Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

MEDA: E dua Ameriken, por ma shumë e dua Nju Jorkun !

by

Intervistë me këngëtarin e mirënjohur MEDA/

Këtu në Nju Jork, metropolin e botës këtë fillimviti, kemi patur rastin për të bër një intervistë me këngtarin e mirënjohur MEDA. I cili, ndodhej, këtu mes bashkëatdhetarëve tanë në një mbrëmje muzikore, e mbajtur kjo në Nju Jork, në qytetin Mahattan me rastin e Vtit të Ri 2014. Ku sipas atyre që e ndoqën koncertin festiv të Vitit të Ri 2014, thuhet se me këngët e tij MEDA, ka bërë një atmosfere madheshtore. 1500 veta kan marrë pjesë në koncertin që kishte organizuar promotori i tij, ishte Naser Nika. Madje, kjo nuk është hera e parë, që Meda, po vjen në Amerikë, ai duket sikur është “dashuruar” me Amerikën.

Me këngëtarin e muzikës popullore shqiptare dhe të përzier MEDEN  në këtë intervistë ekskluzive për gazetën tonë, kemi në plan t’ju sjellim gjithçka, që sillet rreth këtij këngëtari që  aktualisht ka me dhjetra mijëra fansa si në Shqipëri, Kosovë, Mal të Zi, Maqedoni, Luginën e Presheves dhe Diasporë.

Në këtë intervistë, do të mundohemi të flasim duke filluar nga projektet në muzikë, tek jeta private dhe marrëdhëniet me koleget. Çfarë thotë Meda për Amerikën, a është ky vendi që e inspiron dhe prej nga pritet të sjellë shumë nga këngët më të reja për tregun muzikor.

Por, për të zbuluar më shumë nga bota në të cilën jeton MEDA, ju ftojmë të ndiqni këtë intervistë të veçantë të tij – këtu në metropolin e botës Nju Jork, me gazetarin tonë në Amerikë, Beqir Sina:

A mund të na tregoni diçka reth Medës? jetës tuaj deri tek muzika dhe fama..!

Jam i Drenicës i lundur në Prishtinë, dhe kam njëzet vite, që jetojë në Gjermani. Me muzikën jam marrë çka do të thotë prej se kur isha fëmijë, kurse deri tek fama arrita me talentin dhe punën time, për ‘tu bërë këngëtar. Kam kënduar për here të parë në publik, në moshën shtatë vjeçare. Mirëpo, ka diku aty një dekadë, që kam suksesin më të madh me këngët e mija të stilit të plotë në anën time. Dhe, për këtë natyrisht që faleminderojë Zotin për gjithçka unë sot gëzojë. Sepse, pa ndihmën e Tij, nuk do të isha sot këtu ku jam. Njëhereshit, përfitojë nga rasti të faleminderojë të gjithë ata bashkëpunuesit e mi, gjatë kësaj jete të bukur, dhe gjatë kësaj karjere që kam bërë, por edhe fansat e mi të mrekullueshem. Njëkohësisht, kur jemi tek jeta ime nuk mund të le pa përmendur se Meda ka edhe një familje, që jetojë bashkë me ta, kam bashkëshorten time Luljetën dhe dy djemt Albionin dhe Lorisin dhe tash 2014, do të shtohemi me një fëmijë tjetër, pra një vajzë ! Faleminderit Zotit, që për momentin jamë shumë i lumtur.

Po për albumet e tua më të fundit, çfar jkeni për të thënë

Si zakonisht, periudha më e “përshtatshmë” për mua, ka qenë gjatë verës të dalë gjithmon me albume të reja. Dhe në treg gjatë kësaj vere për ata që e duan dhe e respektojnë Medën, kam nxjerr shumë albume , të cilat janë pëlqyer në masë dhe për këtë i përshëndes të gjithë ata adhurues që frekuentojnë albumet e mija, dhe që janë pjesë e jetës time. Zakonisht, alubume të reja me këngë të veçanata, krijomë edhe për Vitin e Ri, këto janë më së shumti të perzjera me këngët më të mira të kënduara gjatë vitit. Por, aty fusim edhe këngë të reja – si për shembull këtë vit dola me 4 këngë të reja, potpuri që jan së bashku me kolegët e mi – miq që i dua dhe i çmojë shumë. Si i madhi Sabri Fejzullahu, që kam respekt të veçant për të, bashkë me të edhe Vjollca Haxhiu, Rozana Radi , Ermal Fejzullahu, Sinan Hoxha, si edhe katër këngët e mija solo. Pra, këto kan qenë albumet me të reja, të cilat, mendojë unë kan qenë këngë të pëlqyera për publikun. Mbasi e kam vrejtur dhe kam ndier atë kënaqsin që të përshkron kur e sheh se si edhe adhuruesit e muzikës, këndojnë këngët e tua dhe posaqërisht këngët e reja që sapo dalin.

Natyrisht, që këngët e çdo këngëtari janë “si gishtat e dorës” cilado prej tyre është e dashur dhe i dhimbëshëme. Por, cilën këngë apo album e preferon më së shumti  Meda?

Me thën të drejtën në këtë pyetje të vështirë, mund të them se albumi “Hajde me mua” ka qenë një nga albumet, që ka ardhur gjithmon duke u ngritur në preferimin timë, dhe tek adhuruesve të mi. Karjera ime si i thonë në anët tona ka marr “Bjeshkët përpjetë” . Janë aq shumë këngë sa nuk mund do të veçoja, ndonjërën prej tyre, sepse i çmojë të gjitha këngët e mija – ngaqë po të mos ishte kështu, natyrisht, që nuk do të kisha edhe gjithë këtë sukses. Do të kisha “nëçmuar” edhe autorin e këngëve të mija, me të cilin kam arritur vërtet më të mirin , njeriun që punon pa pushuar zotërin Fatmir Muja . I cili, është njeri nga ata që unë kam pasë përkrahjen më të madhe. Por, nuk mund të le pa permendur gjatë karjerës time, edhe  producentin tim Emrush Thaqin, i cili është një pjesë e karjerës time, dhe, të gjithë ata që kan bashkëpunuar me mua . Dua të shtojë diçka, se ka një kërkesë të madhe për këngën “Melhem i shpritit tim”, po e duan shumë. Ndërkaq, për mua kënga “Ah dashni e vjetër” dhe baladat e fundit, “Kur jam martue! kur jam martue!”, i dua shumë sepse edhe publikut i pëlqejn shumë.

Pse kaq shumë Tallava ?

Meda, asnjëherë në jetën e vet nuk ka kënduar Tallava! Meda i ka këngët e veta dhe të mirëfillta. Meda është njëri prej atyre (se po flasë për veten posaqërisht) që ka këngë të mirfillta . Mirëpo, gjithkush mendoj që ka kritika, edhe kam pas gjatë karjerës time, dhe kështu mendojë, se kur të kritikojnë dhe je  njeri me famë, atëherë shtohen edhe përgjegjësit për të punuar edhe më mirë. Dhe ky ndoshta, ka qenë edhe suksesi më i madh – ngaqë, kam pas edhe këto kritika gjatë gjithë kohës – Mirëpo, unë prapsëprap nuk jam “ndalur” dhe kam ecur përpra drejt suksesit. Mendojë, se në këtë pikë nuk kam mbetur unë që të vlersojë vetveten, por edhe nga muzikologët dhe ku ta di unë . Meda ndjek rrugën e tij të suksesit, për ata që e duan Medën – dhe ata që nuk e duan – dikush do Medën dikush do dikë tjetër, kjo është muzika çdo njeri ka adhuruesit e tij ashtu si është ai. Këngët e Medës, për mendimin tim janë me tekste të veçanta, janë shumë të mira që i ka bër Fatmir Muja, e kan referenin “nuk e di si ka aty Tallava !” por një fjalë e urtë popullore thotë se :” Vetëm fjalët e hallkut dhe birat e Gardhit – nuk mbyllen asnjëherë!”

 Kohët e fundit ke filluar të vish shpesh në SHBA, dhe me sukse sidomos ky i fundit ku thuhet se 1500 spektator ju ndoqën për koncertin e Vitit të Ri 2014 në Nju Jork, pra çfarë po ndodh me ty dhe Amerikën – “paraja”, fansat e tu, apo Amerika të pëlqen kaq shumë…..?

Amerika, është një vend që të shtyn me u dashurue, me të, pa marrë parasysh se çfarë të lidh me Amerikën, biznesi, fitimi, paraja apo pushimet. Amerika, për mua është një vend i veçantë asht si është për të gjithë ne shqiptarët . Mbasi, ne shqiptarët kudo që jemi, në Shqipëri, Kosovë, dhe viset shqiptare, diasporë e tjerë, kemi shumë arsye t’a duam Amerikën. Sepse, duam të dimë që Amerika ka bërë aq shumë për ne shqiptarët, prej presidentit Uillson, Bush i vjetër, Klintonit , dhe Bushi tjetër, apo kjo administratë. Amerika, qe ajo që ka ndihmuar Shqipërinë në demokratizmin e saj, çlirimin dhe pavarësinë e Kosovës, ka mbrojtur të drejtat e shqiptarve, dhe e them me plotkuptimin e fjalës, Zoti e bekoftë Amerikën. Sepse pa ndihmën e Amerikës ndoshta edhe Kosova nuk do të kishte mundur të ishte, aty ku është sot, shqiptarët, kudo nuk mund të ishin ku janë sot. Por, edhe falë djemëve dhe vajzave tanë, që kan luftuar dhe kan dhënë edhe jetën për , lirin dhe çlirimin e Kosovës. As pa ata nuk do të ishim aty ku jemi sot, pra, të mos i harrojmë edhe ata – por gjithmon t’i kujtojmë dhe nderojmë sa herë që të kujtojmë lirinë , çlirimin dhe pavarësinë e Kosovës. Mirëpo, Amerikën e duan të gjithë shqiptarët kudo që janë dhe unë nuk kisha si më ba perjashtim me këtë rast- që t’a dua Amerikën vetëm për biznes, para, fitime, apo pushime. Por, unë e dua popullin amerikan, Shtetet e Bashkuara të Amerikës, në veçanti dua shumë Nju Jorkun, si qytetin më të adhuruar prej meje.

A keni pasur probleme me këngët e tua në “Youtube”, apo në atë që quhet “copyright” dhe si mendon do të zgjidhen këto probleme ?

E di se përse e bëni këtë pyetje, mbasi gjithmon ka probleme të kësaj natyre në teknologjinë e re , në Youtube, apo mënyra të tjera të kopjimit ilegal të këngëve dhe muzikës. Dhe unë nuk mund të bëja perjashtim e këtyre dukurive, si shumë këngëtar të tjerë apo muzikan. Por dua të them se fatëmirësisht nuk kam probleme të mëdha – për të debatuar me dikë. Por mosmarrveshjet e Youtubes, ndoshta janë më shumë çështje e producentëve dhe distrubutorve – shpërndarsve, pra atyre që kan eskluzivitetin e këtyre këngëve të mija. Deri tani nuk e di të kem pas ndonjë problem më ta.

 Kush e bënë me shumë nervoz Medën – thasheshemet apo gazetarët  ?

Absolutisht deri tani askush nuk më ka bërë, për me u largue prej “orbitit” tim. Unë nuk bëhem nervozë kollaj, por ndoshta në fillim të karjerës sime ka qenë ndonjë rast kur gazetarët kan bërë kritika ose pyetje provokative, e ku di unë se çfarë tjetër. Pra, me “kan ngucë pak” i thonë ma shqip. Dhe jam bërë ndoshta nervozë, por tash nuk është e lehtë me më ba nervozë, pasi është shumë vështir të bëshë të till – një njeri, që ka bërë emër dhe ka famë me këngën e tij. Normale që flitet dhe ka gjëra të verteta dhe të paverteta, sepse gazetarët këtë e kan për detyrë, të “gërrmojnë” dhe të mos merren gjithmon vetëm me të pavërtetën. Edhe pse ne ndoshta ndonjëher ne fytyrave publike nuk na pëlqejnë, por gazetari, është për atë punë me zbulue.. Por në përgjigje të pytjes suaj – mund të them se nuk kam pasur asnjë telash me ndonjë gazetar, dhe e them se “Kushdo që të flas për Medën – unë jam ky që jam – nuk kam me ndruar asnjëherë kështu që unë vetëm qeshi – kur dëgjojë, kur flitet për mua në anën negative dhe atë pozitive , duke i pranuar kritikat, ashtu si edhe fjalët e mira”.

Çfarë të pëlqen më shumë tek muzika popullore shqiptare ?

Më pëlqen ajo kur e dimë se ku e kemi thellbin tonë, pra muzikën tonë popullore. Dhe, është shumë normale se duhet t’a duam shumë muzikën popullore shqiptare dhe t’a vlersëojmë atë dhe e çmojmë, ashtu si veprojnë të gjitha vendet e ndryshme të botës. Çdo muzikan, këngëtar apo adhurrues i muzikës popullore, në çdo vend të botës, e do dhe është i dhën pas muzikës së vëndit të vetë – edhe ne duhet dhe jemi të till. Dhe më vjen keq – që e gjithë bota vrapon dhe e ndjek pas figurat publike, që janë të dhëna pas muzikës dhe këngës së vendit të tij,  kurse tek ne shqiptarët, është e kundërta, sepse duhet që vetë këngëtarët apo muizkanët duhet të bëjnë diçka .

Meqense jemi në ditët e para të Vitit të Ri 2014, a keni zgjedhur ndonjë mesazh për të kolegët apo adhuruesit e tu ?

Përfitojë nga ky rast që me anë të gazetës suaj, t’au urojë nga zemra të gjithë shqiptarëve kudo që janë, Kosovë, Shqipëri, Mal të Zi, Maqedoni, Luginën e Preshevës, Çamëri apo diasporë , pra të gjithë atyre shqiptarëve që do ta lexojnë apo dëgjojnë këtë intervistë me ju  me urimet më të mira – Gëzuar Vitin e Ri 2014. Dhe me më shumë gëzime dhe lumturi për të gjithë shqiptarët, kudo që janë. ” Dhe jam shumë i bindur se ky vit do të jetë për të gjithë shqiptarët edhe më i suksesshëm  Ju faleminderit të gjithëve ju përshëndes !

 

Intervistoi Beqir Sina

 

Rrëfehet “Mjeshtrja e Madhe”, këngëtarja e shquar Irini Qirjako

by

Irini Qirjako i përkët binomit të madhërishëm Artist & Njeri, që i kapërxen kufijtë e mirësisë, vitalitetit dhe talentit që ajo përcon me zërin e saj si gurra e ujit të kristaltë mes dinamikës së muzikës, të kënduarit dhe interpretimit emocional, e cila u jep fuqinë e tingujve, melodisë së këngës popullore por edhe asaj të trevave të ndryshme shqiptare, vecmas të polifonisë. E kanë quajtur Princesha e Polifonisë, e kanë nominuar me “Mjeshtre e Madhe”, “Qytetare nderi” e Sarandës, por te kjo grua e shquar shqiptare qëndron modestia fisnike, që me muzikën popullore të interpretuar prej saj qetëson shpirtrat e njerëzve dhe i largon për disa momente nga streset e mosmarrëveshjet e ditës,  mes të përditshmes e të bukurës njerëzore. Dhe jo vetëm kaq! Ajo nuk nguron t’i përqafojë njerëzit në rrugë që i flasin dhe e përgëzojnë për kënaqësinë shpirtërore që ajo iu dhuron. Në turneun e Gjermanisë,  drejtori i Teatrit Kombëtar të Munih-ut do të ngazëllehej nga forca e këngës polifonike dhe duke duratrokitur  shprehej: “Fatnatstike, Fantastike”. Ka kënduar duet me këngëtarin e madh italian Albano  Karizi  si:“Eja , Eja lule borë” dhe “O Solo mio” nje moment mbresëlënës I kënaqshëm dhe I paharruar.Ajo është aq e talentuar dhe  shquar sa  ja si e vlerëson Poeti i Madh Lefter Cipa ndër vargje:

“Duaje Polifoninë

moj Irini moj Princeshë

se atë gjen Perëndinë

Ndaj këjo bot s’të vdes!”. 

Në këtë intervistë Artistja e dashur për të gjithë  shpalos dashuritë e saj të jetës-Familja, Muzika dhe  Atdheu. Kënga e kënduar prej saj, “Këngët e Atdheut tim”, është bërë tashmë Prelud i Atdhedashurisë për  të gjithë shqiptarët. Artistja nuk harron të shprehe mirënjohje dhe nderim për atë brez të artë artistësh  që kanë bërë historinë  në muzikë, artin e kulturën shqiptare. Me buzë në gaz ajo  përcjellë mesazhin:

“Ruajtja e zhvillimi i këngës polifonike, i këtij thesari fantastik është një detyrë jo vetëm i institucioneve përkatëse të shtetit, por e çdo grupi artistik e çdo këngëtari  profesionist apo amator.”

 Për më shumë ndiqni intervistën.

Bisedoi Raimonda MOISIU

-Mes kësaj atmosphere të ndezur muzikore  le të bisedojmë edhe për karrierën tuaj. Cila është kënga e parë që keni kënduar? Cfarë viti?

Në  Prill të vitit 1979 pas përfundimit të Institutit të Lartë  të Arteve , fillova punën si këngëtare pranë Ansamblit Shtetëror të Këngëve e Valleve Popullore. Për herë të parë,  në Maj 1979, në skenën  e Teatrit të Operas dhe të Baletit,  këndova këngën polifonike “Këngët e Atdheut tim”. Kënga pati shumë sukses si nga niveli i interpretimit  ashtu  dhe nga forca epike,  që poeti i madh Lefter Çipa pasqyronte ne të. Theksoj, se kjo këngë  e fuqishme dhe shume e kërkuar më ka  shoqëruar gjatë gjithë karrierës time artistike, si brënda dhe jashtë vendi.

Gjithashtu, dua të nënvizoj  edhe faktin , se me këtë këngë u paraqita  në testimin e pranimit  në TOB përpara komisionit të përbërë nga artistët e  mëdhenjsi; Çesk Zadeja, Avni  Mula, Gaqo  Çako , Xhemal Laçi, Agim Krajka e Panajot Kanaçi, të cilët më thanë:-nuk do të shkosh në Opera, por në Ansambël. Pra,kjo këngë përcaktoj  vendin   tim në Ansambël, ç’ka  vitet vërtetuan  vendimin e drejtë të komisionit.

-Të kënduarit ka qënë një pasion i hershëm i juaji, apo talent i lindur?

Dashuria ime  për këngën  përmban  dhe ushqehet nga pasion dhe talenti,të cilat së bashku me punën e vazhdueshme kanë ndikuar në formimin tim si këngëtare  e këngës popullore. Në përgjithësi, si çdo këngëtar, edhe unë fillesat i kam  nga fëmijëria, ku gradualisht  shfaqet talenti e pasioni. Prindërit  dhe një gjitone  më kanë thënë se kur isha 5 a 6 vjeç këndoja hera herës këngën ‘Më dërgoj babai me shqerra”. Me këtë këngë  vija në gjumë vajzën time kur ajo  ishte e vogël

-Kush ka ndikuar më së shumti në zhvillimet tuaja muzikore? Cfarë iu shtyhu të bëheshit këngëtare dhe pse?

 Mjedisi familjar dhe  veçanërisht ai shkollor, ndikuan shumë tek mua për të filluar rrugën e këngës.Kujtoj me  respekt mësuesin  e arsimit fillor Petro Kurti, i cili duke evidentuar talentin tim për këngën më nxiste vazhdimisht për të  kënduar  para klasës. Kështu, shoqet e shokët e klasës  u bënë spektatori i parë i këngës time. Gjithashtu, me shumë dashuri kujtoj  mësuesen e muzikës në arsimin  8- vjeçar Lica Kordha ,e  cila  këngët tona  i shoqëronte mjaft bukur me  mandolinën e saj. Këta mësues, më aktivizuan  në veprimtaritë e ndryshme artistike, fillimisht brenda shkollës e rrethit të Sarandës  dhe më tej në Festivalin Kombëtar të Pionierëve në Tiranë.

Por, veçanërisht  një ndikim të madh për zhvillimin  e  talentit  për muzikën dhe këngën pati arsimimi i mëtejshëm pranë Liceut Artistik “Jordan Misja” dhe në  Institutin e i Lartë të Arteve  në Tiranë. Në këto institucione  bashkë me formimin kulturor e muzikor në tërësi u rrit edhe niveli dhe forca e interpretimit të këngës.

Mirënjohje e respekt për  të gjithë mësuesit e pedagogët, që me durim e përkushtim na mësonin për të ecur përpara drejt dijeve e përparimit.

-Ju jeni e njohur kryesisht për të kënduar këngë lirike, balada,  me iso  të muzikës  popullore? Na tregoni dicka për karrierën tuaj?

Formimi i plotë si këngëtare profesioniste e këngës popullore u bë pranë Ansamblit të Këngëve e Valleve Popullore. Në këtë  institucion, brënda veçorive folklorike,  lëvrohen e përpunohen kënga popullore  në të gjitha gjinitë, llojet dhe shtrirjen gjeografike të saj; lirike, epike, historike, kurbetit, dashurisë, dasmës, të Shqipërisë së veriut, të mesme, të jugut  dhe atë  arbëreshe. Kjo shtrirje e këngës, së bashku me artistët e mëdhenj profesionistë  përbënte një shkollë të madhe në formimin tim artistik. Mirënjohje e respekt  për këngëtarët; Vaçe Zela, Fitnete Rexha, Naile Hoxha, Sali Brari, Xhevdet Hafizi,Hysni Zela, Garentina Gjoka, Zeliha Sina,Valdete Hoxha, Fiqerete Kapaj, Sabahete Vishnja  dhe drejtuesit artistik  Çesk Zadeja, Tish Daija, Panajot Kanaçi , Agim Krajka , Xhemal  Laçi, Limoz Dizdari, Aleksander Peçi  .

Në Ansamblin e Këngëve e Valleve Popullore u bëra e njohur  veçanërisht për interpretimin e këngës polifonike, të asaj kënge  që qëndronte brënda shpirtit tim. Unë e adhuroj këngën polifonike jo vetëm për muzikalitetin e veçantë të saj, por edhe për vlerat unikale që ajo mbart.Në një kohë kur në shumë vende të botës, polifonia  konsiderohet  si një relike e kohëve të lashta, për  ne shqiptarët përbën një thesar të  botës sonë  shpirtërore. Ndaj  kjo  perlë unikale në botë  mbrohet edhe nga UNESKO.Poeti dhe mjeshtri i madh i polifonisë shqiptare Lefter  Çipa në shënimin për dhurimin e librit të tij “Dheun tim përsipër mbaj” shkruan …..

“Duaje Polifoninë

moj Irini moj Princeshë

se atë gjen Perëndinë

Ndaj këjo bot s’të vdes!”

.,Në koncertet e ndryshme  që kam dhënë në Francë, Itali, Gjermani, Holandë, Suedi, SHBA, Kanada, Danimark, Belgjik, etj., kjo këngë është pritur  mjaft mirë duke vazhduar duartrokitjet deri ne ripërsëritjen  e saj.

Natyrisht, nuk kanë munguar vlerësimet e shumta  për këngën tonë polifonike. Një e tillë pasqyrohet në librin “Shansi i humbur  të   gazetarit të mirënjohur Ymer Minxhozi,  i cili në vitin 1983 shoqëronte Ansamblin e KVP gjatë një turneu në Gjermani. Ai duke përshkruar  shfaqjen e dhënë në Teatrin Kombëtar   në Munih, ndër të tjera shkruan; “Ndërsa këndojnë Irini Qirjako e Hysni Zela, drejtori i teatrit që është ulur  në të majtën  time, kthehet nga unë e më thotë “Fantastike”!

Ndaj , ruajtja e zhvillimi  këngës polifonike, i këtij thesari fantastik është një detyrë jo vetëm i institucioneve përkatëse të shtetit, por e çdo grupi artistik e çdo këngëtari  profesionist apo amator.Veprimtaria ime  si këngëtare e këngës popullore është e gjatë dhe mjaft e pasur. Ajo nuk  përfshin   vetëm  veprimtarinë prej 33vjet e gjysmë (Prill 1979-tetor 2013 në Ansamlin e KVP  por edhe pjesëmarrjen  në  grupet e ndryshme   artistike dhe ato vetjake  në festime, gëzime familjare, spektakle  e festivale të ndryshme.  Kështu  mund  të veçoj  pjesëmarrjen në grupin artistik “Kënga labe në shekuj” të krahinës së Kardhiqit (1995), në grupin polifonik “Tirana” (1996-2001), në grupin artistik “Kurveleshi në këngë” Kapariel (2002), në grupin artistik minoritar të fshatit Finiq, në spektaklin  e regjisores Vera Grabocka“`12 të shtuna në Hollivud” , në spektaklet e organizuara si fituese e anketimit “Yjet e Folk Univers (2004,2005,2006)  në spektaklet të organizuara  në qytetet kryesore te vendit e në Kosovë e Maqedoni  nga TV Klan të titulluar “Maratona e këngës popullore  (2009,2010,2011), në programin  e TV Klan  “Këngët popullore të shekullit “ (Tetor 2010- Mars 2011), në Festivalin e Këngës Popullore të TVSH (Tetor 2013)

–Si një adhuruese e hershëme e juaja, kam vënë re se ju kini një mirëkuptim mes dinamikës së muzikës, të kënduarit dhe interpretimit emocional, e cila u jep fuqinë e tingujve, melodisë së këngës popullore por edhe asaj të trevave të ndryshme shqiptare në përgjithësi. A keni pasur ndonjë trajnim apo eksperiencë në këto gjini?

 

Faleminderit shumë , që   Ju  shkrimtare e gazetare e njohur shqiptare, e vlerësuar me disa çmime në SHBA  jeni një nga adhurueset e mija. Në këtë adhurim unë shoh dashurinë tuaj për muzikën dhe këngën e bukur shqiptare. Të gjithë së bashku,  kudo që ndodhemi , me shkrime apo me këngë  të  punojmë parreshtur  për  Atdheun tonë të dashur,

Kënga me të gjithë komponentët që e përbëjnë atë ; vokali , melodia e teksti  poetik  ka aftësi të fuqishme depërtuese tek  dëgjuesi, me të përcillen mesazhe të ndryshme , duke ndikuar  në  botën  shpirtërore të tij. Ndaj, duke patur parasysh këtë aftësi të këngës  unë si  çdo artist  që jeton me rolin, personazhin, skicën,  portretin apo peizazhin, etj.,  edhe unë jetoj me këngën  e bëjë pjesë të shpirtit tim. Pikërisht, kur kënga bëhet pjesë e shpirtit tënd dhe ti jeton me emocionet e mesazhet e saj, atëherë  bëhet e mundur interpretimi emocional dhe harmonizimi muzikë vokal. Kjo kërkese më ka shoqëruar gjatë gjithë karrierës time, si  në skenë ashtu dhe jashtë saj. Në këtë drejtim krahas arsimimit profesional  më ka ndihmuar shumë përvoja e përfituar  nga  këngëtaret e Ansamblit  e të Teatrit të Operas.

 -A keni shkruar ndonjë tekst këngësh?

 Përsa i përket shkrimit të teksteve të këngëve, nuk jam përpjekur të bëjë ndonjë të tillë, por në disa  raste  gjatë bashkëpunimit me kompozitorin  Edmond Zhulali  kam ndikuar për të bërë rregullime të veçanta në interes të harmonizimit më të mirë muzik- tekst. Kështu mund të përmend këngën e bukur dasme “Të përcolla nuse bij e nënës  o “  Shumë nga këngët e mija  lirike apo epike  janë marrë nga krijimtaria  e poetit të madh Lefter Cipa, disa prej tyre janë; “ Këngët e Atdheut tim”. “28 mijë yje”,  “ Vito pëllumbesha “, Bejke e bardh “. etj, etj,

-Kini nxjerrë disa vidioklipe dhe albume muzikore, por keni dhënë edhe koncerte brenda e jashtë atdheut .C’mund të na thoni për këtë? Cfarë mund të presin adhuruesit nga këto  vidioklipe e albume  debutues? Cilët janë producentët e tyre?

Zhvillimet e vrullshme  elektronikës kanë krijuar kushte që muzika, kënga të përcillet menjëherë e kudo  tek dëgjuesi, në salla e jashtë tyre, në  radio,TV, kompjutër, automjet celular e mjete të tjera. Ky komunikim bashkë me kënaqësinë  e  dyfishtë që marrin dëgjuesi dhe këngëtari, i nxit këta të fundit  për të realizuar  sa më shumë albume muzikore e vidioklipe cilësore. Kuptohet në kushtet tona, ku ende nuk është shtrirë siç duhet veprimtaria me producent dhe zbatimi i legjislacionit  në fushën e të drejtave  të  autorit  ka mjaft dobësi, shpenzimet për to mbulohen kryesisht nga vetë këngëtarët dhe raporti shpenzim  përfitim lë shumë për të dëshiruar. Disa nga albumet  që  kam realizuar janë: Francë, 1998  e 1999 nga “ARCO IRIS” albumet  të emërtuar “Ensemble TIRANA  CHANTS POLYPHONIQUES D’ ALBANIE”dhe “TIRANA xhevahir”;  Tiranë ne studion e kompozitorit Edmond Zhulali dhe nga    “Elrodi Raks Muzik” e “Eurostar “ albumet  të titulluar ; “Dy  shelege në një portë” , 2003;“Këngët e Atdheut tim” , 2004;“Sorke moj “ , 2oo5  “Më kërkon portë më portë”, 2007;”Koncert recital , Irini Qirjako  2011 (Këngë popullore të shekullit) dhe së fundi dy albume me 20 këngë polifonike.

-Jetoni në Tiranë . Cfarë ju lidh me Sarandën?

Unë jetoj në Tiranë. Vendlindja ime është Saranda dhe Finiqi  im i shtrenjtë. Me Gjirokastrën, Vlorën, Mallakastrën, Tepelenën, me gjithë Labërinë, Pilurin e Himarën  më lidhin  dashuria  e  madhe për këngën e bukur polifonike dhe  kujtimet e shumta  për mikpritjen  e ngrohtë  në turnet e zhvilluar  në cdo fshat e qytet. Ndërsa veçanërisht  me Gjirokastrën   më lidh  edhe pjesmarrja si këngëtare  e anëtare  jurie në Festivalet  Folklorike Kombëtare .

–A do të këndonit ndonjë këngë të muzikës së lehtë? Cilat këngë preferoni të këndoni më shpesh baladat apo populloret?

Kënga me muzikë të lehtë më pëlqen dhe e dëgjoj me shumë ëndje  atë dhe natyrisht si këngëtare edhe e këndoj, por angazhimi im për  të është shumë i pakët,  për të mos thënë fare.  Ndër angazhimet e para mund të përmend  interpretimet në Estradën e Sarandës, kur isha studente stazhiere dhe më vonë me pjesëmarrjen  me dy këngë në anketën muzikore të Radio Tiranës . Kënga e fundit  që kam  realizuar me muzikë të lehtë është kënga  e titulluar “ Pa ty si mundem të jetoj” me muzikë të Edmond Zhulali e tekst  Jorgo Papingji. Kjo këngë është përfshirë në albumin “Sorkë moj “.

 –Si nënë, bashkëshorte intelektuale dhe Artiste e Kombit si ndiheni kur dëgjoni për krimin në familje, apo veset e tjera që kanë përfshirë një pjesë të komunitetit, sikundër droga e krimi? Dhunën ndaj gruas?Si mund të reflektojë shoqëria shqiptare për lehtësimin e këtyre plagëve?

Si grua, nënë e artiste shfaqjet negative si: krimi në familje e jashtë saj, droga, prostitucioni e trafikimi i femrave, dhuna ndaj  gruas, vrasjet për motive të ndryshme etj, të cilat  kanë përfshirë një pjesë të shoqërisë shqiptare  më trishtojnë jashtë mase. Këto plagë e shëmtojnë botën njerëzore dhe për lehtësimin  tonë  prej tyre  shteti dhe e gjithë shoqëria  duhet të rrisin forcën goditëse ndaj tyre. Zhvillimi ekonomik, përmirësimin  e sistemit të edukimit dhe zbatimi i ligjit me drejtësi do të çojnë gradualisht në lehtësimin e shoqërisë sonë nga këto plagë.

 -Kë dëshiron të falenderosh për realizimin e ëndrrës tuaj si këngëtare?

Për realizimin e ëndrrës time  si këngëtare  dua të  shpreh një falënderim të veçantë për mamanë time të shtrenjtë. Unë konkurrova dhe fitova të drejtën për të vazhduar studimet e larta pranë Institutit të Lartë të Arteve në Tiranë , por babai ,për arsye ekonomike  hezitonte. Ishte këmbëngulja e mamasë që më mundësoi mua vazhdimin e shkollës. Kjo grua e fortë, e zgjuar, f jalëpakë dhe rreptë për gabimet  që bënim  ne gjashtë fëmijët e saj, hezitimit të babait  iu përgjigj  “Vajza e fitoi vetë  shkollën  dhe unë nuk lejoj që të drejtën e saj  t’a marrë  tjetër njeri  që nuk e meriton përpara saj. Do të punoj në zetor  ngarkim-shkarkim  me burrat dhe  Irini  do të shkojë patjetër në shkollë”  Dh e ashtu ndodhi. I  përulem  përjetësisht me dashuri nënës time të shtrenjtë, Dimitrulla.

-Gjërat janë duke ndryshuar në rrjedhën e muzikës komerciale. Cfarë mendimi kini për këtë?

Komercialimi bën punën e vetë. Jam e bindur që koha do të nxjerrë në pah vlerat e vërteta artistike. Nuk ka si të ndodhi ndryshe.

 -Cili është instrumenti muzikor i preferuar i juaji? A mund të luani me të?

Instrumenti im i preferuar është pianua. Dashurinë time për këtë instrument  ia dedikoj  mësues  së dashur e të palodhur të  pianos në Liceun Artistik  “Jordan Misja ‘  Afërdita Morina. Në shtëpi kam piano dhe për kënaqësinë time studioj  pjesë të ndryshme të muzikës klasike. Tingujt  dhe  vokali i muzikës klasike më japin një ndjesi të veçantë dhe duke qenë brenda TOB ndjek të gjitha shfaqjet që jepen në këtë institucion.

-Çfarë mëkati i njihni vetes si këngëtare që i përket   dy kohëve, para dhe pas ’90-s ?

Si një këngëtare që u përkas dy kohëve,para e pas viteve  90  nuk i njoh vetes asnjë mëkat, pasi si këngëtare profesioniste  kam punuar e punoj për të realizuar sa më cilësisht këngën .Duartrokitjet e spektatorëve të çfarë do kohe të çliron nga çdo mëkat i mospëlqimit të këngës.

 -Kush është Irini Qirjako? Cfarë është dashuria për ju?Kur e ndjen një grua  se është e dashuruar? A keni shkruar ndonjë poezi dashurie?

Vetë portretizimi i Irini Qirjakos  është  nënë e bashkëshorte e mirë ,por veçanërisht shumë e përkushtuar ndaj vajzës, e thjeshtë, e dashur dhe respektuar me njerëzit, sportive, e kujdesshme me lulet, urren gënjeshtrën e mosmirënjohjen, respekton të kaluarën, duke i kushtuar më shumë rëndësi të tanishmes e të ardhmes. Dashuria është  një forcë e madhe njerëzore që  të  mban të lidhur  ngushtësisht  me  familjarët , atdheun. muzikën, këngën, shoqërinë dhe me çdo gjë të natyrës e shoqërisë njerëzore.

 –Kur shprehemi  “brezi i mëparshëm”, kë keni ndërmend sipas jush? Cilët janë këngëtarët  tuaj më të preferuar, shqiptarë e të huaj?

Kur isha këngëtare e re dhe dëgjoja zërin e ëmbël e të fortë të artistit të madh Mentor  Xhemali,  brenda meje qëndronte dëshira për  të realizuar një duet me këngë Përmetare  e për këtë shpresoja shumë, por vdekja e këtij këngëtari të madhërishëm e bëri të pamundur. Megjithë atë artisti në jetë,  ka shumë evenimente.Një e tillë është  kur këndova së bashku me këngëtarin  italian  me famë botërore Albano Karizi. Falë Fondacionit Nermin Vlora Falaski, me  Presidente , gazetaren e mirënjohur  znj.  Zenepe  Luka pata fatin të takoja  në kështjellën e tij  fantastike këtë këngëtar të madh. Të dy së bashku , të  shoqëruar me piano nga  pianistja e mrekullueshme shqiptare Aksija Xhoja, kënduam këngë shqiptare “ Eja,eja lule borë” dhe atë italiane “O sole mio “.  Të dy zërat, ai tenor e unë mexosoprane  u harmonizuan mjaft mirë. Ky realizim më dha  një

kënaqësi të veçantë.Çdo brez ka muzikën e këngëtarët  e tij të preferuar, të cilët marrin,  japin e përcjellin  ndaj njeri tjetrit atë më cilësoren. Unë nga brezi i mëparshëm  mund  të përmend disa nga këngëtarët brilant të skenës shqiptare si : Tefta Tashko, Maria Kraja, Mentor Xhemali, LukKacaj, Gaqo Cako,  Avni Mula,   Vace Zela, Lucie Miloti,  Fitnete Rexha, Naile Hoxha,  e shumë të tjerë.

-Cilat janë aftësitë profesionale që këngëtaret  e reja kanë nevojë sot? Ndonjë këshillë për ata/ato që aspirojnë të bëhen këngëtarë?

Shkolla jonë e muzikës, si dhe veprimtaritë e ndryshme artistike  kanë evidentuar mjaft këngëtarë  të rinj të talentuar  të cilët duhen mbështetur fuqishëm  për të mbajtur e zhvilluar më tej këngën e bukur shqiptare. Për këta  këngëtarë të rinj   këshilla ime  është : punë të parreshtur për të rritur aftësitë profesionale; këmbëngulës  në arritjen cilësore të këngës; të mos kënaqen me pak, por të luftojnë për t’u ballafaquar drejtpërsëdrejti me spektatorin  në festivale apo në veprimtaritë e ndryshme; disiplinë artistike  dhe zbatim rigoroz të rregullave të etikës në skenë e jashtë saj.

 -Projektet tuaja në të ardhmen?Cfarë iu ka mbetur peng?

Ndër  projektet e mija për të ardhmen  është  realizimi i vidioklipeve  e  dy albumeve me këngë polifonike  dhe i  vidioklipit me këngën  e Festivalit të Këngës Populloretë TVSH, tetor-2013-“Tundi flokët moj leshverdhë”. Gjithashtu , krahas   angazhimit në koncertet e Ansamblit të KVP, do të vijoj punën  për  grumbullimin, seleksionimin  dhe  incizimin në studio të këngëve të tjera polifonike.

–Mesazhi tuaj për inteligjencën e shoqërinë shqiptare sot….

Zhvillimi i artit  në tërësi  dhe  i muzikës e këngës në veçanti i shërben  zhvillimit të shoqërisë , prandaj  të gjithë ne artistët si brenda e jashtë vendit  të bashkojmë forcat për të bërë më të mirën për vendin tonë të shtrenjtë.Krahas kësaj , artistët  dhe  inteligjenca  e kudo ndodhur shqiptare brenda hapësirave që krijon liria, të shfaqin  mendimet  e tyre për çështjet që preokupojnë vendin, të flaket indiferentizmi, tulatja, strukja   dhe  përgjumja. Fjala e fuqishme  e tyre  jep forcë, zemër e kurajë  dhe vë në lëvizje  shoqërinë për të ecur përpara. Politika e zgjuar dhe që i shërben interesave të popullit gjen mënyrat e format  për të  vënë në lëvizje trurin e inteligjencës shqiptare.

Bisedoi:Raimonda MOISIU    

VOLEJBOLLISTJA DHE TRAINERJA AJOLA BERISHA SJELL EMRIN E MIRE TE SHKOLLES SE VOLEJBOLLIT SHQIPTAR NE AMERIKE

by

Ajola Berisha , është sportistja shqiptare në Amerikë, e cila jo vetëm ka luajtur voljeboll, por edhe ka drejtuar si trajnere, një skuadër amerikane të femrave në volejboll . Madje, ajo ka qenë edhe sportistja, më e mirë e vitit 2000 – “Student-Athlete of the Year”, shpallur nga Universiteti Amerikan – në kryeqytetin e vendit Washington DC .Puna që ka bërë Ajola në skuadrën e femrave në volejboll ka lënë gjurmë edhe sot në kampus për të tre sezonet e saj si lojtare dhe dy sezonet si një trajnere asistente .

Berisha, së bashku me një grup vajzash të tjera nga Shqipëria, sollën një pasuri të veçantë profesionale, nga Shqipëria në Amerikë, nga shkolla e volejbollit të suksesshëm shqiptar. Ato sollën profesionalizmin kolegjial  në nivelin e klubeve, duke luajtur dhe dhënë përvojën e tyre volejbollit Amerikan. Në vitin 2007 ajo ka shërbyer si një trajnere për skuadrën”Metro American Volleyball Club” në Uashington , DC, ku ishte ajo që nxiti krijimin e programeve të zhvillimit të volejbollit.
Ajola Berisha është e diplomuar në Kolegjin e Universitetit Amerikan të Arteve dhe Shkencave në vitin 2001. Dhe si volejbolliste, ajo ka një meritë të veçantë për të ndihmuar skuadrën e saj Eagles për të udhëhequr dy kapionate dhe shpallur Kampione e Ligës CAA (1998 , 2000) dhe një pjesmarrje në Turneun e NCAA në 1998 .

Ajo u nderua dy herë, si sportistja më e mirë në Ligën amerikane të kolegjeve CAA Berisha, sipas kanalit më të madh sportiv në SHBA, ESPAN, ajo renditet e treta në historinë e volejbollit për Universitetin Amerikan me konficentin 4.01 (për sulmin) dhe e katërt në pozicionin që mbante në lojë me konficentin 2.61 (për mbrojtjen)

2 herë është përzgjedhur nga Shoqata e trajnerëve të Volejbollit Amerikan si All-American (ndër më te mirat për tërë Amerikën). Shpallur disa herë MVP (Most valuable Player) në turne të ndryshme, dhe më e fundit në 2009 kur u përzgjodhë në Ekipin e Argjendtë të CAA në celebrimet për 25 vjetorin e saj.

Para se t’i bashkohej skuadrës amerikane të volejbollit Eagles , Berisha ishte anëtar e ekipit të Tiranës në voljeboll dhe ekipit kombëtar shqiptar në vitin 1995-97 .  Një nga aktivitetet më të mëdha të karrierës saj në Shqipëri, kanë qenë pjesmarrja në lojrat e Mesdheut në Qershor te 1997 në Bari te Italisë. Atje ku dhe ajo ka spikatur, dhe është pikasur nga trajneri amerikan Barry Goldberg.

Ajola, cila ka qenë jeta e juaj në Shqipëri ?

Sportin e kam filluar në moshën 10-11 vjecare. Vijë nga një familje, që është marrë me sport, dhe nga e cila kam trashëguar gjatsinë, dhe talentin tim. Kombinimi i gjatsisë dhe i traditës së sportit më shtyu drejt angazhimit me të madh. Mu dha zgjedhja që do të bëja ndërmjet basketbollit dhe volejbollit dhe zgjodha këtë të fundit. Kam patur disa trajnerë gjatë formimit tim, duke kaluar nëpër ekipet zinxhir të atëhershme, por ai me të cilin kam punuar më gjatë, e me ka nxitur më shumë se çdokush tjetër, ka qenë Adrian Gorenca, për të cilin kam jashtë mase respekt, ose respekt Xhigaloz siç do shprehej vetë Profesori. Kishte një pasion të jashtzakonshëm për volejbollin, një mjeshtër i till, me një humor të pashtershëm që e bente akoma më të këndshme atë periudhë stërvitje, duke gërshetuar seriozitetin me një dozë humori. Kam qenë lojtare e Klubit Sportiv Tirana dhe gjithashtu jam aktivizuar me Ekipin tonë kombëtar të të rejave e të rriturave. Një nga aktivitetet më të mëdha të karrierës sime në Shqipëri, kanë qenë lojrat e Mesdheut në Qershor te 1997 në Bari te Italisë. Atje ku dhe u spikata nga trajneri im i mëpasshëm Barry Goldberg.

Kur erdhët në Amerikë, dhe përse ?

Isha në vit të parë të Institutit të Kulturës Fizike Vojo Kushi, dhe stërvitesha me Tiranën. Jeta ime konsistonte në shkollë, sport, dhe cfarë ngelej me shoqërinë e familjen naatyrisht. Një ditë ndërsa bëhesha gati për stervitje, më telefonon një shoqje e ekipit, Edis Bonati, duke më pyetur nëse kisha ndonjë interes të luaja në Amerikë. Pa e menduar gjatë, i përgjigjem Po, pse jo?! Dakort, do të të telefonojn nga Amerika më tha, fol me ta. Brenda disa minutash bie telefoni, ishte Arben Gjino, arbitër i mirnjohur i volejbollit në Shqipëri, i cili tashmë jetonte në Washington DC dhe punonte për American University. Atje ishte lidhur me Barryn – i cili ishte trajneri i ekipit të Volejbollit tek American Universitey, dhe, po kërkonin lojtare të talentuara për të ndihmuar në ecurinë e ekipit. Pasi u prezantua në telefon, pyetja e parë ishte nëse dija Anglisht. Fatkeqsisht, unë pata studiuar Frengjisht në shkollë, gjë e cila përbënte problem për tu pranuar në shkollë dhe për të patur mbarvajtje në të. Keshtu që më përshëndeti dhe aty perfundoi biseda jonë. Pas 2-3 minutash merr sërish: Po nuk di fare Anglisht ti? Sa kam filluar nje kurs privat- i përgjigjem- por s’mund të them se di, përvec se “my name is” dhe “how are you”. Gjino, mëpastaj më kaloi Barryn, trajnerin, në telefon dhe biseda konsistoi në pyetje elementare te Barrit dhe “yes”, “no understand” nga ana ime. Me ç’mësova me pas, Edisi,shoqja e ekipit, pat çuar një video të një nga ndeshjeve tona, dhe trajneri pat treguar interes. Kështu që në Qershor të 1997, erdhi vetë të na shihte live në lojrat e Mesdheut në Bari të Italisë në vitin 1997.

Diçka rreth karjerës suaj në Volebollin amerikan ?

Pas disa refuzimesh nga Ambasada në dhënien e vizës, dhe disa muajsh punë nga American University për ti gjetur “anën”, më së fundi në Janar të 1998 arrita në Washingon DC me vizë studentore e bursë të plotë dhe u bëra pjesë e ekipit Eagles (Shqiponjat) Të thuash fillimi ishte i vështirë, është pak. Cfarë ma bënte më të vështirë, pervec largësisë nga familja, ishte mungesa e komunikimit, mangësia në gjuhë. Fatmirsisht, Edis Bonati, pat ardhur disa muaj përpara dhe prezenca e saj ishte nji farë ndihme, për komunikimin në veçanti. Erdha si studente e transferuar, dhe kështu që luajta në vetem 3 kampjonate, atë te vitit 1998, 1999 dhe 2000. Këto vite American University, ka qenë pjesë e CAA (Colonial Athletic Association), që është një nga konferencat e Divizionit të parë e përbërë nga Universitet e Rajonit të Lindjes nga Masacusets e deri në Karolinën e Jugut. Në vitin 1998 dhe 2000 kemi fituar kampjonatin e ligës sonë dhe jam shpallur lojtarja e vitit, përzgjedhur në ekipin e parë të CAA, Studentja dhe Sportistja e vitit në vitin 2000 për American University, 2 herë jam përzgjedhur nga Shoqata e trajnerëve të Volejbollit Amerikan si All-American (ndër më te mirat për tërë Amerikën). Jam shpallur disa herë MVP (Most valuable Player) në turne të ndryshme, dhe më e fundit ne 2009 u përzgjodha në Ekipin e Argjendtë të CAA në celebrimet për 25 vjetorin e saj. Në vitin 1999, nuk luajta sezonin e plot, vetëm gjysmën pas një ndërhyrjeje që pata në kavilje.

A ka ndryshim volejbolli amerikan me atë në vendin tuaj, ashtu si futbolli bie fjala?

Në Shqipëri volejbolli është profesional, dhe atje kompensohesh për të luajtur, paguhesh. Ndërsa këtu, mund të luash vetëm kur je në universitet, kundrejt një burse, nëse e meriton. Flasim për volejbollin që luhet brenda, jo atë në plazh. Ndryshim tjetër është mënyra e organizimit. Në Shqipëri kaloje nëpër ekipe zinxhir që i kushtonin më tepër kohë anës teknike të volejbollit. Ndërsa këtu kur je në universitet ke pak kohë te merresh me teknikën se fillon direkt aktiviteti dhe koha është e ngjeshur. Kështu qe i kushtohet më tepër vëmendje përgatitjes fizike dhe taktikës së lojës. Këtu i kushtojnë vëmendje të veçantë dhe ndërtimit të karakterit, për të fituar besimin ndaj vetes.

Besojë se gjatë aktvizimit tuaj ne Ligën e Parë të Voljebollit në SHBA, keni luajtur edhe me vajza të tjera shqiptare, cili është mendimi i juaj ? 

Shumë lojtare cilësore, bashkmoshatare të miat, por dhe me mbrapa e kanë përfaqsuar denjësisht volejbollin Shqiptar këtu në Amerikë me fitoret që kane korrur, apo titujt që kanë fituar. Kjo shpjegon dhe rekrutimin e herë pas hershëm të lojtareve nga Shqipëria. Mund të permend Edis Bonati, Eneida Muzhaqi, Rubena Sukaj që kanë luajtur për American University dhe pjestarja më e re e tij Megi Dervishi. Këto janë vajzat që kan luajtur vetëm tek American Universiteti. Ndër te tjera mund të permend Alma Kovaci, Enkeleda Shkoza, Enkeleja Katiraj, Alma Qose, Arjola Prenga që kanë qenë dhe perfaqsuese të ekipit tonë kombëtar ndër vite. Shpresoj ti kem permendur të tëra vajzat, të cilat i njoh personalisht dhe me të cilat kemi ndarë eksperiencën këtu në Amerikë.

Oferta e një burse për të luajtur këtu, mendoj se është një rast për tu shfrytëzuar. Natyrisht në bazë të qëllimeve që ka gjithkush në jetë. Kemi patur raste gjatë rekrutimit, kur isha trajnere, që ishte më i rëndësishëm shpërblimi monetar sesa shkollimi dhe volejbolli në Amerikë, sikundër ka dhe nga ato vajza që kanë ngulmuar fort për të ardhur, e kanë parë si një mundësi për të shfrytëzuar. Amerika të ofron mundësi pa fund nëse je i zoti. Personalisht, do t’ja rekomandoja vajzave që ju jepet një mundësi e tille.

Cilat janë  momentet më të bukura si lojtare dhe trajnere ?

Jam e apasionuar pas volejbollit dhe kjo më shtyu që të bëja dhe trajneren për 2 vjet po tek American University. U bëra zëvendës trajnerja e Barry Goldberg 10 vjet pasi kisha mbaruar shkollën. Vija në një ekip me tradita, të përgatitur mirë, falë punës së palodhshme të Barryt. Dhe të dyja ato vite, 2010, 2011 u shpallëm kampione të Patriot League. Ishte kënaqesi e papërshkruar të punoje me këto vajza të reja, të asistoje në formimin e tyre, qoftë si lojtare po ashtu dhe si karaktere, dhe t’i shihje tek kurorëzoheshin, në fund të kampjonatit, me frytet e punës se tyre te palodhshme e sistematike. Unë vjet u shkëputa dhe leviza këtu në New York, por vazhdoj t’i ndjek, sepse, akoma është “ekipi im” dhe janë vajza të cilat i kam stërvituar ose rekrutuar vetë. Këtë vit dolën shkëlqyeshem. Jam shumë krenare për fitoret që korrën dhe vëndin që arritën në kampionatin Amerikan.

Janë të forta dhe të ndryshme emocionet e provuara si trajnere nga ato si lojtare. Kur je në fushë, dhe luan vetë, ke jo pak presion, por je aktive, e ke vet në dorë rezultatin. Ndërsa, kur je në stol duke ndjekur ekipin, tashmë e ke kryer punën, s’të ngelet shumë, përveçse ndonjë këshillë taktike apo teknike. Çastet më emocionuese, kan qenë ato të fitores së kampjonatit, ku është pasqyryuar puna e tërë vitit. Emocionet rriten dhe kur je në pozita jo të të favorshme gjatë ndeshjes, por që ja del mbanë gjithsesi.

Si lojtare ndër momentet më të bukura mund të veçoj pjesmarrjen ne lojrat e Mesdheut në 1997. Ishte një eksperiencë e re për mua, një ceremoni hapje madhështore, një fjalim i mbajtur nga Presidenti i Italisë Scalfaro, në një stadium të mbushur plot, e një publik që na uronte mirseardhjen me shumë entuziazëm. Parakaluam me kokën lart me flamurin Shqiptar që na printe, po ashtu dhe 21 kombet e tjera pjesëmarrëse.

Emocionet më të bukura janë në fushën e “betejës” kur shënon atë pikën e fundit të lojës apo kampjonatit. Po ashtu dhe rastet kur të vlerësohet puna e të nderojnë me çmime, ka emocionet e veta.

Ajola çfarë mendon ju për talentet shqiptare në volejboll këtu në SHBA ? a kemi të tilla dhe si duhet punuar për të zbuluar talentet tona…për ekipin tonë kombëtar pra të veshin fanelën kuqezi!

Për sa i perket talenteve të reja, që rritën këtu në SHBA, pak a shumë ato do të ndjekin modelin Amerikan. Të luajnë në ndonjë klub kundrejt një pagese dhe aktivizohen 3 herë në javë me të. Dhe nëse duan të luajnë ne Universitet, ju duhet t’i përkushtohen. Për ecurinë e tyre, dhe mënyrën se si funksionon këtu, ju bie barra përsipër vetë lojtareve, që të gjejnë klube më prestigjoze që i ofrojnë një përgatije të mirë dhe rrjedhimisht dhe  ecurinë e mëtejshme drejt luajtjes në Universitet, dhe fitimit të një burse, që nuk është e pakët. Dhe më pasë natyrisht si futbollistja e kombëtares së femrave Velaj – ato mund të luajnë edhe për kombëtaren e Shqipërisë

Si e vlersoni ju jetën kulturore e sportive të femrës shqiptare ne Amerikë ?

Eshtë pak e vështirë që ta shoh nga pikpamja e femrës “Shqiptare”, për faktin se jam shkëputur shumë herët nga Shqipëria. Por, mund të them se jeta me sportin është gjithnjë e larmishme. Udhëton nëpër vende të ndryshme, njihesh me kultura e njerëz te ndyshëm. Përvec kësaj ka dhe një sërë angazhimesh dhe aktivitetesh si për zgjerimin e horizontit për sportistët, po ashtu dhe në shërbim të komunitetit. Ka një ndërthurje të sportit me jetën shoqerore. Ushqehet ndjenja e të dhënit mbrapsht në komunitet, prandaj dhe organizohen aktivitete të ndryshme, ku njihen dhe vlersohen sportistët për kontributet e tyre dhe ndajnë eksperiencën me gjeneratën e re. Me një fjale, jeta kulturore nuk ngelet pas asaj sportive. Natyrisht, që kjo ka të bëjë dhe me mbështetjen që gëzon sporti përkatës nga Universiteti, dhe iniciativat e trajnerit vetë. Një gjë është e sigurtë që sportistët gëzojnë një admirim të veçantë këtu në Amerikë. !

A kishit ndonjë urim me rastin e Vitit të Ri 2014?

Jeta në emigrim nuk është e lehtë, prandaj dhe duhet te afrohemi disi më tepër dhe të ndërtojmë një komunitet të fortë, ku të mbështesim e përkrahim njëri tjetrin. Të ruajmë traditat tona te bukura por dhe të mbajmë mendje te hapur për ato të të tjerëve. Uroj gjithë bashkatdhetarët një vit të begatë! Të puojnë me kurajo dhe të mbajnë një zemër të hapur. Uroj të dëgjojmë sa më shumë histori suksesi në komunitetin tonë këtë vit.

Intervistoi: Beqir Sina/New York

 

NJË INTERVISTË ME ISMAIL KADARENË QË MBETE AKTUALE EDHE PAS 13 VITESH

by

Kjo intervistë është nxjerrë nga arkivi im personal. Ajo u krye me shkrimtarin Ismail Kadare në shkurt të vitit 2001, kohë kur unë shërbeja si editor në Gazetën Illyria në Nju Jork. Kam mendimin se pavarësisht largësisë kohore prej 13 vitesh, ajo e ruan aktualitetin, vecanërisht për marrdhëniet pozitë- opozitë, marrdhëniet Shqipëri-Kosovë, zhvillimet në Luginën e Preshevës, në Maqedoni, nostalgjisë për diktatorin Enver Hoxha- shfaqja e fotografisë së Enver Hoxhës në miting të qeverisë në nëntor 2012 ka si paralelizëm shfaqjen në 2001 të fotografisë të Enver Hoxhës në mjediset e Ministrisë së Jashtme. Kadare e kritikoi rreptë asokohe klasën politike qeverisëse: “Klasa politike shqiptare që është në pushtet nuk mund të vazhdojë praktika të tilla dyfytyrëshe: nga një anë përgjërim i hapur për Europën e SHBA-në, nga ana tjetër, nostalgji e fshehtë për stalinizmin apo Enverhoxhizmin.” Ndërsa për papërgjegjshmërinë e klasës politike, ai pat ngritur dy akuza: Ose klasa politike shqiptare është kaq e degraduar mendërisht e moralisht sa që nuk e kupton se po e tërheq krejt vendin, pra dhe veten e saj në katasrofë,ose ajo e kupton fare mirë këtë, por me ndërgjegje vazhdon veprën e saj shkatërrimtare: shembjen e Shqipërisë.Në të dy rastet ajo nuk meriton të ketë vend në Shqipëri.Ndiqeni intervistën e plotë:

 Intervistë ekskluzive e shkrimtarit Ismail Kadare dhënë gazetarit Dalip Greca

Politika duhet të zgjedhë me ngut rrugën e vetme të shpëtimit të Shqipërisë

 – Zoti Kadare, le ta fillojmë këtë intervistë me letërsinë. Çfarë do të ketë në dorë së shpejti lexuesi shqiptar nga pena e shkrimtarit Kadare?

 Kadare: Së shpejti do të botohen dy libra. I pari, “Unaza në kthetra” është një libër me sprova letrare e politike, si dhe me disa nga intervistat e viteve të fundit. I dyti është romani “Hija”. Ka shumë vite që është botuar në Francë dhe vende të tjera, por jo ende në gjuhën shqipe.

– Duke bërë bilancin e krijmtarisë së deritanishme mendoni se keni thënë gjithçka përmes veprës tuaj?

Kadare:  Askush nuk mund ta dijë kurrë nëse e tha plotësisht atë që duhet të thoshte. Megjithatë, duke kujtuar shumë shkrimtarë të tjerë të Shqipërisë dhe të botës, të cilëve rrethanat dramatike ua prenë në mes krijimtarinë, mund të them se hyj në ata shkrimtarë që e kanë patur edhe kohën edhe mundësinë, të shprehen plotësisht. Me fjalë të tjera, nuk do të bëja fajtor askënd nëse diçka ka mbetur e paplotë, ose jo në atë nivel që do të dëshiroja.

– Herën e fundit që ishit në Shqipëri ju paralajmëruat se: ftohja shkallë-shkallë e Kosovës me Shqipërinë do të përbënte boshtin e strategjisë serbe. Çdo të thoshit tani? A ka patur efekt kjo strategji?

Kadare: Ju e dini ndoshta se ka vite që unë mbaj një qëndrim mjaft të ashpër ndaj klasës politike shqiptare. Nuk ia kam kursyer kritikat për asgjë. Megjithatë, do të thoja se, përsa i përket ftohjes, që disa herë vihet re në marrëdhëniet midis Kosovës dhe Shqipërisë, mendoj se faji nuk duhet kërkuar nga ana e Tiranës. Shqipëria mund të kritikohet për shumë gjëra, për mëfshehtësi në politikën e saj të jashme, për mungesë largpamësie, për kompromise të panevojshme, por jo për acarim dhe ftohje me Kosovën.

Nëse TV i Kosovës, i drejtuar nga një shqiptar, për gati një muaj rresht ndërsa jep lajme nga gjithë bota, nuk jep asnjë lajm nga Shqipëria, për këtë nuk mund të akuzohet kjo e fundit. Për këtë mund të akuzohen ata shqiptarë të Kosovës, që me shumë zell afishojnë andej-këndej nervozizmin e tyre kundër Shqipërisë. Ata e bëjnë këtë duke shpresuar se do të tërheqin simpatinë e admistratës ndërkombëtare. Me fjalë të tjera, ata i thonë kësaj administrate: ju keni frikë nga Shqipëria e madhe? Na jepni ne ca favore e do të shikoni se jo vetëm Shqipërinë e madhe, por kurrfarë Shqipërie ne nuk e shohim dot me sy.Për fat të keq, kjo ka ecur disa herë. Por kjo shëmti nuk mund të ecë gjatë.

– Në Shqipëri është folur gjatë për takimin e kreut të pozitës shqiptare, Fatos Nano, me kryetarin serb, Kushtunica. Fillimisht ky takim u përgënjeshtrua e pastaj u pohua nga vetë PS. Komenti juaj për atë që opozita po e quan afrim me Athinën dhe Beogradin dhe ndikimi i tyre mbi Shqipërinë.

Kadare: Nuk e di se në ç’rrethana dhe për ç’arsye është bërë ky takim. Që ai është mbajtur në fillim i fshehtë, natyrisht që është një gjë e keqe. Do të shtoja se takimi i një lideri partiak me presidentin e një shteti të kujton praktikat jo demokratike të komunizmit. Asnjë lider partiak shqiptar nuk ka mandat ( tagër, siç thoshin të vjetrit) për të përfaqësuar shtetin.

– Në këto kohë kemi një vatër të hapur rezistence të armatosur në Preshevë, Bujanovc, e Medvegjë. Ajo që quhet UÇPMB festoi një vjetorin e saj. Çfarë mendoni për prespektivën e kësaj rezistence?

Kadare:  Që shqiptarët, ashtu si çdo popull, duhet t’i kërkojnë gjerë më një të drejtat e tyre, për këtë s’mund t’i ndalojë askush. Që të kërkojnë vëzhgim ndërkombëtar kur këto të drejta shkelen me këmbë, as për këtë s’mund të pengohen. Për sa i përket asaj që ndodh në Preshevë, Bujanovce Medvegjë, njoftimet janë kundër thënëse dhe e kam të vështirë të jap përgjigje. Kam dëgjuar se kohët e fundit shqiptarët atje kanë ndërkaq një përfaqësi politike dhe kërkojnë bisedime. Kjo është shenjë e mirë.

– Nuk ka kaluar shumë kohë nga një sulm i armatosur në Tetovë dhe një ushtri tjetër, “Ushtria kombëtare”, ka marrë përsipër autorësinë e sulmit. Sa e ndihmon apo e dëmton kjo çështjen shqiptare?

Kadare: Është hëra e parë që e degjoj një gjë të tillë. Nuk mendoj se në gjendjen e sotme kjo e ndihmon çështjen shqiptare. Shqiptarët në Maqedoni duhet t’i kërkojnë të drejtat e tyre nëpërmjet rrugëve dhe institucioneve demokratike.

– Le të kthehemi tek Kosova. Në mars të vitit të shkuar, në një shkrim të botuar në “Le Mondë”, ju shkruat me entuziazëm se Kosova kishte ndryshuar shumë. Si do t’i vlerësonte shkrimtari ynë zhvillimet e gjertanishme, kur janë paralajmëruar zgjedhjet e përgjithshme?

Kadare:-Kur e shkrova atë shkrim, Kosova ndërkaq ishte e lirë. Por miqtë e Jugosllavisë anembanë Europës kishin vënë kujën kundër Kosovës, pra kundër lirisë së saj. Shkrimi im ishte një përgjigje për atë krrokamë korbash.

Kosova sot vazhdon të jetë e lirë. Kjo është kryesorja. Të tjerat, gjithë të tjerat, duke përfshirë edhe vazhdimin e lirisë, këto janë në duart e vetë shqipëtarëve.

Shqipëria është në prag të zgjedhjeve të përgjithshme. Shpresoni se do të ndryshojë diçka në komunikimin pozitë-opozitë, apo përsëri do të ketë mosnjohje të rezultatit nga njëra palë?

Kadare: Klasa politike shqiptare është përpara një prove themelore. Në qoftë se ajo do të vazhdojë praktikat e saj të deritanishme: provokimin, urrejtjen, përçarjen, me fjalë të tjera, në qoftë se do të vazhdojë atë rrugë të verbër që ka nisur, akuzat kundër saj do të jenë tepër të rënda. Prej kohësh i kam bërë këto dy akuza. Më lejoni t’i përsëris.

E para: ose klasa politike shqiptare është kaq e degraduar mendërisht e moralisht sa që nuk e kupton se po  e tërheq krejt vendin, pra dhe veten e saj në katasrofë.

E dyta: ose ajo e kupton fare mirë këtë, por me ndërgjegje vazhdon veprën e saj shkatërrimtare: shembjen e Shqipërisë.

Në të dy rastet, ajo nuk meriton të ketë vend në Shqipëri. Prandaj nëse dëshiron ta përligjë, qoftë edhe me vonesë veten, ajo duhet të zgjedhë me ngut një rrugë tjetër, të vetmen rrugë të shpëtimit: mirëkuptimin dhe dialogun.

Për të dhënë një shembull: meqë jemi përpara zgjedhjeve, klasa politike që është në fuqi duhet të shkarkojë një orë e më parë KQZ ( Komisionin Qëndror të Zgjedhjeve). Dhe ky nuk është veçse një hap. I pamjaftueshëm natyrisht, po i domosdoshëm si hap i parë.

– Ka një dialog të ashpër mes pozitës dhe opozitës, për atë që është quajtur provokim. E kam fjalën për dy figurat kryesore të diktaturës shqiptare Enver Hoxhës dhe Mehmet Shehut. Të parit iu shfaq fotografia në hollin e Mnistrisë së Jashtme, të dytit, në një ceremoni në Muzeun kombëtar në kryeqytet, i jepet titulli ”Qytetar nderi i Mallakastrës”. Mendimi juaj?

Kadare: – Opozita shqiptare ka bërë shpesh vërejtje të drejta. Si puna e KQZ-së që sapo e përmenda. E keqja është se opozita bën vërejtje për çdo gjë dhe të gjitha vërejtjet i bën me të njëjtën gjuhë të ashpër, kështu që s’është e mundur të dallosh vërejtjet themelore nga të rëndomtat. Veç kësaj, opozita, pas çdo vërejtje e pas çdo mitingu, kërkon rrëzimin e qeverisë ose zgjedhje të parakohshme. Kështu që vetë ajo i ka zhvlerësuar këto dy kërkesa që janë maksimale dhe natyrisht dramatike. Një gjë e tillë, që të kujton kushtrimin e papërligjur për ujkun, është në dobi të pushtetarëve dhe në dëm të vendit, ngaqë asnjë vërejtje e opozitës nuk merret parasysh. Lidhur me dy figurat e diktaturës, kritika e opozitës është plotësisht e drejtë. I është bërë një provokim cinik jo vetëm asaj, por gjithë popullit shqiptar. Është shkelur me këmbë dinjiteti i tij. Është hedhur baltë mbi vuajtjet e tij. Në hollin e Ministrisë së Jashtme, të ministrisë që duhet ta lidhë Shqipërinë me botën e lirë, të vendosësh portretin e atij që ndau Shqipërinë nga bota, kjo është më shumë se provokim. Kjo është tallje me shtetin shqiptar, është hipokrizi e shpallur kundër aleatëve tanë euroatlantikë. Ç‘paska menduar ministri ynë i Jashtëm kur e paska bërë këtë?

– Meqënëse jemi tek figura e diktatorit Enver Hoxha. Kemi mësuar nga shtypi se romani “Dimri i vetmisë së madhe” sapo është ribotuar në Francë dhe në vende të tjera. Si shpjegohet interesimi për këtë roman, kur një nga personazhet historik është pikërisht diktatori shqiptar?

Kadare: Është e vërtetë se ky roman është botuar e vazhdon të botohet në shumë vende. Shtypi letrar i huaj është marrë e vazhdon të merret me të. Sipas këtij shtypi suksesi i romanit nxitet nga dy faktorë. Faktori i parë: ndryshe nga shumica e letërsisë komuniste që glorifikonte ndarjen me Perëndimin, ky roman shtjellon një këngë të kundërt: ndarjen me Lindjen. I shkruar e i botuar 30 vjet më parë, romani përshkruan iluzionin që lindi atëherë në Shqipëri; shpresën se Shqipëria, donte apo nuk donte, duke u shkëputur nga blloku komunist, do të bashkohej me Europën. Në roman personazhet flasin haptas për këtë shpresë. Ne e dimë se iluzioni mbeti iluzion. Megjithatë, përmendja e kësaj shprese ishte e rëndësishme dhe emancipuese, me një vend ku për një iluzion të tillë mund të të ikte koka. Faktori i dytë është se në këtë roman jepet një tablo globale e komunizmit, jashtëzakonisht e zymtë. Pjesa qëndrore e romanit përshkruan mbledhjen e krerëve të 81 partive komuniste në Moskë. Ata janë përshkruar si nje klan i frikshëm, secili prej të cilëve mban të fshehur helmin dhe thikën, për t’ia ngulur njëri-tjetrit. Lexuesi botëror që dëshironte të dinte se ç‘kishte bota komuniste, kjo tablo i kallte datën, aq më tepër që ishte përshkruar nga një shkrimtar që jetonte në atë botë.

Sikur Enver Hoxha ta kishte kthyer vërtetë Shqipërinë drejt Perëndimit, siç u shpresua në atë kohë, biografia e tij do të ishte mjaf e ndryshme sot dhe ndoshta nuk do të skandalizoheshim po t’ia shihnim portretin në Ministrinë e Jashtme. Por, ai  nuk e bëri atë kthesë sepse kishte frikë se fryma liberale do ta rrëzonte. Veç kësaj, a do ta pranonte perëndimi Enver Hoxhën? Kur e shkrova romanin unë besoja me naivitet se Perëndimi do ta pranonte, ashtu siç kishte pranuar Titon, me gjithë krimet e tij. Mendoj se romani “Dimri i vetmisë së madhe” ua kujtoi njerëzve atë shpresë, dhe ky është shkaku që dhjetëra mijëra kopje të tij u shitën brenda disa orëve në Shqipëri.

– Në një intervistë të mëparshme dhënë Gazetes Illyria jeni shprehur se stalinizmi për Shqipërinë është murtajë e shkuar murtajës. Bota perëndimore duhet ta ndihmojë Shqipërinë të çlirohet prej këtij  tmerri. Ç’mendim keni tani? Po e ndihmon bota Shqipërinë për t’u çliruar nga ajo murtajë?

Kadare:  Dy vjet më parë kam shprehur shqetësimin për ca shenja që tregonin prirje të rikthimit të stalinizmit në Shqipëri. Për fat të keq, këto dyshime vazhdojnë. Nostalgjia për luftë klasash e disa liderëve kryesorë socialist, urrejtja e shfrenuar kundër opozitës, që në fund të fundit ngjan me urrejtjen bolshevike kundër së djathtës, marrja në poste të rëndësishme, ushtri, diplomaci, etj. e kuadrove të ish nomeklaturës komuniste, këto e të tjera si këto tregojnë një mëndësi të errët Staliniste. Klasa politike shqiptare që është në pushtet, nuk mund të vazhdojë praktika të tilla dyfytyrëshe: nga një anë përgjërim i hapur për Europën e SHBA-në, nga ana tjetër, nostalgji e fshehtë për stalinizmin apo enverhoxhizmin. Ndarja e vërtetë dhe e sinqertë me krimin gjysmëshekullor komunist është e domosdoshme për çdo grupim politik në Shqipëri, e aq më tepër për ata që qeverisin. Kam parë në shtyp se sapo është botuar në Tiranë “Libri i zi  i komunizmit” i një grupi autorësh perëndimor. Që u botua ky libër është një ngjarje. Që të shkruhet versioni i tij shqiptar, do të jetë një ngjarje e madhe emancipuese. Disa mendojnë pa të drejtë se denoncimi i krimeve të një epoke përtërinë urrejtjen. Historia e njerëzimit ka treguar të kundërtën: çdo denoncim është një nxjerrje helmesh, një çlirim i ndërgjegjes, një përgatitje e paqes shoqërore. Populli shqiptar ka nevojë më shumë se kurrë për ta nxjerrë jashtë të keqen, e jo të ndërhyjë,  aq më keq, ta kutivojë atë. Kam mendimin se bota perëndimore mund ta ndihmonte më shumë Shqipërinë për tu çliruar nga kjo lëngatë.

E intervistoi Dalip Greca/ILLYRIA/ Shkurt 2001

Shkurt 2001

Në Foto: Një intervistë me Ismail Kadarenë për TV Kultura Shqiptare në Nju Jork, Shtator 2006, kur u nderua nga Këshilli Kombëtar Shqiptaro-Amerikan.Në këmbë ish botuesi i ILLYRIA-s Ekrem Bardha, dhe Adem Belliu, president i TV Kultura Shqiptare,  duke filmuar.

 

 

 

ENO PEÇI: MENJËHERË DO TË FLUTUROJA NË TIRANË …

by

…SEPSE TKOB SI THOTË BALETMAESTRI ILIR KERNI ËSHTË SHTËPIA E TË GJITHË ARTISTËVE SHQIPTARË/

Intervistë e Elida Bucpapaj me yllin e baletit ENO PEÇI, solist në Wiener Staatsopera/

Në Koncertin e Filarmonisë të Vjenës, që mbahet në çdo 1 janar, si një kulm i elitarizmit europian, njëri nga solistët kryesorë të Operas Vjeneze është shqiptari Eno Peçi.
Në shfaqjen e përvitëshme më glorioze në çdo fillimviti të orkestrës të filarmonisë vjeneze, e inkorporuar në Teatrin e Operas Shtetërore të kryeqytetit austriak, dirigjuar gjithnjë nga mjeshtra të nivelit më të lartë botëror, prej Herbert von Karajan e deri tek Daniel Barenboim, një nga balerinët kryesorë të Danubit Blu dhe të valceve aq të mrekullueshme të familjes Shtraus është shqiptari Eno Peçi.
Por kulmi është se emri i Eno Peçit, ndërsa është tejet i famshëm në Vjenë, në Shqipëri e në trojet shqiptare pothuaj nuk njihet fare. Njihet natyrisht në rrethet artistike, por mediat shqiptare kanë treguar shurdhmemecëri të plotë ndaj fenomenit Eno Peçi dhe shkëlqimit të tij.
Kjo arritje brilante e 31 vjeçarit shqiptar, është njëkohësisht arritje brilante edhe për Shqipërinë dhe shqiptarët, pasi dëshmon për gjenialitetin e identitetit shqiptar. Por për absurd, me Eno Peçin krenohet Vjena, ndërsa shqiptarët nuk dinë gati asgjë për të. E keni parasysh vanitetin dhe kotësinë e gazetave dhe televizioneve shqiptare të cilat thonë atë që s’duhet ta thonë, ndërsa deri tani nuk kanë thënë pothuaj asgjë për balerinin virtuoz shqiptar Eno Peçi!
E kam thënë në një shkrim se, nëse Vjena nuk do të ruante me fanatizëm shpatën dhe përkrenaren e heroit tonë kombëtar Skënderbeut, është e sigurt se do të dilnin ca vandalë firaunë për t’i trafikuar diku apo për t’i shkatërruar e bërë skrap.
Vetëshkatërrimi, kjo është një sëmundje nga e cila po vuajnë shqiptarët. Nuk e di se kur do të marrë fund, për t’I lënë vendin ringjalljes dhe rilindjes kombëtare. E cila nëse do të ketë një start duhet të ketë nivelin e lartësisë që ka arritur Eno Peçi, vetë, me forcat e tij, me talentin e tij dhe punën  gjigande.
Eno Peçi ka prej vitit 2000 që është balerin i institucionit më prestigjioz në nivel botëror të dancës klasike siç mund të jetë Opera Shtetërore e Vjenës, me një histori të shkëlqyer që daton prej mesit të shekullit 19, i cili më 2009 kremtoi si një evenimet botëror 140 vjetorin e lindjes.
Opera Shtetërore e Vjenës përzgjedh talentet më të spikatura nga e gjithë bota, dhe midis më të mirëve ka zgjedhur djaloshin shqiptar Eno Peçi, të jetë solist në Operan Shtetërore të Vjenës dhe në Volksopera-n. Në një kohë kur shqipëtarët konsumohen ditë e natë shpirtërisht nga arti trash dhe ende nuk poi thërrasin mendjes për të mbledhur rreth vetes ajkën e artistëve shqiptarë, që shkëlqen mrekullisht në skenat më të famshme botërore.
Është xhelozi, cmirë, amatorizëm, por më së shumti është një sjellje antikombëtare të mbash larg vendit artistë të nivelit të Eno Peçit, arritjet e të cilëve janë të nivelit ndërkombëtar. Arti shqiptar ka nevojë për elitën. Rinia shqiptare ka nevojë për elitën. Kombi shqiptar ka nevojë për elitën. Sepse identiteti kombëtar ushqehet vetëm me vlera dhe me elitën.
Ndaj elitës shqiptare e cila ka arritur famë në Europë e botë deri tani është mbajtur qëndrim jomiqësor nga shteti shqiptar, duke i mbuluar me indiferencë të plotë. Një qëndrim i tillë armiqësot ndaj vlerave duhet të ndryshojë sa më shpejt, sepse koha nuk pret më. Yjet shqiptare nëpër botë meritojnë të kenë vendin e tyre në Shqipëri. Mjaft u lodh rinia duke dëgjuar emra mizerabël politikanësh, që shpërdorojnë votën dhe taksat e popullit të vuajtur shqiptar. Populli shqiptar, skena shqiptar ka nevojë për yjet e tij.
Dhe njëri prej tyre padyshim është Eno Peçi, të cilin po e falënderoj që në krye sepse, me modestinë e një artisti të madh, e pranoi me mirësi kërkesën për intervistën e mëposhtëme që poi a përcjellim menjëherë lexuesit të nderuar shqiptar  kudo që të jetë ai.

PYETJE: Kam lexuar në një artikull shkruar disa vjet më parë nga austriakja Die Presse për ju, se fillimisht keni dashur që të bëheni një kërcimtar i Breakdance. Me sa duket ju ka pëlqyer rocku dhe rap-i apo jo? Po ideja e kërcimit nga ju ka lindur? Vini nga një familje artistësh?
ENO PEÇI: E vertetë. Kisha dëshire shumë të kërceja. Dëgjoja shumë muzikë në televizor ( MTV) dhe shihja se si kërcenin dhe kjo gjë me nxiste.
Une vij nga një familje që tradicionalisht ka nxjerrë ushtarakë. Gjyshërit e mi kanë qenë komandantë, oficer madhorë, babai im ka qenë ushtarak, oficer në ministri, daja im ka qene drejtues i lartë ushtarak, kurse mamaja ka qenë dhe është stomatologe-dentiste me klinikë private. Pra,nuk vij nga familje artistësh.
PYETJE: Ju edukimin si balerin e keni marrë në një shkollë shqiptare, siç është Liceu. Duke e krahasuar më vonë me Shkollën e Baletit të Operas Vjeneze, çfarë mund të thoni për shkollën shqiptare. Emrat e mësuesve tuaj në Lice, të cilët i kujtoni me nderim?
ENO PEÇI: Shkolla e baletit shqiptar ka një metodë shumë të vjetër ruse.Kurse shkolla e baletit të Vjenës është shkollë europiane e perzier me metodën e shkollës ruse të Vaganovës dhe metodës franceze. Pra shkolla shqiptare e baletit ka shumë nevojë të eci përpara. Unë vetë kam pasur fatin të punoj në Shqipëri me profesorë si Luan Shtino që më ka ndihmuar shumë dhe profesor Agron Aliaj etj.
PYETJE: Në Vjenë, në kryeqytetin botëror të kultures, ju mbërritët kur ishit një adoleshent 16 vjeçar. Si arritët këtu, përse, dhe si e ndjetë veten?
ENO PEÇI: Unë shkova në Vjenë për shkak të trazirave të  viteve 1997-1998. U detyrova të ikja dhe vajta tek motra që jetonte prej 3 vitesh në Vjenë, e cila punon në një spital privat. Motra më ka ndihmuar shumë se unë ndodhesha në një vend të huaj që nuk dija as gjuhën. Nuk ndjehesha mirë se për mua ishte një kapitull i ri i jetës time që duhet të filloja për shkak të trazirave në Shqipëri, ku lashë prindërit dhe shoqërine dhe fëmijerinë që kalova në Shqipëri.
PYETJE: Suksesi juaj duket i menjëherëshëm, po të shohësh datën e mbërritjes në Vjenë 1998 dhe kur u pranuat si balerin në Teatrin e Operas Shtetërore vjeneze më 2000? Çfarë ishin për ju këto dy vite?
ENO PEÇI:  Këto dy vite kanë qenë shumë të vështira për mua sepse më mungonte vendi im dhe më mungonin shumë prindërit. Por këto dy vite ishin tejet të rëndësishme për mua dhe për moshën që kisha. Fillova të mësoja se çfarë ishte përgjegjësia. Përgjegjësia për jetën, sepse isha vetëm në një qytet të madh, por dhe përgjegjësia nga ana profesionale, sepse ishin dy vitet ku unë mund të merrja një bazë të fortë në shkollën e baletit të Vjenës për të ardhmen time si profesionist.
PYETJE: Prej vitit 2000 deri në 2009, kur ju emëroheni si solist në Teatrin Shtetëror të Vjenës, çfarë keni regjistruar në kujtesën tuaj, diçka thelbësore, që mendoni se ju dha suksesin. Ishte i rëndësishëm për karrierën tuaj Renato Zanella? Ia dedikoni dikujt këtë sukses të hatashëm që keni arritur?
ENO PEÇI:  Renato Zanella është një person që është i dashuruar mbas artit. Renato më ka ndihmuar tejmase shumë dhe ka punuar shumë me mua. Eksperiencën që unë kam përvetësuar nga ky njeri është një nga armët e mia bazë që dhe sot me ndihmon të ec përpara.
Viti 2009 ishte shumë i rëndësishëm për mua, edhe sepse unë jam bërë Baba. Lindi vajza ime Lea, që më bën të ndihem shume krenar, sepse fundja fundit më të rëndësishme se familja për mua nuk ka.
Por suksesin tim, ia dedikoj prindërve të mi që kanë sakrifikuar shumë për mua në një kohë shumë të vështirë në Shqipëri.
PYETJE: Po të shohësh repertorin tuaj, ai është një repertor i jashtëzakonshëm, si nga veprat, baletmaestrot dhe rolet tuaj. Kam parasysh “Gizel”, “Karmen”, “Spartakus”, “Arëthyesi”, “Don Kishoti”, “Liqeni i Mjellmave”, etj.etj. të vëna në skenë nga mjeshtra gjigandë që nga Rudolf Nurejews, John Cranko e deri tek Renato Zanella, të cilin Italia e ka nderuar me çmimin si “Koreografi më i mirë italian në botë”, ku ju keni role kryesorë. Si u ngjitët deri këtu, me magji?
ENO PEÇI: Çdo gjë është e mundur. Me punë,durim dhe dashuri ndaj artit çdo rrugë të hapet…
PYETJE: Gazetat austriake kur ju përshkruajnë, thonë se ju “si balerin arrini gjithçka, se për ju nuk ka asgjë të pamundur”, ndërsa ju citojnë të keni thënë diku se “nuk jeni një makinë kërcimi”. Çfarë duan të thonë gazetat austriake, po ju vetë?
ENO PEÇI:  Për atë të parën mund ta ketë tepruar pak. Por që çdo gjë është e mundur. Ky është (english-anglisht -attitude) ose (deutch-gjermanisht – einstellung) qëndrimi im personal.
Kurse për të dytën kam dashur të them që një artist që luan, interpreton në skenë  teknikisht por pa asnjë lloj ndjenje, pa asnje lloj personaliteti, pa asnjë lloj magjie që mund t’i transmetojë publikut, ateherë është makinë kërcimi.
PYETJE: Përpara 4 vitesh për Die Presse keni thënë se nuk do të kishit dëshirë që Lea të bëhej balerinë, po Lea është një fëmijë arti, deri tani a ka treguar talent për dancën?
ENO PEÇI:  E vërtetë. Baleti është profesion shumë i bukur por edhe shumë i veshtirë.
Duhet të kesh një karakter shumë të forte që t‘i përballesh shumë mundimeve të saj. Dhe si prind nuk ia uroj vajzës time të gjitha ato stërmundime që kam hequr vete. Gjithsesi vendimin ajo do ta marri vetë. Por talent ka…
PYETJE: A ka në trupën e Baletit të Teatrit Shtetëror të Vjenës apo në Filarmoninë vjeneze artistë të tjerë shqiptarë ?
ENO PEÇI: Në trupën e baletit të Wiener Staatsoper, përveç meje, nuk ka balerinë të tjerë, por në Orkestrën e Filarmonisë janë violinisti Shkëlzen Doli, violinçelisti Edison Pashka, violinistja Oreada Steude dhe në kor Dritan Lucaj, që punojnë të gjithë në Wiener Staatsoper.
PYETJE: Çfarë mendimi keni për Teatrin e Operas dhe Baletit dhe për artistët shqiptarë, brenda vendit e jashtë tij?
ENO PEÇI:  Teatri i Operas dhe i Baletit ka shumë nevojë të rinovohet përbrenda, sepse është në një gjendje jo të mirë. Shqipëria është e vogël por ka shumë artistë të shkëlqyer jashtë dhe brenda vendit.
PYETJE: Tani që Teatri i Operas dhe Baletit të Tiranës drejtohet nga një balerin dhe baletmaestri i njohur si Ilir Kerni, a prisni të merrni ftesë dhe a do të fluturoni menjëherë në Tiranë?
ENO PEÇI: Menjëherë do fluturoja… TKOB, Teatri Kombëtar i Operas dhe Baletit, si thotë dhe Baletmaestri Ilir Kerni, është shtëpia e te gjithë artisteve shqiptarë kudo që ndodhen…
ENO PEÇI U INTERVISTUA NGA ELIDA BUÇPAPAJ