Interviste – Page 136 – Dielli

ARJOLA PRENGA, KAMIPONIA SHQIPTARE, LOJTARE KRYESORE NE KENT STATE UNIVERSITY

June 9, 2015 by dgreca

Profil I Arjola Prenges nga Liliana Pere/
Kampionja shqiptare e Volejbollit,Arjola Prenga, lojtare kryesore e skuadrës Kent State University, Fituese e kupave ne dia vende te Europes : Las Palmas De Gran Canarias ne Spanje, Terville Florange Olympique Club ne France, dhe tre vitet e fundit ne Norvegji ne skuadren e Stod Volley./
Cdo vit sjell sjell me vehte risi ne jeten e gjithkujt, por nuk le pas dore gjithcka shoqeruese qe formojne historine e ketyre viteve interesante per secilin nga ne . Nder vite jetojme dhe ndertojme jeten tone, nder vite shijojme bukurite e natyres dhe jeten ne teresi dhe talenitn ,artin sportin ne vecanti. Ai art behet akoma dhe me I bukur kur pasioni kombinohet me fatin e mire dhe me frytet e embla te punes .
Historia e jetes se Arjoles eshte impresionuese ,histori plot vitalitet, kembengulje,pune te madhe, besim dhe sukses.
Aspiratat e saj, qellimi I vendosur ne vetevete qe ne femini realizohet dhe ajo behet pjese e ekipit Kent State University ku Glen ishte trajneri
Fati trokiti ne dere papritmas dhe pa e menduar Njé dite e bukur do te shqeronte karriere te suksesshme per Arjolen ,
Rastesisht ne nje séance stervitore me ekipin kombetar present ishte nje trajner amerikan, Glen Conley me sekretarin e federates Shqiptare profesor Leonard Tase. Jo me larg se te nesermen me kontaktoi dhe me shprehu deshiren qe te isha pjese e ekipit Kent State University ku Glen ishte trajneri I ekipit. Me erdhi e papritur pasi nuk e kisha menduar asnjehere si opsionAmeriken. Megjithate me Glen mbajta kontaktet dhe pranova qe sezonin e ardhshem te behesha pjese e Universitet Kent State.
Ishte muaji shkurt i vitit 2009 kur gjatë një seance stërvitore me ekipin kombëtar ishte i pranishëm trajneri i njohur amerikan, Glen Conley.Jo më kot ishte aty. Do të zgjidhte mes lojtareve shqiptare më të mirat për t’i bërë pjesë të ekipit te tij dhe mes tyre Arjola pikasi.
Europa ishte gjithmonë ëndrra e saj për të luajtur, por tashmë Amerika e kërkonte.Dita kur u largua afroi. Kështu nisi një hap tjetër shumë i rëndësishem i karrierës së saj.Sot me bindje Arjola e cilëson këtë si hapin më të rëndësishëm të jetës së saj.Për afro, 7 muaj ajo qëndroi në Amerike ku njëkohësisht ndoqi masterin për shendetin publik dhe ishte lojtare kryesore e skuadrës Kent State
Ka ditur qe ne çdo eskperience, ne çdo skuader te marre prej tyre me te miren e mundshme dhe te jap prej vetes me te miren ashtu siç vetëm Arjola di te beje. Ekipet ne te cilat ka luajtur jane: Las Palmas De Gran Canarias ne Spanje, Terville Florange Olympique Club ne France, dhe tre vitet e fundit ne Norvegji ne skuadren e Stod Volley.
Le te njihemi me Jeten e Arjola Prengaj
Arjola Prenga ka lindur me 9 maj 1986 ne Rreshen, Mirdite.Arjola eshte lindur ne nje familje profesionistesh,sportistesh.Karriera e hershme e Arjoles ka nisur qe ne moshen 15 vjecare, pikerisht ne muajin qershor te vitit 2000. Gjithmone duke pare natyren e shkathet teArioles, prinderit iu perkushtuan stervitjes se vajzes se tyre, duke e forcuar akoma me shume pasionin e Arjoles. Ne vitin 2000 Ariola u bashkua me ekipin e Dinamos, por jo se u pikas talenti i saj totalisht, por shkas per kete u be motra e saj,Amarilda, qe aso kohe ishte nje nga volejbollistet me te spikatura mbas te madhes ElaTase. Mund te konsiderohet per Ariolen teper e rendesishme edukata sportive e cila e ka ndihmuar ne fusha te tjera tejetes, permend profesor, KreshnikTartari. profesionalizmi i z. Tartari eshte i njejtit nivel me ekipet europiane ne ditet e sotme. Pervec stervitjes se zakonshme, Ariola sapo u fut ne Klubin Dinamo, iu desh te punonte mjaft, qofte kjo edhe jashte orarit te stervitjes. Arjola urrente, te qendronte ne stol, hapesira e dhene ne klubin Dinamo, ne fillim nuk mjaftonte. Keshtu qe vetem puna e madhe dhe stervitjet e shpeshta do ta benin pjese te formacionit ne klubin Dinamo duke i dhene mundesite behej pjese e Kompeticioneve te medha. Mbeshtetjen me te madhe ne te gjithe kete rrugetim Arjola e kishte nga Amarilda,motra e saj. Ndonëse atë kohë Arjola nuk gjente mbështetjen e merituar nga sportdashesit,trajnereta po edhe nje pjese e sportisteve, dukej se familja e saj ishte e vetmja që gjendej aty pranë. Pyetjet ishin tëshumta, përse nuk e mbështesnin?!Dashuria e madhe e Arjolës për ekipin e saj të parë nuk reshti kurrë, por shkëputja e saj përkonte me shkrirjen e klubit më të famshëm asokohe,Dinamo. Dhe jemi pikerisht në pjesën kur pasioni kthehet në profesion.Ishin një sërë faktorësh si gjendja ekonomike, dhe shumë vështirësi të tjera që i dhanë mundësisinë Arjolës të përzgjidhte mes tyre.Por eksperiencat e Arjolës në ekipet shqiptare nuk përfundojnë këtu.
Më pas ajo u bë pjesë e ekipit tëTiranës, UMB Volley dhe Minatorit.Në ndërtimin e karrierësnëShqipëri, midis trajnerëve të tjerë qe ka punuar Arjola vlerëson të mëdhenjtë e volejbollit, KreshnikTartari dheVangjel Koja.Arjola që nga viti 2001 është bërë pjesë e ekipit kombëtar të volejbollit të moshave të reja dhe më pas të të rriturave. Por fati dukej se Arjolën e thërriste largShqipërisë.Ishte muaji shkurt i vitit 2009 kur gjatë një seance stërvitore me ekipin kombëtar ishte i pranishëm trajneri i njohur amerikan, Glen Conley.Jo më kot ishte aty. Do të zgjidhte mes lojtareve shqiptare më të mirat për t’i bërë pjesë të ekipit te tij dhe mes tyre Arjola pikasi. Europa ishte gjithmonë ëndrra e saj për të luajtur, por tashmë Amerika e kërkonte.Dita kur u largua afroi. Kështu nisi një hap tjetër shumë i rëndësishem i karrierës së saj.Sot me bindje Arjola e cilëson këtë si hapin më të rëndësishëm të jetës së saj.Për afro, 7 muaj ajo qëndroi në Amerike ku njëkohësisht ndoqi masterin për shendetin publik dhe ishte lojtare kryesore e skuadrës Kent State.
Me sinqeritetin që e karektirizon ajo nuk nguron të rrëfejë vështirësite e jetës atje duke filluar qe më rracizmin, vështirësine e mësimit të gjuhës, për të kaluar më pas tek xhelozirat mes lojtarëve. Por krahas kësaj nuk i mungoi përkrahja e pakushtëzuar e trajnerit Glen Conley, stafit te ekipit dhe disa lojtareve të tjerë të ekipit si edhe drejtorit të univeristetit i cili i dërgonte shpesh letra në të cilën i shprehte mirënjohjen për arritjen e ekipit. Më pas ajo u kthye tek ëndrra e saj fillestare, Europa.Qëllimet e saj ishin te qarta dhe fale experiences se Amarildes ajo i njihte mjaft mire menyren se si funksiononin ekipet europine. Ka ditur qe ne çdo eskperience, ne çdo skuader te marre prej tyre me te miren e mundshme dhe te jap prej vetes me te miren ashtu siç vetëm Arjola di te beje. Ekipet ne te cilat ka luajtur jane: Las Palmas De Gran Canarias ne Spanje, Terville Florange Olympique Club ne France, dhe tre vitet e fundit ne Norvegji ne skuadren e Stod Volley. Pavaresisht sukseseve te saj ne Shqiperi numerohen me gishta njerezit te cilat jane interesuar per suksesin e volejbollistes apo te shkruajne per te. Megjithate personalisht ajo nuk eshte shqetesuar per kete pjese. Media te huaja i kane dhe ne vemendjen e merituar ne menyre dinjitoze, madje ate vemendje qe mediat tona hezituan ta benin. Te gjithe suksesin, sakrificen, arritjet, ajo ia dedikon familjes. Eshte per ta gjithçka, per njerezit qe i kane afruar mbeshtetjen e pakursyer ne çdo etape te jetes, per familjen.
Pyetje: Liliana Pere
Arjola Ju kini trasheguar pasionin e madh te familjes volejbollin , qe femije dhe me ngembengulje dhe pune e keni vazhduar ate , sa j’u ka mbeshtetur familja ne kete rruge,shoqeria ku benit pjese, dhe autoritetet e sportit ?
Pergjigje: Arjola Prenga
Une vi nga nje familje sportistesh, babi ka luajtur futboll me ekipin e Rreshenit ,mami volejboll po me ekipin e Minatorit te Rreshenit, xhaxhai im me Partizanin, kombetaren e Shqiperise dhe ne Kroaci. Motrai me e madhe Amarilda e ka nisur volejbollin me Minatorin e Rreshenitdhe ne vitin 1994 u be pjese e ekipit te Dinamos. Une gjithmone kam qene nje femije shume I shkathet dhe doja vetem te luaja me top. Prinderit e mi e shikonin deshiren time qe I bashkangjitej deshires se tyre qe edhe une te meresha me volejboll pasi motra ime edhe ne moshen 13 vjecare. filluan te me stervisnin cdo mengjes tek fusha e shkolles se Rreshenit. Kur mbarova 8-vjecaren ne Qershor te vitit 2000 profesor KreshnikTartari me mori tek ekipi I Dinamos, dhe kjo per faktin se isha motra e Amarildes, pasi une nuk dija akoma te luaja volejboll. Megjithate qe diten e pare qe u bera pjese e ekipit te Dinamos iu nenshtrova rregullave, disiplines dhe ritmi tqe kishte ekipi I Dinamos. Megjithese une isha e vogel edhe e pa trajnuar per volejboll vajzat e Dinamos se asaj kohe me kane dhene nje ndihmese shume te madhe edhe pse une isha natyre qe punoja shume. Ne ate akohe Amarilda po krijonte emrin e saj shume te madh ne volejbollin Shqiptar, punonte jashtezakonisht shume dhe me merite u afirmua si ElaTase e ardhshme. Sigurisht qe une ndihesha shume krenare per motren time, per mua ishte shembulli perfekt per ta ndjekur qe te arrija edhe une sukseset e Amarildes. Por te qenit motra e Amarildes kishte edhe “ngercet” e veta. Pasi te gjithe me krahasonin me motren, dhe ma shprehnin qe nuk do behesha aq e mire sa Amarilda. Ky fakt nuk me shqetesonte, sepse pavarsisht se Amarilda ishte me e mira e volejbollit Shqiptar une gjithmone doja te behesha si Arjola, te krijoja emrin time dhe nivelin tim.
Pyetje: Liliana Pere
Vendimi per t’u larguar nga shqiperia ka qene née ender apo née oferte shume vleresuese
nga Amerika ? Arjola , ju donit te testonit talentin tuaj te fuqishem ne Volejboll?

Pergjigje: Arjola Prenga
Tetë vite ne volejbollin Shqiptar ,pavarsisht uniformes qe mbaja ne trup kam punuar ne maksimumin tim, gjithmone e disiplinuar edhe korrekte. Synimet gjithmone I kisha per jashte Shqiperise, jo per tu larguar nga Shqipëria, por me shume per te testuar nivelin tim. Ajo dite me erdhi papritmas dhe pa e menduar.Rastesisht ne nje séance stervitore me ekipin kombetar present ishte nje trajner amerikan, Glen Conley me sekretarin e federates Shqiptare professor Leonard Tase. Jo me larg se te nesermen me kontaktoi dhe me shprehu deshiren qe te isha pjese e ekipit Kent State University ku Glen ishte trajneri I ekipit. Me erdhi e papritur pasi nuk e kisha menduar asnjehere si opsion Ameriken.Megjithate me Glen mbajta kontaktet dhe pranova qe sezonin e ardhshem te behesha pjese e Universitet Kent State.
Pyetje: Liliana Pere
A mendon Arjola qe ka bere zgjedhjen e duhur, qe I besoi dhe pranoi oferten e trajnerit amerikan, dhe pse ?
Pergjigje: Arjola Prenga
Sot mendoj qe kam bere zgjedhjen e duhur qe I besova dhe pranova oferten e trajnerit amerikan, edhe pse ne ate kohe une kisha shume veshtires isepse gjuhen nuk e dija ,volejbolli ne Amerike ndryshon me ate Europian, oraret e stervitjes ishin shume te zgjatura. Megjithate fale besimit dhe mbeshtetjes qe kisha nga stafi I trajnereve edhe vajzat e ekipit ia dola mbane me shume suksese. Pavarsisht shteteve te ndryshme qe kam jetuar, ekipeve te ndryshme qe jam aktivizuar, njerezve te rinj qe kam njohur po edhe paragjykimeve nga pasaporta eksperiencat kane qene shume te bukura. Qellimet e mia I kisha shume te qarta, e kisha shume paster ne mendjen time arsyen per te cilen ndodhesha tek te gjitha klubet.
Pyetje: Liliana Pere
Si e ka menaxhuar Arjola suksesin e vet ? Europa ka qene endra juaj saj fillestare? Ka ditur qe ne çdo eskperience, ne çdo skuader te marre prej tyre me te miren e mundshme dhe te jap prej vetes me te miren ashtu siç vetëm Arjola di te beje?
Pergjigje: Arjola Prenga
Po ëndrra ime fillestare,ka qene Europa.Qëllimet e mija ishin te qarta dhe fale experiences se Amarildes ajo i njihte mjaft mire menyren se si funksiononin ekipet europine. çdo eskperience, ne çdo skuader me ka mesuar te marr prej tyre me te miren e mundshme dhe te jap prej vetes me te miren ashtu siç duhet te veprosh per te arritur fitore .
Pyetje: Liliana Pere
Arjola ju tregoni me mbresa te thella per ekipet ne Europe cilat kane qene ato dhe si eshte ndjere Arjola me keto ekipe si e volejbolliste me né sukses brilant?
Pergjigje: Arjola Prenga
Ekipet ne te cilat ka luajtur jane: Las Palmas De Gran Canarias ne Spanje, Terville Florange Olympique Club ne France, dhe tre vitet e fundit ne Norvegji ne skuadren e Stod Volley. Pavaresisht sukseseve te saj ne Shqiperi numerohen me gishta njerezit te cilat jane interesuar per suksesin e volejbollistes apo te shkruajne per te. Megjithate personalisht ajo nuk eshte shqetesuar per kete pjese.
Pyetje: Liliana Pere
Cfare vemendje I kane kushtuar Arjoles mediat e huaja?
Pergjigje: Arjola Prenga
Media te huaja i kane dhe ne vemendjen e merituar ne menyre dinjitoze, madje ate vemendje qe mediat tona hezituan ta benin. Te gjithe suksesin, sakrificen, arritjet, ajo ia dedikon familjes. Eshte per ta gjithçka, per njerezit qe i kane afruar mbeshtetjen e pakursyer ne çdo etape te jetes, per familjen.
Pyetje: Liliana Pere
Pergjigje: Arjola Prenga
Arjola te lutem desha te di c’fare mesazhi jepni per sportin shqiptar dhe ne vecanti Volejbollin
Nje mirenjohje dhe shume respekt per ata pak zoterinj, zonja, vajza te reja te medias Shqiptare qe Jane interesuar per mua, qe me Kane vleresuar dhe dhene hapesire ne emisionet, revistat Apo gazetat me te cilat punoni.
Sa per informacion- UNE asnjehere nuk kam zen asnje rrjesht ne shtyp me miqesira. Por ju konsideroj te gjitheve miq mbas cdo vemendje qe me keni perkushtuar.
Shume faleminderit e dashur Liliana Pere per vemendjen tuaj , shume faleminderit qe fokusi juaj nuk eshte vetem tek arti Por edhe tek ne sportiste te cilet kudo Ku kemi shkelur emrin e Shqiperise e kemi nderuar. Dhe jam shume e lumtur per prezantimin tim qe kam bere si Shqiptare anembane botes.
Liliana Pere
Ishte vertet njé kenaqesi intervista me ju , dhe me impresionoi shume per vullnetin e madh, punen, korrektesine, dhe suksesin tuaj te miremenaxhuar ne Bote.
Ju u roj nga zemra sukse dhe ju faleminderit Arjola Prenga
Intervistoi
Liliana P ere

RIKTHIM PAS 58 VJETESH…Arratisja ne Greqi…Kercimi me Nurejev ne SHBA….

June 8, 2015 by dgreca

Flet balerini me famë botërore, Timoleo Pappa: Pas 58 vjetësh, Tiranën e gjej si një qytet madhështor/
-Si u arratisa në Greqi në vitin 1957, mes provokimeve mora statusin e emigrantit politik/
– Në Amerikë kam kërcyer me balerinin më të madh të botës, Rudolf Nurejev/
-.Dua të vërtetën e jetës sime, nënshtetësinë shqiptare që mu mohua për 58 vjet/
– Babanë dhe nënën nuk i pashë me sy dhe nuk i dëgjova zërin derisa vdiqën/
Nga Albert Z. ZHOLI/
Një jetë e pabesueshme. Një balerin që kthehet në atdhe pas 58 vjetësh. Iku në vitin 1957 dhe u kthye në 1 qershor 2015. Timoleo Pappa, një ndër balerinët më të njohur në botë, është arratisur nga Shqipëria në vitin 1957. Sapo ktheheshin nga ish-BS, nga një turneu të gjatë veprimtarish artistikë (si valltar) në një çast, që trupa me vapor ndaloi për disa orë në Pirea të Athinës, Timolea me shpirt të lirë, arratiset. Për disa kohë ai ishte i pabesueshëm, por çiltërsia i dukej në sy valltarit dhe balerinit, që për pak vite do të bëhej më i dëgjuari në botë krah balerinit me famë botërore, rusit, Nurejev. Në vitet 1957-1959 ai do të qëndronte në Athinë ku falë talentit do të punësohej në Teatrin e Operës dhe të baletit të Athinës dhe më vonë do të shkonte në Amerikë. Prezantimin me të do të ma bënte Prof. Ramazan Bogdani, i cili ishte miku i tij i vegjëlisë.
Një njeri i njohur nëpër botë, por jeta jote pak njihet në Shqipëri. Ku linde dhe si erdhe në Tiranë para Luftës së Dytë Botërore?
-Unë linda në Poliçan të Gjirokastrës në vitin 1933 dhe erdha në TIRANË pas luftës Italo- Greke. Babai im donte qe të na merrte në Tiranë. Që atëherë deri në vitin 1957 kam banuar në Tiranë. Kur erdha në Tiranë nuk e ndoqa shkollën menjëherë, por luaja jashtë me fëmijët e italianëve, kur ishte koha e Italisë. Meqë në fshatin tonë flisnin greqisht, unë nuk dija dhe mësova italisht përpara dhe kur shkova në shkollë mësova dhe shqip.
Ku dhe si vazhdoi shkollimi dhe edukimi juaj si valltar dhe balerin?
Shkollën unë e kam kryer në Liceun Artistik (kulturën e përgjithshme). Në shkurt të vitit 1950, u krijua grupi profesionist pranë Filarmonisë Shqiptare. Mbas tre muajsh neve shkuam në një turne artitike në pesë shtete dhe përfaqësuam shtetin shqiptar si valltar. Kemi qenë në Bullgari, Hungari, Rumani, Poloni, Çekosllovaki. Ka qenë një turne tre mujor teksa përfaqësonim shtetin ku kemi pasur sukses të jashtëzakonshëm. Ishte spektakli koreografik i quajtur “Vëllazërimi i Popujve” që ishte vënë në skenë nga mjeshtri rus Georgi Perkun. Ky balerin me famë, ndenji në Shqipëri tre vjet dhe ka dhënë spektakle të rëndësishme, siç ka qenë “Vëllazërimi i Popujve” në vitin 1950, baleti “ Shatërvani i Bahçisarait” në vitin 1951, spektakli koreografik “Flamuri i Paqes” 1952, dhe “Esmeralda” në vitin 1953. Gjithë këto spektakle kaq të rëndësishme ishin për mua pjesa më e bukur e jetës, pasi në njërën prej tyre tek “Flamuri i Paqes”, kam qenë solist. Në teatrin e Operës dhe të Baletit, ne në atë kohë sa kishim filluar hapat e para për të mësuar baletin, ndaj në shumë pjesë ne ishim valltarë kurse në operat si (Emeralda) dhe “ Shatërvani i Bahçisarait ishim si balerinë.
-Pas liceut si vazhdoi jeta jote artistike ?
Kam qenë gjithmonë në teatër. Shkonim në lice nga ora 08-00 deri në orën 11-00 dhe nga ora 11 -00 dhe mbrapa ne ishim valltarë profesionistë në Ansamblin e Valleve. Konkretisht ,qysh në 1 shkurt të vitit 1950, kur kam qenë 17 vjeç, isha valltar profesionist. Mbas orës 11-00 ne bënim prova për tu përgatitur për shfaqjet e teatrit. Nga viti 1950 deri në 1957, isha në Filarmoninë e Shtetit. Gjatë kësaj kohe kemi dhënë koncerte të ndryshme edhe në Shqipëri.
Z. Ramazan Bogdani më ka thënë se ju së bashku me të keni marrë pjesë në filmin “Skënderbeu”?
Po, kam marrë qenë i pranishëm në filmin “Skënderbeu”. Në vitin 1953 merret përsipër të realizohet filmi “Skënderbeu”. Një film shqiptaro-sovjetik. Rolin kryesor do ta luante artisti i madh Hakaki Horava. Regjisori kishte caktuar disa skica skeme ku dhe ai edhe do të kërcente. Ai u fut në grupin tonë ku do të kërcente një valle epike shumë të thjeshtë. Këtë valle e kemi punuar këtu në sallën e baletit, si dhe ilustrimin e të gjithë asaj veprimtarie. Për këtë skenë janë filmuar skena të ndryshme siç është edhe në Berat, Dasma e Skënderbeut apo edhe në Shkodër që bëhen paraluftimet, më tej këtu në rrethinat e Tiranës që bëhen gëzimet e dasmës së Skënderbeut. Në gjithë këto skena kemi qenë të pranishëm së bashku me Grupin e Valleve, të Ansamblit Artistik të Ushtrisë. Pra, ishte Ansambli i Valleve të Filarmonisë Shqiptare dhe ai i Valleve të Ushtrisë.
Nga koncertet jashtë shtetit, kë do të veçosh?
Në vitin 1957, Ansambli ynë shkon dhe paraqitet në Festivalin e Dytë Ndërkombëtar të Rinisë në Moskë dhe duke u kthyer vapori ndalon në Pire. Kisha kohë që mendoja të arratisesha. Në shumë vende shikoja se Shqipëria ishte ndryshe, nuk ekzistonte liria e fjalës. Lirinë, fjalën e zemrës e kisha diçka që nuk më linte të merrja frymë lirisht. Pikërisht, këtu në Pire mendova të arratisesha. Nuk e bëra të gjatë, gjeta një boshllëk mes atyre që na shoqëruan dhe renda mes Pireut ku të gjeja policin. Së fundi u paraqita aty. Duke pasur parasysh se njihja gjuhën greke u thashë pse u arratisa dhe kërkova strehim politik. Më panë me dyshim. Por unë fola siç ishte duke këmbëngulur se kërkoj diçka të tillë. Më kanë provokuar disa ditë, por unë qëndroja besnik në fjalët e mia. Menjëherë ka ndërhyrë ambasadori sovjetik në Athinë, pasi ne ahere nuk kishim ambasadën tonë në Greqi. Disa kohë luftë nervash dhe mosbesimi dhe këmbënguljes për t’u kthyer. Por unë ngula këmbë, dua strehim politik. U stresova se ata nuk donin të ma jepnin. Së fundi më besuan dhe më dhanë një Proces-Verbal, në formë kërkese dhe e nënshkrova. Dy vjet ndenja në Athinë dhe punova në Operan e Shtetit si balerinë dhe më vonë kam qenë për 25 vjet në Teatrin e Operas dhe të Baletit Shtetëror të Athinës.
Ju thatë dy vjetët e para punuat në Operan e Athinës, po pas dy vjetësh ku shkuat?
Brenda këtyre dy vjetëve mora një kërkesë nga një specialist i kulturës në ambasadën Amerikane. Ai më pyeti nëse doja të shkoja në Amerikë . Në atë kohë Amerika merrte shkencëtarët dhe artistët më të mirë të Evropës. Pranova. Në vitin 1959 shkova në Amerikë ku ndenja 10 vjet . Shkova në Nju York. Atje vinin yjet e Botës. Në Nju York jetova dhe punova. Bëra një jetë intensive. Në orën 09-00 shkoja në mësim dhe mbaronin në orën 14-00. Pastaj fillonin prova të ndryshme. Pas disa provash u punësova në një ndër teatrot e baletit më të njohura në Amerikë, quhej “Llatin Kuoter”. Aty punova 7 vjet si profesionist me të gjitha kushtet dhe rregullat e kohës. Në atë teatër kam luajtur me të gjithë yjet e botës së baletit. Kur shkova në Amerikë isha 25 vjeç.
-A ke ndjerë shenjë racizmi?
Jo nuk kam ndjerë. Aty arti vlerësohej dhe as pyeste njeri nga je, por çfarë din të bësh.
-Kur e ke parë veten më vështirë në Amerikë ?
Nuk kam pasur kurrë vështirësi në Amerikë. Punova dhe fitova sa nuk e besoja. Amerika mi dha të gjitha shanset.
Pra nga viti 1957 deri në vitin 1990 nuk u takove dhe nuk fole në telefon me asnjë nga të shtëpisë?
Deri në vitin 1989 unë nuk u takova me asnjë nga të familjes, as në telefon nuk kam folur. Vetëm kam mundur të çoj ndonjë haber tek nëna në mënyrë shumë të fshehtë. Nëna dhe babai më ndruan jetë pa i parë, më, pa i takuar, pa folur (loton). Pas 58 vjetësh sot shkova tek varri i tyre.
A u internuan të familjes?
Jo, mund të them se u persekutuan disi, por nuk i internuan kurrë. Babai im bëri diçka shumë të zgjuar, mbas një këshille të një njeriu. Ai shkoi në Ministrinë e Brendshme të më kërkonte mua. Ai shkoi atje dhe i tha atyre se ju ma morët djalin dhe unë tani tek ju e kërkoj. E dua djalin gjallë, ose vdekur. Nuk e çova unë në Rusi, ju e çuat. I thanë se mos u mërzit se ne djalin do ta kthejmë. Dhe për kë të qëllim ata nuk u internuan por vështirësitë kanë qenë në marrëdhëniet shoqërore. Njerëzit u qëndronin larg, në punë i shinin shtrembër, ishin gjithmonë nën trysni. Pra kaluan një jetë të vështirë.
Ju në Amerikë jeni njohur dhe keni dhënë shfaqje dhe me balerinin më të madh të botës Rudolf Nurejev. Si i kishe mardhëniet me të?
Kishim marrëdhënie pune. Marrëdhënie të thjeshta, normale, pa ndonjë miqësi të veçantë. Por Nurejev ishte njohur me vëllanë tim Milto Pappa në Moskë, pasi im vëlla kishte studiuar në Moskë për baleti. Në provimet për diplomë vëllai im edhe shumë yje të tjerë të baletit rus ishin para jurisë në të njëjtën ditë. Por, dihej kërcimtarët janë të varfër. Nurejevi kur vinte nga Leningradi, për shkak të varfërisë nuk kishte ku të flinte. Vëllai im kishte dhomë të mirë, pasi ishte me bursë dhe e ftoi Nurejevin të flinte aty disa ditë. Këtë ai nuk e kishte harruar. Ai ka jetuar 10 ditë me vëllain tim dhe me pastërti ma kujtonte disa herë bujarinë e tim vëllai.

-10 vjet në Amerikë nuk pate asnjë lidhje me Shqipërinë, po nga Ambasada Shqiptare a të bënin ndonjë provokim?
Provokime kisha jo nga shqiptarët por nga amerikanët, por për të mirë. . Kisha një takim shtetëror dhe ata që më kishin në vëzhgim më pyesnin se a më provokonte njeri, a me fyente njeri, a më shqetësonte njeri. Pra, më pyetën nëse kishte njeri që më bezdiste. U përgjigja, jo. Më thanë se ne jemi përgjegjës për jetën tënde, sepse ti përbën një shembull për gjestin që ke bërë dhe krijove një farë shpresë lirie tek njerëzit tanë. Pra nga viti 1959-69 kam qenë në Amerikë. Pas vitit 1969 erdha në Greqi se u martova. Gruaja ime ishte pedagoge baleti si koreografe dhe kishte studiuar në Institutin e Arteve në Athinë.
Ju ishit njohur më parë?
Po, isha njohur kur isha në Operan e Athinës. Ajo më vonë edhi tek unë në Amerikë. Ndenji rreth 4 vjet dhe në vitin e katërt lindëm një djalë. Kur djali ishte tetë muajsh, ajo më tha do kthehem në Greqi. Nuk e përballonte dot atë jetë. I thashë, në qoftë se të pëlqen vendi shikoje me kujdes dhe më thuaj dhe vetëm atëherë u martova me të. Por koha larg njerëzve e mërziti. Shkoi në Athinë dhe më lutej të kthehesha pasi kisha djalin, U detyrova të kthehesha në vitin 1967 në Greqi. Atë ditë që u ktheva ishte 21 prill i vitit 1967. Isha në avionin më të mirë të asaj linje. Nuk na lanë që të zbrisnim nga në vendin e linjës, por avioni që u nisëm na ndali jashtë destinacionit në Romë. Ndenja një ditë në Romë dhe pastaj u ktheva në Greqi. Mori fund aventura amerikane. Tashmë u vendosa përfundimisht në Athinë.
Ku u punësuat sërishmi në Athinë?
Sërishmi në Teatrin e Operas dhe të Baletit Shtetëror të Athinës, ku punova për 25 vjet rresht. Deri në vitin 1992. Gjatë kësaj kohe si solist i parë në Teatrin Shtetëror të Baletit kam hapur dhe dy shkolla koreografike. Një e kisha të timen dhe një e kishte bashkëshortja.
-Kush janë rolet kryesore që ke luajtur në Teatrin e Operës dhe të Baletit Grek dhe në Amerikë dhe sa shfaqje keni dhënë?
Thuajse i kam luajtur të gjitha rolet kryesore të veprave të mëdha si solit. Kam dhënë më shumë se 1000 spektakle ku kam qenë balerin i parë.
-Si i ndiqje zhvillimet në Shqipëri?
Kur ika, nuk e kisha idenë se çfarë bëhej më në Shqipëri. U ndërprenë mardhëniet. Nuk kam pasur komunikim. Nuk kisha asnjë informacion. As në radio nuk ndiqja asgjë. Pra informacioni për Shqipërinë ishte zero. Nuk fola as njëherë në telefon me prindërit. Ishte një gjë e tmerrshme. Kur vdiq Enver Hoxha e mora vesh nga gazetat. Kaq. Një lajm i thatë. Nuk interesohej askush për Shqipërinë. Mendoja se diçka do të ndryshonte. Por jo. Ende nuk vinin sinjale.
-Në 90 kur u hapën kufijtë si u takove me të afërmit?
Në vitin 1989 vëllai im Miltiadhi, erdhi në Korfuz dhe u takuam për herë të pare. Ishte një ditë e veçantë. Unë shkova nga Athina në Korfuz. Takim mes lotësh, mes mallit, mes dhimbjesh. Po trokiste 1990. Pak muaj më vonë më erdhën dhe më takuan dhe vëllezërit e tjerë. Më vonë ata u sistemuan të gjithë në Athinë. Ishin kohë të vështira për Shqipërinë. Ishin kohë që nuk i mendoja.
Nga jeta dhe kujtimet me vëllezërit dhe motrat çfarë veçon?
Në vitin 1952, një mëngjes kur sapo hapa sytë, dëgjova nënën time që i thoshte motrës mos e mbaro atë copën e bukës se i duhet Timoleos. Ai kërcen dhe pa bukë nuk e mbajnë këmbët. U shqetësova dhe u ngrita nga shtrati, mora copën e bukës dhe ndoqa motrën. E arrita dhe i thashë, merre bukën se unë mar lekë aty ku punoj, mund të blej diçka. Ajo mes lotëve më thotë, jo vëlla ti lodhesh, të duhet buka. Flitej vetëm për një copë bukë thatë. Pra për një kore bukë.
-Pse erdhe pikërisht tani pas 58-vjetësh dhe jo që në vitin 1990? Si e gjete Tiranën?
-Ashtu erdhën rrethanat e jetës. Jeta ka të papritura. Por ja erdha tani. Tiranën e gjeta si një qytet përrallë. Qytet i bukur me njerëz të dashur. Nuk po çmallem dot. Po takoj miqtë që më përqafojnë me mall. Tirana është më e mirë se çdo qytet tjetër në botë. Më kanë bërë një pritje të jashtëzakonshme. Jam takuar me një sërë njerëzish në mënyrë të veçantë me artistët e grupeve të valleve të vitit 1955. Unë i thosha mikut tim të vyer Ramazan Bogdani, se tani dua të takojmë ato gocat që kemi kërcyer në ato vite, por ato tani janë goca stërgjyshe, Besa Morina, Irma Laze, Ikbal Morina, Advie Alibali e shumë të tjera.. .
Meraku juaj?
Kur u arratisa më hoqën nënshtetësinë. Tani dua atë të vërtetë që jam. Dua të vërtetën e jetës sime, nënshtetësinë shqiptare.
****
Prof. Ramazan Bogdani
-Një pritje madhështore i ka bërë në teatrin e Operas dhe të baletit Drejtori, Ilir Kerrni i cili e ka pasur pedagog 7 vjet vëllanë e Timoleo Pappës. Kur u takuan tek shkallët e teatrit ai nuk po i besonte syve. E priti në mënyrë të shkëlqyer dhe e shoqëroi për një provë të vogël në sallën e Baletit dhe atë të Ansamblit Popullor. Në sallën e Ansamblit po bënin provë Vallen Çame të Panajoit Kanaçit. Unë dhe Timoleo kemi dalë nga koka dhe këmbët e Panajot Kanaçit. Timoleo në mënyrë të improvizuar, kërceu disa lëvizje të atyre viteve para 60-ës të valleve të Peshkopisë. Pastaj një pritje të shkëlqyer i kanë dhënë në shkollën koreografike, ku vëllai, Miltiadhi ka dhënë mësim. Kemi takuar të gjithë shoqet dhe shokët e vegjëlisë. Kur erdhi, që të nesërmen me njerëzit e tij shkoi në varreza dhe i vuri tufa me lule, nënës, babait, vëllait, motrës dhe tani e ndjen veten të lehtësuar. Timoleo është një artist i madh , një bashëkbalerinë me Nurejevin, i cili e ka vënë atë në vendin e parë. Kishte një merak të madh për të takuar Alma Rodkovicën, bashkëshortja e të madhit Çesk Zadeja. Me Almen kemi qenë që në Grupin e parë të Valleve. Shkuam i ramë derës dhe del Alma. Kur u prezantua ajo ndenji për 5 minuta si pa ndjenja.
***
Ema Qazimi BOgdani
Timoleo është personifikimi i një njeriu të urtë, të qetë dhe i vrarë shpirtërisht nga mungesa që ka pasur për Shqipërinë, nga vuajtjet e mëdha që ka kaluar. Mua më vjen keq kur shikoj këtë njeri me një vitalitet të madh që ka pasur tragjedi dhe tani me një gjendje të rëndë shpirtërore të rënduar. Por ai në çdo hap mbetet fisnik, njerëzor dhe i dashur.

Rexhep Qosja: Jo Gjykatës Speciale, shqiptarët s’duhet ta dënojnë vetveten

June 6, 2015 by dgreca

Akademiku i njohur Rexhep Qosja i bën apel politikës shqiptare në Kosovë të mos votojnë themelimin e Gjykatës Speciale.
“Shqiptarët nuk do të duhej, në asnjë mënyrë, ta dënojnë vetveten, nuk do të duhej të vetëdënohen” thotë Qosja në një intervistë botuar sot në gazetën e Kosovës “Epoka e re”.
Rexhep Qosja: Për mua është me rëndësi politike dhe etike, është me rëndësi historike, është me rëndësi kombëtare, që atë Gjykatë të mos e themelojnë vetë shqiptarët. Shqiptarët nuk do të duhej, në asnjë mënyrë, ta dënojnë vetveten, nuk do të duhej të vetëdënohen”
Duke folur në këtë intervistë edhe për dënimin me burgim të ish-komandantëve të UÇK-së, Sylejman Selimit, Sami Lushtakut dhe bashkëluftëtarëve të tyre, Qosja ka thënë se këto janë dënime të frymëzuara prej motiveve politike e të bëra për qëllime politike.
Duke folur për kuvendin e fundit zgjedhor të LDK-së, zgjedhjen me Isa Mustafës kryetar, Qosja e ka krahasuar me bolshevikët e Stalinit e fashistët e Musolinit.
Qosja komenton dhe ngjarjen në Kumanovë. Sipas tij është shkaktuar prej politikës nacionaliste të Nikolla Gruevskit dhe bën me përgjegjësi edhe dy partitë shqiptare, BDI-në dhe PDSH-në.
Katër ngjarjet që do të ndikojnë në politikën e Kosovës dhe Shqipërisë
Rexhep Qosja: “Kohët e fundit politikën kosovare e kanë shënuar ato katër ngjarje -ndonjëra prej tyre e pritur e ndonjëra e papritur. Dhe këto katër ngjarje janë: 1. Sulmi blickrig i Qeverisë së tanishme të Maqedonisë ndaj lagjes shqiptare në Kumanovë, në të vërtetë ndaj kundërshtarëve të asaj qeverie, që ishin vendosur në atë lagje; 2. Dënimi i komandantit të Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, Sylejman Selimi, i komandantit të Zonës Operative të Drenicës, Sami Lushtaku, dhe i disa pjesëtarëve të tjerë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës; 3. Mbledhja plenare e Kuvendit të Kosovës për miratimin e ligjit mbi themelimin e Gjykatës së Veçantë për trajtimin dhe dënimin e krimeve eventuale të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës; dhe 4. Kuvendi i Tetë Zgjedhor i Lidhjes Demokratike të Kosovës, në të cilin kryetar i kësaj partie u rizgjodh Isa Mustafa. Këto katër ngjarje jehuan, cila më shumë e cila më pak, në jetën kombëtare shqiptare në përgjithësi, kurse tri prej tyre patën dhe do të vazhdojnë të kenë jehonë edhe ndërkombëtare, në mënyrë të veçantë në Bashkimin Evropian dhe në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Këto katër ngjarje do të jenë me ndikim edhe në politikën e ardhshme të Kosovës e të Shqipërisë, por dy prej tyre edhe në politikën e faktorëve ndërkombëtarë ndaj Kosovës dhe, mund të jetë, ndaj Shqipërisë”

Amerika hedh hapin tjeter: Per te korruptuarit nuk ka viza per SHBA

June 5, 2015 by dgreca

Donald Lu: Së shpejti ndalimi i vizave për zyrtarët e korruptuar/
Në Shqipëri ambasadori amerikan Donald Lu, vlerëson procesin e deritanishëm të pastrimit të listave të kandidatëve për zgjedhjet vendore të 21 qershorit, nga persona me të kaluar kriminale, pavarësisht se në to kanë mbetur ende të tillë. Në një intervistë eskluzive për Zërin e Amerikës, ambasadori amerikan, jep konsideratat e tij për fushatën zgjedhore. Ai flet dhe për korrupsionin dhe nismën e administratës amerikane që zyrtarëve të korruptuar shqiptarë t’u ndalohet hyrja në Shtetet e Bashkuara. Ambasadori Lu komenton dhe procesin e reformës në Drejtësi, rëndësinë e saj dhe mungesën e përfshirjes së opozitës.
Zëri i Amerikës: Zoti ambasador, së pari ju falenderoj për mundësinë e kësaj interviste. Do të doja ta nisja me një pyetje rreth situatës zgjedhore. SHBA-të janë angazhuar në këto zgjedhje edhe me vëzhgues, por edhe përmes financimeve. Po mbërrijmë në pjesën e fundit, në numërimin mbrapsht drejt ditës së votimit. Ju si do ta vlerësonit ecurinë deri tani të fushatës zgjedhore?
Amb. Donald Lu: Momentet e mia të preferuara në këtë fushatë zgjedhore kanë qenë kur kam parë kandidatët të diskutojnë dhe debatojnë për çështje me të vërtetë të rëndësishme për votuesit. Kohët e fundit në Fier, Berat dhe sot në Shkodër, kemi parë forume të shkëlqyera kandidatësh për çështje të politikave vendore, përfshirë çështjet e grave dhe të fëmijëve. E ardhmja e demokracisë në Shqipëri nuk janë as politikanët kriminelë dhe as blerja e votimeve. Janë OJQ-të dhe gazetarët ata që i ndihmojnë votuesit të marrin vendime më të mira e më të informuara mbi kandidatët.
Zëri i Amerikës: Zoti ambasador, ju sapo përmendët politikanë kriminelë. Në të vërtetë kjo është një cështje debati mjaft të zjarrtë. Ju në fund të muajit prill, thatë se keni identifikuar kandidatë me një të kaluar të dyshimtë. Javën e shkuar përshëndetët një veprim të Partisë demokratike, për tërheqjen e një kandidati. A jeni të kënaqur me masat që kanë marrë partitë politike, për të përjashtuar kandidatët me një të kaluar kriminale në këto zgjedhje?
Amb. Donald Lu: Një person i mençur më tha kohët e fundit se përparimi i bërë për largimin e kriminelëve nga politika është mbresëlënës. A mund ta kishim imagjinuar dy vite më parë që do të diskutonim sinqerisht mbi rolin e kriminelëve në politikë? Udhëheqësit politikë nga e djathta dhe e majta kanë hequr kriminelë prej listave të kandidatëve. Për ata kriminelë që ende janë në lista, ka një diskutim publik në rritje për aktivitetin e tyre kriminal. Votuesit shqiptarë janë të zgjuar. Jam besimplotë se ata do të marrin vendime të mira.
Zëri i Amerikës: Zoti ambasador, disa ditë më parë ju ishit dhe në KQZ. A u diskutua me drejtuesen e këtij komisioni rreth kandidatëve me një të kaluar të dyshimtë?
Amb. Donald Lu: Nuk kemi diskutuar çështje të veçanta që janë duke u shqyrtuar prej KQZ-së. E kam përgëzuar KQZ-në për punën e saj në respektimin e Kodit Zgjedhor dhe u thashë atyre se KQZ-ja luan një rol jetik në mbrojtjen e demokracisë shqiptare. I kemi informuar ata, gjithashtu, për planet e SHBA për vëzhgimin e zgjedhjeve, asistencën e SHBA-së në mbështetje të KQZ-së dhe për përpjekjet tona për nxitjen e partive politike për të kandiduar persona me rekorde të pastra.

Zëri i Amerikës: Përveç këtyre personave në politikë, me rekorde kriminale, një tjetër çështje shqetësuese për Shqipërinë, është korrupsioni. Pak kohë më parë në një intervistë ju deklaruat se SHBA-të po shohin mundësinë që t’i ndalojnë hyrjen në territorin e tyre, zyrtarëve të korruptuar. Kur pritet një vendim i tillë?
Amb. Donald Lu: Shpallja Presidenciale Nr. 7750, i jep Sekretarit të Shtetit autoritetin të ndalojë lëshimin e vizave amerikane zyrtarëve, gjykatësve, prokurorëve dhe deputetëve të huaj të korruptuar. Ne e përdorim këtë kompetencë anembanë botës për të promovuar luftën kundër korrupsionit. Presim që së shpejti të shqyrtojmë rastet e para në Shqipëri.
Zëri i Amerikës: Zoti ambassador, dhe një pyetje të fundit. Korrupsioni është I lidhur shumë dhe me sisitemin gjyqësor. Aktualisht kemi një nismë për një reformë në Drejtësi. Por sa e plotë do të ishte një reformë e tillë, ndërkohë që opozita nuk është bërë pjesë e këtij procesi?
Amb. Donald Lu: Procesi aktual i reformës në drejtësi ka mundësinë të krijojë një sistem për largimin e gjyqtarëve dhe prokurorëve të korruptuar. Për ta bërë këtë, Shqipërisë i duhet pjesëmarrja e ekspertëve më të mirë të saj ligjorë, përfshirë ata nga opozita. Një reformë në gjyqësor që ruan standardet ndërkombëtare pa opozitën, është e mundur. Megjithatë, ne e dimë se me pjesëmarrjen e opozitës kjo do të ishte një reformë më e mirë dhe më e qëndrueshme për Shqipërinë.

“Virgjëri të vjedhura” ne Universitetin e Palermos

June 5, 2015 by dgreca

Librin e shkrimtares së suksesshme shqiptare Ismete Selmanaj Leba,Verginità Rapite”( Virgjëri të vjedhura) e japin provim studentët e Universitetit të Palermos./
Intervistë nga Liliana Pere me Ismete Selmanaj
Nga Liliana Pere-Presidente e Gruaja Shqiptare në Botë/
Në prill të këtij viti u publikua në Itali libri “Verginità Rapite” ( Virgjëri të vjedhura) nga Ismete Selmanaj Leba me parathënie të përgatitur nga profesor Matteo Mandalà i Universitetit të Palermos. Ky libër u është dhënë për t’u studiuar rreth 200 studentëve të Universitetit të Palermos, mbi gjendjen e gruas shqiptare dje dhe sot. Pikërisht këto ditë studentët po japin provim mbi këtë libër.
Ismetja tani është një shkrimtare e njohur, për të cilën kanë folur shumë media lokale italiane si dhe gazeta prestigjioze “Corriere Della Sera”, që e quan një shkrimtare brilante.
Romani i saj i parë ka qenë “Gjembi dhe trëndafilat”, i publikuar nga shtëpia botuese Dudaj. Ky roman mori pjesë në Panarin e Librit “Tirana 2013”. Më pas, publikohet një libër tjetër në shqip me titull, “Kokat e dy lejlekëve të purpurt” nga e njëjta shtëpi botuese. Të dy librat janë pritur shumë mirë nga publiku në Shqipëri. Te parin e përktheu vetë në italisht dhe pati një interes të madh nga një numër i madh i shtëpive botuese ne Itali për ta publikuar. Libri doli me titullin “Verginità Rapite” nga shtëpia botuese, Bonfirraro Editore, që shpërndan në të gjitha libraritë Mondadori në Itali. Përveç kësaj libri “Kokat e dy lejlekëve të purpurt”, që autorja po e përfundon në italisht dhe shumë shpejt del në tregun italian, është në program për t’u studiuar nga studentët që do të diplomohen në vitin akademik 2015-2016 në Universitetin e Palermos.
Janë bërë disa promovime në Itali, në Capo d’Orlando, Palermo, Milano. Në promovimin në Capo d’Orlando, mori pjesë edhe kryetarja e bashkisë së qytetit ku banon, Bernadette Grasso.
Ne 19 maj 2015, ishte e ftuar edhe për një seminar me studentet e Universitetit të Palermos.
Diçka nga jeta e shkrimtares Ismete Selmanaj
Kam lindur në qytetin bregdetar të Durrësit në vitin 1966. Mbarova studimet në gjimnazin “Naim Frashëri” dhe më pas Fakultetin e Inxhinierisë së Ndërtimit në Tiranë, ku dhe u diplomova në vitin 1991. Prej vitit 1992 jam transferuar me familjen në Itali ku banoj ne provincën e Messina-s. Letërsia ka qenë pasioni im i hershëm dhe kam shkruar poezi e tregime që kanë fituar edhe çmime në konkurset kombëtare të kohës. Kam shkruar më pak gjatë viteve të Universitetit duke qenë se ishte një degë studimesh që kishte shumë pak lidhje me letërsinë.
Por pasioni mbetet pasion …
Kështu nisa të shkruaj sërish. Në nëntor të vitit 2013 u publikua nga shtëpia botuese “Dudaj” , libri im me titull “Gjembi dhe trëndafilat” që mori pjesë në Panairin e Librit “Tirana 2013”. Një vit më vonë, në nëntor të vitit 2014, publikohet nga e njëjta shtëpi botuese libri “Koka e dy lejlekëve të purpurt” që mori pjesë në Panairin e Librit “Tirana 2014”.
Pyetje: Liliana Pere
Diçka të shkurtër mbi tematikën që trajton libri “Verginità Rapite” dhe “Kokat e dy lejlekëve të purpurt”?
Përgjigje: Ismete Selmanaj
Historia e këtij libri, nis në fund të vitit 1979. Mira, një vajzë 15-vjeçare përdhunohet në mënyrë çnjerëzore nga Sekretari i Partisë së shkollës. Kalon njëkohësisht tmerrin e përdhunimit, përçmimin e opinionit që e quan atë fajtore, dhe ndarjen me forcë nga e vetmja krijesë që solli në jetë. Është vështirë që t’i kuptosh vitet e diktaturës, po të mos i kesh jetuar. Mira u përpoq me të gjitha forcat t’i mbijetojë atij Gjembi të errët, që shqiptarët e përjetuan për pothuajse 50 vite radhazi, duke pritur të shohin dritën në fund të tunelit. Ajo mbolli mirësi tek shumë njerëz, e më në fund e gjeti dashurinë e vërtetë të saj. Iu desh të kalojë shumë dhimbje, por edhe të luftojë për lumturinë e saj. Kur më në fund diktatura ra, Mira vuri re me hidhërim, se ish- komunistët e vjetër ishin “shndërruar” në “demokratë”të flaktë dhe kishin ndërruar vetëm emrin. Pasi kishin pastruar arkivat e shtetit nga materiale komprometuese që i lidhnin në mënyrë direkte me krimet e komunizmit, filluan të ngjisnin gjithnjë e më shumë shkallët e politikës. Shqipëria mbeti në një tranzicion të pafund, si një grua me dhimbje lindjeje prej 25 vjetësh që nuk arrin të lindë e të sjellë në jetë demokracinë.
Ndërsa libri “Kokat e dy lejlekëve të purpurt”, trajton një aspekt tjetër të shoqërisë shqiptare. Atë të pasojave shkatërruese që ka lënë tek dy fëmijë të vegjël gjakmarrja që u zgjua nga gjumi letargjik ku e vuri diktatura komuniste për gjysmë shekulli. Por ky libër trajton edhe “të rejat” e huazuara nga bota perëndimore që për shoqërinë e kulturën shqiptare kanë qenë të panjohura; atë të pedofilisë dhe të abuzimit me të miturit. Kohët e fundit janë të shumta rastet që dëgjojmë për ngjarje të tilla të rënda dhe të panjohura për kulturën dhe shoqërinë shqiptare tradicionale.
Pyetje : Liliana Pere
Ismetja tani punon jo si Inxhiniere por si një shkrimtare e suksesshme, sa e vështirë ka qenë kjo rrugë për Ismeten ?
Përgjigje: Ismete Selmanaj
Fillimi ka qenë shumë i vështirë. Kur erdhëm në Itali së bashku me tim shoq, të dy Inxhinierë Ndërtimi, u ndeshëm me vështirësitë e gjuhës, të ambientimit në një vend që s’e kishim parë ndonjëherë, të të gjendurit vetëm, por edhe pse jo, me indiferentizmin e shoqërisë. Na është dashur të punojmë dhe të djersitim shumë. Por pak nga pak, arritëm ta gjejmë veten në shoqëri dhe të rrisim tre fëmije të mrekullueshëm që janë krenaria jonë; Arbër 22 vjeç, student i mjekësisë në Bologna, Andrea 16 vjeç që sapo mbaroi vitin e dytë të gjimnazit dhe Fabio 9 vjeç që mbaroi klasën e tretë.
Pyetje : Liliana Pere
Si vazhdon komunikimi me Shqipërinë? Sa nostalgjike është Ismetja për vendin e saj Shqipërinë dhe sa mirënjohëse për Italinë qe i krijoji këto mundësi si një shkrimtare e vlerësuar dhe sa është nostalgjike për vendin e saj Shqipërinë?
Përgjigje: Ismete Selmanaj
Nostalgjia është e paimagjinueshme dhe sa herë që kthehem në Shqipëri, ripërtërihem. Është toka ku kam lindur dhe jam rritur. Në Shqipëri kam rrënjët e mia dhe ato janë të domosdoshme e të një rëndësie jetike sepse na mbajnë me këmbë në tokë. Pa rrënjë, na merr era dhe na çon kuturu. Edhe librat e mi trajtojnë tematika sociale të shoqërisë shqiptare. Mund t’i publikoja fillimisht në Itali ku shtëpitë botuese kane politika ekonomike të ndryshme nga ato në Shqipëri. M’u duk e udhës kështu; t’i publikoj fillimisht në Shqipëri. Gjaku s’bëhet ujë.
Sinqerisht, prisja të flitej më shumë në mediat shqiptare ku librat kanë disa vjet që janë publikuar. Është folur më shumë në Itali ku libri ka vetëm disa muaj që ka dalë në treg; dhe kjo është diçka që më hidhëron.
Më pyetët se sa mirënjohëse jam për Italinë.
Italia është vendi im i dytë, kam kaluar këtu gjysmën e jetës sime. Në Sicili, ku banoj, kanë lindur e rritur fëmijët e mi. Sicilia është një tokë e ngrohtë dhe njerëzit i ka të tillë. Edhe në librin “Verginità Rapite” ka një lidhje shumë mallëngjyese me Sicilinë dhe sicilianët. Italia e priti historinë që solla me anë të librit tim jashtëzakonisht mirë dhe jam e mbytur nga mesazhet që arrijnë nga persona nga çdo cep i Italisë.
Pyetje : Liliana Pere
Si ndihet Ismetja si nënë e tre djemve ?
Përgjigje: Ismete Selmanaj
Si nënë, jam shumë e lumtur dhe krenare. Djali i madh është një student model në Bologna. Edhe dy të tjerët janë në gjurmët e të madhit. Janë mbi të gjitha shqiptarë dhe flasin gjuhën shqipe shumë mirë.
Pyetje : Liliana Pere
Rruga juaj e suksesit si shkrimtare, a ka qenë e vështirë në një vend të huaj si Italia?
Përgjigje: Ismete Selmanaj
Mund të duket si paradoks, por më të vështirë e pata në fillim kur sapo mbërrita, se sa kur i hyra rrugës së publikimeve në Itali.
Nuk njihja asnjë, kisha vetëm një libër në duar dhe me mijëra e mijëra adresa e-mail- i të shtëpive botuese në Itali. Fillova t’u shkruaj duke bërë një prezantim të shkurtër, një përmbledhje të librit dhe në se do t’u dukej me interes do të me kërkonin tekstin e plotë. Më kërkuan tekstin e plotë të gjitha shtëpitë botuese që u kisha shkruar! Mbeta e habitur, nuk arrija ta besoja por edhe u lumturova. Zgjodha Bonfirraro Editore sepse e kisha vendosur që librin ta publikoja me një shtëpi botuese siciliane. Dhe kjo shtëpi botuese është nder më të mirat dhe të gjithë librat që publikon, shpërndahen në të gjitha libraritë Mondadori.
Jam krenare që kam shkruar tema të shoqërisë shqiptare dhe jam përpjekur t’u tregoj , si të rinjve të sotshëm në Shqipëri por edhe publikut italian, si ishte të rroje në vitet e diktaturës dhe mbi të gjitha të ishe grua në ato vite. Nuk e di sa e kam përmbushur këtë objektiv timin, por kur një nga studentët e Universitetit të Palermos më tha që, pasi kishte lexuar librin tim kishte mësuar shumë gjëra për Shqipërinë, por mbi të gjitha kishte kuptuar pse ikën shqiptarët nga vendi i tyre në vitet 90, kjo për mua ishte krenaria dhe fitorja më e madhe.
Pyetje: Liliana Pere
Si e shikoni pozicionin e gruas në emigracion dhe në Shqipëri?
Përgjigje: Ismete Selmanaj
Mendoj se për çdo njeri që emigron në një vend tjetër, vështirësitë janë të shumta. Jo gjithmonë i jepet pozicioni që meriton dhe duhet të jetë i aftë dhjetëfish më shumë se një vendali. Vështirësitë shtohen kur vjen nga një vend që ka pasur probleme ekonomike e politike. Kjo gjendje të detyron të mbijetosh, para se të fillosh të jetosh në vendin që ke shkuar. Kur je grua, nënë, bashkëshorte, emigrimi peshon shumë dhe shpesh je e kushtëzuar nga impenjimet familjare. E megjithatë shumë gra shqiptare në shumë vende të botës, kanë arritur suksese të jashtëzakonshme. Kanë treguar që kanë talent, inteligjencë, forcë, zemër, pasion. Dhe kur dëgjoj për gra të tilla, duke qenë edhe unë në emigrim dhe e di sa e vështirë është, më mbushet zemra plot. Dua t’i njoh, t’i përqafoj ,të dëgjoj historitë e tyre…
Ja pse falënderoj pa masë Organizatën e Gruaja Shqiptare në Botë, që na njeh me gra të tilla që janë shembull frymëzimi për shumë të tjera.
Edhe në Shqipëri janë bërë hapa të rëndësishëm përpara. Gruan tashmë e gjen në pozicionet më të larta dhe prestigjiozë. Për pozicionin e gruas ne Shqipëri, folëm edhe me studentët në Palermo. Më pyetën për shumë aspekte të jetës së gruas. U tregova se në Tiranë, ku është stabilizuar një numër shumë i madh banorësh që kanë zbritur nga zonat malore, është normale të gjesh familje ku dominon Kanuni i Lek Dukagjinit me rregullat e ligjet e tij. Çifte që bashkëjetojnë të qetë pa e pasur aspak problem që s’janë të martuar. Gjen vajza që janë bërë nëna dhe i rrisin fëmijët vetëm pa i treguar njeri me gisht si jo të denja për shoqërinë.
Megjithatë, dominon familja tradicionale dhe mentaliteti maskilist që ka shoqëruar në shekuj shoqërinë shqiptare, është i vështirë për t’u përmbysur. Është shumë më e lehtë të ndryshohen ligjet, se sa mentaliteti maskilist i burrave shqiptarë. Në këtë pikë, mendoj se gruas shqiptare, por mbi të gjitha shoqërisë shqiptare, i duhet shumë punë për të bërë.
Pyetje : Liliana Pere
Si e morët informacionin për Organizatën tonë Internacionale Gruaja Shqiptare në Botë që promovon gratë e suksesshme,dhe pse pikërisht mu drejtuat mua ?
Përgjigje: Ismete Selmanaj
Në radhë të parë ju falënderoj për punën që po bëni për promovimin e grave të suksesshme shqiptare në botë. Unë nuk dija asgjë për organizatën tuaj, por fare rastësisht pashë një shkrimin tuaj për Irma Kurtin që është një poeteshë dhe shkrimtare e shkëlqyer që na bën të ndjehemi krenarë. Ju drejtova ju sepse u kam shkruajtur shumë gazetarëve dhe mediave shqiptare, por nuk kanë treguar shumë interes. Janë shkruar dy intervista të mia tek një portal në Shqipëri dhe Kosovë dhe asgjë më tepër.
Ju falënderoj për interesimin dhe punë të mbarë!
Nga Liliana Pere
Presidente e Gruaja Shqiptare në Botë