• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Nga ferri i kampit të Nizhavecit në Shqipëri në parajsën e tokës gjermane

March 15, 2017 by dgreca

 

unnamed (1)unnamedunnamed (2)

Bisedë me ish të denuarin politik z.Musledin Glina/*

–Gjermania për mua u bë si thotë gjermani “Himelreisch auf die Erde ” që përkthehet Xheneti (parajsa) në tokë/

-Z.Glina le ta fillojmë me fëmijërine tuaj, cila ka qenë familja juaj dhe çfarë mbani mend nga jeta, traditat e asaj kohe?

Përgjigje: Jam lindur, më 27 korrik 1933 në Leskovik në një familje mesatare, normale. Babai im Ibrahimi, ishte nënpunës shteti, Inspektor Pyjesh.Nëneja Qamile ishte rrobaqepëse.Kisha vëllanë Karafilin, lindur më 1930 dhe motrën Nerminin e lindur më 1932.  Kam patur si fëmijë një jetë të këndshme të mirë, normale si në atë kohë në Shqipëri, deri kur erdhi dita e mallkuar kur në Korëë në shtator të vitit 1944 u larguan ballistat, nacionalistat dhe Korçën e okupuan parizanët, komunistat.  Në mbrëmje na sollën 3 ose 4 partizanë, oficera që të kalonin natën në shtepinë tonë.  Nëneja e shkretë iu bëri darkën me lakror byrek me mish të pjekur, të tiganisur dhe në mesnatë u zgjova nga tmerri se po arrestonin babain.

Babai ishte duke nxjerë unazën dhe sahatin e xhepit flori dhe ja dha nënës.  Une isha 11 vjeçar.  I pyeta pse ma merrni babain?  -Për një pyetje më thanë….“Pyetja” zgjati 5 vjet me radhë.  E dënuan me 10 vjet dhe e liruan në fillim të vitit 1949… Kur u larguan me babanë unë i thashë nënes, po pse si zgjove ata që hëngrën dhe pinë ta ndalonin arrestimin dhe ta mbronin babain?

Po përpiqem të prezantohem, që kur kam qenë më 1946, 13 vjecar dhe pushimet verore për dy muaj i bëra në Bullgari…Bullgaria ftoi nga Shqipëria 100  pionierë dhe nga Korça, vetëm dy shkuam ngase isha nxënësi i shkëlqyer në të gjithë Korçën, por babai ishte i dënuar me 10 vjet në burg dy dajllaret oficera të zogut të pushkatuar.  Nxënësi tjetër quhej Asim Koprencka që tani quhet Dr.Asim Ylli të motrën të vrarë si partizane dhe jeton në Tiranë. Drejtori i shkollës Selman Kasapi, komshi me mua ishte partizan. Kur unë e pyeta si nuk u ndodh dhe për mua një kamp veror… si psh filani në Dures, tjetri ne Pogradec, drejtori, pa djathtas e majtas dhe më tha: “Mos i thuaj askujt se do ta prishin”, nga Korca vetem ti dhe Asimi do t’i bëni pushimet në Bullgari.  Nuk më zuri gjumi terë natën….  Kur ishim në Bullgari i shikoja dhe i krahasoja të 100 pionerët dhe mejtoja ne që jemi ” AJKA “e gjithë Shqipërisë nesër patjetër njeri nga ne do trashëgojë Enver Hoxhën…Dhe pak mendjemadh, kujtoja duke u krahasuar me të tjerët se unë do trashëgoja Enverin…  Deri këtu është çdo fjalë, çdo gërmë e vërtetë dhe tani për ta zbukuruar e shtoj….Pashë një endërr se me të vërtetë e trashëgova Enver Hoxhën dhe Shqipëinë si gërmadhë…  U zgjova i llahtarisur dhe gjthnje me frikë se mund të ndodhte në të vëtetë që të trashëgoja gërmadhën e tij, dhe i vetmi shpëtim për mua ishte të bëhesha “Armik i Popullit”, dhe desha s`desha u bëra…

-Ju jeni burgosur në vitet e sistemit diktatorial, cila ishte akuza? 

Përgjigje:Unë jam arrestuar, më 29.12.1949… Akuza zyrtarisht:  Marr pjesë në një grup armiqsor, në shërbim të UDB-s jugosllave.  E kam vërtetimin nga dega e rendit publik Korcë.  E vërtetë është se një nga shokët që u burgos me mua Tanush Frashëri, rastësisht ishte takuar në Maliq me një të ardhur nga Jugosllavia si diversant.  Kur më morën mua në pyetje shpalosën një shkresë me dy faqe dhe më pyetën?  E njeh këtë firmë kush i ka nënshkruar këto dy faqe?  Ne i dimë të gjitha nga Tanush Frashëri po duam ti dimë dhe prej teje që ishe pjesëtar i këtij grupi armiqesor që vepruan dhe deshnin të rrëzonin pushtetin popullor…  Pyetjet që i kishin kurdisur vetë nga frika i aprovoje dhe kështu dhe unë mbusha tri faqe dhe i nënshkrova…  Unë kur mejtoj tani rreth sigurimit të cilët të tregonin se sa të zotët ishin, që kapen një grup armiqsor kaq te rrezikshëm dhe ne ishim 16 / 17 vjecare, vetë Namik Hysenbegasi që e benë si udhëheqësin, komandantin tone ishte 18 vjecar dhe qe me zotësinë e tyre e “shpëtuan Shqipërinë”….Gjyqi, pyetjet dhe përgjigjet në gjyqin ushtarak u bënë me dyertë e mbyllura.  Avokatët nuk ishin ndaluar akoma.  Gjyqin na e bënë tri dite me radhë në kinemanë ”Morava” dhe ftuan gjithë popullin të ishte prezent.Ishim të lidhur me zinxhira nga katër pallacinat ku ishte sigurimi.  Kur u futëm në bulevard, majtas dhe djathtas deri tek sheshi para kinemasë ishte plot, sikur po prisnin të pëshendesnin Enver Hoxhën…E pabesushme, por e vërtetë…  Ditë më parë e kishin lajmëruar popullin, shkollat qe t’ju tregonin mos kini frikë se policia dhe sigurimi është vigjilent.  Ata i zbuluan dhe po i dënojnë armiqtë e popullit….Neve këtë pritje madhështore e shijonim dhe majtas, djathtas salutonim shokët.Kinemaja brenda minutës u mbush plot dhe gjyqi filloi… Ndonjëherë mendoj se mos i kam parë në ëndërr?   Koci Xoxen Petrit Dumen i gjykuan në qilar në bodrum natën dhe fshehtazi i pushkatuan…Neve si 16 vjecarë na nderuan….Diten e parë lehu, lehu tri orë me radhë prokurori dhe nuk u lodh të na deklaronte ne si armiqtë më të rrezikshëm…  Ditën e dytë e kishte fjalen mbrojtja, avokatët.dhe avokate nga frika vazhduan të lehnin më tepër se prokurori.  Kur i erdhi radha avokatit tim ai tha:

-Dije shoku prokuror ne kemi të bëjmë me fëmijë dhe vetë e vërtetojnë se janë fëmijë…

Në këtë moment aveniri, e ardhshmja e tyre pa shpresa është bere dhe se janë fëmijë nuk e kuptojnë, po qeshin dhe salutojnë shokët e tyre ne sallë….

Une u cudita më vonë, e prisja të më bashkohej si i burgosur, por për cudi nuk e arrestuan…  Eshtë për mua e pamundur të tregoj të përshkruaj cfarë kam përjetuar edhe të dua në moshën time nuk kam kohë per ti trrguar….  Më vonë si i dënuar në burg të Korces ngase isha më i vogli më thërisnin „ “piciruk” por këtë titull e humba kur një ditë u hap porta e madhe dhe futën një 12 vjecar të denuar dhe atë për veprimtari amiqësore kundë pushtetit….

Në të vërtetë ai ruante lopët me një katundar tjetër 27 vjecar të dy nga një fshat afër Bilishtit…

12 vjecari u ankua se të nesërmen në ditën e hënë nuk kishte qejf të vinte në shkollë…

27 vjecari i tha: “Sot natën vëri zjarrin , digje shkollën”.

Ai e dogji dhe u dënua me 5 vjet burg të rëndë.  Akuza: sabotoi edukimin e rinisë…

Cila është historia me familjen tuaj për hebrenjtë?

Përgjigje:Une jam per hebrejtë si” shahit kohe” se në Leskovik, dajiu im Muharremi më 1943 që bënte shërbim në kufi me Greqinë në mbrëmje në familje tregonte kur Hebrenjtë hynin në Shqipëri për tu shpëtuar nazistëve…

Po si 10 vjecar nuk harrova kurrë, që njëhere tregoi se edhe sot erdhi një Hebre bashkë me pesë gra dhe e lashë të hynte ….pastaj u kthye dhe më ofroi a do ndonjë nga këto?

I inatosur dhe i ofenduar dhe për pak desha ta kthenja…por i lashë të hynin me 5 gra.

Edhe pse ishja 10 vjecar nuk e harrova.   Vetëm këtë mbaj mend per hebrenjte dhe nderin e shqiptarëve dhe këtë e prezantoj nëpër vendet ku flitet gjuha gjermane (Gjermani, Austri, Zvicer, Lichtstein)…

Që babai dhe xhaxhallarët ( nuk kam xhaxha ne familje ) kanë strehuar hebrenj, nuk është e vërtetë…

Një gazetar në Zvicër, në Zyrich e ka shkruajtur gabimisht…..

Si u arratisët nga burgu kush ju ndihmoi?

Përgjigje:Unë me Ilmi Prodanin dhe Ferit Kapon që u arratisëm nga këneta na ndihmoi guximi dhe më tepër vuajtja dhe vuajtjet që përjetonim dhe shikonim ditë për ditë.  Morëm vendimin dhe bëmë planin “100% të shpëtimit“…  Vetëm të shoshitur nga mitralozi ishte për ne shpëtimi.Une bashkë me Ilmi Prodanin që në Korcë bashkë u arrestuam dhe u gjykuam si dhe me Ferit Kapon nga Cerava qe jetonte afër kufirit dhe e dinte rrugën, vendosëm të shpëtonim nga skëtera e Nizhavecit…Unë studiova telin me gjëmba qe ishe si lëmsh, 3 m i gjerë mbi tokë dhe 4 metro i naltë në formë të një piramide i korkolepsur dhe i lidhur me njeri tjetrein, aq i dendur sa dhe nje zockë e vogël për ta kaluar i duheshin ca minuta dhe duke e studjuar ja gjeta pikën e “dobët”….teli ishte hedhur mbi tokë pa u mbërthyer.  Të siguruar me token njeri pas tjtrit, pa u rezikuar të “grumbulluar” në kurriz, si gjarpëri me shpatullat lëvizëm drejt telit dhe duke u ngritur, centimetër pas centimetri, liruar te paktën 15 / 20 minutash e lamë telin mbrapa….ky aksion duheshe të bëheshe prej orës 8 deri 9 në mbrëmje.  Pas orës 9 na futnin ne barakë për të fjetur dhe deri në mëngjes kishe të drejtë të dilje vetëm për të kryer nevojat personale. Hodhëm “shortin.  I pari qe Ilmi Prodani, i dyti Ferit Kapua që njeri pas tjetrit të pa grumbulluar kaluan dhe para se të më vinte radha mua ra kambana dhe policët pa armë vetëm me shkopinj na futën nëpër baraka…për mua u bë më e rrezikshme se përjashta nuk kishte asnjë të burgosur dhe unë i vetmi pëjashta shkove drejt vendit te caktuuar gjoja pas 2o-30 minutash për të kryer nevojat personale.Të them të drejtën nga frika e dajakut që do me rrinin me Ilmine shok ne shkolle u arestuam bashke ne barake, flinim sup me sup ngjitur bashkë… Ai iku dhe une nuk kisha haber…as njeri nuk do ma besonte dhe na frika e drurit që do me jepnin, e mblodha b… dhe thashë “HYXHIM”.kur dola për jashta, në vendin ku duheshim të prisnim njeri tjetrin ne një arë që ishte mbjellë me patate.  Vetëm gjethet e vogla të patateve priten, priten dhe iken…Une nga frika nga sekleti thërisnja me zë të ulët, Ilmi…Ferit sikur ata ishin kërmilla dhe të fshehur ndërmjet gjetheve të patateve…  Si jo besimtar, atheist ngrita sytë përpjetë drejt qiellit dhe u luta: O Krisht, O Muhamed, kush je i vërteti ndihmomë!  Dhe njeri më ndihmoi dhe po ta dija kush me ndihmoi do të hyja në partinë e tij.  Në këtë moment u bë alarmi,ora ishte 10.  Cdo dy 2 orë ndërroheshin dhe të ndëruar kalonin afër telit dhe e panë…Une ishja ne krah të djathte te Malit te thatë dhe si e përshkrova pas 17 oresh takova Ilmine dhe Feritin, ( ata kishin kaluar më ora 4 të mëngjesit, unë më ora 7 të mbrëmjes, i gjeta ne shendaum, prisnin për transport.

Rruga ishte katastrofë e vërtetë.

Që prej asaj dite të “mallkuar” e deri tek këneta e Nizhavecit ( akoma jo 18 vjecar ), u largova, u arratisa dh të nesërmen, më 11 korik duke u hequr zvarrë arrita në Jugosllavi.  Prej kampit të Nizhavecit deri në kufi po të ishe i lirë dhe ta dije rugën mund ta kaloje për 4 orë kufirin….  Shyqyr dhe faleminderit atij që e krijoi botën / tokën dhe krijoi malin e Thatë.  Gjithashtu faleminderit dhe atyre politikanëve të Europës që kur vendosën kufijtë e Shqiprisë e ndanë malin e Thatë gjysmën Shqipërisë dhe gjysmën Jugosllavisë.   E kaluam Malin e Thatë që ishte në krahun e djathtë si shenjë drejtuese dhe ecëm në këmbë, ndonjëherë zvarrë si kufomë që akoma ne nuk e dinim do jetonim apo jo dhe pas 21 orë kalova kufirin.  Dielli përvëlonte dhe pa ujë i lodhur i rraskapitur fillova të ëndërroja me sy të hapur, përjetova dhe fata morganën…  Musledin, Musledin prit se dhe ne po vime….me qindra…hajdeni, hajdeni… Iu përgjigjesha…aq sa kur u futa në Jugosllavi tregova se po vine dhe të tjerë, me qindra…  Kur mbusha barkun dhe fjeta pak e mora vesh se me sy të hapur ëdërrova, pashë “fata morgana“.  Edhe në Jugosllavi bëra një vit burg (gusht 1953 deri gusht1954) për arratisje, më kapën në kufi të Austrisë në Maribor, pastaj në kampin e Gerovës deri sa erdhi një organizatë e Kombeve të bashkuara dhe na nxori në  Itali me banim në Kampin “capua” afër Napolit…  Prisnim për emigrim po unë s`kisha durim dhe u arratisa në gusht 1956 në Francë.

Cilat janë disa nga vështirësitë deri në destinacionin e duhur?

Përgjigje: Para se të merrja Azil politik u sëmura m tuberkuloz me TBC dhe ndenja gati një vit në Senatoriumin e Studentave në Bufemont, afër Parisit.  Në Francë më refuzuan azilin, sigurisht që nuk më besuan se në Shqiperi isha denuar si 16 vjecar nga gjyqi i Nalte Ushtarak me 10 vjet burg. Kishin të drejte,një vend demokratik si Franca, një dënim i tillë ishte i  “pabesueshëm”.  Mund të ishte dhe gjendja ime shëndetësore, kishin frike se do tju bëhesha barë, gjithë jetën të më ushqenin…  Si arsyetim zyrtarisht më thanë se “na ke gënjyer na ke dhënë dokumente fallco sepse ju në të vërtetë quheni Musledin dhe jo Mysledin, për të “qeshur“… Kur u regjistrova ne Jugosllavi me emrin tim të vërtetë Mysledin, sllavët nuk kanë „Y“ dhe emri mu bë Musledin…në Itali  edhe Italianët nuk kanë Y, por Franca qe ka „Y“ kujtova se problemet mbaruan. ” Interpoli ku Franca kërkoi informata për mua, s`kishte lidhje me Shqipërinë dhe kështu nga Jugosllavia dhe Italia e mora emrin tim te vërtetë“ Musledin.  Kur u regjistrova në Gjermani, mejtova Europa të do me emër MU..dhe jo MY…si Musledin dhe që atëhere, nga gusht 1958 jam i kënaqur, jane të kënaqur me MU dhe jo me MY, por me emrin MU më ka shkuar puna mirë, kam pasur shumë FAT.

E keni vizituar Shqipërinë pas përmbysjes së diktaturës dhe në se po cilat janë përshtypjet tuaja?

Përgjigje:Më 1992 kur vizitova Shqipërinë të them të drejtën u llahtarisa, e pabesushme …. Më mirë do ishte Shqipëri më 1945 ta konservonim dhe 1990 ta c´konservonim do të ishte të paktën ajo Shqipëri e bukur që kishim në kohën e Zogut…

Gruaja donte të blinte për njerën ose tjetrën nje buqetë me lule që të dhuronte, por në Korce, Tiranë nuk gjeje as një lule….Milionerët e parë në Shqipri u bënë ata që importuan lule nga Greqia, Italia….

Në Shqipëri ndihmova, ndihmova dhe e teprova, u përvëlova…Në kohën kur shqiptarët blinin bukën e zezë ndërmjet kangjellave iu lidha rrogën mujore 10 familjeve që i kisha më afër… E bëra problem gjer në Amerike sa Ekrem Bardha nga Detroiti më telefonoi dhe më kritikoii: -Musledin ti iu paske lidhur rrogen atyre ne Shqipëri?  Po i mëson dembelë!

Mor Ekrem, i thashë, cfarë të punojnë në Shqiperi, në këtë anarki, nuk ka asnjë vend pune…

Bëj c`të duash me paren tënde, po ti na sjellë dhe neve probleme në Amerikë…

O Ekrem vazhdova unë, në qoftë se unë e fut një herë dorën në xhep, ti ke mundësi ta futësh 1000 herë dhe ia mbylla telefonin…  Menjëherë më telefonoi prapë dhe kerkoi të falur.

Ju keni krijuar familjen tuaj, mund të na flisni për familjen dhe si reagojnë fëmijët tuaj për vuajtjet e burgut?

Përgjigje:Gjermania u bë për mua “XHENET”që nuk e teproj kur them prej XHENEMIT“  Nizhavec,  Shqipëri në XHENET Gjermani…. I sëmurë kam qenë gjithnjë përvec kancerit dhe sheqerit i kam patur të gjitha sëmundjet, i kam përjetuar dhe tani kam vetëm një sëmundje, pleqërinë…Me tregëti, njehere nalt, njëherë poshtë…. Kur më duhej leku për familjen, femijet dhe per të ndihmuar në Shqipëri kam patur gjithnjë.Tre fëmijë, 4 Diplloma.  Natalia vajza ime ka studjuar dy herë dhe përvec Shqiponjës Shqiptare në Shtepi kam edhe Shqiponjën Gjermane.  Pieroja mori cmimin e parë në Gjermani në arkitektuë, si inxhinier arkitekt dhe mbaroi studimet shkëlqyeshëm.Unë jetoj  këtu në Karlsruhe, Gjermani prej vitit 1960 deri më 1990 nuk kam pasur asnjë shqiptar.Eshtë interesant, sigurisht e keni dëgjuar Profesor Sami Repishtin, 90 vjecar jeton në Amerike.  Kam lexuar biografine e tij dhe mësova që dhe ai si unë ka qenë në keneten e Nizhavecit, në Jugosllavi ne kampin e Gerovës edhe në Itali në kampin “Capua”….

Interesant dua te di mos kemi qenë bashkë?…

Faleminderit për interesimin.  Edhe unë jam gati dhe bëj cmos që të ndodhurat e pabesushme për brezin e ri të tregohen dhe të shkruhen që të mos harrohen, të mos humbasin dhe të jenë të dokumentuara në Shqipëri për të ardhmen. Historinë dhe jetën time, prej ferrit, skëterrës më 10 koriik 1951 ne kënetën e Nizhavecit, ku ka qene dhe Prof.Sami Repishta jo akoma 18 vjecar, i ktheva kurrizin dhe në të nesërmen dolla në Jugosllavi.

Pas 7 vjet rrugë emigrimi në Itali, Francë në Gusht 1958 dola në Gjermani që për mua u be ” Himelreisch auf die Erde ” si thotë Gjermani ” ( Xheneti në Tokë )

Mua s’më intereson a ka jetë tjetër pas kësaj jete… Te dyja i kisha në këtë jetë të shkurtër….

  • Bisedoi Keze Kozeta Zylo, New York

14 mars, 2017

Staten Island, New York

Filed Under: Interviste Tagged With: Bisede, Keze Kozeta Zylo, me ish të denuarin politik z.Musledin Glina

Faslli Haliti ne Sofren Poetike te Diellit: Bisede me Jezusin

December 25, 2016 by dgreca

SOFRA POETIKE E DIELLIT: FASLLI  HALITI/

1-faslli-haliti-188x300

  1. HALITI:VIZ. S.KAMBRI “ARTIST I POPULLIT”/

MJAFTON/

Zoti Jezus !/

Mund të bisedohet me Zotin:/

Në rrugë?/

Në pyll,/

Apo në diell/

Në breshër apo në shi,/

Nën qiell të kaltër apo në erë?/

Me Zotin,

Perëndinë,

Bisedohet kudo

Jo vetëm në kishë, biri im.

Zoti Jezus !

Nga të eci unë?

Të eci djathtas

Apo majtas,

Para,

Apo prapa,

Lart apo poshtë?

Në të gjitha drejtimet, ec,

Nëse shkon në takim me Zotin

Nëse je besimtar pios, ithtar i vërtetë …!
NA DUHEJ ARDHJA E TIJ  

Papa i shenjtë!

E kënaqi,

E gëzoi popullin

Shenjtëria,

E lumturoi me shenjtërinë e tij

U la me dush rrezesh shenjtërie Shqipëria.

Papa

Na uroi

Paqe.

Ne u grindëm.

Papa na uroi dashuri.

Ne urryem njeri-tjetrin fill pas ikjes së tij.

«Bukën tonë të përditshme falna Zot»

Papa iu lut Zotit edhe për ne,

Por qielli dhe toka

Janë  

Në recesion,

Në krizë.

Të varfëritë, të papunët

E marrin prapë bukën me listë.
Dhjetor 2016

 

 

Filed Under: Sofra Poetike Tagged With: Bisede, Faslli Haliti, me Jezusin, ne Sofren Poetike te Diellit

Mimoza Leskaj: Kam jetuar dy botë

June 10, 2016 by dgreca

Bisedë me znj.Mimoza Leskaj ish e përndjekur politik/

Kam jetuar çdo ditë të jetës sime me frikën se nga momenti  në moment mund të humbja tim atë, dhe kjo ka qenë tortura më e madhe e jetës sime. M.Leskaj /                                                                                               

Bisedoi Keze Kozeta Zylo/

–Le të hidhemi në vitet e fëmijërisë suaj, si ka qenë ajo dhe si e keni përjetuar ju si fëmijë?

– Ishin vite të vështira!  Familja ime përfaqësohet nga të dy mbiemrat..-Lesko nga babai ,dhe Shaska nga mamaja, pra vetë mbiemrat flasin shumë!  Mbas shumë dëbimeve  nga  vende të ndryshme, ku  edhe mbiemrin nga Lesko ja shkruaj në Leskaj, babai më në fund vendoset  në një kasolle të vjetër në periferi  të një qyteti të vogël që quhet Shijak!                                                                                                                                                                                                                       Mbas shumë mundimesh arrin të ngrejë shtëpi.  Aty lind,dhe ndërsa  rritem,filloj të kuptoj peripecitë e mëdha të familjes. Një fëmijëri e heshtur e imja, si e shumë të tjerëve që rridhnin nga familje me” biografi të keqe”, kjo lloj “damke” të ndiqte kudo, dhe në çdo lloj moshe.

Kam jetuar çdo ditë të jetës sime me frikën se nga momenti  në moment mund të humbja tim atë, dhe kjo ka qenë tortura më e madhe e jetës sime.

Persekucionet mbi të ishin të shumëllojshme dhe kjo ndikonte shumë në rritjen dhe formimin tim si fëmijë.  Vendi  ku jetonim kishte njerëz bujar dhe të mirë, të cilët lehtësuan sado pak mënyrën e jetesës në Shijak, kshtuqë ndërsa kalonim rrugës nuk na shante dhe ofendonte njeri,  me fjalën e ndyrë “balliste e qelbur” siç bënin shpesh në zonat ku jetonin të afërmit e mi.

E them me shumë respekt se vetë shijakasit ishin njerëz të mirë, bujarë dhe mikpritës.                                                                                                                                     Babai  im njeri shumë i ndershëm dhe punëtor arriti të fitonte respektin dhe dashurinë e këtyre njerëzve të mirë.

Na shihnin me respekt, dhe vlersonin kulturën e familjes sonë.  Pjesa më e dhimbshme e fëmijërisë time ishte familja e mamasë time, dmth gjyshërit dhe dajot të internuar në një majë mali i quajtur (Skotull nga zona e qytetit të Vlorës),  ku kishte vetëm egërsira. I ngjitesha atij mali me orë të tëra për të parë të afërmit që jetonin atje. Isha vetëm pesë vjeçe dhe imazhi i asaj jete atje më ka ngelur akoma në sy.                                                                                                                                                Kam përpara syve dhe sot gjyshin Filo Shaska, i dalë shumë i sëmurë nga torturat e egra të burgjeve. Njeri  i shkolluar, ekonomist  i zoti dhe njeri i ndershëm, që njohu torturat dhe varfërinë më makabre të atyre kohrave.                                                                                                                                                    Varfëria e panumërt  e ditëve që shoqëruan mamanë dhe motrat e vëllezërit e saj mbas arrestimit të gjyshit është e llahtarshme.  Ajo nga mos të ushqyerit  u sëmur aq shumë sa dhe sot i vuan ato pasoja. Këto ngjarje dhe shumë të tjera, i kam përejtuar shumë keq fëmijë. Kam derdhur lotë të panumërt  përballë  vuajtve të tyre, ku ajo e imja nuk ishte asgjë.

Cila është familja juaj dhe pse u persekutuat nga regjimi diktatorial i Enver Hoxhës?

 –Familja ime ishte kundër sistemit komunist. Ajo asnjëherë nuk u përputh me idetë e gabuara të atij sistemi.

Im atë ishte djali i një nacionalisti shumë të njohur në gjithë zonën e Jugut, njeri me influencë të madhe, Ahmet Lesko nga Tatzati i Delvinës!  Me plagosjen e tij dhe eliminimin fizik në spitalin e Tiranës ngjarjet ndryshuan. Menjëherë mbas fitores së komunizmit, vëllezërit e tjerë  Qani, Karafil dhe Ismet Lesko u arratisën dhe jetuan derisa vdiqën në Amerikë, ku prehen atje dhe sot.  Nëpërmjet arratisjes i shpëtuan barbarzmit të egër komunist.

Ndërsa vëllai   vogël  Namik Lesko duke menduar për fëmijët e mitur të lënë me nënat në moshë shumë, shumë të re, vendos të qèndrojë dhe të kujdeset për ta.   Nuk kalon shumë kohë dhe e kapin duke e eliminuar në mënyrë barbare , në coptimin e trupit të tij, për ta hedhur në lumin e Lanës, ku kuptohet ngelet dhe pa varr!Pra duket qartë persekutimi në vazhdim i fëmijëve që filluan të rriteshin, ku më i madhi ishte babai im Enver Lesko!

–Çfarë do të kujtoni nga jeta juaj e peresekucionit, si e keni përjetuar diferencimin në shoqërinë e atëhershme, a mund të na sillni ju lutem ndonjë episod?

Kam shumë për të kujtuar. Vuajtjet janë të mëdha dhe të pafundme, por do ju  sjell vetëm tri episode…

1-Në moshën 8 vjeçe qëllohem në buzë me sustën e një çante shkolle, dhe gjaku më rridhte papushim ,ashtu futem në shtëpi. Prindët të shqetsuar ulërinjë. Kjo bëhesh që babai im të reagonte dhe duke u irrituar të gjenin shkak për ta burgosur. Ngjarjet pasuan me një denoncim ku u përgatit një fletrrufe e hidhur,sic përdoresh atherë për të të demaskuar!

2-Në moshën 14 vjeçe nuk më jepej e drejta për të vazhduar shkollën e mesme dhe pse isha shumë mirë  me mësime, dhe u bënë përpjekje të jashtzakonshme  nga njerëz që na donin dhe respektonin të cilët e quanin të pavend faktin se nuk duhej të shkollohesha.

3- Në vitin 1987 mar guximin dhe fshehurazi prindërve I shkruaj një letër xhaxhait në Amerikë.                                                                                                                                                                                                    Ishte thjeshtë një letër përshëndetje e shkruar me shumë kujdes, por që doja tu tregoja se ne ishim gjallë e mirë, dhe i mendonim. Përgjigja e tyre vjen pas një viti dhe nuk na jepet ne, por thërrasin babain në degën e brendshme, ku e kërcënojnë që duhet të më ”mblidhte” për guximin që mora, në një rast të dytë do mendonin ata vetë për mua!

Cilat kanë qenë ëndrrat tuaja të parealizuara në Shqipëri dhe si ndiheni sot kur i kujtoni pengesat e shumta që ju sollën gjatë regjimit komunist?

E vetmja ëndërr primare që kisha ishte Liria! Doja të isha e lirë dhe jo ashtu në kafaz siç jetoja!              Nuk reshta asnjëherë në cdo moment të jetës pa e ëndërruar, sepse nga kjo varesh gjithcka.                         Shkruaja dhe lexoja me etje cdo libër, ëndërroja të bëhesha  shkrimtare me emër ku të mund të shkruaja vetëm të vërteta!                                                                                                                                                                            Dhe me këto dy ëndrra u rrita, ndërsa vitet kalonin.                                                                                                                                    Që të dyja nuk i realizova dot në Shqipëri,  dhe është kjo arsyeja që unë shkruaj dhe botoj në gjuhën shhqipe.

Ju ka rastisur gjatë periudhës postkomuniste të takoni persekutorët e familjes suaj?

-Kam shkruar një tregim për këtë. Kam qenë dëshmitare kur im atë takoi persekutorin e tij! Nuk mund ta harroj kurrsesi. Përsa i përket spiunëve ordinerë që ishin persekutorët në vazhdim, pothuajse jetonim me ta. Ishte njëlloj “kompromisi” e quaj unë….unë hesht, dhe ti s’më bën dot gjë. Absurditeti i asaj jete të jetuar ndryshe dhe të qenurit ndryshe, do thosha.

Kur ikët nga Atdheu dhe cila ishte arsyeja kryesore e largimit për në Itali?

Nga Atdheu largohem në vitin 1995, por kjo për arsye sepse martohem në Itali, sepse është zgjedhje personale e jetës!

Cili është ndryshimi midis Atdheut tënd dhe Italisë që të priti?  Në bisedat me miqtë italianë në se ju ke treguar historinë tuaj të dhimbshme familjare, cili ka qenë qëndrimi i tyre?

Ndryshimet janë të mëdha sepse filloi një jetë familjare nga e para. Vendi , kultura dhe mënyra e jetesës ishin e kundërta e asaj që lashë dhe jetova unë.Shpesh me shaka them që kam jetuar dy botë,  por  kjo  është e vërtetë. Në biseda me miqtë  kam treguar shumë ngjarje, shpesh dhe nuk më kanë besuar, kjo për faktin se ka ngjarje vërtetë të paimagjinueshme, dhe kam arritur në konkluzionin që është e pamundur të na kuptojnë,  duhet jetuar!

Sot mjerisht politikanë, pseudogazetarë, ku më duhet të them se ka dhe nga klasa juaj e persekutuar, qe në vend që të sjellin emrat e persekutorëve, dëshmitarëve, akuzuesve të tyre që i futën në burg apo internuan, merren me kundërshtarët e tyre nëpër komente që fshihen nëpër anonime apo në shkrime të ndryshme duke i akuzuar si kriminelë, tradhëtarë, vrasës pa fakte, pa dokumenta, pa i njohur kurrë, me një fjalë bëjnë të njejtën gjë siç i dënoi diktatura me shpifje, inate, diskriminime…  Cili është opinioni juaj për këtë rrëmujë që po ndodh në Shqipëri dhe midis shqiptarëve kudo ne botë?

-Karakteri  është personal!                                                                                                                                                                                  Ndërsa  jeta rrjedh me shpejtësi edhe njeriu kërkon të rikuperojë me shpejtësi kohën e humbur, dhe këtu del në pah karakteri personal i çdokujt .  Përsa i përket rrëmujës që ndodh në Shqipëri, ndiej dhimbje.  I kthej shpesh mendjen dhe sytë aty me keqardhje të madhe.  Ai popull i vuajtur meriton shumë,  ai vend  është  vërtet shumë i bukur, por siç duket tek ne shqiptarët ka një lloj egoizmi që e përdorim në të keqen tonë.

Ju keni botuar libra me poezi, ku shumë prej peozive tuaja jane mirëpritur nga lexuesit, cilat janë motivet më kryesore qe ju kanë dhënë frymëzim për t’i hedhur në letër?

 GjithCka më frymzon!  Përpiqem të realizoj ëndrrën time të fëmijërisë, nuk është kurrë vonë për këtë.                                                                                                                                                                     Mbas mungesës së fortë që ndjeva mbas humbjes së tim eti, i cili u bë shkas në realizimin e kësaj ëndrre, frymëzimin e gjej kudo.   Nga mëngjesi dhe gjer në mbrëmje jeta të dhuron nga më të ndryshmet emocione. I marr ato nga e kaluara , risjell tek lexuesit e rinj atë pjesë të cilët ata nuk e njohin.  Praktikisht shkruaj çdo emocion  të vërtetë, dhe kjo ka bërë që lexuesit të  kthejnë sytë në ato cka unë shkruaj.

Cilat jane ëndrrat tuaja që parashikoni se do t’i realizoni në të ardhmen?

Të ëndërrosh është bukur, sepse jeta kudo ka vështirësitë e veta, dhe unë mendoj se do vazhdoj akoma të shkruaj.                                                                                                                                                     Përfundova librin  e tretë poetik,  “Pyeta Retë” i cili hyn për botim këto ditë, mbas atyre dy të para si: “Flas me Heshtjen “ dhe Dashuri me Ngjyra Vjeshte”.  Po përfundoj një libër me tregime të vërteta dhe disa dorëshkrime, si dhe po punoj për romanin e parë i cili titullohet “Rikthim në të kaluarën”!                                                                                                                                                                        Shpresoj në realizimin dhe mbarësinë e tyre!

 

Qershor, 2016

New York, USA    

Filed Under: Interviste Tagged With: Bisede, Kam jetuar dy botë, Keze Kozeta Zylo, Mimoza Leskaj:

Bruna Sota Hoxha-ikonë e muzikës shqiptare ndër vite…

May 18, 2016 by dgreca

 Intervistë ekskluzive per Diellin e Raimonda Moisut me Bilbilin e Këngës Myzeqare, Bruna Sota Hoxha/

 Këngëtarja Bruna Sota Hoxha është një emër artiste fort e njohur në Shqipëri,   Kosovë dhe krejt trojet shqiptare, Ballkan dhe Amerikën e largët, në artin, kulturën dhe muzikën shqiptare. Dhe jo vetëm kaq! Me zërin e saj të ëmbël dhe melodioz, të bukur e të freskët, me talentin e mrekullueshëm dhe mjeshtërinë artistike, Bruna, është ndër  artistet më të dashura, të adhuruara dhe të kërkuara në Diasporën amerikane. E palodhur dhe e përkushtuar, e bukur dhe e vetëdijshme, kurajoze dhe optimiste, e dashur dhe modeste, mjeshtëre e transmetimit vokal, artistja shqiptare jeton e komunikon ndjeshëm dhe natyrshëm mes dy jetëve; jetës në të përditshmen njerëzore dhe asaj artistike.Kordat vokale i ka të trashëguara nga nëna e saj, e cila kishte një zë të kumbueshëm lirik dhe shumë të bukur. E diplomuar për gjuhë-letërsi, profesionin e mësueses, të cilin nuk e ushtroi asnjëherë, sepse u dha pas muzikës dhe këngës. Që herët shquhet për vlerat e saj artistike muzikore, por ai që e futi në rrugë profesionaledhe i instruktoi anën teknike të të kënduarit, ishte dirgjenti i estradës së Fierit, i cili është njëkohësisht edhe bashkëshorti  artistes, Ferit Hoxha, -alias-Riku. Ka pasur fatin dhe privilegjin që pjesën më të konsiderueshme  të teksteve të këngëve të interpretuara prej saj,   të jenë të poetëve më të mirë shqiptarë; të Mjeshtrit të Madh të dramës dhe humorit,  Pëllumb Kulla dhe poetit më të mirë të vargjeve lirike shqiptare,  dhe të festivaleve të RTSH-së,  Arben Duka.E vlerësuar me çmime kombëtare e ndërkombëtare, dhe Bilbili i këngës Myzeqare,  si këngëtare e talentuar dhe profesioniste, ndër vite, mbas një rrugëtimi të gjatë artistik në Shqipëri dhe vende të ndryshme të Europës, artistja shqiptare zhvendoset përfundimisht në SHBA-ës, ku talentin dhe pjekurinë artistike, fuqinë e muzikës shqiptare në potencialin e saj,  së bashku me bashkëshortin e saj, instrumentistin e talentuar, -Riku, për një dekadë e gjysëm, japin koncerte gjithnjë dinjitoze  për komunitetin shqiptaro-amerikan, duke i rritur kështu nderin dhe autoritetin artistik, kulturës dhe muzikës shqiptare, identitetit shqiptar, trashëgimisëdhe vlerave kombëtare për brezat e ardhshëm në tokën amerikane, që e kanë  shndërruar Artisten Shqiptare Bruna Sota Hoxha, -një ikonë e muzikës shqiptare ndërvite. Së bashku me bashkëshortin e saj, janë dy ARTISTË që dalin nga muzeu historik i artit, kulturës dhe identitetit shqiptar.Për më shumë ndiqni bisedën.

Bisedoi: Raimonda MOISIU/

 -Znj.Bruna, jeni një emër Artiste fort i njohur në të dyja kahjet e Atlantikut dhe  më në zë  në Diasporë dhe trojet shqiptare. Si ndodhi që muzika u bë pjesë domethënëse e jetës tuaj? Ju vetë vini nga ndonjë familje muzikantësh apo nevoja, koha dhe  dëshira për muzikën?

 Ëndrrat, dëshirat dhe pasioni  për artin,  përgjithësisht fillojnë të shpërthejnë në moshat e vogla, mbasi në fëmijëri, je më i/e çliruar për të ekspozuar  talentin. Në shtëpinë  tonë, gati çdo natë bënim koncerte. Ne të dyja motrat këndonim këngë të ndryshme dhe audienca me  spektatorë, kishim  pjesëtarët e tjerë të familjes, të cilët na duartrokisnin, brohorisnin dhe na inkurajonin,  për të mësuar më shumërepertory, në “koncertin” e radhës. Dhe që nga ai  moment, unë fillova të këndoja në festivalet e pionierit në qytetin e Fierit, ku gjithmonë jam  vlerësuar  me çmime të ndryshme. Nuk vij nga ndonjë familje muzikantëprofesioniste, por kordat e mia vokale janë të trashëguara nga mamaja ime, e cila kishte një zë të kumbueshëm lirik dhe  këndonte shumë bukur.Dhe pa dyshim ishte merita e emancipuar e prindërve të mij, që më inkurajuan të këndoja, kur dihej  shumë  mirë që prindër fanatikë kanë ndrydhur talentet e shumë fëmijëve,  të cilët sot mund të ishin  artistë të mëdhenj.

 -Ju jeni  këngëtare lirike e talentuar dhe e mirënjohur, dhe keni debutuar me mjaft sukses në skenë në Shqipëri edhe në Amerikë. Na tregoni diçka për historinë e zërit tuaj dhe kush  mendoni se një këngëtare si ju,  e bën të jetë e vetëdijshëme, se si ka qenë zëri i saj,  dhe kur keni filluar të këndoni?

 Unë kam  mbaruar Institutin e Lartë Pedagogjik në Elbasan për Gjuhë- Letërsi, profesionin e mësueses, që nuk e ushtrova asnjëherë sepse u mora me këngën. Në vitin 1972-ë, në moshën 15-ë vjeçare mora pjesë në Festivalin e dytë të këngës së ushtarit në Tiranë me këngën e Agron Xhungës “Dje erdha nga ushtria”,dhe në vitin 1974-r mora pjesë në Festivalin e 15-ë në RTSH,  përsëri me një këngë të Agron Xhungës “Gjithmonë në aksione”. Menjëherë mbas kësaj kënge  fillova punë në Estradën  e  Fierit si këngëtare profesioniste. Zëri vërtetë është pronë e këngëtarit, por ai që e fut në rrugë profesionale këngëtarin, është dirgjenti i cili të instrukton anën teknike të të kënduarit. Dhe për këtë gjë, meritën kryesore të formimit të teknikës së të kënduarit tim, e ka Riku si  dirgjenti i estradës së Fierit, i cili është edhe bashkëshorti im.

 -Ju keni debutuar me mjaft sukses në skena të ndryshme në Shqipëri, në Turqi, në Greqi, në Zvicër dhe në Amerikë. Çfarë punë iu është   dashur për t’u përshtatur në të gjitha këto vende?

– Me thënë të drejtën puna më e thjeshtë, ishte në Shqipëri, në atë sistem ku jetonim brenda  kornizave që nuk të lejonin të këndoje më shumë se tre këngënë një premierë. Pamvarësisht nga ato që thashë, unë ndjehem shumë e kënaqur, sepse jam pritur jashtëzakonisht mirë dhe me shumë sukses, si nga spektatori dhe fansat artëdashës fierakë, ashtu edhe nga spektatorët dhe fansat në të gjithë Shqipërinë, në turnetë që ne bënim gjithandej. Ndihem krenare që u largova nga Shqipëria në kulmin e suksesit tim si këngëtare,e cila më dha forcë që të eksperimentoja talentin tim edhe  nëpër botë. Në mars të vitit 1991-ë së bashku me Rikun u vendosëm në shtetin fqinjë, në Athinë, te vëllai im Pavllua.Para se të bëja ndonjë punë tjetër, mendoja që tëprovoja me talentin tim, dhunti që nuk e zotëron kushdo. Nuk mjafton vetëm vokali, duhet edhe gjuha që  unë nuk dija të thoja një “po” se “jo”, në gjuhën greke.Mora  një kasetë,  ku kisha një këngë greke të incizuar shumë mirë në Radio Tirana dhe kështu  shkova bashkë me Rikun,  në një Bar Piano në Kukaqi. Pronari e dëgjoi këngën duke e vlerësuar maksimalisht vokalin tim dhe më tha që mund të fillosh punë që sonte. Më pyeti se çfarë repertori ke, dhe unë i thashë që kam vetëm këtë këngë. Ai qeshi me të madhe dhe më dha një kasetë të tijën me këngë greke dhe më tha që kur t’i bëni 10-ë këngë gati, hajde të filloni punë. Nga t’ia filloja, siç thashë as “NE”, as “OXI”! Na ndihmoi një miku ynë  qipriot, Stavrua që nxorrëm tekstet dhe kuptimin e fjalëve. Dhe këtu merr kuptim të plotë fjala MIRËNJOHJE. Ishte Pavlluaai,  që hapi portën e shtëpisë, Nikua që na hapi portën e Bar Pianos, dhe Stavrua që hapi portën e miqësisë. Punuam me shumë sukses në shumë Bar Piano,Taverna, Buzuqe dhe ishuj të ndrysëem, ku mësova një repertor me rreth 200 këngë greke dhe ky ishte testi i parë që unë bëra me një spektator tëhuaj,  i cili më priste me duartrokitje të papara. Në vitin 1995-1997-ë shkuam në Zvicër  për të punuar në lokalet e komunitetit të Kosovës dhe Maqedonisë. Atje hasëm tjetër vështirësi,vërtetë ata ishin Shqiptarë,  por dialekti dhe repertori ishin ndryshe. Më është dashur  shumë punë që të fitoja edhe zemrat e tyre. Jam krenare që qëllimit ia arrita dhe bëra një repertor me rreth 200 këngë të tjera me dialektin e Kosovës, dhe u prita me shumë sukses në të gjitha lokalet në mbarë Zvicrën. Në vitin 1999-ë erdhëm në Amerikë të ftuar nga Komuniteti Shqiptar i Connectcut ( Kenektikat) për concert.  Dhe këtu vlen një mirënjohje tjetër e thellë, për Romeon, nipin tim, i cili  më hapi  portën e Amerikës. Këtu ne kemi dhënë koncerte në shume shtete të Amerikës  nga veriu në jug, pa përmendur emra,  se janë shumë. Repertori është shtuar shumë me këngë të reja shqiptare, amerikane, greke, turke  dhe latine. Kemi debutuar me mjaft sukses në skena të ndryshme në Shqipëri, në Turqi, në Greqi, në Zvicër dhe në Amerikë.

-Ju jeni e njohur kryesisht për të kënduar këngë të muzikës së lehtë, këngë  të muzikës  popullore dhe serenata? Kush ka ndikuar më së shumti në zhvillimet tuaja muzikore?

– Padyshim që nuk është e lehtë. Janë shumë këngëtarë që zotërojnë me sukses vetëm një stil dhe kur kërkojnë të provojnë një stil tjetër ndihen të sforcuar.

-Dhe gjatë kësaj karriere tejet mbresëlënëse, a jeni ndjerë ndonjëherë nervoze apo e lodhur?

Asnjëherë.Gjiithmone e lumtur, sepse kënaqësitë e  artit  të bëjnë  të harrosh gjithçka.Kur njeriu në jetë bën atë që i pëlqen, gjithmonë është i lumtur.

-Do doja t’iu pyesja se në ç’raport është lidershipi  i këngëtares me  muzikën e lehtë  kundrejt asaj popullore? A keni  më shumë liri në interpretim?

 – Po qe se këngëtari zotëron mirë të dyja stilet, ato janë në raport me njëra tjetrën. Unë ato i zotëroj të dyja me të njëjtin intensitet. Kënga e muzikës së lehtë të jep më shumë liri nëinterpretim,  sepse vetë ndërtimi i saj është shumë më ndryshe nga kornizat e caktuara të këngës popullore.

-Është e vërtetë se të gjithë muzikantët ndajnë të njëjtën dashuri për muzikën dhe të njëjtin motivim për punën e tyre? Sa individualizëm mund të përballojnë orkestrantët? Si e gjeni ekuilibrin e duhur mes përformancës individuale dhe përformancës të orkestrëës?Cili është sekreti i komunikimit të ideve tuaja me ta nëkëngën që ju këndoni?

 – Pa dyshim,  që muzikantet ndajnë  të njëjtën dashuri për muzikën, sepse ata  e dashurojnë atë njësoj. Ekuilibri midis këngëtarit dhe orkestrës në një këngë është elementi bazë që do respektuar me përpikmëri. Është njësoj si në një drame, ku duhen dëgjuar të gjithë personazhet njëlloj pamvarësisht nga rolet  e para, të dyta apo të treta. Shpesh herë këngëtari bën dialog me instrumenta të ndryshëm brenda një kënge dhe është detyrë e të dyja palëve të respektojnë njëri -tjetrin sipas partiturës se arranxhuesit.

 -A keni shkruar ndonjë tekst këngësh?

– Edhe pse kam mbaruar Institutin e Lartë  për gjuhë letërsi, e kam bërë zgjedhjen e  arësyshme, që atë punë t’ia besoj  poetëve të vërtetë, sepse ata janë mjeshtra të fjalës, metaforës, lirikes dhe rimës. Kam pasur privilegjin e madh që pjesën më të konsiderueshme  të teksteve të mija,  të jenë të poetëve më të mirë shqiptarë; të Mjeshtrit të Madh të dramës dhe humorit,  Pëllumb Kulla dhe poetit më të mirë të vargjeve lirike shqiptare, dhe të festivaleve të RTSH-së,  Arben Duka.Veç mjeshtërisë  artistike dhe asaj filozofike, njerëzores e hyjnores, rimës e kadencës, e  stilit poetik,  poezitë e tyre janë pothuajse  të gatëshme për këngë, sepse ata si mjeshtra të ritmit dhe të fjalës së përkorë,  kanë brenda këngës ritëm edhe melodi. Jo të gjithë poetët e kanë këtë dhunti, sepse është ndryshe poezia e zakonëshme dhe ndryshe poezia (teksti) i/e këngës. Megjithatë si mësuese e gjuhës dhe letërsisë nuk rri pa i reduktuar edhe poezitë e autorëve të tjerë të këngëve të mija.

 -A kini nxjerrë  vidioklipe ose albume muzikore? Ç’mund të na thoni për këtë? Çfarë mund të presin adhuruesit nga këto  vidioklipe e albume  debutues? Cilët janë producentët e tyre?

 – Sigurisht, kame nxjerrë tre video -klipe. Në vitin 2011-ë këngën popullore “Të jesh Myzeqare” me produksionin muzikor të Hermes Studio,tekstin P.Kulla, koreografinë  Bashkim Braho, xhiruar në Boston me  producentin e videos, Napoleon Studio. Në vitin 2012-ë  këngën balladë “Simbol dashurie” ,produksioni muzikor Hermes Studio, teksti Hermes & Riku, e xhiruar nështetin e Connecticut, USA,  me producentin e videos Napoleoni Studio. Në vitin 2013-ë këngën “Marë moj Marë” me produksionin muzikor të Rik Hoxhës, tekst të P. Kullës xhiruar në Shkup me producent Aleksandër Ristovskin dhe transmetuar nga Supersonic TV. Jam duke perfunduar dy CD,  një me këngë të muzikës së lehtë dhe një me këngë popullore fierake, kjo e fundit  është një dhuratë,  që dua t’i bëj qytetit tim Fierit,  cili më lindi, më rriti dhe më formoi si këngëtare. Aktualisht po pergatis edhe disa këngë të tjera që së shpejti do i kaloj në YouTube dhe në iTunes.

 -Jeni një nga këngëtaret Artiste më të preferuara,  të adhuruara e të kërkura në Diasporë. Pjesëmarja tuaj në shumë koncerte dhe evenimente me taban historik e  kombëtar në komunitetin shqiptaro-amerikan, a   mendoni se ka ndikim në rritjen e  erudicionit qytetar, intelektual dhe të identitetit shqiptar në Amerikë?

 – Pa dyshim që ka rritje,  dhe ndikon direkt nëforcimin  dhe ruajtjen e traditës e kulturës sonë kombëtare. Muzika është një nga treguesit  më  kryesorë të identitetit kombëtar. Por dëshiroj të shpreh shqetësimin tim,  që padashur në kulturën  muzikore të kombit tonë po vërshojnë   edhe shumë elementë parazitë sikundër; tallavaja, motive orientale,apo shumë këngë dhe tekste  ordinere,  që po degjenerojnë identitetin tonë kombëtar dhe shijet e spektatorit.

 – Dhe cili  është shëmbulli tuaj në shmangien e këtij devijimi? Çfarë repertori këndoni?

 –  Këngët  e reja që bëjmë herë pas here i seleksionojmë, që të mos kenë nga ato element, sa përmenda më sipër, dhe veç këngëve të reja në repertorin tonë përfshihen këngët më  tipike të krahinave të ndryshme të Shqipërisë nga jugu në veri, si dhe këngët nga Shqipëria tjetër, Kosova,Maqedonia, Çamëria, Arbëria dhe Arvanitët. Gjithashtu edhe  këngët më të bukura shqiptare të muzikës së lehtë si dhe pjesë të ndryshme orkestrale të luajtura me profesionalizëm nga instrumentisti Ferit Hoxha-alias Riku- me Sax e Klarinetë. Është detyra e të gjithë muzikantëve të përgjegjshëm që të luftojnë duke e injoruar këtë farë të keqe, që po mbillet në kulturën tonë kombëtare. Në këtë sfidë duhet të marrin pjesë edhe dashamirësit dhe fansat e artit të vërtetë muzikor, të cilët duhet ta injorojnë, njësoj si ne. Është në interes të kulturës kombëtare  që ky virus mediokër të mos mbartet tek ardhmëria, te fëmijët, kjo sfidë njerëzore dhe  historike, që të mos humbet identiteti ynë kombëtar, shqiptar. Ja një eksperiencë e dhimbësjme;  po pergatitesha për koncertin e Vitit të Ri, dhe dikush më pyet nëse do ta bëja një  këngë të re të bukur, e cila  ka dalë tani dhe që quhet “Bomba kanal”. I thashë me sinqeritet dhe interes, që po të jetë e bukur,  pse jo!. Hapa  YouTube-in, dhe shikoj tekstin. Ç’të shoh, një faqe e tërë  shkruante vetëm- Bomba kanal!Menjëherë iu përgjigja: “Ta dij sikur të vdes dhe këtë këngë nuk e bëj.

 – Cili  është sekreti tuaj,  që në skenë ti je Poëerful (energjike),  këndon 5-6 orë pa pushim fare?

 – Djali im Brikeni është personal trainier dhe dietolog, I cili kujdeset me rigorozitet për përformancën time në skenë dhe koncerte live. Unë  i respektoj me përpikmëri të gjitha recetat që ai më rekomandon. Bëj xhim të ashpër çdo dite dhe ha Healthy food.Të dyja së bashku të rrisin rezistencën.

 – Jetoni në Myrtle Beach të South Carolines në SHBA-ës.  Çfare ju lidh me Fierin?

 – Më lidh vendlindja dhe e  kaluara, e cila  më bën që të mos e harroj kurrë. Fieri më lindi, më edukoi dhe më formoi, ndërsa unë i fala atij gjithë energjitë e mija rinore, talentin dhe profesionalizmin. I dhurova artëdashësve fierakë tre koncerte recitale, që i lashë t’u tingëllojë në vesh zëri im për shumë vite me radhë. Në Fier gjeta dashurinë e jetës dhe linda një tjetër dashuri, linda djalin tim. Në Fier kam lënë edhe katër varre të prindërve, që më bëjnë të udhëtoj nëpër kujtime. Fieri është qyteti ku unë nisa dhe realizova  karrierën time artistike.

 -Si nënë, bashkëshorte intelektuale dhe Artiste, si ndjeheni kur dëgjoni për krimin në familje, veçmas dhunën ndaj gruas?Si mund të reflektojë shoqëria shqiptare për lehtësimin e këtyre plagëve?

 – Nuk ndihem aspak mirë përballë këtyre fenomeneve kaq mizore. Unë jetoj në SHBA-ës,  ku ligji funksionon në lartësinë e duhur, veçmas në favor të femrës. Fenomene të tilla  ndodhin edhe këtu me  raste  të rralla, por ligji vepron me shpejtësi dhe është me pasoja të rënda për shkaktarin e dhunës. Ndoshta ligji është edhe në Shqipëri,  por nuk e dij,  se si dhe  sa vepron. Që të respektohet ligji, nuk duhet ta dijë vetëm ai që e miraton ligjin,por ligji duhet t’i prezantohet popullit, me qëllim që ai ta respektojë dhe të dijë pasojat.

 -Gjërat janë duke ndryshuar në rrjedhën e muzikës komerciale. Çfarë mendimi kini për këtë?

– Muzika komerciale është një ereken që nis nga Amerika në drejtim të Europës dhe gjithë botës. Erekenët asnjëherë nuk zgjasin shumë, mbarojnë ciklin dhe pushojnë. Çdo gjë pa vlera  për shoqërinë vdes shpejt. Si kushdo në botë edhe tek ne do eksperimentohet, mendoj se nuk është shumë për t’u shqetësuar,janë abuzime ordinere në muzikën e kohës për të tërhequr vëmendjen e disa artistëve pa shumë vlera.

 -Cili është instrumenti muzikor i preferuar i juaji? A mund të luani me të?

– Këngëtarët përgjithësisht i duan të gjithë instrumentat, sepse ato së bashku janëpjesë e  këngës, por unë jam e dashuruar me instrumentin e saxit,  mbasi ai është instrumenti që luan i dashuri im i zemrës Riku, dhe unë luaj vetëm me të. (Qesh). Unë vetë nuk e zotëroj asnjë instrument, përveç atij të kordave të mija, përpiqem të bëj mirë anën vokale, dhe po t’i vesh re asnjëherë“çanta autorët”  në gjithë botën,  nuk janë më  të mirë në vocal, se sa këngëtarët e mirëfillt. Ky është fakt i pamohueshëm.

 -Çfarë mëkati i njihni vetes si këngëtare që i përket   dy kohëve, para dhe pas ’90-s ?

– (Qesh). Vetes nuk i  njoh asnjë mëkat, por i njoh sistemit të atëhershëm,  që nuk na lejoi këtë  hapasire që ekziston  mbas ’90-s,mos lejimin e nxjerrjes se CD-ve të cdo këngëtari që të kishte mundësinë gjithsecili prej tyre, të trëgonte veten se kush ishte, dhe sa i pëlqyer dhe i dashur do të ishte për publikun, por zgjodhi modelin më primitive, që bëri një festival në vit dhe bënë monopolin e vetëm të disa këngëtarëve dhe kompozitorëve të preferuar të tyre, dhe pa kritere.

 -Vizitoni shpesh  Shqipërinë? Si e përjetoni këtë situatë që prek të gjithë të larguarit jashtë vendit?

 – Në  Shqipëri për herë të parë mbas ikjes sime,  që në mars të 91-shit,kam shkelur në nëntor të vitit 2012-ë,  e ftuar nga Bashkia e Fierit, me rastin e 100 vjetorit të Shpalljes se Pamvarësisë, ku së bashku me orkestrën e viteve ‘80-’90-ë,  nën drejtimin e instrumentistit, Rik Hoxhes shfaqa koncertin tim recital “Malli për Atdhe,  i cili u prit me shumë interes dhe pati sukses.

 -Kush është Brunilda Sota Hoxha? Çfarë është dashuria për ju? Kur e ndjen një grua  se është e dashuruar? A keni shkruar ndonjë poezi dashurie?

 Dashuria për mua është një nga ndjenjat më të bukura që egziston. Pa dashuri nuk do të kishte jetë. Një grua e ndjen veten të dashuruar kur ka gjetur lumturinë e saj.Dhe kjo lumturi është llotaria më e çmuar,  që mund t’i bjerë njeriut,  njëherë në jetë. Unë e ndjej veten me shumë fat që gjeta lumturinë  në dashurinë time, e cila vazhdon të jetë po njësoj e freskët dhe e bukur si dikur.Poezi për dashurinë nuk kam shkruar, por kendoj tekst  të bukur të Arben Dukës; “Kam një ditë që s’të kam parë/ Malli shumë më ka marrë/Dhe po të vonohesh edhe një ditë/Do t’me duket sa një vit/.

 -Jeni  vlerësuar me çmime në muzikë dhe vlerësuar me çmime honorifkë për kontributin tuaj të çmuar qytetar e intelektual. Ndjeheni  e kënaqur?

Jam dekoruar me medaljen “Naim Frashëri” në vitin 1989-ë. Në ‘91-shin u largova nga Shqipëria dhe thonë që iikuri,  është njësoj me të vdekurin. Thonë e çfarë nuk thonë, që  të marrësh ndonjë vlerësim në Shqipëri,  duhet të propozosh vetë për veten tënde,  dhe pastaj duhet të jesh atje qe t’i ndjekësh vetë të gjithë procedurat,  deri sa të marresh atë që dëshiron,  ti vetë. Ndjehem e kënaqur me artin që bëj dhe me vlerësimin që më bëjnëdashamirësit dhe fansat, veçmas  në  tërë Amerikën.

-Mesazhi tuaj për inteligjencën e shoqërinë shqiptare sot….

 Mesazhi im për inteligjencën Shqiptare është; “Inteligjanca shqiptare në të dyja kahjet e Atlantikut, të mos  rrijë dhe jetë  indiferente si deri më tani, për fenomenet negative që ndodhin në Shqipëri, të mos të mpleksen me interesa të ngushta personale sepse atje merr fund inteligjenca,dhe t’i marrin sa më pak atij vendi dhe t’i japin sa më shumë në të gjithaaspektet dhe fushat  që  zotërojnë.

Dhe mesazhi i fundit është për ju zonja Raimonda Moisiu:Faleminderit që ne të përzgjedhurit e radhës në intervistat tuaja interesante, të jem edhe unë pjesë e saj.Urime  në gazetarinë tuaj të  sukseseshme.

Ju faleminderit!

Bisedoi:Raimonda MOISIU

 

 

 

Filed Under: Interviste Tagged With: Bisede, Bruna Sota Hoxha-ikonë, e muzikës shqiptare, ndër vite…, Raimonda Moisiu

Bisedë me tenorin me famë botërore Saimir Pirgu

April 19, 2016 by dgreca

Intervistoi: Mimoza Dajçi/

Me Saimirin u takuam në hollin e hotelit ku ishte akomoduar, jo larg “Kaufman Music Center” ku do të mbante edhe koncertin e tij recital. Ishte i saktë, erdhi në kohë. U përshëndet me ne. Veshur me xhinse e kapele sportive, dhe me mënyrën e thjeshtë të komunikimit, bënte të harroje për pak çaste që përballë kishe këngëtarin operistik me famë botërore. Me vajzën time Merlinin kishin studjuar bashkë në Liceun Artistik – Tiranë. Së bashku folën rreth muzikës, miqve të përbashkët e më pas unë i drejtova disa pyetje për intervistë.

 M.D – Përshëndetje Saimir, e mirë se u takuam në New York!

S.P  – Eshtë kënaqësi edhe për mua.

 M.D – Ju vini këtu pas disa koncerteve të suksesshëm nëpër Europë e botë, po pas New York-ut cila është ndalesa juaj operistike?

S.P – Ndalesa tjetër do të jetë në Chicago, ku do të interpretoj operan “Falstaff” të dirizhuar nga Maestro Riccardo Muti, shoqëruar nga “Chicago Symphony”. Sapo kam ardhur nga Moska ku interpretova në Teatrin “Bolshoi”. Sot jam në New York për mbylljen e turneut tim botëror “Il mio canto” që mban titullin albumit tim të cilin jam edhe duke promovuar në nivel internacional. Në këtë turne u përfshinë 9 performanca si në Tokyo, Tiranë, Firenze, Opera e Vienës, Opera e Berlinit, Teatri Châtelet i Parisit. Janë nga qytetet më kryesore, ku unë kam pasur sukses vitet e fundit dhe kam një publik që më ndjek rregullisht.

M.D – Si ka qenë pjesëmarrja e shqiptarëve gjatë turneut tuaj?

S.P – Në Tokyo, përveç përfaqësisë diplomatike, mesa di unë nuk ka shumë shqiptarë. Prezent në koncertin tim ishte vetëm ambasada jonë. Kam takuar shqiptarë në Vienë, se ka më tepër popullsi shqiptare, shumë pak shqiptarë në Berlin, por kam përshtypjen se në New York është pjesa dërrmuese e diasporës tonë, të cilët përbëjnë një numër të madh si ndjekës të koncerteve të mia.

Kam një publik internacional që më ndjek prej 12 vitesh, ku unë kam kënduar në Operan “Metropolitan” në Manhattan e në Teatrin “La Scala” në Itali, por çfarë më bën përshtypje është se prezenca e shqiptarëve është e pranishme, pavarësisht faktit që repertori im nuk përmban vepra shqiptare në përgjithësi.

M.D – Sa e rëndësishme është për ju muzika lirike – operistike dhe kur filluat të merreshit me tingujt e saj të parë?

  1. P – Muzika operistike është jeta ime. Sfida është tek ajo ç’ka ti do të sjellësh të re tek një vepër klasike e kompozuar 100 apo 200 vite më parë, dhe kjo është gjëja më e vështirë. Mënyra se si ti do ta interpretosh përpara publikut bën diferencën midis teje dhe qindra të tjerëve që e këndojnë. Të kënduarit për mua nuk është punë, është diçka hyjnore.

M.D – Në fëmijërinë tuaj keni studiuar për violinë. Kur i keni rënë për herë të

            fundit instrumentit tuaj të dashur?

S.P – Hera e më e fundit kur unë kam luajtur në violinë ka qenë me nipin tim, me rastin e vitit të ri që lamë pas. Ai është gati 4 vjeç. Improvizuam një koncert dhome për familjen. Ai dirizhonte e i binte pianos. Unë këndoja dhe më pas i rashë violinës.

M.D – Në çfarë moshe morët leksionet e para në violinë?

S.P – Në klasën e parë të shkollës fillore.

M.D – Pse ndryshuat drejtim nga instrumentist violine në këngëtar i muzikë operistike. Kush e dëshiroi i pari këtë zhanër tek ju, ju vetë, prindërit apo ndonjë pedagog i  juaji?

S.P – Në retrospektivë, nuk e shikoja veten në një nivel të lartë si violinist. Endrra e bukur e të kënduarit filloi me koncertin e tri tenorëve Plácido Domingo, José Carreras dhe Luciano Pavarotti në televizor kur isha ende fëmijë, derisa mori përmasa që as në ëndërr nuk do t’i kisha menduar. Nganjëherë e lexoj curriculumin tim dhe habitem me arritjet e mia.

M.D – A është e vërtetë se Pavarotti është ai që zbuloi tek ju talentin e rallë me famë  botërore?

S.P – Ajo ç’ka më dha pa masë Maestro Pavarotti ishin leksionet si dhe më mësoi të mos kënaqesha me pak e me arritjet e vogla në jetë. Në këtë aspekt kam qenë shumë me fat. Shikon një koncert në vitin 1995, ku tre tenorët këndojnë, dhe jeta e sjell që me njërin (Pavarottin) studjon e bëhet pjesë e jetës tënde deri sa u nda nga jeta, ndërsa me tjetrin (Domingon) këndon së bashku në Operan “Metropolitan”. 

  1. D – Nga kush e trashëgoni artin e bukur të muzikës, violinës e kantos?

S.P – Asnjë nga prindërit e mi nuk është muzikant, por janë dashamirës të artit. Gjithsesi nuk më kanë shtyrë me ngulm në këtë drejtim.

M.D – Për arritjet e sukseset tuaja jeni fitues i disa Çmimeve të mëdha nëpër botë, e tani së fundi Bashkia Tiranë ju dekoroi me Çmimin e Lartë “Çelësi i Qytetit”. Ç’do të   

            thotë kjo për ju?

S.P – Eshtë e vërtetë se jam fitues i disa çmimeve nëpër botë, por asgjë nuk arrihet pa sakrificë e përpjekje intensive. Ftesa nga Bashkia e Tiranës ishte e çiltër, e sinqertë. Pati shumë kërkesa për bileta nga publiku. Vura re se kishin dëshirë për të më ndjekur live, pasi kishin kaluar shumë vite që nga hera e fundit që kisha mbajtur koncert atje. Herës tjetër duhet të organizoj një koncert 2-3 netësh për të kënaqur bashkëkombasit e mi artdashës.

M.D – Në karakterin tuaj gjithashtu spikat edhe humanizmi. Së fundi fitimet e koncertit që mbajtët në Tiranë i dërguat për fëmijët e sëmurë.

S.P – Po ashtu ka ndodhur. Ishte dëshira ime që fondet e atij koncerti t’i adresoja për fëmijët e pediatrisë. Menduam që t’i jepeshin fëmijëve në nevojë, të cilët kanë sëmundje terminale dhe janë në fazat e fundit të jetës. Me kërkesën time, kjo iniciativë nuk u bë publike, për vetë faktin se i shërbente një kauze bamirësie që nuk ka nevojë për reklamë.

M.D – Një gjë që i bëri përshtypje artdashësve të muzikës klasike, ishte çmimi i arsyeshëm që vendoset për shitjen e biletave.

S.P – E kam bërë me dëshirë që t’i vendos çmimet e biletave me 30 dollarë, në mënyrë që t’i jap mundësi më shumë njerëzve të vijnë. Pasi jemi në kohëra të vështira e njerëzit vuajnë ekonomikisht. Kur jam në “Metropolitan” sigurisht që vendosja e çmimeve të biletave nuk varet nga unë, por ky është recitali im.

M.D – Faleminderit Saimir e suksese të mëtejshme!

S.P – Faleminderit edhe juve!

Prill 2016, New York

 

Filed Under: Interviste Tagged With: Bisede, me tenorin me famë botërore, Mimoza Dajci, Saimir Pirgu

  • 1
  • 2
  • 3
  • …
  • 5
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Sopranoja Shqiptare Ermonela Jaho “Artisja e Vitit 2023” Sonte në Operën Metropolitan
  • ASLLAN BUSHATI: “DIKTATI I ADM-ve NË LUFTËN E FTOHTË E PAS SAJ”
  • Eksperimenti, Asociacioni/Bashkësia …!
  • Department of State Signals Pressuring Kosovo to Discuss the EU Proposal, Vucic “Drama Queen” Says President Osmani
  • ZGJEDHJET PRESIDENCIALE TEST PËR ATO PARLAMENTARE
  • Presidentja Osmani dekoroi me Medaljen Presidenciale Ushtarake komandantin e Gardës Kombëtare të Iowa-s, gjeneralmajor Benjamin J.Correl
  • VATRA PROMOVOI “DIKTATI I ADM NË LUFTËN E FTOHTË E PAS SAJ”, BOTIM I GJENERAL ASLLAN BUSHATIT MBI ARMËT BËRTHAMORE DHE SIGURINË KOMBËTARE
  • Biseda me Mjeshtrin e Fotografisë Roland Tasho
  • Deputeti i Parlamentit të Kosovës Prof. Besnik Tahiri mbajti fjalën në Asamblenë Parlamentare të Këshillit të Evropës
  • ÇËSHTJA E KOSOVËS DHE ROLI I DIPLOMACISË NDËRKOMBËTARE NË PROCESIN E ÇLIRIMIT TË SAJ
  • ZËRI DHE FJALA MAGJIKE…
  • Nderim 179 vjetorit të lindjes dhe 104 vjetorit të vdekjes së Themeluesit të shtetit të pavarur shqiptar, Ismail Qemal Vlora
  • Përse akoma në vend numëro?!
  • Njё arap Vlore qё quhet Otello
  • JU MIRËPRESIM SONTE TE VATRA

Kategoritë

Arkiv

Tags

alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Hazir Mehmeti Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT