Interviste – Page 118 – Dielli

Histori Suksesi- Prof. Nora Çashku

November 9, 2015 by dgreca

Nora Cashku – Prof. ne Piano ne Universitetin e Arteve spikat individualitet të lartë artistik, temperament dhe mjeshtri të lartë/
Histori Suksesi nga Liliana Pere/
Profili i Pianistes Prof. Nora Çashkut/
Prof.Piano Nora Çashku pas përfundimit me rezultate të shkëlqyera të liceut artistik “Jordan Misja” në degën e pianos, fillon studimet e larta në vitin 1970 në Akademinë e Arteve nën udhëheqjen e Prof. Margarita Kristidhi.
Në vitin 1973 vazhdon studimet në Bukuresht nën drejtimin e Prof. George Halmoş.
Nora Çashku është pianiste me një aktivitet mjaft të gjërë koncertal si brënda ashtu dhe jashte vëndit.
Fituese e disa çmimeve kombëtare.
Ka koncertuar me shumë sukses në Francë, Gjermani, Itali, Rumani, Svicër, Kosovë, Maqedoni, Izrael etj.
Në repertorin e saj bëjnë pjesë vepra të kompozitorve botërorë si:
Chopin. Bach, Mozart, Beethoven, Rahmaninov, Salieri etj, si dhe Koncertet për piano dhe orkestër të kompozitorëve Çesk Zadeja, Tish Daija, Feim Ibrahimi, Aleksandër Peçi, Lejla Agolli, Kujtim Prodani, Liman Maloku.
Ka interpretuar Albume pianistike dhe sonata të Tonin Arapit dhe të Kozma Larës, Albert Paparisto, Aleksander Gashi e Feim Ibrahimi etj
Në veprimtarinë e saj artistike ka bashkëpunuar me artistë të shquar shqiptar si : Inva Mula, Gjergj Antoniu, Ibrahim Madhi, Rajmonda Koço, Astrit Selita, Renato Ripo, Piro dhe Pandosh Gjezi, Klodiana Skënderi, Shqipe Zani, Vangjush Papadhimitri si dhe me një sërë instrumentistësh të huaj si: Marius Lācraru(Ruamani) dhe Adalbert Scočič( Austri)e Ismail Aşan ( Turqi).
Në koncertet e saj kanë dirigjuar dirigjent shqiptarë si:
Rifat Teqja, Ferdinand Dedja, Eno Koço, Ermir Krantja, Petrika Afezolli, Jetmir Barbullushi ,Alqi Lepuri, Bujar Llapaj, si dhe dirigjenti Jusuf El Sisi (Egjypt).
Në fondin e Radio Tiranës, pianistja Nora Çashku ka mbi 20 orë muzikë të inçizuara pianistike, duke kontribuar me interpretimin e saj në pasurimin e fondit tonë muzikor jo vetëm me muzikë të huaj por dhe me atë kombëtare.
“Interpretimi i pianistes Nora Çashku dallohet për një individualitet të spikatur artistik, temperament dhe mjeshtri të lartë teknike, trajtim bashkohorë të materialit muzikor dhe aftësi komunikuese me spektatorin” karaktersitika të shprehura nga kritika vëndase dhe e huaj.
Nora Çashku ka dhënë koncerte thuajse në të gjitha qytetet e e Shqiperise si dhe ne Kosove dhe Maqedoni. Ajo është e para pianiste që futi në Shqipëri interpretimin pianistik të teknikën së muzikës moderne pianistike. Ajo është e para pianiste e ansmblit “ASMUS”.
Ka një aktivitet jo vetem koncertal por dhe pedagogjik prej 39 vjetësh. Gjatë karierës pedagogjike ka udhëhequr mbi 90 studentë pianistë, një pjesë e të cilëve kanë krijuar emrat e tyre në botën e muzikës si brënda ashtu dhe jasht vëndit, si Jusuf Beshiri, Ida Tili Trebicka, Rudina Ciko, Klejda Tare, Lea Kilica, Zana Ngjela, Erjona Nurçelli, Xheni Afezolli, Erga Halilaj, Fjorda Veizaj etj.
Në vitin 1998 Nora Çashku është specializuar në Konservatorin Superior të Parisit për muzikën e shekullit XX.
Është themeluese e Konkursit të Muzikës Franceze në Akademinë e Arteve.
Nga viti 1997-200 ka qënë dekane e Fakultetit të Muzikës në Akademinë e Arteve.
Ka qene shefe e katedres se pianos ne vitin 2008–2011
Ka titullin Profesor qe ne vitin 1999.
Është bashkëautore e një libri “Metodë për Piano” si dhe e një “ Manuali Pianistik”
Ka kryesuar disa juri muzikore kombëtare dhe nderkombetare.
Liliana per Nora Cashkun:
Nora Cashku është nje grua qytetare Prof, ne piano ne profesion me origjine Përmetare dhe lindur në Korce. Ajo trashëgon nje kulture te pashembullt nga keto qytete te origjines se vet. Sapo e takon dhe mëson qe ajo është përrmetare ne origjinë bën barasvleresimin e karakterit te saj miqësor , te ëmbël , të butë, te kulturuar, te qete , plot respekt me dashuri e personalitet të vërtetë te nje gruaje arti. Ajo rrezaton mirësi dhe kulturë ne tërë qënjen e saj. Nora rrjedh nga dy qytete ku parametrat dhe intensiteti i vlerave kulturore është i lartë. Dialekti i pastër i te folurit te Norës të kujton Përmetin, origjinen e saj qe është vendlindja e pishtarëve të Rilindjes Kombëtare vëllezërve Frashëri, e dhjetra dijetarëve, studjuesve, artistëve në fushën e pikturës, skulpturës, historisë, gjuhësisë, muzikës popullore, etj., si Dora D’Istria. Jo më kot të huajt ishin dashuruar pas këtyre qyteteve Permetit dhe Korces, aq sa rrugët e tyre ne vere nuk mbeten kurrë bosh nga vizitorët e huaj . Të dy qytetet per Noren jane aq te dashur dhe te preferuar sa ajo flet me mall dhe nostalgji te madhe. Përmeti dhe Korca jane dy qytete sinonime te qytetarisë, urtësise muzikes, traditave, mikpritjes se rrallë, qytete te luleve, te këngëve popullore, serenatave dhe timbrit te bukur te sazeve popullore, etj, Korça përbën një nga qëndrat kulturore më të rëndësishme të Shqipërisë. Vetë muzeumet e shumta në qytet përshkruajnë aktivitetin kulturor ndër shekuj. Është e mirënjohur shkolla e parë shqipe në këtë qytet që daton në vitin 1887, shkolla e parë në Shqipëri për vajza, si dhe liceu ndërtuar në vitin 1917. Biseda në zyren e Nores ishte nje bisedë dinamike, tejet miqesore midis dy grash , nenash dhe profesionistesh ne fusha te ndryshme, por me nje kulm respekti e dashurie te rralle. Zyra e Norës ku qëndruam disa herë ishte si një shtëpi magjike ne përralla, e arrenduar me shije te kuruara estetikisht , me piano, lule qe të vareshin mbi kokë, perde te bukura që krijonin një gjysëm errësirë,me fotot e muzikantëve te mëdhenj përballë pianos, nje tapet i bukur me motive korce, ambjenti i harmonizuar me tingujt e pianos qe Nora luajti per mua, me nje kulture te larte aristokrateje.
******************************************************************************

Jeni te lutur te ndiqni Intervisten:
E dashur Nora.
Prejardhja juaj familjare është e lidhur fort me dijen, artin dhe muziken. Sa e prirë keni qene ju per te trasheguar artin dhe kulturen e familjes? C’fare ruani ne kujtesën tuaj nga familja juaj? Sa determinant dhe ndikues ka qënë modeli dhe edukata e prinderve tuaj? Nje përshkrim ne detaje, desha ju lutem…
Jam lindur ne Korce ne 31 Mars ne vitin 1952. Ne moshën 9 muaj familja ime u transferua ne Tirane, per arsye se motra ime e cila ishte 14 vjet me e madhe se une dhe vellai, qe ish 12 vjet me i madh se une, studionin ne Liceun Artistik Jordan Misja ne Tirane, perkatesisht motra per kanto dhe vellai per piano. Pjesa tjeter e familjes ishte nëna ime, babaj im qe ishte aktor ne teatrin e Korcës dhe dy vëllezër me te mëdhenj. Pra jam fëmija e pestë e familjes Shkaba. Origjina e familjes time është Përmetare nga te dy prinderit. Babai im është larguar nga Përmeti qe ne moshën 3 vjecare ne Stamboll, ku i ati i tij ishte emigrant. Është shkolluar ne Robert Collegj, atje dhe pasi i kreu studimet vendosi te hapi nje shkollë shqipe ne Üsküdar ku jetonin shumë shqiptarë dhe ndër te tjerë shume kusherinj te tij. E hapi shkollen dhe i vuri emrin “Kosova” dhe ngriti nje flamur shiptar. Kjo gje u pa e papëlqyeshme nga administrata turke e kohës dhe mer urdhërin e largimit nga Turqia. I detyruar nga ky urdhër largohet me nënën dhe motrën e tij, se i ati i kish vdekur, drejt Rumanise dhe vendoset ne Kostanza, ku jeton per 9 vjet si tipograf i nje gazete shqipe. Me pas kthehet ne Shqiperi ku punon si kryetar komune ne disa qytete te Shqiperisë (ne kohen e Mbretit Zog), Nena ime ka qene nga ato grate permetare me vlera te vecanta, roli i se ciles ka qene determinant ne edukimin e femijve, si dhe ne administrimin ekonomik te familjes. Pra sic tregova familja erdhi ne Tirane ne Janar te vitit 1953 dhe shume shpejt u integrua ne jeten e Tiranes. Babaj aktor ne Teatrin Popullor, ndersa nëna guzhinjere ne nje cerdhe femijesh.Vellezrit dhe motra ime ishin neper shkolla, ndersa une duke u ritur. Kjo rrjedhe e bukur e familjes time, pësoj nje carje te papritur, atëhere kur une isha vetem 5 vjec.Vellaj im i dyte, i cili studionte piano dhe qe i kish mbushur 16 vjec, e qe ishte, sic thonë shokët e tij, nje pianist shumë i talentuar, aksidentalisht plagoset me armë nga nje kushëriri jone dhe pasi rojti tre dite u largua nga kjo jetë. Ne ato tre dite te fundit te jetes se tij, Lulzimi i jepte kurajo nënës time, duke i thënë se shumë shpejt do te shërohej dhe se do e luante piano me katër duar me mua. Ehh ….ky ishte misioni qe une pa vetedije mora mbi vehte per ta cuar deri ne fund endren e vellait tim Lulzim Shkaba.
Profesore Nora. Mbresat nga fëmijeria i ruani fort sepse ajo ne disa raste ju ka ligështuar Une ndjeva dhimbje kur mesova historine e humbje se vellait, por ne anen tjeter falë këmbenguljes tuaj ju vazhduat te punonit fort për të vazhduar ëndrën e vëllait, të studionit për piano, rrëfeni ju lutem, si vazhdoi me tej , kush ka qënë shtysa juaj e madhe ne kete rrugë formimi?

Kam kaluar nje fëmijëri shume te veshtire, ne sensin e atmosferës se zymtë qe pllakosi familjen time. Kujtoj shume mirë, madje e kam ne vesh akoma zërin e nenes time, kur kthehesha nga shkolla dhe hynja ne oborr dhe qe larg dëgjonja zerin e nënës time që qante. Dikur kujtoj qe për tia shmangur vehtes atë dridhje qe me shkaktonte zëri i nënës, gjeta nje zgjidhje. Sapo hyja ne oborr thërisja fort, që nëna te dëgjonte: Mora 3 dhjeta, mora 4 dhjeta…..Nderkohe tani e realizoj qe përkushtimi im ndaj pianos ishte ndër te tjera ajo cfare familjes time i krijonte nje qetesi dhe detyrim për të më krijuar te gjitha mundësite qe une te shpalosja talentin tim.
Fillova pianon me te njëjten mësuese qe vëllaj im bente, zysh Eli Kacidhja. Nje zonjë e rallë kam qejf t’i them. Nje mësuese e cila me mësoj, pervec se si të luaj piano, te jem nje gjykatëse objektive në gjithcka, te kujdesem per te patur nje ambjent estetik dhe atmosfere artistike ne mjedisin e punes, si dhe te zgjeroj interesat ne funksion te ngritjes intelektuale. Zysha ime Eli Kacidhja, e cila jeton ne Kanada ndonese është ne nje moshë disi te thyer, ende është model i shkelqyer per mua. Ajo cdo dite jeton me librin e pianon dhe lulet. Takimi qe patem para dy javesh ne Tirane disa nxenese te saj ishte nje mrekulli……

E dashur Nora: Sa kane ndikuar tek Nora mësuesit dhe familjarët si elementi me promotor, nxitës dhe autoritar, kush ka qene pedagogu juaj i preferuar, inkurajues në edukimin dhe formimin tuaj si Pianiste?
Në formimin e nje artisti apo nje njeriu, rol shume te rendesishem kane përvec familjes, mesuesit.Unë me shume respekt kujtoj disa mësues, te cilet jane bëre pjesë e formimit tim artistik. Ka qënë i nje rëndësie shume te madhe ndikimi dhe puna qe ka bërë me mua mesuesja e pianos ne shkollën e mesme, znj Adriana Dizdari. Me perkushtimin e saj ne ato vite te rëndesishme per formimin e mëtejshem te nje adoleshenteje, Adriana Dizdari diti te nxisi tek unë ndjenjën e pergjegjesise skenike si dhe formimit si pianiste soliste. Kam filluar studimet ne Institutin e Lartë te Arteve ne klasën e pjanistes se mirënjohur, Margarita Kristidhi. E kam quajtur si elementin emancipues te atij institucioni pedagogen time dhe kam kuptuar prej saj se te jesh nje artiste nuk mjafton te lëvizesh gishtat, por te kesh nje figurë te plotë te pajisur me vlera te tjera.
Prof Nora. Formimi juaj professional ka vazhduar te perfeksionohet me vazhdimin tuaj te studimeve ne Bukuresht, ne aspektin profesional mund ta them me plot goje qe e keni merituar, dhe zoti po ju kthente borxhet ne lidhje me fatin?
Po e vertete Liliana. Fati ne kete drejtim me ka ndihmuar.
Kurorezimi i ëndrës time ndodhi atehere kur mora bursën nga shteti, per të vazhduar studimet ne Bukuresht – Rumani. Fati im përkoj me faktin qe u vendosa ne klasen e Prof Gheorghe Halmosh. E gjendur para nje shoqërie te emancipuar dhe pjese e nje klase me pianiste, te cilet ishin laureat te cmimeve te mëdha ne festivale te rëndësishme ndërkombetare, më është dashur te punoj shumë dhe jo vetem ne piano, por edhe në eleminimin e boshllëqeve kulturore qe trashëgoja nga vinja. Ne kete periudhe rolin kryesor pervec profesorit i cili ishte orientuesi im, do ta kish dhe shoku, miku im i asaj kohe, e me pas bashkëshorti im, Kujtim Cashku. Duke qëne te dy student arti, ne plotesonim njeri tjetrin me specifikat individuale te profesioneve tona. Dita jonë ne ato vite shkolle kishte nje dinamike te tille, e cila bente qe te shfrytezohej maksimalisht në drejtim të aftesimit tone.Vite te arta dhe shumë dominante ne përcaktimin e se ardhmes.
E dashur Nora. Eksperienca juaj ne Universitetin e Arteve prej 39 vjetesh është vërtet një pasuri per artin dhe muzikën e nje kombi, nje eksperience jetësore, me plot bindje nje pasuri e ngritur prej pasionit këmbënguljes dhe profesionalizmi te lartë. Cfare do te thotë te jesh një artist ne nivele te larta, te kerkuara , per publikun për fushen akademike dhe ate studentore?
Pas diplomimit tim ne Tirane, pasi u prishën mardhëniet me Rumanine, fillova aktivitetin pedagogjik i cili prej 39 vjetësh më ka bërë qe ne jetën time te numërohen rreth 90 studentë pianiste te diplomuar nga une dhe nje numër mjaft i madh nxënësish qe mësojne piano. Kam patur nje përkushtim dhe dashuri per profesionin e pedagogut, ndonëse prirjet e mija kane qënë per soliste në piano. Nuk jam shkeputur asnjëherë nga skena dhe kjo jo vetëm per pasionin per skenën, por edhe se autoriteti i nje pedagogu është shumë më i vlefshem per mesimdhënien kur është artistik, i kombinuar me ate pedagogjik e shoqëror. Ne raportet e mija me studentet, une kam zgjedhur te kem nje mardhënije sa te afërt aq edhe kerkuese. I kam pare gjithnjë me dashurinë dhe preokupacionin e nje nëne studentet dhe nxënësit e mi. Sic e thashë dhe me lart prej 39 vjetesh jam e përkushtuar ne pedagogji. Është pervec nje pune tejet e veshtrë, se mer ne dore nje talent dhe ate duhet ta zhvillosh, por ne te njëjtën kohe, pas nje eksperience jetesore, mund te them me plot bindje se kam nje pasuri te ngritur prej meje, e cila sot kontribuon ne Shqiperi dhe ne botë denjësisht. Jam krenare per studentët e mij si Thomaidha Tili Trebicka, Lidjana Morcka, Ejona Gjermeni, Magi Dizdari etj, etj, qe denjesisht aktivitetin e tyre pianistik e ushtrojne ne USA, apo Jusuf Beshiri e Tonin Suli……e shume te tjere ,ne Itali, Gjermani, France, Greqi, Belgjike, Angli, e kudo ne bote. E gjitha kjo se pari ben te krenohemi per talentet qe Shqiperia prodhon dhe se dyti, qe kemi patur nje shkolle artistike me mesues e pedagoge te pergjegjshëm dhe te perkushtuar totalisht. Sigurisht qe nuk jam shkeputur asnjehere nga skena dhe kjo jo vetem per pasionin qe kam per te, por edhe se autoriteti i nje pedagogu është shume me i vlefshem per mesimdhenien kur është artistik, i kombinuar me ate pedagogjik e shoqeror.
Prof Nora. Ju jeni nje Prof. pedagoge per piano, i nje instrumenti te bukur elegant, qe me tingujt e saj formon nje magji te vertetet. Sa pune e pergjegjshme sublime i është dashur Nores per te arritur majat e suksesit si artiste e talentuar dhe sa i vlefshem është per mesim dhenien kur formimi artistik është i kombinuar me ate pedagogjik e shoqëror. Cfare do te thotë te jesh nje artist ne nivele te larta, te kërkuara , per publikun per fushën akademike dhe atë studentore?
Sigurisht te jesh nje artist instrumentist do te thotë te jesh formuar përmes nje disipline te hekurt pune dhe une jam perpjekur qe kete gjë ta ushtroj dhe kërkoj me studentet, duke u perballur me veshtiresite qe koha ka dhe mund te them se ja kam dalë.
Ne te gjithe karieren time nje rol te madh ka pasur edhe familja. Une e kam pare familjen si keshtjellën time te shenjtë. Nje familje tashme e madhe me artiste, pasi djali dhe nusja jane kineaste dhe femijet e vegjel mesojne piano, jane nje pasuri e cila nuk ka cmim.
Neqofte se do te beja nje bilanc te jetes time te deri tanishme mund te them se ndjehem nje grua ,nje nene, nje artiste e realizuar dhe krenare qe zgjodhem te kontribuojme familjarisht ne vendin tone.
Falenderim Prof. Nora Çashku/Pianiste

Une dua te falenderoj Organizaten e Gruas Shqiptare ne Bote, e ne menyre te vecante Presidenten e saj, Zonjen e nderuar LILIANA PERE, per perpjekjet titanike qe ajo ben, per njohjen dhe promovimin e vlerave te GRUAS SHQIPTARE NE BOTE. Ne jemi nje popull i vogel, por me vlera te ndritshme, shkelqimin e se cilit shpesh here e japin grate dhe kjo levizje, ky trend i evidentimit te ketyre vlerave per mua duhet te vleresohet si mision i shenjte.
Faleminderit zonja PERE

Falenderim nga Liliana
Ju faleminderit e dashur Prof. Nora Cashku. Ishte nje obligim dhe nder per mua qe bisedova me ju. Suksesi juaj i ka kapërxyer kufijte e vendit. Ju jeni ne shkallen me të lartë të profesionit dhe të personalitetit si grua ne c’do këndvështrim.
Do te thosha se jam ndjerë absolutisht dyfish e lumtur, dhe e nderuar per ju patriotja ime, qe bisedova gjatë, u mbusha me respekt e dashuri, per cilesite dhe virtytet e larta qe ju zotëroni dhe transmetoni tek te tjerët, si nëne e shkelqyer, si grua, dhe Prof. pianoje e suksesshme me nje nivel te lartë professional artistic dhe akademik.
U largova nga zyra juaj me nje ndjenjë adhurimi dhe admirimi.
Le te krenohemi per vendin tone qe ka bija, gra te tilla, figura te realizuara, dhe zonja te vërteta, qe shkëlqejne, dhe profesorë te tille që me aftesite e tyre te larta kane kane kontribuar ne edukimin e studentëve te tyre qe kane bere emer ne Bote.
E tille eshte Prof. Nora Cashku, nje artiste dhe nje emer i madh i muzikes shqiptare.
Liliana Pere
Ing Informatik
Presidente
Organizimi Internacional.
”Gruaja Shqiptare Në Botë”
Honorary Advisor of Diplomatic Mission DMPP

Rama zbulon gabimin e vetëm të tij në dy vjet qeverisje

November 6, 2015 by dgreca

Kryeministri Edi Rama në emisionin “Top Story” ka “zbuluar” edhe gabimin e vetëm, sipas tij, që ka bërë ai në këto dy vite qeverisje. Ai thotë se qeveria e tij nuk ka asnjë dështim, por përmend një gabim, që ai e cilëson si jo të vogël. Gabimi i vetëm i Ramës është vonimi i operacionit për energjinë. Kryeministri ka deklaruar se nuk duhet të hezitonte të niste këtë aksion, por pranon se vlerësimi i atëhershëm nuk ka qenë i duhuri. “Kam bërë një gabim që operacionin e energjisë kam hezituar ta filloj më përpara. Nuk është një gabim i vogël, duhet ta kishim filluar më përpara. Vlerësimi i bërë ka qenë një vlerësim për të qenë të kujdesshëm dhe nuk ka qenë një vlerësim i duhur. Në fakt, po ta llogarisim se çfarë do të kishim fituar i bie të mos jetë një gabim i vogël”, tha kryeministri Rama. I pyetur se ka ndonjë gabim tjetër të tij në këto vite qeverisje, Rama fillimisht deklaroi se “në qoftë se do merrnim sektor për sektor gjithmonë do thosha që ka qenë gabim sa herë që është hezituar për ta bërë më shpejtë dhe me më thellësi një hap, një veprim, në kuptimin e reformave”, ndërsa më pas ka përmendur edhe një tjetër. “Do një gabim tjetër? Ka qenë gabim që shpërndamë leje legalizimi në fushatë. E kam thënë edhe më përpara, ka qenë shumë gabim. Nuk duhej ta bënim një gjë të tillë”, u shpreh Rama.

SI E NJOHA PIKTORIN SHQIPTARO-AMERIKAN NE ALBANY

October 30, 2015 by dgreca

Artisti në mërgim: Intervistë me Niko Danaj (Vlozer)/
Përgatiti per Diellin, Erjus Mezini
Niko Danaj, apo siç njihet me emrin e tij artistik Vlozer, e njoha në Ollbeni të Nju Jorkut (Albany, NY) rreth katër vjet më parë, kur isha në kërkim të një baneseje. Me rrobat e punës unë, me rrobat e punës edhe Niko nisëm të soditnim banesën ku do të vendosesha dhe zumë diskutime krejt të rëndomta të stilit sa është qiraja, cilat janë harxhimet plus, kur ishte lyer ndërtesa, etj. U strehova si përfundim aty dhe çdo pasdite vëreja Nikon që kthehej me makinën e punës dhe futej në garazh. “Do të jetë duke përgatitur veglat për ditën e nesërme”, shestoja –duke pasur në mendje faktin që shumë shqiptarë të Amerikës jetojnë vetëm për të punuar. Një pasdite m’u nevojit diçka dhe vendosa që të pyesja Niko punëtorin. Iu drejtova garazhit dhe vura re se përbri hyrjes që dukej nga dritarja ime kishte edhe një hyrje tjetër që fshihej. Në hyrjen në të majtë (ajo që shikoja unë nga dritarja) Niko punëtori kyçte makinën edhe veglat çdo pasdite, kurse hyrja e djathtë (ajo që sapo zbulova) strehonte Nikon tjetër, pra Vlozerin. I thirra në emër për t’i kërkuar një vegël dhe Vlozeri më shfaqet përpara me një kapelë me strehë të rrumbullakët dhe një pllakë druri të mbushur me bojëra. Duke buzëqeshur më ftoi në vendin e punës dhe ajo që konstatova ishte se aty nuk kishte vegla, hekurishte dhe gëlqere, siç e pandehja unë, por kishte vepra arti. Si në ëndërr, ai garazh i rëndomtë mu mbush me tablo dhe piktura të llojlojshme. I sodita të gjitha një e nga një dhe e harrova fare shkakun përse kisha kërkuar Niko punëtorin. Tani e vetmja gjë që doja ishte të mësoja diçka nga Niko artisti, Vlozeri. Folëm gjatë atë pasdite me Vlozerin: për artin, për pikturën, për poezinë, për shqiptarët, për Amerikën, për ne artistët në mërgim. Diskutimet tona nuk kishin fund, por as pikturat e Vlozerit. Ajo që më bënte përshtypje ishte se për çdo punim të tij, Vlozeri më thoshte se nuk e kishte përfunduar ende. I shikoja me vëmendje tablotë, për të gjetur ndonjë mangësi. Por asgjë nuk mungonte aty brenda. Shikoja nga Vlozeri i habitur. “Nuk ka përfunduar ende”, përgjigej bindshëm –duke më bërë që ta vrisja mendjen më shumë. Kaluan katër vite që nga ajo kohë dhe Nikon e takova rastësisht përpara disa ditësh. Tani më tregoi sesi e kishte lënë punën e ndërtimit, për t’u marrë vetëm me pikturën. Diskutimi rodhi natyralisht, për pikturën, për poezinë (Vlozeri është edhe poet), për ne artistët në mërgim. Kësaj radhe nuk desha që bisedën ta merrte era. Aty tek pinim kafenë, nxora një bllok dhe nisa të regjistroj pyetjet e mia dhe përgjigjet e Vlozerit, të cilat po i ndaj më poshtë me lexuesin…
Zoti Danaj, na flisni pak për karrierën tuaj. Kur keni nisur të merreni me pikturën?
Niko Danaj/Vlozer: Ishte 4 prill 1966. Unë isha dymbëdhjetë vjeç. Sëbashku me shokët po luanim në kodrat mbi shtëpitë tona, në qytetin e lindjes, Vlorë. Ato që më frymëzuan ishin lulet e verdha gjeshtre, me aromë dhe shumë të bukura. Këputa disa, shkova në shtëpi dhe fillova t’i vizatoja me laps. Ato lule ishin shkëndija që ngjalli talentin tim. Më vonë vazhdova kurse për pikturë. Më 20 dhjetor 1973, si njëri nga më të mirët e qytetit në pikturë, më zgjodhën delegat në konferencën e talenteve të reja që zhvillohej në qytetin e Korçës. Suksesi im i madh erdhi më 28 nëntor 1976 në Ekspozitën Kombëtare të Rinisë, ku u përfaqësova me dy piktura. Piktura e parë titullohej “Stazhieri” dhe ishte kompozim portreti i një të riu gjimnazist, mbi kanavacë me bojëra vaji dhe përmasë 75 me 55 centimetra. Piktura e dytë ishte një peizazh nga Ullishtja e Vlorës, 40 me 40 centimetra mbi kanavacë, me bojëra vaji poashtu. Pas këtij suksesi të bujshëm, kritikët e artit realsocialist me një konferencë vlerësimi të pikturave më kritikuan për surrealizëm modern dhe abstraktionizëm, paçka se unë nuk e njihja fare atë rrymë arti në atë kohë. Ishte viti 1977 ku përpara mu çua një mur betoni i zi që s’më lejonte të shikoja më të voglën hapësirë drejt ëndrrës sime. Megjithatë, mbeta i dashur dhe i respektuar nga shokët e mi dhe prej tyre mora emrin tim artistik, Vlozer.
Disa sekrete të teknikës suaj. Cilat janë mjetet që përdorni, ngjyrat, materialet, tablotë, etj. Përse preferoni këto mjete dhe jo diçka tjetër?
Vlozer: Sekretet e mia artistike lindin gjatë punës dhe zhvillohen bashkë me ëndrrat e mia. Sepse lexuesi duhet ta dijë se për artistin çdo vepër është e veçantë dhe si e tillë ajo jeton me mua. Përsa u përket mjeteve që përdor, ato janë të shumta. Lapsat e ndryshëm, blloqet e vizatimit, penat grafike, pastelet, bojërat e vajit, kanavacat dhe shumë e shumë të tjera.
Me cilën rrymë piktorësh e identifikoni veten? Cilat janë motivet/subjektet e pikturës suaj?
Vlozer: Arti që më frymëzon dhe dashuroj është arti realist. Megjithatë, më ndodh nganjëherë të frymëzohem edhe nga arti modern dhe abstrakt. Motivet e mia të dashura janë protretet, peizazhet, natyra e qetë dhe skicat nga më të ndryshmet. Tek portretet ideja është që të arrij botën shpirtërore, psikologjinë, ngjashmërinë dhe jetësimin e personazhit. Tek peizazhet përdor teknikën koloristike, gjallërinë apo ndjesinë e lëvizjes. Ndërsa natyrave të qeta që pikturoj unë u jap sa më shumë harmoni.
A keni pasur influenca nga piktorët shqiptarë?
Vlozer: Një nga piktorët vlonjatë që më ka ngjallur gjithnjë interes dhe respekt është Nestor Jonuzi. Me veprat e tij ai ka shërbyer si një mentor në hapat e mia të para në pikturë.
Kohët e fundit është vënë re se piktura ka hyrë seriozisht në epokën dixhitale. Shumë artistë sot preferojnë të pikturojnë mbi tabletë, sesa mbi tablo. Si e komentoni këtë zhvillim në pikturë?
Vlozer: Sa më shumë që modernizohet jeta njerëzore, aq më shumë shkatërrohet arti realist. Merrni si shembull zenitin e artit përgjithësisht dhe të pikturës veçantisht përgjatë Rilindjes së Evropës, në shekullin e 16të. Ndërsa moderniteti i ynë është mbytës. Në një kohë si e jona është shumë e vështirë që të krijohen mendje të mëdha krijuese. Për mua arti duhet të jetë vetëm real. Këtu e kam fjalën që të ekzistojë lidhja e drejpërtdrejtë e piktorit me objektin, peizazhin dhe mjetet.
A ka piktura një funksion në shoqërinë e sotme? Nëse po, cili është funksioni i saj?
Vlozer: Po. E besoj që ka një funksion, por jo në përmasa të mëdha. Funksioni i pikturës është i përhapur kudo. Çdo piktor ka rrymën, idetë, kompozimet dhe fantazitë që dallojnë artin e tij.
Na flisni pak për jetën e artistit në mërgim. Cilat kanë qenë peripecitë që keni hasur si artist në mërgim? Është e lehtë të jesh piktor shqiptar në Amerikë?
Vlozer: Jeta e artistit në mërgim është e shuajtur gjer në masën 95 përqind. Pra nëse ai rilind, kjo do të jetë në sajë të ëndrrave të tij. Që të bëhesh artist duhet t’i kesh xhepat plot. Nuk duhet të bësh as dhe një punë tjetër, përveçse t’i dedikohesh rrugës së artit, pasionit dhe talentit që ke si artist. Në mërgim unë nuk kisha mundësinë që të vazhdoja ëndrrën time. Duke dashur të mbaja familjen dhe të edukoja fëmijët, doemos që iu nënshtrova fatit të kundërt duke punuar me orar dhe pa orar, shtatë ditët e javës. Amerika t’i jep mundësitë për t’u bërë dikushi në të gjitha fushat e jetës, u sakrifikova unë që fituan fëmijët e mi.
A do duhej dhe a do mundej shteti shqiptar që të mbështesi piktorët? Nëse po, për cilin shkak?
Vlozer: Politikanët shqiptarë nuk interesohen për artistët shqiptarë të çdo fushe, kudo që ata ndodhen nëpër botë. Nuk ka shans që artistët emigrantë të ndihmohen ose të stimulohen nga udhëheqësit shqiptarë. Çdo artist sot mundohet të gjejë vetveten.
A keni ndonjë këshillë për fillestarët e pikturës?
Vlozer: Ajo që unë mendoj për fillestarët së pari është talenti. Së dyti, mendoj të hap kurse në pikturë, arkitekturë, histori dhe mjeshtëri arti. Kurset do u ofrohen falas emigrantëve shqiptarë dhe shumë të tjerëve, disa orë në javë.(fotografite mund t’i shihni ne Facebook-dalip Greca)

Bugajski: Bllokimi i institucioneve dëmton stabilitetin e Kosovës

October 30, 2015 by dgreca

Analisti i Ballkanit, Janusz Bugajski, thotë se bllokimi i institucioneve nga opozita në Kosovë, vë në rrezik stabilitetin e vendit. Por zoti Bugajski, studiues në Qendrën për Analiza të Politikave Evropiane, fajëson edhe qeverinë që nuk ka diskutuar dhe shpjeguar hapur hollësitë e marrëveshjeve. Në një intervistë për Zërin e Amerikës, zoti Bugajski thotë se gjendja e krijuar në Kosovë u jep argumente atyre që thonë se ajo është një shtet i dështuar. Në bisedën me kolegen Keida Kostreci, analisti Bugajski analizon edhe situatën e përgjithshme në rajon dhe ndikimin që po përpiqet të ushtrojë Rusia.
Zëri i Amerikës: Zoti Bugajski, Kosova sapo ka nënshkruar Marrëveshjen për Stabilizim Asociim me Bashkimin Evropian që në të ardhmen afatgjatë do të sjellë përfitime për vendin dhe qytetarët e tij. Por çfarë tregon fakti që kjo arritje u la në hije nga tensionet politike mes opozitës dhe qeverisë dhe përplasjeve në parlament?
Janusz Bugajski: Mendoj se tregon nivelin e lartë të zhgënjimit si në shoqërinë e Kosovës por edhe përçarjet e thella politike që po ndodhin në Kosovë. Është pothuajse e njëjta gjendje që kam parë në Shqipëri gjatë viteve: polarizim, dyshime, mosbesim. Dhe për fat të keq opozita në Kosovë po bën një lojë që do të thoja se në të ardhmen afatgjatë e dëmton stabilitetin e vendit dhe e kam fjalën për bllokimin e institucioneve, madje jo vetëm bllokim por sabotim të institucioneve, që në një farë mënyre i diskrediton këto institucione, diskrediton çdo parti politike në sytë e publikut dhe kjo është më e keqja që mund të bësh. Institucionet duhet të funksionojnë pavarësisht nga kundërshtimet ndaj politikave të qeverisë dhe debate duhet të bëhen brenda strukturës së institucioneve, pra në parlament. Do të thoja që në një kohë kur Kosova po shënon përparim drejt Bashkimit Evropian, bllokimi i parlamentit, e frenon, e dëmton dhe e vonon atë proces.
Zëri i Amerikës: Le ta zbërthejmë këtë që po thoni ju: ju po flisni për mënyrat se si opozita po e shpreh kundërshtimin ndaj qeverisë. Në fillim le të diskutojmë për metodat që do të sugjeronit ju për t’i shprehur këto kundërshtime dhe më pas për argumentet që ata kanë…
Janusz Bugajski: Debati për marrëveshjen me Serbinë duhet të bëhet i hapur në parlament sado që të zgjasë, të bëhet në arenën publike. Nuk e ka fajin vetëm opozita. Unë mendoj se qeveria ka faj që nuk ia ka shpjeguar publikut, parlamentit, hollësitë e këtyre marrëveshjeve dhe se çfarë do të sjellin ato. Kjo krijon dyshime, akuza se qeveria po fsheh diçka, se ky mund të jetë hapi parë drejt ndarjes, ose një strukturë e ngjashme me atë të Bosnje-Hercegovinës. Kjo lejon shumë hapësirë për spekullim. Unë do të doja të shihja një debat të hapur dhe publik në parlament, por edhe në media.
Zëri i Amerikës: Shkaku i krizës është kërkesa e opozitës për t’u tërhequr nga këto marrëveshje me Serbinë dhe Malin e Zi. A mendoni se këto kërkesa janë të arsyeshme?
Janusz Bugajski: Të kesh një mendim të tillë për marrëveshjet, është diçka e arsyeshme. Nëse Kosova nuk përfiton prej tyre, sigurisht qeveria duhet t’i ndryshojë, t’u rikthehet atyre. Por ne nuk e dimë nëse Kosova do të përfitojë prej tyre, nëse ato nuk diskutohen dhe shpjegohen hapur. Opozita duhet të shpjegojë se pse është kinder chattier marrëveshjeve në arenën publike. Nuk mund thjesht të bllokojë një institucion ku mund të diskutohen këto çështje. Problemi që kam unë është se nëse bllokohet institucioni, bllokohet edhe debati dhe si rezultat nuk ka përparim. Përveç kësaj bllokohen edhe ligje të tjera siç janë hapat e rëndësishme për MSA-në. Parlamenti duhet të funksionojë që të mund të miratojë ligje të ndryshme që të bëjë përparim në rrugën drejt Bashkimit Evropian.
Zëri i Amerikës: Por këto marrëveshje janë arritur pas një procesi me Bashkimin Evropian dhe Serbinë, ka pasur negociata delikate, shumë takime. Nëse hap këtë debat, mund të krijohet përshtypja se mund të ketë ndonjë shteg për ndryshim, por ndoshta kjo mundësi nuk ekziston sepse Bashkimi Evropian mund të thotë jo. A është ky një skinnier realist?
Janusz Bugajski: Opozita pretendon se marrëveshja nuk është diskutuar kurrë në parlament dhe sipas Kushtetutës, sipas procedurave, duhet të diskutohet në parlament, para se të nënshkruhet çfarëdo lloj marrëveshjeje. Ky është problemi që kam unë me qeverinë. Problemi që kam me opozitën është se si mund të kesh një diskutim kur bllokon pikërisht institucionin ku duhet të bëhet diskutimi. Me siguri që ka një mënyrë për të dalë nga kjo gjendje dhe unë shpresoj që me nismën e presidentes Jahjaga, ata të arrijnë në një marrëveshje që të glen dhe ta bisedojnë këtë çështje hapur dhe në mënyrë të arsyeshme. Dhe mendoj që duhet të angazhohen edhe Bashkimi Evropian dhe Shtetet e Bashkuara. Mendoj se Shtetet e Bashkuara duhet të luajnë një rol më të madh për t’u shpjeguar kosovarëve se pse nëse kjo është e vërtetë, pse kjo marrëveshje është pozitive për Kosovën, pse do ta çojë vendin përpara. Është e qartë që ne, që administrata amerikane nuk e sheh këtë marrëveshje si ndarje të Kosovës, përkundrazi do të kontribuojë për legjitimitetin e Kosovës në arenën ndërkombëtare. Por kjo duhet të shpjegohet. Në këtë moment jemi në fazën e sloganeve, në vend të thelbit.
Zëri i Amerikës: Ju e përmendët që ekziston frika e ndarjes dhe kthimit në një Bosnje të dytë, por nga perspektiva juaj a përbën kjo marrëveshje ndonjë rrezik, a e njihni ju përmbajtjen e saj? E kam fjalën për stabilitetin.
Janusz Bugajski: E njoh mirë marrëveshjen. Nuk shoh ndonjë mundësi në këtë moment se mund të kthehet në një Bosnje tjetër. Në Kosovë ka një balancë krejt të ndryshme të popullsisë. Popullsia shqiptare e Kosovës është një shumicë dërrmuese. Popullsia serbe është pakicë, diçka nën tetë për qind. Në Bosnjë bëhet fjalë për tre kombe që e konsiderojnë veten shtetformuese. Në Kosovo nuk ka një kombësi që është shtetformuese, por nuk ka një ndarje si në Bosnje qoftë administrative ose përsa i taken identitetit. Pakicat kanë të drejta, sipas plant Ahtisaari, sipas Kushtetutës. Çështja është nëse Asociacioni i Komunave serbe mund të kthehet në ndonjë strukturë administrative që mund të bllokojë qeverinë qendrore, që mund të bllokojë Kosovën si shtet integral. Një gjë e tillë duhet të parandalohet shprehimisht: që çfarëdolloj asociacioni të jetë, nuk mund të kthehet në një njësi të veçantë apo rajon autonom brenda Kosovës. Kjo duhet të bëhet absolutisht e qartë.
Zëri i Amerikës: Mosmarrëveshjet janë thelluar sidomos nga aktet e dhunës në parlament, gazi lotsjellës …
Janusz Bugajski: Sigurisht që kjo e ka polarizuar atmosferën. Unë isha atje (në Kosovë) së fundmi dhe pa dyshim është një atmosferë e polarizuar. Edhe thjesht të përpiqesh t’i bësh njerëzit të debatojnë për çështje të thjeshta, sheh një pasion, një zemërim të madh. Dhe kjo nuk krijon një përshtypje të mirë për Kosovën në shkallë ndërkombëtare. Do të thoja madje, që kjo u jep material atyre që thonë se Kosova nuk është një shtet i vërtetë, është një shtet i dështuar. Dhe këtë e dëgjoj gjithnjë e më shpesh në rajon: Ndoshta ky shtet nuk funksionon siç duhet po nuk pati mbështetjen e ndërkombëtarëve. Dhe kështu u jep argumenta nacionalistëve serbë dhe imperialistëve rusë.
Zëri i Amerikës: Opozita thotë që nëse qeveria nuk tërhiqet nga marrëveshjet, zgjidhja e vetme do të ishin zgjedhje të parakohëshme. A mendoni se kjo do të ishte zgjidhja e duhur, zgjidhje e mundshme?
Janusz Bugajski: Zgjidhja më e mirë do të ishte kthimi në parlament, të ndiqet kushtetuta, të debatohen çështje të rëndësishme si kjo marrëveshje dhe t’i kthehen punës. Unë nuk besoj tek bojkotimi i institucioneve demokratike. Zgjedhje të parakohëshme, nëse të gjithë bien dakord, në rregull, por ndonjëherë zgjedhjet janë një mënyrë për t’i zvarritur gjërat, pa zgjidhur asgjë. Herët a vonë, shumica duhet të formojë një qeveri koalicioni, duhet të ulesh në parlament, të diskutosh dhe miratosh ligje, politika dhe të ecësh përpara. Kjo nuk po ndodh dhe është shumë negative për Kosovën.
Zëri i Amerikës: Le t’i hedhim tani një vështrim rajonit, vendeve fqinjë. Në Mal të Zi ka pasur protesta të opozitës dhe siç e dini, kriza politike në Maqedoni është thelluar. A shihni këtu ndonjë lidhje me atë që po ndodh në Kosovo, më shumë në kuptimin e kontekstit rajonal?
Janusz Bugajski: Nuk më duket se ka ndonjë dorë konspirative prapa gjithë këtyre protestave, siç po përpiqen ta paraqesin disa. Por shikoj disa elementë të përbashkët në secilin vend të cilët nuk mund të injorohen. Dhe këto janë: Korrupsion i gjerë, gjendje e vështirë dhe stanjacion ekonomik ( mjaft të shohësh sesa shqiptarë nga Shqipëria app Kosova po përpiqen të line vendin me valën e fundit të emigracionit ), mungesë besimi tek institucionet politike (dhe kjo nuk ka ndihmuar në Kosovë), në disa rate, edhe abuzime nga ana e qeverisë, siç kemi parë në Maqedoni, bazuar tek akuzat e opozitës. Të gjithë kata faktorë së bashku ndërkohë që rajoni nuk po livid me shpejtësinë e duhur drejt integrimit në Bashkimin Evropian dhe njerëzit po vuajnë ekonomikisht, krijojnë një situatë ndezëse që mund të përdoret, shfrytëzohet nga pal të ndryshme, si nga faktorë radikalë të brendshëm por edhe nga disa fuqi të huaja dhe këtu hyn në lojë Rusia. Siç e dini, kryeministri Gjukanoviç ka deklaruar – dhe unë mendoj se ka të drejtë – se ka një element rus në disa nga këto protesta, domethënë për Rusinë, Mali i Zi është pothuajse si një vijë e kuqe. Mali i Zi është i angazhuar të hyjë në NATO dhe ndoshta në takimin e lartë të Varshavës vitin që vjen, do ta marry ftesën. Një gjë e tillë, do të ishte e papëlqyer për Rusinë. Russia e ka kritikuar Gjukanoviçin dhe Potgoricën ashpër. Dhe siç është shprehur ai (Gjukanoviç) ka lëvizje, palë të shumëllojshme që po përpiqen të destabilizojnë qeverinë. Ka edhe faktorë të tjerë, si për shembull në Bosnje-Hercegovinë ekziston rreziku i referenedumin për ndarje, për pavarësi nga Republic Serbe që jo vetëm do të destabilizonte Bosnjën, por mund të tërhiqte edhe Serbinë dhe Kroacinë në konflikt. Mendoj se Bosnja dhe Maqedonia janë pikat më të debut të radiant. Besoj se Kosova, nëse zgjidh situatën politike, është një shtet mjaft homogjen, ka mbështetje të madhe ndërkombëtare. Në Macedonia, kombinimi i korrupsionit, abuzimi i politikës dhe intensifikimi i tensioned etnike krijon një situatë jashtëzakonisht të ndezur. Siç e dini, popullsia shqiptare po bëhet gjithnjë e më e pakënaqur me ngecjen në Macedonia, për shkak të mosmarrëveshjes me Greqinë për emrin që do të thotë mosmarrëveshje për anëtarësim në organizatat ndërkombëtare.(VOA)

Histori Suksesi-Flet Prof.Dr. Jera KRUJA

October 30, 2015 by dgreca

Flet Prof.Dr. Jera KRUJA, shefe e Shërbimit Universitar të Neurologjisë, Universiteti I Mjekësisë, QSU Nënë Tereza, Tiranë/
Histori Suksesi nga Liliana Pere/
Për njëzet e pesë shekuj Betimi i Hipokratit ka qenë ‘kredoja’ e mjekësisë dhe, në
shumë universitete, te botës dhe është ende formula që thuhet kur merr diplomën për
mjekësi.Me vijne ndër mënt keto thënje duke ecur rrugës për në spitalin Universitar për tu
takuar me Mjeken e nderuar Prof.Dr. Jera KRUJA. Dëshiroj te bisedoj shume me këtë
grua te madhe nga afer , aty pranë te semureve ku ajo drejton c’do dite me
devocion, panvarësisht bisedave ne elektronike dhe në telefon.une vendosa të kaloj pak
ore ne spital Jera më prêt me nje buzeqeshje te embel prej nje gruaje fisnike , me
nje dashamirësi të pamatë nëne, nje qetësi dhe respect qe më ka mbetur ne mëndje..
Pavioni ku ajo ështe shefe shkëlqen nga pastërtia rregulli , dhe shumë mire i restauruar
Ne pavion mbizotëronte nje qetësi absolute qe të bente te mos besoje se ishe ne spital.Mu
be zemra mal, per te semuret ne rradhë te parë qe kanë te drejtë t’i gezojne keto kushte
dhe vlerësova fort Prof.Dr.Jeren, per përpjekjet e saj. Jera eshte nje missionare e
vërtetë humanizmi. ……………….
Afrohem tek spitali”Nene Tereza” Jeta është e kushtueshme, jeta është jetë, lufto për të….thenje e madhe e Nobelistes humane.
Ne jemi disa herë krenarë për Nënë Terezën. Institucioni mjekesise mban emrin e saj dhe, më kryesorja është se Nënë Tereza, sot në të gjithë njerëzimin është simboli i humanizmit, simbol që na përket, te gjitheve por veçanerisht mjekëve Plejada e mjekëve dhe e personelit mjekësor shqiptar kane rolin kryesor në jetën e shoqërisë sonë, gjithmonë duke u bazuar në parimet e humanizmit në moralin e paqes të Nënë Terezës, gjë që edhe mjekësia jonë i qëndron besnike, sepse kanë bërë Betimin e Hipokratit. . Shembull pozitiv kemi shumë por sot po bisedojmë me gruan tepër të suksesshme humane me integritet te larte profesional, nje personalitet ne fushen e mjekesise, që ka bere emer ne institucione Eropeane dhe Internacionale me studime shkencore dhe punen e saj .
Profili /
Prof.Dr. Jera KRUJA perfundon studimet në Fakultetin e Mjekësisë të Universitetit të Tiranës si nje studente e shkëlqyer, një mjeke e talentuar, në katedrën e Neurologjisë.
1979, u emërua në klinikën e Neurologjisë, në QSU-Tiranë dhe prej vitit 1981 është pedagoge e neurologjisë në Fakultetin e Mjekësisë të UT. Në vitin 1989 merr titullin Doktor i Shkencave Mjekësore, në vitin 1994 Profesor i Asociuar dhe më 2001 Profesor. Është autore dhe bashkautore e mbi 100 e me shume artikujve shkencore dhe referateve në konferenca ndërkombëtare e kombëtare; organizuese dhe bashkorganizuese e dhjetëra konferencave kombëtare e ndërkombëtare në fushën e neurologjisë dhe autore e dy teksteve dhe dy monografive në fushën e neurologjisë
• Shefe e Shërbimit Universitar të Neurologjisë, Fakulteti i Mjekësisë, Universiteti i Mjekësisë Tiranë; Qendra Spitalore Nënë Tereza
• Presidente e Degës Shqiptare kundër Epilepsisë,
• Anëtare e Komisionit Shkencor të Akademisë Europiane të Neurologjisë,
• Anëtare e Komisionit të Edukimit të Federatës Botërore të Neurologjisë.
****************************************************************************
Jeni te lutur të ndiqni bashkëbisedimin.
– Kush është fëmijëria dhe familja e Jera Krujës ? Prejardhja e Jerës ?Sa ndikim ka pasur familja e saj shume e arsimuar? C’fare vlerash ka trashëguar Jera nga babi i saj një figurë e spikatur intelektuali modest që kontriboi me dijet e tij enciklopediste, me qetësinë që rezatonte dhe mbi të gjitha me vlerat e larta e të veçanta njerëzore ????
Le të mësojme gjithshka rreth saj nëpërmjet intervistës..
Familja e Prof.Dr.Jera/
Nëna ime, Shpresa, vjen nga një familje e pasur e qytetit të Durresit. Ka punuar si arsimtare shumë e aftë dhe e vlerësuar në profesionin e saj dhe na ka edukuar ne, të trija vajzat e saj, me një edukatë të rreptë pune. Nuk mbaj mend shumë përkëdheli nga ana e saj, por përkushtimi I saj për familjen ka qenë gjithnjë I admirueshëm. Babai, Pertef Kruja, I përket një brezi që ai vetë do ta emërtonte Brezi Krahëthyer, në një roman të tij. I lindur në Shkodër, pasi studioi në Gjimnazin e këtij qyteti, filloi studimet Universitare në Universitetin e Romës. Ishtë përgatitur të shkonte në Vienë, si gjermanisht folës I mirë që ishte, por ishin vitet e luftës së dytë botërore dhe kjo dëshirë nuk iu realizua. Pas lufte, mgjse kishte qenë gjithnjë antifashist (por edhe antikomunist), si shumë moshatarë të tij të shkolluar, nuk shihej me sy të mirë nga regjimi I kohës. Në vijimësi të disa eventeve fatkeqë me shokë të tij, u detyrua të largohet nga qyteti I lindjes dhe punoi në Durrës si mësues I Letërsisë së Huaj, Psikologjisë, në fillim në Gjimnazin e qytetit e më pas në Filialin e Universitetit në këtë qytet. Shumë vite ka qenë drejtor I Bibliotekës së qytetit, që për mua ishte një fat I vecantë se më hapi dyert e ndaluara për shumë bashkemoshatarë të mi, ato të librave “të ndaluar”. Njihet si përkthyes I disa veprave klasike nga gjermanishtja, italishtja e frengjishtja. Qetësia e tij, shpirtmadhësia, butësia, dijet e tij të pafund në shumë fusha, buzëqeshja e pashterrëshme, edhe ne moment të këqija, më kanë shoqëruar që në momentin që kam lindur. Dy motrat e mia, Zana dhe Mira, kanë një karrierë edhe më të pasur e të sukseshme se e imja përkatësisht në fushën e Ekonomisë dhe në atë të Muzikës. Të dyja janë shkolluar në Tiranë, kanë punuar pak kohë si pedagoge në degët e tyre e më pas kanë përfunduar studimet e doktoraturës e më tej në universitete të njohur SHBA e Kanada ku edhe jetojnë bashkë me familjet e tyre.
-E dashur Jera;Në këtë intervistë cili do të ishte impresioni juaj për qytetin tuaj te lindjes me nje shikim bije, dhe inteletualeje model, sikundër jeni ju ?
Do të kujtoja qytetin tim të lindjes, Durrësin, hapësirën e pamatë të detit e qiellit, që shtrihej para dritares së shtëpisë sime. Ky sens hapësire më ka shoqëruar këndshëm gjatë gjithë jetës sime, megithejse u linda e u rrita në një periudhë ku tentohej me dhunë privimi nga shumë të drejta e liri.
Si e përmenda edhe më parë kam lindur në Durrës, por në Tiranë kam kaluar tashmë 2/3 e jetës sime. Ndërmjet këtyre dy qyteteve mund të bëj dallimin se Durrësi është qyteti I formimit, I ëndërrave, ndërsa Tirana patjetër është qyteti im I dashur ku munda të studjoj e të aplikoj profesionin tim dhe mbi të gjitha krijova, bashkë me bashkëshortin tim, një familje të bukur e të dashur që po rritet në numër këto vite. Tirana, si kryeqytet, është patjetër një qytet I mundësirave më të mëdha, I kontakteve më të spikatura, I universiteteve, I spitaleve universitare, etj.
-E dashur Jera Ju karakterizoheni nga cilësitë dhe virtytet më të mira për një grua dhe një mjeke, ky eshte jo vetem opinion im qe biseduam gjatë ne spital, por një opinion i gjerë… Numëro disa nga keto veti , që ju çmoni më shumë tek vetja juaj ?
Nuk është e lehtë të përshkruash veten, më mirë pyesni të tjerë mbi këtë cështje. Shkurt mund të them se mundohem të punoj me përkushtim, të jem e drejtë, të jem e saktë, të drejtoj pa ngritur zërin, mundohem të mos jem subjektive në vendimet e mia, përpiqem të jem e gjerë dhe të krijoj një ambient paqësor në pune. Jeta është shumë komplekse dhe ka shumë momente të bukur. Po të jesh I zgjuar e zemërgjerë mund të kënaqesh edhe me një buzëqeshje, me një lule, me një ditë me diell. Mendoj se të qenurit inatci, jomirënjohës, intrigant, ziliqar, dashakeqës e shpirtvogël shkakton shumë problem, dhe shpesh herë përvec shoqërisë,po u shikua në një afat kohor më të gjatë e pëson më shumë vetë personi që I ka këto veti negative.
-E dashur Jera; Investimi juaj per formimin professional dhe intelektual ka qënë Fakulteti I Mjekesise.Mund të na flisni dicka rreth diplomimit dhe profesionit tuaj te mjekes ?
Jam diplomuar në Fakultetin e Mjekësisë, në vitin 1980. Nga ky vit kam filluar të punoj si mjeke neurologe, në fillim në Klinikën/Shërbimin Universitar të Neurologjisë , spitali Nr 5, Tiranë (nga viti 1992 QSU Nënë Tereza). Nga viti 1981 jam pedagoge e Fakultetit të Mjekësisë, në lëndën Neurologji. Gjatë karierës sime përvec specializimit në Fakultetin ku jam diplomuar, kam kryer disa specializime e fellowship në Medical School, Texas University, USA, Lariboisiere Paris, Bologna, Italia.
Pa dyshim në vend të parë rendis profesionin e mjekes, më pas të pedagoges së mjekësisë.
-E dashur Jera; Profesioni I Mjekut është nje profesion sa i nderuar aq dhe i vështirë, këerkon humanizëm, përkushtim te madh dhe sensibilitet sepse ke te bësh me jetë njerëzore cilësi qe keto juve nuk ju mungojnë, disa detaje ju lutem..
Eshtë profesion I vështirë por edhe shumë I bukur. Ka cdo ditë të papritura, tronditje, emocione herë pozitive e herë negative. Ka kontakte të pafundme njerëzore me shtresa të ndryshme të popullsisë. Pas rreth 36 vite punë mund të them se kam pasur rastin të takoj personalisht me mijëra pacientë e familiarë të tyre, studentë e kolegë. Kërkon një përkushtim të vecantë, shpesh herë edhe mohim të elementeve të rëndësishëm të jetës private.
– E dashur Jera; Jeni nje grua e rrallë mjaft e qetë e kulturuar, dhe me një dashamirësi te madhe. Biseda me ju më ka lëne shumë mbresa, Zgjedhja juaj per të ushtruar profesionin dhe per t’u rritur profesionalisht në vendin tuaj Shqiperi ështe per ta vlerësuar.Cilat jane arësyet e kesaj zgjedhje?
Ne ndryshim nga shumë kolegë e bashkeqytetarë të mi, megjithëse mundësitë personale, me fillimin e periudhës së Demokracisë ishin të mëdha, nuk kam menduar asnjë herë që të largohem përfundimisht nga vendi. Prof. Ramadan Sokoli, një mik I ngushtë I tim eti, e quante këtë prirje: “duhet të qendrojë dikush për të fikur dritat..” Pak ide pesimiste kjo, por e vërtetë për vitet që kemi kaluar.
– E dashur Jera e ka ngacmuar ndërgjegjen ambicia juaj positive, dhe më ka rritur respektin per ju dhe profesionin si mjeke, pedagoge dhe studiuese shkencore, duke përballuar shume sfida dhe vështiresi qe ka patur koha, gjinia si grua, dhe profesioni,dhe ju i keni miremenaxhuar te gjitha këto ne nje nivel per t’u adhuruar ku e ka gjetur këtë forcë dhe vullnet Jera?
Motoja që na kanë mësuar në familje është: Puno e lexo pa pushim se suksesi do të vijë patjetër. Kjo moto më bëri të mobilizohem që kur fillova Fakultetin e Mjekësisë, që nuk e kisha aspak të dëshiruar. Periudhën e studimeve e kujtoj me shumë nostalgji, megjithë lodhjen dhe impenjimin që mbartnin ato vite. Kam pasur fat të kem shoqe e shokë shumë dashamirës, që kënaqeshin me rezultatet e mia, gjithashtu edhe unë me ato të tyret. Jam martuar në vitete e fakultetit dhe kur fillova punën kisha lindur një djalë e pas më pak se dy vitesh linda edhe djalin e dyte. Të ishe pedagoge e Fakultetit të Mjekësisë, gjithashtu edhe mjeke ne një spital qendror, me ngarkesën e mësimdhënies, pacientëve, rojeve dhe me dy fëmijë të vegjel, sigurisht nuk ka qenë e lehtë. Falë mbështetjes së bashkëshortit, edhe ai mjek, kam kapërcyer shumë vështirësi. Megjithëse në vendin tonë bëhej një propagandë e vazhdueshme për barazinë grua burrë në shoqëri, ashtu si edhe në shumë shoqëri të tjera, edhe të përparuara, dihet se për një grua duhet më shumë mund e djersë se një burrë për të arritur disa pozicione. Mund të them se mundimi më është shpaguar shpesh me shumë mirësi nga fati. Kam arritur shumë shpejt në moshë marrjen e gradave e titujve shkencorë. Kam rreth 18 vite që drejtoj Klinikën/Shërbimin Universitar të Neurologjisë. Para kësaj periudhe kam qenë për mbi 5 vite zv dekane e Fakultetit të Mjekësisë, ndërsa për nëj mandat pata mundësinë të jem Rektore e Universitetit të Mjekësisë, Tiranë. Tani vazhdoj të punoj si shefe e Shërbimit të Neurologjisë, QSU Nënë Tereza dhe pedagoge e lëndës së Neurolgjisë, në Fakultetin e Mjekësisë, Universiteti I Mjekësisë, Tiranë.
Suksesesi juaj si mjeke i ka kaluar kufijte e vendit, Integriteti i lartë professional, puna juaj shkencore qe numëron, me sa mësova nga biseda mbi 100 e me shume botime dhe referenca artikujsh shkencore, sa jeni ndjerë e vleresuar ne shqiperi dhe jashte saj ?
Mendoj se nuk më kanë munguar vlerësimet nga ana e profesorëve të mi, kolegëve, pacientëve e studentëve ndër vite. Një sodisfaksion I vecantë është “matja e forcave” edhe në marrëdhëniet profesionale ndërkombëtare.
Mendoj se dy emërimet e viteve të fundit, njëri si anëtare e Komisionit Shkencor të Akademisë Europiane të Neurologjisë, që bashkon mbi 20.000 neurologë të Europës dhe tjetri si anëtare e Komisionit të Kurseve Edukativë të Federatës Botërore të Neurologjisë, ku aderojnë pothuaj të gjithë shtete e botës, kanë qenë dy nga sodisfaksionet më të mëdha të karrierës sime.
**
‘’Rektorja e të parit Universitet të Mjekësisë në Shqipëri është Prof.Dr. Jera Kruja, një mjekje e studiuese e shquar e Fakultetit të Mjekësisë Prof.Dr. Rektorja Jera Kruja është një nga studentet e shkëlqyera, një nga mjeket e talentuara, një studiuese shumë e mirë e Fakultetit të Mjekësisë, në katedrën e Neurologjisë dhe spitalit. Jera, është absolutisht e mrekullueshme, me integritetit, aftësi profesionale, morale e të gjithanshme.Ishte nje nderim i madh për të gjitha vajzat e grate, të cilat që në ditët e para të këtij sistemi kanë dhënë një kontribut të jashtëzakonshëm në zhvillimin e tij me përkushtimin e tyre e kanë bërë këtë sistem edhe më human, edhe më të ndjeshëm, edhe më të përgjegjshëm. ‘’
-Cili është raporti që ju keni me vehten ,profesionin që ju i keni kushtuar jo pak kohë në jetën tuaj, dhe komunitetin e gruas qe te rrethon si e shihni stadin e saj te zhvillimit në shoqërinë shqiptare sot ?
Mendoj se kam një raport të mirë me veten, familjen, profesionin, por gjithnjë ka vend për përmirësim. Komuniteti I grave është një pjesë e pandarë e shoqërisë. Mgjs e kam punuar gjithnjë sa disa burra bashkë, mundohem të mos e harroj që jam grua dhe se kam detyrë që ta mështës më shumë këtë komunitet se gjithnjë ka persona që nuk kanë arritjet dhe fatin tënd në jetë.
Edhe në vitet e kufizimeve të pëfund, jemi munduar që në mjekësi të kemi një frymë përparimtare e bashkekohore. Vitet e hapjes kanë ndikuar pozitivisht për mundësinë e studimeve, shfrytezimit të literatureës, specializimeve jashtë vendit. Per fat të keq një numër I konsiderueshëm kolegësh kanë kryer specializime jashtë, duke mos u kthyer më në vend, gjë që herë pas here ka krijuar boshllëqe që janë mbyllur me vështirësi. Mendoj se aktualisht kemi një stad zhvillimi që nuk është ende aty ku do të dëshironim, edhe në fushën profesionale, atë akademike dhe sidomos kemi mangësi në fushën e kërkimit shkencor. Me gjithë atë në degë të ndryshme të mjekësisë brenda vendit ka arritje më të vogla ose më të mëdha që tregojnë që edhe përpjekjet individuale mund të bëjnë që të ecet përpara në profesion.
Puna juaj arritjet tuaja , humanizmi juaj dhe niveli larte qe trasmeton me punen tuaj flet per nje grua me personalitet të spikatur, a mund te me spjegoni kuptimin filozofik të viteve te shkuara ne lidhje me profesionin grua dhe evolucionin e tyre?
Do tu kujtoja cdo gruaje se në botë dhe në vendin tonë ka shembuj të panumërt grash që me aftësitë e përkushtimin e tyre kanë arritur rezultate të larta në profesionet përkatëse. Kjo është një moto që duhet të na bëjë të ndjehemi të barabarta me burratdhe te kemi besim te patundur per ta forcuar rolin tone duke ndikuar ne masen e gjere te grave
Falenderim per Lilianen dhe org Gruaja shqiptare ne Bote dhe misionin e saj
Falenderoj znj.Liliana Pere, që me dashuri dhe këmbëngulje të pafund mundohet që ngrejë lart rolin e secilës prej nesh, në fusha të ndryshme edukimi e profesioni, në mosha te ndryshme, brenda ose jashtë Shqipërisë. Ky organizim: Gruaja Shqiptare në Botë me misonin e saj fisnik të evidentimit të punës së cdo gruaje shqiptare dhe berjes present te vlerave është për tu përgëzuar dhe përqafuar nga e gjithe shoqeria . Faleminderit Liliana
Faleminderit– Ju e nderuar Prof Dr Jera Kruja gruaja teper e suksesshme humane me integritet te larte profesional, nje personalitet ne fushen e mjekesise, qe keni keni bere emer ne institucione Eropeane dhe Internacionale me studimet dhe punen tuaj shkencore. Karakterizoheni ne temperamentin tuaj nga nje bukuri dhe qetesi qe e pasqyron fytyra dhe shpirti juaj fisnik,njerezore I mencur human dhe korrekt, e qete dhe mjaft e thjeshte,me nje miresjellje te jashtzakonshme.Do te kerkoja shume fjale te bukura me vlere qe te etiketoja pozitivitetin dhe personalitetin tuaj , cilesite e vyera qe keni, aftesite e tua gjithmone Ju jeni nje motivim dhe nje inspirim per te gjitha grate shqiptare kudo ku ndodhen.Jeni nje grua me shume vlera individuale dhe profesionale, keni c’do gje te bukur qe duhet te kete nje personalitet grua.
Intervista me ju ishte nje nga intervistat me mbresëlenëse ,inspiruese, nje mesazh I madh per c’do grua qe kerkon te rritet ne prfesion dhe te permiresohet ne individualitetin e vet,
E dashur Jera, me mbushet me shume respect e dashuri, do te vij t’u takoj sa here te më marre malli per ju, duke bëre dhe humanizëm pëer te parëe te sëemuret.
Ju uroj suksese nga zemra, dhe qofshin gratë me kerkesa per studime dhe per tu ngritur profesionalisht dhe Humane po aq sa ju. Faleminderit dhe ju uroj sa me shumë suksese
Liliana Pere
Ing Informatik
Presidente
Organizimi Internacional.
”Gruaja Shqiptare Në Botë”
Advisor of Diplomatic Mission DMPP