• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Një trio e fuqishme e Dr.N.Pllanës para opinionit evropian

April 3, 2013 by dgreca

Nga, BLERTA BAJRAMI/ Glattbrugg, Zvicer/

Zëri kumbues i Nusret Pllanës në bjeshkët e Berishës,, Ju flet Kosova e Lirë,, të shtunën më 30 mars 2013, jehoi fuqishëm edhe në Glattbrugg të Kantonit te Zürichut në Zvicër. Ky zë autokton, tanimë nuk fliste në rrethana të një lufte të përgjakshme siç ishte ajo e viteve 1998/99, por tanimë ai fliste përmes tri veprave publicistike – dokumentare ; librave ,,Terrori i Serbisë Pushtuese mbi Shqiptarët 1844 – 1999,, « Intervenimi i NATO-s në Kosovë », si dhe  përmes filmit  që u shfaq para kurbetçarëve shqiptarë këtu ,, Rrugëtimi i një libri nëpër botë,,. Librat, bashkë me filmin , që pasqyrojnë luftën dhe punën më shumë se njëzetëvjeçare të studiuesit,  Prof.Dr. Nusret Pllana, në arkivimin dhe kompletimin e fakteve dhe dëshmive rrënqethëse të masakrave dhe dhunës që ka ushtruar pushtuesi serb mbi popullin shqiptar për rreth dy shekuj, ka rrugëtuar nëpër shumicën e shteteve dhe vendeve të globit, deri në Australinë e largët, si dëshmi e një kohe të barbarizmit dhe krimeve të të çmendurës së Ballkanit, Serbisë fashiste. Edhe në Zvicër, si edhe çdo kund ku udhëtori autori Pllana bashkë me librin, qindra mërgimtarë shqiptarë kishin ardhur për të parë dëshmitë tronditëse të cilat ishin mbledhur në një libër  dhe ishin përkthyer në shumicën e gjuhëve të huaja botërore.

Moderatori i tubimit me bashkëatdhetarë, Mr.sc. Metush Zenuni, njëherit edhe bashkëluftëtar dhe koleg i autorit të librit, Prof. Dr. Nusret Pllana,  në fjalimin e tij  i njoftoi të pranishmit lidhur me rëndësinë e librit ,,Terrori i Serbisë Pushtuese mbi Shqiptarët 1844 – 1999,, në të cilën në mënyrë faktografike dhe të dokumentuar, sjell të dhëna rrënqethëse për terrorin serbomadh mbi popullin shqipëtar, veçanërisht gjatë luftës në Kosovë 1998 -1999. Ai poashtu duke i faleënderuar mërgimtarët për kontributin e dhënë gjatë gjithë kohës së pushtimit të trojeve shqiptare, tha se, fatkeqësisht edhe sot, ndihma juaj është ende shumë e nevojshme në propagandimin e çështjes shqiptare, e në veçanti në përkrahjen financiare të ribotimit dhe përkthimit edhe në shumë gjuhë tjera të këtij libri(serbisht, maqedonisht, rusisht, greqisht, kinezisht, arabisht e spanjisht), i cili është dëshmi e pa kontestueshme për të gjitha ato mizori, masakra, vrasje e dhunime që ka ushtruar pushtuesi serb mbi popullin shqiptar. Atë që nuk e bëri Qeveria e Kosoves dhe Akademitë shqiptare në Prishtinë dhe Tiranë, po e  bën Prof.dr.Nusret Pllana i vetëm, duke vazhduar kështu edhe më tutje, luftën e tij kundër pushtuesit serb, kësaj radhe jo sikur dikur me mikrofon në dorë nga malet e Berishës, por me pendë dhe dëshmi që e tronditën botën e qytetëruar, deri në Amerikën mike dhe Australinë e largët.

Më pas, para të pranishmëve u shfaq filmi dokumentar ,, Rrugëtimi i një libri nëpër botë,, në të cilën jepen të dhëna kronologjike  të udhëtimit të autorit Nusret Pllana, bashkë me librin e tij në shumicën e qendrave evropiane e  botërore, përmes së cilës njoftohet opinioni botëror për gjenocidin serb  mbi shqiptarët. Në filmin dokumentar vërehej qartë përkrahja dhe përgëzimet që mori autori i librit, si nga shqiptarët që jetojnë në shtetet perëndimore, në SHBA dhe në shtetet skandinave, por më të rëndësishme ishin përshtypjet e shumë studiuesve të huaj(publicistë, historianë, gazetarë, politikanë, profesorë universitetesh eminente, nënkryetarë shtetesh)  të cilët me dhimbje e shqetësim flisnin për ata që kishin parë në këtë libër, pa mundur asnjëri prej tyre ta shfletoj deri në fund.

Pjesa e fundit e këtij takimi, kaloi në debate shumë miqësore,  në mes të pranishmëve me autorin e librit Prof. Dr. Nusret Pllana dhe penalistët tjerë të tryezës, Mr.sc. Metush Zenuni, Murat Jashari, Xhevat Zeka dhe Bejtullah Tahiri. Folësit e shumtë, me shqetësim të madh,  dhanë vlerësimet e tyre për filmin dhe librat e autorit Pllana, duke e  quajtur si një punë voluminoze  dhe shumë të domosdoshme, sidomos tani kur Kosova dhe Serbia po zhvillojnë negociata për të zgjidhur çështjen e konfliktit shqiptaro – serb.

Në këtë aspekt, Shkurte Babanaj duke falënderuar për praninë e autorit në Zvicër, shprehu shqetësimin e saj për mospunën dhe neglizhencën që po shfaqin institucionet e Kosovës, në përkrahjen e nismave, qoftë edhe individuale, për të diskredituar Serbinë para opinionit botëror, dhe se siç tha ajo, është shumë e nevojshme që ky libër t’i ofrohet në tavolinën e bisedimeve Kryeministrit të Kosovës Hashim Thaçi dhe atij të Serbisë Ivica Daçiq.

Debatuesit gjithashtu patën kritika lidhur me mungesën e përkujdesjes të  institucioneve të Republikës së Kosovës,  për shkak të rëndësisë që ka libri për njoftimin e opinionit kombëtar dhe atij botëror, për  dhunën dhe terrorin që ka ushtruar pushtuesi serb mbi shqiptarët për rreth 150 vjet. Në fjalimin e tij, Xun Çetta, rëndësi të veçantë i kushtoi strukturës së ndërtimit të filmit ,, Rrugëtimi i një libri nëpër botë,, në të cilin siç tha ai, shihen qartë vështirësitë e autorit gjatë gjithë këtij udhëtimi marathonik, bashkë me librin nëpër botë, sidomos në grumbullimin e materialeve incizuese, jo gjithë herë me kamerë profesionale.  Kjo tha z.Çetta, është pasojë e mospërkrahjes  së Qeverisë dhe shtetit të Kosovës, e cila është dashur ta mbulojë gjithë aktivitetin dhe punën e autorit me mjete propaganduese, financiare, politike e diplomatike, meqë tash Kosova ka edhe ambasadorët e saj në shumicën e këtyre shteteve.

Folësja tjetër,  Blerta Bajrami, vajza e Komandantit të UÇK-së në Kaçanik, Agim Bjrami- ZEFI, e emocionuar dhe e rrënqethur me atë që pa, tha se si e re, e rritur në mërgim, ka pasur shumë pak informacione për krimet  dhe masakrat në luftën e Kosovës, dhe se siç tha ajo, tani po e shoh më mirë pse qenka vrarë  babai im në luftë dhe, po krenohem edhe më shumë me babain tim dëshmor.

Veprimtari dhe juristi Ragip Shala nga Malisheva, poashtu tha se, lufta me Serbinë nuk ka përfunduar akoma , por ajo tani po vazhdon me forma të tjera,  më të rënda se lufta frontale e viteve 1998/99. Qeveria e Serbisë tha ai ka botuar librin ,, Bella knjiga o Kosovo ,, dhe diplomacia e Beogradit dhe e Moskës , pasi e kanë përkthyer në  12 gjuhë botërore, atë e kanë shpërndarë nëpër ambasada të shteteve të ndryshme, për të mbuluar krimin dhe për ta shpallur veten gjoja se  janë viktima të ,,terrorizmit shqiptar“. Është për ta përshëndetur autorin e këtij libri, vazhdoi Shala, për një punë kaq të madhe që është duke bërë, Prof. Nusret Pllana megjithatë  është një  individ , është i vetmuar, një ambasador i papaguar i çështjes shqiptare, ndërsa në këtë betejë përballë projekteve famkeqe serbe, do të duhej të ishte Republika e Kosovës, me të gjithë mekanizmat shtetëror të saj.

Fiqerete Haziri, artiste nga Tropoja, e tronditur poashtu nga ajo që pa në film dhe në librin e Nusret Pllanës, tha se ky  libër duhet të futet nëpër testet shkollore të Historisë së popullit shqipëtar dhe se nxënësit, studentët dhe të rinjtë tanë, brenda dhe jashtë shtetit, duhet të mësojnë nëpër shkolla dhe fakultete për maskrat dhe dhunën që ka ushtruar pushtuesi serb mbi shqiptarët.

Studentja e Universitetit të Zurichut, Doruntina Dema nga Struga, poashtu duke përgëzuar autorin e librit, prof.dr. Nusret Pllanën tha se, ky libër është shumë i nevojshëm për të informuar botën për dhunën serbe mbi shqiptarët, si dhe shprehu shqetësimin e saj për mos interesimin e kolegeve të saja studentë keëtu në Zvicër, të cilët pak po punojnë në propagandimin e çështjes shqiptare, dhe se ato bile edhe nuk kishin shprehur interesim as për të ardhur sonte këtu për të parë punën shkencore të studiuesit Pllana.

Pyetjeve të debatuesve iu përgjigj autori i librit ,,Terrori i Serbisë Pushtuese mbi

Shqiptarët 1844 – 1999,,  prof.dr. Nusret Pllana, i cili pasi i falënderoi të pranishmit për pjesëmarrjen  e tyre,  siç tha ai nga e gjithë gjeografia shqipëtare,  tha se është fatkeqësi për botën e qytetëruar që u ka rënë hise kjo racë e  çmendur karpatiane, që në gjak e kënë një defekt  gjenetik, urrejtjen patologjike ndaj shqiptarëve. Megjithate, Serbia tha ai, një ditë duhet  të përgjigjet para drejtësisë ndërkombëtare për gjenocidin mbi shiqptarët, për vrasjen e më tepër se 570.000 shqiptarëve, në periudhën midis viteve 1844-1999.  Gjatë këtyre më shumë se njëqind e sa viteve,  Serbia ka ushtruar dhunë dhe terror intenziv kundër shqiptarëve, madje edhe duke vrare gra  shtatëzëna e fëmijë të vegjël, që as në kohë të mesjetës nuk mbahen mend  këso barbari. Vetëm në luftën e fundit në Kosovë, edhe pas Intervenimit humanitar dhe ushtarak të NATO-s në Kosovë, u vranë rreth 18.000 shqiptarë duarthatë, prej tyre 1600 fëmijë të moshave të ndryshme, dhe rreth 20.000 femrave të dhunuara. Duke folur për librin ai tha se, gjatë këtyre dhjetë viteve të fundit, ka udhëtuar në qendrat kryesore, evropiane e botërore, për ta informuar opinionin përparimtar  lidhur me masakrat dhe dhunën serbe kundër popullit shqiptar, duke shtuar se, është fatkeqësi për Ballkanin dhe Evropën, që një Serbi gjenocidale të lejohet të futet në Evropë me gjithë këtë këtë « bagazh » të krimeve dhe barbarive gjenocidale që i ka bërë mbi shqiptarët, boshnjakët, etj. Është përgjegjësi historike tha ai, që një Serbi e tillë të futet në familjen e madhe evropiane pa i larë borgjet ndaj shqiptarëve, të cilat vetëm për shkak të dëmeve materiale( pa i llogariur ato në njerëz) bëjnë qindra miliarda dollarë, e të shpallet fajtore botërisht në Tribunalin e drejtësisë ndërkombëtare të Hagës, për gjenocidin ndaj shqiptarëve.  Kjo libër tanimë është pjesë e bibliotekave dhe zyreve të shumë shteteve e qendrave të vendosjes në botë, e përkthyer në pesë gjuhë të botës, e cila së shpejti do ta « përjetoj » ribotimin e pestë të saj, duke ia shtuar edhe gjuhën suedeze, serbe dhe maqedone.

Pas shfaqjes së filmit dokumentar, Prof. Nusret Pllana, i shoqëruar nga përfaqësuesi  i familjes së dëshmorëve të kombit Murat Jashari dhe veprimtarë tjerë vizituan familjen e dëshmorit të kombit, Agim Bajrami, ku u prit nga bashkëshortja e Agimit, zonja Zarije Zenuni – Bajrami dhe fëmijët e saj Blerta, Burimi dhe Florimi.

Glattbrugg, Zvicër, 30.03.2013

 

 

 

 

 

 

Filed Under: Kulture Tagged With: Blerta Bajrami, Prof. Nusret Pllana, promovohet ne Glattbrugg, zvicer

FJALË TË PATHËNA, PËR PILOTIN DËSHMOR, AZBI SERANAJ…

April 3, 2013 by dgreca

Nga: Prof. Murat Gecaj/

 1.

Jeta është shumë e çuditëshme! Po të më kishte thënë dikush, këtu e mbi 60 vjet më parë, se tani do të ulesha e të shkruaja për një bashkëmoshatar timin, me emrin e nderuar dhe titullin e lartë “Dëshmor i Atdheut”, Azbi Ramadan Seranaj, sigurisht që do të më dukej e pabesueshme. Por ja, që jeta është e tillë, me shumë të paparitura, me dhimbje e brenga, por dhe me fatkeqësi.

Në këto mendime të trishtuara më futi këto ditë kolegu e miku shkrimtar, sidomos për aviacionin shqiptar, Riza Lahi. Ishim takuar bashkë që të pinim kafe dhe të shkëmbenim dy libra me njëri-tjetrin. Sigurisht, tema e bisedës sonë ishte edhe për jetën e pilotëve tanë. Mirëpo, miku im nuk e dinte, se diçka e shkuar nga jeta ime më lidhte me këtë armë të Ushtrisë Shqiptare. Ndër të tjera, i tregova atij se kisha qenë skenderbegas që në moshën 12-vjeçare, pra në klasën e 7-të. Pasi mbaruam klasën e tretë gjimnaz, maturën na dërguan ta kryenim në Shkollën e Bashkuar të Oficerëve. Në verën e vitit 1957, ndodhi e paparitura për disa nga ne kursantët. Na përzgjodhën për të na dërguar të studionim për aviatorë, në ish-Bashkimin Sovjetik. Kishte nga ne, që ishim kursantë në degën e artilerisë së rëndë kundërajrore. Pra, nga planifikimi që të përgatiteshim për të gjuajtur avionët “armiq” nga toka, ishte menduar që të aftësoheshim për të dyluftuar në ajër me ata.

Që mos ta lodhi lexuesin, po citoj pak radhë nga libri i autorit aviator, Qirjako Dhima:

“Oficeri i rojës, pasi mori forcën nga kujdestarët dhe oficerët e ditës të nënreparteve, komunikoi:

-Vini re! Kursantët, që do të dëgjojnë emrat, mbas ngrënies së drekës, do të paraqiten në komandën e shkollës! Dhe filloi të lexonte: Servet Dani, Petrit Nuraj, Qirjako Dhima, Azbi Seranaj, Murat Gecaj, Meko Elmazi…Lista ishte me 14-15 veta…”.

Siç tregon autori i librit në fjalë, ne na njoftuan se, me urdhër të ministrit të Mbrojtjes Popullore, ishim caktuar për t’u dërguar në Shkollën e Aviacionit, jashtë shtetit, pra në ish-Bashkimin Sovjetik, për t’u bërë pilotë gjuajtës reaktivë. Ndërsa  nuk ishte e thënë që unë të shkoja për studime jashtë vendit për aviator. Nga një ftohje e fortë dhe e paparitur, u shtrova në Spitalin Ushtarak të Tiranës dhe në vijim më liruan me paaftësi për shërbimin ushtarak. Kështu, mora udhë të tjera, në jetën civile. Ndërsa shumica e atyre  bashkëmoshatarëve të mi, me përjashtim të Servet Danit, me probleme nga sytë e ndonjë tjetër, ata studiuan dhe u bënë pilotë të zotë, në Aviacionin Luftarak Shqiptar. Ndër ta, ishte edhe shoku im i dashur dhe i paharruar, Azbi Seranaj.

2.

E kishte nisur jetën ushtarake në vitin 1950, pra në moshën 10-vjeçare, ndërsa unë dy vite më vonë. Vërtet ishim nga krahina të ndryshme të Shqipërisë, unë nga Tropoja e ai nga Mallakastra, por megjithatë jeta jonë ushtarake, që në atë moshë të vogël, na afroi e na bëri si vëllezër. Kjo vinte  edhe sepse Azbiu ishte djalosh i urtë, i qetë e i afrueshëm dhe i respektueshmë me të gjithë ne. Gjithashtu, me mësime ishte ndër më të dalluarit e klasës dhe tërë shkollës sonë. Sigurisht, këto cilësi ai i ruajti të pandryshuara, deri në fundin e jetës së tij.

Siç tregova më lart, Azbiu shërbeu në armën e aviacionit dhe bëri emër me profesionalizmin e tij të spikatur. Ndërsa unë, pas studimeve të larta, në Tiranë e në ish-Leningrad (sot Petërburg), shërbeva pothuajse gjithnjë në shtyp. Por në vitet 1966-1973, më dërguan të punoja me rininë e kulturën në Malësinë e Gjakovës (Tropojë), pra në rrethin e vendlindjes. Në ato vite bëheshin shumë stërvitje ushtarake, jo vetëm me oficërë e ushtarë efektivë, por dhe me rezervistë. Mbaj mend se një lajm shumë i hidhur u përhap përmes medias, pra se aviatori i guximshëm dhe trim, Azbi Seranaj, në moshën 32-vjeçare, gjatë një fluturimi me avionin e tij gjuajtës-bombardues, kishte humbur jetën tragjikisht dhe kishte mbetur përgjithnjë i paharruar, në kaltërsitë e Atdheut tonë!

Shumë vite më pas, pikërisht në vitin 2005, e takova pranë Komitetit Kombëtar të Veteranëve, në Tiranë, bashkëmoshtarin tonë, oficerin e njohur të aviacionit shqiptar, Qirjako Dhimën. Ai më tregoi se kishte përfunduar një libër, kushtuar pikërisht jetës dhe aktit heroik të pilotit Azbi Seranaj. Shkëmbyem mendime, se edhe unë mund të shkruaja diçka, në nderim të kujtimit të tij. Mirëpo, siç doli më pas, isha i vonuar dhe libri ishte dërguar në shtyp. Pra, nuk u realizua dëshira që aty të botoja pak radhë!

3.

Duke u kthyer te takimi me Riza  Lahin, që përmenda në fillim të këtij shkrimi, shënoj këtu se ai, kur u njoh me lidhjet e kahershme të mijat me Azbiun, e hapi celularin dhe formoi një numër. Sakaq, më tha t’i flisja vëllait të tij, pra Kujtim Seranajt, i cili jeton dhe punon në Tiranë. Sigurisht, përjetova emocionet e rastit dhe e lamë që të takoheshim bashkë, në ditët vijuese. Kështu ndodhi që të nesërmen dhe ai më tha se kopjet e librit, kushtuar Azbiut, ishin mbaruar me kohë. Ndërsa unë gjeta një rrugëzgjidhje tjetër, pra e mora atë në fondin e Bibliotekës Kombëtare.

Nuk do të ndalem këtu, që të bëj recensionin e këtij libri, në 175 faqe, shoqëruar me mjaft fotografi shprehëse. Por theksoj se autori, që nga fillimi e deri në  fund, ka dëshmuar jetën e thjeshtë, por heroike të në djaloshi nga një familje atdhetare mallkastriote. Kështu, pas kaq e kaq vitesh, e solla në vëmendje me dashuri, nderim dhe respekt të veçantë, shokun tim të rinisë, Azbi Seranaj, kujtimi i të cilit do të ruhet gjatë nga brezat.

Me këto radhë të thjeshta, sadopak, tani ndjehem  “i çliruar” nga një detyrim moral, që pak vite më parë, nuk munda të isha edhe unë pjesë e librit jetëshkrimor të Qirjako Dhimës, kushtuar këtij “Dëshmori të Atdheut”, me titullin: “Azbi Seranaj, përjetësisht në kaltërsi-Monografi” (Tiranë, 2005).

…Janë thurur këngë e vjersha dhe janë publikuar kujtime e shkrime për pilotin Azbi Seranaj, disa nga të cilët janë edhe në këtë libër. Përmbledhurazi, mund të shpreheshim, me fjalët e autorit të  tij: “502-shi”, ashtu mbeti përjetë në sulm, në pikjatë!” Ndërsa unë po shkëpus vetëm pak vargje, prekës e domethenës, hartur nga shokët, që në ato ditë të rënjes së tij heroike , në tetor 1972:

Për ty nëna nuk derdhë lotë,

Bijtë e saj janë gjithë pilotë;

Vijnë nga Jugu e nga Veriu,

Nëna thotë: Po më vjen Azbiu!

Në aerodrome shokët kur zbresin,

Me parashutë e përshëndesin,

Që s’pranoi kurrë për ta hapë,

Kur avioni i tij mori flakë!…

Tiranë, 3 prill 2013

Filed Under: Kulture Tagged With: Azbi Seranaj, Murat Gecak, Piloti deshmor, shkruan

ABAZ ERMENJI PER NAIMIN

April 1, 2013 by dgreca

NGA GËZIM LLOJDIA*/

 Vendi ynë po zhytej më thellë në diktaturë aty rreth viteve ’50 në gazetën Flamuri, prill 1950 prof Abaz Ermenji hedh në letër një ese të mrekullueshme për poetin  tonë të dëshirueshëm, Naimin.Ai thotë se në dhjetorin që vjen mbushen plotë pesëdhjetë vjet,që kurrë fytyra e Naimit u ftohë mbi letrat shqipe si flakë e bardhë e një qiriri. Në vjeshtën  e fundit trupi I poetit do të shkonte ne Madrivernqoi,por Ermeni vijon duke thënë se :”Qoftë mister qoftë dëshirë e veçante që Perëndeshat e Parnasit kanë për miqtë e tyre, Naimit nuk iu lejua tė shkelte pragun e kohės s’onė, por mbet si monument në horizontin e shekullit që shkoi, sikur desh tė thosh “këtu është kufiri im”. Si duket, frymë e tij pat për mision tė zgjuajė nga gjumi i parë vetëdijen e shurdhër kombėtare, pastaj u-pre: si ai zefiri i butë që përkëdhel natyrën e fjetur dhe e mbush me drithma e njomėshtirė, n’avujt e parë të mugullimit, pastaj shuhet n’agim tė ditës. Më tej Ermenji në vitet 50 të shekullit të XX tek Flamuri thotë se le ta çojmë një castë mendjen në shekullin e XIX duke kujtuar erën e nxehtë që kishte nisur te frynte përmbi Europën plakë.Ermeni shprehet se trumbetat e kryengritjes po oshtinin në tërë Ballkanin duke e afruar këtë me shfaqjet e kohës së antikitetit,po shqiptarët çfarë bëjnë në atë kohë shprehet ai ?Dhe përgjigja e qartësuar është sigurisht që lëvizin. Dhe në këtë mishmash lëvizje armët e tyre shndrisin në të gjitha anët që larg deti I Mesdheut.Profesori këtu nxjerr një fakt që kanë shqiptarët;të njohur për mjeshtërinë e luftës,por dhe një të keqe që luftojnë për botën dhe jo për veten  e tyre.Duke shqyrtuar historinë e shkruar merr një mesazh nga historia e Skënderbeut,pra kjo kohë e lavdishme,kohët që u mbyllën me një perëndim të përgjaktë,duke lënë pas një natë robërie nga më të errëtat. Kuptimi është më i qartë kur flitet për pushtimet pavarësisht se çfarë soji ishte I mbuluar,qoftë ai edhe me petkun e islamit.Ai shprehet se vetëdija kombëtar erdhi dhe u shurdhuar u thye boshti I idesë qendrore për një shtet të lirë,të pavarur.Duke vijuar kronologjinë historike ai shprehet së shqiptarët u shpërndanë nëpër botë si kashta që merr era,si gjymtyrët e një trupi të këputur në mes.Fjalë për fjalë e germë për germë ai shprehet:”Dhe kudo që vanë e zunė qendër, u-cquan e duallė përsipër mbi popujt vendas. Bij Arbėreshi ishin shqipet e Sulit dhe delfinët e Hidras e tė Species, qė ngritën nga pluhuri i shekujvet ballin e Helladhės famë-madhe ; Shqiptaret qenë ata që zgjuan nė lugun e Nilit Egjyptin e Faraonėve, ose ata qė, duke ecur mbi gjurmët e Gjikėve, ju duallė për zot fushave tė bagatėshme tė Vllahisė ; prapė njė pjesë e shqiptarëve qe ajo që iu bë shtyllė Perandorisë s’Otomanėve si stërgjyshet e tyre, Ilirėt, qė iu bėnė shtyllė Perandorisė Romake. Kurse brenda n’atdhé, nė Shqipërinë mėmė: Disa thonė kemi fe, disa thonė kemi din/Njani thotė jam turk, tjetri latin.Duke sjellur Naimin poetë e zemrës tonë që u këndon bijve të shqipes. Ardhja e Naimit duhet kuptuar ai një ardhje e mirëporosistur,sepse pikërisht në atë errësirë të shëmtuar ai flet me gjuhën e zemrës së zjarrtë. Çfarë kërkon të sjelli gjuha poetike e Naimit sipas prof Ermenjit?a-kërkon tė shpërndajë hijet që kanë mbuluar gjykimin e shqiptarëve,b- kërkon të ngrohë ndjenjën kombëtare tė mpirë nga robëri e ashpër,c- kërkon tė kthejë mendjen, zemrën dhe hovin luftarak të bijve të shqipes, prej botës së jashtme, n’atdhenė e dashur, nė vendin e bukur: Tek mërzen cjapi me zile edhe fryn veriu në verë, tek mbin lulja me gaz shumë, e me bukuri e m’erė. Çfarë bënë kësisoj Naimi sipas prof Ermenjit?Naimi shkunt nga pluhuri i harresës historinë e ndritur të stėrgjyshėrvet tone, dhe ua nxjerr si pasqyrë syvet t’errur tė shqiptareve, u kallëzon sesa i larte është fisi i ynë që dikur mbushte boten me lavditë e tij, u-këndon Skėnderbenė, u përmend Pirro e Aleksandër dhe u-tregon se kane dale prej racës sonë: Selefqinjtė, Ptolemenjtė, gjithë ē’qenė tė mëdhenjtë.

Naimi këndon jetën dhe natyrën shqiptare, këndon bagëtinë e bujqësinë, këndon punën dhe virtytin, dhe me tė gjitha këto, kërkon tė forcoje idenë e të përkëdhele dëshirën e lirisë e të mvehtėsisė kombëtare. Kėrkon t’u shtjerë ndërmend shqiptarëve se janë një komb me vehte, më i lashtë e m’i fisēėm nga tė tjerėt, dhe se duhet tė punojnė pėr tė krijuar një bosht jete kombëtare. Iu-kujton se nderi e lavdi e tyre ėshtė nė Shqipėri, dhe jo nė botėn e gjerė: Ti Shqipėri mė ep nderė, mė ep emrin shqipėtar, Zėmėrėn ti m’a gatove plot me dëshirë e me zjarr. Duke shqyrtuar anët artistike ai shprehet se vargu I tij nuk ishte I gdhendur as I përsosur,është e thjeshtë,por I përzemërtë e I dashur si fjalët e foshnje,I ngrohtë e plotë shpirt si psherëtima e një mëme.Duek kërkuar pozicionin mes letërsisë dhe historisë sipas Ermenjit ai përket më tepër historisë se letërsisë.Duke hedhur këtë tezë i ai nis dhe e argumenton me fjalët se:”Nė njė kohė kur vetėdija kombėtare ėshtė shurdhuar, kur shqiptarėt kanė harruar vet-vehten, ai del si fytyrė apostulli dhe iu leēit ungjillin e kombėsisė. Del e hap dritėn e njė vatre shqiptare, përgatit fushėn shpirtėrore pėr njė bosht mendimesh lirie e mvehtėsije, rreth tė cilit do tė sillej jeta shqiptare nė t’ardhmen. Kėto ndjenja e mendime Naimi i pėrhap me anėn e vjershės, tė cilėn e gjen si mjetin mė tė mirė pėr t’i shpurė drejt nė zemėr tė popullit. Prandaj edhe gjuhė e tij ėshtė ajo e fshatarit tė thjeshtė. Naimi, si ai mėsonjėsi i mirė qė ulet e bėhet njė me nxėnėsit pėr tė derdhur mė lehtė nė shpirt tė tyre atė ēka ka nė shpirt tė tij, zbret nė radhėn e popullit dhe i hap pa druajtje zemrėn e ėmbėl e tė qetė. Duke analizuar krejt veprën e Naimit ai shprehet vepra e Naimit është poetike në tërësin e saj.Duke folur për vargëzimin naimjan pro Ermenji ka bërër këtë zbarthim:” Zemėr e tij ėshtė gjithmonė njėlloj, e patrazuar prej furtunash e valėsh, e ndritur dhe e embėlsuar kundrejt botės sė jashtėme nga njė djellė i pėrhershėm dashurie. Kur shqyrton në thellësi poezinë e Naimit ai shprehet se kjo gjëndje që duket më tepër monotone ndoshta I përket influencës së besimeve të vjetra persiane që e shohin botën nën dy ngjyra.Duke e theksuar më poshtë ndikimin e bektashizmit të cilët kanë një histori të mirëfilltë letrare që rrjedh nga kohërat pas mjegullës ai me vjershat morale kërkon të ëmbëlsoj  shpirtrat e zgjuar,mëshirën,virtytin,’tiu zbus shqiptarëve ndenjën e egërsisë. Duke qenë panteist ai shfaq dashurin për natyrën dhe këtë prof Ermenji e përmend por diku nga mesi I këtij shkrimi ai shprehet se ai ka thekësa aq të fort sa që na bëjnë të mendojmë Shën Franceskun dhe mistikët e mëdhenj. Në të vërtetë ndikimi I Naimit ka qenë nga Rumiu e më tej tek poete pers që sollën krijime fantastike. Ajo linjë mbeti në themel edhe të krijimeve bektashinj,të cilët kanë edhe hynqarin e tyre që ka pas shkuar vjersha,pa shqyrtuar dervishët e mëpasëm apo mistikët e mëdhenj,madje gruaja mistike që u dashurua shumë pas Zotit ,quhej Rabije ,për tu hedhur tek Jonuz Emre,që në Turqi ka disa tyrbe,ku bëjnë edhe falje ndonëse ishte një poet.Kjo lidhje mes  njerëzve që kishin ndikim nga fryma e mistikëve është e pranishme edhe tek poezia e Naimit. Mirëpo duke qenë më tepër bektashi dhe hartonjës I statutit të parë për bektashizmin shqiptar,ai është njëkohësisht gurëvendësi I parë I këtij komuniteti shqiptar gjer gjuha e tij ishte përveç të tjerave dhimbja dhe shpresa.Prandaj ngrohtësia naimjane na sillet në vargëzime e këtillë,bardhësi që buronte nga mistiksa bektashiane,përe të mirën të bukurën dhe kombëtaren.Duke kanalizuar në këtë udhë shkrimin e prof Ermenjit  them se ai ka pasur njohuri të mjëfteueshme kur thote Ndjenjat pantheiste, qė i kish tė lindura në zemër (ose I v vinin nga besimi Bektashian në lidhje me besimet e vjetra hindjane e persane qė Naimi kish thithur nėpėr mjet të persishtes), i vlejnë këtë herė t’i japė njė shpirt të vetëm gjithë natyrës shqiptare e t’i pajtojė tė gjitha gjërat nė frymën e ngrohtë të jetës. Në Bagëti e Bujqësi, Këngëtari i ynë prek nervin e jetës shqiptare dhe, i frymëzuar nga malli i atdheut, i sheh të gjitha nënë një dritë, natyrë ,njërës, kafshë e gjera, i lidh të gjitha në një harmoni të këndshme, u jep të gjithave një shpirt e një qellim, dhe i mbulon me afshin e nxehtë të dashurisë së tij. Shikoni se me ç’hov të natyrshëm …Duke qenë një armik I shpallur I regjimit komunist,në rreshtat e fundit prof  thekson një ide që duhej ngulitur fortë në kokë.Se çfarë do të bënin pasardhësit pas Naimit me Shqipërinë dhe fjalët Mëmëdhe sidomos rregjimtarët e viteve 1945-1990,që e përdorën historinë për të luftuar armiqtë e tyre personalë.Ja mbyllja që ka bërë A.Ermenji tek gazeta Flamuri në prill të vitit 1950.Naimi jetoi ne një kohë kur dashuria e atdheut ish romantike. Dhe ndoshta s’mendoj se pas tij do të vinin ditë ku tingujt e shenjtë Shqipëri e Mëmëdhe të përlyheshin nëpër buzë katilësh e kurtizanėsh, si fjalët e Krishtit në gojën e Judës. S’mendoj se Shqipërinë, që ai e këndoi me aq dëshire e mallëngjim, do t’a ledhatonin më vonë, dhe ndoshta me fjalė më të holla e më të gdhendura, gjuhë të ftohta lajkatarësh, gjuhët e atyre që e përdorin pendën si mjet fitimi, dhe prrallėn e patriotizmės si plaçke tregu!… Por le të shpresojmë. Jeta sillet. Kohët ndryshojnë si stinët e vitit. Kush tha se pas këtij dimri nuk do të dalë një prendverė shqiptare e kaltėrt, e mbarsur me frymën e dashurisë së thjeshtë tė Naimit? Atëherë lulet që do të çeli jeta kombëtare e jona, do të kenë tjetër ngjyrë e njomështi, tjetër bukuri dhe erë. Vetëm gazi që vjen nga një dashuri e vërtetë i hedh popujt përpara, pjell e krijon; dhe ngre maja të larta ne historinë e njerëzisë. Kush tha se ky gas ngjallės e krijonjės nuk do tė hapet edhe një herë si zjarr i shenjtë nëpër zemrat shqiptare, duke zënë fill nga ajo shkëndijë e dashurisë së thjeshtë që rrodhi prej frymës së Naimit?

*Master.Anetar i Akademise Evropiane te Arteve

Filed Under: Kulture Tagged With: Abaz Ermenji, Gezim Llojdia, per Naimin

1 Prill!

April 1, 2013 by dgreca

Tregim nga Pierre-Pandeli Simsia/

Jashtë shiu vazhdonte të binte imët dhe shtruar.
Dhoma e shtëpisë ishte e madhe dhe mezi ngrohej.
Violeta shkoi te stufa, hapi derën e saj dhe futi dy dru të tjera. Vazhdonte të ndjente gëzimin për fejesën e Valbonës.
Nga jashtë, disa pika shiu trokitën në xhamin e dritares, si për ta ftuar të ulej edhe ajo në minderin pranë dritares dhe të zodiste atë peisazh pranvere, që në atë ditë të parë të prillit dita dukej e zymtë.
U ul mbi minder. Vështroi drurët e pemëve të lagura me gjethet e tyre të njoma të porsadala.
“Rrënka shi me erë” – the me vete dhe mendja i shkoi përsëri tek i shoqi, Dhori. “Pse u vonua shumë sot edhe ky i uruar? Shkoi ora 3!”
U çua nga minderi dhe shkoi përsëri te stufa. Në anë të saj kishte lënë tenxheren e gjellës. Hapi kapakun e tenxheres. Fasulet e ziera kishin zënë një cipë të hollë. Nuk po i kujtohej, nëse i kishte hedhur kripë gjellës apo jo. Mori lugën që e kishte lënë mbi një pjatë aty pranë dhe filloi të trazojë gjellën. Një fjollë tymi doli nga dera e stufës dhe i kaloi para fytyrës. Ajo ndjeu erën e druve të djegura. Shkoi përsëri te dritarja dhe u ul mbi minder. Nga dritarja e dhomës ku rrinte dukej avllia dhe porta e shtëpisë, kështu që edhe Dhorin do ta shihte kur të vinte.
I dukej se ai po vonohej më shumë nga ditët e tjera. Mezi po e priste, donte t’ia thoshte edhe atij sa më parë lajmin për fejesën e Valbonës.
” Lavdi o Zot, që ia hape fatin edhe asaj çupe. Çupë e mirë është, sa s’ka ku të vejë, por, ç’ti bësh fatit. Vetëm me fatin nuk hahesh dot. Lavdi o Zot! Si për vajzën time po gëzohem. Epo, vajza jonë është, komshi të vjetër jemi. Kot s’e kanë thënë të parët tanë atë shprehjen: “Njeriu do vejë në ditën dhe fatin e tij” Ja, i erdhi fati edhe asaj çupe. Mendove o Zot edhe për atë, se nuk është e pakët, është 30-të vjeçe. Si harrova ta pyes Ritën, nga është dhëndri? Ndoshta edhe ajo nuk e di, sapo ia tha Manjola dhe erdhi e ma dha mua lajmin e mirë. Manjola…! Po Manjolës, kush i tha? Nga e mori vesh? Apo, shoqe me shoqe. Jo, ç’ne shoqe, ato s’janë moshatare! Manjola vjet sikur i mbushi të njëzetat. Hajt tani edhe Manjolës një fat i mirë, heqtë këmbën zvarë Valbona edhe për të…”
Tringëllima e ziles së portës ia prishi mendimet. Që kur kishte qenë gjallë i vjehri, te trari sipër portës kishte vënë një zile hekuri dhe, sa herë hapej e mbyllej porta, zilja tingëllonte fort, sa edhe në dhomën më të thellë të shtëpisë të ishe e dëgjoje tringëllimën e saj.
Në portë hyri Dhori. Violeta sa e pa u ngrit nga minderi dhe shkoi të hapë derën e dhomës.
Dhori i lagur dhe me fytyrën e skuqur ku i dallohej qartë nervozizmi, po ngjiste shkallët e drunjta.
– Ku je, ç’u bëre? – i tha ajo, duke mbajtur me njërën dorë derën e hapur të dhomës.
Dhori ngjiti edhe shkallën e fundit, iu afrua të shoqes, e pa në sy dhe shtrëngoi dhëmbët. – Rrufjanka! Edepzëska! Kurrë burrë mos u gjendtë për atë! – mërmëriti me zë të ulët dhe hyri në dhomë; iu afrua stufës. Violeta po e shihte e hutuar dhe s’po kuptonte ç’po ndodhte. Hyri edhe ajo në dhomë, duke i shkuar nga pas.
– Ç’ka ndodhur? e pyeti e trembur.
– Opo, është rrufjankë ajo, – tha Dhori, duke hequr xhaketën e lagur. Violeta ia morri nga duart duke e parë në sy, si për t’i thënë, hë, vazhdo, ç’farë të ka ndodhur?
– Unë e kam pjellë dy herë atë. Ç’më pandeh mua ajo, shokun e saj?
Violeta ishte hutuar e tëra dhe s’po kuptonte përse bëhej fjalë.
– Më bjer benevreket; nuk e shikon si jam bërë? Jam lagur i tëri, që u lagtë dhe mos u thaftë kurrë.
E shoqja shkoi te dollapi i rrobave, nxorri një palë benevreke dhe një fanellë. – Shumë qenke lagur sot – i tha, duke ia dhënë rrobat.
– Edepsëzka! – mërmëriti përsëri Dhori.
– Ulu – i tha e shoqja, ndërsa ai po fshinte kokën me peshqir.
– Do ulem, do ulem, – tha dhe u ul në minderin pranë sobës.
– Për kë edepsëzkë po flet?
Dhori nuk foli, zgjati duart pranë sobës për t’u ngrohur.
– Kohë e keqe po bën sot, si dimër. Do ulemi të hamë drekë, apo do thahesh njëherë – e pyeti Violeta.
Edhe bukë do hamë, por të marr një afsh të ngrohtë njëherë.
E shoqja shtroi mbulesën e tavolinës dhe filloi të presë bukën. I hodhi një shikim shkarazi të shoqit me bisht të syrit.
– E di ç’më bëri sot ajo rrufjanka e Taqit? – filloi Dhori të flasë. Violeta lëshoi thikën e bukës mbi tavolinë dhe iu afrua të shoqit; u ul pranë tij.
– Për kë rrufjankë e ke fjalën?
– Për thuthuqkën e Taqit, që kurrë burrë mos u gjendtë për të.
– Kush Taq, Taqi ynë?
– Taqi yt, se unë s’kam të bëj me të. Po edhe ti… hajt ma, ç’farë kushurinj jeni, po nejse…
– Njeriu kur bëhet me tjetrin nuk pyet nëse je gjak apo jo. Po hë, vazhdo, ç’farë të ka ndodhur?
– Vdiq i ndjeri Taq, po ç’farë la prapa, një thuthuqkë, që kurrë burrë mos u gjendtë për të.
– Shshsht, se është gjynah nga Zoti, është edhe çupë. Mos e mallko deri te fati. Është gjynah edhe për të ëmën, Dafinën; ajo e di si po i rrit, grua e ve, pa burrë.
– Si nuk i ka ngjarë fare Dafinës; as nga Taqi nuk ka ngjarë. Ajo tjetra e motra, është më e vogël dhe nuk e njoh mirë, po kjo e madhja, Manjola, mjerrë kujt do t’ia zërë derën…
– Lëri tani mallkimet me fatet e të tjerëve se është gjynah, janë punët e Zotit ato. Më thuaj, ç’farë të ka ndodhur?
– Poo… ishim të dy me Milton. Edhe ai i papunë si unë. Ku të shkojmë, ku mos të shkojmë; i rramë tre katër herë rrugëve të qytetit. Hall të madh e ka zënë edhe atë të shkretin. E bija, Valbona, i ka shkuar 30-të vjeçe. Djali, po edhe ai nuk është i pakët, dy vjetë më i vogël se e motra. Edhe ai tjetri po i shkon 24 vjeç. Atë po më thoshte: Jam në hall të madh Dhori, ngushtë nga shtëpia, ngushtë nga ekonomia. Po ekonomisë, ç’i dhjet t’ëmën; se nuk hëngra tre herë bukë në ditë, do ha njëherë, por fatit të çupës ç’farë ti bëj, që nuk po i del, të iki edhe ajo si gjithë shoqet në rehatin e saj. Çunat të bëjnë ç’të duan, çuna janë ata.
– Për kë Milto e ke fjalën, për Milton e Sofijes? – e pyeti e shoqja e habitur.
– Jo po, të Maries. Një Milto kemi ne këtu. Kush Milto tjetër ka këtu në lagje çupë që po i ikën mosha?
– Uaa! Po ajo… – e ndërpreu të folurën Violeta, duke pritur të vazhdonte bisedën e porsanisur i shoqi.
– Eee, ajo, ajo. Nuk të pyet njeri sot po të kaloi pak mosha, si ka ardhur koha tani. Ma tha vetë me gojën e tij Miltoja: “Mosha e saj tani, besoj se nuk gjen më djem beqarë” Sikur po kërkonte ndihmë edhe nga unë.
Violeta s’po kuptonte ç’po ndodhte, gati sa nuk i tha për fejesën e Valbonës, por e mblodhi veten menjëherë. Po mendonte edhe për Manjolën; pse Dhori po shfrynte gjithë atë duf kundër saj.
– Po Manjolën, ku e takove? – e pyeti, si për t’i kujtuar të vazhdonte bisedën e porsanisur.
– Pamë qiellin që po mbyllej me re të murme e thamë të kthehemi në shtëpi pa na zënë ndonjë shi i madh. Ai na zuri që na zuri. Sikur e hapi njeri me dorë rrubinetën e çesmës, ashtu u hap edhe gryka e qiellit. Sapo u ndava me Milton, nga prapa, dëgjoj një zë femre të më thërriste. Ishte vulhumbura, Manjola e Dafinës, se nuk dua t’ia zë as emrin në gojë. Mezi po merrte frymë, si duket kishte vrapuar.
– Dhoti, Dhori!
– Po ti ku shkon në këtë mot të keq? – Sa mirë që të gjeta; kam dy orë që po të kërkoj. Isha në bashkinë e qytetit, që andej po vij. Të kërkon kryetari i bashkisë… më duket se një vend i mirë pune po të troket në derë. Duhet të shkosh sa më parë, që tani.
– Punë?
– Po, për ty. E pash vetë emrin tënd në listë. Ishit tetë veta, ti ishe i pesti. Ti bëj si të duash, unë po iki tani, se kam ca punë.
Dhori u kthye nga rruga dhe u nis drejt bashkisë.
Kur hyri në derën kryesore, qendroi para sportelit. Filloi të bisedojë me punonjësen e shërbimit.
– Kryetari ka dy ditë që nuk është këtu, ka shkuar me shërbim jashtë qytetit. Për listat që thoni ju, s’kam fare dijeni, megjithatë, prisni një minutë. Ngriti receptorin e telefonit dhe se me kë foli.
Pas pesë minutash nga shkallët Dhori pa të zbriste një grua e re, e bukur.
– Zotëri, më vjen keq që jeni munduar, sidomos në këtë ditë me shi – i tha e porsaardhura. -Tani nuk kemi ndonjë mundësi për t’ju punësuar. Ne e dimë, ju jeni në listën e urgjencës. Kur të na krijohet mundësia, do t’ju njoftojmë vetë.
– Je e sigurtë për këto që po më thua? e pyeti ai.
– Kjo është detyra ime zotëri, megjithatë, kur të vijë kryetari, ju mund të vini përsëri e të flisni me të.
-Të faleminderit shumë zonjë për sqarimin – i tha ai dhe u nis për në shtëpi.
Duke ecur rrugës, Dhori po mendohej të shkonte e të pyeste Manjolën mos ishte ndonjë keqkuptim. U nis drejt shtëpisë së Dafinës.
Kur po ngjiste shkallët, pa Manjolën të dilte nga guzhina ku rrinin zakonisht, dhe hyri në dhomën tjetër. Ajo i hodhi një shikim të shpejtë që u duk sikur po mbante të qeshurën.
Dafina kur e pa Dhorin, iu lut të hynte brenda për të pirë një kafe.
Dhori i ruhej edhe fjalëve të njerëzve, ngaqë Dafina ishte grua e ve, pa burrë, megjithëse ajo i kishte të rralla shoqet për nga karakteri.
Që kur kishte vdekur Taqi, ishte hear e parë që Dhori hynte vetëm në atë shtëpi pa të shoqen. I tha Dafinës arësyen e vajtjes atje. Fytyra e Dafinës menjëherë ndryshoi ngjyrë, herë të trëndafiltë e herë në limonti. Shtrëngoi nofullat dhe thirri të bijën.
Manjola, sapo hyri në dhomë, kur pa Dhorin e trembur dhe të mërzitur dhe rrobat e trupit të lagura, ia dha të qeshurës me të madhe.
– Hë – i tha, – kemi ndonjë të re?
Dhori e kuptoi që ishte tallur me të. Iu drejtua Dafinës: – E shikon ç’më bëri jot bijë?
Dafina u bë më tepër nervoze. Nxehtësinë e brendëshme filloi ta ndjejë në të gjitha pjesët e trupit. Nuk iu durua. I qelloi të bijës me pëllëmbë në fytyrë.
Manjola atë veprim të s’ëmës në sy të Dhorit nuk e priste.
– Mama! Pse vepron kështu? Ç’farë të keqe kam bërë unë sot më tepër se të tjerët. Sot është 1 Prill, të gjithë njerëzit argëtohen sot në këtë ditë.
– Të bëfsha gropën. Burrë për të bërë shaka me ty është ky? Shakaja nuk bëhet me hallet e njerëzve…
– Sa turp! – tha Violeta.
– Posi s’është turp – iu përgjigj ai.
– Jo jo! Më vjen turp nga Dafina – tha përsëri ajo.
– Neve, s’ka pse të na vijë turp; turp duhet t’i vijë asaj, për atë soj malli që ka në derë.
– Turp i ka ardhur asaj nga ty, përderisa i qelloi të bijës me pëllëmbë në sy tënd.
– E mirë, le të mbajmë turpin e çupës së Dafinës ne.
Violeta po rrinte e menduar me sytë ulur përdhe mbi qilim. Ia hodhi përsëri sytë të shoqit dhe e pyeti: – Domethënë, nuk është fejuar Valbona?
– Moj grua, dëgjon ti ç’po llomotis unë deri tani? Pse, për të martuar Valbonën shkova unë në bashki? Valbonën, si vajzë e mirë që është e ndihmoftë Zoti për ndonjë fat të mirë. Ne po të na jepet mundësia do ta ndihmojmë.
– Nuk është puna tek mundësia, por…
– Ç’farë por, se mos i kam unë mbyllur çunat në dhomë dhe, hajt, të marr një e t’ia jap Valbonës?
Violeta nuk foli, uli përsëri sytë përdhe.
Dhorit i pëlqenin shumë fasulet, sidomos në atë ditë me shi. Për t’i shijuar edhe më mirë, po i shoqëronte me ullinj e me qepë.
– Po ti, pse s’po ha? – e pyeti të shoqen, kur pa pjatën e saj që pothuajse s’e kishte filluar fare. – Apo ke ngrënë?
– Jo jo! Nuk kam ngrënë, ty po të prisja, por…
– Mos e mba mendjen aty tani. Ja edhe mua më zbritën nervat sapo e bisedova me ty, megjithatë, e kam një lëmsh të mbledhur nga brenda.
– Nuk e di ç’paskam sot – tha ajo. Mori një copë bukë, e futi në gojë dhe filloi ta përtypë. Edhe asaj i ishte mbledhur një lëmsh nga brenda; nuk po e mbante vendi të rinte në shtëpi. E shihte të shoqin tek hante dhe i dukej se po vonohej më shumë nga ditët e tjera në të ngrënë.
Dhori mori kafshatën e fundit të bukës bashkë me dy kokrat e ullinjve dhe i futi në gojë.
– Të hedh edhe pak gjellë? – e pyeti ajo.
– Jo, jo. U kënaqa shumë. Hahen këto të uruara fasule. – U çua nga tavolina dhe eci drejt sobës.
Edhe Violeta u ngrit dhe filloi të mbledhë pjatat. Tek e shihte të shoqen, Dhori ndjeu dënesë që i kishte folur aq ashpër me ato fjalë për Manjolën.
– Do që ta bëj tani kafen ta pijmë, apo do presësh pak? – e pyeti Violeta.
– Pse, ç’farë do bësh ti?
– Më duhet të shkoj deri tek Rita. Nuk vonohem, as pesë minuta.
– Pse, ç’i ka ndodhur Ritës?
– Jo, po…
– Mirë, shko dhe kur të kthehesh e pijmë kafen. Dëgjo – i tha ai, sapo e shoqja preku dorezën e derës për ta hapur. – Mos i thuaj gjë Ritës për ç’farë të thash, se ju gratë i keni qejf këto gjëra.
– Pse muhabete për të bërë janë këto – tha Violeta dhe doli jashtë dhomës.
Violeta po ecte me hapa të shpejtuar në rrugicë, sa që, kush e ka parë, do ketë menduar se diçka do ti ketë ndodhur. U gjend përpara portës së shtëpisë së Ritës.
– Ç’farë po më thua moj! – i tha Rita e shqetësuar, duke e parë Violetën në sy. – Nuk është e vërtetë që është fejuar Valbona? E zeza unë, shkova dhe i thash edhe Nadires, vazhdoi Rita të flasë, duke prekur faqet me duar.
– Pse edhe asaj i the ti? Po ç’të duhet ty që flet lart e poshtë?
– Ç’të duhet, thotë! Edhe Nadirja ashtu si ne u gëzua; qau edhe ajo e shkreta nga gëzimi.
Violeta po e dëgjonte dhe nuk po fliste, vetëm mblodhi pak buzët.
– Je e sigurtë që nuk është fejuar Valbona? e – pyeti përsëri Rita si për t’u bindur.
– Edhe më pyet? Unë për këtë erdha tani. Kishin qenë bashkë sot, Miltoja dhe im shoq. I kishte qarë edhe hallin e tij i shkreti për moshën e të bijës që po i kalon.
– Kur kishin biseduar, sot?
– Sot sot!
– Po shejtanit, Manjolës, kush i tha?
– Ty kush të tha, Manjola?
– Manjola, kush tjetër!
– Nuk di ç’të them, këto gjëra janë me zarar. E mira është të shkosh te Dafina, bisedoje edhe njëherë me Manjolën. Është mëkat edhe për Valbonën. Është çupë në moshë dhe i del nami kot së koti dhe mos harro, Manjola është pak çapkëne.
– Moj po… le të jetë sa të dojë çapkëne ajo; këto çapkënllëqe nuk i shkojnë tek mua.
– Unë për këtë erdha tani tek ty. Ika, se kam edhe Dhorin vetëm në shtëpi.
Kur Violeta u largua, Rita po rinte e menduar te pragu i portës. Gjaku i kishte hipur në kokë.
” Jo, jo! Do iki që tani” – tha me vete dhe eci drejt shtëpisë së Dafinës.
Trokiti në derë. Doli Manjola. – Hajde Rita, po mamaja nuk është këtu.
– Ti me kë je aty? – e pyeti Rita, që mezi po merrte frymë.
– Vetëm jam.
– Pse, ku ka shkuar jot ëmë?
Manjola psherëtiu, e pa në sy, u mendua pak pastaj tha: – Ka shkuar…, por, do vonohet ca.
– E po mirë – tha Rita, – unë për ty kam ardhur, por edhe për Dafinën.
Manjola shtrembëroi buzët si për t’i thënë se s’po e kuptonte. – Mua, ja këtu më ke.
– E po thashë, t’i them edhe Dafinës, të marim edhe Violetën dhe Nadiren e të shkojmë te Vangja, ta urojmë për fejesën e çupës, Valbonës.
Manjola kur dëgjoi këto fjalë, sa nuk ia plasi të qeshurës me të madhe, megjithëse për këtë kishte bërë fjalë me të ëmën. Kafshoi buzën e poshtëme dhe i tha: – Rita, nuk e kuptoj si e more seriozisht atë që të thashë. Unë mendova se sot është 1 Prill, megjithatë, faji është imi, që merem me plakat për të bërë shaka. Njëherë në vit është kjo ditë. Edhe ti, gjinkallë je, shkove dhe e hape në gjithë lagjen.
Ritës nuk iu durua. – Shaka për të bërë është ajo që bëre ti? Ti je vetë çupë beqare; e kupton që i del nami tjetrës? Më thua edhe gjinkallë.
Fytyra e Ritës kishte marrë një shtrembërim të theksuar. Manjola, duke e parë Ritën me atë pamje të fytyrës, sa edhe buza e poshtëme po i dridhej, iu kujtua, çfarë Rita kishte treguar njëherë për veten e saj. Kur kishte qenë e vogël ishte goditur në buzën e poshtëme dhe plaga i kishte lënë një shenjë të përjetshme. Buza e Ritës anonte pak nga ana e djathtë, sa edhe gratë e lagjes i kishin vënë nofkën, buzështrembëra. Ndërsa kur po fliste me Manjolën, buza po i dridhej më tepër. Manjola mundohej ta mbante të qeshurën, duke vënë dorën përpara gojës dhe kafshonte buzën me dhëmbë.
Rita e kuptoi që ajo nuk po shqetësohej fare për atë që kishte bërë.
– Dëgjo Manjola – i tha: Ti ndoshta kërkon të tallesh, se po e shoh, qe s’je fare e shqetësuar, por dua të them, se kjo punë ka vajtur shumë e madhe. Do të rëndojë shumë ty. Valbonës, mos i dil përpara syve, ndërsa të vëllezërit e saj, sidomos ai i vogli, ishte bërë xhind. Unë që andej po vij tani; nuk luajnë nga e tyrja ata. Donin të vinin këtu tek ty, por Miltoja nuk i la.
Manjola kur dëgjoi ato fjalë u zverdh menjëherë dhe zemra filloi t’i rrahë me shpejtësi. Gjunjët po i dridheshin, i dukej se do rrëzohej përdhe. Qeshja e mëparshme që i rinte varur në cepin e buzëve i iku menjëherë. Balli i shkëlqeu nga djersët. U përtyp, megjithëse pështyma në gojë i ishte tharë: Pastaj e pyeti: – Vërtet?
– Pse, po tallem unë? – tha Rita me njëfarë krenarie.
– Kush u tha atyre?
– Unë shkova, nuk po më mbante vendi nga gëzimi. Doja t’i uroja sa më parë.
– E shikon? Kot nuk them unë që ti je gjinkallë.- foli prap Manjola e frikësuar.
– Moj po… lëre gjinkallën ti! Ka vajtur shumë e madhe kjo punë.
Tani Manjola po e shihte Ritën, sikur ajo të ishte shpëtimtarja e saj. Po mendohej, si mund të dilte nga ai qorrsokak ku vetë kishte hyrë.
– Po vetë Valbona, çfar thoshte? – e pyeti pasi u mendua ca.
– Valbona? Ajo po i thoshte…
– Dëgjo Rita!- e ndërpreu Manjola. – Meqenëse ti që andej po vjen, të lutem shumë, mund të shkosh përsëri atje.
– Përse duhet të shkoj?
Manjola nuk foli. Vetëm po mendonte. U pendua shumë për atë shaka të tepruar që kishte bërë. Fytyra e Ritës, që para pak çasteve e kishte bërë të qeshte, tani po i dukej e frikshme. Mendonte se vetëm nga Rita varej zgjidhja e asaj ngatërese.
– Rita! Të lutem shumë! Ti duhet të shkosh menjëherë atje.
Rita lëvizi kokën në shenjë mohuese.
– Të lutem shumë Rita. Duhet ta bësh për mua. Mos u shpejto, vetëm më dëgjo. – Nuk mundi dot të fliste. Sytë menjëherë iu mbushën me lot dhe filluan t’i ridhnin në faqe. Ishte buza e Manjolës ajo, që po dridhej në ato çaste.
Rita që po e shihte në atë gjendje, iu dhimbs shumë dhe mendoi ta ndryshojë drejtimin e lojës.
– Çfarë ke? Pse qan?
Manjola nuk iu përgjigj. Ngriti dorën e majtë dhe fshiu lotët.
– E ja, se po shkoj te shtëpia e Valbonës. E ç’farë duhet t’i them, se ishte një shaka e jotja për 1 Prill?
Manjola përsëri nuk foli. Në ato çaste trishtimi që po kalonte, menjëherë iu kujtua edhe Dhori.
– Manjola! kur do t’i heqësh këto prapsira ti nga mendtë e kokës? Vërtet ke qenë vajzë e praptë e vogël, por tani në këtë moshë nuk të shkojnë më prapsitë. Ti po më thua se ishte një shaka, por moshës tënde tani nuk i shkojnë këto shaka, ashtu siç nuk më shkojnë edhe mua që po të gënjej ty në këtë ditë.
Manjola, nga ato fjalë të papritura që dëgjoi, nuk po u besonte veshëve.
– Si the? Nuk janë të vërteta të gjitha këto që po më thua?
Rita buzëqeshi, duke tundur kokën.
– Rita, të lutem, më thuaj; nuk janë të vërteta këto që më the? Nuk po vjen nga shtëpia e Valbonës ti tani?
– Si s’janë të vërteta? Janë aq shumë të vërteta, sa ç’është e vërtetë që Valbona është fejuar, ose të them më mirë që Valbonën e fejove ti sot më 1 prill.
Manjola u çlirua nga ai makth, buzëqeshi, fshiu lotët dhe tha: – Të martë dreqi buzën e shtrembër ty, se më ngrive gjakun.
– E po, kjo buza ime e shtrembër, e shpëtoi gjuhën tënde të shkurtër që po përpëlitej brenda gojës tënde të tharë.
Manjola iu afrua, e përqafoi dhe i tha: – Hajde, ulu tani të të bëj një kafe.
– Do ta pi – tha Rita, – por jo tani. Do vij më vonë me Violetën dhe Nadiren, kur të jetë edhe Dafina në shtëpi.

 

Filed Under: Kulture, Sofra Poetike Tagged With: 1 prilli, Pierre {andeli Simsia, Tregim

RRUGA QË ZBULOI DORËSHKRIMET E RRALLA SHQIPE NË BIBLIOTEKAT GREKE

March 31, 2013 by dgreca

NGA GËZIM LLOJDIA*/

Ilo Mitkë Qafëzezi ,rruga që zbuloi korçari , dorëshkrimet  e rrallë shqipe në bibliotekat greke .

-“Alipashamadha” -10.000 vargje 16 rrokësh shkruar nga Haxhi Shehret Delvina.

Në vetvete  siç kërkon të shprehi rrodhana  e gazetës është autobiografi e Ali Pashë Tepelenës ,një vepër e diktuar prej Ali Pashë Tepelenës i cili rrëfen atje gjithë historinë të mirat dhe të këqijat

-Dorëshkrimi 132 faqe i Gjergj Ikonom Beratit ,sekretar i Ismail Pasho Beut

-Dorëshkrimi 5000 vargje të Abdyl Saidit .

-Borshura :”Shqiptarë dhe e pastajmja e tyre “ botuar në Athinë në 1878 . Duhet të jetë broshurë politike citon gazeta, e shkruar në bashkëpunim me një profesor Thoma Pasko.

-Trimërita e Kapedan Mërkur Bua,origjinali ndodhet në muzeun e Torinos pranë shpatës s perandorit bizantin .Janë 4500 vargje ,16 rrokëshe ku një arbëresh i Elladhës himnizon kapedanin Mërkur  Bua ‘stradiot-kordhëtar i shquar .

Duke vendosur në krye të rrodhanës gazeta jep një lajm të mirë ngase nga Bukureshti i vijnë dy copë :”Protopiri”, të Kavalliotit .

…….

Ilo Mitkë Qafëzezi shkruan gazeta ‘Drita” 26 Mars 1939 ,faqe 4  se javën e shkuar dhashë fjalën se do të ekspozonjë te libraria “Argus” dorëshkrimin shqip me alfabet elenisht të Abdyl Saidit do ti botojmë në klishe duke disa faqe duke bërë përshkrimin,historikun  e tij dhe nëse ky dorëshkrim mundet të ketë lidhje e një proze shqip politike, e cila ka të bëjë drejtpërdrejte me besën e Prizrenit . Më tej I.M.Qafëze thotë:Të flasim për dorëshkrimin shqip:”Muhtarname”prej 5000 vargje I shkruar me shkronja elenisht të Abdyl Saidit pastaj edhe për prozën politike të Abdyl be Delvinës pas të cilit fjala vjen për Abdyl bej Frashërin me shokë thotë Qafëzezi. Ma do puna të përsërit se dorëshkrimin Muhtarname” ia kam hua zbulonjësit Abdulla Ferhati në Berat dhe prozën shqipe z Profesor Linos Politis të Bibliotekës Kombëtare të Elladhës .duke shqyrtuar kohën kur është ka rënë në gjurmë të këtij dorëshkrimi Qafëzezi shprehet se ka qenë mëngjesi i vitit 1938 kur miku A.Ferhati i ka dërguar një pusullë për zbulimin e një dokumenti shqip me rëndësi dhe në pusullë ai i kërkonte të mos shkonte në kala. Qafëzezi shprehet se ai atë momenti ishte  duke punuar në bibliotekën e Shëmërisë së kalasë , për të kataloguar e inventarizuar e selektuar katalogët dorëshkrimet më ët vjetra që nga Kodex Beratinues (Ungjilli i Pashkës) e gjer te Autografi”Metafizika e Kavliotit “1750 me dy ungjill shqip të Grigor Gjirokastritit 1827,1858. Duke folur për marrjen e dorëshkrimit në Berat z Ilo shprehet për pasioni që ka zotëruar Z. Ferhati zbulonjësi i këtij dorëshkrimi dhe sipas Ilos ai vjen pas Hamdi Bushatit të Shkodrës që di të gjuaj me mbarësi dokumentet shqipe e shqiptare të vjetra të shkruara sipas tij nga shqiptarë myslimanë. Është i pari qytetar beratas ,thotë Ilo, që më shfaqi gëzimin me letër , kur këndoj vjet te Drita mbi dorëshkrimin shqip të Kostë Beratit 1765 .Duke shqyrtuar dorëshkrimin z Ilo thotë se që në syrin e parë ky dokument linguistik shqip ishte një fenomen, sepse dija me siguri që së paku vargje apo prozë fetare myslimane nuk ka qenë  e lejuar të shkruhen veçse me abc arabe ose turqisht . Zbulonjësi na thotë I. M. Qafëzezi ,duke trajtuar kompetencën e transkriptimit ,pranuam hipotezën e z.Ferhati që vargjet do të jenë shkruar ja prej sheh Muhamet Kolonjës nga Labëria, apo të Sheh Azis Delvinës prej Hasan Zyko Kamberit , dhe se Abdyl Saidi është vetëm kopjuesi në vitin 1885.

Përshkrimi i dorëshkrimit/

“Në drekë të datës 10 korrik ma ka prurë zoti Abdullah dorëshkrimin shqip shkruar me alfabet greqisht “.  Këtë dorëshkrim Ilua e merre me vete në Korçë. “E studiova mirë ,shprehet ai , dhe pasi transkriptova 1000 vargje nga të 5000 fletët , që kanë mundur të shpëtojnë duke krahasuar me “Qerbelanë” e Naimit , vepra del pra quhet ‘Muhtarname” vepër shqip-bektashiane ,shoqe e Handikasë që këndohet në teqe . Z. Ilo thotë se Abdyli e ka ditur mirë turqishten ka qenë poliglot,i gjezdisur njeri që zotëronte shumë gjuhë të huaja.

Dorëshkrimi i publikuar/

Dorëshkrimi përbëhet nga nga 230 fletë apo 460 faqe me 10,14,16 vargje tetërrokëshe ku secilës i mungojnë fletë.

Formati i dorëshkrimit është 17×10 .Data e shkrimit është 1885.  Fillon Ego avdul saitis ,kjia egrafon artaneon .Në krye radhë dhe për fundi të kësaj flete quhen 4 myhur ,vula turqisht . Abdyl Saidi e ka pasur të shkruar defterin sipas mënyrës arabe  nga  djathta mbi të mëngjër shprehet z.Ilo.

Alfabeti shqip me germa elenisht i A.Sadidit  i krahasuar me alfabetin smilar të Kostë Beratit ,Kavaliotit,Dh.Voskopojarit ,Grigor Gjirokastritit e të tjera na del një alfabet variant i bukur e të 4 linguistëve shqiptarë  të qindvjetëshit  XVIII e fillesë së XIX.

Nga shumë vargje të sjella në gazetën Drita 26 Mars 1939,faqe 4.

Ja një strofë e tij ;E gjec me Perëndinë,/sot për sot në këtë zaman/nuk ja gjen dot akranë/xhane vuxhut bëri kurban……

DORËSHKRIMI SHQIP

-I ndarë në 7 pjesë të lidhura secila me kapakë

-230 fletë që kanë secila nga 24 e 28 vargje (5000 e kusur vargje )

-dorëshkrimit shqip të 1885 dhe Abdyl Beu nga Delvina i prozës politike  që zbulua në Athinë

Kurse Gazeta “Drita” e 15 marsit te viti 1939 ka përcjell një lajm që përmban interes për studiuesit e shqipes . Gazeta në kronikën e reporterit I. M. Qafëzezi shkruan se dorëshkrimi :I ndarë në 7 pjesë të lidhura secila me kapakë,230 fletë që kanë secila nga 24 e 28 vargje (5000 e kusur vargje )dorëshkrimit shqip të 1885 dhe Abdyl Beu nga Delvina i prozës politike  që zbulua në Athinë . Në kronikë përmendet edhe emri i  një ndër krijuesit e shuar dhe fetarit bektashian Ali Tomorri, patrioti që shkoi deri në Egjipt për të siguruara libra për shkollat shqipe .Duke cituar këtë material mund të themi se lëvizja bektashiane ka qenë një faktor kryesor në Lidhjen e Prizrenit . Baba Alush Frashëri hapi teqenë malore në Frashër. Flitet se nga koha e Nasibi babait një gen i shqiptarizmit,filloi të lëviz tek dervishët e teqesë. Ky gen sa erdhi ,por u forcua duke u ruajtur i shenjtë tek dervishët pasardhës. Numërohen të këtij geni të shqiptarizmës i përkasin :Baba Alushi, Baba Abedini, Baba Mustafai, Baba Shemja. Njihet dhe një kryegjysh botëror që i përket derës së teqesë së Frashërit. Baba Abazi,që u martirizua në dyert e shenjta të kryegjyshatës botërore. Baba Alush Frashëri,ishte një patriot, që ushqeu ,shqiptarizmin gjatë gjithë  kohës së ndritshme të përndritjes tonë kombëtare..Baba Alush Frashëri është organizatori i disa mbledhjeve të rëndësishme ,për fatin dhe çështjen shqiptare,që u mblodhën në drejtimin e tij dhe të Abdyl bej Frashërit në teqenë malore të Frashërit. Baba Alush Frashëri ,ka vendosur në dispozicion të Lidhjes së Prizrenit një shumë të hollash,nga të ardhurat e teqesë për ti përdorur për realizmin e qëllimeve të Lidhjes. Baba Alush Frashëri dërgoi në këtë qytet dervishin e tij, Adem Vehxhin duke e graduar baba. Dërgimi në Prizren, aty nga viti 1877,një vit përpara aktit final të lidhjes është fakt i pakundërshtueshëm,që tregon se baba Alushi e kishte paracaktuar vendin,pra qytetin dhe kohën kur do të mbahej kuvendi i lidhjes shqiptare. Adem Vehxhi,ndoqi të gjitha udhëzimet e Baba Alushit,kur u realizua lidhja në Prizren,nga shqiptarët e mirë.

Pjesë nga kronika

Dorëshkrimi shqip –bektashian i Abdyl Said it .Kjo pasuri që drithëron shqiptarët sipas medies në fjalë nuk po ekspozohej dot tek libraria Argua e kryeqytetit sikundër u paralajmërua tek ;Drita; e së dielës për arsyen që pason . Meqenëse dorëshkrimi në fjalë shprehet korrespodenca  e gazetës , do të bëhet pronë e Ministrisë së Arsimit ,ka qenë në pjesën më të madhe tepër i katërruar dhe tani rregulluar prej të nënshkruarit :I ndarë në 7 pjesë të lidhura secila me kapakë ka nevojë të ruhet me shumë kujdes sikurse çdo dorëshkrim tjetër i vjetër . Disa miq t mëdhenj të këtyre arkivave dhe veçanërisht “Drejtoria e ‘Dritës” e pan mynasyp të mos e ekspozojnë dhe në vend të kësaj të bëjnë një gjë tjetër më të mirë dhe të marrë anë bota shqiptare në të shijuar të dorëshkrimit e sidomos në të shfaqur mendimin ata që u mundet , përsa i përket Baba Ali Tomorit  .Gazeta në fjalë me koripsodencën e I. Qafëzezit shkruan se në të ekspozuar nuk do të ish e mundur të paraqiteshin veç 7 fletë të së shtatë pjesëve të dorëshkrimit që përmban 230 fletë që kanë secila nga 24 e 28 vargje (5000 e kusur vargje ).

Drejtoria e ‘Dritës’ morri përsipër në klishe disa nga këto fletë së bashku me një artikull 4-5 shtyllash të së dielve të ardhshme ,me anë të së cilit do të kërkojmë për të mirë për gjuhën dhe historinë ,të bisedohet dhe të vendoset .Ai është një dhe vetë një person Abdyl Saidi i dorëshkrimit shqip të 1885 dhe Abdyl Beu nga Delvina  I prozës politike  që zbuluam në Athinë ,siç u njoftua tek “Drita: e 12 Marsit .I.M.Qafëzezi .

ILO MITKË QAFËZEZI DHE ZBULIMI I DORËSHKRIMEVE

Ilo Mitkë Qafëzezi është kthyer në Korçë nga Athina ku kishte bërë një sërë zbulimesh në dorëshkrime shqip e në bibliotekën e Kamura të kryeqendrës greke . Setenca e këtij shqiptari të mira ka qenë shprehja e tij thënë gazetës në fjalë:

”Njeriu sa ka shpirt ndër dhëmbë duhet dhe diç  të punojë”.

Sipas Z. Ilo ,bibliotekat e Athinës duhen shënuar si çerdhet më të begata  për kërkime studime shqiptare , historike,letrare. Flitet për nj zbulim që ai ka bërë për:

1-Një dorëshkrim prej 12 fletësh, bërsi anonim ,rrënjë origjinar nga fshatrat e Pogonit.

2-Një varg fjalësh shqipe në një dorëshkrim autograf të Dhaskal Thanas Paskalidhës i akademisë Mauricion të ditëvet të Ali Tepelenës në Janinë . Ky dorëshkrim titullohet : ”I Arheoloja ton Alvaniton me 37 fletë i mbetur pa ju dhënë fund.

3-Në Ethniki Vivliothiki prej koleksionit të pasur  të revistës :“ Nea Ellas” të Zavirës ,shënohet me siguri ndodhja e një dorëshkrimi shqip në manastirin e Shën Gjergjit të Limbozit me datë 1750 domethënë dorëshkrim,që thyen rekordin vjetërsie  shkrimi të toskërishtes si i shkruar 18 vjet përpara dorëshkrimit të Kostw Beratit dhe 20 vjet përpara Protopirisë së Kavaliotit . Ky dorëshkrim sipas kësaj gazetë gjendet tek Manastiri ën fjalë dhe jo në Athinë.

DOKUMENTA QË ILO MITKË QAFËZEZI ZBULOI

Ilo Mitkë Qafëzezi ky korçarë i shquar në këtë periudhë ka punuar intensivisht  duke transkriptuar , duke zbuluar dorëshkrime të cilat janë dorëshkrime shqipe  të shkuar në gjuhë të ndryshme por që për fatin tonë gjendeshin nëpër biblioteka të huaja. Ndër këtë kontribut të Ilo Mitkë Qafëzezi janë dorëshkrimet e mëposhtme qe i ka gjetur në shtetin helenë .

-“Alipashamadha” -10.000 vargje 16 rrokësh shkruar nga Haxhi Shehret Delvina.

Në vetvete  siç kërkon të shprehi rrodhana  e gazetës është autobiografi e Ali Pashë Tepelenës ,një vepër e diktuar prej Ali Pashë Tepelenës i cili rrëfen atje gjithë historinë të mirat dhe të këqijat

-Dorëshkrimi 132 faqe i Gjergj Ikonom Beratit ,sekretar i Ismail Pasho Beut ,një burrë më ditur ië t mirë sipas kohës.

-Dorëshkrimi 5000 vargje të Abdyl Saidit .

-Broshura :”Shqiptarë dhe e pastajmja e tyre “ botuar në Athinë në 1878 . Duhet të jetë broshurë politike citon gazeta, e shkruar në bashkëpunim me një profesor Thoma Pasko.

-Trimëritë e Kapedan Mërkur Bua,origjinali ndodhet në muzeun e Torinos pranë shpatës s perandorit bizantin .Janë 4500 vargje ,16 rrokëshe ku një arbëresh i Elladhës himnizon kapedanin Mërkur  Bua ‘stradiot-kordhëtar i shquar .

Duke vendosur në krye të rrodhanës gazeta jep një lajm të mirë ngase nga Bukureshti i vijnë dy copë :”Protopiri”, të Kavalliotit .

*Master.Anetar i Akademsie Evropiane te Arteve

Filed Under: Histori, Kulture Tagged With: doreshkrimet e rralla, Gezim Llojdia, ne biblioteken greke, rruga qe zbuloi

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 476
  • 477
  • 478
  • 479
  • 480
  • …
  • 544
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Bahamas njeh Kosovën!
  • Legjenda e portës shkodrane, Paulin Ndoja (19 dhjetor 1945 – 16 prill 2025) do të mbushte sot 80 vjeç
  • “Roli dhe kontributi i diplomacisë shqiptare në Maqedoninë e Veriut nga pavarësia deri sot”
  • Marie Shllaku, kur një jetë e re u shndërrua në përjetësi kombëtare
  • Në sinoret e Epirit…
  • Mbrëmë hyri në fuqi Ligji i SHBA për autorizimin e mbrojtjes kombëtare
  • Skënderbeu “grek”, ose si të bëhesh grek pa e ditur
  • A historic moment of pride for the New Jersey Albanian-American community
  • U zhvillua veprimtaria përkujtimore shkencore për studiuesin shqiptaro-amerikan Peter Prifti
  • Dashuria që e kemi dhe s’e kemi
  • “Jo ndërhyrje në punët e brendshme”, dorëheqja e Ismail Qemalit, gjest atdhetarie dhe fletë lavdie
  • Arti dhe kultura në Dardani
  • Gjon Gazulli 1400-1465, letërsia e hershme shqipe, gurthemeli mbi të cilin u ndërtua vetëdija gjuhesore dhe kulturore e shqiptarëve
  • “Albanian BookFest”, festivali i librit shqiptar në diasporë si dëshmi e kapitalit kulturor, shpirtëror dhe intelektual
  • VEPRIMTARI PËRKUJTIMORE SHKENCORE “PETER PRIFTI NË 100 – VJETORIN E LINDJES”

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT