Dr. Paulin Marku/

Mehmet Konica lindi në Konicë, kaza e Vilajetit të Janinës në vitin 1881. Ai njihet për veprimtarinë politike e diplomatike dhe konsiderohet një njohës i mirë i diplomacisë ndërkombëtare për shkak të formimit universitar dhe të përvojës së angazhimit nëpër vende të ndryshme. Po ashtu, mbajti edhe postin e kryediplomatit, ministër i Punëve të Jashtme të Shqipërisë.

Më 25 dhjetor 1918 u mbajt mbledhja e parë e “Kongresit të Durrësit” dhe kishte bashkorganizator Mehmet Konicën, Myfit Bej Libohovën e të tjerë. Suksesi ishte se arritën të organizojnë një takim aq të rëndësishëm për kohën, në një moment të vështirë për vendin dhe morën pjesë përfaqësues nga treva të ndryshme të Shqipërisë.

Mbledhja e dytë u mbajt më 26 dhjetor 1918, kryesuar nga Mehmet Konica, i cili hapi edhe takimin e radhës.

Mbledhja e tretë u mbajt më 27 dhjetor 1918, nën kryesimin e Mehmet Konicës. Mehmet Konica emërohet Delegat i Punëve të Jashtme në qeverinë e drejtuar nga Turhan Pasha (25 dhjetor 1918 – 29 janar 1920). Në mbyllje të “Kongresit të Durresit” që zgjati për tre ditë me radhë, u caktuan edhe delegatet që do të ishin pjese e delegacionit për të marrë pjesë në “Konferencën e Parisit”. Kongresi vendosi që delegacioni do të kryesohej nga kryeministri i porsazgjedhur, Turhan Pasha, me delegat sa vijon: Mehmet Konica, Imzot Luigj Bumçi, dr. Mihal Turtulli dhe Mit’hat Frashëri. Pjesëmarrësit që votuan për përfaqësuesit shqiptar për të marrë pjesë në Paris u treguan të kujdesshëm në përzgjedhjen e delegatëve. Ata synonin që përfaqësimi të ishte sa më dinjitoz duke u treguar shumë të kujdesshëm edhe në përzgjedhjen e tyre, në mënyrë që të kishte përfaqësues nga krahina të ndryshme të vendit dhe me prejardhje fetare gjithëpërfshirëse.

Kongresi i Lushnjës u hap më 21 janar 1920 ku morën pjesë 50 përfaqësues nga krahina të shumta të vendit, të cilët disa prej tyre mbërritën me vonesë dhe për këtë arsye punimet e kongresit u zhvilluan më 28 janar deri më 31 janar 1920. Kuvendi i Lushnjës zgjodhi kabinetin e përkohshëm nën kryesimin e Sulejman Bej Delvinës; Ministri i Punëve të Jashtme, Mehmet Bej Konica; Ministri i Punëve të Mbrendshme, Ahmet bej Mati (Zogu); Ministër i Financave, Ndoc Çoba; Ministër i Drejtësisë, Hoxha Kadri; Ministër i Arsimit Sotir Peci. Në përfundim të Kongresit të Lushnjës, u shpall qeveria e re, kryesuar nga kryeministri Sulejman Delvina që pati jetëgjatësi për më pak se një vit, 30 janar 1920-14 nëntor 1920, ku i besohet posti i rëndësishëm në qeverisje, ministër i Punëve të Jashtme, Mehmet Konica.

Në kongres morën pjesë figura të rëndësishme të politikës shqiptare që luajtën një rol të rëndësishëm në themelimin e shtetit shqiptar por edhe në ngritjen dhe drejtimin e institucioneve kombëtare përgjatë viteve 1920-1924. Kjo është periudhe shumë e rëndësishme për politikën në vend sepse qeveritë, kryeministrat, ministrat përkatës nuk arrinin të mbyllnin një mandat të plotë. Gjatë atyre viteve mund të konsiderohet si qeverisje demokratike, pasi ato ndryshonin shpesh, kur kryeministrat dhe kabineti i tyre mund të kishin jetëgjatësi disa ditore, javore apo mujore por asnjë nuk mbylli një mandat katër vjeçar. Është hera e parë dhe e fundit kur dy prej njerëzve të rëndësishëm të politikes shqiptare të periudhës që flasim 1920-1924, i gjejmë në një kabinet qeverisës dhe behet fjale për Ahmet Zogun të dhe opozitarin e tij të mëvonshëm, Fan Noli. Me 14 dhjetor 1921-2 dhjetor 1922 u formua qeveria me kryeministër, Xhaferr Ypi dhe kishte pjese të kabinetit, ministër i Punëve të Brendshme, Ahmet Zogu; ministër i Punëve të Jashtme, Fan Noli; ministër i Drejtësisë, Hysen Vrioni; ministër i Luftës, Ismail Haki Tatzani; ministër i Arsimit, Rexhep Mitrovica; ministër i Financave, Kolë Thaçi.

Mehmet Konicës iu besuan poste të larta drejtuese, pasi njihej si njeri i formuar dhe kishte mbaruar studimet e larta universitare në “Shkollën e Lartë Administrative”. Ai kishte eksperience diplomatike të gjatë sepse kishte filluar të shërbente në radhët e diplomacisë prej vitit 1903. Gjatë shërbimit diplomatik nëpër vende të ndryshme, ai kishte fituar maturi e përvojë në diplomaci.

Mehmet Konica mbante marrëdhënie të mira me diasporën shqiptare. Ai bashkëpunonte me shqiptaret e Amerikës dhe kishte marrëdhënie të mira me Federata Panshqiptare të Amerikës “Vatra”. Ai ishte i besuari i vatranëve dhe kishte bashkëpunuar me “Vatrën” në shërbim të çështjes kombëtare. Mehmet Konica ishte i përzgjedhuri nga “Vatra” për të lobuar me ndërkombëtaret për çështjen shqiptare gjatë viteve 1916-1917. Me shpenzimet e saj, “Vatra” dërgoi dy njerëzit e besueshëm për të njohur qarqet diplomatike e shtypin e kohës në arenën ndërkombëtare për çështjen shqiptare. Mehmet Konica dërgohet në Londër dhe dr. Mihal Turtulli në Lozanë.

Mehmet Konica, po ashtu ishte një prej delegateve shqiptar për të dhënë kontributin e tij në Konferencën e Paqes në Paris, që u hap zyrtarisht me 18 janar 1919, ku rol kryesor kishin shtet si: SHBA, Franca, Britania e Madhe, Italia, etj… .

Mehmet Konica synonte që në Konferencën e Paqes të fitojnë integritetin territorial dhe Pavarësinë e gjithë Shqipërisë. Shqiptarë shpresonin që do të kishin mbështetjen e ndërkombëtareve, veçanërisht të Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Shqiptarët e Amerikës kishin bërë përpjekje të vazhdueshme për ndërgjegjësimin të opinionit publik, mediatike dhe kishin lobuar me zyrtarë të lartë të Shtetit për të mbrojtur çështjen kombëtare shqiptare.

Mehmet Konica ishte në dijeni të bisedimeve midis shqiptarëve dhe përfaqësuesve të Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Sipas burimeve arkivore rezulton se Mehmet Konica mbante marrëdhënie të mira me diasporën shqiptare dhe gjenden disa letërkëmbime me Federatën “Vatra”. Dokumentet evidentojnë se marrëdhëniet e tij me përfaqësues të Vatres ishin të vazhdueshme dhe ai kishte komunikuar rreth situatës në vend dhe kishin shkëmbyer mendime për çështjen kombëtare shqiptare. Po ashtu gjenden telegrame lidhur me vendosjen e marrëdhënieve diplomatike me SHBA.

Gjatë periudhës që Mehmet Konica mbante postin e ministrit të Punëve të Jashtme kishte komunikim të vazhdueshëm me Federatën “Vatra”. Ai ishte informuar edhe lëvizjet e shqiptarëve për ngritjen e marrëdhënieve diplomatike me institucionet amerikane, edhe pse vendi ynë nuk kishte ende ambasadë në SHBA. Në një komunikim të datës 27 mars 1920, vatrani Kostandin Çekrezit, i komunikonte ministrit të Punëve të Jashtme të Shqipërisë, Mehmet Konica se ishin angazhuar për të takuar përfaqësues të Departamentit të Shtetit. Qëllimi i tyre ishte për të njohur institucionet amerikane me gjendjen e shqiptarëve dhe situatën nw vendlindje, si dhe, për të kërkuar mbështetjen e Amerikës ndaj kauzës kombëtare. Një tjetër arsye e diasporës shqiptare ishte që të hapte rrugën e komunikimit në nivel diplomatik me Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Çekrezi njoftonte ministrin e Jashtëm, Konica ku pohonte se kishte zhvilluar takime me përfaqësues të lartë amerikan. Në njoftimin e tij, pohonte se kishte arritur të takonte Sekretarin e Shtetit, z. Bainbridge Colby, dhe shtonte se janë hedhur hapa të rëndësishëm. Çekrezi përshkruante takimin me nota mjaft pozitive dhe shprehej se do të ketë edhe takime të tjera në të ardhmen. Në telegramin dërguar ministrit Konica pohonte sa më poshtë vijon: “Kështu, pra, pasi u mbaruan salutimet e urimet, dhe pasi z. Colby më bëri disa pyetje për punën time, i thashë Shkëlqesës së Tij që dëshiroja tepër që të më jepte një rasë për t’i dorëzuar kredencialet e mia. Shkëlqesia e Tij m’u përgjigj se do të jetë fort i gëzuar që të presë kredencialet, dhe që do ta quante sikur i kish marrë q’atë minutë – sikur të mos i kish me vete. Mbi këtë, nxora dhe i dorëzova kredencialet, dhe pasi u fjalosëm disa kohë, i dorëzova edhe aide-memoiren e bashkëfjalimit përmbi çështjen e njohjes s’independencës së shtetit shqiptar. Sekretari i Shtetit i mori që të dyja, duke m’u zotuar që t’i studonjë që sot. Është për të vënë re se, në krye, z. Colby m’adresoj me fjalët “Mr. Chekrezi”, por pasi i dorëzova kredencialet m’adresoj gjithnjë me fjalët “Mr. Commisioner” dhe, në funt kur do të iknja, përdori dy herë adresimin “Mr. Ministër”, po, siç duket, gabimisht, se nuk më besohet të ketë përdorur me qëllim”. Dokumenti C. A. Chekrezi AQSH, F. 151, V. 1920, D. 31, fl. 43-47, Vatra dhe shqiptaret në Amerikë, dokumente historike I, 1912-1944.

Takimi ishte pritur mirë edhe nga z. Colby, i cili i kishte shfaqur mundësinë Çekrezit për t’u takuar përsëri dhe i premtonte se do të krijonte lehtësira të nevojshme. Në vazhdim të raportit dërguar ministrit Mehmet Konica, Çekrezi i kërkonte udhëzime për takimin që pritej të mbante. Ai shprehej se do të takohej përsëri me Sekretarin e Shtetit dhe mirëpriste sugjerime e udhëzime nga Konica. Nuk kaloi shumë kohë dhe kabllogrami me udhëzime nga Mehmet Konica arrijnë në dorën e Kostandin Çekrezit por nuk jepen shumë detaje rreth udhëzimeve që ai mori.

Ashtu siç ishte njoftuar, Sekretari i Shtetit, Colby, e priti në një takim të dytë Çekrezin. Gjatë bisedës që patën, Çekrezi e njohu me gjendjen e shqiptarëve dhe të Shqipëri, dhe i kërkonte ndihmë e bashkëpunim për të ardhmen e çështjes kombëtare shqiptare. Citoj “:z. Colby i përgjigjet me këto fjalë: “Pas këtyre që po më thoni juve, duket që është nevoja që të merren disa masa”. Atëherë unë i thashë që masa më e mirë do t’ish që qeveria amerikane të njihte qeverinë tonë, dhe e pyeta në se Departamenti i Shtetit mund të pranojë një ministër të Shqipërisë dhe ta njohë si ministër. Sekretari i Shtetit m’u përgjigj që do t’a konsiderojë thellësisht atë çështje dhe do të më përgjigjet së shpejti.” AQSH, F. 151, V. 1920, D. 31, fl. 54. Vatra dhe shqiptaret në Amerike, dokumente historike I, 1912-1944.

Ne mbyllje të takimit ne shenje respekti Çekrezi i dhuron një kopje të librit të tij, “Albanian Past and Present”. Z. Colby, e falënderoi për librin dhe i premtoi se do t’a lexonte me interes të madh librin e dhuruar me autograf prej autorit. Takimi i tyre mbyllet me respekt dhe vlerësime të larta reciproke. Çekrezi pohonte: “Më 23 të këtij muaji u prita për bashkëfjalim për të tretën herë prej Sekretarit të Shtetit, me rastin e Konferencës së San Remos, dhe i çfaqa pikëpamjen t’onë për zgjidhjen e çështjes shqiptare.” Cekrezi shprehej se e çmonte pritje dashamirëse të z. Colby dhe shtonte se i kishte siguruar se do t’i paraqiste presidentit Wilson letrën me kërkesat që kishte marr nga ai. Ndërsa lidhur me njohjen institucionale diplomatike, ai shprehej: “Kur e pyeta se përse nuk m’u përgjigj me të shkrojtur në çështjen e njohjes së qeverisë s’onë, z. Colby më tha që duhet të presim edhe pak kohë për njohjen. “we have to wait for a little while yet”.AQSH, F. 151. V. 1920, D. 31, fl. 62-65. Vatra dhe shqiptarët në Amerike, dokumente historike I, 1912-1944.

Në vitin 1922 Mehmet Konica emërohet në një post të rëndësishëm edhe falë eksperiencës në diplomaci si dhe për shkak të orientimit tij anglo-amerikan. Këshilli i Naltë njoftonte më 20 shkurt 1922 palën britanike se ishte emëruar ministër Fuqiplote në Britaninë e Madhe, Mehmet Konica. Kështu më, 28 mars 1922 paraqiti letrat kredenciale, ministër Fuqiplotë në Angli. Ai shërbeu si Ministër Fuqiplotë në Britaninë e Madhe për tri vite deri në vitin 1925. Mehmet Konica ka karriere të gjatë në fushën e diplomacisë, i cili ka shërbyer në poste dhe vende të ndryshme.

Në karrierën e tij njihet si njeri i përgatitur dhe me eksperiencë në fushën politike e diplomatike. Postin më të lartë e mbajti si kryediplomat, ministër i Punëve të Jashtme, ministër Fuqiplotë në Britaninë e Madhe, si dhe shërbeu në misione të ndryshme diplomatike. Po ashtu mbajti lidhje me diasporën shqiptare dhe përfaqësoi edhe Federatën “Vatra” në arenën ndërkombëtare, ku u angazhua për çështjen shqiptare nëpërmjet delegacioneve të ndryshme shqiptare. Mehmet Konica ndërroi jetë në moshën 67 vjeçare, në Rome, Itali.

Foto: wikipedia.org

Prof.as.dr. Hasan Bello/

Në fund të shek.XIX-të dhe në fillim të shek.XX-të në Perandorinë Osmane ndryshe nga shqiptarët kombësia serbe gëzonte disa të drejta specifike, siç ishte e drejta për tu arsimuar në gjuhën amtare dhe organizimi mbi bazën e komunave kishtaro-shkollore që financoheshin direkt nga Serbia.

Revolucionin xhonturk të vitit 1908 popullsia serbe e shfrytëzoi për zgjerimin e organizatave dhe rrjetit shkollor; për ngritjen e shtypshkronjave, botimin e revistave dhe gazetave, të cilat kishin si qëllim forcimin e hegjemonisë së tyre te shqiptarët, bullgarët, grekët dhe pakicat e tjera në pjesën europiane të Perandorisë Osmane.

Për konsolidimin e kësaj politike në përputhje me rrethanat e reja, përfaqësuesit e komunitetit serb në vilajetin e Selanikut, Manastirit dhe Kosovës organizuan në Shkup nga data 23-26 gusht 1908 një mbledhje të përbashkët. Kjo u realizua me miratimin e Komitetit të partisë “Bashkim dhe Përparim”, që përpiqej t`i përdorte të gjitha kombësitë për interesat e veta.

Në këtë mbledhje u krijua “Organizata Popullore Serbe e serbëve osmanllinj”, e cila kishte degët e saj në vilajetet e përmendura dhe organinin e saj, gazetën “Vardar”, që dilte në Shkup. Kjo organizatë kishte si qëllim që me mbështetjen e Beogradit t`i impononte qeverisë osmane njohjen zyrtare të kombësisë serbe; të rriste numrin e nënpunësve serbë në administratën shtetërore osmane dhe në zgjedhjet parlamentare të nxirrte kandidatët e vet. Nga ana tjetër, ajo synonte që nëpërmjet tyre t`i nxiste xhonturqit për të çarmatosur popullsinë shqiptare në Kosovë, duke e konsideruar këtë si një masë të domosdoshme për ruajtjen e rendit dhe qetësisë. Në fakt, ajo kishte si qëllim që ushtrinë dhe administratën osmane ta përdorte kundër shqiptarëve. Këto veprime ishin në përputhje me politikën e jashtme të Serbisë, e cila drejtonte në prapaskenë këtë organizatë.

Drejtuesit e organizatës të serbëve osmanllinj në bashkëpunim të ngushtë me konsujt e Serbisë në Prishtinë, Shkup dhe Selanik ndërmorën disa takime me përfaqësuesit e Komitetit Xhonturk dhe disa nënpunës të lartë të administratës osmane. Më 19 shtator 1908, në Shkup ndërmjet tyre u arrit në një marrëveshje e përbashkët, sipas së cilës, organizata serbe do të kishte deputetët e saj në sanxhakun e Shkupit, Prishtinës dhe Prizrenit. Prandaj ajo nuk kishte nevojë fare të zhvillonte fushatë elektorale. Për të arritur këtë objektiv ajo duhej të mbështeste kandidatët e Komitetit Xhonturk dhe nga ana tjetër të pengonte nacionalistët shqiptarë.

Veprimtaria e serbëve osmanllinj u shtri edhe në drejtim të propagandës, duke përdorur organet e saj të shtypit. Komandanti i ekspeditës ushtarake, Xhavit Pasha që erdhi në Kosovë për të vendosur rendin, e arsyetonte aksionin dhe masat represive ndaj popullsisë shqiptare gjoja me pozitën e vështirë të serbëve. Ministria e Jashtme në Beograd i justifikonte veprimet e tij me “zullumin e arnautëve” kundër elementit serb.

Organizata e serbëve osmanllinj i përdori organet e saj dhe influencën që kishte te xhonturqit për ta ndezur akoma më shumë zjarrin që shpërtheu kundër alfabetit të gjuhës shqipe dhe patriotëve shqiptarë.

Intriga politike dhe diplomatike serbe për ta instrumentalizuar Revolucionin Xhonturk dhe qeverinë osmane kundër kombit shqiptar në vitet 1908-1912 funksionoi. Një rol për këtë ka luajtur edhe organizata e serbëve osmanllinj dhe komuniteti serb në Kosovë, Shkup dhe Selanik.

Rafaela Prifti/

Një ditë që vjen një herë në katër vjet ka historinë e vet të evolucionit dhe rëndësi të jashtëzakonshme për qytetërimin. Nëse kemi rënë dakord ta pranojmë si një lloj rregullatori të nevojshëm për njerëzimin, mbase ka ende shpresë për të lejuar konvencione të tjera praktike.

Fenomeni prej të cilit muajit shkurt i shtohet dita e 29 i mrekullon mendjet me prirje për shkencat e matematikës, gjurmuesit e origjinës së kalendarëve dhe të interesuar të tjerë. Instituti Teknologjik i Kalifornisë e quan vitin e brishte një modifikim për efekt sinkronizimi të dukurive vjetore të tilla si ekuinokset dhe solsticet. Pra një korrigjim për të drejtpeshuar faktin se orbita e Tokës nuk është saktësisht 365 ditë të vitit, sepse, siç ka konfirmuar NASA, për ta plotësuar udhëtimin duhen edhe gjashtë orë të tjera. Prandaj duke shtuar një ditë ose 24 orë në katër vjet, planeti Tokë e ruan balancën e vet delikate në sistemin tonë qiellor.

Uebsajti i Smithsonian Institute jep shpjegimin shkencor për vitin e brishtë. Midis të tjerave ka edhe një sqarim se edhe pse muaji shkurt mund të ketë 29 ditë, viti mund të mos jetë i brishtë. Për të qenë i tillë duhet të jetë i pjesëtueshëm jo vetëm me 100 por edhe me 400. Për sa na takon neve që jetojmë tani në Tokë, vitet 2020, 2024, 2028, 2032, 2036 janë vite të brishtë. Nëse shkenca do t’i përmbahet kësaj praktike, në vitin 2100 nuk do ketë ditë shtesë, ashtu siç nuk kishte në vitin 1900. Arsyeja e kapërcimit është e njëjta me atë të ekzistencës së saj, thonë shkencëtarët. Pa atë, stinët që ndjekin lëvizjet e hënës dhe diellit do shfazoheshin duke sjellë një kaos të përmasave parahistorike meqë qytetërimet e lashta e ndërtuan jetën e përditshme nga punët bujqësore deri te blatimet për hyjnitë në fazat e hënës dhe të diellit, mbi të cilat u krijuan kalendarët që u trashëguan brez pas brezi.

Periudha e Perandorisë romake përmban plot të dhëna dhe kuriozitete për shumësinë e kalendarëve në hapësirat gjigande të saj. Kalendari i Jul Çezarit i vitit 46 Para Erës së Re ishte modeli i botës perëndimore për qindra vjet. Deri sa në shekullin 16 hyri kalendari gregorian i njohur me emrin e krijuesit të tij. Për shkak se donte që kreshma e Pashkëve të përkonte me stinën e pranverës, Papa Gregori XIII dhe këshilltarët klerikë bënë disa kalkulime të hatashme në kalendarin Julian se kur duhej të kishte apo të mos kishte vit të brishtë. Për 29 shkurtin mund të lexosh sa të duash materiale madje edhe një botim që del vetëm në këtë ditë. Gjithmonë ka shumë kureshtje për ata që kanë lindur në datën 29 të muajit të dytë dhe me të drejtë sepse nuk është fjala vetëm për festimin e ditëlindjes por për pajisjen me patentë automjeti, regjistrime në sigurime shëndetësore etj, data shkakton çrregullime nëse nuk është e ingranuar në sistem.

Duke pranuar 29 shkurtin si praktikë konvencionale për njerëzimin, që rrjedhimisht e bën vitin që jemi 2024 me 366 ditë, është provuar aftësia jonë për dobitë praktike të saj. Dhe për këtë ia vlen të mendosh sot.

Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave/

Ky përfaqësues i shquar i drejtimit letrar të romantizmit, u lind më 1814-n në fshatin e vogël dhe piktoresk të Makisë, në Kalabri. U edukua në kolegjin arbëresh të Shën Adrianit, ku u trajtësua botëkuptimi i tij mbi atdhedashurinë, shtetformimin, rendin shoqëror e politik.

Në vitin 1834, De Rada u nis drejt Napolit për të ndjekur studimet në dëgën e drejtësisë. I gjendur në epiqendrën e “sizmave” kulturore dhe politike të Italisë së Jugut, poeti arbëresh u njoh me lëvizjen letrare të kohës dhe rroku penën për të hedhur në letër krijimet e tij të para. Nën ndikim e ideve të brendësuara, zuri fill vepra e tij e parë e botuar, “Këngët e Milosaos” (1836), që briti kushtrimin për çlirimin e atdheut të stërgjyshërve.

Në vjetët 1847-1848, De Rada botoi “Rrëfimet e Arbrit”, që përmblidhte katër novela në vargje, ku ideja patriotike shprehej me lirizëm të theksuar. Paskëtaj, duke nisur prej vitit 1860, botoi një sërë veprash estetike, gjuhësore, politike, folklorike, siç janë: “Parimet e estetikës” (1861), “Lashtësia e kombit shqiptar” (1864), “Rapsodi të një poeme arbëreshe” (1866) etj, ku përkrahte fuqimisht çështjen kombëtare. Shkrimtari arbëresh militoi në mbrojtje të Lidhjes Shqiptare të Prizerenit, duke protestuar kundër cënimit të terësisë tokësore të Shqipërisë. Për përhapjen e mesazheve politike në mbrojtje të interesave kombëtare, do t’i vinte në ndihmë edhe publicistika. Në vitin 1883, ndërmori përsipër botimin e revistës së parë në gjuhën shqipe, “Flamuri i Arbërit”, në numrat e së cilës ngulmohej për autonominë e Shqipërisë.

Në vitet 1890-të, De Rada përfundoi poemat “Skënderbeu i pafat” dhe “Gjon Huniadi”. Ai organizoi edhe dy kongrese gjuhësore për çështjen e shqipes (Koriljano Kalabro, 1895, Ungër, 1897), si edhe mori pjesë në Kongresin XII-të të orientalistëve ne Romë, ku si rezultat i përpjekjeve të tij u çel një katedër e shqipes në Institutin e Gjuhëve Orientale në Napoli.

#ArkivatFrymëzojnë

#ArkivatKujtojnë

#JeronimdeRada

See insights and ads

Create Ad

Like

Comment

Share

Mehmet Prishtina/

Simboli i mendimit dhe veprimit politik e kombëtar, Adem Demaçi, në një fjalim të para disa viteve kishte dhënë përgjigje se nga duhet të shkojnë përpjekjet e shqiptarëve: “Unë jam një ushtar i devotshëm, i papërkulshëm i Hasan Prishtinës. Aty ku e la Hasan Prishtina ne do ta vazhdojmë së bashku, derisa të krijojmë shtresën tonë hasaniste, e atëherë nuk do të ketë fuqi që na del përpara!”.

A mundet që kjo porosi madhore e Adem Demaçit të shndërrohet në doktrinë të përbashkët të dy shteteve tona – Shqipërisë dhe Kosovës, duke mbindërtuar edhe ide të reja që do ta bënin më kuptimplot kauzën e përbashkët të shqiptarëve. Parasëgjithash duke hartuar një strategji veprimi për ato tema që janë në harmoni të plotë me interesat jetike të shqiptarëve, por që nuk dalin jashtë projeksioneve eurointegruese të BE-së. Politika e jashtme, arsimi, kultura, ekonomia, turizmi, agrobiznesi, energjetika – janë disa nga çështjet që mund të ngrihen si shtylla të një projekti të përbashkët, për të cilat ka nevojë brezi i tanishëm i shqiptarëve, por mbi të gjitha ka nevojë e ardhmja e përbashkëta e shteteve tona. Nëse dikur Hasan Prishtina në kancelaritë e Evropës artikulonte fuqishëm idetë e një aspirate të përbashkët kombëtare të shqiptarëve të cilën po atakonin shtetet shoviniste fqinje dhe aleatët e tyre evropianë, sot Shqipëria dhe Kosova mund të artikulojnë hasanizmin me kode të reja që i përshtaten rrethanave e konteksteve rajonale e ndërkombëtare.

Shtresa jonë hasaniste, për të cilën fliste para disa viteve Demaçi, tani mund të fillojë të fuqizohet, sepse në Tiranë dhe Prishtinë janë dy qeveri legjitime të cilat kanë shanse që të ribëjnë unitetin kombëtar jo me fjalë boshe por me punë konkrete. Edi Rama dhe Albin Kurti kanë nevojë të jenë bashkë në projeksionet e tyre qeverisëse, jo pse me këtë do të fitojnë më shumë vota në kampet e tyre politike, por pse me këtë do t’iu japin shqiptarëve më shumë kredi morale e shpirtërore për një frymëmarrje që do t’ua pastronte mushkëritë nga pluhuri i keqkuptimeve e ngatërresave të kaluara.

Lavdi jetës dhe veprës së Adem Demaçit!