binte në duar e atyre,të cilët mund tua jepnin atë “vëllezërve sllavë”, nga miqësinë e lidhur në luftë. Një personalitet si Nosi vallë duhej tu besonte lehtësisht regjimtarëve, kur ai tu binte në dorë ata do ta asgjësonin në mos falsifikonin. Dyshimi që ka shprehur Nosi duke mos e dorëzuar vërtetohet tek dokumenti i vitit 1937 ,që u falsifikua duke vendosur fotografi në vend të nënshkrimit të disa firmëtarve të Kuvendit historik të Vlorës. Symprehtësia e L.Nosit për të parë përtej shekullit të tij,u gjet e vërtetë vetëm pas një kohe prej një shekulli .Kështu gjykojmë se L.Nosi nuk e ka dorëzuar atë dokument asgjëkund. Ai ka marrë masa që ky dokument të fshihej sa më larg dhe sa më thellë për të mos rënë në duart e atyre që kërkonin burg dhe plumba për firmëtarin e pavarësisë. Një arsye tjetër që duhet të ketë qenë është se: të ardhurit nga malet, pa përvojë dhe njohuri për shtetin në mendjen e një politikani,studiuesi, të stërvitur do të linin përveçse një shije të keqe edhe do ta bënin të besonte se ky akt nuk duhej dorëzuar kurrsesi .Ose do të humbiste,do të grisej për hiçgjë,do të falsifikohej. Nga dyshimet e L.Nosit,duhet pranuar vizoni i tij ,ky dokumenti u falsifikua. Çdo të ngjiste me origjinalin?I njëjti ritual .Do të prihej e retushohej,do vendoseshin fotografi,sipër nënshkrimeve të firmëtarëve të pavarësisë. Askush sot duke u gjendur përpara këtij fakti nuk mund të pohoje se ky veprim nuk mund të kryhej. Edhe nëse L.Nosi do ta kishte dorëzuar atë,fati që i priste ato dy fletë ishin ose do të asgjësoheshin ose do të retushoheshin dhe origjinali do të shkrumbëzohej për të zhdukur kështu gjurmët e krimit. Fakti që ndodhi apo si ngjau me dokumentin që kishte lënë që L.Nosi aty nga viti 1937 janë si dallgë të atij deti,që godisnin brigjet dëshmitare. Pasqyrimi i saj na lejon të qartësojmë, thellësinë nën syprinën e ujit. Brenda këtyre kontureve, d.m.th brenda këtyre gjejmë shumë arsye për të mospranuar faktin si ai dokument u dorëzua diku kur L.Nosi nuk ja dorëzoi as kohës kur mbretëronte Zogolli. Kështu edhe thelbi i vetë përmbajtjes së këtij dokumenti, që ishte produkti i firmëtarëve për shpalljen e pavarësisë, një akt madhor ka shqyrtuar urtësinë e këtij politikani,studiuesi atdhetari që ky dokument kurrsesi s’duhej dorëzuar në duar të panjohura. Nëse gjykojmë faktet pra duke kryer kështu një rrugëtim sërish nëpër tablo për rrugë-gjetjen e aktit të pavarësisë,dokumenti origjinal Ecjen e bëjmë si nëpër kalldrëm. Çdo reshtë ka një shtresë pllakash të çimentuara mirë,harmonike me njëra-tjetrën. Këto janë shtigje të rrugë-jetës së këtij atdhetari.“Kontributet e para të Lef Nosit, shkruhet në gazetën Panorama në veprimtarinë atdhetare, politike dhe shoqërore datojnë në fundin e shekullit të XIX. Në vitin 1909 ai themeloi shoqërinë “Afërdita”. Në 1910 botoi të parën gazetë të qytetit të Elbasanit,“Tomorri “. Më 28 nëntor 1912, firmos Aktin e Pavarësisë dhe emërohet ministër i Postë-Telegrafave. Bën pjesë në delegacionet e qeverisë së Vlorës në Konferencën e Paqes për kufijtë e Shqipërisë, si dhe në delegacionet e pritjes së Princ Vidit. Më 1919 merr pjesë në Kongresin e Durrësit. I ndodhur jashtë vendit përshëndet me telegram Kongresin e Lushnjës. Si mik i Fan Nolit tërhiqet nga jeta politike dhe i kushtohet studimeve gjuhësore, historike, etnografike, albanologjike, si dhe fushave të filatelisë, numizmatikës e mbledhjes së shprehjeve e fjalëve të urta,dokumenteve e librave të rrallë me vlerë për historinë e popullit tonë..”.Gjykimi i L.Nosit për aktin origjinal është se ai nuk e ka dorëzuar asgjëkundi. As në bankë as nuk i është sekuestruar dhe as ta kenë marrë jugosllavët. Janë shkruar e janë hedhur mendime edhe për dhënie të këtij akti Margaret Hasluck,mirëpo ai ishte një koleksionist i shkëlqyer qeveria e Vlorës nxori gjashtë emisione pullash, ku më interesanti ishte ai i pullave të vulosura me shqiponjën dykrenore dhe shkrimin “Shqipënia”. (Pulla me vlerë 50 piastër, nga e cila janë emetuar vetëm 16 copë, është shitur në ankandin Chrystone të pullave të rralla 26 000 euro në vitin 2008 ka pohuar për gazetën Panorma, S.Kosturi,prandaj ai si koleksionit i rrallë këtë akt nuk e ka dorëzuar gjëkundi. Ai e ka fshehur për të mos rënë në gjurmët e kërkuesve të tij të cilët synon të transformonin gjithshka madje edhe rendin ekonomik që do qeveriste vendin. Kërkimet ,që do të mund tërhapeshin do të përfshinin banesën në materialet e tij,ose vendet që ndoshta pak njerëz i kanë njohur në banesën e tij të atëhershme. Duhet të konstatojmë me keqardhje se edhe kjo shenjë e pavarësisë është zhdukur.

3 shenjat e Motit të madh

1-Flamuri origjinal.2-Akti i shpalljes së pavarësisë.3-Banesa ku u krye akti i pavarësisë.

Ka pasur një arsye të thellë. Armiqtë e kombit kanë kryer gjithshka. Pas kirurgjisë që i kryejnë trupit shqiptar,Fuqitë e Mëdha, funksiononte një prapavijë e fuqishme e nxitur dhe orientuar nga armiqtë kombit tonë,për ti zhdukur atij edhe shenjat dalluese që shpallën pavarësinë. Duket sikur fati i shqiptarëve ka qenë një lëmsh i ngatërruar. Duke qenë një popull i vogël,shkruan një shkrimtar kosovar, gjithmonë na i kanë prerë rrobat popujt e mëdhenj. Mirëpo le të bëhemi pak koshient .Dikur ka ekzistuar një shekull në historinë tonë të ndritur.Diku aty ,nga shekulli i XV. Atëherë rrobat e të tjerëve pas krahëve tanë,ishin në duart tona. Ç’masë do të merrnim ne,do të vishnin ata.D.m.th “sizmografi”,që përcaktonte lëvizjet e kohës ishte shqiptar. Ndërkaq ,shumë nga kancelarit evropiane, sot e kanë haruar këtë. Shqipërisë i lënë vend përtej kësaj porte. Koha skënderbejane. Mos vallë perandoria,që kishte vënë nën thundrën e saj fatin tonë,kishte ndërmend të tërhiqej ?Kurrsesi jo.

U ngrit fati i Shqipërisë.. shkruan Naimi,ringritja-Por koha përjetësisht s’e priti kohën. U ngrit fati i Shqipërisë….D.m.th i zhytur,i strukur,i rrëzuar qenkësh, që kur kjo ëndërr e ëndërruar .Pra u ngrit nga e kishin gremisur. Si vdekuri nga varri….Sy të verdhë vdekje. Nxinte. Kobëzestë dhe mellanbërësit e kishin kallur,atëherë shtatë pashë ndë dhe. Do mos bëhej më,ëndërronin të liqtë. Thirrje tinzarësh,nga njerëz magjilidhës. Flamuri origjinal u shkrumbëzuar pas luftës së parë të përbotshme .Lef Nosi mori dokumentin si koleksionist i rrallë,ndërsa flamuri humbi origjinal humbi çuditërisht. E vetmja ndërtesë e që i përkiste fisit Vlorjave( selamllëku) për aktin e madh që u krye brenda saj në Motin e madh, vjeshta e vitit 1912,u shemb për të ndërtuar lulishten e qytetit. 25 vjetori i pavarësisë .Në këtë kuadër Lef Nosi ka shpërndarë aktin e fotografuar të pavarësisë. Ku gjendet origjinali? Kjo pyetje si luzmë,ka vite ,që rëndon në shpirt. Vazhdimisht cepat e saj zgjaten. Është një lloj treguesi për shkrumbëzimin e valëve. Ka një ngurosje faktesh. Ndonëse jo nga rastësia. Kujtime vijnë më tepër në vend të rrugë-kërkimit të studiuesve. Çfarë ngjau me aktin e pavarësisë, atë dyfletëshen ku vunë firmën e rëndë 40 burra patriotë?Besoj se ngjau ajo çfarë ndodhi me floririn shqiptar Ç’praj asaj kohe u fsheh përgjithmonë një sasi jo e vogël floriri. Shurdhëria,që e shoqëroi jetët e mbetura nuk sollën ndonjë rezultat. Kështu besoj ka ngjarë edhe me aktin e pavarësisë .U fsheh por rigjetja e tij do të na mundoi sepse koha se pret më kohën as minuti-minutën Njerëzit këtu,brezat duke qenë vdekatarë të zakonshëm kanë vdekur përgjithmonë dhe janë harruar, por nuk harrohet Ismail Qemali dhe ka për të rrojtur emri dhe vepra e tij deri në historinë e fundit të kësaj toke.

 

New York : U mbajt manifistimi përkujtimor për Martirin e Demokracisë – Nikë Marnaçaj

by

Nikë Mernacaj, përcjellës i mesazhit të lirisë dhe demokracisë shqiptare…”Luftoi gjithë jetën në mërgim kundër ideologjise komuniste me flamurin e luftës për demokraci”. /

Nga BEQIR SINA/
NEW YORK: Në Valhalla – Westchester County, ditën e dielë, në prani të autoriteteve lokale, shtetërore dhe disa përfaqësueseve të komunitetit, liderve dhe klerikve, në përkujtim të Martirit të Demokracisë – Nick Marash Mernaçaj, i cili në moshën 31 vjeçare, humbi jetën tragjikisht gjatë përpjekjeve për liri e demokraci, në Atdhe, u mbajtë manifestimi tradicional vjetor.
Në 23 vjetorin e vdekjes së tij si çdo vjet në shtizën e lartë të parkut rekreativ “Kensico Dam Plaza”, u ngritë edhe Flamuri Shqipëtar, përkrah flamurit të SHBA, me rastin e asaj që Prefektuar e Westchester County-t, e ka shpallur me proklamat si “DITA E LIRISË SË SHQIPERISË”.
Prefektuar e Westchester County-t, ka treguar se cila ka qenë arsyeja që prefektuara në çdo fund prilli kujton me shënimin e kësaj dite Nik Mrnaçajn, në këtë vend – ku është ngritur vitete e fundit dhe memoriali i viktimave të 11 shtatorit 2001, e cila simbolizon të gjithë ata që luftuan për liri e demokraci ane mbanë botës.

Arsyeja e tyre lexohet në motivacionin e Proklamatës, ku është e shkruar se : “Liria dhe drejtat e njeriut janë një drejt që duhet ta ketë çdo popull – pavarësishtë, kombësisë, racës dhe besimit të tij fetar, politik e tjerë.
Mbasi për këtë të drejt, me mijëra gra e burra, fëmijë e të moshuar u presekutuan dhe u shtypën vetëm sepse luftuan për liri dhe demokraci.
Prefektuar e Westchesterit – New York, është e bekuar që këtu jetojn edhe shqiptarët, të cilët njihen si njerëz të ndershëm, punëtor dhe të dedikuar. Njerëz që vazhdimisht dhe në mënyrë konstante kanë punuar e luftuar për vendin e tyre – edhe kundra regjimit diktatorial komunist në Shqipëri- për një Shqipëri të lirë dhe demokratike.

Kane luftuar kundra shtypjes, për të fituar të drejtat e njeriut, demokracinë dhe lirinë e shqiptarëve në Shqipëri dhe të gjitha trojet e tyre.”

Ndryshe, nga heret e tjera, kësaj rradhe pjesëmarrja ka qenë masisve e shqiptarëve. Në këtë manifestim morën pjesë dhjetëra vetë. Për të marrë pjesë kishin ardhur edhe disa përfaqësuesit e shoqatës Vatra, nga Detroiti, Florida, dhe zona e Tri – Shteteve, shumë të rinjë e të reja, familja Mrnaçaj – axhallarët e të afërmit e tjer, miq e shok si dhe media shqiptare në Amerikë.
Programi i këtij manifestimi është ngritur mbi një konceptim të ri, me qëllim që kjo veprimtari të bëhet edhe më e larmishme, dhe më tërheqëse për një pjesmarrje sa masive, dhe kjo nëprmjet të shoqërive kulturore artistike në komunitet, Shoqërisë Kulturore Artistike Kelmendi e cila është nga vendlindja e e familjes Mrnaçaj, Kelemndi, dhe SHKA Bashkimi Kombëtar( me drejtues Gjergj Dedvukaj).

Zoti Rob Astorino(Westchester County Executive)- Prefekti i Qarkut, mik i shqiptarëve, mori pjesë në këtë ceremoni përkujtimore, së bashku me lider fetar dhe të komunitetit, përfaqësues të disa shoqatave dhe organizatave, përfshirë, kryetarin e Vatrës, dr Gjon Buçaj, asamblesitin e parë shqiptarë në Amerikë, zotin Mark Gjonaj, sekretarin e shoatës Çamëria në SHBA, inxh. Sali Bollati, dhe anëtarin e Senatit të Partisë Lëvizja e Legalitetit Musli Mulosmani

Drejtuesi i aktivitetit zoti Sokol Smajlaj, u prezantoi pjesmarresve, autoritetet lokale dhe mysafiret e nderit, nderkohe qe i ftoi të pranishmit të percillnin dy hymnet kombetare, ate Amerikan dhe Shqiptar. Me pas ai i ftoi të pranishmit qe të mbanin një minute heshtje për perkujtimin e Nikes, dhe të te gjithë atyre deshmoreve të flijuar për liri e demokraci.
Në fillim të fjalës së hapjes së këtij kremtimi vjetor, udhëheqësi i kësaj veprimtarie zoti Sokol Smalaj, falemnderoi, të gjithë pjesmarrësit, bashkëvendasit e tij, përfaqësuesit e institucioneve shtetrore dhe fetare, liderve të komunitetit, mediaeve në komunitet, ish bashkëpuntorët e Nick Mrnaçajt, që në ato kohë përpjekjesh dhe skarificash të mëdha, bënë shumë për Shqipërinë dhe Kosovë, duke deklaruar me kete ras të hapur këtë veprimtari, në nderim të Ncik M. Mrnaçajt.

“Ndoshta, mund t’a presim me çudi të ligët, fjalën kremtim në këtë premeorie dedikuar këtij martiri, që vdiq tragjikisht në shërbim të Zotit dhe të Kombit, tha duke e bekuar këtë veprimtari, Diakon Marash Shkreli, i cili foli në emër të Kishës Katolike Shqiptare në Amerikë – Zoja e Shkodrës, duke shtuar se ishte ai që sakrfikojë jetën e vetë për familjen e tij, kombin e tij dhe fenë e tij – për demokracinë, dhe, ashtu si ka thënë dhe poeti ynë i madh At Gjergjë Fishta, se : Martirët nuk vdesin kotë – Martirët e një Kombi jetojnë gjithmonë në zemart e mendjet tona, jetojnë gjithmonë në kujtimin e Kombit të tyre, për të cilin jetën e napin” u shpreh Shkreli .
Më pas ai tha se fati që Nicka, u rritë dhe u edukua rreth votrës familjare ku urata dhe shprehja e dashurisë për Zotin dhe Kombin ishnin të pandashëm, ashtu sikur se është dhe vetë “mishi dhe ashti”, dhe i frymëzuar nga kjo dashuri, Nicka, jo vetëm që nuk e kurseu veten , por si një liridashës i njohun, i dhuroi jetën e vetë vëllezërve dhe popullit të tij – u shpreh në fjalën e tij Diakon Marash Shkreli.
Zoti Rob Astorino(Westchester County Executive)- Prefekti i Qarkut, e përshëndeti me një fjalë rasti këtë veprimtari
Kurse, anëtari i Kuvendit të New Yorkut, zoti Mark Gjonaj duke përshëndetur këtë manifestim tha se “Jam i nderuar të marrë pjesë në këtë veprimtari, kushtuar këtij djali të kësaj familje, këtij vëllau, këtij shoku dhe shqiptari, i cili dha jetën e tij i motivuar për një çështje, Nick, “ishte nga ata “luftëtar” që atëher kur nuk kishte një zë – ai dontë të dëgjohej ai zë, kudo në mesin tonë “.
Kreu i vatranëve Kryetari i Shoqatës Vatra, Dr. Gjon Buçaj, tha se përulemi me nderim të madh përpara këtij njeriu, dhe të gjithë atyre që u flijuan duke luftuar kundër diktaturës komuniste, asaj diktature, e cila e presekutojë familjen Marnaçaj në atdhe. Andaj vetflijim i Nicks, këtij djali të Marrashit dhe Mrijes, është krenaria e juaj dhe e këtij komuniteti, ai na nderon përkarshi autoriteteve vendore të këtij qarku, dhe përfaqësuesit e shtetit shqiptarë dhe të Kosovës, me shqiptarët, ashtu si zoti Mark Gjonaj, asambleisti i parë shqiptarë në SHBA, i dalë nga gjiri po i këtij komuniteti”
Dr. Gjon Buçaj, theksoi më pasë që të vazhdojë kjo traditë me përkujtimin e Nick Mrnaçajt, për të “Kujtuar dhe kurrë për të mos harruar, atë se fryma e demokracisë dhe e lirisë, është gjallë ashtu si dhe ishte në ato kohë më të vështira, për këtë mërgat, duke ua përcjellur gjeneratave të reja”
Përfaqësuesi i Kosovës, në Nju Jork, zoti Fatmir Zajmi – konsull i Kosovës, gjeti rastin të përshëndeti këtë veprimtari në emër të Ministrit të Diasporës zotit Ibrahim Makolli, i cili gjendet për koicidencë në SHBA, dhe të Konsullatës së Përgjithëshme të Kosovës, Ambasadorit Bekim Sejdiu, Konsull i Përgjithshëm, duke i përgëzuar familjarët dhe autoritet vendore të komunës së Westchesterit, për këtë aktivitet të bukur kushtuar Nick Mrnaçajt”

Në ndërkohë, zoti Sali Bollati, në fjalën e tij kujtoj At Gjergj Fishten kur thoshte nga Presheva në Log të Kuvendit , mbasi ne shqiptarët si çamët apo edhe ju malësorët, të gjithë shqiptarët ngado që janë, kemi të njëjtën gjuhë, të njëjtat zakone, dhe të njëjtën veshje popullore, tha veprimtari i dalluar i çështjes Çame në SHBA, inxhinier Sali Bollati, duke shtuar se të paktën ne në SHBA kemi arritur për t’u bashkuar me njeri tjetrin, si shqiptarë dhe duke përfituar nga ky rast urojë që një ditë edhe Çamëria të jetë pjesë e gjithë Shqipërisë të jetë e jona “.

Duke marrë fjalën në këtë kujtim, zoti Musli Mulosmani, theksojë se si një veprimtarë i vjetër i çështjes kombëtare, natyrisht qe eshte nder e pervilegje që ai merë pjesë në këtë përkujtimore, të kësaj familje të nderuar, e cila së bashku me familjen tij – Mulosmanët, miq dhe shokët, luftuan dhe sakrifikuan së bashku për lirinë dhe demokracinë”
Zoti Musli Mulosmani, një nga veprimtarët e shquar të çështjes kombëtare në SHBA, veterani i Legalitetit, më tej tha se ishte fati i mirë, siç e quajti ai që na bashkojë në përpjekjet tona disa vjeçare në luftën e pa kompromisë që bëmë rrugëve dhe shesheve të kurbetit edhe këtu në Amerikë, kundra komunizmit, për një Shqipëri të lirë dhe demokratike, për një Kosovë të lirë dhe të pavarur, pa shkajun mbi krye –
“Jemi me të vërtet krenar, tha Mulosmani, për atë që kemi bërë dhe se çfarë u lëmë pas fëmijve tanë dhe brezave të rinjë, që edhe ata të ndjekin rrugën tonë, për bashkimin e të gjitha trojeve në Shqipërin Etnike” , mbasi ky është mesazhi im dhe i familjes time, për këtë ditë që ju kujtoni në nder dhe respekt të birit tuaj Nick Mrnaçaj, tha patrioti Musli Mulosmani, duke i bërë thirrje familjes që gjithmonë ta kujtojnë këtë ditë, kur 23 vjet më parë vdiq djali i tyre Nick Mrnaçaj.” Ai në fund kujtoj me nostalgji gjithashtu atë kalvarin e gjate të vujatjeve të familjes Marnaçaj, familjes së tij dhe bashkëshortes Servetes, nëpër kampet e ineternimit dhe burgjet e diktaturës komuniste, në Shqipëri.

Në emër të nanës së Nik Mrnaçajt, Mrisë, babait Marashit, vëllezërve të tij Paulinit dhe Aleksit, të vesë Maries, axhallarve foli dhe përshendeti duke ju faleminderuar të gjithëve i biri i i Nickës, avokat Maichel (Mikel) Marnacaj.
Ky program ishte i gërshetuar me këngë e valle të shoqërive kulturore artistike në komunitet, Shoqërisë Kulturore Artistike Kelmendi, e cila është nga vendlindja e familjes Mrnaçaj, Kelemndi Malësia e mbi Shkodrës, dhe SHKA Bashkimi Kombëtar( me drejtues Gjergj Dedvukaj). Ata kënduan këngë me motive krahinore të krahinës së Kelmendit, si dhe një këngë për Nick Mrnaçajn, shkruar nga poeti kelmendas Gjovalin Luma. Ndërsa, SHKA Bashkimi Kombëtar( me drejtues Gjergj Dedvukaj) interpetuan me Tom Gjegjin dhe aktorin Shaban Lajçi nën shoqërinë e instrumentistve dhe grupit të fëmijve të Shkollës Shqipe këngë popullore patriotike.

Kjo ceremoni, u mbyll me ngritjen e flamurit shqiptar në shtizën e lartë të parkut përkrah flamurit Amerikan.
Në fund duhet thënë se: Zyrtarët amerikanë Nik Mrnaçajn, e kanë quajtur” Heroi shqiptar, që vdiq për lirinë e vendit të tij të lindjes”. Bashkëkombasit e quajnë “Dëshmori i parë i Mergatës shqiptare, në luftë kundra komunizmit”. Dhe Shqipëria, më 1993, i akordoi me vendim të posaçëm nga ish-Presidenti demokrat Sali Berisha, medaljen “Martiri i Demokracisë” me motivacionin: “Luftoi gjithë jetën në mërgim kundër ideologjise komuniste me flamurin e luftës për demokraci”. Nje shkollë femijësh e ciklit të mesëm në Tamarë – Kelmed (Malësia e mbi Shkodrës) ka marrë emrin e tij dhe quhet sot, Shkolla e Mesme “Nik Mrnaçaj”.

“VATRA” PUBLIKON PROGRAMIN E KUVENDIT

by

KUVENDI/

 E shtunë 27 Prill 2013/ Royal Regency Hotel/ Yonkers, New York/

                            P R O G R A M I: 9:30 AM-Regjistrimi/10:00 AM- Hapja e Kuvendit-  Kryetari i Nderit, Agim Karagjozi, përshëndet dhe propozon Kryetarin e Kuvendit.                                           

 10:10 AM        Hymnet Kombëtare

 10:15 AM        1 Minut Heshtje për Deshmorët e Kombit/

 10:16 AM        Paraqitja e mysafirëve: Z. Ibrahim Makolli, Ministër i Diasporës, z. Naim Dedushaj, Drejtor për Investime dhe Hulumtime të  Diasporës; Z. Dritan Mishto, Konsull i Përgjithshëm i Republikës së Shqipërisë në New York; Z. Bekim Sejdiu, Konsull i Përgjithshëm i Republikës së Kosovës në New York;  Z. Mark Gjonaj, Aëntar i Asemblesë së Shtetit të New York-ut (New York State Assemblyman).

 10:20 AM        Përshëndetje të shkurta nga disa prej mysafirëve.

 10:35 AM        Paraqitja e Kryetarëve të Degëve të Vatrës: 

Dega Washington DC, Znj. Merita Bajraktari-McCormack, Dega Michigan, z. Alfons Grishaj; Dega Hudson Valley, z. Elmi Berisha; Dega South Florida, z. Kolec Ndoja, Dega Jacksonville, Florida, z. Adriatik Spahiu; Dega Queens,NY,  dr. Skender Myrtezani; Dega South Westchester, NY, z. Nick Markolaj; Dega  Newburgh, NY, dr Nexhat Kalici.

 10:45 AM        Idriz Lamaj: mesazh nga z. Mal Berisha, Anëtar Nderi i Vatrës, Ambasador i Republikës së Shqipërisë në Londër, autor i botimit mbi jetën dhe veprën e Amerikanit Charles Telford Erickson, mik i madh i shqiptarëve.

10:50 AM        Leximi i mesazheve përshëndetëse

 11:00 PM        Raporti i kryetarit dorëheqës, Dr. Gjon Buçaj

 11:10               Raport mbi gjëndjen financiare nga Arkëtari i deritanishëm, z. Deni Blloshmi

 11:15               Raporti i Kryetarit të Fondacionit “Vatra Foundation, Inc.”, Dr. N. Kalici

11:20               Raporti i Fondit të Studentave “Vatra Educational Foundation”. Z. Mithat Gashi

11:25               Raporti i Editorit të gazetës “Dielli”, z. Dalip Greca. (Mbaron Seanca e parë). 

 12:00 PM       Dreka e thjeshtë, përballë sallës së Kuvendit. Për mysafirët dhe për delegatët me  vatranë nga shtetet e largëta, hyrja është falas. Të tjerët paguajnë nga 10 dollarë.

  SEANCA E PUNES                                                

 1:00 PM.         Zgjedhja e Komisionit prej tre vetësh, për verifikimin e kredencialeve të delegatëve.         

 1:10 PM.         Propozim dhe votim nga delegatët e rregullt, për të aprovuar delegatët që kanë  më pak se dy vjet si antarë të rregulltë në Vatër, siç e parasheh Kanunorja e vjetër.

 1:15 PM.         Diskutime.

 1:40 PM          Propozime per ndryshimet në Kanunore.

 2:05 PM          Zgjedhjet: propozohen kandidatët për kryetar. Në se ka më shumë se një kandidat, votimet bëhen të mëshefta. Komisioni jep delegatëve nga një letër me emërat e kandidatëve, çdo delegat vë një shënjë tek emri i kandidatit për të cilin voton dhe e kthen letrën të palosur. Komisioni i numron votat dhe shpall rezultatin.

 2:40 PM          Përshëndetje nga Kryetari i porsazgjedhur, i cili kërkon 20 minuta pushim për konsultime mbi përbërjen e udhëheqësisë së re.

 3:00 PM          Paraqitja e listës së udhëheqësisë së re para delegatëve për aprovim.

 4:00 PM          Mbyllja e Kuvendit.

    D A R K A 

 

7:00                 Darka shtrohet në Lighthouse Restaurant – 565 City Island Avenue, Bronx, NY.

                       Gjatë darkës do të jepet çmimi “AWARD OF MERIT” disa vatranëve, për merita  në 30 vitet e fundit.

 Mysafirët dhe delegatët me vatranë nga shtetet e largëta nuk paguajnë; për të tjerët pagesa e darkës është 100 dollarë.(Foto-Dielli arkiv- Noli mes shqiptareve te Amerikes, 1906)

 

 

 

 

PRENG GJONMARKAJ-MBRETËRORI DHE ANTIKOMUNISTI I PËRJETSHËM

by

Shkruan: Eugen SHEHU/

Dera e madhe e kapidanëve të Mirditës,ajo derë që do t’u qëndronte e paepur stuhive shekullore,trashëgoi nëpër kohra virtytet e rralla të kombit tonë,e pandarë prej trimërisë emblematike,kjo derë u shqua po aq edhe për bujarinë dhe ndershmërinë që e karakterizuan gjeneratat me radhë,për të ardhur gjerë tek gjenerata e fillim shekullit të kaluar,pinjollët e së cilës,pas virtyteve të trashëguara prej etërve të tyre,dëshmuan gjithashtu antikomunizmin e vendosur.Ky antikomunizëm si vlerë shpirtërore,ndrin në errësirën e viteve 1940-1950,duke i kumtuar krejt Evropës Juglindore se Gjonmarkajt e kanë të lindur,në gen,antikomunizmin e tyre.Në këtë gjeneratë, do të jetë kurdoherë në radhët e para të antikomunizmit edhe Preng Gjonmarkaj.

Lindi në 1913,në fshatin e largët Ndërshen,në Orosh të mirditës,në shtetin amë,atje ku përmes lajmërimit të krismave për lindjen e djalit të parë në kullë,me çrast nuk vononin urimet për një kapidan më tepër në familje.Në këtë ditë gëzimesh,nuk ishte në shtëpi i jati i Prengës,Dedë Gjonmarkaj,Deda kishte marrë pjesë në një varg luftimesh për autonominë e Shqipërisë,në vitet 1904-1912.Pushka e tij njihej nga autoritetet turke sidomos në qytetin e Shkodrës e rrethina ku Gjonmarkajt patën përballuar jo pa sukses garnizone të tëra të gjysëmhënës.Shumë herë disa reparte osmane,sidomos në vitet 1909-1911 i patën ndjekur Gjonmarkajt nga Shkodra por gjithsesi në mirditë,ata s’kishin mundur të hynin asnjëherë.Për më tej,në vitet 1911-1912 në krye të një grushti burrash të Oroshit,Ded Gjonmarkaj vrapoi drejt kufijve etnike shqiptare,duke i mbrojtur ato me armë në dorë sikundër malazezëve,ashtu edhe ndaj serbëve.I plagosur por i pafriguar në nëndorin e vitit 1912,Deda do të udhëtonte drejt Vlorës,për të mbrojtur të parën qeveri shqiptare.Miqësia e tij m etrimat e Kosovës kreshnike dhe sidomos me Isa Boletinin,bën që Ded Gjonmarkaj,të merrte pjesë në mbrojtjen e qytetit të Vlorës,sidomos prej forcave greke që kishin arritur vetëm 20 kilometra larg vendlindjes së qeverisë së parë shqiptare,të kryesuar prej  Ismail bej Vlorës.Më tej në vitet 1913-1914,së bashku me atdhetarë të tjerë shqiptarë,burri i shquar i Gjonmarkajve do të rrëfente trimëri në dhjetar e dhjetra luftime si kundër hordhive helene të Athinës,ashtu edhe kundër synimeve shovene serbosllave.

Në fëmijërinë e tij,Prenga rrallë u pa me të jatin,ai shpesh do të kujtonte më vonë se kur qëllonte të shihte babanë,ngarendëte t’i merrte pushkën,apo t’i prekte me dorë uniformën e bekuar të Ushtrisë Kombëtare Shqiptare.Në vitin 1920,prenga i vogël do të merrte rrugën e dijes,ai nxitoi të bangat e konviktit të Oroshit,shkollë e çelur enkas për mirditorët,nga Kapidani i Mirditës,Gjon Markagjoni. Mendoj se nuk duhet lënë në haresë fakti që ky konvikt,ishte jo vetëm për nxënësit mirditorë por edhe të tjerë të shkuar deri nga viset veriore të Kosovës e Maqedonisë shqiptare,ishte falas.Mësuesit e paguar prej Kapidanit të Mirditës,kishin për detyrë të parë,t’u mësonin nxënësve të tyre,ta donin Shqipërinë Etnike sikundër donin vatrat e tyre prej nga vinin.Vitet e shkollës do të kalonin pa u ndjerë për prengën e vogël.Me familjen ai nuk do të ndahej,pasi Ndërsheni nuk ishte fort larg shkollës,ndërsa me të jatin sigurisht do të shihej më rallë,për shkak të detyrave të vështira të tija,në radhët e Ushtrisë Kombëtare Shqiptare.Prenga ka qenë në vitin e fundit të studimeve,në Orosh,kur në shtatorin e vitit 1928 në Tiranë u shpall monarkia.

”Idetë dhe programi i Legalitetit,që hynë në rredhën e politikës shqiptare në vitet “20,u kthye në një realitet të pamohueshëm nën udhëheqjen e NMT,Zogu i Parë,duke vendosur kështu themelet e shtetit të parë shqiptar… Kështu për herë të parë në historinë e vet,shqiptari e ndjeu veten të organizuar,në një shet demokratik dhe të drejtat e të cilit,garantoheshin prej një kushtetute demokratike evropiane”.(Gazeta “Atdheu” Tiranë,5 korrik 1998 ).Tashmë edhe për rininë shqiptare po hapeshin dyert e mëdha të dijes,shpresës,përparimit.Prenga 16 vjeçar do t’i kërkonte të jatit që të vzahdonte studimet ushtarake dhe burri i shquar do ta përkrahte të birin e vet,anipse ai vetë pati kaluar dhe kalonte një jetë plot tallaze,në radhët e Ushtrisë Kombëtare Shqiptare.”Pas mbraimit të shkollës unike,në konviktin e Oroshit më 1929,Preng Gjonmarkaj u dërgua për të ndjekur një kurs ushtarak për xhandarmërinë që kishte hapur asaj kohe nga mbreti Zog dhe nën kujdesin e instuticioneve italiane,në Plepat e Durrësit”.(Gazeta “55” Tiranë, 2 nëndor 2002).

Me një karakter të vendosur,tejet i rreptë ndaj çdo lloj shfaqjeje të kapadaillëkut,Preng Gjonmarkaj do të stërvitej me intesitet duke dëshmuar se për t’u reshtuar në radhët e ushtrisë Shqiptare nuk mjafton vetëm të jesh nga dreë trimash.Njëherazi trimëria vlen të bashkëjetojë me sakrificën,diturinë,dahsurinë e shenjtë për atdheun.Meqenëse rrezulltatet e Preng Gjonmarkajt,në shkollën e Gjandarmërisë në Durrës,janë tejet të larta,me urdhër të Ministrit të Brendshëm të asaj kohe në prill të vitit 1931,biri i Mirditës do të merrte gradën e nëntogerit dhe do të emërohej si komandant i portës së xhnadarmërisë në fshtin Lis të Matit.Ndonëse i ri në moshë dhe detyrë,Prenga do të rrëfente edukatën e shenjtë atdhetare që burronte nga famija,si edhe përkushtimin në detyrë.Dy vjet më pas,falë aftësive dhe ndershmërisë në detyrë,djali i gjeneratës së shquar të kapidanëve të Mirditës,emërohet në funksionin e inspektorit të xhandarmërisë pranë Oborrit Mbretëror.Në këtë funksion ai do të kishte fatin jo vetëm të takohej,por të bashkëpunonte për vite me radhë,me mbretin e Shqiptarëve,Ahmet Zogun.Në emërimin e tij me këtë rast në dosjen që ndodhet në Arkivin Qendror të Shtetit,në Tiranë,pos të tjerave shkruhet ; “Asht këmbëngulës për me zbatue deri në fund,me çdo sakrificë detyrat më të vështira në armën e xhandarmërisë shqiptare”.Me porosi të Mbretit Zog,Preng Gjonmarkaj merr pjesë në hetimet lidhur me rebelimin e vitit 1935,kundër sistemit të monarkisë.Në bashkëpunim të ngushtë sidomos me Ali Riza Kosovën,Prenga mundi të nxjerrë shkaqet e vërteta të të ashtuquajturës kryengritje e Fierit,duke paralizuar në kohë,shtrirjen e saj,sidomos në jugun e shtetit amë.Një varg dokumentash provojnë aftësitë e mëdha të Preng Gjonmarkajt,për të parandaluar në kohë,të gjitha veprimet ekstreme,të cilat në të shumtën e rasteve,të nxitur nga faktorët e jashtëm,kishin si qëllim të vetëm,destabilizimin e Monarkisë Shqiptare e përe pasojë,shkatërimin e ardhmërisë shqiptare.Megjithatë po aq i rreptë sa ishte në hetimin e tij,po aq njerzor shfaqej burri i Oroshit,kur ishte fjala për të dënuar shqiptarë.Dihet tanimë,se mjaft prej komplotistëve të rebelimit të Fierit,u falën nga mbreti Zog,brenda disa muajve.Këtu,padyshim kanë ndikuar Ali Riza Kosova,Preng Gjonmarkaj dhe atdhetarë tjerë shqiptarë,në formacionet e ushtrisë së asaj kohe.

Në prillin e vitit 1939,kur Italia fashiste okupoi Shqipërinë,Preng Gjonmarkaj ishte në radhët e xhandarëve shqiptarë,të cilët u përballën me okupatorin,por kjo përballje do të ishte pothuajse fragmentare,përballë 40 mijë ushtarëve italianë të armatosur deri me avionë bombardues,vazhdimi i luftës prej ushtrisë shqiptare,s’mund të nënkuptohej ndryshe,veç si aventurë.Me thirjen e Komnadës së Lartë Italiane,që oficerët shqiptarë të mos largoheshin nga ushtria,burri i Oroshit,me armë në brez iu drejtua vendlindjes duke lënë mënjanë karrierën ushtarake,por,edhe këtu,Prenga nuk mund të rrinte e të shite si vuante atdheu prej çizmes së okupatorit.Nis menjëhrë organizimin e kryengritjes së armatosur,i bindur se rrëzimi i monrakisë prej fashizmit dhe largimi i Mbretit Zog nga Shqipëria,ishin ogur i zi për vatanin,atiij i duhej të ngarend nëpër fshatrat e mirditës,duke agjituar në frontin antiitalian.Me ndihmën e kiqve të vet,të cilët ia njohnin aftësitë organizative,zgjidhet në vitin 1940 si krytar komune në trevën e Fanit,në mirditë.I prirur kurdoherë nga vlerat dhe virtytet morale të vyera të kombit tonë,ndërmerr në Fan,një varg nismash për ndërprerjen e gjaqeve dhe pajtimin e tyre.Janë disa fise me zë në këtë krahinë të cilët,pas gjakmarjes shekullore u ulën pranë njëri-tjetrit dhe shtrinë duart,në prani të krytarit të komunës Preng Gjonmarkajt.Në krejt  këto takime në kullat mirditore,burri i Oroshit potenconte idenë se “ sa më të bashkuar do të jemi aq ma shpejt do të mundena me e shpor italinë prej vendi”.

Në qershorin e vitit 1941,Prengën e thirrën në Tiranë dhe i bëjnë të ditur një funksion të ri në administratën shqiptare.E emërojnë në detyrën e shefit të Zyrës Politike,pranë Ministrisë së Punëve të Brendshme.Meqenëse kjo detyrë korepsondonte me funksionin e zv/ministrit,Preng Gjonmarkajt iu dha edhe grada e majorit.Ndonëse nga fillimi i vitit 1941 e deri në nëntorin e vitit 1944,u ndëruan disa qeveri shqiptare,majori Preng Gjonmarkaj kryente me devotshmëri detyrën,duke u përpjekur me çdo kusht për ruajtjen dhe forcimin e rendit dhe qetsinë publike në Shqipëri.Në një telegram të tij dërguar postave të xhandarmërisë në krejt vendin,midis tjerave,në prillin e vitit 1943 do të lexojmë ; “Të përpiqemi me u përballë me çdo mjet,me propagandën komuniste.Mos me i lanë komunistët me rrejt e mashtrue popullin, por gjakftohtë e jo me grykën e pushkës, t’i demaskojmë këta bollshevik të neveritshëm”.(Arkivi i Minsitrisë së Punëve të brendshme-Tiranë.Fondi xhandarmëria viti 1943 ).

Në funksionin e ripërmendur,Preng Gjonmarkaj do të ndikonte në idetë dhe veprimtarinë e tij,jo vetëm në shtetin amë por edhe në Kosovë e Maqedoninë shqiptare,Në bashkëpunim të ngushtë sidomos me birin e kosovës ,Xhafer Devën ai do të shpallte një varg masash për funksionimin e ideve atdhetare,në krejt territorin e Shqipërisë Etnike.Përkujdesjet e tij sidomos për dhënien e ndihmës së duhur formacioneve nacionaliste të Mbrojtjes Kombëtare,të cilët patën marrë përsipër mbrojtjen e kufijve etnike.në mënyrë të veçantë kundër serbosllavëve dhe bullgarëve,ai vetë ndërmori udhëtime në këto vise,duke u përpjekur të ndihmojë deri në fund këto formacione dhe duke bashkërenduar punën me çetat e tjera atdhetare që vepronin të shkëputura në këto treva.Ai do të mbështetste gjithashtu pa rezerva krijimin e Lidhjes së Dytë Shqiptare të Prizërenit,duke e përshëndetur publikisht atë.Me pushtimin e vendit nga diktatura komuniste,në nëndorin e vitit 1944,Prenga bashkohet me çetën e kushëririt të tij,Mark Gjonmarkajt,janë rreth 200 burra mirditorë që kanë lidhur besën të luftojnë deri në vdekje bishën komuniste.Plot gjashtë muaj kjo çetë endet në Shqipërinë Veriore,duke u përleshur ditë e natë me bandat komuniste e të ashtuquajturit Divizion i Mbrojtjes së Popullit,i cili në të vërtetë u shndrrua në divizion të pushkatimit të atdhetarëve dhe antikomunistëve shqiptarë.Në krejt këto beteja,preng Gjonmarkaj do të ishte kurdoherë në radhët e para të luftëtarëve,intuitiv dhe i guximshëm,veçanërisht në luftimet në vendin e quajtur Kthellë e Epërme,ai do të nxirrte prej rrethimit rreth 70 burra të Mirditës,duke lënë të vrarë disa dhjetar kuqalosha bollshevikësh.

Kështu për të ardhur deri në 18 majin e vitit 1945,atëhrë kur të rrethuar prej 1200 forcave komuniste,një grusht burrash mirditorë,nisën luftën në Shllak të Shkodrës.Por komunistët i patën rrethuar nga të gjitha anët.Meqenëse në grup pati edhe 4-5 djem nacionalistë rreth 17-18 vjeç,Prenga mendoi të kursente jetët e njoma.Kur mbaruan krejt fishekët,ishte ai i pari që u thirri komunistëve të mos qëllonin mbi djemtë,pse ai i kish drejtuar në çdo luftim dhe merrte mbi vete gjithë barrën e veprimeve të tyre.E arrestojnë menjëherë dhe pas torturave shnjerzore,antikomunistein Preng Gjonmarkaj e nxjerin në gjyq në qytetin e Shkodrës.Në dosjen me emrin e tij e cila gjendet në Arkivën e Ministrisë së Punëve të Brendshme,në aktakuzën e sigurimit famkeq të shtetit pos të tjerave shkruhet ; I lartëpërmenduri Pren Gjonmarkaj ka bashkëpunuar me kriminelë si Xhafer Deva,Rexhep Mitrovica,Mark Gjonmarkaj,Kol Tromara,Hysni Dema etj,duke luftuar lëvizjen komuniste jo vetëm në Tiranë por në krejt trevat shqiptare.Ai ka mbështetur dhe përshëndetur organizatën tradhëtare të Lidhjes së Dytë të Prizërenit,bile ka pasur marrëdhënie të ngushta me krerët kryesorë të kësaj organizate kriminale,e cila ka dashur të minojë miqësinë e popullit tonë me atë jugosllav,në kundërshtim të plotë me kursin e ndjekur nga Partia Komuniste jugosllave dhe ajo shqiptare”.Mbas kësaj akuze,në kinemanë publike të qytetit të Shkodrës,ndërsa turmat “entuziaste” kanë thërritur “poshtë kriminelët”,krytari i trupit gjykues krimineli Aranit Cela,ka dënuar leximin me vdekje të Preng Gjonamrkajt.Ndërsa mbrojtja e të akuzuarit Preng Gjonmarkaj,me argumenta bindëse ka hedhur poshtë të gjitha akuzat,madje ka nxjerur në pah nëpërmjet fakteve atdhedashurinë e burit mirditorë,e ushtarakut të nderuar të Monarkisë Shqiptare. Butaforia e gjyqeve komuniste të Tiranës,shëmbej sakaq nga të vërtetat e pamohueshme të veprimtarisë që atdhetarët shqiptarë patën kryer në dobi të kombit të tyre.E megjithatë për turp të tyre,pasi kanë dëgjuar mbrojtjen e Preng Gjonmarkajt,gjykatësit komunist e kanë kthyer vendimin nga ai me vdekje në një dënim me 101 vjet burg dhe konfiskimin e pasurisë së palujtshme të familjes së tij.Kështu që prej vitit 1945 e deri në fund të jetës së vet,antikomunisti Preng Gjonmarkaj,ka vuajtur kalvarin e tmerrshëm të burgjeve komuniste,të ndërtuar sipas modeleve të burgjeve staliniste,ato kampe të vdekjes masive,muarën jetën e mijëra nacionalistëve shqiptarë,të cilët ndonëse luftuan kundër italianëve,serbosllavëve,bullgarëve dhe grekërve,do të nëpërkëmbeshin

E torturoheshin si armiq,për antikomunizmin e tyre të vendosur.Kjo vlerë shpirtërore e morale,gjakosej kësisoj nga bollshevikët e rinj shqiptarë,sytë e të cilëve merrnin dritë nga Beogradi.

Ata q¨e patën njohur Preng Gjonmarkajn në burgjet e Shqipërisë,ruajnë gjithashtu kujtimet e tyre më të mira për karakterin e vendosur të tij.”Një nga të burgosurit që ka vuajtur me të,Mark Alia nga Mamurasi,ka treguar se komandanti i kampit të Burelit,Novruz Shehu,donte të ndërhynte tek Kadri Azbiu dhe ta lironte Prengën,pasi ai u impononte respekt të gjithëve.Kur u kthye nga Tirana,komandanti i kampit,në prezencë të të gjithëve të danuarve i tha Prengës ; “Sa të jetë kjo qeveri,t’i nuk do të lirohesh.Ne e dimë se nuk ke bërë krime,por të mban mbrenda mbiemri që ke”. Pas këtyre fjalëve,Prenga buzëqesh dhe iu përgjigj ; “Këtë e di mirë,por mbiemrin e kam më të shenjtë se jetën,more zoti major !” ( Gazeta “55” – Tiranë më 2 nëndor 2002 ).

Kur në shtetin amë u shemb diktatura komuniste,Preng Gjonmarkaj jetonte ditët e fundit të tij.Atje në Oroshin e largët,ndonëse i ligur dhe i plakur prej torturave komuniste 5 deceniesh,duke thithur ajrin e njomë të lirisë nuk ngopej së kujtuari krejt çka kishte kaluar këtyre maleve në rininë e vet. “Zotë më paska dashur” u ka thënë të afërmve dhe miqve të vet,”përderisa më solli në Oroshin e lirë pa Komunistë”.Me një ngushëllim të tillë mbyll sytë në tetorin e vitit 1992 i rrethuar nga dashuria njerzore e qindra mirditorëve që e përcillnin për në jetën e përtejme,Preng Gjonmarkajn.

Bern-Zvicër

VATRA ËSHTË FRYMË, ËSHTË IDE…

by

Është fryma për ndërgjegjësimin e Kombit. Është idea, ideali për bashkimin e tij./

 Nga Hektor Zotaj*/

Në librin”The Albanian Struggle in Old World and New” shkruar nga Federal Writes Project në vitin 1939, në faqen 84, shkruhet:”Created the first cultur The Albania that in Europe, gave birth to Greak mythology, produced Pyrrhus, Alexander the Great, supliod Roma with illustrious emperors, Saved the Europe from the Turk, and made possible Greek emacipation”.

Ç’gjë madhështore! Të huajt me kulturë të lashtë e të gjërë, na vlerësojnë më shumë nga ç’kemi vlerësuar ne veten që jeta na kish bërë të mos e dinim.

Në 100 vjetorin e Vatrës, vitin e kaluar,  iu vu vula veprës madhore, që ajo bëri për Kombin, që nga krijimi i saj.

Kuvendi që po mblidhet me 27 prill 2013, do të bëjë që Vatra të shpjerë gjithnjë më përpara punën për Kombin.

Vatra, siç është për të gjithë e ditur,  është një bashkim vullnetarësh këtu në Amerikë i shqiptarëve patriotë, më të përkushtuar, më të sakrificës për Kombin. Ata kanë ndërtuar jetën me punën e tyre të ndershme e të suksesshme, dhe një pjesë të madhe të kësaj jete e kanë vënë pa ndërprerje në dispozicion të Vatrës, të Kombit. Ata i kushtojnë Vatrës kohën më të madhe, duke i marrë i borxh kohës së punës, kohës për të qëndruar me familjen, kohës së pushimeve. Ata e mbajnë Vatrën me shpenzimet e tyre, sërish duke i hyrë në pjesë të ardhurave familjare.

Vatra nuk është Fondacion i mirëfilltë, nuk ka asnjë subvencion, nuk është institucion administrativ, nuk ka rrogëtarë, por është një Institucion Kombëtar. Nga këto veçanti, ajo është vërtetë një fenomen i rrallë për shqiptarët kudo që janë si dhe për vendet dhe kombet e huaja.

Federata Panshqiptare e Amerikës në fakt është “një pikë takimi”, “një vend takimi” për Kombin shqiptar nga e gjithë vendndodhja, shtrirja e shpërndarja e tij.

Historia dhe vlera e saj  për Kombin është e pa çmuar.

Vatra është frymë, është ide! Është fryma për ndërgjegjësimin e Kombit. Është idea, ideali për bashkimin e tij. Një Komb-Një Shtet!-që bota nuk ka pse ia mohon, siç e provon vetë me fakte historike-që ashtu ka qenë.

Vatra 101 vjet në aktivitet të pandërprerë me shtetin shqiptar, me trojet e shqiptarëve në dheun e tyre brenda shteteve të huaja, me ata në diasporë anë e mbanë rruzullit.

Në këta 20 vjetët e fundit, Fryma për Kombin po i kapërcen pengesat e vëna nga koha dhe po merr formën që meriton.

Vatra ka një pozitë të veçantë  që e bënë atë  ndërlidhësen kyçe për Kombin. Ajo qe garancia 100 vjeçare dhe mbetet besnike e patundur e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, faktorit vendimtar për njohjen e Kombit shqiptar dhe Formimin e Shteteve Shqiptare.

Ajo, Vatra, është brenda dhe pjesë e shtetit amerikan, ura e parë më e afërt. Për pesëdhjetë vjet, shtetet që kishin uzurpuar Kombin tonë ishin armike të Amerikës Vatra ishte fizikisht e paprekshme dhe gjithëmonë e pa penguar në rrugën e saj për mbrojtjen dhe shërbesën ndaj Kombit. Këtë detyrë Federata Panshqiptare e Amerikës  e ka kryer me besnikëri.

Me degën e saj në Washington ajo është prezent në kryeqytetin që bën politikën botërore, duke qenë kështu sensori për Kombin tonë.

Me qenien e saj nuk ka asnjë krahasim tjetër. Për një qind vjet bërthama e saj nuk është përzier në asnjë intrigë politike, në asnjë lloj partie, në asnjë spekullim ideologjik dhe në asnjë ngatërresë tjetër kundër Kombit. Ajo qe dhe mbetet e pastër si kristali në moralin e saj.(Te plote e lexoni ne Diellin e printuar)

*Autori është anëtar i degës së Vatrës në Uashington