OH SA MIRË ME QENË FËMIJË I LIRË!
E mësuat lajmin e ditës?
“Sapo është dhënë urdhri zyrtar për qarkullimin e lirë të fëmijëve, lindur në Greqi, me pasaportë shqiptare, me toponimet (problematike) greke.
Qarkullimi i lirë është deri në 5 MAJ 2014, PA vula në pasaportë, me fletë të bardhë.”
Nuk po jua jap unë, e jep nga burime të sigurta gazeta më prestigjioze e mërgatës shqiptare në Greqi, PLUS GAZETA E ATHINËS, gazeta që më shumë se çdo gazetë tjetër që shkruan me të tridhjetegjashtë germat e alfabetit shqip më se njëshekullorë, e ka ngritur deri në protestën para Ambasadës Shqiptare në Athinë (shih foton), çështjen e toponimeve të shkruara analfabetikisht në pasaportat e fëmijëve shqiptarë, çështje që nuk e kuptoi as qeveria Berisha dhe nuk po e kupton as qeveria Rama.
Më ktheu dhjetë vjet të shkuara ky lajm, asokohe kur për shkak të administratës neglizhente greke deri në çmenduri me që nuk dilnin lejet e qëndrimit sipas ligjit, përligjej me vendimin si dy pika uji me hyrjen e vendimit që sapo lexuat… “Sapo është dhënë urdhri zyrtar për qarkullimin e lirë…” vajtje-ardhja në Shqipëri me rastin e festave zyrtare e fetare greke.
Këtë vit lejet nuk jepen më për të gjithë emigrantët por … për qarkullimin e lirë të fëmijëve, lindur në Greqi, me pasaportë shqiptare, me toponimet greke.
“Urdhri zyrtar…” jepet plot një javë përpara Pashkës Orthodhokse dhe ka fuqi deri më 5 maj 2014… plot për 22 ditë.
Kështu janë dhënë edhe para disa vitesh urdhërat me “veveos”, në prag të Pashkës, Krishtlindjes, Panagjisë së gushtit…
Nuk e di se si do ta përjetojë lexuesi i këtyre radhëve, por unë e përjetoj si liri me kusht nga burgu, liri që e përfitojnë me ligj e me të drejta ndërkombëtare të burgosurit në raste festash fetare apo familjare.
Për mua kjo është lëmoshë, lëmoshë e pastër kristjane, si ato lëmoshat që po jepen këto ditë pragpashke nga kisha orthodhokse greke për qytetarët e varfër.
Unë si qytetar shqiptar e ndjej kokën ulur para kësaj lëmoshe, që ma ka detyruar shteti shqiptar, i cili këtë problem kaq të egër ndaj fëmijëve të vegjël shqiptarë do ta kishte shuar thjesht me tërheqjen e pasaportave të fëmijëve dhe shkrimin e tyre nga e para, me paratë e fajtorëve, sipas rregullave drejtshkrimore të toponimeve vendosur nga OKB.
Nuk e di si e ndjeni Ju !
Nuk e di në se zërin e fëmijëve shqiptarë të lindur në Greqi tubimet shqiptare (shoqata e shoqatëza) do ta çojnë, jo para parlamentit grek, jo para ambasadës shqiptare por përpara Gjykatës Ndërkombëtare të të Drejtave të Njeriut.
Dera për fëmijët shqiptarë, për të qarkulluar në vendlindjen e prindërve, për të përqafuar gjyshet e gjyshët, është e mbyllur si nga shteti grek po ashtu edhe nga ai shqiptar.
Mbi kurrizin e njomë të fëmijëve shqiptarë po luhet në mënyrën më makabre të mundëshme.
Fëmijët shqiptarë përpara se të shqiptojnë fjalët e mallit dhe dashurisë së madhe njerëzore GJYSH E GJYSHE mësojnë të shqiptojnë fjalën e huaj TOPONIM…
Unikale. E pabesueshme për njerëz e vende me kulturë…
ABDURAHIM ASHIKU
Athinë, 13 prill 2014.
Libri i Dr.Nusret Pllana promovohet ne Berlin
Fjalë rasti me rastin e promovimit të librit “Terrori i Serbisë pushtuese mbi shqiptarët 1844-1999”/
Nga Hajriz Mamaj,Berlin/
Të nderuar bashkatdhetarë, i nderuar ministër Fadil Ismaili, i nderuar ambasador zoti Skender Xhakaliu, I nderuar prof dr.Afrim Hoti, i nderuari Kolonel Xhavit Sadrijaj, të nderuar përfaqësues të ambasadës së Kosovës,të nderuar përfaqësues të ambasadës së Republikës së Shqipërisë.
Kam kënaqësinë që sonte në emër të gjithë juve dhe në emrin tim, ti uroj çaste te mira në mesin e bashkatdhetarëve ,autorit të librit :” Terrori i Serbisë pushtuese mbi shqiptarët 1844-1999” Prof.dr.Nusret Pllana.
Nisur nga fakti qe zoti Pllana librin e ka përgatitur për ne,na takon neve si nikoqir që ti themi së paku dy tri fjalë.
Çdo lexues e ka të vështirë që me një të lexuar të shpejtë të nxjerrë në pah syzheun e një vepre,por vepra të cilën ne sot e kemi para nesh së bashku me atorin nuk na sjellë para ndonjë dileme të madhe sepse këtë dilemë na e lehtëson vete përmbajtja e saj dhe dokumentimi i gjithë asaj që thuhet në libër.
Kompletimi i librit me të dhëna historike dhe shifra të saktësuara në periudha të caktuara brenda viteve 1844-1999 e bënë këtë libër të radhitet ndër librat ma të kompletuar të periudhës së pasluftës,po unë do e radhitja ndër librat më të guximshëm të autorëve shqiptar që atë që shkruhet në të edhe e argumenton me më tepër se 400 foto të botuar në libër e që pasqyrojnë fatin tragjik të shqiptarëve gjatë luftës së Kosovës.
Kam bindjen se autori, së bashku me e ekipin që kanë përgatitur nuk e kanë patur të lehtë të studiojnë dhe shikojnë qindra fotografi të bëra në vende të të ndryshme të Kosovës,viktima të pushtuesit serb ,ushtria dhe policia e të cilit nuk ka kursyer barbarizmin mi popullatën e pambrojtur shqiptare dhe gjithë këtë barbarizëm autori e ilustron me fotografi autoktone nga terreni. Madje autori shkon edhe gjurmon edhe më thellë urrejtjen për shqiptarët dhe pasqyron ne libër dëshirën e një kryeçetniku serb i cili në vitin 1941 shkruan :
“Do të jem shumë i lumtur kur Kosta Peçanci do të më jap urdhër që: Llapi,Sitnica dhe Drini do të bartin dy muaj koka të shqiptarëve dhe se atje në Kosovë nuk do mbetet asnjë plis për farë”
Thellimi në zbulimin e urrejtjes për shqiptarët e shtyn autorin të gjurmoj në periudha të caktuara historike nëpër të cilat ka kaluar populli shqiptar,madje ai zbulon planet serbe të vitit 1945 ku të gjithë shqiptarët shpallën kriminel dhe urdhërohen forcat çetnike për formimin e Kampeve. Këtë urrejtje ndaj shqiptarëve e zbaton në vitin 1989 1999 Kryekrimineli i Ballkanit Sllobodan Miloshevi ,cili bëri planin për shfarosjen e shqiptarëve në të cilin thuhej:
a. Në Kosovë toka e djegur duhet të përfshijë të
gjitha anët e saj.
b. Tymi i vatrave shqiptare të dëshmojë se ato vise
janë fikur përgjithmonë.
c. Kufomat e karbonizuara dhe shtëpitë e bëra
shkrumb të shkaktojnë trishtim vdekje prurës.
ç. Botës t’i themi: Po i vrasim, se po na detyrojnë.
d. Toka e shën Savës duhet të hakmerret. Shqiptarët
i pastron vetëm thika dhe zjarri.
Kushdo që një projekt të tillë e sheh dhe e lexon medoemos se do i del në ndihmë atdheut dhe në rrethana të tilla do kyçet në mbrojtje e tij .Autori i librit si duket këtë urrejtje e ka vërejtur edhe më herët,nga burgosja e tij e parë në vitin 1986,për veprimtari patriotike ilegale dhe qëndron në burg pesë vite,dhe burgosja e tij e dytë në vitin 1996 kësaj here si anëtarë i Këshillit Drejtues të Odës Ekonomike të Kosovës dhe është bërë kadi me kohë që të jetë në radhët e para për të shprehë urrejtjen ndaj atyre që bënin plane për zhdukjen e popullit të tij. Kështu, autorin e librit e gjejmë në ballë të luftës si luftëtar dhe si lajmëtar i lirisë nëpërmjet Radios ” Kosova e lirë”si folës i parë nga fronti i luftës nëpërmjet valëve të kësaj radio.
Karakteristik e këtij libri është se autori është vet përjetues i kësaj lufte dhe vetë ështe shkrues dhe fotografues i saj dhe kur krejt kësaj i shtohet edhe puna ekipore e një grupi historianësh dhe gjuhëtarësh më zë në Kosovë si Prof.dr Emin Kabashi,redaktor i librit,Prof.dr Shyqri Galica,,Prof.dr Sabit Uka,Prof.dr. Shefki Sejdiu,Prof.dr Jusuf Osmani,Prof.dr Halit Halimi,Prof.dr.Hakif Bajrami,Prof.dr Gjyltekin Shehu,Gjen.lejt. Agim Çeku,Veprimtari i çështjes shqiptare Adem Demaçi, e bëjnë veprën me vlerë universale dhe të pavdekshme.
Në këtë libër lexuesi mund ti gjej të gjitha planet serbe për çfarosjen e popullit shqiptar të Kosovë,po lirisht mund te themi edhe mbarë trojeve shqiptare. Autori nuk e lë lexuesin te pa informuar me fakte dhe shifra për planet serbe gjatë kësaj periudhe për të cilën është zotuar 1844 – 1999.
Autori ofron të dhëna edhe për periudhën e Gjenocidit Serb 1878 – 1999
Për mizoritë Serbe mbi shqiptarët e Sanxhakut të Nishit 1878 – 1912,për nënshkrimet false se gjoja ata dëshirojnë të mbesin nën serbi.Autori shpalos edhe Konventën Jugosllavo – Turke të vitit 1938 e që zbatimi i saj duhej të fillonte në vitin 1939. Sipas kësaj marrëveshje në Anadoll janë shpërngulur afro 500 000 shqiptarë ndërsa në Kosovë sipas Ligjit për Kolonizimin e Kosovës janë vendosur 20 000 serb dhe 5000 malazez.
Në këtë libër autori zbulon edhe ndarjen e Kosovës në dy zona gjatë viteve 1912 – 1915
Në zonën e Austrohungarisë dhe në zonën Bullgare. Madje autori në libër një vend të caktuar i kushton edhe Elaboratit të Vasa Çubrilloviçt për zhdukjen e shqiptarëve , Planin e Moleviçit 1941,Planin e Drazha Mihajloviçit 1942,Shtabin e Josip Broz Titos 1950 – 1966 të cilit plan i printe Aleksander Rankoviçi dhe Kersta Cervenkovski dhe disa antishqiptar tjerë. Në fund të librit autori një vëmendje të veçantë ia kushton ngjarjeve të viteve 1968 – 1999 ,periudhë kjo e kërkesave të studentëve për Republikën e Kosovës.
Ajo çka lexuesin e mban nën ethe është pasqyrimi në libër i luftës së fundit në Kosovë,masakrat e ushtruar ndaj popullit të pambrojtur të Kosovës nga bandat kriminale ushtarako policore serbe, të gjitha këto të dëshmuara me fotografi që për lexuesin shkakton dhimbje për fatin e atyre që kanë qenë në duart e këtyre krimineleve, jeta e të cilëve ka përfunduar tragjikisht dhe mizorisht. Këtë masakër autori e ka pasqyruar në mënyrë të denjë në libër.
E di qe shumëkush nga ju që do e keni në dorë këtë libër e sidomos fëmijët do ta përjetojnë rrënd realitetin e shpalosur në libër sepse asnjëherë deri me sot nuk është shpalosur më bindshëm gjenocidi serb mbi shqiptarët se sa në librin e Prof .dr Nusret Planës ” Terrori i Serbisë Pushtuese mbi shqiptarët 1844-1999” nga ana e autorit dhe redaksisë e cila për herë të parë qytetërimit botëror i ofron pasqyrën e një masakre të bëre ndaj një populli të pambrojtur që mëzi e vëren në globin tokësor,por shumë i etshëm për liri. Përveç autorit ,një meritë të veçantë kanë i gjithë ekipi që ishte i kyçur në hartimin e librit .Dhe nëse një ditë opinioni evropian do të dhe ai botëror do i bindet të vërtetës që pasqyron ky libër dhe do i nderonte të gjitha këto viktima që pësuan nga ky gjenocid do e propozonte librin për çmimin Nobel ,për asgjë tjetër jo,por për të vërtetën se çka ka bërë Serbia në Kosovë e jo të propozohet Dacici si ideator dhe nxitës i këtyre masakrave .Duke e parë këtë libër shpresojmë që faktori ndërkombëtar ti besoj syve për atë që shohin e jo për atë çka ju thonë të tjerët. Ti ofrosh opinionit botëror një libër kapitale me dëshmi kaq bindëse për atë se çka ka ngjarë në Kosovë duhet përgëzua autorin për një punë të tillë sepse autori , gjeneratave të ardhshme po ua lë në duar një realitet që populli i tij e ka përjetua gjatë luftës së fundit në Kosovë.
Duke e falënderuar autorin për një punë kaq me vlerë për historiografinë shqiptare,me plotë të drejtë shprehë mendimin tim se ky libër do radhitet ndër librat më bindës për ata që nuk kanë përjetuar torturat serbe dhe faktorit ndërkombëtar do ia prekë ndërgjegjen se shqiptarët nuk kanë merituar një gjenocid të tillë.
ANILA JOLE, GAZETARJA, MËSUESJA… VLERË E MËRGATËS SHQIPTARE NË GREQI
Nga Abdurahim Ashiku/Athinë/
Ajo, Anila Jole, mësuesja, gazetarja me një zë të veçantë në emigracion, do të udhëtojë drejt Shqipërisë. …
“Nga Selaniku, për herë të fundit…” u shkruan Anila të gjithë miqëve në facebook…
“Me mall për Shqipërinë, për njerëzit e saj, të afërm e miq, për punën dhe kolegët në News24, kthehem në vendin tim, pas 5 vitesh të bukura në Greqi.
Do më mungojë Selaniku ku lë shumë kujtime, miqtë e këtushëm, njerëzit e mirë që njoha, nxenësit e kolegët e mi të shkollës shqipe, por do të jem sërish në vendin ku kam ngulur rrënjët e nga i cili nuk u shkëputa kurrë mendërisht dhe shpirtërisht.
Jeta ka ciklet e veta dhe për mua u mbyll njëri prej tyre, me kaq vlerë, që më dha shumë dashuri dhe një përvojë të veçantë jetësore e profesionale…”
Po kush është Anila Jole, kjo intelektuale me vlerë të jashtzakonshme për zërin shqip në mërgimin grek, kjo mësuese e pasionuar e gjuhës shqipe, kjo veprimtare në ballë të protestave për të drejtat e shqiptarëve në Greqi?
Unë i shkruajta në facebook se dëshiroj që në Selanik ta takoj më 11 maj, në përvjetorin e 10-të të Shoqatës “Nënë Tereza e Greqisë”, në prezantimin e punës së saj përmbledhur në librin “SHKOLLA SHQIPE E SELANIKUT”, për t’i kërkuar që mos shkruaj “Nga Selaniku, për herë të fundit…”, të jetë zë i mërgimtarëve atje ku do të jetë, të mos e mbyllë ciklin e jetës që i dha “shumë dashuri dhe një pervojë të veçantë jetësore e profesionale…”.
Shpresoj ta takoj dhe t’ia dëgjoj përditë zërin në efir tash ZË VENDLINDJEJE…
Më poshtë po përcjell Anila Jolen në meditimin e saj jetësor, meditim që do ta gjeni në faqet 98-102 të “SHKOLLA SHQIPE E SELANIKUT” që sapo ka dalë nga shtypshkronja…
* * *
Kam lindur në vitin 1970 në Korçë, në një familje, ku babai im piktor, më nxiti dëshirën për artet, ndërsa nëna edukatore në kopësht, dashurinë për profesionin e edukatorit dhe mësuesit të të vegjëlve dhe ndoshta edhe për këtë arsye që në shkollën 8 vjeçare isha e prirur drejt lëndëve shoqërore e arteve si dhe dalloja në to.
Përveç mësimeve me të cilat shkoja shumë mirë dhe aktiviteteve jashtëshkollore, që aso kohe lidheshin me muzikën, vallen, apo recitimin, më pëlqente të shkruaja dhe jam dalluar për krijimtarinë letrare. Në klasën e tetë mora çmimin e parë në konkursin e shkollave të rrethit të Korçës, për dy poezi me titull, ”Qytetit tim” dhe “Fëmijërisë”.
Edhe në shkollën e mesme isha shumë e prirur në lëndët e gjuhës shqipe dhe të letërsisë dhe dëshira ishte që të studioja në këtë drejtim. Dëshira m’u plotësua, falë rezultateve të mira dhe në vitin 1994 mbarova fakultetin Histori-Filologji, dega Gjuhë Letërsi në Tiranë, duke realizuar njërën nga ëndrrat e mia.
Menjëherë pas përfundimit të studimeve, u punësova si mësuese e gjuhës në shkollat 8 vjeçare të disa komunave në rrethin e Korçës, nga ku megjithë vështirësitë e rrugëve të gjata në këmbë, në dëborën e dimrit të asaj zone, ruaj kujtime shumë të ëmbla.
Puna me fëmijët për mua është diçka shumë e veçantë, e cila përveç përgatitjes profesionale, kërkon shumë përkushtim, durim dhe mbi të gjitha dashuri për ta. Jam përpjekur t’i reflektoj këto në punën me nxënësit e mi, prej të cilëve gjithashtu kam marrë shumë dashuri.
Ata fëmijë, të cilët në vitet ’94-’95 ishin nxënësit e mi, sot janë rritur, janë bërë prindër dhe mbajnë kontakte të vazhdueshme me mua, duke ruajtur kujtime dhe konsiderata për kohën e shkollës.
Por siç thashë, mësuesia ishte një nga ëndrrat e mia, tjetra ishte gazetaria.
Që në vitet e Universitetit, u punësova si bashkëpunëtore e jashtme në Radio-Korça, dhe 2 vjet pas përfundimit të fakultetit u emërova gazetare me kohë të plotë, në këtë institucion, i cili më pas u bë Radio Televizioni-Korça.
Duket sikur ka një shkëputje nga profesioni im i parë, por nuk duhet harruar se baza e të dyjave, mësuesisë dhe gazetarisë, janë publiku dhe komunikimi, përcjellja e mesazheve si dhe gjuha zyrtare shqipe.
Pas një viti pune në Radio-Korça u zhvendosa në Tiranë ku punova si gazetare në media të ndryshme, duke nisur nga Radio dhe televizioni Koha, News 24 dhe Top Channel. Qëndrova atje deri në vitin 2010.
Por dashuria për mësuesinë dhe fëmijët, flinte tek unë, për t’u zgjuar aty, ku kurrë nuk më kishte shkuar mendja; jashtë Shqipërisë. Në vitin 2010 zhvendosem në Selanik për të jetuar me bashkëshortin tim. Një vit më vonë, mësoj se në këtë qytet funksionon një shkollë vullnetare shqipe, nën kujdesin e Shoqatës së Emigrantëve Shqiptarë “Nënë Tereza”. Ishte rastësi takimi me kryetaren e shoqatës Valbona Hystuna, e cila e mirëpriti kërkesën time për t’u bërë pjesë e stafit të shkollës. Kështu, që prej janarit 2012 jap edhe unë kontributin tim.
Çdo të diele, në orën 11:00, me shumë kënaqësi, ndodhem në mjediset e Fakultetit Pedagogjik të Universitetit “Aristoteli” në Selanik dhe së bashku me kolegët e mi, jap mësim për fëmijët e emigrantëve shqiptarë. Eshtë një nga ngjarjet më të bukura të javës mësimdhënia në shkollën e Selanikut. Fëmijët janë aq të mirë, të sjellshëm e të dashur dhe kanë shumë dëshirë për të mësuar mbi gjuhën shqipe dhe Shqipërinë. Fëmijët i kam dashur dhe i dua shumë, por puna me fëmijët shqiptarë në Selanik më sjell një emocion të veçantë, që nuk e kisha provuar më parë. Emocionet dhe përjetimet nga aktiviteti në këtë shkollë i ndaj shpesh me lexuesit e agjencisë Balkanweb dhe shikuesit e televizionit News 24 në Shqipëri, për të cilat punoj si gazetare-korrespondente nga Greqia. Nëpërmjet shkrimeve dhe raportimeve të mia, publiku në Shqipëri mëson më shumë për punën tonë në Selanik dhe të kolegëve në të gjithë Greqinë, që prej vitesh në mënyrë vullnetare japin mësimin e shqipes, me dëshirën e mirë, që fëmijët të mos harrojnë gjuhën e të parëve, të njohin vendin e origjinës, pavarësisht se në cilën anë të Botës do t’i çojë jeta e gjatë …
Maj 2013
PAK FJALË PËR MËSUESIN E MERITUAR, SEJDI N. GASHI
Hallet e vogla dhe të mëdha kanë prekur gjithë Kosovën. Mërgimi, kjo plagë e lashtë e njerëzimit, s´ka lënë vend pa e prekur edhe popullin tonë të shtypur e të copëtuar. Njeriu lind i mërguar, shkruan në librat e shenjtë. Mërgimi i parë, ndodhë, kur fëmija shkëputet nga barku mëmësor i mamasë. E krejt mëpastaj, fillojnë hallet dhe mërgimet e pareshtura. Luftërat, humbjet dhe pushtimet, janë ( prodhuesit ) më të mëdhenj të mërgimit. /
Nga Rrustem Geci – Dortmund/Mërgata shqiptare në Evropë, Amerikë, dhe Australi, numerikisht është tragjike. Hemorragjia e popullit tonë përmes mërgimit, vazhdon të jetë shqetësuese. I mërguari kudo që ndodhet, shprehet mësuesi, shkrimtari dhe patrioti, Sejdi N Gashi, e merr kujtimin e tij për atdheun dhe betimin e tij për lirinë. Janë hallet e vogla dhe të mëdhatë, që unë mora vendim ti bashkohem vëllëzërve të mi, mërgimtarë, shprehet mësuesi, Sejdi N Gashi.
Jeta e mësuesit në mërgim rrëfen Sejdi N Gashi, është përplotë akte dramash të rënda. Humbja e gjuhës, zvogëlimi i shprehjeve të fjalës shqipe nëpër familjet e mërgimtarëve, e veçmas tek fëmijët e tyre, vazhdon të jetë e dhimbshme. Mërgimin kurrë s´e kam dashur më thotë Sejdi N Gashi. Por, mërgimi më ndoqi gjithë jetën. Kontributi im, dhënë arsimimit të fëmijëve tanë në mëgim kujtoj se është i vlerësuar. Janë shumë mirënjohje për punën time. Por, ajo ma kryesorja është mirënjohja e Ministrisë së Arsimit të Republikës së Kosvës, dhe e prindërve të nxënësve me mësim plotësues në gjuhën shqipe.
Biografia e punës dhe veprimtarisë të mësuesit Sejdi N Gashit është e gjerë. Ai për 44 vjet mësues nuk reshti kurrë të mbjellë dritë e dituri tek ma të vegjëlit, tek ma të ndjeshmit, tek shpresat e Kosovës.
Sejdi Gashi u lind më 12 shkurt 1947 në Peran të Besianës-Kosovë.
Familja e tij vjen nga fshati Buzëllap ( Doberdol ) i Besianës të cilët ishin shpërngulur në Turqi në vitin 1925. Pas dy vitesh qëndrimi në Turqi, kthehen në Kosovë dhe vendosen në Prishtinë, ku jetojnë edhe tani.
Sejdi N Gashi, shkollën fillore, të mesmen, dhe Shkollën e Lartë Normale i kreu në Prishtinë. Ndërsa, gjermanishten, në Institutin Gëte në Frankfurt. Për 20 vjet të plota, Sejdi N Gashi, punoi mësues në Keçekollë dhe Prapashticë të Gallapit dhe në Magurë të Lipjanit. Gjatë kësaj periudhe u dallua në punën edukativo arsimore me nxënës, dhe në aktivitetet të lira.
Sejdi N Gashi, në vitin 1989 emërohet mësues në Shkollën Shqipe të Mësimit Plotësues në Gjuhën Shqipe, në Gjermani, në qytetet Gelsenkirchen, Münster, Bocholt, Dorsten, Herten ,Varendorf e Recklinghausen të Landit Vestfalia. I edukuar me frymën atdhetare e patriotike të familjes, dhe kyqjen e tij në Lëvizjen për liri të Kosovës, Sejdi N Gashi, nuk i ndahet librit dhe edukimit të nxënësve.
Jeta e mësuesit shqiptar në mërgim ndiqej vazhdimisht nga hafijet e UDB-së. Por, Sejdi N Gashi nuk jepet, vargjet e Naim Frashërit, “Dritë e diturisë, përpara do na shpjerë.. për mësuesin Gashi, ishin himn për punë dhe në jetën e tij. Vlimet e mëdha në Kosovë, mësuesin Sejdi Gashi, do ta bëjnë edhe më të fortë.
Në Gjermani, mësuesi Sejdi N Gashi, për 24 vjet nuk reshti kurrë së punuari. Për 24 vjet Sejdiu nxjorri 24 gjenerata nxënësish shqiptarë, në Gelsenkirchen, Münster, Bocholt, Dorsten, Herten dhe Varendorf e Recklinghausen.
Për punën e bërë mirë dhe si duhet, Sejdiu ishte i adhuruar nga nxënësit dhe i vlerësua nga prindërit e tyre. Vlen të theksohet se me dhjetëra nxënës e nxënëse të mësuesit Sejdi, janë në Universitete dhe kanë mbaruar Universitetet. Me punënë e bërë dhe angazhimin e tij, nxënësit e Sejdi Gashit, u shpërblyen disa herë në konkurset e diturisë, dhe konkurset letrare, si në Këln, dhe në Berlin.
Roli i mësuesit shqiptar në mërgim është shumë i madh. Shkolla ishte dhe mbetet vatra e të gjitha aktiviteteve, kulturore, arsimore, humanitare dhe patriotike.
Duhet theksuar se mësuesi Sejdi Gashi, është njëri nga themeluesit e parë të Këshillit të Arsimtarëve Shqiptarë “Naim Frashëri” në Gjermani. Ky institicion profesional i mësuesve shqiptarë në Gjermani që nga viti 1990 organizon mësimin plotësues në gjuhën shqipe dhe është i pranuar nga organet arsimore gjermane.
E thamë më lart se Sejdi N Gashi, është shkrimtar, mësues dhe patrot.
Sejdi Gashi është autor i Monografisë; 1. Shkolla shqipe në Gjermani, 2. Qëndresa, 3. Fletore pune – leximi im 3 / 4. 4. Leximi im 3 / 4, 5. Plotësori i Abetares, 6. Abetare për fillestarët në mëgrim. Mirëpo, aktiviteti krijues i Sejdi N Gashit nuk mbaron me kaq. Mësuesi Sejdi, shokun më të mirë e ka librin. Sejdi N Gashi bashkëpunon me të gjitha gazetat dhe revistat në mërgim. Sporti për mësuesin e zellshëm Sejdi Gashi, është një dhunti e tij prej moshës së vogël e deri më sot. Mësuesi 67 vjeçar, Sejdi N Gashi, është një figurë e mësuesit të respektuar. Sukses Sejdiut, dhe gjithë të mirat!
S H Y T A
Ngjarje të treguara në një familje devollinjsh në qytetin Everest, Mass…./
Nga ROZI THEOHARI, Boston/
Dimri i ashpër northistian, i dëgjuar për të ftohtit, dëborën e shumtë dhe tufanet paniksjellëse, shpesh i mbledh shqiptarët e Bostonit me rrethinat, tek shtëpitë e njëri-tjetrit, duke sjellë gjithsecili ngrohtësinë e zemrës e të shpirtit e duke qenë së bashku, sikur i përvidhen stinës së egër. Shumë prej tyre tani kanë shtëpitë e veta me verandë e vatra zjarri; ulen rreth vatrës burra e gra, me ndonjë gotë raki (të ardhur nga Shqipëria) e biseda tirret e merr zjarr…
U ndodha në një nga këto vizita në një familje devollinjsh në qytetin Everest, Mass. Ndrioja, i zoti i shtëpisë, dhe burrat e moshuar, duke rrufitur raki në gota të vogla ia kishin shtruar bisedës rreth kujtimeve nga koha e vegjëlisë, kur vrisnin zogj me llastika buzë lumit e kur shkelnin jonxhat e perimet e gradinave të fshatit, duke ndjekur hap pas hapi fluturimin e rabeckave. Ato gradina, bahçe e jonxhishte… të cilat sot nuk i mbjellin më duart e tyre e kushedi se kush i ka gëzuar! Në vargun e fotografive të varura në mur dallohej, e zmadhuar,fotografia e një burri thinjosh, që tërhiqte për litari një dash të bëshëm brirëpërpjetë. I drejtova Ndrios një buzëqeshje pyetëse rreth asaj fotoje dhe ai, pasi e ktheu me fund gotën e rakisë, filloi të na tregonte: “Eshtë im vëlla, Peroja, me dashin e tij të vetëm; them të vetëm, se vëllaçkoja, më i madh nga unë, as u shkollua, as u martua, as hapi familje. Jetonte i vetëm aty në fshat, në shoqëri të një tufe dhensh. S’mund të them se ishte i gëzuar, por edhe i dëshpëruar s’ishte.Me të ardhur “tufëzimi”, dhentë filluan t’i firaksnin e i mbeti vetëm dashi. Donin t’ia merrnin edhe dashin. Ai sa s’plasi.Atëherë isha oficer në Tiranë, më dërguan ultimatum të paraqitesha menjëherë në mbledhjen e kooperativës. Vajta. Iu luta vëllait ta shporrte atë dash të shkretë. Por Peroja ngulte këmbë si mushka: “Nuk e jap e nuk e dorëzoj dashin”. Fjalët e mia i merrte era. Nuk bindej.
“Nuk të vjen turp!, – iu hakërrua Peros kryetari i kooperativës, të ka ardhur goxha vëlla që nga Tirana, kryeqyteti.” “E po mirë, – ektheu pllakën Peroja, unë dashin e doja ta bëja pastërma, meqë u dashka t’ia fal kooperativës, le të zotohet im vëlla, që ka ardhur nga Tirana se do të më dërgojë mish një vit të tërë dhe e jap dashin!
“Hajde, mirë se na keni urdhëruar, ju ardhshim edhe në shtëpitë tuaja, – uroi Ndrioja, – le ta kthejmë një gotë për tim vëlla dhe tufën e tij, që i vjen nga pas dashit, siç e shihni në fotografi që sapo ma ka dërguar.”
Tema “bagëti e bujqësi” solli atë natë tregime e kujtime hokatare e të trishtueshme, me të cilat, sidomos fshatarët, kanë një përvojë të gjatë pune e jete.
Edhe mua, kur po kthehesha në shtëpi, “drama” e Peros me dashin e tij më kishte bërë përshtypje. Hamendja se dikur e kisha dëgjuar këtë ngjarje, më solli në gjasë se unë vetë e kisha shkruar më parë një histori pak a shumë të ngjashme. Hapa e kontrollova sirtarët e, së fundi,
e gjeta tregimin për dhitë e Maros, të cilin nuk e mbaja mend në e kisha botuar apo jo.
* * *
Mbrëmja e asaj dite e gjeti Maron si gjithnjë, ulur te guri i latuar më të djathtë të pragut të shtëpisë, duke pritur t’i ktheheshin nga mali “bijat”, siç i quante dhitë e saj, ndërsa bluante e përbluante mendime, bënte hesape herë me gishtat e duarve, herë me hamendje, ashtu siç e ka
huq, dert e zakon pleqëria.
Një hënë e paformë sapo doli mbi pyllin me ah, si për t’i bërë dritë një djali të ri që qëndroi dy hapa para plakës. Ai u bë gati të shkruante në një bllok me fletë të shpërveshura dhe u përkul para:
-Sa dhi ke ti Maro?
-Asnjë… pse… nuk ia dhashë dy dhitë dimrin që shkoi,kooperativës? – iu përvesh Maroja.
Ajo u ngrit vërtik me atë trupin e bëshëm që akoma nuk i ishte dorëzuar pleqërisë, duke i dhënë të kuptonte atij tjetrit se muhabeti kishte mbaruar.
Qëkur i iku djali i vetëm, Sotiri e filloi punë në qytet, teto Maroja banonte fillikat në një shtëpi të madhe dykatëshe në të hyrë të fshatit, shtëpia e prindërve, gjyshërve, ndoshta e stërgjyshërve, e cila, sapo vinte maj-qershori, buçiste nga këngët, thirrjet e piskamat e nipërve e mbesave që vinin nga qyteti. Kur iknin në vjeshtë, merrnin edhe Maron me vete, por një zot e di se si qëndronte plaka ata muaj mërguar në apartamentin e qytetit, larg shtëpisë, kumbullave e dhive. I flisnin dhe e qortonin të gjithë, të afërm e të largët, se mjaft kishte punuar tërë jetën,tani le të rrinte rehat e të çlodhte kockat, por ajo s’dëgjonte nga ai vesh.
Pa ardhur mirë pranvera, plaka kthehej në fshat bashkë me dallëndyshet e para, merrte në dorëzim nga Lisa, fqinja e saj me besë, katër dhitë, tri pulat e maçokun qimezi, hapte dykanatësh derën e shtëpisë, lante e pastronte, priste e përcillte, çmallej me frymorë e jofrymorë, deri edhe
me ibrikun e vogël që shfrynte gëzueshëm majë sobës.
Të nesërmen, në pikë të agimit, teto Maron erdhën e lajmëruan se e kërkonin lart, në zyrat.
Plaka mbërtheu buzët, hodhi shallin kokës e sakaq u gjend para tavolinës ku shoku Koçi po lexonte gazetën me nge. Ai ngriti kokën e filloi të fliste duke u nxehur pak nga pak, por edhe tallakeqas.
-Që t’i kemi sahanët pa kapak, plakë, boll të kemi duruar deri sot. Dhitë do t’i dorëzosh në tufën e kooperativës. Ky është urdhër.Pikë.Ajo ndjeu cermën t’i përshkojë pulpat. Një avull në formë alivani iu ngjit deri në fyt, pastaj mori përpjetë deri në flokë. Hoqi me vërtik shallin e zi nga koka.
-More… more… po na flet me kordhë, ky! Dhitë s’i jap.
Edhe mua më urdhëron kjo, zemra këtu, që po më kullon gjak!…
-Kaluan gjashtë muajt që të kemi paralajmëruar! – iu hakërrua ai.
-Poo! Më thirrët në palcë të dimrit. Erdha nga qyteti copë e gojë.
Ju dhashë dy. Për tufën. Flokët m’u ngritën tufë kur pashë dy beronjat
e mia bashkë me dhitë e zgjebosura të Milisë së Thanit. Hajde, de!
Duro të durojmë. Makar të ishin edhe sot, të zgjebosura. Po ato
ngordhë!
-Ngordhën nga dimri! – nuk u përmbajt ai. – Megjithëse i mbuluam
mirë!
-Mbuluar zeza! – uluriu ajo. – E bëtë vënçe. Ngarkuat gratë me
dërrasa. U ngul Lisa e gjorë me gjithë dërrasa në dëborë. U tartaros
nga të ftohtit. Desh i ra tastëngu… Turp! Se s’prisnit dot! Ç’vallë vinte
behari… Kurrë…
Disa çaste më vonë plaka ishte kthyer nga kishte ardhur, e tek
rrinte ulur te guri i latuar i pragut të derës, priste ndër ethe “vendimin
kolegjial”, siç i patën thënë. Shyqyr, trutë i kishte akoma në vend. Dërgoi
e thirri xha Todin: “Bëhet pastërma në gusht?” E bëri me mend shpejt e
shpejt që njërën dhi ta therte, Shytën ta ruante. “S’bëhet, moj Maro,
s’bëhet pastërmaja në gusht, se mishi zë krimba!” “Ikni atëherë jepni
haberë se njërën dhi do t’ua jap. Shytën e kam për vete. Në ju hëngshin
brirët, le të ma kërkojnë!”
Shytën… Lëmshi i kujtimeve në trurin e saj filloi të shpështillej me
furi. Diku ajo e ndali. Aty ku donte. Jetën bashkëshortore e nisi me një
udhëtim në SHBA, Uster. I shoqi kishte fituar ca pare kurbeteve dhe
dëshironte që vitet e para të martesës t’i kalonin së bashku. Me gjithë
kundërshtimin e këmbënguljen e burrit, Maroja, e mori një pjesë të
pajës andej, “prapa diellit”, siç e pat quajtur Amerikën, ditën e parë të
nisjes. Me shtresat e qëndismat zbukuroi dy kthinat e ulëta të një shtëpie
përdhese marrë me qira, madje sajoi për merak edhe një vatër me
oxhak, kamare e buhar. Mërgimtarët mblidheshin shpesh rreth asaj vatre,
uleshin këmbëkryq mbi shiltetë e Maros, çmalleshin me vatanin, kujtonin
e rrëfenin me zemër të cërritur histori, bëma e ndodhi, përloteshin nga
malli për gratë e fëmijët. Përlotej edhe Maroja e ngrihej si pa u vënë re
nga kuvendi i burrave, hynte në kthinën tjetër që shërbente si kuzhinë,
dridhej e përpëlitej nga ofshamat e dënesat që i rëndoheshin në shpirt,
pa vinte në vete shpejt kur ndiente lëvizjet e trembura të fëmijës në
bark. Mblodhi e mblodhi sa diti zemra e saj e një ditë i tha të shoqit:
“Do të kthehem në Shqipëri. Më ka zënë malli për Shytën!”
Burri, që ia dinte kokën Maros, nuk bëri as përçapjen më të vogël
për ta mbajtur: i dha navllon dhe e nisi në shoqërinë e disa
bashkëfshatarëve.
Kur u kthye në fshat, para se të përshëndoshej me të gjallë e të
vdekur, Maroja e mbajti frymën te kroi i bilbilit, e pllaquriti fytyrën në
shurupuqin gurkalitur e piu me etje, ëndje e dëshirë, si të pinte në zemrën
e saj gjithë atë kohë abrashe që ia kishte ndarë jetën më dysh e që nuk
donte t’ia shihte sytë më. Pastaj, me po atë kënaqësi mori përpjetë
dushkajën ku e priste qimekuqja beronjë, Shyta e saj.
Shtëpia e Maros ishte e njohur në krahinë për tufën me nam të
dhive që rriste. Denbabaden u shkonte mbarë kjo kafshë e sertë, por
që gjyshërstërgjyshët “ia dinin” gjuhën e tarbetet.
Ku gjeje qumësht si qumështi i dhive të Maros, lesh si kozinë e
dhive të Maros, pastërma për nishan si mishi i ftujave të Maros!
Veç të shihje tufën kur dilte të kulloste në korijëzën e dushkut,
duke prirë i pari cjapi sykaproll që çapitej rëndë-rëndë me një zile
katër okare në qafë. Pas tij kapërdihej Shyta – zonjë –beronjë (zgjidhej
midis dhive në çdo 4-5 vjet e ruhej si kanakare) më pas bridhnin “të
disiplinuar” ca ftujakë e ca mjekroshë, ca dhi bripërdredhura e keca të
cilëve u lodronin si gogla vëthët në qafë, pa më t’u skuqte e ndriste
qimja që atje tutje, si t’i kishe larë me këna e t’i kishe fërkuar me vaj të
mirë.
Këmbora e cjapit i bënte iso për bukuri këngës së mëllenjave e
ku-ku-ve të qyqes së dukur e të zhdukur, gurgullimës së përrenjve
qumështorë, fëshfërimës tantellore të gjethit të sapoçelur në pyllin e
pafund të ahut, e të gjitha këto zëra, zhurma, ngjyra, vakësira, aroma,
bashkoheshin e shkriheshin në një himn të magjishëm që ia rrëmbente
shpirtin Maros e ia ngrinte aty ku fluturonin zogjtë e retë. Ajo rrinte
shtrirë çaste të tëra mbi lëndinën luleshtrydheqëndisur apo mbështetej
pas trungut të një ahu të moçëm, mendonte, kujtonte e “ripërtypte”
kujtime…
Portreti e gjithë shtati i saj, s’kishte si të ndodhte ndryshe, kishte
marrë diçka nga format, ngjyrat e nuancat e mjedisit baritor. Sytë bojë
vaji të errët ishin ngjyer ndër lëndinat e bredhishtat ku kulloste dhitë,
harku i kërleshur i vetullave ishte “vepër” e stinëve, cipa e bardhë e
lëkurës – pasqyrë e bulmetit, ndryshku i flokëve – shkëlqim i praruar i
tufës, balli pak i shtypur në tëmtha kujdesi i nënës që në djep për t’i
qëndruar mirë shamia e mëndafshtë blu me hoja e kostumit të krahinës.
Gjinjtë, vithet e pulpat e rrumbullakëta të kujtonin gombolet e djathit të
saponxjerrë taze nga napat e kozinta.
E kishin lakmuar mjaft djem të fshatit, por i ra shorti të martohej
me një kurbetli, që mesa tregonin bathët, andej, matanë diellit, kishte
për ta puthur kopaçen. Jo më kot ajo ia vuri emrin të birit Sotir, për ta
kujtuar të shoqin në të gjallë e në të vdekur, në të mirë e në të ligë…
Plasi lufta. Drurët, ca i prenë, ca u thanë. Prindërit e Maros, ca të
lodhur, ca të plakur, s’ishin as për punë, as për zanat. E bija mori frenat
e shtëpisë, u bë burrë e shkuar burrit. Rri Maroberonja pranë pasqyrës,
lyen fytyrën me hi, hedh shaminë e zezë deri mbi vetull, përkul kurrizin
përpara. Kush hyri e kush s’doli nga konakët e saj, miq e armiq. Pulave
u mbetën vetëm puplat në mangall, kecat u shkuan në hell në mes të
oborrit, secili sipas qejfit, gustos e midesë. Gjermanët përdridhnin buzët
nga mishi i dhisë, begenisnin vetëm dy kofshët e pasme, pjesët e tjera i
groposnin. Të tjerëve u vinte më përdoresh “ti bënin ysmetin” mishit e
kockave. “Ju çaftë ujku!” – mallkon Maroja me një zë sokëllitës. Shytën
-beronjë ajo e kishte fshehur mirë në ahurin më të thellë të plevicës.
Ajo lutej e falej përditë: “Duro të durojmë, nga kjo luftë në më
shpëtoftë gjallë djali dhe Shyta – beronjë, s’ka si unë në dynja!”
Dhe … siç dëshiroi, gjalpi mbeti në lakror. Djali gjallë e shëndoshë,
Shyta – beronjë u mbajt me cjapin më të mirë të fshatit e polli dy keca
pullalesha…
… Plaka ndjeu ta tundnin lehtë për supi. Atëherë e mblodhi mendjen
për se ai djali i ri me bllokun në dorë kishte minuta të tëra që rrinte në
këmbë dhe e vështronte.
-Do të ta marrin edhe Shytën! – belbëzoi ai.
-S’i keni bërë ditët! – thirri ajo.
… Kaluan dy ndajnatëherë që Maros nuk iu kthye Shyta në shtëpi.
Kaluan dyzet e tetë orë pa ritin e përditshëm, pa kënduar këngë gjatë
mjeljes së Shytës, pa fërkuar dhe larë kozinën e Shytës, pa ndier në
pëllëmbë gjuhën e hollë të Shytës, pa dëgjuar blegërimën ëndjesjellëse
të beronjës së saj.
Plaka vuri kujën. Ditën e tretë erdhi nga qyteti Sotiri, por në vend
që ta ngushëllonte, nënës iu rëndua më tepër hidhërimi.
I biri u ngjit lart, në zyrat e kooperativës, e u takua ballë për ballë
me shokun Koci.
-E keni përkëdhelur atë plakën më tepër nga ç’duhet, – i tha ai.
-Shoku Koci! Në ka mundësi, të blejmë një dhi me të cilën do të
zëvendësojmë Shytën. Ju lutem, kthejani nënës. Atë e ka më tepër se
fëmijë! T’i marrësh Shytën, është njëlloj si t’i marrësh jetën!
-Jeni borgjezuar ca ju andej, nga qyteti. Duket sheshit. Më vjen i
biri i botës, po më shet mend e më detyron të shtrembëroj ligjin! – iu
ndërsul Koçi.
– Në radhë të parë, unë jam bir i këtij fshati, tok jemi rritur, tok kemi
mësuar e bredhur, e, vendin e kam akoma këtu!- s’u dorëzua Sotiri.
– Dëngla! Atëherë si bën vaki që mbani një shtëpi në fshat dhe një
në qytet? Detyroni një copë plakë njeri të rrojë si miza në qyp këtu në
fshat, që t’ju ruajë shtëpinë dhe qumështin të ngrohtë kur të vini për
verim. Po … keni për të parë. Pas Shytës do t’ju marrim edhe shtëpinë…
Pushteti jam unë këtu! –kërcënoi ai.
Në ditët që pasuan, Maroja u mbyll brenda e nuk pranonte të
bisedonte me askënd, e pushtuar me një ndjenjë zbrazëtie dhe
braktisjeje. Më kot lodheshin fqinjët tek hekurat e dritares, i luteshin e
mundoheshin ta bindnin e ta ngushëllonin, se, kushedi ç’sjell sahati, s’e
sjell moti, ndoshta do të kishte fatin të shihte përsëri Shytën…
Dhe me të vërtetë, Shyta u nda një ditë nga tufa në mal dhe u kthye
në shtëpi me një trokth të shpejtë e të zhurmshëm, qimepërpjetë e
syegërsuar, duke shfryrë e rënkuar, aq sa të mos i shkonte ndërmend
njeriu t’i dilte përpara e t’i priste rrugën.
Me të dëgjuar blegërimën e saj në të qarë (që mund ta dallonte në
një mijë të tilla) Maroja u gjend në rrugë e iu ul mëgjunjazi kafshës së
gjorë. “Më erdhe, moj bijë! T’u bëftë nëna!
Gëzove zemrën e plakës, moj ftujëza ime, kurban!”
Sapo preku trupin e saj me duart e dridhura, plaka i dalloi vendet
ku e kishin rrahur e shembur, rënkoi kur vërejti se qe dobësuar e se i
ishte ashpërsuar qimja.
Shyta futi turirin në xhepin e përparëses së Maros e filloi të bluante
me nofulla, ndërsa plaka vështronte e mrekulluar herë fërgëllimin e trupit
të saj, herë sehirxhinjtë që tashmë po rrethoheshin. Ato të dyja, kafsha
e njeriu, po rrinin të strukura e të mbështetura tek njëra-tjetra, ndiqnin
frymëmarrjet, vështroheshin dhe kuptoheshin aq mirë me sy,
përdëlleheshin për njëra-tjetrën dhe, në të njëjtën kohë, prisnin me ankth
çastin e hidhur të ndarjes.
Çasti erdhi, ndoshta më parë nga ç’e kishin parandier. Çdo gjë u
krye aq shpejt! Mbërritën dy çobanë të rinj me nga një shkop të thantë.
Në fillim përdorën duart për të shkëputur kafshën nga plaka. Por, kur
nuk ia arritën kësaj (njërit i mbeti në dorë mjekra e Shytës), shkopinjtë
bënë punën e tyre mbi gëzofin e kuqërremtë.
Ulërimat e Maros u përzien me blegërimën therëse të kafshës. Më
pas në rrugicën e shkretuar dhe të errët u dëgjuan vetëm rënkimet e
plakës, e cila u ngrit me lebeti e u drejtua çalë-çalë në oborr. Njerëzit
ishin mbledhur përsëri. Njëri syresh ndali krahun e çobanit. Shyta kishte
ngordhur.
Plakës nuk i thanë, por ajo e kuptoi nga mërmërima revoltuese që
doli prej buzëve të tyre. Mblodhi të gjitha forcat e i dha trupit përpara.
Gjaku i pulsonte në tëmtha. U çapit deri te gardhi, u mbështet tek një
vastangar, e, me moskokëçarjen e një të dëshpëruare, tha: “Do të vdes
edhe unë”.
Zuri shtratin e s’ngriti kokë më. Erdhi i biri e mori me taksi.Vdiq tre muaj më vonë, kur filluan ngricat e para. Gjatë gjithë kohës kthente kokën nga mali dhe me mundim të madh ngrinte gishtin tregues.
Nga dy zgavrat e thelluara, sytë që shihnin në boshllëk, dukej sikur e
shponin malin tej për tej. Ditën që vdiq, në dritare trokëllitën disa kristale
të vogla bore.
Boston, 2004