• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

LIBRA TË RINJ NË SHQIP

November 26, 2021 by s p

Sokol Demaku/

Një punë e vyer dhe shumë e mrekullueshme është bërë nga ana e Bibliotekës Botërore në Stockholm në kryeqytetin e Mbretërisë së bashkuar suedeze, fëmijët e kombeve dhe kombësive që jetojnë dhe verpojnë në ketë vend si dhe në vendin fqwinjë Norvegji nga tani ata mund të lexojnë litarturë tåe zgjedhur në gjuhën amtare. E gjithë kjo falë angazhimit dhe punës së palodhur të punonjësve të kësaj bilbioteke të cilët kanë arritur që të sigurojnë tituj të shumtë libri në gjuhë të ndryshme.

Tani në Bibliotekën Botërore në Suedi ka mbi100 libra të rinj për fëmijë dhe adoleshentë në raftin e librave në Shqip. Këtu mund të lexoni për Djalin dhe Tigri, Gjueti diamantësh, Katitizi, Pesha e dashurisë, Valeria-Fakulteti i ëndërrave, Uria, Vajza e keqe, Macoku i lajthitur, Histori e Skënderbeut, Iliada Lufta e Trojës, A di të fishkëllosh Johana, Pippi Corapegjatë, për magjistarët dhe shumë e shumë libra të tjerë në Gjuhën shqipe. Ne përmendem vetem didsa nga mbi 100 titujt që mund ti gjeni neë raftet e kësaj Biblioteke me renome në Mbreterin e  bashkuar të Suedisë.

E gjithë kjo punë madhore është bërë duke ju falenderua bashkëpunimit të Qendres Kuklturore Shqiptare Migjeni në Borås, Bibliotekës Botërore në Stockholm dhe Shtëpisë botuese ”Dituria” nga Tirana në Shqipëri.

Këto libra dhe shumë të tjerë mund t’i gjeni në adresën www.varldensbibliotek.se. 

Klikoni në raftin shqip të librave! 

A njihni dikë që kërkon libra në shqip? Këshillojeni që të kontaktoj Bibliotekën Botërore në Stockholm! 

Biblioteka botërore është gjithmonë e hapur dhe gjithmonë e lirë. 

Ju që jeni në Suedi ose Norvegji mund të lexoni dhe dëgjoni sa herë të doni, dhe sa të doni një libër. # shqip #ebooks #ebook #ebooks #ebook #

Biblioteka Botërore #biblioteka ime # gjuha amtare # Biblioteka shumëgjuhëshe, Biblioteka Botërore në Stockholm tër Suedisë.

Filed Under: LETERSI Tagged With: Sokol Demaku

Një libër vezullues në krijimtarinë e Sokol Demakut

September 11, 2021 by s p

Shkruan Viron KONA

Doli nga shtypi libri me i ri i autorit Sokol Demaku, me skica, ese dhe tregime “Skenderdaj i Skenderbeut” botuar nga “Shoiqata Sokol Demaku shtepibotuese” në Borås të Suedisë e shtyåpur në lena Graphick në Prishtinë. Poeti, publicisti dhe përkthyesi i njohur Sokol Demaku shfaqet kësaj here përpara lexuesit me vëllimin artistik me skica, ese dhe tregime të titulluar “Skënderaj i Skënderbeut”. Aty përfshihen 14 krijime me vlera, sa letrare – folklorike, aq edhe atdhetare, frymëzimin e të cilave, ai e ka marrë në trevën e vendlindjes së tij, në Drenicën legjendare dhe te populli i saj i mençur. Krijimet e paraqitura, autori i ka përpunuar mjeshtërisht në imagjinatën e tij krijuese, duke u dhënë atyre origjinalitet, formë të përkryer artistike si dhe vlera përgjithësuese, estetike dhe edukative.

Rrëfime impresionuese që të mbeten thellë në mendje


Ky botim i ri i Sokol Demakut është nga ata libra, që e nis dhe e çon deri në fund pa e ndërprerë leximin dhe, kur mbyll faqen e fundit vihesh në mendime. Shumë gjëra të rëndësishme të kanë mbetur në mendje, ndaj nxitesh nga dëshira ta marrësh përsëri librin në dorë, ta shfletosh, duke rilexuar, herë fragmente të veçanta dhe herë rrëfime të plota të tij.Nis libri me rrëfimin “Shpati”, ku autori zhvillon artistikisht dhe me një vizion disi ndryshe njërën nga legjendat apo rrëfimet popullore të Mujit dhe të Halilit. Duke përdorur një gjuhë plotë gjallëri, stil dhe mjete figurative tërheqëse, z. Demaku, ia arrin të na e sjellë këtë rrëfim me realizëm dhe me origjinalitet, por dhe me bukuri e vlerë, duke e nxitur edhe lexuesin drejt njohjes më të plotë të asaj pasurie të jashtëzakonshme, që përmban brenda tij shpirti dhe folklori i pasur i popullit shqiptar. Lexuesi i ndjen të natyrshme personazhet e rrëfimit për Mujin dhe Halilin, por edhe figurat mitologjike shqiptare të njohura me emrat zana e shtojzovalle, krijesa të padukshme me fuqi të mbinatyrshme, me bukuri të jashtëzakonshme, e që shfaqen shumë rrallë, duke kënduar e duke vallëzuar. Ato i japin fuqi të mbinatyrshme djaloshit malësorë, që ai të kryej vepra të mëdha e të dobishme për popullin. Sokol Demaku ia arrin që, mjeshtërisht, të bëj të njohura vlerat e vendlindjes së tij, Drenicës, duke e veçuar atë si njërën nga trevat më të spikatura e të përmendura në historinë shekullore ilire–arbërore-shqiptare. Aty, në hapësirën e asaj treve, ai hulumton, zbulon e përzgjedh episode dhe ngjarje, të cilat ia ofron lexuesit me freski e bukuri artistike, që të mbetet në mendje. Me kulturën e tij të gjerë z.Demaku bënë të njohura edhe një sërë toponimesh të krahinës, të cilat, duke i zbërthyer e paraqitur artistikisht, por dhe nga pikpamja etimologjike, nxjerr në sipërfaqe atë pasuri shpirtërore shekullore të popullit, atë trashëgimi që vjen nga shekujt, por dhe shfaq mësime dhe mesazhe me shumë vlerë, që i kanë shërbyer këtij populli për të mbijetuar, ashtu dhe për të zhvilluar në çdo situatë jetën dhe veprimtarinë e tij. Në mendjen e lexuesit ndiçohen disa nga vlerat më të vyera shqiptare si: karakteri, ndershmëria, besa, mikpritja, fisnikëria, bujaria, humanizmi etj., që populli shqiptar i ka përcjellë nga njëri brez tek tjetri. Në këtë drejtim, z. Demaku bëhet edhe një shembull për studiuesit, historianët, gjuhëtarët dhe arkeologët, për thellime të mëtejshme studimore e shkencore të toponimeve por dhe të trevave tona ku shpesh herë ngjarje me bukuri të jashtëzakonshme qëndrojnë të fshehura apo “humbasin” në gjirin e këtij populli dhe të kësaj toke të begatë. Duke i ndriçuar toponimet, me të cilat vendlindja e tij Drenica është shumë e pasur, ai zbulon kuptimet e tyre dhe prejardhjen, zbulon përmes tyre episode, histori, ngjarje, origjinën e disa emrave të përveçëm, emra fisesh, emra të mjedisit, të kodrave, maleve, fushave, lumenjve, livadheve, përrenjve, pyjeve, pemëve që shfaqen të thjeshta në dukje, por që në brendësinë e tyre shfaqin një pasuri të jashtëzakonshme shpirtërore e folklorike. Shkrimtari Demaku, jo vetëm na i paraqet episodet, ndodhitë dhe rrëfimet popullore besueshëm, por edhe krijon te lexuesi vizione të reja, kureshtje për të ditur edhe më shumë për dukuri dhe fenomene të veçanta. Kështu ndodh me rrëfimin “Kodrën e Thatë”, e cila ka atë emër se atje nuk ka ujë, gjithçka është e shkretë, veçanërisht në periudha thatësire vere, kur shterr edhe pika e fundit e ujit në burime. Por, duke u thelluar më tej, ai arrin të zbulojë përse ajo kodër ka pikërisht atë emër dhe përse ka ndodhur që të jetë e atillë. Këtë, shkrimtari na e sjellë në mënyrë tërheqëse, duke na lënë mbresa të pashlyeshme por dhe duke na përfshirë në meditime, teksa na jep natyrshëm dhe si pakuptuar mësime të vlefshme rreth përmbajtjeve të shprehjeve frazeologjike, fjalëve të urta, rrëfimeve të njerëzve të urtë dhe të mençur drenicar, batuta, dialogë, që përdoren, shpesh herë dhe zkonshëm në fjalorin e përditshëm të krahinës së Drenicës. Është e njohur legenda e Bjeshkëve të Nëmura, por në krijimin e z. Demaku lexuesi përjeton një emocion të thellë dhe tronditës, duke përfytyruar deri në detaje elementët letrarë e historikë të legjendës si dhe rrënjët e saj sociale e filozofike. Në këtë atmosferë zgjon emocione të thella, të dhimbshme dhe të paharrueshme drama që rrëfehet për familjen e vogël drenicare, që ka në përbërjen e saj Metin, bashkëshort trim dhe punëtor; Buqen, burrëneshë dhe nënë të dy fëmijëve të vegjël, të cilët, familjarisht, për shkak të mizorisë së sunduesit të egër turk, përjetojnë një tragjedi të rëndë familjare, duke u shuar njëri pas tjetrit. Si në një skenë të dhimshme, përpara lexuesit shfaqen e portretizohen në atë familje fisnike të dy bashkëshortët e përkushtuar dhe me dashuri të madhe për njëri-tjetrin;ata i gëzoheshin rritjes së dy fëmijëve të tyre si pëllumba të bukur. Ndonëse në vështirësi, ata punonin dhe jetonin të lumtur, deri sa një ditë në fshatin e tyre pllakosi barbari mizor turk. Aty nis drama, që hap pas hapi shndërrohet në një tragjedi shqiptare, dhe që në kulmin e saj shfaqet edhe si një përgjithësim i vuajtjeve të mëdha shpirtërore e fizike të popullit shqiptar në shekuj. Buqja, heroina kryesore e rrëfimit, nuk mund të duronte provokimet dhe ngacmimet e ushtarëve osmanë, që për t`u argëtuar dhe poshtëruar një femër, i zënë rrugën dhe përpiqen të abuzojnë me të. Përballë qëndrimit të asaj burrneshe dhe virtyteve e ndershmërisë së femrës shqiptare, turqit e zinj tërhiqen përkohësisht, por nuk heqin dorë nga qëllimi i tyre i ligë. Të nesërmen i zënë pritë të gjithë familjes: Buqes, Metit dhe fëmijëve të tyre të mitur. Kur Meti, bashkëshorti i Buqes, si çdo shqiptar, me karakter të lartë nuk lejon që ata barbarë të abuzojnë me bashkëshorten e tij të shtrenjtë, ata e godasin me hanxharë dhe e lënë për tokë të vdekur. Atëherë, Buqja, kjo burneshë shqiptare, që është njëherazi edhe një Shotë, Tringë, Norë e Kelmenit, gjen fuqi dhe i asgjëson disa nga mizorët osmanë me drapërin e saj dhe mundi të arratiset me të dy fëmijët. Prej atij çasti, nis rrugën një tjetër tragjedi. Buqja kërkon të shpëtojë nga ushtarët turq, veçanërisht të dy fëmijët e mitur. Turqit i janë vënë pas dhe s`i ndahen. Ajo i ngjitet bjeshkëve, që për fatin e keq të të nxehtit, nuk kishte as edhe një pikë ujë. Pas shumë peripecive të udhëtimit dhe ndjekjes që u bëhet nga ushtarët barbarë turq, por edhe për shkak të mungesës së ujit dhe ushqimit, Buqja dhe fëmijët e saj nuk arrinë të mbijetojnë dot…Teksa autori, përmes saj, në kulmin e dhembjes e dëshpërimit duke përjetuar thellë atë dhembje dhe histori tronditëse, gjen rast edhe të shpjegojë përmbajtjen dhe kuptimine emrit Bjeshkët e Nëmura… Interesant është edhe tregimi ”Edhe krojet duhen tharë”, ku tregohet rezistenca e jashtëzakonshme e popullit të Drenicës për t`iu mos i bindur sundimit të Sulltanit. Pushtuesi përdorte të gjitha mënyrat e mundshme ç`njerëzore që populli të pranonte sundimin, por gjithçka ishte e kotë, shqiptarët nuk mund ta pranonin të huajin mbi shpinë, ata më shumë se gjithçka donin lirinë. Përballë kësaj qëndrese, Sulltani dhe pashallarët osmanë vendosën që të shkretonin gjithçka, madje të thanin edhe të gjitha burimet e ujit, që rridhnin në bjeshkët e Drenicës. E, aty, autori në mënyrë mjeshtërore, rrëfen se jo vetëm populli shqiptar, por edhe natyra, edhe gjithçka tjetër shqiptare ishte kundër armiqve dhe pushtuesve të egër e barbarë. Ata, krahas popullit të pamposhtur, nuk i pranonte as toka që u digjej nënë këmbë, as lisat, simbole të fuqisë së atdheut nuk i duronin dot, pasi ata ishin të shenjtë dhe nuk duronin zgjedhën e bajlozëve të zinj. Toka, lisat dhe gjithçka tjetër nuk mund të duronin mizoritë dhe të zezat që ata i bënin popullit dhe, ato, ashtu si dhe njerëzit, hakmerreshin në mënyrën e tyre kundër pushtuesve.


Art dhe histori, mesazhe të vyera artistike


Tregimete z.Demaku, janë të lidhura edhe me emrat e heronjve të vendlindjes, ku, në këtë libër vend kryesor zë figura e heroit legjendar dhe popullor drenicarë Milosh Kopiliqit, i cili me aktin e tij heroik, vrau njërin ndër sulltanët më të fuqishëm të Perandorisë Osmane, Sulltan Muratin I. Ai me një plan të studiuar mirë hyri në çadrën e Sulltan Muratit dhe e la atë të vdekur. Akti i tij trimëror përcillet ndër breza dhe ka hyrë në legjendë. Për të shkruhen libra, bëhen filma, ai është në rrëfimet popullore, në tekstet shkollore, në këngët e popullit,në skica dhe piktura. Akti i tij shquan si një histori rrëfimi heroik e dramatik, që tregon se shqiptari nuk pranon dhe nuk e lejon të huajin në truallin e tij, ai nuk pranon përbuzje, fyerje dhe arogancë. Sulltan Murati I, duke menduar se Milloshi kishte kërkuar që ta takonte, me qëllim që ta uronte për fitoren, duke dashur të tregoj madhështi dhe përbuzje, në vend që t`i jepte dorën trimit shqiptar, i zgjati këmbën që t`ia puthte, pra që trimi të tregonte përulje ndaj sundimit poshtërues e mizor të Sulltanit.Por, Milloshi, i cili e kishte përgatitur aktin e tij trimëror, ato çaste kishte ndjerë t`i rritej edhe më shumë përbuzja dhe zemërimi dhe, me një shpejtësi vetëtimë, kishte nxjerrë thikën e fshehur dhe ia nguli atë Sulltanit m`u në zemër…. Rrëfimi “Hakmarrja” është një përshkrim dhe meditim i autorit rreth krimeve të papërshkrueshme, që bënin ushtarët dhe jeniçerët osmanë në Drenicë, si hakmarrje ndaj aktit liridashës të heroit të madh drenicas Millosh Kopiliqit. Interesant këtu janë përshkrimet e autorit, kur rrëfen sesi shqiptarët detyroheshin të ndërronin fenë, që të mund të shpëtonin jetën dhe pronat e tyre. Po aq me realizëm dhe në mënyrë tërheqëse, autori përshkruan dhe argumenton nëpërmjet toponimeve se Millosh Kopiliqi ishte nga Kopiliqi i Drenicës, dhe, kësisoj studiiuesi dhe shkrimtari Demaku, i kundërvihet opinioneve, tezave dhe përrallave serbe se Milloshi ishte serb dhe jo shqiptar. “Kur fshatarët pyesin njëri-tjetrin se ku do të shkojnë sot për të bluar, ata përgjigjen: -Po ku tjetër more, po në ”Mullinin e Hyskut”(vëllai i Millosh Kopiliqit). Ose, ku ishe sot që herët: ”Po ja, kisha pak punë në mëhallën e Hyskëve”, në “Vreshtat e Miloshit” apo dhe te ”Kisha e Miloshit”. Po kështu, kaq interesant është rrëfimi i mbylljes së vëllait të Milloshit, Hillit, në kalanë e Vushtrisë dhe masat shtrënguese osmane ndaj tij, që ai të ndërronte fenë, se përndryshe, vajzat e tij do t`i çonin nën haremin e Sulltanit, kurse djemtë do t`ia dërgonin ushtarë në shërbim të Perandorisë Osmane.
Rezistenca popullore kundër pushtuesve osmanë, i detyronte shpesh ata, të linin kokat në këto treva. Ky fat ishte edhe për vartësit e tyre të bindur, oficerët dhe ushtarët turq, të cilët, duke mbajtur të rrethuar zona të tëra shqiptare, si për shembull Drenicën, gjenin vdekjen ose nga kryengritjet e trimave të Drenicës, ose nga vetë natyra. Ja sesi e përshkruan autori këtë dukuri: “Jeniçerët dhe ushtarët, që mbanin nën rrethim fushën e Drenicës, ndiheshin të lodhur, të raskapitur, pasi kishin javë që mbanin shpirtin e tyre vetëm me kunguj nga arat e fshatarëve. Flitej, gjithashtu, se shumë prej tyre, ato ditë ishin bërë ushqim për korbat dhe sorrat. Këtë e dëshmojnë edhe shumë topinime, të cilat edhe sot e kësaj dite janë gjallë dhe jetojnë në këto troje heroike si “Lugu i Korbave” apo edhe “Kodra e Kungujve”. Janë toponime që vijnë gojë më gojë që nga ato kohë kur barbarët osmanë vinin si pushtues triumfatorë,por linin eshtrat dhe varret e tyre në këto krahina.
Mjeshtërisht, autori sjellë në vëmendjen e lexuesit edhe luftën për fron e pushtet që bënin sulltanët, perandorët, mbretërit, njerëzit që pushtetin e konsideronin si një post e privilegj të tyre dhe jo si një vend për të drejtuar me ndershmëri jetën e një populli. Kjo luftë për fron e pushtet, jo vetëm ka ngrënë koka njerëzish, por ajo ka krijuar edhe trazira të përgjakëshme mes pasuesve të tyre. Rasti i vrasjes së Jakupit, nga i vëllai tjetër i tij, Bajaziti, e vërteton më së miri këtë luftë dhe konkurrencë barbare e të egër për pushtet, që bëhej veçanërisht në Perandoritë më të fuqishme të kohërave, atë Romake, të Bizantit dhe Perandorisë Osmane.Nga leximi i librit të mbetet në mendje gjithashtu edhe “Tyrbeja e Sulltan Muratit”, ku, autori, me një rrëfim të thjeshtë dhe me një penë të hollë, na tregon se cili është fati dhe fundi i çdo pushtuesi në tokën shqiptare. Sulltan Murati mendoi se korri një fitore të jashtëzakonshme kundër forcave të koalicionit Ballkanik, por ndërkaq pati edhe një fund të palavdishëm, sepse la kokën e tij në atë betejë. Është intrigues ky rrëfim edhe kur lexon se ajo Tyrbe, nga një pjesë e popullësisë, përkujtohej si një vend i shenjtë, mendohej se shkuarja atje të sillte mbarësi dhe të shëronte nga sëmundje të ndryshme. Kurse, në fakt, ajo Tyrbe është thjesht një objekt arkeologjik dhe historik, që, tek e fundit tregon se aty u zhvillua një betejë për jetë a vdekje.
Fakte historike që nuk i kemi njohur më parë
Duke i analizuar toponimet, por edhe duke shfrytëzuar dijet e tij të thella si rezultat i leximeve të dokumenteve të vjetra, z. Demaku na sjellë artistikisht por dhe të mbështetur me fakte historike ndalesën e Gjergj Kastriotit në Drenicë, bashkëbisedat me banorët, me fshatarët e zonës dhe prijësat shqiptarë, dhe, këtu, autori gjen rastin të shpjegojë edhe etimologjinë e emrit të qytezës Skënderaj të Drenicës, duke shpjeguar se Skënderaj është emri i Skënder-beut, emër që, siç del në libër, është venë nga vetë heroi ynë kombëtar gjatë mikpritjes që ai përjetoi në atë zonë, së bashku me 300 kalorësit e tij kur vinte nga beteja e Nishit dhe shkonte me shpejtësi drejt Krujës për të ngritur atje flamurin me shqiponjën me dy krerë. Me përshkrimin mjeshtëror të rrugëtimit të Kryetrimit tonë legjendar, autori Demaku rrëfen artistikisht gjurmët e marshimit të tij, që sot, duke qenë pjesë e legjendave skënderbejane, përmenden me nderim dhe natyrshmëri nga populli, madje edhe nëpërmjet toponimeve, që shquhen sot në Drenicë si “Kroi i Mbretit – Kroi i Skënderbeut” etj….Libri ka një mbyllje dinjitoze me përshkrimin që i bënë shkrimtari Demaku jehonës së madhe që pati ardhja e Gjergj Kastriotit -Skënderbeut si një udhëheqës shpëtimtarë nga zgjedha e rëndë e Turqisë. “Sikur edhe në Skënderaj, që kishte mbajtur bisedë më banorët e atjeshëm, por edhe me krerët e vendit, edhe në Dibër me të arritur Skënderbeu ishin mbledhur krerët e këtyre trojeve në një Kuvend…Lajmi mori dhenë si rrufeja… Nga të gjitha anët, në agimin e ditës së re, njerëzit zbritnin nga të gjitha anët për të takuar dhe biseduar me Princin e tyre. Njerëzve u rridhnin lotë të ngrohtë gëzimi, shumkush i përkdhelte faqet, mjekrrën, kokën, këmbët, i puthinin duart dhe i dhuronin përqafime të panumërta. Të gëzuar pa masë i flisnin Kryetrimit për jetën, vuajtjet, atdheun, punën, familjet, fëmijët e tyre, për besimin në vetvete dhe vazhdimësinë e pandalshme të jetës në trojet arbërore… Po binin kambanat e lirisë për popullit shqiptar…
Urime poetit, shkrimtarit, publicistit dhe përkthyesit Sokol Demaku, i cili me këtë libër, pasuron më tej jo vetëm krijimtarinë e tij të vyer e shumëplanëshe, por përcjellë për lexuesit e të gjitha moshave mesazhe të rëndësishme e me rrezatim të gjerë, ku spikatin me bukuri të veçantë artistike vlera si: humanizmi, liria, pavarësia, por edhe dëshirat për zhvillime të reja shoqërore, kulturore dhe atdhetare…

Filed Under: LETERSI Tagged With: Sokol Demaku, Viron Kona

Nga “Paqja” te “Deti plak” dhe “Fati”

August 20, 2021 by s p

Poezi nga Sokol Demaku

En bild som visar person, inomhus, tak

Automatiskt genererad beskrivning

 PAQE 

Një ditë, 

Unë pashë shumë njerëz, 

Njerëz jo të zakont, 

Pashë njerëz me fytyrë të qartun, 

Unë pashë kur këta njerëz, 

Zemër nuk kishin, 

Unë pashë kur këta njerëz, 

Ishin të krisur. 

Unë pashë kur këta njerëz, 

Erdhën kalur, 

Unë pashë kur këta njerëz, 

Kundër njerzve u sulën, 

Kundër njerëzve të mbetun, 

Deri sa u sollën vdekjen . 

Unë pashë mizori, 

Në fytyra satrapi, 

Se ata kishin fytyrë xhelati.

Eh, 

Njerëz fytyrë qartun, 

E shpirt prishur, 

Zemër krisur, 

Sot ke sa te duash, 

Në botën e ndyrë, 

Më shpirt prishur. 

Te metunit kërkojnë mëshirë, 

Paqën e duan shumë, 

Të lodhun në shpirt, 

Mallkojnë pse egzistojnë. 

E duan lirinë, 

Paqën ta gëzojnë, 

Nuk duan zemër krisurit, 

Jetën tua shaktërrojnë. Paqë, paqë, 

Në jetë kërkojnë.

DETI PLAK

Kjo lundër imja,

Udhëton në detin e trazuar.

Nëpër valët e zemruara,

Të detit plak.

O ti det, o zemrak,

I trazuar nga pak,

Kujdesu të lutëm,

Për mua se jam plak.

O det i kaltër,

Me shumë avaze,

Shumë vëllezer të mi,

Kërkova të mi falje.

Të bëra lutje, 

Por jo me shkrim,

O det i hapur,

Kujdes shpirtin tim.

FATI

I adhurojë ëndrrat,

Në tokën e njomë,

Aty ku fshatari hedhë farën,

Aty ku njeriu gjënë të lashtën rrënjë.


I adhurojë ëndrrat,

Në këtë tokë të njomë,

Kur njeriu prehet,

Me zemër e shpirt.

Po pse kjo jetë,

Është vetëm një fytyrë,

Si mostër,
E zhveshur nga jeta.

I adhurojë ëndrrat,

Në tokën e thatë,

Por e kotë se koti,

Njeriu është i pa fat.

E KUJTOJ

E  kujtoj gushtin,

Shëtitjen buzë detit,

Zhegun e verës,

Freskinë e detit.

E ndjej ne shpirt,

Këtë freski,

E ndjej këtë aromë,

Që e mbaj në gji,

Është aromë jete,

Që shëron plagë.

E ndjenë këtë çdo mërgimtar,

I kujton mbrëmjet,

Buzë detit të qetë,

Kaltërsi çdo kund..

Jetë e gjallëri,

Që çdo kush ka lakmi,

Shetita buzë detit ,

Mblodha ca guaca,

Kujtova të kaluarën,

E pash të ardhmen,

Në kaltërinë e detit,

Shijova aromën,

Ndjeva gjallëri,

Në vargjet e mia,

Hetova në fytyrë,

Lotët e mi,

Që val më rodhën,

Si rreke shi.

Sokol Demaku është poet, prozator, pedagog, publicist, redaktor. U lind më 1954, në Arbri të Drenicës, ku kreu edhe shkollën fillore. Ne Prishtinë kreu shkollën Normale dhe studioj Gjuhën dhe letërsinë shqipe. Ka studiuar në Universitetin Göteborg të Suedisë ku ka diplomuar lëndën e matematikës ne 2007, në Shkollën e lartë në Borås studioi pedagogjinë. Ushtron profesionin e mësuesit të lëndës së matematikës dhe drejton revistën e përmuajshme “Dituria” që del në Borås të Suedisë si dhe një radio lokale në shqip “Radio Dituria”, si dhe nga qershori 2013 edhe nje kanal TV në shqip në Borås-Suedi. Është anëtar aktiv i Lidhjes së Shkrimatrëve të Suedisë, si dhe anëtar i Lidhjes së përkthyesve të Suedisë, është një ndër përkthyesit më eminent të letersisë suedeze në gjuhën shqipe dhe asaj shqipe në suedisht. Ka përfunduar studimet e magjitraturës pran Universitetit në Göteborg të Suedisë në degën e Pedagogjisë.

Filed Under: Sofra Poetike Tagged With: Letersi, poezi, Sokol Demaku

I MADHI CASTRIOT – SKENDERBEU- MBRETI I SHQIPËRISË, DUKA I MADH I EPIRIT

July 22, 2020 by dgreca

Këto ditë doli nga shtypi libri ”I madhi Castriot ME LLAGAP Skënderbeu Mbreti i Shqipërisë, Duka i Madh i Epirit” i autorit Zannovich, Stephan, apo Stiepan (1751 – 1786), në botim të ”Shoqata Sokol Demaku Shtëpia botuese”nga Borås i Suedisë dhe në përkthim të Sokol Demaku nga gjuha Suedeze më gjuhën shqipe.

Në përkthim dhe përshtatja nga suedishtja e vjetër nga Sven Esselius. 

Shtypë: Në shtypshkronjën Lena Graphik Prishtinë, libër me vlera historike ne 256 faqe në të dy gjuhët shqip dhe suedisht.

Që ne fillim autori i këtij libri Zannovich Stephan me perkthim ne gjuhën suedeze nga Anders Zetterberg, Stockholm, 1788 thotë: 

Historia që kam treguar është e shkurtër; unë e pranoj këtë dhe në mënyrë të pakonsiderushme është e ngarkuar me rrethana të vogla. Sidoqoftë, pak a shumë unë kam thënë gjithçka. Kur njeriu nuk ka asgjë më shumë për të thënë se sa e vërteta e pastër, ai mund të thotë shumë me me pak fjalë. Natyra e thjeshtë është elokuente në një zemër, e prekur nga kaq shumë fatkeqësi. Vetëm ajo ma ka vënë penën në dorë; është gjithashtu edhe ajo që duhet të presim se çfarë mund të nxjerrë në pah kjo histori. Unë nuk jam ushqyer nga lulet e elokuencës, dhe as nga arti i një vokalisti, por jam vetëm një saraj, që nuk di asgjë tjetër përveç se fuqisë absolute, e privuar nga çdo shpresë. Aty jetoj unë në errësirë. Por mjerisht! Tani jam aq i pafat sa vetë errësira nuk mund të më mbulojë nga përndjekja e armiqve të mi dhe për të keqen time pa lumturi! Duke u zgjuar, i vetëm dhe i tradhtuar në zotërinë e miqësisë egoiste, nuk pres pushim deri në varr, megjithatë, unë mund të përziej hirin tim me etërit e mi! Por jo!” Zannovich, Stephan, apo Stiepan 

Rretfimi i Zannovich fillon nga Mbreteria e Gjon Kastriotit dhe vazhdon me të madhin Gjergj Kastrioti ishte djali i Gjon Kastriotit dhe i Vojsavës,vajza më e madhe e Princit të Tribalëve. Mbretëria e Shqipërisë, një provincë evropiane, e vendosur përgjatë grykës veneciane, e rrethuar me male, shkëmbinj malorë, moral të thellë, ishte e sunduar tashmë e 710 vjet nga kjo familje e shkëlqyer, origjina e së cilës humbet në shtigjet e paarritshme të së kaluarës.

Pozicioni i favorshëm i këtij vendi, guximi i këtyre banorëve të maleve dhe disponimi luftarak i tyre, i bëri ata të frikshëm dhe të rrezikshëm për fqinjët e tyre, e sidomos për turqit.

Gjergji nuk ishte më shumë se gjashtë vjeç atëherë: sapo u ekstradua në Perandorinë Turke, ai u bë synet në bazë të ligjeve të Mehmetit. Ndërsa ai zotëronte të gjitha cilësitë e mendjes dhe trupit që mund ta bënin një princ të ri të rehatshëm; ai madje në këtë moshë të re e tregoi veten në mënyra fisnike, duke lartësuar të menduarit; atëherë Murati tregoi një simpati të veçantë për të: i kishte dhënë një edukim mjaft të mirë.

Kostandini, Johan dhe Stanislaus, vëllezërit e tij më të mëdhenj, më parë ishin gjymtuar nga komanda e Muratit, por pas disa kohësh, ata u helmuan dhe u ekzekutuan në Serrillanga nga një helm i ngadaltë. Një fat i njëjtë e priste edhe Gjergjin, por dukej se ishte shkruar në Librin e Providencës se i vetmi numër i këtij gjaku fisnik duhet të mbetej gjallë, në mënyrë që më pas, ne pasardhësit e tij, do të ishim edhe më shumë të pakënaqur sesa me famën e tij. 

Në atë kohë, ndërsa Gjergji rritej dhe bëhej më i madh, edhe forca i rritej aq shumë sa askush në vendet e lindjes nuk kishte një trup më të fortë, krahë më të mbushur dhe guxim më të patrembur, sa ai. 

Atij iu vu në dispozicion një mësues mjeshtër, i cili i mësoi Gjergjit turqisht, arabisht, greqisht, italisht, sllovenisht, si dhe Gjuhën Latine, e cila pas rënies së perandorisë ishte po aq e rrezikshme për të rinjtë, sa bestytnia për adhurimin e vërtetë të Zotit.

Ata e mësuan Gjergjin të përdorë armët, të kalërojë si dhe të bëjë të gjitha ushtrimet e trupit,që janë të nevojshme për të pasur sukses në shërbimin ushtarak. 

Ai përfitoi njohuri për veten e tij aq mirë nga ata mësues të aftë, të cilëve iu ishte besuar edukimi i tij, që jo vetëm në të gjitha konkurset publike ai fitoi të gjitha çmimet konkuruese, por, gjithashtu, ai çdo ditë merrte çmime të reja dhe lëvdata nga Murati. 

Në moshën 18 vjeçare, Perandori e kishte emëruar atë komandant të mbi 5 000 kaloresish, duke e dërguar në Azi

Një libër me vlera historike për kohën e art të popullit shqiptar nën udhëhqjen e heroit  kombëtar Gjergj Kastriotit Skenderbeu. Ku edhe autori i këtij libri thotë me krenari:

Gjaku i Kastriotëve është me të vërtetë ndër më fisnikët në Orient, sepse është rrënjosur në fillimin e botës me shekujt e ardhshëm.

Dhe me pas vazhdon:

Dikush mund të shohë nga kjo përmbajtje e shkurtër e tregimit të tij se ai kishte fituar me të drejtë shumë tituj të luftëtarit të pathyeshëm, fisnikërisë, mbrojtësit të emrit të krishterë, të trungut të fesë dhe të Aleksandrit të Ri, që atij i ishin dhënë nga papët, nga mbretërit e bashkëvëllezërve të tij dhe atë të Skënderbeut, të cilin edhe armiqtë e tij e nderuan. Por kaq shumë lavdi dhe lumturi u zhdukën në një çast! Pas vdekjes së tij, u dukën furtunat. Bubullima dëgjoheshin nga të gjitha anët mbi kokat e pasardhësit të tij! Turqit, me Kuranin në njërën dorë dhe me shpatë në tjetrën, sollën më pas shkatërrimin e kësaj mbretërie të bukur, të cilën e vunë nën zgjedhën e skllavërisë. Vdekja, skllavëria dhe shkatërrimi sot janë të dukshme në të gjithë Shqipërinë dhe gjurmët e përgjakshme të luftrave të Mehmetit. Kujtimi i këtyre fatkeqësive; historia e tyre, që unë, si shkrimtar i historisë, jam i detyruar ta portretizoj, më bën edhe mua që të derdhi lotë. Sidoqoftë, do të hesht. Por ekziston një vuajtje kundër së cilës zemra më stoike nuk mund të ngurtësohet kurrë.

Por ia lem lexuesit te ndjen vet  me rastin e leximit këto histori autoktone të paraqitura nga autori Zannovich, Stephan lindur në Budva, Shqipëria veneciane, 18 shkurt 1751 – vdiq në Amsterdam, Republika Hollandeze, 25 maj 1786), e quajtën Hanibal, ishte një aventurier dhe shkrimtar i “Letrave Turke” Ai kishte shkrua në italisht, frëngjisht, latinisht, gjermanisht dhe serbisht. Ai ishte një stilolaps i Gluck, Pietro Metastasio, Voltaire, Jean le Rond d’Alembert, Jean Jacques Rousseau, Catherine Great and Frederick William II të Prusisë, të cilit i kushtoi një libër me vargje frëngjisht të përkthyera nga italishtja, “L’Alcoran des Princes Destinés au Trone”. Giacomo Casanova përmend Stefano Zannovich, i cili “bëri një vizitë në Vjenë nën aliat e Princit Castriotto d’Albanie. Nën presionin e autoriteteve, ai u largua në fund të korrikut 1784 “për Poloninë dhe më vonë për Hollandën (Provincat e Bashkuara). Zannovich kishte bërë një punë të madhe dhe me përkushtim rreth Heroit Kombëtar Gjergj Kastriotit sa ku ishte në Holandë dhe Gjermani, pasi që nxorri në dritë librin e tij kushuar Heroit Komëtar në gjuhën gjermane e përkthye në suedisht nga shtypshkronja Anders Zettenberg ne Stockholm, 1788.

Filed Under: Fejton Tagged With: Boras, Sokol Demaku, t-Skenderbeu

NJË FALENDERIM PËR QENDRËN KULTURORE”MIGJENI” NË BORAS

July 9, 2018 by dgreca

1 Demaku1FALMNDERIT QKSH MIGJENI, ËSHTË KËNAQËSI KUR NJERIU NDJEN SE VLERSOHET PUNA DHE REZULTATI I PUNËS KULTURORE NË MËRGATË /

2 Demaku

Nga Sokol Demaku/

Qërshor muaj i realizimit të proejkteve të mëdha të Ansamblit të valleve të Qendres Kulturore Shqiptare Migjeni në Borås të Suedisë. Këtë vit si asnjë here më parë anëtarët e kësaj Shoqate kulturore të mërgatës sonë ishin nder më aktivet në prezentimin e kulturës shqiptare në mërgatë dhe ate përmes prezentimit të gjuhës, këngës dhe valles shqiptare.Mund të thuhet në këtë shenim gazetaresk se sot për sot këta djem dhe vajza shqiptarë janë edhe ambasador të mirëfillt të prezentimit të kulturës sonë në Skandinavi dhe më gjerë.

Sot do flasim për një vepër të vogël por madheshtore të Krysisë së kësaj Shoqate kulturore, e që të jep të kuptosh se këtu me të vërtetë bëhet punë dhe puna e secilit anëtar vlersohet dhe çmohet për atë të arritur të vet QKSH Migjeni. Gjatë sezonit pranverror në Krysin e kësaj Qendre na thanë se kanë transmetua diku mbi 1500 minuta program në valët e Radio dituria, program i sajuar nga anëtaret e redaksisë së radios, cka të jep me kultua se me të vertetë bëhet një punë e madhe dhe me vlerë ne redaksinë e kësaj Radio. Në redaksi na thanë se tani janë më komod pasi që numri i atyre qe sajojnë programin e radios është shtuar me njerëz profesionist si gazetar, teknik në studio për çka thonë se ka kohë që e kanë ndje këtë nevojë. Thonë se janë të kënaqur edhe me degjueshmerinë e radios e cila është një ndër radiot në gjuhë të huaj që transemton program në rrjetin Radio difuziv suedez dhe në internet.

Kur është fjala të revista janë botuar pesë numra të revistës Dituria, me informacione nga kultura, gjuha dhe puna e mërgmkitarëve në mërgatë.

Është mbajtë me sukses Festivali i shatë i poezisë ”Sofra poetike Borås 2018” ku janë prezentua poetë me poezitë e tyre në shtaë gjuhë e nga viti i ardhm besohet se ku do jetë një Festiva ndërkombëtar ku do involvohet edhe qyteti Borås.

Por ajo çka është për tu lavdruar këtë vit është themelimi i Ansamblit të valleve në kuadër të QKSH Migjeni i cili ansambël për dy muaj pati dy paraqitje madhështore praa publikut suedez dhe ku u vlerësua për punën dhe kontributin në prezentimin e vallës dhe veshjes tradicionale shqiptare.

Duke u mbeshteturë në rezultatet e arritura dhe në kontributin e dhënë të anëtarëve të Ansamblit të valleve, Kryesia e QKSH Migjeni vendosi që për këta djem dhe vasha shumë të vyera dhe të cilët prezentojnë në mënyrë të denjë kulturën tonë në mërgatë tu bëjë një surprizë të vogël për të gjithë në regji të QKSH Migjeni dhe ate me një vizitë një ditore në ”Botën e Asatrid Lindgren” në Vimmerby.

Gjatë viztës në Vimmerby ne morëm opinonet e disa prej anëtarëve të kësaj shoqate edhe pse nuk ishin të gjithë, pasi që disa prej tyre veq më kohë kishin fillua pushimet verore në vendlindje, por na thanë se kjo ka vlerë dhe është një impuls që na shtynë që në të ardhmen të jemi edhe më aktiv në aktivitet e QKSH Migjeni dhe të bëjmë atë më të mirën për ruajten dhe prezentimit të kulturës sonë në mërgatë.

Udhëhqja e Ansamblit të vallëve Anxhela Ziso na tha me rastin e kësaj vizite në ”Botën e Asatrid Lindgren” në Vimmerby ” se ishte dicka e vecantë, sepse ja ku u kthyem serish në atë botën e fantazisë, në botën e fëmijëve. Falmnderit QKSH Migjeni, falmnderit të gjithë atyrë anëtareve që kan kontribua në këtë drejtim.

Edhe redaktori i Radio Diturisë Bahtir Latifi ishte shumë pozitiv në këtë gjest të Krysisë së QKSH Migjeni, i cili u shpreh se po edhe ne kemi nevojë të njihemi me kulturën dhe traditën e vendit ku jetojmë dhe punojmë, sepse një ditë do ua prezentojmë bashkëkombasëve tanë sepse ja vlen të marrim mësim nga këta njerëz me një kulturë të gjërë. Faalmnderit të gjithë atyrë që na kanë mbeshtet, ndihmue dhe kanë kontribua në punën e QKSH MIgjeni që të jemi në këtë nivel të lart kulturor e artistik.

Të gjithë anëtarëve të QKSH Migjeni u uroj pushime të këndshme dhe cmallje në gjirin famiuljar!

Filed Under: Emigracion Tagged With: Boras, Migjeni, Qendra Kulturore, Sokol Demaku

  • 1
  • 2
  • 3
  • …
  • 18
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • DR. GJON LEK BUÇAJ, NË SYTË E NJË MIKU TË VJETËR
  • Requiescat in pace Dalip Greca! Pushofsh në paqe mik e koleg i çmuar!
  • Vajtojmë njeriun fisnik e patriot Dalip Grecën
  • U PREHËSH NË PAQE E PËRJETËSI DR. GJON BUCAJ
  • Mbaj zi për mikun tim, Dalip Greca
  • IKU DUKE SHKRUAR
  • IN MEMORIAM – DALIP GRECA NDËRROI JETË: HUMBJE E MADHE PËR GAZETARINË SHQIPTARE NË DIASPORË DHE NË ATDHE
  • HOMAZHET DHE LAMTUMIRA PËR DR. GJON BUÇAJ DO ZHVILLOHEN MË 19-20 MAJ 2022
  • HOMAZHET DHE LAMTUMIRA PËR DALIP GRECËN DO ZHVILLOHEN MË 19-20 MAJ 2022
  • LAMTUMIRË DALIP GRECA
  • SHUHET DALIP GRECA, IKONA E DIELLIT, VATRËS E MEDIAS SHQIPTARE NË AMERIKË, VATRA MESAZH NGUSHËLLIMI
  • Një lutje për shëndetin e mikut tonë të çmuar Dalip Greca
  • SHUHET PATRIOTI I MADH DR. GJON BUÇAJ, VATRA MESAZH NGUSHËLLIMI
  • SUPREME COURT LEAK LEADS THE HEADLINES
  • GAZZETTA DI VENEZIA (1919) / SHKRESA E DJEMVE TË ISMAIL QEMALIT DREJTUAR MINISTRIT TË PUNËVE TË JASHTME TË ITALISË ME RASTIN E VDEKJES SË BABAIT TË TYRE

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari Albin Kurti alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla Astrit Lulushi Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fadil Lushi Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Hazir Mehmeti Ilir Levonja Interviste Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Tregim Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT