Kulture – Page 181 – Dielli

SHUHET AKTORI I SHQUAR XHEVDET FERRI

January 16, 2020 by dgreca

Shuhet Xhevdet Ferri. Kinematografia shqiptare ka humbur sot një nga aktorët më të njohur të artit shqiptar. Pas një sëmundjeje të rëndë ka humbur jetën në moshën 60-vjeçare aktori dhe regjisori Xhevdet Ferri.
Ai numëron një sërë rolesh në filma dhe teatër ku ndër më të famshmit janë, “Përrallë nga e kaluara”, “Besa e kuqe”, “Hije që mbeten pas”, “Skëterrë”, “Treni niset në shtatë pa pesë”, “Dasma e Sakos”, e të tjerë.
Xhevdet Ferri ka qenë drejtor i Qendrës Kombëtare të Kinematografisë në vitet 1995-1999 dhe sërish e mori këtë detyrë në vitin 2006. Në vitet 1999-2001, ishte drejtori i Teatrit Kombëtar.Aktori i shumë roleve lindi në Durrës në vitin 1960. Ai ka qenë i lidhur në martesë me aktoren Rozeta Ferri dhe së bashku kanë një vajzë.

SI U SHPREHEN KOLEGET

**Reshat Arbana**: Kjo është jeta, nuk ke ça bën. Do të mësohemi me këto gjëra. Në një periudhë të shkurtër u ndanë nga kjo jetë, Fatos Baxhaku, Gjergj Xhuvani dhe tani së fundmi edhe Xhevdet Ferri. Ngushëllime nga shpirti, të rrojnë e ta kujtojnë. Nuk ka fjalë. Në këto kohë nuk kemi fjalë sepse është tronditëse

**Rajmonda Bulku:** Ne jemi duke punuar, jemi në skenë duke vënë një shfaqje, dhe na lajmëruam. U shokuam, jo se nuk e prisnim me thënë të drejtën por lajm i fundit i tmerrshëm. Më vjen shumë keq, nuk e di, mendoja se mund të ndodhte ndonjë mrekulli kur ai është bërë gjysh. Mendoja se ajo qënie që do të vinte në jetë mund ta tjetërsonte. Por jetoi shumë pak si gjysh i lumtur.
Njeriu gjithmonë shpreson prandaj i thoja që do të vijë një atmosferë tjetër në shtëpinë tuaj me lindjen e bebit. Por nuk di çfarë të them, njeriu shpreson deri në fund. Por tani na ra kështu papritur. Ishte një student i shkëlqyer, serioz, një aktor që premtonte shumë, shumë i ditur, fjalët më të mira do të thoja. Me një familje, me vajzën, bashkëshorten…Më vjen keq që ju iku dikush shumë i dashur, shumë i shtrenjtë, shoku i tyre. Ishim në mes të punës dhe ngelëm, ngrimë, kur e morëm lajmin”
**Viktor Zhusti**: O Zot, është e paimagjinueshme.
Më mori dikush në telefon më tha, a mund të na thoni dy fjalë për Xhevdetin? Po pse çfarë ka? i thashë. Ka ndërruar jetë. O zot, nuk e di çfarë të them. Është gjëja më tronditëse që kam patur në këtë periudhë. Dua ti shpreh ngushëllimet gruas, vajzës, të gjithë njerëzve që kanë punuar bashkë me të.
**Ndriçim Xhepa**: Mund të jem personi i fundit nga njerëzit e artit që e kam parë mbrëmë. Duke përjashtuar familjarët. Unë sa e mora lajmin që ishte shtruar në spital, kam shkuar aty. Bënë një lloj tolerance ata mjekët. Ndoshta bëra mirë, që shkova për ta parë. Nuk e di….sepse ishte në gjendje shumë të rëndë. Ishte me frymëmarrje me aparat. Kam komunikuar pastak me të shoqen, nëse mund të bëhej ndonjë përpjekje. Por fundi ishte shumë i shpejtë, në 24 orë. Shumë e dhimbshme sepse ishim shumë miq bashkë, ne përkojmë edhe si kohë, si moshë kemi filluar në të njëjtën moshë bashkë. Kontributi më i madh i Xhodës ishte në një mori filmash që ka në kinematografi. Ishim bashkë te “Dasma e Sakos” te “Delegacioni”. Ishte vërtet një djalë i zgjuar, me shumë bagazh, një aktor me shumë shije.

Vullnetarët nga Amerika organizojnë garë recitimi

December 13, 2019 by dgreca

Në Garën Nacionale të Recitimit të Poezisë në Gjuhën Angleze marrin pjesë nxënësit kosovarë/

-Grupi i parë i Korpusit të Paqes prej 25 vullnetarësh kanë mbërritur nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës në Republikën e Kosovës në 8 Qershor 2014/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul Jashari

PRISHTINË, 12 Dhjetor 2019/ Nxënësit kosovarë marrin pjesë në Garën Nacionale të Recitimit të Poezisë në Gjuhën Angleze.

Ambasada e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Prishtinë në njoftimin e dërguar thekson se, nxënësit finalistë nga e gjithë Kosova të klasave 3-12 do të konkurrojnë në garën e katërtë vjetore Po-e-Zë.

“Po-e-Zë është një konkurs nacional recitues i organizuar nga Vullnetarët e Korpusit të Paqes në Kosovë. Nxënësit do të recitojnë poezi në gjuhën angleze dhe do të vlerësohen nga juria profesionale. Do të zgjidhen tre fitues për secilën grupmoshë (shkollë fillore, e mesme e ulët, dhe e mesme). Qëllimet e kësaj gare janë përmirësimi i aftësive të nxënësve në gjuhën angleze, rritja e vetëbesimit të tyre, dhe që ata të krijojnë një zonë për kreativitetin dhe vetë-shprehjen e tyre”, bën të ditur njoftimi.

Ngjarja është planifikuar për të premten, me 13 Dhjetor 2019, me fillim në ora:12:00, në Amfiteatrin e Bibliotekës Kombëtare të Kosovës në Prishtinë.

Në 7 Gusht 2019 në Prishtinë kanë bërë Betimin Solemn të shërbimit 38 Vullnetarë të rinj të Korpusit të Paqes të Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Kosovë në një ceremoni të hapur me Himnet e dy vendeve.

Vullnetarët në ceremoninë e sotme u prezentuan para Ambasadorit Amerikan në Kosovë Philip Kosnett nga ana e Drejtoreshës së Korpusit të Paqës, Dr. Darlene Grant, ndërsa të ftur ishin edhe anëtarët e familjeve nikoqire.

“Puna me Korpusin e Paqes është ndër kënaqësitë më të mëdha të punës sime si ambasador”, tha Kosnett.

Ambasadori i tashëm Amerikan në Prishtinë përkujtoi se, për herë të parë ka shërbyer në Kosovë në 2003-n, para se të ishte programi i Korpusit të Paqes.

“Kur erdha vitin e kaluar u ngazëllova kur mora vesh se prej vitit 2014 ishin më shumë se 220 vullnetarë që kishin shërbyer në komunitete nëpër tërë Kosovën, duke sjellë energji dhe entuziazëm, kureshtje dhe njohuri – si dhe gatishmëri për të nxënë dhe për të mësuar. Kur bashkëshortja ime, Alisoni dhe unë udhëtojmë nëpër vend, gjithmonë përpiqemi të gjejmë kohë për t’i vizituar vullnetarët e për t’i falënderuar për përkushtimin e tyre, për të dëgjuar mendimin e tyre se si SHBA-ja mund të vazhdojë ta mbështesë Kosovën në shtegtimin e saj drejt paqes, drejtësisë dhe mbarësisë për të gjithë qytetarët”, u shpreh Ambasadori Amerikan Kosnett.

.Grupi i parë i Korpusit të Paqes të Edukimit në Gjuhen Angleze prej 25 vullnetarësh kanë mbërritur nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës në Republikën e Kosovës në 8 Qershor 2014, ndërsa betimin solemn e dhanë në 20 Gusht. Batimin e dhanë pas trajnimit parapërgatitor në komunitetet kosovare, si edhe grupet e viteve tjera që pasuan.

Para se të shkonin në pikat e tyre të shërbimit në Kosovë, vullnetarët Korpusit Amerikan të Paqes u aftësuan për tre muaj në mënyrë gjithëpërfshirëse për aspektet ndërkulturore, gjuhësore dhe teknike.

Korpusi i Paqës filloi programin e tij të parë në Kosovë me ftesë të presidentes së atëherëshme Atifete Jahjaga, e cila në 9 shtator të vitit 2013 me ambasadoren në atë kohë të SHBA-së në Prishtinë, Tracey Ann Jacobson, nënshkruan marrëveshjen ndërshtetërore për hapjen e programit të Korpusit të Paqes në Kosovë.

“Me këtë marrëveshje, Kosova bëhet shteti i 140 nikoqir i Korpusit të Paqes, organizatë kjo e vullnetarëve Amerikanë e themeluar nga Presidenti Kenedi, që me dekada kanë ndërtuar ura të miqësisë mes popujve përreth botës”, theksoi presidentja kosovare në ceremoninë ku ishte edhe drejtoresha e atëherëshme e Korpusit Amerikan të Paqes, Helen Lowman.

Vullnetarët e Korpusit të Paqes janë të përkushtuar ndaj ndërtimit të kapaciteteve lokale dhe zhvillimit të qëndrueshëm në nivelin bazë, për dallim nga financimi tradicional i zhvillimit.

Korpusi i Paqes nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës ka marrëdhënie të frytshme me popullin dhe Qeverinë e Kosovës.

Korpusi i Paqes ka rrënjët në vitin 1960 kur senatori i atëhershëm John F. Kennedy i sfidoi studentët e Universitetit të Michigan-it për t’i shërbyer shtetit të tyre në kauzën e paqes duke jetuar dhe punuar në shtetet në zhvillim. Nga ky frymëzim u ngrit një agjenci e qeverisë federale e përkushtuar ndaj paqes dhe miqësisë botërore.

Tre qëllimet fillestare të Korpusit të Paqes mbeten të njëjta: 1. T’i ndihmojë popujve të shteteve që janë të interesuara për t’i plotësuar nevojat e tyre për persona të kualifikuar; 2. Të ndihmojë në promovimin e të kuptuarit më të mirë të amerikanëve nga ana e popujve që shërbehen; dhe 3. Të ndihmojë në promovimin e të kuptuarit më të mirë të popujve tjerë nga ana e amerikanëve.

CITADELA , MUNDËSI E PASHFTRYTËZUAR PËR SKENË VERORE

November 1, 2019 by dgreca

Në sajë të kaluarës së tyre historike qytetët e vjetra janë shpallur monumente të mbrojtura më ligj dhe si të tilla janë në favor të avancimit të vlerave të përgjithshme e në veçanti të turizmit kulturor, ndërsa pjesë të tyre janë restauruar dhe përshtatur për veprimtari kulturore, të njohura me emërtimin skena verore, ku shfaqen programe kulturore, ndërsa në këtë aspekt përjashtim bën Kalaja e Ulqinit, e cila ndonëse ofron mundësi optimale deri më tash pushteti lokal nuk ka treguar interesimin e duhur për investime të tilla, nga del se kultura ka qenë vazhdimisht në margjina të interesimit të tyre si në të kaluarën edhe në ditët tona.

Shkruan: DR.Nail Draga/

Në kuadër të Kalasë së Ulqinit, përkatësisht të kompleksit muzeal ekziston Citadela, e cila është e njohur në popullatën vendase me emrin Shkalaja. Kemi të bëjmë me pjesën veri-lindore të Kalasë, që është pjesa më e lartë e qytetit ku gjurmet e banimit na çojnë deri në parahistori, ku janë të pranishën mbetje të gurëve ciklopikë. Kjo hapësirë deri para pak kohe ka qenë e pa restauruar, përkatësisht e pa konservuar dhe e pa përshtashme për vizitorë. Si e tillë ajo mund të trajtohet në shumë aspekte, ku vendin parësor e zenë ai historik, arkitektonik duke mos anashkaluar ate turistik. Dhe, nuk ka si të jetë ndryshe se kemi të bëjmë me pjesën integrale të këtij qyteti të vjetër me histori dymijë e pesqind vjeçare. Por, në sajë të rrethanave ekzistuese kjo pjesë e Kalasë nuk ka qenë e mundur të vizitohet nga turistët sepse ishte në gjendje të mjerueshme, përkatësisht e pa konservuar.

Por, me angazhimin e Qendrës konservuese e arkeologjike nga Cetina, në sajë të mbeshtetjës së një projekti nga Ministria e Kulturës, përmes Programit të Mbrojtjes dhe Ruajtjes të të Mirave Kulturore për vitin 2019. Skuadra multidisiplinore ishte e formuar nga ekspertët e konservimit, siç janë arkitekturët, historianë të artit dhe arkeolog, ku punimet në Shkala u realizuan gjatë muajve shkurt-mars 2019. Ishte ky angazhimi konkret pas vitit 1983, kur është bërë restaurimi komplet i Kompleksit muzeor të Ulqinit i cili ka qenë i shkatërruar nga termeti i vitit 1979.

Shkalaja hapësirë e pashfrytëzuar?

Në sajë të të dhënave historike, Kalaja e Ulqinit, fizionominë urbane e ka arritur në kohën e sundimit të Venedikut(1421-1571) duke vazhduar më pas nga Perandoria Osmane(1571-1880). Shkalaja i takon periudhës vendedikase, që dëshmohet edhe me mbishkrimin Johani Bolani, në murin që ndanë ate me sheshin e qytetit, i cili ka qenë fisnik venedikas, princ përkatësisht administrator i qytetit(1452-1456).

Pas, konservimit të saj, duke marrë parasysh sipërfaqën e saj dhe mundësitë teknike, pa dyshim se këtu ka mundësi realizimi i një mjedisi për skenë verore. Duke marrë parasysh mundësitë praktike, skena e tillë do të ishte e tipit të montuar metalik, ku do të kishte 130 vende, duke shtuar binën dhe dy dhoma për aktorët. Në sajë të strukturës ekzistuese, skena ka dy hyrje të veçanta njëra për publikun(lindje) dhe tjetra për aktorët(perëndim), duke krijuar një kompozicion aktraktiv dhe funksional.

Një skenë e tillë do të ishte e përhershme, sikurse e kanë edhe qytete të tjera në bregdet si Budva e Hercegnovi, duke qenë një kontribut veprimtarive kulturore në qytetin e Ulqinit. Kujtojmë me këtë rast se gjatë verës në hapësirat e kompleksit të Muzeut në Ulqin organizohet festivali tradicional “Skena verore” tash tri dekada, Por, çështje në vete e kësaj veprimtarie vazhdimisht ka paraqitur skena, sepse ajo nuk ishte e përhershme, por improvizohej çdo verë, herë në njerën apo anën tjetër varësisht prej shijes së drejtuesve të këtij festivali.

Duhet punuar projekti ideor

Fillimisht duhet të punohet në projektin ideor që më pas duhet të mbeshtetet nga pushteti lokal i Ulqinit, por edhe nga subjekte e donator të ndryshëm. Por, sipas disa të dhënave një projekt i tillë nuk paraqet ndonjë ngarkesë të madhe financiare, është e logjikshme qe një projekt i tillë duhet të jetë pjesë e investimeve kapitale të komunës së Ulqinit për vitin vijues. Do të ishte ky investimi i parë kapital në kompleksin e Muzeut pas vitit 1983. Pikërisht modelet identike nga qytetet e tjera duhet të merren në konsiderim dhe përshtatur mjedisit përkatës në citadelën e Ulqinit.

Në Kala si monument kulture i kategorisë së parë përkatësisht në kompleksin e Muzeut, turistët kanë mundësi të vizitojnë muzeun arkeologjik, etnografik, kullen e Balshajve, murin ilir dhe pjesë të tjera, ku duhet shtuar edhe Shkalanë. Rrallë kund mund të ketë një sipërfaqe kaq të vogël, e të gjinden monumente të tilla, nga koha antike e deri në ditët tona.

Shkalaja do të jetë në shërbim të vizitorëve duke qenë një ofertë plus për turizmin kulturor, sepse nga bedemat e saj kemi një pamje ekskluzive në pjesën veri-lindore të qytetit të Ulqinit.

Përfundimisht mungesa e një skene të përhershme dhe funksionale do të zgjidhte shumë probleme të infrastrukturës organizative e cila do të ishte në favor të komunitetit artistik në Ulqin. Mbetet që kjo çështje të mos mbesë vetëm si ide dhe preokupim i rastit, por të avancohet në adresen e duhur, fillimisht në drejtim të pushtetit lokal e më pas edhe gjetiu, për të siguruar mbeshtetje logjistike dhe financiare, për realizimin praktik të një ideje të tillë. Sepse një skenë e tillë nuk ndikon në humbjen e vlerave të këtij monumenti historik, por përkundrazi bëhët valorizimi dhe avancimi i përgjithshëm i tyre, si kudo në botën e qytetëruar.

(Tetor 2019)

Mbylli siparin Edicioni i XXIII i FNP “Ditët e Naimit”

October 22, 2019 by dgreca

DITËT E NAIMIT – MODEL I NDËRKOMUNIKIMIT DHE I PROMOVIMIT LETRAR E KULTUROR/

Prej 17-21 tetor 2019, në Tetovë dhe në Korçë, u mbajt Edicioni i XXIII i Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë “Ditët e Naimit”. Në kuadër të Programit të tij u mbajtën një sërë aktivitetesh si lexime të shumta letrare, përurime librash, ndarje çmimesh letrare, vizita në objekte të ndryshme kulturore e historike në Tetovë, Ohër, në Korçë, në Pogradec etj.

Hapja e ceremonisë së Edicionit të XXIII të Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë “Ditët e Naimit” u bë përmes një performance të bukur fishekzjarresh dhe prezentimit të veshjeve kombëtare ilire/shqiptare para Qendrës së Kulturës “Naim Frashëri”, në Tetovë. Drejtori i Festivalit, Shaip Emërllahu dhe laureatja e këtij edicioni, poetja e njohur angleze Fiona Sampson, vendosën buqete lulesh para shtatores së poetit tonë kombëtar “Naim Frashëri”.

Në hyrje të Qendrës së Kulturës, publikut edhe në këtë hapje iu dhurua antologjia e këtij edicioni dhe 10 libra të tjerë të rinj të shtëpisë botuese “Ditët e Naimit”.

Më pas në Sallën e Madhe u hap zyrtarisht Programi i Edicionit të 23 të Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë “Ditët e Naimit”. Hapjen e bëri drejtori i Festivalit, z. Shaip Emërllahu, i cili pasi përshëndeti të pranishmit dhe ju uroj mirëseardhje, ai në fjalën e tij theksoi se, “Letërsia dhe kultura në përgjithësi, ndër vite kanë njohur modele dhe tipe të ndryshme ndërkomunikimi. Këto nivele dialogimi, të cilat kanë qenë shumështresore, kanë bartur peshën e zhvillimit dhe afirmimit letrar e kulturor.

Kështu, një model i promovimit të diversiteteve të ndërkomunikimit letrar e kulturor është edhe ai i festivaleve ndërkombëtare. Ato kanë qenë dhe vazhdojnë të jenë edhe tani një arenë, ku bashkëbisedohet nga afër në nivel subjekti letrar dhe kulturor, në nivel prodhimi letrar, gjuhësor dhe të atij etnik. Tek ata ekzistojnë hapësira përkatëse për të ngritur urat e një bashkëpunimi ndërkulturor, për të këmbyer përvojat dhe informacionet në mes artistëve, poetëve, njerëzve të muzikës etj, por, edhe në mes të operatorëve të ndryshëm kulturor. Festivalet paraqesin shenjën e një lëvizshmërie të përbërësve të strukturës së trashëgimisë dhe të diversitetit kulturor. Ata janë një kuvend, i një ndërkomunikimi shpirtëror e frymor, i një kryqëzimi të prirjeve dhe rrezatimeve të vlerave të zhvillimit të popujve nga qytetërime të ndryshme. ’’Kultura, dihet se ndodhet në zemër të qytetërimit dhe zhvillimit njerëzor’’. Kualiteti i qytetërimit, ndikohet nga performanca e ndërtimit të një bashkëbisedimi, pra, “nga cilësia thelbësore e kuvendimit frymor dhe shpirtëror’’.’’Shpirti i një populli, thotë Boske, pasqyrohet në poezinë e tij, më mirë se, në çdo formë tjetër të artit’’. Dialogimi i eksperiencave, koncepteve e ideve letrare të popujve të ndryshëm, përmes takimeve letrare dhe kulturore të formatit të një shënjuesi kulturor e letrar, shpërfaq më së miri ngecjet dhe ecuritë përkatëse të tyre”.

Më tej ai nënvizoi se, “Një model i këtillë i ndërkomunikimit bashkëkohor letrar e kulturor është padyshim edhe Festivali Ndërkombëtar i Poezisë ’’Ditët e Naimit’’, i cili në krye të herës, e gjykoi si të domosdoshme rivendosjen e një infrastrukture moderne ndërkomunikimi me kulturën dhe letërsinë e huaj. Ky festival, ka marrë dimensionin e një institucioni të shquar kulturor, (…) aktivitet ky, ku takohen jo thjesht poetë e vendeve të ndryshme të botës, por para së gjithash, kulturat e popujve, si dëshmi komunikimi, njohjeje e stime reciproke. Ai u bë prurësi dhe përhapësi i llojit të vet të multikulturalizmit, ku kryefjala është poezia, kjo ’’formulë magjike që i lidh njerëzit dhe popujt’’.Gjithashtu

Në fillim të orës së madhe letrare ‘Globi poetik’, aktori Arsim Kaleci recitoi poezinë himn të Festivalit, “Fjalët e Qiririt” të Naim Frashërit. Më pastaj, poetët e ardhur nga vende të ndryshme të botës, lexuan poezitë e tyre si; Antoine Simon (France), Fiona Sampson (Britani e Madhe), Tara Skurtu (SHBA), Tanya Ko Hong (Korea e Jugut/SHBA), Mohamed Rabie (Palestinë/SHBA), Manuel IRIS (Meksiko/SHBA), Aminur Rahman (Bangladesh), Maja Panajotova (Bulgari/Belgjikë), Jan Dost (Siri/Gjermani), Yoana Gruia (Spanjë), Rokiah Hashim (Malajzi), Silke BLumbach (Gjermani), Edvige Gioia (Itali), Xhuzepe Napolitano (Itali), Dorit Weisman (Izrael), Luan Bushkolaj (Holandë), Niki Papoulakou (Greqi) Josipa Gogiç (Kroaci), Abdelkarim Khalki (Tunis), Katerina Gogova (Maqedonia e Veriut), Naida Mujkiç (Bosnjë dhe Hercegovinë), Mitko Gogov (Maqedoni e Veriut), Besnik Mustafaj (Shqipëri), Arjan Kallço Shqipëri), Anton Papleka (Shqipëri), Kujtim Shala (Kosovë), Ndue Ukaj (Kosovë), Bujar Plloshtani dhe Burhanedin Xhemaili (Maqedoni e Veriut).

Ndërkaq, anëtari i Jurisë, Xhelal Zejneli, lexoi motivacionin që Juria e përbërë nga Prof. dr. Ymer Çiraku (kryetar), Ndue Ukaj dhe Xhelal Zejneli (anëtarë) ia ndanë para një muaji poetes angleze Fiona Sampson, çmimin e madh letrar “Naim Frashëri”. “Anëtari i Jurisë së Festivalit, profesor Xhelal Zejneli, paraqiti arsyetimin për dhënien e çimimit letrar “Naim Frashëri”. Poetja Fiona Sampson “është shkrimtare dhe poete mjaft e njohur, që ka botuar deri më tani njëzet e shtatë libra dhe është përkthyer në mbi tridhjetë gjuhë të ndryshme. Ajo është pranuar si anëtare e Urdhërit të Perandorisë Britanike për Shërbime ndaj Letërsisë dhe njëkohësisht, si anëtare e Shoqërisë Mbretërore të Letërsisë. Është profesoreshë e Poezisë në Universitetin e Roehampton-it; dhe gjithashtu një kritike, shkrimtare libretesh dhe redaktore botimesh. Ndër çmimet që ajo ka marrë deri më tani, përfshihen disa të tilla si: Njudigate Prize, Cholmondeley Auard, Hauthornden Fellouship, si dhe çmime ndërkombëtare në SHBA dhe në disa vende të tjera të botës. Poezia e Fiona Sampson, përcjell botën komplekse të njeriut të sotëm, me tërë vibracionet shpirtërore dhe relievin e botës egzistenciale të tij. Prej kësaj poezie, burojnë për te lexuesi kumte të thella, të endura këto me një gjuhë të pasur poetike, me larmi stilistike e shtresa të dendura kuptimore. Është poezi natyrale, që endet magjishëm në valëzimin e kaltër të liqeneve të dalë prej mitesh, që pastaj depërton në skutat e fshehta të botës, për të dëgjuar gjithëshka, deri edhe zërin e milingonave që nën pemë ngrenë foletë e tyre sekrete… Vlerësimi dhe vendimi i jurisë për dhënien e çmimit të Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë “Ditët e Naimit”– për poeten nga Anglia, Fiona Sampson, është vlerësim për krijimtarinë e pasur dhe të çmuar të saj, si dhe shprehje e vlerësimit të lartë për gjuhën e bekuar të poezisë, e cila, me magjinë e artit të saj, ka aftësinë që që t`i kapërcejë kufijtë gjuhësorë dhe regjionalë dhe të kthehet në një pasuri shpirtërore për njerëzit, kudo në botë”.Më pas Drejtori i Festivalit, Shaip Emërllahu ia dorëzoi çmimin e madh ‘Naim Frashëri’, i cili jepet për “Vlera të larta estetike dhe artistike”, si dhe ia dorëzoi titullin Anëtar Nderi të Festivalit, poetes së njohur angleze Fiona Sampson.

Me këtët rast, laureatja Sampson, falenderoi organizatorët dhe Jurinë për dhënien e këtij çmimi të lartë të Festivalit.

Titullin e lartë, Anëtarë Nderi të Festivalit, deri tani, e kanë marrë shkrimtarët dhe intelektualët e njohur, si Ismail Kadare (Shqipëri), Desmond Egan (Irlandë), Thomas Tidholm (Suedi), Manlio Argueta (Salvador), Abdellatif Laabi (Marok), Fatos Arapi (Shqipëri), Peter Poulsen (Danimarkë), Lionel Ray, (Francë), Eva Lipska (Poloni), Ali Podrimja Kosovë), Craig Czury (SHBA), Tua Forsstrom (Finlandë), Athanase Vantchev de Thracy (Francë), Sebastiano Grasso (Itali), Kuei shien Lee (Taivan), Xhorxh Uallas (SHBA) etj .

Gjithashtu, Drejtoria e Festivalit në këtë edicon ia akordoi titullin Anëtar Nderi që jepet për karierë letrare, intelektualit dhe poetit Besnik Mustafaj

Gjithashtu, në këtë natë magjike të poezisë, poetes boshnjake Naida Mujkiç, iu nda çmimi letrar “Silke/Liria”, që jepet “Për shprehjen poetike”. Ky çmim ka qenë ngritur para pesë vitesh në mbështetje të perpjekjeve të betejës së poetes gjermane Silke Liria Blumbash për të mundur sëmundjen e rëndë të kancerit. Sot, ajo ka tejkaluar këtë sëmundje dhe Drejtoria ka vendosur që ta tërheqë këtë çmim. Para disa kohësh poeti Shaip Emërllahu u laurua me çmimin e madh të Festivalit të Bangladeshit. Ai, për çështje materiale nuk arriti të shkoj që ta marrë. Drejtori i këtij Festivali e kishte sjellë me veti dhe ja dorëzoi në skenën e Tetovës.

Në ditën e dytë të Programit, në sallën e Kuvendit Komunal të Tetovës u bë përurimi i 10 titujve të rinj të shtëpisë botuese “Ditët e Naimit”. Kryetari i Këshillit Komunal të Komunës së Tetovës, Bekim Memeti në fjlalën e tij pasi përshëndeti poetët e Festivalit theksoi se Komuna e Tetovës gjithmonë e ka mbështetur kulturën dhe Festivalin Ndërkombëtar të Poezisë “Ditët e Naimit” dhe do të vazhdojë edhe në të ardhmen që ta mbështesë. Librat e botuar, që u përuruan janë ato të laureatëve të Festivalit, poetit francez me origjinë bullgare, Athanase Vantchev de Thracy: ”Hapni dritaren”, poetes polake Eva Lipska: “Mësohu me vdekjen” dhe e poetit shqiptar Basri Çapriqi: “Perëndim dielli”, pastaj e poetëve të vlerësuar nga ana e e Festivalit si, poetit italian Xhuzepe Napolitano: “10 vjet në Tetovë”, e poetes malajziane Siti Rokiah Hashim: “Rëra e Sri Lavender” e poetit shiqptar Besnik Mustafaj: “Në kërkim të gjuhës”, e Kujtim Shalës “Lethe”, Ekrem Ajruli “Më josh jermia”, si dhe Antologjia e Edicionit të XXIII të Festivalit, “Pema e hijes” dhe Antologjia e poezisë bashkëkohore maqedone, të cilat i përgatiti Shaip Emërllahu. Për këto libra folën poetët dhe studjuesit Besnik Mustafaj, Arjan Kallço, Ndue Ukaj, Xhelal Zejneli, Remzi Salihu, Bujar Plloshtani etj. Kryetarja e Komunës së Tetovës, poetit të njohur Italian Xhuzepe Napolitano i ndau Mirënjohjen “për kontributin e tij të madh në afirmimin e kultures, letërsisë dhe të qytetit të Tetovës”. Mirënjohjen ia dorëzoi në emër të krytares, poeti Bardhyl Zaimi. Napolitane ka shkruar tre libra me ditare lirike për Tetovën dhe Festivalin “Ditëte Naimit”, si dhe ka përkthyer e botuar në Itali një numër autorësh shqiptarë.

Pasdite poetët vizituan vendet kulturore dhe historike të qytetit të Tetovës. Ndërkaq, në mbrëmje në teqenë Arabati Baba u mbajt ora letrare “Poetë dhe vargje”.

Të shtunën, poetët u nisën për në Korçë dhe rrugës vizituan qytetin e Ohrit. Në qytetin e Korçës u mbajt pjesa e dytë Programit të Festivalit në bashkorganizim me Bashkinë e Korçës.

Programi i Edicionit të 23-të të Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë “Ditët e Naimit” u mbyll me orën e madhe letrare ‘Meridiane poetike’, e cila u mbajt në muzeun “Bratko” në Korçë, ku poetët lexuan poezitë e tyre dhe ku u ndanë edhe çmimet e tjera letrare të Festivalit. Këtë mbrëmje e hapi kordinatorja e Programit për Korçë, Jorida Dhëmbi, ndërsa një fjalë përshëndetëse mbajti edhe nënkryetarja e Bashkisë së Korçës, Benila Torrova.

Çmimi që jepet për karrierë letrare ‘Ditët e Naimit’, iu nda poetit palestinez, Mohamed Rabie.

Çmimi për vlera të veçanta poetike ‘Menada’ iu dha poetit, Aminur Rahman.

Çmimin letrar për ciklin më të mirë poetik ‘Oaeneumi’ e mori poeti francez, Antoine Simon.

Çmimin letrar ‘Qiriu i Naimit’ për poezinë më të mirë iu dha poetit maqedon, Mitko Gogov.

Në ditën e katërt poetët pjesëmarrës në Korçë vizituan, shtëpinë muze të Shkollës së Parë Shqipe, muzeun Gjin Milli, Drilonin, shtatoren e poetëve Lasgush Poradeci dhe Mitrush Kuteli… Në mbrëmje, ata me autobus u kthyen në Tetovë.

Poezitë në gjuhën shqipe i lexoi aktori Arsim Kaleci, kurse me piano i shoqëroi pianistja Biondina Selami. Festivalin e moderoi Narta Emërllahu.

Festivali u mbështet nga Ministria e Kulturës së Republikës së Maqedonisë, Komuna e Tetovës, Bashkia e Korçës dhe sponzorët, JU-SM”, “Arbi”, “Parajsa e Sharrit” dhe “Kurtishi”. Ai u ndihmua edhe nga Qendra për Kulturë, si dhe “Karnevalet Ilire”.

Tetovë, 22. X. 2019

NEXHMIJE PAGARUSHA

September 23, 2019 by dgreca

Promovohet libri monografik për Nexhmije Pagarushën/

-Monongrafia për Nexhmije Pagarushën ka përmbledhur gjithë jetën dhe veprimtarinë e saj prej artisteje/

PRISHTINË, -Gazeta DIELLI/Është promovuar sot në mbrëmje në Prishtinë Monografia Nexhmije Pagarusha, një rrëfim personal dhe origjinal i një udhëtimi të mrekullueshëm në jetën dhe krijmtarinë e këngëtares tonë të famshme shqiptare.

Monongrafia për Nexhmije Pagarushën ka përmbledhur gjithë jetën dhe veprimtarinë e saj prej artisteje. I ndarë në 13 kapituj, libri ka paraqitur rrugën e këngëtares nga fëmijëria deri në ditët e sotme. Vetë këngëtarja me rrëfimin e saj jetësor është boshti i rrëfimit të këtij libri. Pjesë shumë e rëndësishme e këtij libri monografik janë edhe intervistat me familjarë, miq, muzikantë e persona të tjerë që e njohin mirë dhe kanë punuar ngushtë me Nexhmije Pagarushën, të cilët e plotësojnë rrëfimin e saj.

Qëllimi kryesor i botimit të këtij libri është që të vë në pah rëndësinë e karrierës muzikore të Pagarushës, e cila përfaqëson një pjesë vitale të trashëgimisë kulturore dhe shpirtërore të vendit tonë. Nëpërmjet dokumentimit dhe rrëfimit të artistes dhe bashkëpunëtorëve të saj, libri ka nxjerrë në pah historinë krijuese të njërës prej këngëtareve më të famshme të muzikës shqipe. Dokumentimi i asaj që e ka karakterizuar këngëtaren, është paraqitur si histori e shtrirë në formë romani me qëllimin që publikut t’i prezantohet i gjithë mozaiku jetësor e artistik i Nexhmije Pagarushës. Libri do të mbetet trashëgimi e institucioneve të vendit dhe brezave të rinj.

Monografia “Nexhmije Pagarusha” me autorë Shaban Maxharraj dhe Elvira Berisha, është realizuar nga Integra me mbështetjen e Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit të Republikës së Kosovës.

Ministria njoftoi se ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Kujtim Gashi, mori pjesë në promovimin e librit monografik “Nexhmije Pagarusha”.

Libri është një rrëfim origjinal dhe personal i një udhëtimi të mrekullueshëm nëpër jetën dhe krijimtarinë e këngëtares tonë të famshme, bilbilit të këngës shqipe në Kosovë, znj. Nexhmije Pagarusha.

Ministri Gashi gjatë kësaj ceremonie solemne tha se Nexhmije Pagarusha në kohën kur Kosova nuk njihej shumë sa i përket kulturës, më zërin e saj u bë shkas që një vend i vogël i Ballkanit të prezantohej ndryshe.

“Ishte zëri i një vajze të re, që nuk e kishte të lehtë përballjen me kohën kur jetonte. Po flasim për vitet e ’50 dhe ’60. Aso kohe vajzat po përballeshin edhe me pamundësinë e shkollimit ndërsa Nexhmije Pagarusha pos një këngëtareje që qysh në fillet e karrierës shihej që do të shkëlqente, nuk e la me kaq. U shndërrua në një shkëlqim që hedhte shkëndiza drite tek bashkëmoshatarët e saj”, tha ministri Gashi.

Tutje ministri Gashi tha se zëri i Bilbilit të Kosovës, pos vokalit të bukur e magjepsës do të ishte thirrje për emancipim. E tillë është figura e saj edhe sot.

“Ministria e Kulturës, e ka për obligim që t’i shërbejë artit e artistëve. Pos kësaj ka për obligim që të jetë pranë vlerave të Kosovës. E fusha e muzikës identifikohet me vlerën që ka mbajtur, mbanë dhe do të mbajë emrin, Nexhmija Pagarusha. Qysh prej marrjes së mandatit si ministër, angazhimin tim e kam fokusuar në disa projekte kapitale. Midis tyre edhe përkujdesin për vlerat që do të jetojnë gjithmonë. E tillë është edhe vepra e zonjës Pagarusha”, theksoi ministri Gashi.“Vitin e kaluar me propozimin e Ministrisë së Kulturës, Qeveria e ka shpallur zonjën Pagarusha “Qytetare me merita të veçanta”, duke i ndarë edhe një pension për këtë titull. Sonte po promovojmë monografinë që paraqet jetën shumëngjyrëshe të këngëtares, ashtu sikurse edhe fotografia me të cilën është ilustruar ballina e librit. Sigurisht që Ministria e Kulturës për zonjën Pagarusha dhe për artistet që shënuan fillet e artit në Kosovë nuk do të ndalen me kaq”, tha ministri Gashi.Po ashtu, ministri Gashi tha se “jemi në proces të nisjes së punës për ndërtimin e qendrës kulturore “Nexhmije Pagarusha” në fshatin e lindjes së këngëtares, në Pagarushë të Malishevës. Me këto projekte të realizuara ju them pa modesti se MKRS-ja dhe unë si ministër do të vazhdojmë të jemi në shërbim të artistëve sikur Nexhmije Pagarusha. Këtë do ta bëjmë jo vetëm se e kemi obligim si institucione, por edhe në respekt të atyre që përmes veprave na shtruan rrugën deri te identiteti i shteti që kemi”.