NJE TAKIM I GËZUESHËM

December 7, 2012 by dgreca

Nga Luan Çipi/

Ishte e papritur thirrja telefonike për një takim ne “Hotel Rogner”. Bashkë me shkrimtarin vlonjat Lame Fandi u ftuam për një bashkëbisedim me vlonjaten e famshme, hebreje-amerikanen Ana Xhon Kohen dhe kaluam këndshëm me të për gati dy orë.

Është rasti të shkruajmë pak fjalë për këtë figurë të shquar të gruas shqiptare në diasporë, që prej shumë vjetësh është Presidente e Shoqatës të Grave Shqiptaro-Amerikane, me emrin “MOTRAT QIRIAZI”.

Ajo ka lindur në qytetin e Vlorë, ne vitet e para pas Çlirimit dhe atje kaloi vitet plot gjallëri të fëmijërisë dhe adoleshencës, duke kryer me rezultate të mira edhe Gjimnazin “Halim Xhelo”.

Nisi edhe studimet e larta në Tiranë, por u largua nga Shqipëria në vitin 1966, së bashku me prindërit dhe anëtarët e familjes e saj dhe shkoi në Greqi, ku përfundoj studimet për mjekësi dentare në Universitetin Ethnikon dhe Kapodistriakon të Athinës, në vitin 1970. Pas kësaj u shpërngul në Shtetet e Bashkuara, ku vazhdoi studimet në Shkollën Dentare të Universitetit të Nju Jorkut dhe mori një diplomën për DDS Dentare në vitin 1976. Fillimisht u emërua si Asistent Profesor në një klinik të stomatologjisë të NYU ku qëndroj për dhjetë vjet dhe praktikoj po atje stomatologji të përgjithshme pa ndërprerje.

Në vitin 1990, me ndihmën e disa organizatave herreje të Amerikës, ajo solli 37 hebre shqiptarë (dhjetë familje) në SHBA, dhe i ndihmoj ata në procesin e integrimit.

Në vitin 1991, ajo u ftua në Shqipëri për të festuar formimin e Shoqatës shqiptaro-izraelit, ku ajo ka qenë zgjedhur si anëtare nderi.

Dr. Kohen ka manifestuar qysh herët shpirtin e saj human e bamirës. Ajo arriti të ndihmojë shumë njerëz, duke u lidhur me partnerë analog dhe me organizatat jo fitimprurëse që kanë pasur një vizion të ngjashëm me të sajën. Kështu gjatë viteve të fundit, në partneritet me Fondin “Ajri i Pastër”, Dr Kohen ka arritur të dërgojnë fëmijët nga familje të varfra (kryesisht të emigrantëve shqiptar) në kampe verore. Ajo gjithashtu ka punuar me vullnetarë në mënyrë që të sigurojë falas aftësimin për burra dhe gra shqiptare, për të trajnuar e licencuar si ndihmës e shoqërues në shtëpitë për të moshuarit, etj. Nëpërmjet shoqatës së vet të grave ka kontribuar për të evituar e lehtësuar rastet e dhunës në familjet shqiptare dhe për kujdesin shëndetësor të tyre, deri në shërbime mamografie dhe të specializuara. Kjo ndihmë falas ka raste që ka kaluar deri te disa fëmijë dhe gra nga Kosova, çka mendohet te zgjerohet për raste emergjente në dhe në Shqipëri.

Dr Kohen shpesh viziton shkollat me nxënës shqiptarë në Bronx, duke i mësuar fëmijët si të kujdesen për dhëmbët e tyre dhe për të ruajtur higjienë e mirë orale. Ajo merr pjesë në jetën e komunitetit ne vazhdimësi dhe ka kontribuar në mbështetje morale, emocionale dhe financiare për pjesëtarët e familjeve shqiptare. Ajo është vazhdimisht atje për të ndihmuar njerëzit në nevojë. Këto janë arsyet pse për pesëmbëdhjetë vitet e fundit gratë shqiptare e kanë nderuar atë me zgjedhjen e saj për çdo vit si President i AAWO Motrat Qiriazi “, organizata më aktive në komunitetin shqiptar të Amerikës.

Ana Kohen është e martuar me një intelektual hebre të mbijetuar nga Holokaustit, me origjinë nga Polonia dhe ka dy fëmijë mirë të arsimuar dhe te suksesshëm në profesionet e tyre, djali si financier dhe vajza në veprimtari mode.

Dr. Ana Kohen çmohet dhe vlerësohet jo vetëm nga shqiptaret e Amerikës, po dhe nga Shteti i Izraelit dhe sidomos nga Shteti Shqiptar dhe Bashkia e Vendlindjes. Ajo është dekoruar nga Presidenti Mojsiu me medaljen “Për merita të veçanta civile” në vitin 2004 dhe është shpallur nga Bashkia e Vlorës “Qytetare Nderi”, në korrik të vitit 2006.

Ana Kohen ka popullaritet, afeksion e dashuri nga çdo qytetar që e ka njohur ne Vlorë dhe ka ndjekur me tej jetën e saj. Ajo konsiderohet si simboli i hebrenjve shqiptar, që siç dihet, u mbrojtën me kujdes e ngrohtësi prej shqiptarëve dashamires nga rreziku i asgjësimit nazist. Sipas shkrimtarit dhe studiuesit Mojkom Zeqo, pjesë të objekteve personale të saj do vendosen në Muzeun Historik, krahas dokumenteve strehues të Anshtajnit të madh, (që dihet se u strehua për pak kohë në Shqipëri) si simbole të mbrojtjes dhe bamirësisë shqiptare ndaj hebrenjve.

Poeti i madh Xhevahir Spahiu, gjithashtu e njeh dhe e simpatizon humanisten e bukur, ndaj thotë për te: “E njoh Ana Kohen, është rritur në Vlorë, ka ngrënë bukë Vlore”. Ai vazhdon të tregojë; “E mbaj mend të bukur, simpatike, e inteligjente. Bëmat e saj në Amerikë, në ndihmë të Shqiptarëve, janë të panumërta. Ajo ka ndikuar në krijimin e shoqatës së miqësisë mes dy popujve tanë. I takonte t’a bënte këtë punë të nderuar, siç i takon dhe nderimi që i bën shteti dhe shoqëria shqiptare, duke e dekoruar për meritat dhe veprën e saj. Ana mund të ndikojë shumë jo vetëm në gjallërimin e marrëdhënieve kulturore midis shqiptarëve dhe izraelitëve, por dhe mes shqiptarëve dhe izraelitëve që jetojnë në Amerikë. Letërsia jonë është shumë pak e njohur në Izrael, Ana mund të jetë një ambasadore e shkëlqyer, pasi është tepër bindëse si emër”.

Duke biseduar gjatë me vlonjato-izrailito-amerikanen Ana Koheni, në radhë të parë si vlonjat, shoqe klase me vajzën time dhe motrën e Lame Fandit, si mik i afërt me babin e saj, të ndjerin Xhon Kohen, ne kujtuam me nostalgji ngjarje të 40 vjetëve më parë dhe konstatuam se kjo dashuri ka ngelur e pa shlyer në kujtesën tonë, çka na shtyn, siç thotë ajo “ta duam më shumë Vlorën, Shqipërinë dhe Shqiptarët dhe të bëjmë sa më shumë përpjekje për forcimin e kësaj mirënjohje, dashurie dhe miqësie tradicionale”.

Gjatë bisedimit mësuam se me kontributin e saj në qytetin e Vlorë, rruga ku kanë banuar pjesa me e madhe e izraeliteve është restauruar dhe Bashkia si çdo rruge i kane vene dhe asaj një emër. Mendimi ishte ta emërtonin “Rruga Ana Kohen”, po kur e mori vesh ketë ajo protestoi dhe propozoj, ti a vinin emrin, ashtu si dhe u vendos përfundimisht “Rruga e Hebrenjve”. Ky gjest altruist modestie na i rriti dhe më shumë respektin për të.

Ana Kohen është e ftuar në Shqipëri personalisht nga Kryeministri Berisha për festimet me rastin e 100 vjetorit te Pavarësisë dhe në agjendën e saj janë vizitat ne Vlorë dhe Tiranë, sipas Programit Qeveritar.

Unë dhe miku im Lame Fandi që ishim në bashkëbisedim, ndjemë kënaqësi të veçantë se e pamë Ana Kohen ashtu të bukur, si ishte para 40 vjetësh. Ne, gjithashtu, u larguam me besimin se dr Ana Kohen ishte entuziaste e optimiste dhe me program të kthjelltë për ta gjallëruar dhe me tej veprimtarinë e Shoqatës të grave shqiptaro-amerikane “Motrat Qiriazi”, në dobi të Shqipërisë dhe Kosovës, si dhe për rritjen e forcimin e miqësisë të popullit tonë me popullin Amerikan dhe Izraelit.
Tiranë,Nëntor 2012

GAZETARJA SHQIPTARO-GJERMANE, SHPALLET FITUESE”KAUSA 2012”

December 6, 2012 by dgreca

Arta ka fituar çmimin e parë në kategorinë e gazetarisë televizive për një rrëfim me temë nga migracioni

Gazetarja shqiptare-gjermane Arta Ramadani është vlerësuar me çmimin e parë “Kausa 2012” për gazetari, në kategorinë e gazetarisë televizive. Këtë çmim prestigjioz e ndan qeveria e Gjermanisë për kontributet më të mira në lëmin e gazetarisë kushtuar migracionit.

Siç është paralajmëruar edhe në një shkrim të mëhershëm të albinfo.ch, kur Arta ishte vetëm e nominuar, ndarja solemne e çmimeve do të bëhej më 5 dhjetor.
Pikërisht në këtë datë, në solemnitetin e mbajtur në Berlin, Arta Ramadanit iu nda çmimi i parë për gazetarinë televizive. Vendin e dytë në kategorinë e gazetarisë televizive e mori Anorte Linsmayer ndërsa të tretin Suana Meckeller, të cilat po ashtu kishin hyrë në rrethin e ngushtë për këtë shpërblim.

Ky çmim është dhënë edhe për dy kategoritë tjera të gazetarisë: për gazetarinë e shkruar (gazeta dhe internet) dhe për gazetarinë radiofonike. Për të tri kategoritë janë ndarë çmimet e para, të dyta dhe të treta.

Për çmimin “Kausa 2012” kanë mundur të konkurrojnë të gjithë gazetarët në Gjermani që janë më të rinj se 35 vjeç. Çmimi ka edhe vlerën e tij monetare, gjegjësisht 30 mijë euro që ndahen për 9 fituesit e kategorive të ndryshme.

Rrëfimi televiziv për të cilin ajo mori çmimin e parë mban titullin „Schlau und trotzdem ‘nur’ Hauptschule“ ose në shqipe: “Inteligjent dhe prapë `vetëm`në shkollën e përgjithshme” (të zanateve). Në këtë rrëfim ajo merret me problemin e diskriminimit të nxënësve me prejardhje të huaj në shkollat gjermane.
Si protagonist merr një nxënës turk, të cilin, me gjithë notat e shkëlqyera, mësuesit e orientojnë në shkollën e përgjithshme dhe jo në gjimnaz ose në “realschule” kua i e kishte vendin. Vetëm pas angazhimit të vendosur të nënës së tij, teknike medicinale, vogëlushit i njihet niveli dhe kthehet në shkollën reale.
Arta Ramadani punon si reportere dhe redaktore në magazinën e njohur “Nano” të televizionit gjerman 3sat.
E lindur në Prishtinë para 31 vitesh, bashkë me babanë e përndjekur politik dhe me familjarët tjerë Arta ka ardhur në Gjermani që në fëmijërinë e saj të hershme. Ajo ka studiuar për etnologji, politikë, medie dhe shkenca të komunikimit në Boston (SHBA) dhe Heidelberg e Mannheim.
Karrierën si gazetare e ka filluar në transmetuesin televiziv për të rinj “Sunshine Live” dhe ka kryer një numër praktikash dhe trajnimesh në televizionet si SWR dhe HR. Pastaj ka mbaruar një voluntariat (praktikë) njëvjeçare në ZDF.
Ndërsa, para se të kalonte në 3sat, Arta ka punuar si redaktore në emisionin e ZDF-së “Hallo Deutschland”.
Në televizionet ku punon, ajo ka realizuar edhe emisione speciale për aktualitetin në Kosovë. (Burimi Albinfo.Ch)

SHQIPËRIA ETNIKE NË SKENËN E FESTIVALIT

December 5, 2012 by dgreca

Nga Danny Blloshmi/

Ende e ndjej brenda vetes atë mahnitje që më shkaktoi Festivali i 22-të Shqiptar i organizuar nga Qendra “Nëna Terezë” pranë Kishës Katolike Shqiptare Zoja e Shkodrës, me 11 nëntor në mjediset me akustikë të shkëlqyer të pallatit të Artve në një nga godinat e Lehman College në Bronx. Nuk e di se çfarë mund të ketë më tepër një shfaqje profesionistësh gjithëkombëtare se sa ai festival, ku e gjithë Shqipëria ishte në skenë. Më shumë se 250 artistë amatorë dhe profesionistë, këngëtarë dhe valltarë nga e gjithë Shqipëria natyrale, ishte pjesë e asaj sofre gjigande të folklorit shqiptarë që natën e 11 nëntorit na mrekulloi të gjithëve. Siç tregojnë emigrantët më të hershëm, ky festival, e ka zanafillën që në vitet ’70, kur nisi për të parën herë dhe vazhdon si një traditë e mirë, që përcjell këtu në atdheun e adaptuar tonin kulturën Kombëtare gjitëhshqiptare.

Ajo që të mbetet në mendje është jo vetëm pasioni për këngën dhe vallen shqiptare, jo vetëm pasuria e pashtershme e folklorit shqiptar, që si një gurrë e pashtershme derdhet përvit në atë skenë, por edhe mbizotërimi i skenës nga fëmijë të lindur këtu në SHBA, të cilët ndjehen të dashuruar pas kulturës të Kombit të tyre, që i ngazëllehen Flamurit Kombëtar kuq e zi, që iu përkëdhelen kostumet kombëtare me një dashuri të jashtzakonshme. Sa shumë kostume kombëtare që pamë në atë skenë të festivalit të Pavarësisë së 100-të të Shtetit shqiptar!

Kostumet e jugut dhe të veriut, të Malësisë dhe të Çamërisë, të lebërve dhe malësorëve, rugovasve dhe gjakovarëve, njëri më i bukur se sa tjetri u prezantuan në skenë e festivalit. Po sa u shkojnë të rinjëve ato veshje! Pa t’i shihje se si flladiteshin në skenë nën rrotullimin e valltarëve. Nuk e di por unë mbeta i dashuruar pas xhubletës së veriut dhe fustanellës së jugut, njëra magjike se tjetra, njëra më e lashta se tjetra; të dyja idetike shqiptare, të dyja plot mistere në simbolet zbukuruse dhe në atë fërshfërimën valëzore gjatë rrotullimit të valltarëve.

Xhubleta më duket si një veshje legjendë, plot mistere, që e shihja të veshur edhe tek vajzat e vogla edhe tek të rejat, edhe tek gratë artiste dhe secilave u jepte një pamje të zanave të legjendave.

Në mendjen time xhubleta , me atë formën e saj valë-valë, me atë fundin që zbret hijshëm në shtatin e bukurosheve shqiptare,që nis me një lloj ngushtësie e që vjen duke u zgjeruar në formën e një këmbane, të mrekullon. Veshja më tipike e femrave shqiptare në Shqipërinë e mbi e nën Drin, në Malësi, Kelmendin kreshnik, ndërsa ornamentet zbukuruse janë të papërshkrushme dhe vezulluese. Po ashtu të mrekullon dhe fustanella, që e shohim shpesh në trevat jugore,dhe që e shohim çdo vit në këtë festival, veçanërisht tek djemtë që kërcejnë vallet çame. Studiuesit kanë treguar se edhe kjo është veshje tipike shqiptare, që dikur gjendej në të gjitha trevat shqiptare në forma të ndryshme. Kam lexuar se mjeshtëri i madh i fjalës shqipe, rizbuluesi I Flamurit të Gjergj Kastriotit Skënderbeut, bashkëthemelusi i Vatrës, Faik Konica, ua spjegonte me pasion amerikanëve magjinë e fustanellës shqiptare, madje edhe në emisione radiofonike, u tregonte se kjo veshje është tipike shqiptare, por është shëmtuar me variantin e adaptuar nga grekët, të cilët e kanë shkurtuar dhe po ashtu tentojnë ta paraqesin atë si veshje të tyre identifikuese.

Në Festivalin e 22, pjesmarrja ishte rreth tre mijë vetë, në skenë u ngjitën më shumë se 250 artistë, që kishin ardhe edhe nga Toronto e Kanadasë, Michigani e Bostoni, kënga dhe vallja iu kushtuan 100 vjetorit dhe kjo ishte e natyrshme sepse të gjithë shqiptarët, kudo ku jetojnë në vendlindje apo në mërgim, kanë kohë që kanë nisur festën e shekullit të pavarësisë. E gjithë Shqipëria natyrale ishte në skenën e festivalit, ku u prezantuan të gjitha trevat, që nga Shqipëria amë(siç shprehen kosovarët), Kosova, Malësia kreshnike, Ulqini piktoresk, Lugina e Preshevës – Medvegja- Bujanovci, Çamëria, shqiptarët e Malit të Zi, Maqedonisë. Duke ndjekur këtë festival, kushdo ndjenë krenari dhe brenda vetes i shpërthejnë vargjet: O sa mirë që jam shqiptar!

Në radhët e para të sallës së madhe, pranë skenës ishin ulur klerikë dhe drejtues të shoqatave të komunitetit shqiptar : dom Fran Kolaj, famullitari i Kishës së Shën Palit në Rochester të Miçiganit, Mark Gjonaj, shqiptari që hyri në histori si i pari shqiptar në Ansamblenë e Shtetit të Nju Jorkut, famullitari i Kishës Katolike Shqiptare, dom Pjetër Popaj, i përnderëshmin Dom Viktor Dedaj, Kryetari i Vatrës dr Gjon Buçaj, presidentja e shoqatës të grave “Motrat Qiriazi” dr Ana Kohen, zv/presidenti i Shoqatës së mjekëve shqiptaro-amerikanë, Dr. Sulejman Çelaj e të tjerë.

Festival Shqiptar ka për organizatore Qëndrën Kulturore Nëna Tereze pranë Kishës Katolike Shqiptare Zoja e Shkodrës. Në broshurën e përgatitur me profesionalizëm nga Ismer Mjeku, ku ka një parathënie për 100 vjetorin e Pavarësisë, të shkruar nga editori i gazetës më të vjetër të botës shqiptare, “Dielli”, Dalip Greca, janë paraqitur realizuesit e festivalit: Kryetar i festivalit është Dom Pjetër Popaj, – Drejtori i Qendrës Nëna Tereze, Mark K. Shkreli, Drejtor i Festivalit, Simon Vukel, Drejtor Organizativ Fran Çotaj, Drejtor Artistik, dhe regji Ludvig Çotaj dhe Ismer Mjeku, Drejtor i Skenës, Ludvig Çotaj, Skenografia, Fran Shala,Luigj Tinaj, Sokol Smalaj, Kreshnik Smalaj, Nick Gjokaj, dhe Gjeka Shala dhe Lisa Junçaj, Korrdinator i Mediave Simon Vukel, Koordinatore të reklamave Lule Gjokaj, Age Ivezaj,Leonora Lulaj, Arjana Elezaj, dhe Margarita Koçoviç.

Këshilli Drejtues i Festivalit: Simon Vukel (Drejtor), Fran Çotaj, Ludvig Çotaj, Mark Shkreli dhe Ismer Mjeku. Anëtarë të Komisionit të Festivalit, Age Ivezaj, Angelina Nika, Agim Kola, Anton Dedvukaj, Elsa Lulaj, Gjon Çota, Lekë Lulaj, Lekë Përlleshi, Leonard Berishaj, Palok Rudaj, Prena Berisha, Sokol Smalaj dhe Vasel Smalaj, Gjergjë Paloka, Lizë Vuktilaj, Gjelosh Narkaj.

Këtë radh Festivalin e drejtuan Etrita Ibroçi dhe Albert Popaj, ndërsa bekimin dhe përshëndetjen për festivalistët dhe pjesmarërsit, e bëri famullitari i Kishës Katolike Shqiptare “Zoja e Shkodrës” Dom Pjetër Popaj.

Festivalit ia shtoi profesionalizmin Orkestra “Alba” në drejtimine mjeshtrit Edi Xhani.Tashmë kjo orkestër është bërë e dashur për shqiptarët në të gjitha ngjarjete rëndësishme të komunitetit, përfshi dhe 100 vjetorin e Vatrës organizuar me madhështi me 29 prill 2012.

Në fjalën përshëndetëse Dom Pjetër Popaj solli atmosferën festive dhe historike njëkohësisht: Ndërsa kremtojmë këtë datë historike së bashku me këtë festival,tha ai, ne përkujtojmë heronjët tanë kombëtar, që nuk kursyen jetën e tyre por derdhën gjakun për liri e pavarësinë e popullit tonë të robëruar në 5 shekuj me radhë. Të frymëzuar prej Kastrioit, Atit të flamurit tonë kuq e zi, me shqiponjën dy krenare me 1912, – Ismail Qemali me Isa Boletinin, Luigj Gurakuqin e Dom Nikoll Kaçorrin, përsëri ngritën këtë flamurë të valvisë i lirë në tokën Arbërore.

Sonte, shtoi dom Pjetër Popaj, ne festojmë së bashku, kulturën tonë, historinë tonë, trimërinë dhe traditën e bukur, që mbahet e paprekur gjatë shekujve nga njerëzit tanë të guximshëm, të cilët dhanë aq shumë në shekuj për të ruajtur identitetin kombëtar. Frymëzuar prej historisë tonë janë brezi e rinj, të gjithë këta fëmijë, që megjithse janë të lindur këtu në SHBA, ndjehen krenarë që janë shqiptarë, dhe këndojnë e vallëzojnë shqiptarisht plot hare, gëzim e krenari. Dhe sonte duke vallëzuar dhe kënduar ata do të tregojnë se sa e duan kulturën tonë kombëtare.

Në mbyllje, dom Pjetër Popaj tha: “Falënderojmë Komitetin Organizativ të këtij festivali, i cili, ka punuar aq shumë për ta bërë këtë mbrëmje të veçantë për të gjithë ne. Zoti e Bekoftë Nënën Shqipëri, Kosovën, trojet e tjera shqiptare të okupueme, shqiptarët kudo që gjenden! Zoti e bekoftë Amerikën – Gëzuar 100 vjetori i Pavarësisë !

Të gjitha grupet u shfaqën së bashku në çelje të festivalit dhe morën duartrokitjet e sallës. Fragmenti dramatik “Nëntori i dytë”, që evokon shpalljen e pavarësiësë më 28 nëntor 1912, shënoi nisjen e kësaj maratone artistike që zgjati rreth katër orë. Aktori Agim Rugova në rolin e këshilltarit politik të Ismail Qemalit, Luigj Gurakuqi, krijoi sfondin historik tek lexoi Deklaratën e Pavarësisë, ndërkohë që performuan edhe Shaban Lajçi në rolin e Ismail Qemalit dhe Tom Gjergji në rolin e Isa Boletinit.Atmosfera historike festive vazhdoi me një fragment poetik “Flamuri” nga Dritan Dragu dhe këngën për Pavarësinë , kënduar bukur nga Gëzim Nika, që u pasua me një valle festive të interpretuar nga kërcimtarët e vegjël të “Rozafatit” . Mjeshtërisht u paraqitën valltarët e Detroitit dhe grupit “Bashkimi” të Bostonit, të drejtuar nga mjeshtrat e koreografisë, Brahaj dhe Papristo.Festivalin e ka përshëndetur z. Mark Gjonaj.

Realizuesit e kësaj mrekulli artistike kishin zgjedhur për mbyllje të festivalit

shpalsojen e një një flamuri të madh kuq e zi, ç’ka e ndezi atmosferën atdhetare në sallë. Pas mbylljes, festivalistët u çvendosën në sallën e Qendrës Kulturore artistike “Nëna Terezë”, pranë Kishës “Zoja e Shkodrës”, ku festa ka vijuar deri në mesnatë!(Botoi DIELLI ne numrin Special te 100 Vjetorit- 28 nentor 2012)

KULLA NË DECAN QË PRITI DY QEVERITË SHQIPTARE

December 5, 2012 by dgreca

NGA DALIP GRECA/

Atë të premte me shi të 12 nëntorit, askush , veç grupeve të shoqërimit, kryeministrt Berisha, Presidentes Jahjaga, Kryeministrit të Kosovës Thaçi, e të ftuarëve të tjerë special, nuk e dinte me saktësi destinacionin e karvanit të pafund të makinave, të cilat ecnin në kolonë drejt Kullës së shekullit të XXI, siç është pagëzuar nga media, Kulla e Rrustem Gecaj.

Shtypi trilloi, abuzoi për ngjarjen, u lodh duke hamendësuar, por nuk mundi të depërtonte brenda mureve 75 cm të trashë të Kullës, dhe në ato rrethana duket se hoqi dorë për të mësuar se çfarë kishte ndodhë atë të premte për më shumë se tre orë në Kullën trekatëshe të Llukës së Poshtme.

Duke e parë të filmuar vizitën në zyrën e Rrustem Gecaj në New York, e vështroj me nge’, jo vetëm pamjen e kullës, por të gjithë atë ç’ka ngjau me 12 tetor jashtë dhe brenda Kullës, ku ishin ftuar mysafirë të rëndësishëm.

Pamjet kalojnë në ekran, ku shfaqet me të gjithë madhështinë e saj kulla tre katëshe, me portale harkore në hyrje, me gurë të latuar, ku mjeshtrit gdhendës mundimshëm i kanë lëmuar dhe u kanë dhënë shkëlqim, aq sa dhe ngjyrat, apo rremat që përshkojnë gurët, janë lehtësisht të dallueshme.

Në mjediset e jashtme shfaqen të zotët e shtëpisë që lëvizin përpara Kullës me vështrim nga rruga me ankthin e pritjes. Vonesa shtojnë hamendjet.Kamera i ndjek nga afër.Lexohet lehtazi një llojë shqetësimi në fytyrat e pritësve, ku ndjenja e gëzimit përzihet me pandehma që ua trazojnë shpirtrat. Ku i dihet? Pse po vonohen? Edhe ky shi, që nuk u nda që nga mëngjesi! Rrustemi, i shoqëruar nga Rasim Hasanaj hyn dhe del nag kulla. Duket paksa i shqetësuar në fytyrë. Janë dy qeveri që do të bujtin në kullë! Dy kryeministra dhe presidentja e Kosovës, zv/ kryeminstri, ambasadorë, këshilltarë e deputetë. Ndjenja e përgjegjësisë e ka ngacmuar gjatë trurin e Rrustemit, që bën ecejake në oborrin para kompleksit muzeal, që i bashkëngjitet kullës; ndërkoh që unë vështroj pamjet që më afron ekrani; rrugët të shtruara nga mjeshtrat, dritat e vendosur me estetikë në dritare dhe mure, ndërsa mjediset që shfaqen përballë dhe rrotull Kullës, plot gjelbërim e lule, i japin gjithçkaje pamje turistike, që mund t’i gjesh veç në qytete me civilizim modern.

Ndërsa Rrustemi i shoqëruar nga bashkëshortja, nga nipi Xhaferr, nga djali Avni, dhe një varg i gjatë kushërinjësh e të afërmish, kanë zënë vend jashtë kompleksit për të pritur mysafirët. Duket se e morën një sinjal paraprak se mysafirët janë duke ardhur. Dhe makinat papraprirëse u bien borieve; mysafirët nisin të mbërrijnë. E para zbret nga makina Presidentja e Kosovës Atifete Jahjaga, e shoqëruar nga këshilltari i saj, Ramush Tahiri. Pas pak minutash mbërrijnë makinat që sjellin Kryeministrin Hashim Thaçi, zv’kryeminsitrin Hajredin Kuçi, deputetë dhe të ftuar të tjerë VIP.

I fundit mbërrin mysafiri i nderit, kryeministri Berisha me bashkëshorten, ku vargu i makinave të duket i pafund. Rrustem Gecaj e pret krahapur. Të dy burrat përqafohen. Për një çast Berisha, qëndron dhe duke hedhur sytë mbi kullë, shqipton:Mrekulli! Pamja është e rrallë, fantastike. Një kullë mes traditës dhe modernes. Kthehet nga Rrustemi dhe i thotë:- E sheh, e mbajta fjalën.

Më spejgon Rrustemi, ndërsa ndjekim në ekran pamjet e vizitës: -Planin e ndërtimit të Kullës ia kisha treguar dr. Berishës që para 10 vitesh, gjatë një vizite të tij në SHBA. Ishim për darkë tek vëllezërit Bitiçi. I tregova atëhere se po i hyja një projekti për ndërtimin e Kullës për shkak se pushtuesi serb në luftën e fundit i pati objekt goditje me artileri kullat e Rrafshit të Dukagjinit,veçanërisht ato të Llukës. Nuk i kurseu as nga djegiet pushtuesi serb ato kulla që mbetën. Më shumë se 12 kulla u rrafshuan . Qëllimi ishte që të zhdukte një nga simbolet identike të shqiptarëve autoktonë në trevat e veta. I kërkova dr. Berishës që kur ta përuroja Kullën ta kisha mysafir. Dhe ai e mbajti fjalën…

Vazhdojmë të ndjekim pamjet në ekran; Kryeministri Berisha ka ndalur i befasuar përballë kullës, ka vendosë dorën strehë pranë syve dhe shikon lart, ku madhështia dhe bukuria janë bashkë; dritaret, seç kanë diçka të veçantë në pamje nga jashtë, mes frëngjisë dhe dritares së sotme, ku shkrihet trashëgimia e traditës me artin modern të ndërtimit, ajo porta harkore, të lë pa mend, ndriçmi, veshja me dru, gjithçka është magjike. Ndërsa Kryeministri kurreshtar për gjithçka pyet për mënyrën se si janë latuar gurët, çfarë teknike kanë përdorur mjeshtrit, si janë ndërtuar portalet harkore… Rrustemi( Shihet në ekran) tek thërret arkitektin e kullës,Beqir Berisha, i cili spjegon gjithçka, që nga themelet e deri tek mobilimi. Kjo kullë më e veçanta e rajonit, është ndërtuar mbi themelet e Kullës 200 vjeçare. Punimet kanë nisur që në vitin 2001, kur u rrafshuan muret e vjetra dhe nisi të hedhë shtat dalëngadalë Kulla e re, që është pagëzuar si Kulla e Bardhë e shekullit XXI. Kulla është trekatëshe me përdhese, karakteristike për kullat e Rrafshit të Dukagjinit. Gjithçka, brenda dhe jashtë është punuar nga mjeshtra popullor të njohur.

Kamera ndjek lëvizjen e mysafirit të rrallë, kryeministrit shqiptar, i cili pasi vështron Kullën nga jashtë, hyn në mjediset e brendshme, ku e pret dhe i uron mirëseardhjen, Qeveria e Kosovës, Presidentja, Kryeministri, zv/kryeministri, deputetë, ndër ta edhe deputeti Daut Haradinaj, vëllai i Ramush Haradinaj, për të cilin shtypi abuzoi me shkrime të pasakta për dolli aleancash me kryeminsitrin Thaçi .

Mjediset e brendshme shkëlqejnë. Gjithçka, muret, shkallët janë të veshura me dru. Lart mbi oxhak qëndron Flamuri Kombëtar, pak më tej një fotografi e të zotit të Kullës, rrustem Gecaj me kryeministrin Berisha, pak më tej Heroi i demokracisë Azem Hajdari, pak më tej një tjetër foto…harta e Shqipërisë Etnike, është shenjë se kjo Kullë-Muze, është përgatitur që të presë mysafirë nga të gjitha trojet etnike dhe ajo do të kthehet në një objekt turistik i vizitueshëm. Flamuj shqiptarë dhe amerikanë, i gjenë jo vetëm jashtë po edhe nëpër bedenat e kullës, madje edhe aty në kënd të Odës së burrave…Në dysheme janë shtruar qilima të punuar bukur nga artizane kuksiane.Është mishëruar aty arti popullor tradicional i artizaneve shqiptare. Asgjë nuk ka kursyer Rrustem Gecaj për ta mobiluar Kullën, brenda dhe jashtë.

I zoti i shtëpisë i fton mysafirët që të zënë vendet, duke ftuar për në krye të odës, Kryeministrin Berisha, por kryeministri shqiptar tregon xhentilensë tekia lëshon qoshen presidentes Jahjaga, e fton atë që të ulet atje dhe më pas ulet vetë, pas tij Kryeministri Thaçi e të tjerët me radhë. Një qerasje sipas traditës me ëmbëlsira e pije. Oda është mbushur plot. Biseda është e ngrohtë. Kryeministri i Shqipërisë duket në humor dhe të gjithë përpiqen që të jenë në vëmendjen e tij. I zoti i kullës përpiqet të jetë i vëmendshëm dhe i kudondodhur ndaj të gjithëve dhe kërkon që asgjë të mos mungojë.

Më pas sofrat tradicionale shtrohen për drekë, ku serviren ushqime të traditës nga Kuzhina shqiptare. Nuk mungon as Flija karakteristike e Kosovës.

Presidentja Jahjaga, me gotën në dorë, ngrihet në këmbë dhe ngre një shëndet për Kryeministrin Berisha dhe mysafirët e tjerë që e shoqërojnë.Me këtë rast një fjalim i shkurtër i presidents merr duartrokitje.

Më pas të gjithë ngrihen në këmbë dhe kthejnë gotat:Gëzuar! Biseda shkon tek 100 vjetori i Pavarësisë. Festa do të jetë madhështore. Edhe Kosova do të jetë kuq e zi në Ditën e shënuar. Edhe qeveria do të shkojë në Vlorë e Tiranë.

Pas drekës, u vjen radha dhuratave. Një objekt i ambalazhur bukur ofrohet për kryeministrin Berisha. Nën ambalazh qëndron një maket i kullës i punuar në ar, kornizë argjendi, e cila shkëlqen plot ndriçim. Është një punim i kushtueshëm që vezullon në ekran. Përkushtimi është i thjeshtë ”Dr. Sali berishës”. I shkruar bukur. Kryeministri falenderon, dhe i kujton Rrustemi se planin e kullës e kishte mbajtur prej kohësh në zyrën etij.Ia pat çuar Rasim Hasanaj.

Dr. Berisha falenderon Rrustemin për dhuratën. Pas kësaj, është radha e kameramanëve që të shkrepin aparatet fotografike. Secili prej pjesmarrësve përpiqet që të ketë një kujtim me kryeministrat dhe Presidenten nga ky takim i paharruar.

Në fund, kryeministri Berisha lë një shënim në librin e Kullës, ku shkroi mbresat e tij për vlerat e Kullës, pa harruar që të përmendte edhe bujarinë e të zotëve të Kullës, mikut të tij Rrustem Gecaj.Po ashtu shkruan mbresat edhe Presidentja Jahjaga e Kryeministri Thaci.

Pasi jepet dhe pamja e fundit e filmuar, ajo e përcjelljes të mysafirëve, Rrustemi, kthehet nga unë dhe thotë se ndjehet i gëzuar që ka pasur mysafirë të nderuar në Kullën e tij atë të premte të 12 tetorit. E dija se fjalën që më pat dhënë këtu në Amerikë dr. Berisha do ta mbante.Një ditë do të ishte mysafir në Kullën time. Këtë e kam besuar gjithmonë. Më vjen mirë që kjo viztë erdhi tamam në prag të 100 vjetorit. Me një fjalë, në një farë mënyre unë e festova 100 vjetorin e Pavarësisë. Madje me presidenten dhe dy kryeministra, thotë ai me të qeshur.

Duke parë pamjet e plota të filmuara si dhe duke dëgjuara spjegimet e Rrustemit, mendoj se asgjë të mistershme nuk pat atë ditë në Kullën Rrustem Gecaj në Llukën e Poshtme.Kot u lodh shtypi me hamendsime. Ishte një mbajtje fjale nga kryeministri Berisha, ku rasti e solli që vizita të bëhej në një ditë plot ngjarje festive. Po atë ditë u bë promovimi i Shtatores të Ali Ibër Nezës në Gjakovë dhe në Isniq, i Shtatores të Gjeneralit të Pavarësisë së Shqipërisë, siç e quajti Kryeministri Berisha, gjatë fjalës së tij, Isa Boletinin, krahun e djathtë të Ismail Qemalit në Vitet e tronditura të Pavarësisë.

STUDIMI I LONDRES DHE SHKOLLA SHQIPTARE

December 5, 2012 by dgreca

Duam apo s’duam ta pranojmë, shkolla shqiptare është në hendekun e saj më të keq në gjithë këto vite të tranzicionit. Këtë fakt nuk mund ta mohojë askush, bile edhe deklaratat për reformat ë kryera dhe që do të kryehen në të ardhmen. Shkolla shqiptare është larg asaj europiane, por edhe asaj ballkanike, pa folur për liderët e vërtetë të arsimit si Amerika apo Kina dhe Japonia. Por një studim i kohëve të fundit që u prezantua në Londër këto ditë, ka si synim të ndihmojë drejtues, studiues dhe politikanë në përcaktimin e faktorëve kyç për përmirësimin e shkollës. Nuk ka dyshim se shkolla shqiptare nuk ishte pjesë e këtij studimi dhe të vjen keq që distancat janë kaq të mëdha. Nga i gjithë studimi doli se dy janë modelet superfuqi të arsimit botëror: Finlanda dhe Koreja e Jugut. Studimi mbi sistemet e edukimit u zhvillua në 50 shtete dhe u realizua nga EIU për shumëkombëshen që merret me edukimin, Pearson. Në thelb të problemit qëndron një fakt i padiskutueshëm : lidhja midis njohurive të mara dhe kompetencave me të cilat të rinjtë i drejtohen punës dhe të konkurimit ekonomik afatgjatë në një vend të caktuar. Nga studimi pati disa prurje cilësore që përmbledh 60 tregues krahasues nga 50 vende, si të dhëna lidhur me shpenzimet publike për arsimin, rrogat e arsimtarëve, përqindja e analfabetizmit në rang kombëtar, deftesat dhe diplomat pas përfundimit të procesit, përqindja e papunësisë, Prodhimi i brendshëm etj. Po t’i hedhim një vështrim klasifikimit propozohet një parametër i ri vlerësimi që është treguesi global mbi aftësitë njohëse dhe arritja e nivelit të arsimimit, bazuar në testet ndërkombëtare, si dhe mesatarja e diplomave. Cilat janë vendet që e kryesojnë klasifikimin? Nuk ka dyshim se janë Hong Kongu, Singapori dhe Japonia, ndërsa në fund ndodhen Meksika, Brazili dhe Indonezia, edhe pse janë ekonomi në rrugë të shpejtë zhvillimi. Dy vendet lider në krye të listës janë për befasinë e arsimit tonë shqiptar Finlanda dhe Koreja e Jugut. Të dhënat flasin për dy sisteme edukuese krejtësisht të ndryshëm : ai koreani i ngurtë, i bazuar tek verifikimet, testet, të mësuarit me kujtesë dhe detyrimi që studentët të investojnë shumë kohë në arsimit, ku mbi 60% ndjekin shkolla private; ai finlandez më i butë, me pak orë javore në shkollë, pa detyra shtëpie. Një prej përparësive është krijimtaria në të mësuarit me kujtesë. Por a kanë gjëra të përbashkëta këto dy vende? E para, rëndësia e mësimdhënies. E dyta, i japin rëndësi tërheqjes së stafeve më të kualifikuara dhe përditësimit të mësuesit, pra e thënë me një fjalë nuk bëjnë Pazar me dijet, por zgjedhin më të mirët. E treta, i kushtojnë vëmendje të veçantë përgjegjësisë në arritjen e objektivave dhe karakterizohen nga një ide moral të përhapur në shoqëri që i motivon të dyja palët, mësuesit dhe nxënësit. Një moment i rëndësishëm është respekti për mësuesit, si një çështje themelore kombëtare dhe jo si tek ne ku ka humbur ndërgjegjësimi për rolin e madh të dijeve dhe të mësuesit. Ka një rol social mësuesi në shoqëri dhe ai nuk mund të kushtëzohet nga militantizmi apo faktorë të tjerë, ndërsa rroga e mësuesve nuk ka shumë rëndësi në sukseset shkollore. Një studim për 2,5 milionë amerikanë nxori se nxënësit që kanë patur mësuesit më të mirë, kanë më shumë mundësi të frekuentojnë kolegje prestigjoze, fitojnë më shumë, jetojnë në lagje më të mira me status ekonomik, kursejnë më shumë për pensionin dhe kanë më pak mundësi të kenë shtatzani të nxituar në adoleshencë. Vazhdon studimi amerikan ku në përgjithësi investimi ekonomik në arsim merr një rëndësi të madhe në arritjen e rezultateve positive, por më e rëndësishme është kultura mbështetëse e edukimit, pra prejardhja e nxënësve dhe origjina e tyre kulturore. Nxënës të ardhur nga Hong Kongu, Singapori janë më të mirë se ata që vijnë nga Amerika latine apo Haiti. Sistemet shkollore të atyre vendeve që ndodhen në krye të klasifikimit bazohen edhe tek një natyrë e dukshme në zhvillimin e karakterit krijues, personalitetit dhe bashkëpunimit. Nga studimi del se t’u mësosh të punojnë në skuadër, të ndërveprojnë dhe tregojë aftësi të shpejta kuptuese me të tjerët, është sfida e shkollë së nesërme. Mendoj se ky është modeli më i mirë që duhet ndjekur dhe jo konfuzioni dhe amullia e dy dekadave pas viteve ’90. Një shtet i mençur nuk ka nevojë për të bërë eksperimente, por përfiton nga arritjet e çmuara të botës pa humbur kohë me qëllim që të kapë të gjitha standartet e saj.

Arjan Th. Kallço

Pedagog i Gjuhës italiane

Universiteti Fan S. Noli, Korçë