Kulture – Page 439 – Dielli

Libri i gjenocidit serb, në shtatë gjuhë të huaja dhe 100 faqe shtesë

June 29, 2013 by dgreca

Në një mesazh që ka marrë redaksia e gazetës Dielli nga Prof.dr. Nusret Pllana, libri i shkruar nga ai për gjenocidin e serbëve në Kosovë është përkthyer tashmë në shtatë gjuhë të huaja.Libri ka edhe një risi tjetër, ai është pajisur më të dhëna të reja shtesë, me ngjarje dhe foto të reja. Janë 100 faqe shtesë që hedhin më shumë dritë në masakrën gjenocidale të makinës shtetërore serbe.Ja mesazhi i plotë:

Të nderuar miq të dashur e të paharruar!

E nderuar Vatër

E nderuar redaksi e Diellit

Ju njoftoj se: Ky libër, të cilit i keni dhënë publicitet të merituar (në krye me VATREN Shqiptare), së shpejti pritet të ribotohet për herë të pestë, por i plotësuar edhe me 100 faqe tjera, materiale shokuese dokumentare. Ndërkaq fare në fund të librit, në gjuhën angleze janë edhe vlerësimet, vështrimet, recensionet dhe kumtesat e 21 autorëve ndërkombëtarë, nga Europa dhe bota përparimtare, që pa dyshim se ia shtojnë vlerën, edhe ashtu të veçantë të këtij libri dokumentar, i cili deri më tani është promovuar në 40 qendra botërore. Këtij ribotimi do t’i bashkangjitet edhe DVD – me filmin dokumentar “Rrugëtimi i një libri nëpër botë”, i përkthyer edhe në anglisht e gjermanisht, në të cilin është futur një pjesë e konsiderueshme e promovimit të këtij libri edhe në New York, Washington, Detroid e Melbourne të Australisë. Ndihem tej mase i kënaqur që, bashkëpunimi ynë profesional e intelektual, gjithnjë në shërbim të çështjes kombëtare po rezulton përherë e më suksesshëm.

Ju uroj shëndet e gjithë të mirat në jetë!

I juaji, Prof.dr. Nusret PLLANA

Tregim i jetuar-ËNDËRRA PËR NJË KOSTUM

June 29, 2013 by dgreca

Nga Memisha Gjonzeneli – Tragjasi-I burgosur politik, dekoruar me Medaljen e ARTE ”Naim Frasheri” /

– Hej! Ju të dy, dilni nga rreshti!/

– Kush? – pyeta unë./

– Ti, më tha duke bërtitur, gjithë nerva kapter Ali Rama. Shpejt hekurat./

– Po pse zoti kapter çfarë bëra?/

– Fole në rrjesht, ju e dini që është e ndaluar./

– Po, thash me vete, ke të drejt, unë kishja folur në rresht… /

Ishim afro 1100 të burgosur në repartin 309 në Thumanë, që punonim të uritur deri sa raskapiteshim. Niseshim, në rrjesht për katër, në mengjes herët dhe ktheheshim afër darkës. Ecnim më shume se një orë rrugë për të mbritur tek fronti i punës. Rruga qe një baltë e ngjitur, jo rrall na shoqëronte edhe shiu, dhe kjo, ishte një ditë e tille. Kishte mbi një orë që kishte filluar i shkreti shi. Të burgosurit që kishja afër, i rrëshqiti këmba dhe lopata që mbante në krah më goditi në kokë.

– Më fal, tha ai, nuk doja!

-S`ka gjë, i thash unë, duke fërkuar kokën .

Kapteri që ishte shumë vigjilent e pa gjithë skenën. Na vuri prangat, na i shtërngoi deri në kockë dhe kur mbritëm në kamp na futën në birucë.

* * *

Kështu u njoha me Malon. Ishte dënuar për strehim diversantësh me 18 vjet heqje lirije dhe kishte 5 vjet që vuante në burg. Para një jave kishte mbushur 25 vjeç, ndërsa unë kishja kaluar dy muaj nga mosha 18 vjeç. Të nesërmen, që në mëngjez herët erdhi polici dhe na nxori nga biruca, kishte hallin e realizimit të normës.

Shpejte bëhuni gati për në punë, na urdhëroi ai.

Që nga ajo ditë nuk u ndamë më me Malon. Një ditë më kishin ardhur nga shtëpia për takim, Malua, më ndihmoj, deri sa i rregullova të gjitha ushqimet. Sipas zakonit të të burgosurve atë ditë e mora për drekë Malon, me gjith kundërshtimet e tij.

Malua ishte nga fshatrat e Tepelenës, i gjatë, me trup të rregullt, ishte i zgjuar, dhe kishte mundur të kryente vetëm tre klas gjimnaz. Kishte një mënyrë të foluri që të detyronte ta dëgjoje. Të shikonte në sy kur fliste, në se do ktheje kokën ai menjëherë pushonte, dhe kur e ktheje shikimin ai fillonte prap të fliste. Fillimisht, më trajtonte si më të vogël, po me kalimin e kohës nuk mbante më rezerva, e më shihte si të barabartë me veten.

Fillova t`i tregoja për vështirësit e jetës në qytet, luftën e klasave, dhe ndodhi të tjera. Vuanim nga urija nuk ngopeshim asnjëherë me bukë dhe gjithë natën shikonim ëndërra sikur hanim! Kur i flisja për mjerimin tonë ai m`i ngulte sytë dhe nuk m`i hiqte. Më dëgjonte me shumë vëmëndje, ishte një dëgjues i rrallë, pak njerëz mund të kem parë si ai. Të linte të flisje me qetësi dhe kur ishte i sigurt që kishje mbaruar atëhere fliste, ose pyeste për ato që i kishje folur. Një ditë më pyeti:

– O vëlla, a di të lozësh shah, se ju djemt e qytetit ini më të zhvilluar se ne fshatarët?

– Më dëgjo, i thashë, të kam folur për jetën e veshtirë që kam kaluar, dhe që nuk kam pasur mundësi të luaj.

– Kisha harruar fare, më tha Malua, por unë do ta mësoj këtë lojë të bukur. Kaluan pak kohë duke luajtur shah dhe unë eca shumë përpara edhe natën në gjumë më bëhej sikur lozja shah me dikë. Shumë shpejt u bëmë të barabart, aq sa në shumë lojëra dilnim rremi. Që atëhere e deri sot unë u njoha si shahist i mirë.

Kur kampi u transferua në Laç, ku punohej në ndërtim, u ndamë edhe me Malon. Atë e transferuan në burgun e Burrelit si njeri të rrezikshëm.

* * *

Erdhi edhe dita e lirimit nga burgu. Vura re se njerëzit e mi dhe shoqëria nuk ishin më ata që kishja lënë para se të hyja në burg. Tani duhej të hidhja çdo hap me kujdes dhe gojën duhet ta mbaja kyçur, mbasi ishte shumë lehtë të kthehesha nga kishja dalë, në burg. Duhet të punoja shumë, në mënyrë që të paguaja edhe atë që më ruante e spiunonte që të mos i bija shtetit në qafë, por edhe për të jetuar për vete. Ky ishte mësimi që kishja marrë në burg dhe të them të vërtetën më shërbeu pasi nuk u riktheva në burg si shumë shokë të mi.

Një pasdite kur po kthehesha nga puna më doli përpara një shoku im i burgut. Fillova ta pyes për shokët që kishja lënë ne burg. Shoku im më foli së pari për Malon. Ka një muaj që është liruar, më tha ai. Pas ca ditësh shkova dhe e takova, në një fermë afër Fierit. Ishte gëzim i madh për të dy që takoheshim pas 10 vjetë ndarje. Nuk kishte ndryshuar fare, vetem thinjat tregonin për vuajtjet që kishte hequr në jetë. Fliste si gjithnjë me zë të ulët dhe ngadal. Jetonte vetëm me nënën. Kur u ndamë nxora një zarf ku kishja pak lekë që pata kursyer. Pas kundërshtimeve ai u bind dhe i mori paratë dhe dy pika lot i lagën faqet. Më hodhi dorën në qafë uli koken dhe me turp më tha se babai dhe vëllai e kishin braktisur si armik të popullit. Vëllai iku nga shtepia, sepse nuk mund të rrinte nën një strehë me mua, pas një muaj kishte ikur dhe babai pa dhënë asnjë shpjegim. Më lanë vetëm me nënën, pa asnjë ndihme, e përkrahje. Ti e di, më tha ai, që unë edhe në burg punoja shumë prandaj nuk u mposhta, por vuaj shpirtërisht për mungesën e dashurisë së vëllait dhe babait, por ti po i zëvëndëson ata.

Ti ke plot rezerva dhe forcë për të ecur përpara, i thash unë.

Pas një viti mora nje leter nga Malua ku më njoftonte se ishte martuar me një grua të ndarë nga burri, por edhe atë mezi ia patën dhënë. Njerëzit e sajë kishin pyetur në këshillin e lagjes, te shefi i kuadrit ku punonte dhe në Degën e Punëve të Brëndshme. Ne fund, një ditë të shtune ia shpunë në shtëpi: të trashëgohesh, i thanë njerëzit e gruas dhe mos bën dasëm, se ti ashtu e ke hallin. Nëna u gëzua shumë se tani kishte edhe nuse në shtëpi.

Në një letër tjetër, pas dy vjetësh, ai më shkruante: “Miku im, jam bërë baba, kam një vajzë të bukur dhe tani kam dy ëngjëj: Nënën e shtrenjtë dhe çupën e dashur. Me gruan nuk i kam punët mire. Shpesh kthehet vonë në shtëpi pa pasur arsye. Është bërë brigadiere. Për vajzën nuk interesohet fare. Një ditë vajza po qante dhe ajo i tha “Plaç në vend, pjella e armikut të popullit, më hëngërt shpirtin, kur do të shpëtoj nga ju!”. Nëna e kishtë dëgjur me dhimbje dhe kishte heshtur. Të nesërmen, ndërsa nëna po më percillte, më tha: “Malo, bir, të lutem, mos bën fjale me tët shoqe. Tani kemi edhe vajzën, pastaj nëna mbushi sytë me lot dhe u kthye në shtëpi”. U ndamë me nënën pa kuptuar se përsë m`i dha ato këshilla?” Më von mora vesh se e shoqja e Malos kishte ikur nga shtëpija dhe ishte martuar me Llazin traktoristin e fermës.

* * *

Ne vitin 1990, unë me gjithë familje emigrova në Amerikë. Malua doli në vijën e parë të Lëvizjes Demokratike. Disa herë kishte shkuar edhe në Tiranë për demonstrata dhe kishin dashur edhe ta arrestonin.

Në fillim të vitit 1997, mora një letër nga Malua ku më shkruate: “U lodha së jetuari gjithë këto vite, luftë e pa ndërprer me njerëzit dhe me sistemin. E ndiej veten shumë të lodhur dhe të drobitur. Fituan të gjithë ata që rrinin në hije. Ata po drejtojnë sot dhe nesër.Të shohim si do të na veje halli”.

Vajza e Malos që ishte martuar dhe nga kjo martesë kishin edhe dy djem të vegjël, erdhi në Amerikë. Ajo më foli për ndarjen me babanë: “Atë ditë që u ndam, për herë të parë në jetën time e pash babin të qante. Atë burr që nuk e kishin përkulur dallgët dhe tufani jetës, tani po shihja të qante përpara dy fëmijve.

– Babi, të lutem, mos kështu, i thash.

Ai ngriti kokën dhe fshiu shpejt syte, nuk donte ta shikonin që qante. Pastaj e mori veten dhe me krenari më tha: “Po qaj për ty shpirti im, nuk kam më njeri tjeter në këtë botë, dhe nuk jemi ndar asnjë herë. E dija që do të vinte kjo ditë por … Po qaj edhe për ata yje që ke, që kur lozja me ta më falnin gjithë të mirat e kësaj bote…”

E dëgjoja këtë vajzë, që më tregonte me sytë e mbushur me lotë, por edhe unë nuk mund të rrija pa derdhur lotë për shokun tim krenar që kishte duruar vuajtjet e burgut pa nxjerrë zë, pa derdhur lotë dhe pa humbur shpresat për jetën. Në një moment vajza e mblodhi veten dhe m`u drejtua mua:

– Po ti ç`pate? – më tha ajo.

– E si të mos qaj? – i thash unë – Qaj për jetën tonë, për rininë tonë që humbëm nëpër burgje dhe kampe internimi, pa pasur asnjë faj, për ju fëmijët tanë që nuk paskan mbaruar ende vuajtjet e jetës.

Erdhi edhe dita që vajza e mikut tim u bë qytetare Amerikane dhe e thirrën edhe Malon në Amerikë. Shkova edhe unë për të pritur Malon. Sapo zbriti nga avioni, po na kërkonte me sy, kur, sa pa fëmijët i la në vend ç`farë kishte në duar, dhe u sul drejte tyre. I kapi me të dy duart dhe i futi në gji. Dridhej i tëri dhe dukej sikur nga çasti në çast do të rrëzohej në tokë… Më së fundi e mblodhi veten .. U takua me vajzën e me dhëndërin dhe kur u kthye nga unë më tha: “Vella! Zoti nuk na la larg njeri tjetrit” dhe mu hodh në qafë.

* * *

Une e Malua takoheshim çdo të shtune. Bisedonim dhe shikonim përpara, për të ardhmen, si do të jemi dhe ç`farë do të bëjmë… Një ditë ndërsa po bisedonim në një park, ai më pa në sy dhe më tha:

“Kur të marr lekët e burgut, gjëja e parë që do të bëj, do të blej një kostum të mire bojë hiri. Më fal vëlla, mbase është turp, po une s`kam veshur kurrë kostum, por edhe nuk më është dashur, e ç`më duhej mua kostumi? Do të blej edhe një këmishë, mendoj ta blej të bardh, por kot ta blej të bardhë, unë gjithë jetën s`kam pasur asnjë ditë të bardhë. Do ta blej kafe, kullaron kuq e zi, këpucë, çarape, edhe ato kafe. Them edhe për një palë syze, me gjithë se u kam parë shokëve dhe nuk më kan pëlqyer. Me dy mëndje jam”.

U shtanga, nga kjo ligjiratë e këtij njeriu të vuajtur dhe humba në mendime. Malua me fjalë të thjeshta po tregonte vuajtjet dhe mjerimin nën diktaturë dhe kështu po bënte apologjinë e këtyre njerzëve, ata të gjith ishin si Malua. Fjalët e tij më kujtuan një shok tjetër të burgut, Ahmet Hoxhën. Ishte një njeri që nuk dinte ç`ishte shtarti me sustë, si ishte parfumi i një femre, ç`shije kishte birra apo vera. Ishte një njeri që nuk kishte veshur kurrë një kostum, qoftë edhe prej doku, që nuk kishte fjetur kurrë me një femër… Ahmet Hoxha e kishte kaluar jetën në burg. Ishte arratisur dy herë nga kampet e punës ku kryente dënimin, por nuk kishte mundur të kalonte kufirin…. U arratis për herë të tretë, por u tradhëtua, e kapën dhe e pushkatuan si një armik të rrezikshëm…

Malua nuk më la të mendoja gjatë. Edhe diçka tjeter, më tha ai: “Në xhepin e brendshëm të xhaketës, dua të fus një flamur të vogel plastik që kohët të mos ma prishin. E dua vëlla, më tha, atë flamur, se e kam pasur gjithë jetën në zemër. Prandaj dua ta kem përgjithmon mbi zemrën time. Le të fler me mua, vëlla, më dëgjon? Ti e di që ne luftuam për Shqiperi për liri, e për flamur… “.

U ngrit në këmbë. Ishte bërë si limon në fytyre. Hajde, më tha, se do të ikim në shtepi dhe u nis drejt makinës. Rrugës nuk e hapëm gojën fare. E çova në shtepi dhe kur zbriti krejt i qet, më tha: “Vëlla më fal, të kam thënë fjalë të rënda sot. Por mos harro, jemi burra të kësaj toke”.

Sapo u ktheva në shtëpi mendova se jetës nuk i dihet, prandaj e shkrova amanetin e Malos, që të mos harroja. Që atë ditë më dukej sikur diçka nuk ishte më si më parë. Një ditë kur vajta ta merrja në shtëpi sa hipi në makinë, më dha dorën ta ndihmoja. U habita dhe u shqetësova, dora e tij ishte shumë e ngroht.

– Më duket se ke temperature, i thash.

– Jo, jo, tha ai, jam shumë mirë, nisu, më tha, ç`fare pret?

Koha ishte shum e e bukur.

Ore, më tha Malua, ku po na çon? S`kam kaluar, asnje herë nga kjo rrugë?

Ktheva kokën dhe e pashë me dhimbje, ai njeri kishte humbur ndërgjegjën.

Do kthehemi në shtëpi i thash i shqetesuar.

Jo ore, tha ai, ç`far flet?

Vajtem në park dhe u ulem tek vendi ku uleshim gjithnjë. Por Malua nuk orjentohej dot dhe më tha se është hera e parë që vijmë në këtë vend!

U shqetësova, pa masë dhe ndërsa mendoja ta ktheja në shtëpi, më kërkoi ujë. Vrapova t`i sillja ujë dhe kur po afrohesha pashë dy tre vetë pranë tij, të cilët e kishin shtrirë Malon në stol. Sytë i lëviznin në kontrast me njeri tjetrin. E ngrita ndenjur.

– Kush je ti?, më tha ai.

Sytë mu mbushen me lot, kishja mbetur si i ngrirë dhe nuk dija ç`të bëja. Në këtë kohë mbriti ambulanca. Mora në telefon të bijen dhe i dhash adresën e spitalit. Vajza duke qarë më tha se edhe neve në shtëpi kishte filluat të na ngatërronte.

U ktheva në shtëpi mora penën dhe shkrova këtë letër:”E dashur dhe e nderuar mbesë, të them mbesë se babain tuaj e kam vëlla të madh. Këto që po të shkruaj janë amaneti dhe dëshira e tij” I shkrova me hollësi për ç`fare më kishte thënë Malua. E futa letrën në një zarf bashk me 1000 dollar që të mbuloja sado pak shpenzimet. Malua ndërroi jetë pas një jave në agoni. Në kurorën që porosita për Malon, në respekt të shahut që më mësoi, i futa në të dy anët nga një oficer të bardh shahu, që t`i rrinin përgjithëmon roje, këtij njeriu të thjeshtë dhe të madh njëkohësisht.

* * *

Vajza e plotësoi amanetin e të atit: e veshi të vdekur me një kostum, ashtu siç kishte ëndërruar ai tërë jetën…. Nuk harruan t`i vënë me vete edhe një flamur…

Thomas Simaku winner of the International Competition for Lutoslawski’s 100th Birthday

June 28, 2013 by dgreca

Thomas Simaku has been awarded the 1st Prize of the International Competition for Lutoslawski’s 100th birthday, for his Concerto for Orchestra. The winning composition will receive its world premiere at the final concert of the 2013 Warsaw Autumn International Festival.

The official results of the Composition Competition for Witold Lutoslawski’s 100th Birthday were announced following a press conference held on Monday 24th of June at the Concert Hall of PWM Edition in Warsaw. The jury, consisting of Luca Francesconi, Kazimierz Kord, Magnus Lindberg, Steven Stucky, Paweł Szymaánski and Tadeusz Wielecki, chose Simaku’s work from 160 compositions submitted from 37 different countries. The Concerto for Orchestra will receive its world premiere at the final concert of the Warsaw Autumn International Festival on 28 September 2013. The 10 000 Euro prize is founded by The Minister of Culture and National Heritage of Poland, Bogdan Zdrojewski.
Simaku’s music has been reaching audiences all over Europe and the USA for more than two decades, and it has been awarded a host of accolades for its expressive qualities and its unique blend of intensity and modernism. His works have been selected by international juries for nine ISCM World Music Days, including the 2012 Festival in Belgium. Other international festivals include Huddersfield, Tanglewood, Miami, Zagreb-Biennale, Weimar, Rome, Istanbul, Alicante (Spain), Innsbruck (Austria), November Music Festival (Holland) and Viitassari (Finland). Prestigious awards include the First Prize of the Serocki International Competition (2004), Leverhulme Fellowship, and a three-year fellowship from Arts & Humanities Research Council in London. In 2009, Simaku received a British Composer Award from BASCA for his work Soliloquy V – Flauto Acerbo, which the judging panel described as ‘visionary and entirely original’.

Thomas Simaku is a Reader in Composition at the University of York, and he writes:’This piece would best be described as a voyage in time, where ancient and modern aspects of utterance – musical or otherwise – interconnect and complement each other. It is therefore in this sense of being in concordance – in concert – that the term concerto is metaphorically used here; in other words, a network of relationships between various idiomatic aspects of the musical language is in place and operates throughout the work. The orchestra here is considered as the ideal instrument for bringing this process into life. Each of the four orchestral compartments is embodied with specific musical ideas, and they are in turn singled out by being texturally highlighted for their powerful and/or delicate expressive qualities. But at the same time, the orchestral groups constantly interact with one another, and in a wider context, their modus operandi could well be termed as searching for points of convergence between various orchestral colours, whilst holding on to their own identity. During this process of ‘zooming in and out’, as it were, various instruments form their own ‘alliances’ within this huge sonic palette called orchestra. The work ends with an array of natural harmonics constantly cascading against a background of humanly breathy sounds.’

NJË ZË I FORTË I SHQIPTARIZMËS NGA MËRGIMI PËRMES VALËVE TË RADIOS ”ZËRIT TË ARBËRIT”

June 28, 2013 by dgreca

Në 12 vjetorin e Radios “Zëri i arbrit” ne Norvegji -PËRVJETORËT E SHQIPTARIZMËS SË VUAJTUR JASHT TROJEVE TË TYRE

Shkruan:Shaban Cakolli

Duke medituar disa vjet pas shpalljes së Deklaratës Kushtetuese, e cila në historinë më të re të Kosovës njihet si Deklarata e Pavarësisë, mendoj se dy ngjarje të mëdha e shënuan vitin 1990 që me pietet dhe mburrje do të kujtohen brez pas brezi: Deklarata Kushtetuese e 2 Korrikut dhe Shpallja e Republikës së Kosovës, përkatësisht, miratimi dhe shpallja e Kushtetutës së Republikës së Kosovës, më 7 Shtator të të njëjtit vit, si aktin më të lartë politik dhe juridik të një shteti. Ndërkaq, fundshekullin e XX do ta pasojnë edhe vendimet dhe aktet e tjera jo më pak të rëndësishme se dy të parat: Rezoluta mbi shpalljen e Republikës së Kosovës shtet sovran dhe i pavarur e 22 shtatorit, Referendumi për Republikën e Kosovës shtet sovran dhe i pavarur që u mbajt nga 26-30 shtator të vitit 1991 dhe lufta çlirimtare e popullit të Kosovës.Dy korriku,i themelimit të Radio Zërit të Arbërit,nuk ishte diçka rastësi,ajo ka mundur të themelohet më parë,apo më vonë.

Historia na mëson se shpërnguljet e para masive të ilirëve nga trojet e tyre,u bënë që në vitin 167 para erës sonë,kur mbreti i mundur Ilir Genti me dhunë u dëpërtua në Romë nga konsuli romak Pal Emili,i cili shëndroi 150.000 banorë ilir në skllav.Nga atëhere nëpër rrjedhat e historisë shqiptarët përjetuan dukurinë e hidhur të shtegëtimeve,ekzodeve dhe emigrimeve masive.

Shtegëtimet e tilla nuk bëheshin thjesht për të marrur botën në sy,por kishin shkaqet e tyre, ushtarake,ekonomike,politike,ideologjike e të tjera.Nga atëhere e deri më sot,armiqët tanë kishin qëllime të qarta ndaj nesh: Të na i rrudhin sa më shumë që ishte e mundur trojet tona etnike,zvogëlimin e popullatës sonë duke bërë elaborate rreth çfarosëjes sonë duke zbatuar dy forma dhunash: këto ishin dy lloj dhunash ajo fizike dhe kulturore,që asnjëra nuk ishte më pak e rrezikshme se tjetra.Nga luftërat e njëpasnjëshme nëpër shekuj,shqiptarët në trojet e tyre,por edhe ata të përndjekurit me dhunë nga atdheu,arritën të mbijetojnë duke ruajtur gjuhën e tyre amtare,traditën dhe kulturën,doket dhe zakonet shqiptare brez pas brezi, duke i mbajtur gjallë karakteristikat kryesore të bërthamës sociale-familjen shqiptare.

Kështu ndodhi edhe viteve të 90-ta,kur pushtuesi për qëllimet e tij të errëta na shpërndau me dhunë nëpër botë,duke menduar se kësaj radhe na tjetërsoi.Fati e deshti se kudo nëpër vendet e botës ku kërkuam strehim,patëm veprimtarë të devotshëm të çështjes kombëtare,që veprimtarinë e tyre kombëtare në atdhe e patën zhvilluar ilegalisht,por në mërgim e zgjëruan aq më tepër,për të internacionalizuar çështjen tonë në vendet ku ishim strehuar.

Njëri nga veprimtarët tanë,që fati i keq e përplasi në Norvegjinë e largët ishte Imri Trena. I vetdijshëm për pasojat që do të kishte atdheu dhe popullata jonë,nëse ne do të qëndronim duarkryq dhenave të huaja,u vu në shërbim të atdheut.Ai mori disa nisma që përshumkend

dukeshin të pamundshme.Nismat e tij kishin qëllime të ndriçonin sado që do të mundnin errësirën që kishte rënë mbi popullatën tonë të pushtuar.Ky ndriçim kërkonte mund,sakrifica,,guxim, vendosmëri dhe vetbesim,por për veprimtarë të ngulitur si ishte miku Imri Trena,kjo nuk ishte e pamundur.Dy nisma që i shquaj ndër më të shejtat që mori veprimtari kombëtar,krijuesi dhe mësuesi Imri Trena i mori mbi supe,janë nisma pa të cilat mërgata jonë do të ishte e varfur dhe e asimiluar.

Një nismëtarë për hapjen e shkollave shqipe në Norvegji në baza vullnetare,për të i mësuar rininë dhe shpresën tonë të njohin e të duan atdheun,gjuhën,kulturën dhe traditën kombëtare,të lexojnë e shkruajnë shqip,të njohin gjeografinë dhe historinë e atdheut,pishtarët e atdheut,traditat,doket zakonet e simbolet kombëtare,ishte nisma më e ndritshme e këti veprimtari që po shpëtonte një rini të pafajshme nga asimilimi.Ai bashkë me znj.Shemsije Trena kanë bërë shumë për arsimimin e fëmijëve shqiptarë.Nisma tjetër ishte hapja e një mediumi,në të cilin kërkohej një zë i fortë, zë i cili përpiqej të bashkoi faktorin shqiptar në emigracion në një front të përbashkët,zë që do të protestonte kundër shtypjeve,burgosjeve dhe vrasjeve shqiptare,zë i cili lehtësonte mërgimtarët, i lidhte me atdheun dhe i njihte me aktualitetet në atdhe,e shumë të mira tjera.

Ky medium u nis me një zë të fortë,përmes valëve të Radio Zërit të Arbërit,me 2 korrik 2001,dhe sot me dy korrik 2011,po të i lëmë anash mundin,përpjekëjet,kushtet në të cilat u ngrit ky medium, po kremtojmë dhjetë vjetorin e kësaj pune të ndritshme,ku të gjithë jemi të gëzuar dhe krenar për këtë punë të këtij mediumi.Meritat i takojnë mikut tonë veprimtarë z.Imri Trena,por edhe atyre që u radhitën në ndihmë për të mbajtur gjallë këtë medium,si:Ali Rexhepi,Shemsije dhe Majlinda Trena,Driton Jashari,Shemsi Rukofci dhe disa të tjerë që ndoshta unë edhe nuk i njoh, por shpesh e kanë thënë pa i hy kujt në hak,stafi i kësaj radioje.Gëzimi është aq më i madh, kur dihej se në fillim të nismës ky medium përshumëkend dukej si një pikë uji në shkretëtirë,por me punë e përkushtim sot u bë emër që në historinë e së nesërmes sonë,do të lakohet në të gjitha rasat e kombtarizmit shqiptar.Radio”Zëri i Arbërit” jo vetëm që arriti të i bashkoi shqiptarët në mërgim,por i bashkoi edhe shqiptarët e mbarë trojeve etnike dhe sot janë pranë valëve të tijë.

Radio Zëri i Arbërit në Norvegji tani kremton 12 vjetorin e punës së suksesshme. U themelua më 2 korrik tė vitit 2001 në qytetin e vogël, por të bukur Universitar Ås i cili gjendet afro 30 kilometra nga pjesa verilindore e kryeqendrës Oslo. Që nga fillimi u ballafaqua me kushte financiare, por mbijetoi falë sakrificës së punës vetëmohuese tė stafit. E vecanta e këtij mediumi është kultivimi dhe ruajtja me plot gjelozi e vlerave kombëtare ku që nga fillimi i punës iu është thënë STOP pseudovlerave. Radio Zëri i Arbërit sot ka pushtuar botën dhe dëgjohet edhe në Zelandën e Re e gjetiu kudo që ka shqiptar.

Me rastin e 100 vjetorit të PAVARĖSISĖ SĖ SHQIPĖRISĖ dhe të 12 vjetorit tė punës, së shpejti do të del në dritë libri me emrin: “Me Zërat e Zërit tė Arbërit” – një monografi për punën e këtij mediumi, nga autori Imri Trena.

Imri Trena u lind më 1961 në fshatin Begrace të Kaçanikut. U diplomua në Fakultetin e Bujqësisë në Prishtinë. Në vitin 1999 bashkë me familje migroi në Norvegji, ku jeton dhe vepron sot e kësaj dite. Me vetiniciativën e tij, në vitin 2001 themeloi Radiostacionin Regjional “

Zëri i Arbërit”, medium ky tjejet i rëndësishëm për bashkatdhetarët tanë që jetojnë në Oslo e rrethinë. Është kryeredaktor i kësaj radioje, si dhe arsimtar i Shkollës Shqipe në Oslo, që nga viti 2000. Eshtë anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës dhe ka botuar këto vepra: “Buzëqeshja e tretur”, “Plagë në zemër”, „Shtegtimi i shqipeve”, “Prapa grilave”, “Kosova ime e madhe”, “Andej është Kosova”, „Rruga e hidhur”, “Dhembje e lot”, “Në Kampin Bjonerbek”, “Aromë manushaqeje”, “Mall i (pa)shuar, “Me zërat e Zërit të Arbërit” – “NETËT E BARDHA”;”Migrimet e para të Shqiptarëve në Norvegji”,ka zënë vend në një antologji Rumune,si dhe antologjive”Trinomi i Lirisë” dhe “Një Shekull Dritë”,botuar nga LSHAKSH në Gjermani.Shpesh mendoj me vete:Ku e merr këtë burim force,energjie,ky njeri i madh Imri Trena?Ai nuk bënë gjumë,ai punon në shkolla,radio,ka obligime familjare,gjenë kohë të mirret me krijimtari dhe ka botuar dhjetëra libra në poezi e prozë.

Për Imri Trenën dhe Radio Zerin e Arbërit ka shumë për të thënë.Në një vështrim të shkrimeve të shkurtëra nuk mund të i themi dot të gjitha,por ja për një dhjetëvjetorë të sukseseve janë disa që meodomos duhet të i evidentosh.Puna e madhe,angazhimi,kujdesi për bashkëatdhetarët në mërgatë dhe gjitha trojet shqiptare,përkrahëjen e sakrificave për çlirim,përpjekëjet për integrim të mërgimtarëve tanë në mesin e shoqërive ku jetojnë,mbrojtëja dhe pasurimi i gjuhës amtare, dokeve,traditave ,kulturës,sukseseve dhe sjelljeve të vlerave të mirëfillta,edhe pse nuk i cekëm të gjitha,por që janë shumë të lidhura me Zerin e Arbërit.Radio Zëri i Arbërit është një zë i ëmbël shqip,që dëgjohet nga Norvegjia e largët,i vetmi mjet i ndriçimit dhe përparimit moral të shqiptarëve jashtë atdheut,me të cilin jo vetëm që duhet të jemi krenarë ne,por që edhe fëmijët tanë do të jenë folës dhe mbrojtës së gjuhës sonë amtare,gjuhë e shejtë që ndihmon zhvillimin kulturor dhe intelektual të rinisë sonë të mërguar.Për mërgimtarët tanë kudo që ndodhen,ky zë duhet të jetë shpëtim, zë që mbanë gjallë mërgimtarët,që u jep kurajo dhe shpresë,që i lidhë me botën shqiptare, zë që i mëson fëmijët të duan atdheun,zë që na mundëson të dëgjojmë fjalën e bukur artistike,që të njeh me shkrimtarin,poetin,piktorin,artistin e këngëtarin shqiptarë si njohëm:Riza Sheqirin,Agim Doqin, Martin Çunin, Halil Xanin,si njohëm piktoren dhe poeten Valdete Berisha,Rita Salihun, Hasan Qyqallën e ,Sabit rRrustemin, eshumë të tjerë…deri këto ditët e këtij muaji,kur në studion e kësaj radioje kombëtare.

pati fatin të intervistohej shkrimtarja dhe poetja më e re nga Kosova,znjsh.Qëndresa Halili.

Këtu njohëm këngëtarë e artist si: Shqipe Kastrati, Nazire Jaha, Selvete Tërstena-Halili, Shengyle Berisha-Shega, Emine Hasimi, e shumë tjerë që nuk mund të i përfshijmë në këtë shkrim kalimthazi.

Në Radion Zëri i Arbërit njohëm gjitha thesaret në gjuhën e Perendisë,gjuhën e ëmbël dhe të fuqishme shqipe jashtë atdheut tonë,me të cilen duhet dhe kemi me çka të krenohemi.

Dorën në zemër,unë kam arritur më vonë në inkuadrimin e këtyre valëve të shejta të Zërit të Arbërit,por nga koha që jam këtu e kam përcjellur veprimtarinë e shquar kombëtare të mikut tonë Imri Trena,poet,prozator,mësues dhe kryeredaktor i Radio Zërit të Arbërit,dhe më ka rënë në sy një punë e tij me shumë përkushtim e dëshirë të zjarrtë për kombëtaren,për bashkimin e shqiptarëve.Një punë e tij plot mund,sakrifica,por plot qëndresë dhe suksese,pa asnjë lëkundje që nga themelimi e deri në dhjetëvjetorin e saj,është gëzim jo vetëm për te dhe stafin, por për të gjithë ne dëgjuesit që dijjnë dhe duan të çmojnë vlera.Në këtë korrik,në këtë dhjetëvjetorë të punës së tij të ndritshme,miku ynë Imri Trena ndodhet në vendlindje me siguri për të u çmallur por jo për të pushuar!Ai nuk njeh pushimin,nuk pajtohet me gjumin dhe këtyre ditëve pushimi në vendlindje iu është rrekur një pune mjaft me përkushtim,punë mjaft e rëndë por dëshirë e zjarrtë

e tijë,që dëgjuesëve dhe brezave që vijnë të u lihet diçka e shkruar,për jetën e mundimshme në mërgim,për përpjekjet e tyre,për kontributin e dhënë në këtë radio,për ruajtëjen e gjuhës, kulturës e traditës në mërgim,për biografitë,shkrimet,krijimet dhe gazmoret,fjalët e urta,kuizet, gjëegjezat e dëgjuesëve të kësaj radioje.Të gjitha këto miku ynë i palodhshëm Imri Trena po punon t’i fus në një libër voluminoz, titulluar “Zërat e Radio Zërit të Arbërit”.

Ky libër do të jetë libër thesaresh,dokumentar,historik,mund të e quajmë antologjik,por unë do ta quaja libër kujtimi që do u shërbej brezave.Ky libër do të jetë i pasuruar me plot fakte ,se kanë jetuar në kohë dhunash e përndjekëjesh shumë shqiptarë në mërgim,që edhe sot jetojnë atje,e që ndoshta do të jetojnë edhe në të ardhëmen,por që kanë ruajtur shqiptarizmën e plotë, të hapur,një shqiptarizëm real,libër i bazuar në fakte dhe një analizë të hollësishme.

Sot, sikur kam lënë menjanë gjitha preokupimet,jam veshur në shpirt me gëzimin dhe petkun festiv për këtë përvjetor të sukseshëm të këtij zëri të arsyeshëm kombëtarë,zërin e Radio Zërit të Arbërit.

I nderuari kryeredaktor I Zërit të Arbërit,miku i Shtrenjët Imri Trena, i nderuari miku Ali Rexhepi, Driton Jashari, të nderuara znj.Shemsije dhe Majlinda Trena, të nderuar dëgjues motra dhe vëllezër që dëgjoni dhe kontriboni në Radio Zërin e Arbërit, urime, shumë urime për këtë Përvjetorë të punës të ndritshme kombëtare të Radio Zërit të Arbërit.

Paci shëndet, harmoni familjare gjithnjë pranë Radio Zërit të Arbërit,duke uruar që ky medium i shejtë të jetoj shekuj të tërë.

Thoma SIMAKU fitues i Cmimit Ndërkombëtar Lutoslawski

June 28, 2013 by dgreca

Këto ditë në Varshavë u shpallën resultatet e konkursit ndërkombëtar të kompozicionit i organizuar për nder të kompozitorit të madh polak të shekullit XX Witold Lutoslawski në 100 vjetorin e tij të lindjes. Juria ndërkombëtare e përbërë nga personalitete muzikore nga Amerika, Finlanda, Italia dhe Polonia, nga 160 konkurues prej 37 vendeve të botës shpalli fitues kompozitorin shqiptar Thoma Simaku, duke i akorduar atij cmimin e parë për veprën Koncert për Orkestër. Ky cmim prej 10 000 Euro jepet nga Ministri i Kulturës dhe Trashëgimisë Kombëtare të Polonisë Z. Bogdan Zdrojewski. Vepra e Simakut do të ekzekutohet për herë të parë në natën finale të Festivalit Ndërkombetar ‘Vjeshta e Varshavës’ me 28 shtator 2013. Cmimi i dytë, i tretë dhe inkurajues iu dha respektivisht kompozitorëve nga Anglia, Rusia, dhe Japonia.

Simaku:“Kjo është një ngjarje tepër e rendësishme, dhe një nder i vecantë për mua, jo vetem përsa i përket përmasave ndërkombëtare të konkursit, por Lutoslawski është një figurë qëndrore ndër klasikët e shekullit XX dhe muzika e tij plot vitalitet dhe emocion të frymëzon. Gjithashtu ndjehem i gëzuar për faktin që do t’a dëgjojë vepren për herë të parë!

Këtë pjesë do t’a përshkruaja si një ‘udhëtim në kohë’, ku shprehjet antike dhe moderne, muzikore apo ekstra-muzikore, ndërthuren dhe plotësojnë njera tjetrën. Idetë muzikore janë identifikuar me grupe të vecanta orkestrale për cilesitë e tyre të fuqishme apo elegante. Por në të njejtën kohë, në brendësi të këtij instrumenti gjigant që quhet ‘Orkester’, ngjyrat e ndryshme instrumentale mpleksen me njera tjetrën dhe vazhdimisht krijojnë ‘aleanca’ tingullore, por pa e humber identitetin e tyre. Muzika e kësaj vepre përfundon me një atmosphere të tillë, ku ‘tingujt’ e frymëmarrjes njerëzore predominojnë.”

Thoma Simaku është professor i kompozicionit në Universitetin e York-ut ne Angli, dhe ka nje aktivitet mjat të pasur ndërkombetar; për më shumë se dy dekada veprat e tij janë ekzekutuar në festivalet kryesore në mbarë Evropen, në Amerikë dhe Japoni. Ai ka fituar një seri çmimesh ndërkombëtare për cilesitë ekspresive të muzikës së tij, ku intensiteti dhe modernizmi mpleksen në një menyrë unike. Vepra e tij Epitaph për Orkestër Harqesh u zgjodh nga Juria Ndërkombëtare e festivalit Ditët e Muzikës Botërore në Essen më 1995 – e para vepër në historinë e muzikës shqiptare që zgjidhej në këtë festival prestigjoz ndërkombëtar. Më vonë, veprat e tij u zgjodhën nga juritë ndërkombëtare të tetë edicioneve të tjera të ketij festivali (1999, 2000, 2001, 2003, 2004, 2005, 2006 and 2012). Muzika e Simakut është transmetuar në shumë vende, ku ndër të tjera përmenden stacione të tilla si BBC Radio 3, SWR2, Stuttgart, Deutschlandfunk, Amsterdam Radio 4, ORF (Vienë), Australian Broadcasting Corporation (ABC). Veprat e tij janë ekzekutuar nga disa prej grupeve më të njohura të muzikës bashkëkohore si Arditti Kuartet i Londrës, Diotima Quatuor i Parisit, Orkestra e Bashkimit Evropean, MusikFabrik e Koeln-it, New London Orchestra, Sinfonietta e Kopenhagës etj. Ndër çmimet e shumta përmenden Serocki International Prize, dhe Leverhulme Fellowship ne Londer. CD-ja e tij e botuar në serinë “Klasikët e Shekullit 21” të Naxos më 2008 u vlerësua mjaft nga kritika, dhe u zgjodh në listën e veprave më të mira të vitit në Amerikë. Më 2009, Simaku fitoi Cmimin ‘Kompozitor i Vitit’ nga Akademia Britanike e Kompozitorëve më veprën Soliloquy V – Flauto Acerbo, të cilën juria e cilësoi si vizionare dhe krejtësisht origjinale.