Nga Kristina Nano

Kandidate për Doktaturë, JMU, SHBA/

Ngjarja e fundit në Zyrën Ovale, ku bota ishte dëshmitare e një përplasjeje të hapur mes Presidentit Donald Trump dhe Presidentit të Ukrainës Volodymyr Zelenski, shënoi një kthesë dramatike në politikën globale. Ky moment nuk ishte thjesht një episod politik, por një sinjal i qartë se po hyjmë në një epokë të re të marrëdhënieve ndërkombëtare, ku rendi i vjetër po zhbëhet dhe një rend i ri po lind, shpeshherë në kaos dhe përplasje interesash.

Në këtë kontekst, lind pyetja thelbësore: A janë shqiptarët të përgatitur për këtë rend të ri?

A kemi ne lidershipin e duhur për të orientuar kombin në këtë peizazh gjeopolitik gjithnjë e më kompleks?

Një botë e re po formësohet, një botë ku nuk mund të flasim më për një rend unipolar të udhëhequr nga Perëndimi në mënyrë të padiskutueshme.

Po shohim përplasjen e modeleve të ndryshme të fuqisë, Amerika dhe Perëndimi tradicional, fuqitë në rritje si Kina dhe India, si dhe një Rusi e rizgjuar që kërkon të rindërtojë ndikimin e saj.

Lufta në Ukrainë, përplasjet ekonomike mes SHBA-së dhe Kinës, rikthimi i rivaliteteve energjetike, si dhe fragmentimi i aleancave tradicionale janë të gjitha shenja të një bote të paqëndrueshme, ku më shumë se kurrë, shtetet e vogla kanë nevojë për lidership të mençur dhe strategjik për të mbijetuar.

Në këtë realitet të ri, legjitimiteti i lidershipit global është në krizë.

Shumë liderë po shfaqin simptoma të autoritarizmit, ndërsa demokracitë po përballen me polarizim ekstrem dhe pakënaqësi të thella qytetare.

Shqipëria dhe shqiptarët nuk mund të jenë spektatorë pasivë në këtë lojë të madhe.

Ne duhet të kemi një Projekt Kombëtar që përfshin një lidership të ri të aftë të lundrojë në këto ujëra të trazuara.

Lidershipi i sotëm shqiptar është larg pritshmërive të një kombi që dëshiron të mbijetojë dhe të përparojë në shekullin XXI.

Ai vuan nga:

• Mungesa e një vizioni të qartë kombëtar

• Kapja nga interesat oligarkike dhe korrupsioni strukturor

• Mungesa e aftësisë për të negociuar fuqishëm në arenën ndërkombëtare

• Një qasje reaktive dhe jo proaktive ndaj zhvillimeve globale

Kjo situatë kërkon një model të ri të liderit shqiptar, i cili duhet të përmbushë disa kritere thelbësore:

Lidershipi shqiptar nuk mund të jetë më i përqendruar vetëm te zgjedhjet e radhës apo te administrimi rutinor i shtetit.

Duhet një vizion i qartë për dekadat që vijnë.

Ky lidership duhet të marrë mësim nga modelet historike të suksesit, siç janë:

• Lee Kuan Yew në Singapor, i cili e transformoi një shtet të vogël në një superfuqi ekonomike.

• David Ben-Gurion në Izrael, i cili ndërtoi një komb të fortë në një rajon armiqësor përmes strategjisë dhe lidershipit të fortë.

• Konrad Adenauer në Gjermani, i cili e riktheu Gjermaninë në majat e zhvillimit përmes një modeli lidershipi të urtë dhe vizionar.

Shqipërisë i duhet një lider i këtij kalibri, një njeri i pajisur me njohuri të thella, integritet moral dhe aftësi për të parë përtej kufizimeve të momentit.

Korrupsioni është kanceri i shtetit shqiptar. Për ta çliruar Shqipërinë nga ky mallkim, duhet një udhëheqës që nuk është i lidhur me oligarkinë, një lider që nuk ka asnjë lidhje me pazaret e errëta të politikës dhe ekonomisë.

Një lider i tillë nuk mund të dalë nga strukturat e vjetra të sistemit, por duhet të vijë si një forcë e re, me integritet të plotë dhe me mbështetje të sinqertë popullore.

Në një botë ku marrëdhëniet ndërkombëtare janë një shah i madh global, Shqipëria nuk mund të mbijetojë me një lidership që nuk di të negociojë.

Lideri shqiptar duhet të ketë:

• Aftësi diplomatike të nivelit të lartë

• Kapacitet për të ndërtuar aleanca strategjike

• Aftësi për të mbrojtur interesat kombëtare pa servilizëm ndaj të mëdhenjve

Duke pasur parasysh ndryshimet e thella globale, shqiptarët nuk mund të mbeten më thjesht konsumues të historisë, por duhet të bëhen arkitektë të saj.

Projekti Shqiptar për Epokën e Re duhet të përfshijë:

• Një koncept të qartë kombëtar për rolin e shqiptarëve në Ballkan dhe më gjerë

• Një strategji zhvillimi që fuqizon ekonominë dhe burimet tona njerëzore

• Një politikë të jashtme aktive dhe jo pasive

Kjo nuk mund të ndodhë pa një lidership të qartë, kombëtarist dhe të përgatitur.

Bota ka hyrë në një epokë të re.

Shqiptarët nuk mund të përballen me të me lidershipin e vjetër, të dobët dhe të korruptuar.

Kërkohet një udhëheqje e re, e pastër, vizionare dhe kombëtare.

Historia nuk pret.

Shqiptarët duhet të zgjedhin: Ose do të formësojnë fatin e tyre me një lidership të ri, ose do të mbeten të humbur në vorbullën e historisë.

Prof. Milazim Krasniqi/

Bamirësia është njëra nga aktivitetet e rëndësishme sidomos gjatë Ramazanit. Po ua kujtoj disa nga institucionet e bamirësisë klasike të muslimanëve. E meritojnë t’i mbajmë mend dhe t’i vlerësojmë si pjesë e trashëgimisë. Dëshmojnë për unitetin dhe devotshmërinë e gjeneratave para nesh. Mos përtoni të lexoni si më poshtë!

VAKËFI është njëri nga institucionet më të përhapura në shoqërinë muslimane, që nga koha e të dërguarit të fundit, Muhamedit(a.s.) Vakëfi është shkallë e lartë e bamirësisë, sepse njerëzit japin një pjesë të pasurisë së vet për ta shfrytëzuar të tjerët. Vakëfi caktonte mënyrën e shfrytëzimit të pasurisë që e jepte për bamirësi. Tradita e vakëfit ka qenë shumë e përhapur edhe në viset tona shqiptare. Shumë nga ato prona edhe sot shfrytëzohen nga bashkësitë fetare islame, si në Kosovë, ashtu edhe në tokat e tjera shqiptare. Nuk jam në dijeni, a ekziston në këto bashkësi një bazë e të dhënave për emrat e bamirësve dhe sasinë e pasurisë së dhuruar. Do të ishte korrekte të hartohej ajo bazë të dhënash, që gjeneratat e reja ta dinin se kush ishin paraardhësit tanë bamirës, prej të cilëve edhe sot ndihmohet jeta fetare islame në viset tona.

IMARETI ishte një institucion bamirësie në të cilin ushqeheshin të varfërit çdo ditë. Imaretet mbaheshin nga persona bamirës, të cilën nga pasuria e tyre financonin këtë formë bamirësie. Ushqimet që servoheshin, nuk ishin dosido, po ato bëheshin të ditura si një lloj menyje që publikohej. Në imaret jipeshin edhe ligjërata nga dijetarë të ndryshëm, që nevojlitë të përfitonin edhe edukim fetar. Shteti i drejtë dhe njerëzit e mirë, kur veprojnë bashkërisht, gjithnjë gjejnë mënyra të përshtatshme për të ndihmuar njerëzit. Por, në rast se shteti nuk e ka atë preokupim, njerëzit e mirë nuk duhet të stepen, ata duhet të ndihmojnë vetë.

KARVANSARAJI ishte një institucion që ofronte shërbim humanitar, social por edhe siguri për karvanet, udhëtarët dhe pasuritë e tyre. Kavansarajet ngriheshin në largësi të caktuara, ashtu që udhëtarët me karvane të mbërrinin nga njëri karvansaraj në tjetrin, para muzgut. Llogaritej se niseshin me të falë të namazit të sabahut dhe arrinin në karvansarajin tjetër, në kohën e ikindisë. Në karvansaraje ofrohej ushqim dhe strehim tre net falas. Edhe karvansarajet mirëmbaheshin nga njerëz bamirës, jo nga fondet shtetërore. Pasanikët besimtarë i financonin ato institucione me bindjen se ashtu fitonin shpërblimet te Krijuesi. Në karvansaraje kishte edhe mesxhide për falje të namazeve, hamame e në ndonjë rast edhe medrese. Karvansarajet ruheshin nga roje të armatosura dhe më të shumtën ishin të fortifikuara, që të ishte siguria e plotë.

BAMIRËSIA TASHË (guri i bamirësisë) ishte një institucion bamirësie shumë i veçantë, shumë i bukur. Si ishte kjo sadaka? Në një shtyllë guri, kund 1.5 metra, ndanë rrugës, liheshin para nga bamirësit anonimë. Të varfërit i merrnin ato të holla pas jacisë, nëpër errësirë, që të mos njiheshin as ata. Pra, as nuk dihej kush i jipte e as kush i merrte paratë. Sigurisht kjo bëhej falë besimit të fortë të dhënësit se Zoti mjaftonte që e shihte bamirësinë dhe nga synimi që nevojliut t’i ruhej dinjiteti. Vërtet, një bamirësi që të frymëzon e të bën të nderosh paraardhësit tanë besimdrejtë, që ishin aq zemërbardhë.

Prof. dr. Bahtijar Kryeziu/

Vrasja dhe zhdukja e shqiptarëve – traditë serbo-sllave.

(Në 110-vjetorin e ekzekutimit të roganasve nga bandat serbo-çetnike)

Rezistenca shekullore e shqiptarëve në përgjithësi, pra edhe ajo e roganasve dhe e anamoravasve kundër robërisë serbo-sllavo-bullgare, është e shënuar me përplot ngjarje heroike por edhe të llahtarshme, të cilat kanë lënë gjurmë të dhimbshme e të pashlyeshme në zemrat e banorëve të kësaj nahije e më gjerë. Kjo rezistencë vazhdoi, jo vetëm në kohën e pushtimit turko-osman, por edhe pas vitit 1912, pasi që roganasit, gjatë të gjitha ngjarjeve historike-kombëtare dhe mosnënshtrimit nga armiku, çdoherë ishin në ballë të tyre. Kështu që në vitet e para të dhjetëvjetëshit të dytë të shekullit 20, për shkak të rezistencës, mosbindjes dhe moszbatimit të urdhrave të pushtetit serbo-sllav, nga i ashtuquajturi Vojvodë Veliçk Domorovci (I quajtur si Veličko Domorovski, Wikepedija (Slobodna enciklopedija): Lista četničkih vojvoda, https://sh.wikipedia.org/…/Lista_%C4%8Detni%C4%8Dkih…), një çetnik e krimi¬nel i llojit të vet, në vitin 1914, u morën, u ekzekutuan dhe u zhdukën pa gjurmë, nga regjistri i hartuar që më parë, ata roganas të cilët i hante puna më shumë, si: 1. Molla Rexhep Hyseni, 2. Rrustem Ahmet Geci, 3. Ismajl Osman Mehmeti, 4. Vesel Ismajl Osmoni, 5. Halim Ukë Mehmeti, 6. Hasan Hima.

Nga ky ekzekutim, e deshi fati që të shpëtojnë: Ramadan Halim Uka dhe Hysen Fazli Mehmeti, të cilët treguan për kidnapimin, maltretimet e ushtruara ndaj tyre dhe në fund edhe për ekzekutimin e 6 roganasve të cekur më sipër.

Ditën e kobshme, çeta çetnikësh në krye me Vojvodë Veliçk Domorovcin, ia mësyn Roganës. Veliçki ecte rrugës së fshatit me një pjesë të grupit të tij famëkeq (rrëfen Ramadan A. Kryeziu), ndërsa Jefta dhe Niça, dy serbë gjakpirës nga lagjja serbe e Kërshlanëve të Hodanocit, dalin në Cukel (një vend paksa më i lartë në mes të fshatit), për të vëzhguar në mos po ik kush nga shtëpitë e veta. Nga vendvrojtimi i tyre – Cukeli (një vend më i lartë fshati) vërejnë Rrustem Gecin, duke dalë nga shtëpia e xha Ali Himes, të cilin e detyrojnë të dalë te Ura e Musë Veselit, në mes të fshatit. Kur Rrustemi del tek ura, banda çetnike e grupit të Vojvodës, e lidhin Rrustemin. Aty e marrin, sipas regjistrit që kishin, edhe Molla Rexhepin dhe Hasan Himën, e pastaj edhe Vesel Ismajl Osmanin dhe Ramadan Halim Ukën. Pas prangosjes së tyre, ata i dërgojnë në fshatin Hodanoc, në shtëpinë-shtab çetnikësh të Ali Dërvishit. Me të marrë vesh Ismajli dhe Halimi, dy baballarët e dy djemve të tyre të kidnapuar, shkojnë në Hodonoc me shpresë që t’i lirojnë bijtë e vet, Veselin dhe Hasanin, por, për të keqen e tyre, edhe këta dy kidnapohen nga çetnikët dhe i bashkojnë me roganasit e tjerë të prangosur në shtëpinë e Ali Dërvishit. Thuhet se deri në mbrëmje të asaj dite të kobshme, ata janë maltretuar e rrahur pa mëshirshëm. Në mbrëmje, pasi kishte rënë terri, me duar lidhur prapa dhe njëri me tjetrin, nën përcjelljen e çetnikëve, i nisin për në vendin e përgatitur që më parë për ekzekutimin e tyre. Me të arritur në fund të Hodanocit, Ramadani dhe Hyseni, me zhdërvjelltësinë e tyre, arrijnë që t’i lirojnë duart. Nga errësira e madhe, këta dy ulen skaj rruge dhe për fatin e tyre, ekzekutuesit nuk arrijnë t’i vërejnë. Nga frika se do të hetoheshin, ata futen në lumë (Reka e Madhe) për të shpëtuar jetën, madje të zhytur edhe me kokë nën ujë, duke marrë ajër me nga një kërcell kallami (shavari) – kishin rrëfyera ata. Derisa ishin në lumë ata dëgjojnë krismat e armëve – ekzekutimin e dy djemve dhe vëllezërve të tyre pa farë faji e gjyqi. Pas shkrepjes së rafalëve, çetnikët ndezin një dritë për të vërtetuar në mos ka shpëtuar ndonjëri gjallë. Kështu kishin rrëfyer xha Ramadani e xha Hyseni në familjet e tyre pas shpëtimit dhe kthimit në shtëpi, pas një kohe të gjatë, të frikësuar se do të merreshin prapë peng dhe do të ekzekutoheshin nga barbarët serbë.

Ditën kur u morën këta roganas, shumica e banorëve të fshatit, nga paniku në zemër, kishin ikur nga fshati dhe kishin dalë te Guri Gat, siç e quajmë edhe sot atë vend, për t‘i shpëtuar ndonjë masakre të radhës.

Pas këtij aksioni “të spastrimit”, Veliçki, me grupin e tij bëjnë analizën “e suksesit të tyre” për likuidimin e roganasve “rebelë”. Nga regjistri që kishin, vërejnë se nuk e kishin realizuar tërësisht detyrën që e kishin planifikuar, besohet, jo edhe pa “këshillat” e ndonjë anasi puthadorë e servil shqiptar – siç tregojnë edhe sot të afërmit e viktimave.

Të frikësuar nga ndonjë hakmarrje për masakrën e ushtruar ndaj grupit të ekzekutuar të roganasve, çetnikët organizojnë zënien edhe të dy prijësve të fshatit, burra të fuqishëm e trima në zë, kapedanë, jo vetëm fshati: Vesel Ismajl Musa (gjyshi im) dhe Raqip Avdi Sinani. Dhe kështu, pas dy ditësh ekzekutimi të grupit të përmendur, Veliçki, me dinakëri e plan organizon një aksion vullnetar pune (angari), diku të Dheu i Bardh siç quhet sot, me qëllim të futjes në kurth të Veselit e të Raqipit, të atyre që nuk u përkuleshin Vojvodës dhe ndonjë këshilltari të tij. Meqë Veseli e Raqipi dalin me qerre për t’i dërguar në vend të tyre (në atë aksion) shërbyesit e tyre romë (moçmit), banda e Vojvodë Veliçkit, pa vonuar fare i prangosin këta të dytë dhe i dërgojnë edhe këta në shtëpinë e Dërvish Aliut në Hodonac. Nëna e Veslelit, halla Salë, e merakosur për të birin e saj, meqë ai ishte marrë pa paralajmërim dhe i papërgatitur as me rroba e ushqim, e dërgon rrogëtarin (momkin – i thoshin), Jashar maxhupin, për t’ia dërguar Veselit disa rroba e pak bukë në Hodanoc. Jashari shkon në Hodanoc dhe, pasi hyn në shtëpinë e Dervish Aliut, sheh trimat e gozhduar në mur, pa krye e me xhepa të nxjerrë në trupat e tyre (të Veselit e Raqipit). Menjëherë pas asaj që kishte parë “momki” Jashar, kthehet në Roganë, për të treguar ndodhinë. Këtë ua kishte rrëfyer edhe familjarëve të Veselit të masakruar. Jashari, pasi kishte rrëfyer me shumë ankth e trishtim gjithë atë tmerr që kishte parë me sytë e tij, nga ajo ditë e kobshme, ishte larguar nga shtëpia e Vesel Ismajl Musës dhe nga fshati Roganë, pa lënë farë gjurme se ku kishte shkuar, e për të mos u kthyer kurrë më aty. Thuhet se të gozhduarit, para se të japin shpirt, kishin kërkuar vdekjen sa më të shpejtë, porse xhelati (rom) qenkësh përgjigjur: “Jo zotërinj, jo, drapni korr nalt”.

Halla Salë, nëna e Veselit (e gjyshit tim), duke mos dashur t’u besonte fjalëve të rrogëtarit Jashar, e me shpresë që ato fjalë ogurzeza të mos jenë të vërteta ashtu siç i kishte rrëfyer rrogëtari i tyre për të birin e saj, kishte shkuar te një familje fshati që besohej se mund të dinte diçka për fatin e Veselit. Me të trokitur në dyert e asaj shtëpi, del një vajzë, e cila kishte dëgjuar nga familjarët për rastin e Vesleit e të Raqipit dhe i drejtohet nënë Salës: “Mos u mërzit halla Salë, Veselin e Raqipin i kishin pre promë”. Me të dëgjuar këto fjalë bombë, nga zemra e plastë, e shpirti i këputur, nëna e Veselit ia kthen: “N’e paçin pre Veselin, e kam Sahitin”, që ishte vëllai i Veselit: Veseli një burrë shumë i fuqishëm, i cili qerren e druve, në tatëpjetat jo aq të mëdha, e ndalte me dorën e vet e kungullin e çante zakonisht me grushtin e tij të fortë – tregonin e tregojnë edhe sot familjarët dhe të afërmit tanë.

Pas 4-5 ditësh banda çetnike serbe largohet nga Rogana dhe shtabi i tyre në Hodanoc, për të vazhduar “spastrimet” edhe në fshatrat e tjera. Me të kuptuar këtë, sipas rrëfimeve të pleqve tanimë të ndjerë: Selman Musë Veseli, Zylfi Murat Hyseni, Xhemail Fetah Shabani, Salih Shaban Ymeri, Shefki Abaz Musa, roganasit hulumtojnë terrenin përreth Hodanocit për t’i gjetur bile kufomat e Rexhepit, Rrustemit, Veselit, Ismajlit, Halimit, Hasanit dhe të dy të ekzekutuarve dy ditë më vonë (Vesl Ismaj Musa dhe Raqip Avdi Sinani). Porse, me gjithë kërkimet e bëra në ara, përroska e deri në kodrën e Bello Vodës, mbi Hodanoc, askund nuk gjejnë gjurmë kufomash të bijve të tyre. Megjithatë, gjatë këtij gjurmimi, roganasit kishin ndeshur kufoma të shumta njerëzish që ishin marrë nga Malësia e Dardanës dhe ishin ekzekutuar nga çetnikët, në përrenj e shkurre të shpateve të Bellovodës.

Se gjakun e zbulon edhe ferra, siç thuhet në popull, më vonë mësohet se 6 roganasit e ekzekutuar në ditën e parë të kobshme, ishin varrosur, në një arë të një serbi të Kërshlanëve, sot pronë e Hotnjanëve të Starakuqes. Thuhet se para ekzekutimit, sipas një serbeje plakë, ishte përgatitur një gropë e madhe në atë arë, për varrosjen e roganasve të ekzekutuar dhe humbjen e gjurmëve. Dhe, pas ekzekutimit dhe fshehjes së kufomave, gropa ishte mbuluar, po atë natë dhe ara ishte lëruar e tëra. Edhe pse trupat e 6 të masakruarve të grupit të parë supozohet (përafërsisht) se ku ishin varrosur, për gjurmët e trupave të dy të ekzekutuarve dy ditë më vonë (Raqipi dhe Veseli) edhe sot e kësaj dite nuk dihet gjë, as për ata e as për qet e qerret e tyre, “shkollë” kjo e serbëve që u pa edhe në luftën e fundit në Kosovë, ku mbi 1600 vetë ende janë të pagjetur.

Pas bombardimit të të ashtuquajturës Ura e Mbretit, te Dheu i Bardh, gjatë LDB nga ushtria gjermane, Ramiz Hysen Musa me Vesel Vesel Ismailin, djali i Veselit të ekzekutuar, të cilin, me rastin e ekzekutimit të babait të tij, sipas traditës shqiptare e pagëzojnë me emrin e babait, meqë kishte mbetur në barkun e nënës kur ekzekutohet babai i tij, nisen kinse për te Ura e Mbretit, për të marrë shufra hekuri për zhegra – si arsyetim para familjarëve të tyre. Ata as që shkojnë atje, por ia mësyjnë shtëpisë së Vojvodë Veliçk Domorovcit, në Domarovc, për të nxjerrë gjakun e Veselit.

Ramizi (kushëri i Veselit), me Veselin (djalin e Veslit), hyjnë brenda në shtëpinë e Veliçkit, e kur këta kërkojnë ta takojnë Veliçkin, gruaja e tij u del para duke u thënë se “Veliçki nuk është në shtëpi dhe nuk dimë gjë për vendndodhjen e tij”.

Ramizi, si më i madhi që ishte me moshë, hyn brenda, e kontrollon shtëpinë për ta vrarë Veliçkin, në shenjë hakmarrje për vrasjen e Veselit dhe të Raqipit, por edhe të bashkëvendësve të tij. Meqë nuk e gjen atë aty, i bie dy-tri flakaresha gruas së Velçkit, me shpresë se do ta zbulojë të vërtetën përkitazi me Veliçkin, por më kot. Ajo nuk tregon gjë. Vojvodë Velçki atë ditë shpëton pa një ferrë në këmbë.

Nga të dhënat e roganasve, të mësuara më vonë, thuhet se Vojvodë Veliçk Domorovcin, ato ditë, e marrin Ibrahmajt e Kranidellit për ta shpëtuar, duke e fshehur në një qerre të mbushur me kashtë a sanë dhe e strehojnë në fshatin Kranidell. Gjatë rrugëtimit nëpër fshatrat Hodanoc, Roganë, Muçivërc, Veliçki, nga frika, ishte mbuluar me kashtë, por me të arritur te Livadhet e Muçivërcit, rrugës për në Kranipërdell, nga barinjtë e Roganës, ai është parë ulur këmbëkryq mbi qerren e ngarkuar me kashtë.

Për shërbimin e bërë Veliçkit, Brahimajt shpërblehen me disa hektarë tokë në fushën e Qarakocit.

(* Shumë të dhëna të kësaj ngjarjeje i morëm nga Ramadan Abaz Kryeziu (e ky nga gjyshi Shefkiu) dhe unë nga nëna ime Hana (e kjo nga vjehrra e vet, gjyshja ime – Hamidja).

Vrasja dhe zhdukja e viktimave nga çetnikët serbo-sllavë nuk pati të ndalur. Ishte dhe mbetet prore një shëmti sadizmi, sëmundje patologjike, e rrënjosur në shpirtin dhe gjakun e tyre, si dje, ashtu dhe sot. Edhe bashkë-kombësi i tyre serb, Dimitrije Tucoviq, duke pranuar të zezat serbe ndaj shqiptarëve, në një vend thotë se në Lumë, “për dy orë vdiqën 500 shpirtra, fëmijë, gra dhe pleq (1913) – mbështetur në Projektplanin e “Naçertanije”-së, të vitit 1881, për pastrimin etnik viseve arnaute” (Fadil Kajtazi, ˮTelevizioni shqiptar lëshon muzikë serbe, acarohen nga Kosova”, 2 janar 2020. (https://www.botasot.info/…/televizioni-shqiptar-leshon…/).

Për t’u fshehur krimi, kufomat u futën nëpër shtëpi dhe shtëpive ju vu zjarri. Në Tivar ekzekutohen mbi 1600 veta (e përmendet edhe numri rreth 4 mijë të ekzekutuar), kurse në Dubrovnik helmohen mbi 800 shqiptarë. Edhe gjatë LDB-së, të njëjtat banda çetnikësh, të veshur me petkun e ushtrisë proletare, nga viti 1944, deri me 1946, kryejnë masakra të shumta, nga më të tmerrshmet ndaj popullatës së pafajshme shqiptare.

Pa hyrë më thellë në historinë e popullit tonë, sa krenare, po aq edhe e dhimbshme, të njëjtat banda policore-ushtarake, sipas ekspertëve të Asociacionit Amerikan për Përparimin e Shkencës (AAAS), vlerësohet se në periudhën nga 20 marsi e deri më 12 qershor të vitit 1999, kanë vrarë rreth 10.500 shqiptarë të Kosovës, moshash të ndryshme (https://kipred.-org/repository/docs/RAPORTI_KOSOVAR_466917.pdf), kurse mbështetur në të dhënat e Komitetit Ndërkombëtar të Kryqit të Kuq vlerësohet se, gjatë periudhës së bombardimeve të NATO-s, janë zhdukur përafërsisht 2.500 persona. Nga ky numër, përafërsisht 2.000 kanë qenë të kidnapuar nga forcat serbe, që nënkupton se ata ishin shqiptarë, disa nga të cilët, mbi 1.600, me ndonjë përjashtim, ishin shqiptarë, të cilët edhe sot e tërë ditën nuk janë gjetur (Sipas Komitetit Ndërkombëtar të Kryqit të Kuq thuhet se mbi 1.600 veta janë të pagjetur (shumica shqiptarë), publikuar më 30 gusht 2020 (përcjell Radio Evropa e Lirë). https://www.xn--evropaelire-jpa/ org/a/kush-jane-te-pagjeturit-ne-kosove/30810611.html). Po ato hordhi dhunuan edhe rreth 20 mijë femra (Vlerësohet se gjatë konflikteve luftarake në Kosovë janë dhunuar rreth 20.000 femra – pjesa dërrmuese shqiptare, por edhe serbe e rome. https://telegrafi.com/20-mije-femra-u-dhunuan-ne-luften-e-kosoves-gjurmet-e-paduk¬¬sh¬me¬-¬ne-emer-te-gjakut-dhe-tokes/+0), pjesa dërrmuese shqip¬tare, në mesin e tyre edhe të mitura. Të gjitha këto të zeza, vetëm sa na e kujtojnë barbarinë (holokaustin) serbo-sllav ndaj popullatës shqiptare, dëshmi këto të hidhura e jo lojëra ndaj të cilave duhet heshtur. Jeta e çdokujt është e shtrenjtë, pavarësisht përkatësinë etnike, racore apo fetare, e dhimbja e të gjallëve për trupat e të dashurve të tyre, të vrarë, të masakruar, e sidomos të atyre të pagjetur, është plagë e pashërueshme, dy herë më e dhimbshme, deri në gjetjen e tyre. Kjo, edhe pas 26 vjet lirie e 17 vjet pavarësie, për arsyet që më së miri i dinë ata që kanë udhëhequr me këtë shtet, nuk u ka prekur ndërgjegjen (sa duhet) për të bërë më shumë për ta e familjet e atyre që ende janë me shpresë e me veshë në krahë, për të ditur diçka më shumë për të dashurit e tyre.

Me këtë rast duhet shtuar se mbetet obligim e përgjegjësi morale e ligjore e udhëheqësve të shtetit tonë, të Republikës së Kosovës, pavarësisht se kush udhëheq me Te, që të bëjnë më shumë për viktimat dhe femrat e dhunuara, duke kërkuar më me ngulm që përgjegjësit të dalin para drejtësisë së organeve të shtetit tonë ose të asaj ndërkombëtare dhe të marrin dënimin e merituar.

Dhe në fund, kur është fjala thjesht për roganasit, duhet shtuar se nuk janë vetëm këta 8 roganas të masakruar, të vrarë e të zhdukur. Sipas disa vlerësimeve tona, fatin e tyre, që nga koha e sundimit turko-osman e serbo-sllav…, del se viktima të atyre sundimeve barbare, janë afro 50 viktima, për të cilat edhe roganasit duhet të bëjnë diçka më shumë.

Ç’është e vërteta, edhe më parë, por në vitin që e lamë pas, me një këshill që formuam, organizuam 3 takime, caktuam komisione e detyra për secilin komision, për vendosjen bile të një Pllake përkujtimore, për të gjithë ata që e kishin pësuar gjatë historisë, porse “nuk patëm kohë” që ta takojmë as dikë nga organet kompetente komunale, e as kryetarin e komunës për të biseduar për sigurimin, përkatësisht lejimin e vendit (të caktuar) për vendosjen e një Pllake të tillë (!), kur dihet se Rogana dikur ishte fshati më aktiv në komunë. Shih për këtë, në vitin 1979, edhe u shpall si fshat i tillë në shkallë vendi, si “Rogaçica ‘79”. Megjithëkëtë, edhe pas kësaj neglizhence nga administrata e fshatit, ky projekt mbetet obligim dhe borxh yni që të kryhet, deshi dikush apo jo. Një nderim e kujtim, për viktimat e tyre, e kanë bërë shumë fshatra të Dardanës, e pse jo edhe Rogana ime?!

Kumtesë e përgatitur për Konferencën shkencore:

“Kamenica në rrjedhat e historisë”,

Kamenicë, 20 – 21 shkurt 2025

Gjeneral ®Piro Ahmetaj/

Me 7 Shkurt 2025, z. Elon Musk zhvilloi një bashkëbisedim me stafin dhe kadetët ekselentë të Akademisë së njohur Ushtarake “West Point”, SHBA mbi kërcënimet, teknologjinë dhe fatet e luftërave të ardhmshme. Intervista u moderua nga dekani i Akademisë West Point, Gjenerali mirënjohur Shane Reeves. Kjo intervistë mbart vëmendje dhe interesa globale jo vetëm për faktin se Elon Musk është pjesë thelbësore e Ekipit dhe programit të Presidentit Trump, por edhe për të lexuar vizionin, vendosmërinë si dhe mesazhet e forta të SHBA-ve që: “NATO nuk do të jetë kurrë më një klub diplomatësh por një fuqi e pakonkurrueshme (vdekjeprurëse), për paqen, sigurinë dhe interesat Auro-atlantike”!
Pikësëpari, për të mbetur NATO si një fuqi ushtarake e pakonkurrueshme, Presidenti Trump ka ri-konfirmuar edhe në Konferencën e përvitshme të Mynihut (Munich Security Conference), kërkesën/presionin e SHBA ndaj: “32 vendet e NATO-s të cilat duhet të rrisin buxhetet nga 3-5 % të GDP-së”. Që në fillim të fjales së tij, Z. Musk, theksoi se: “kërcënimet e ardhshme do të ndeshen dhe do të fitojnë me sukses forca e së ardhmes të cilën do ta projektojme dhe ndërtojmë sot”.

Më poshtë po japim disa nga mesazhet kryesore të intervistës së Elon Musk, përfshi dhe për RSh:
E ardhmja e luftrave: “Dronët Inteligjentë dhe Inteligjenca Artificiale (robotët).
Nisur edhe nga mësimet në Ukrainë, efektet më të mëdha në një luftë të ardhshme do të jenë tek Dronët inteligjentë dhe Inteligjenca Artificiale (IA). ʺTani e në vijim, luftërat e ardhshme midis fuqive të mëdha do të jenë Dronët dhe Inteligjenca Artificialeobotët (IA) ato që do vendosin fatin e luftës së ardhmeʺ. Edhe sot, në fakt, qendra e gravitetit në fushëbetejën e Ukrainës është një luftë me drona, ose një lloj gare midis Rusisë dhe Ukrainës që përpiqen se kush mund të dislokojë numrin më të madh të dronëve.
Edhe ne vlerësimin tim: ʺpo bëhet gjithmonë e më e rrezikshme dhe më e pamundur të vendosim ushtarët në vijën e frontit. Dronët do të jenë armatimet kryesore për çdo shtet të fuqishëm e me teknologji të përparuar, të cilët do të zëvendësojnë ushtarët në vijën e frontit, kur rrezikohet jeta e tyreʺ.
Po ashtu ʺduhet të investojmë me prioritet në zhvillimin e Dronëve inteligjentë – shprehet Musk. ShBA janë të forta për sa i përket teknologjisë së përparuar, por shkalla e prodhimit të tyre nuk është ajo që kërkohet, si dhe numri i njësive të tilla mbetet ende në një numër relativisht të vogëlʺ. Edhe presidenti Zelensky konformoi se 2025 do të ketë një milion dronë të gjenerates së fundit të prodhuar nga Ukrainasit.
Sic e shihni këtë evolucion: ʺmidis njeriut që nuk mund të pozicionohet më në vijën e parë, të fushë betejës dhe teknologjisë që del tashmë në krye të misionit, por duke i mbajtur ata të integruar dhe të sinkronizuar si një trup i vetëm, duke rritur aftesitë operacionale të tyre nëpërmjet komunikimit që nuk mund të përgjohet, pra sistemi Starlink, qe është shtylla kurrizore e sistemit të komunikimit ushtarak Ukrainas.
Nga ana tjetër, ʺsfida e Neurolink është se Inteligjenca Artificiale do të tejkalojë aftësinë e njeriut për ta kontrolluar atë (IA). Për këtë pyetje, do të desha të thoja jo, por përgjigja është po. Pra, se kjo ndodh përpara se IA të ketë evoluar deri në pikën ku ne së bashku me IA mund të fillojmë të punojmë së bashkuʺ.
Konkluzioni përfundimtar është se rruga më e mirë për sigurinë e IA është të kesh një IA që kërkon maksimalisht të vërtetën dhe që është gjithashtu kurioze, dhe nëse i ke të dyja këto gjëra edhe më mirë, pasi kjo do të inspiroje njerëzit të shohin se si zhvillohet njerëzimi dhe jo për ndonjë gjë tjetër; por sepse njerëzimi është shumë më interesant dhe i domosdoshëm se mungesa e njerëzimit. Sic dihet Elon Musk është një fans i madh i planetit Mars, pasi mendon se ne duhet të bëhemi një qytetërim shumë-planetar, kjo është shumë e rëndësishme që SpaceX është ta bëjë jetën multi-planetare.
Kjo është arsyeja që ai krijoi këtë kompani dhe kjo është arsyeja e zhvillimit te Starship në Teksasin e Jugut. Ajo raketë është shumë e madhe, ajo ka për qëllim kryesor të zhvillojë jetën në Mars, jo vetëm për të dërguar për një kohë të shkurtër astronautë atje, por për të populluar Marsin dhe te kemi një qytetërim tërësisht të pavarur. Duke u kthyer te IA, rrjeti nervor biologjik na thotë se ky do të jetë rezultati më i sigurt, sepse është si të shohësh që Marsi nuk është aq interesant sa Toka.
Besimi midis njeriut dhe teknologjise luftarake është bërë një realitet, ajo është vendimtare sidomos në teatrin e luftës. Po shikoja filmin tepër realist “Top Gun Maverick”. Mësova se Tom Cruz në fakt nuk është vetëm aktor i mirë, ai është edhe një pilot tepër i besueshëm. Ai thotë se bëhet fjalë për pilotin dhe jo për aeroplanin, me aftësinë e tij për të mposhtur një avion gjuajtës të gjeneratës së pestë për 10 sekonda. Kur zbatohet një teknologji e re më e efektshme, ne duhet t’i besojmë asaj veçanërisht nëse ajo ka aplikuar ndryshimin për të fituar, kështu që vetëm kështu mund të ndërtojmë besimin midis njeriut dhe makinës?
Puna me Dronët është se si çdo teknologji e re duhet të testohet dhe ri-testohet. Edhe per dronët, duhet të bëjmë shumë testime dhe të shikojmë se si funksionojnë në të vërtetë në një konflikt me rrezikshmeri të vogël, dhe pastaj të rritet përdorimi i tyre nëse është efektiv. Një dron është të paktën 100 herë më i lirë se një avion, dhe sigurisht është më mirë të sakrifikosh dronët në vend të avionit së bashku me pilotët. Pra, ka ardhur koha kur përdorimit të avionëve luftarakë të pilotuar nga njerëzit po i vjen fundi.
Një tjetër teknologji e nevojshme për luftrat e ardhshme është edhe teknologjia anti-dron. Kjo u demostrua dhe testua në Prill 2023, kur rreth se 99% e raketave dhe dronëve vrasës të Iranit u asgjësuan nga Forcat Ajrore të Izraelit si edhe nga flota ajrore/ avionët e gjeneratës së fundit të SHBA, UK, etj.., pra e vërtetoi se na duhet/must të zhvillojmë teknologji të zgjuar të sistemeve anti-Dronë.
Mendoj se nëse ka një interes strategjik në fushën e Dronëve dhe anti-Dron dhe industrua ushtarake do të kalojë shpejt në prodhimin e tyre. Kjo është urgjente, dhe kjo është ajo që po ndodh, pasi IA dhe Dronët janë e ardhmja e luftës. Edhe programet e hapësirës ​​janë po ashtu kritike. Ndërsa Pyetjes se cili mund të ishte cilësia themelore për ushtarakët e së ardhmes, Musk i’u përgjigjet: “përpiquni të mësoni sa më shumë të jetë e mundur, si dhe të zhvilloni mendimin kritik për çdo gjë që ju thonëʺ.
Konkluzione si dhe tre mesazhe edhe për reformën e mbrojtjes së RSh:
Mesazhi 1: e zgjodha këtë intervistë për të ri-sjellë në vëmendje produktin e parë, në cilësinë e Koordinatorit të Sigurisë Kombëtare dhe marrëdhënieve me ShBA/NATO, si dhe për të përsëritur mesazhin gjithëpërshirës për të gjithë faktorët politik, grupet e interesit, Instituteve, Ekspertët e Sigurisë si dhe ushtarakët, për të kontribuar në nevojën kritike që ka vendi për modernizimin e sistemit të Sigurisë dhe Mbrojtjes Kombëtare si pjesë e programit të Qeverisjes së PDSh 2025-2029 si dhe në 10 vitet e ardhshme.
Mesazhi 2: Kombi/vendi ynë po ashtu ka nevojë kritike të modernizojë SS&MbK si dhe aftësitë operacionale të Forcave të Armatosura, jo vetëm për shkak zgjedhjeve të 11 Majit, por si për të gjitha vendet e NATO-s, kjo imponohet nga lufta neo-naziste në Ukrainë; impaktet e Trump-2 mbi rendin botëror; rikthimi i frikshëm te gara e armatimeve, destabiliteti demokratik dhe korrupsioni në Ballkan. Kjo nuk arrihet as me prapagandë partiake dhe as me statuse patriotike, por duke u bazuar në Rishikimit Strategjik të Mbrojtjes, i kryer në bashkëpunim me SHBA nën drejtimin e -sh-Kryeministrit Berisha (RSM-2013).
Mesazhi 3: Rrritja e buxhetit të mbrojtjes në 3% deri 5 % nuk është “për ta marrë me të mirë Presidentin Trump”, por mbi gjitha një domosdoshmëri kritike për të modernizuar fuqinë/efiçencën e Institucioneve, Agjensive dhe mekanizmave të sigurise dhe mbrojtjes kombëtare (përshi sigurisht fuqinë ushtarake/FA) në përmbushje të misionit kushtetues, pra: “për të mbrojtur integritetin (neni 5); zhvilluar interesat gjeopolitike të RSh në Rajon si dhe për të “merituar me dinjitet karriken” në tavolinën e NATO-s.
Gjeneral ® Piro Ahmetaj:
Koordinator për Sigurinë Kombëtare
dhe marrëdhëniet SHBA/NATO-n!

On January 19, 2025, at the Allendale Steakhouse in Allendale, NJ, owned by the Veseli brothers, the Albanian American Civic League Board held its first meeting in 2025, where they discussed many important issues for the advancement of the interests of the Republic of Kosova and the Albanian nation in Washington, DC.

It was proposed that Agim Aliçkaj, current member of the AACL Board of Directors, be appointed to the position of Executive Director.

New situations created in the homeland and in the United States require the Civic League to become more active in the Albanian American community for the purpose of mobilizing and increasing lobbying activity in Washington. Agim’s reputation and contacts will help make the League’s activities very successful.

Agim Aliçkaj, born and raised in Deçan, Kosova, graduated with a Master’s degree from the University of Zagreb. He is the Albanian American owner of Kosovatours International, a tourist agency specializing in travel to Albanian lands.

Agim joined the AACL more than 34 years ago, when in August 1990 he and his brothers in Oslo organized a very successful trip to Norway for the Civic League’s delegation. Since then, he has made a lasting and significant contribution to the AACL’s successful role in helping the Albanian national cause in Washington with leaders of the League, legendary human rights activists Joseph DioGuardi and Shirley Cloyes DioGuardi.

For several years he has been very active in organizing events with important senators and congressmen, some at his home in Bronxville, New York. He is also very active on social media (X, FB and others). His thoughtful articles have earned him great respect in the Albanian world.

The proposal for Agim Aliçkaj to assume the position of Executive Director of the Albanian American Civic League was unanimously approved by all Board members present at the meeting.

Joe and Shirley DioGuardi will continue playing their roles as lobbyists for the Albanian American Civic League in Washington, DC.

All the best,

Shirley Cloyes DioGuardi Joseph J. DioGuardi

Balkan Affairs Adviser President

EMËRIMI I AGIM ALIÇKAJ SI DREJTOR EKZEKUTIV I LIGËS QYTETARE SHQIPTARO AMERIKANE

Më 19 janar 2025, në Steakhouse Allendale në Allendale, NJ, në pronësi të vëllezërve Veseli, Bordi i Ligës Qytetare Shqiptaro-Amerikane mbajti mbledhjen e parë në vitin 2025, ku u diskutua për shumë çështje të rëndësishme për avancimin e interesave të Republikës së Kosovës dhe kombin shqiptar në Uashington, DC.

U propozua që Agim Aliçkaj, anëtar aktual i Bordit të Drejtorëve të AACL-së, të emërohet në postin e Drejtorit Ekzekutiv.

Situatat e reja të krijuara në atdhe dhe në SHBA kërkojnë që Liga Qytetare të bëhet më aktive në komunitetin shqiptaro-amerikan me qëllim të mobilizimit dhe rritjes së aktivitetit lobues në Uashington. Reputacioni dhe kontaktet e Agimit do të ndihmojnë që aktivitetet e Ligës të jenë shumë të suksesshme.

Agim Aliçkaj, i lindur dhe rritur në Deçan të Kosovës, ka kryer magjistraturën në Universitetin e Zagrebit. Ai është pronar shqiptaro-amerikan i Kosovatours International, një agjenci turistike e specializuar për udhëtime në trojet shqiptare.

Agimi iu bashkua LQShA më shumë se 34 vjet më parë, kur në gusht të vitit 1990 ai dhe vëllezërit e tij në Oslo organizuan një udhëtim shumë të suksesshëm në Norvegji për delegacionin e Ligës Qytetare. Që atëherë, ai ka dhënë një kontribut të qëndrueshëm dhe të rëndësishëm në rolin e suksesshëm të LQShA duke ndihmuar çështjen kombëtare shqiptare në Uashington së bashku me drejtuesit e Ligës, aktivistët legjendar të të drejtave të njeriut Joseph DioGuardi dhe Shirley Cloyes DioGuardi.

Për shumë vite ai ka qenë shumë aktiv në organizimin e ngjarjeve me senatorë dhe kongresistë të rëndësishëm, disa në shtëpinë e tij në Bronxville, Nju Jork. Ai është shumë aktiv edhe në rrjetet sociale (X, FB e të tjera). Artikujt e tij të mençura i kanë dhënë atij një respekt të madh në botën shqiptare.

Propozimi që Agim Aliçkaj të marrë postin e Drejtorit Ekzekutiv të Ligës Qytetare Shqiptaro-Amerikane u miratua unanimisht nga të gjithë anëtarët e Bordit të pranishëm në mbledhje. Joe dhe Shirley DioGuardi do të vazhdojnë të luajnë rolet e tyre si lobistë për Ligën Qytetare Shqiptaro-Amerikane në Uashington, DC.

Të gjitha të mirat,

Shirley Cloyes DioGuardi Joseph J. DioGuardi

Këshilltare për Çështjet e Ballkanit President