Sokol Demaku – Page 3 – Dielli

ME SHQIPTARET E SUEDISE

July 1, 2018 by dgreca

LE TË JEHOJ VALLJA TROPOJANE EDHE KËTU NË VERIUN E LARGËT SE JA KA ANËN/

Nga Sokol DEMAKU/ SUEDI/

Është sfiduese por edhe shumë më tepër se magjike që të organizosh në event në bashkëpunim me shoqatat si motra suedeze ”Të Dielat Verore ne Ramnaspark-Sommarsöndag i Ramnas Park”.

Përmenda fjalën sfiduese e këtu dua të them dhe kam për qëllim faktin se të arrish të jeshë në mesin e vendësve me një manifestim të tillë është një e arritur e madhe e një shoqate kulturore me një traditë dhe kulturë tjetër nga vëndësit, por që paraqet dhe informon atë mes për një kultur mijëvjeqasre të një populli të vjetër nga i cili ne burojmë dhe kemi prejardhjen. Por kjo është edhe magjike kur ti arrin të bashkosh njerëz nga vise të ndryshme të botës në at event dhe të ndertosh relacione mes popujve, gjuhëve dhe kulturave e kjo është ajo e arritura dhe satisfaksioni më i madh i një shoqate kulturore në një vend të huaj.

Të jesh pjesë e ”Të Dielat Verore ne Ramnaspark-Sommarsöndag i Ramnas Park”është një privilegj i madh dhe me siguir një eksperiencë e vecnatë për cdo shoqatë kulturore në këtë vend skandinav me një kultur të gjerë dhe respekt për të ardhurit. Aty do krijosh ato lidhje të cilat do kenë efekte pozitive në prezentimin e kulturës dhe traditës shqiptare tek vendësit dhe kombet tjera me të cilat bashkëjeton.

Sot për sot një ndër motorët më të fuqishëm në mërgatë për promovimin dhe prezentimin e klulturës shqiptare është dhe do mbetet Qendra Kulturore Shqiptare ”Migjeni” me seli në qytetin e vogël suedez Borås me mbi 100.000 banor e në të cili jetojnë dhe punojnë mbi 2500 shqiptar, e ne duhet tu themi ”Ju lumt dhe vëtem vazhdoni përpara” por në anën tjetër do ishte me interes që edhe shoqata tjera kulturore të bejnë punë të tilla e jo punë të pa puna.

Në mesin e mbi gjashtë shoqatave kulturore suedeze si ”Mogna män”, ”Goda vänner”, ”Pelle och Conny”, ”De fenders”, ”Internationell kör”, ”Notfritt” dhe ”Hometwon Mojo” ishte edhe Ansambli i valleve i Qendres Kulturore Shqiptare ”Migjeni i cili në mënyrë të denjë prezentoi së pari duhet të themi Gjuhen shqipe në prezentimine progarmit të saj, pastaj kulturën dhe traditen tonë shekullore e cila ka vend dhe respekt edhe tek miqt tanë në mërgatë.

Qendra Kulturore Shqiptare Migjeni në bashkepunim me shoatën suedeze po nga Borås ”De sju Häradernas Kulturhistoriska Förening” që ka një bashkëpunim të mirë dhe të kahmotshëm ishin koorganizator të këtij eventi kulturor ne datë 2 korrik 2018 ”Të Dielat Verore ne Ramnaspark-Sommarsöndag i Ramnas Park”.

Një publikë e denjë, moshash të ndryshme, e interesuar për atë gjuhë të panjohur për ta, por edhe për ato valle dhe veshje të anëtarev të ansambli që ishin të panjohura për atë publik Qendra Kulturore Shqiptare Migjeni ishte kujdesur dhe kishte shtypurë një broshurë në gjuhën suedeze me informacione të bolshme për gjuhën, kulturën, historin e popullit shqiptar por edhe të dy vendev nga shqiptaret kanë prejardhjen, informacione për Shqipërin dhe Kosovën. Të pranishmit ishin aq të interesuar për këtë borshurë dhe inforamcione për Shqipërin dhe Kosovën sa organizatorit iu desh që të sjellë edhe borshura pas atyre të 50 që kishte shpërnda.

Mendojme se punë të tilla dhe broshura té tilla me infomata të bolshme për vendlindjen ne kemi nevojë të japim dhe shpërndajm në botë sot. Pra ewdhe shoqtatë kulturore mudn të jenë ambasadore të jashtëzakonshëm të vendit tonë në vendet ku ato veprojnë.

Vallja shqiptare ka vlera, vallja shqiptare është ajo të cilën e adhurojnë të gjithë, por edhe kanë dëshirë ta luajnë të gjitha. Vallja e tropojës ka bërë zë dhe buj në veriune largët, edhe sot ishte aktuale dhe vallëtarev të ansamblit Migjeni me shumë dëshire iu bashkangjitën edhe suedez adhurues të vallës shqipe.

E degjuam edhe këte thënje ”Le të jehoj Vallja Tropojane se ja ka anën”

Ju lumtë djem e vajza trë Ansdamblit të vallevet ë Qendres Kulturoire Shqiptare Migjen i nga Borås i Suedisë së largët që nuk harroni vendlindjen, djepin e të parëve përmes këngës e valles shqipe.

VESHJET DHE VALLET SHQIPTARE PREZANTOHEN NE VERIUN E LARGET

June 6, 2018 by dgreca

NGA ANSAMBLI I VALLEVE TË QKSH ”MIGJENI”NË BORÅS TË SUEDISË U PREZENTUAN NË VERIUN E LARGËT TË EUORPËS VESHJA DHE VALLJA SHQIPE/

Nga Sokol Demaku/

Edhe pse veriu i largët i Europës, por edhe këtu sot ishte temperatura mbi 30 gradë celsiues edhe në këto vise, ishte një ditë plotë diell dhe me shumë vizitorë në qytetin pitoresk të Borås. Sheshi krysor i qytetit që nga orët e mengjesit gumzhinte nga vizitorë moshashë të ndryshme. Ishte interesante se në Shesh ka ditë zhvilloheshin aktivitete të ndryshme kulturore organizuar nga vet Komuna e Borås.

Organziatori ishte interesua që cdo gjë të jetë sa më mirë e organziuar dhe që prezentimi të jetë sa me dinjitoz për të gjithe ata që dëshirojnë që qytetarit boråsar në keto ditë vape ti prezentojnë dhe ta freskojnë nga kjo vapë e pa parë verore këtu në veriun e largët.

Ishte madheshtore ”Konventa e vallëzimt në Shesh” këtë vit që u mbajt nër lokacione të ndryshme të qyetit dhe mbledhte valle dhe vallëtar nga e gjithë bota. Sheshi krysor i qytetet ”Stoga Torget” gumëzhin nga vizitor, njerzit janë kureshtar të din më shumë cfarë sot ofron jeta kulturore këtu. Për një moment degjojmë zerin e të madhes këngëtare shqiptare në altoparlantet e vendosura në të katër anët e sheshit, zerin magjik të Liri Rasha me këngën e saj ”Oj fusha e Korabit”.

Sheshi sa vjen e mbushet me njerëz, kurreshtar cfarë muzike është kjo, në cfarë gjuhe këndohet.

Njeriu ndjehet krenar me këtë dhe me këto.

Është kënaqesi të jesh në një mes të tillë ku kultura, gjuha dhe muzika yte ka respekt.

Në shesh duken valltare të grupit suedez ”Marbo moves”, me valle të vjetra suedeze dhe një kombinim me bashkëkohoren që zgjoj kurreshtjen e të pranishmëve ne shesh. Ishte kenaqësi të ishe ne shesh, të ishe pjesë e një shfaqjeje dhe organzimi të tillë.

Koha ikën e me te sa edhe shtohet vapa dhe dielli polar edhe më shumë i ngre fitilin dhe temperatura arrin si duket ne 30 gradë celsius nga ora 12 e mes dites së kesaj të shtune të 2 qershorit 2018.

Në rrugën krysore ”Alegatan” njerzit kthejnë përqendrimin e tyre dhe fillojnë duartrokitje të panderprera, njeriu atje shef në levizje vallëtarët ansamblit të vallëve te Qendres Kulturore Shqiptare Migjeni nga qyteti Borås të cilët në mënyrë madhështore prezentojnë veshjen tonë të bukru shqiptare dhe kulturën e begatë për vizitorët e rastit. Ata ecin me ngadal rrugës duke përshendetur masën.

Njerzit i përshendesin u bejnë me dorë, duartrokasin dhe janë kurreshtar të dinë se kush janë këta njerëz me keto veshje kaq të bukura dhe madhështore të cilët defilojnë rrugëve të qytetit Borås.

Qendra Kulturore Shqiptare Migjeni kishte angazhuar personel që zotëron gjuhen suedeze dhe angleze që të jenë prezent në cdo pjese të sheshit dhe rrugëve ku parakalonin valltarët shqiptar që të spejgohet dhe jipen informacikone të duhura për vallën, shqipe, kulturën dhe traditën si edh kishte përgatitur një broshurë në mbi 100 egzemplar në gjuhën suedeze me informacione të bolshme për Shqipërin dhe Kosovën, historin, gjuhën, kulturën dhe traditën. Vërtetë njeriu të ndjehet mirë me gjëra të mira dhe me punë të mbara kur shef në dorë tek njerëz te vendeve të ndryshme të botës një informacion me plotë ndjenja për vendin nga ti vjen dhe e ke origjinën.

Ora 12;00 degjohen tingujt e vallës shqipe, në të katër anët e sheshit një duartrokitje frentike madheshtore për vallëtarët shqiptar anëtar të Ansamblit të vallëve të Qenres Kulturore Shqiptare Migjeni nga qyteti Borås, të cilët me tingujt e muzikes dhe vallës shqiptare prezentuan për publikun e shumtë veshjete tyre tradicionale shqiptare nga trojete ndryshme shqiptare, punuar për mrekulli nga stilistja Emine Hoti. Për të vazhduar më një rezentim të QKSH Migjeni dhe kulturës e traditës shqiptare për të pranishmit nga nënkryetari i QKSH Migjeni, shkrimtari, publicisti dhe përkthyesi i njohur Hamit Gurguri, i cili paraqitjen e tij e filloj me një përshendetje në mbi dhejtë gjuhë për arsye se në këtë qytet suedez fliten diku mbi 30 gjuhë botërore, cka bëri një jehonë dhe ai muar duartrokitje dhe shumë përgjigje ne gjuhë të ndryshme të botës.

Progarmi vazhdoj me prezentimine valles shqipe ku u fillua me Genen dhe Toponishten për të vazhdua me Vallen e Tropojes të cilen filluan ta luajnë dhe vizitorë rasti të cilët ishin në Sheshin e madh të qyteti Borås.

Pas përfunimit të përformancës anëtaret e Ansamblit të valleve të QKSH Migjeni bënë konatkte me të pranishëm të cilët ishin shumë të interesuar për të mesuar me shumë për kulturen shqipe, gjuhën shqipe, veshjen shqiptare dhe vallën e muzikën shqipe.

Takuam edhe shumë shqiptar që kishin ardhur në këtë evenement të madhe kulturor dhe kjo ishte kënaqesi.

“ME SYTË E ËNDJES” TË LINDITË RAMUSHI DUSHKU

December 10, 2017 by dgreca

Nga Sokol Demaku*/

1 Demaku2

Poetja e mirënjohur Linditë Ramushi Dushku na vjen si sihariq me përmbledhjne e saj poetike “Me sytë e ëndjes”, ku ajo përmes vargut shprehë atë që ndjen për botën që e rrethon. Poezitë e sajë përmbajnë fjalë zemre dhe shpirti. Autorja edhe si e re është marrë me krijime letrare kryesisht me poezinë dhe si duket shpirti i saj krijues ka gjeturë vetën e tij në vargun poetik dhe rrugën e vargnimit të vargut lirik sot. Por duhet thënë edhe ate se poezia është ajo gjini e cila nuk njeh moshë, por se janë emocionet ato të cilat lindin te vet krijuesi për vargun poetik.Ajo përmes poezive të saja sjell botën e saj shpirtërore, shpreh dashurinë e madhe që ka për njerzit e saj, e vend të posaqëm në lirikatë e saja ze natyra me bukuritë e saja dhe çdo gjë që e rrethonë ate e shprehurë me në menyrë mataforike për dashurinë.Pra lirika e dashurisë zë një vend të posaçëm në përmbledhjen “Me sytë e ëndjes”,të Linditë Ramushi Dushku ku ajo me metaforën e përdodrurë me një mjeshtri mjaftë të hollë shprehë ndjenjat e saja të brendshme e këtë e verëjem që në fillim kur në poezinë “Drithërimë e hijeve të natës” poetja thotë:

Mbi mua përqafimi si lis i degëzuar gjelbrimi

Mes gushës e gjoksit avullon ajrin me frymë

Më pushton si litar që puth thuprat e bashkuara

Më palos si lulebardhë pa njolla.

Ate çka ajo ndjen, ajo e shpreh në mënyrën më origjinale të mundshme në vargun e saj, varg i cili le shumë të kuptohet dhe të ndjehet nga që poetja shpreh përmes tij, e ndjen ajo dhe e latos për mrekulli me metaforën e përdorurë si e thash me herët me mjaftë mjeshtri që poetët me siguri ja kanë për lakmi dhe zili. E këtë mund ta hetojmë dhe përjetojmë më së miri tek poezia e radhës me titull “Mendafshi i bardhë” ku poeta thotë:

Gjoksit të kalitur si pemë e njomë

Ku çerdhe ndërtojnë dallendyshet e ngrohta

Lotojnë këto degë të holla stine

Marrin me vete edhe grimcat e kujtimeve.

Bazuar në poezitë e këtij vëllimi të Linditë Ramushi Dushku ne mund të konstatojmë se kjo na befason për të mirë me këtë që tham më lartë, pra me përdorimin me mjaft sukses në vargun e saj të metaforës e ku përmes saj ajo pasyqron ndjenjat e saja të brendshme dhe ate çka ajo ndjen dhe ka ne vetën e saj. Një kolorit metaforik që nuk mund ta gjejmë edhe tek shumë autor tjerë bashkëkohor sepse ajo këtë metaforë e gjen në ambientet ku ajo gjendet, në rrethin që ajo për çdo ditë e frekuneton apo më mirë të themi edhe ajo vet është pjesë e atij rrethi dhe e ndjen ate.

Është me vlerë ndjenja që autorja shprehë sepse ajo është plotë optimizëm në vargun e saj, ate e shprehë në froma të ndryshme, e ndjen ate dhe ajo e shprehë përmes asaj çka ajo ndjen në shpirtin e saj. E mund të them se kjo është ndoshta ajo më e veçanta e poezisë së Linditë Ramushi Dushku. Ja çfarë thotë tek poezia “Melodi e këngës tënde”:

E ëmbël

Kjo kupë e qershisë së ndezur

Si valë ridhte nëpër damarë lëngu i saj

Shtati i hedhur

Rrjedhën përcillte plot guxim

Ndezur nga shkëlqimi syve

Zjarri lajmëtrar shpertheu

Duke lexuar poezitë e këtij vëllimi peotik por edhe duke kujtuar edhe poezitë nga përmbledhja e parë ”Mos hesht”botuar kaherë na del se autorja premton shumë në lamin e poezisë dhe se ka një afinitet në këtë drejtim ku lirika e saj është e ngërthyerë nga metafora lirike që asaj i jep mundësinë për një paraqtije sa me dinitoze të jetës së brendshme.

E këtë e shpreh autorja më së miri tek poezia e saj “Zëri i natës” kur ajo thotë:

Mbase lisat e shuajnë dhe zjarrin e oxhakut

Të bërë me tulla të reja

Edhe pullat e këmishës do të kishin

Qepje e vija të reja

Sikur bora do të mbulojë palgët e murrme

Do te rinonte veç atë që kërkova

A më duhet të bërtas

Apo veshët s´të dëgjonin kur të thashë.

Por gjatë leximit të lirikave të Linditë Ramushi ne do hasim në ndjenjat e autorës ku ajo përmes motivit të dashurisë, ajo me mjaft mjeshtri fiton mbi botën e brendshme dhe se çdo herë del fitimtare nga ndjenjat dhe bota egosite që sot është shumë aktive në jetën e përditshme. Ajo përmes vargut të saj arrinë të depërtoj thell në botën egoiste dhe se se ajo ka arritur të prezentoj misteriaet e kësaj bote dhe ajo në vargun e saj reflekton vullnetin, dëshirën dhe atë ëndërren favorizuese për të mundur dhe dal fitimtar në stuhit e kohës, përmes vargut idilik që me metaforën e përdorur del shumë i fortë dhe e benë lirikën e saj shumë të qendrushme.

Këtë do e gjejmë shprehurë për mrekulli terk poezia”Rrënqethej” kur autorja thotë:

Akoma ishte aty ku mbrëmë e pata lënë

S`e di pse s´e mora kur vetë ma patë thënë

Po ku e dija unë që drita e tij ishte kaq e madhe

S`e dija as se dita ia shpalos atë fytyrë rozë

Atë kallam të fortë.

Me shumë ëndje lexohen këto vargje ti quaj magjike të përmbledhjes poetike “Me sytë e ëndjes”, të Linditë Ramushi Dushku, një poete e re nga Gjilani. Një përmbledhje lirike e thururë në bazë të ndjenjave shpirtërore të autores. Vepër që nxjerrë në dritë shpirtin e bardhë të njeriut pa marrë parasyshë situatatë në të cilat ai ndodhet apo gjëndet. Kjo ndjenjë e shprehurë të bënë të mendosh se si poetja ka arritur të shprehë ndnjejat e saj përmes lirikës së nderthururë me ndjenjat e brendshme por edhe me ato që rrethojnë autoren, si natyra me bukuritë e saja, bota që e rrethonë ate, dhe emocionet të cilat, në vehte ngërthejnë jo vetëm ndjenjen e brendshme të autorës, por e bëjnë edhe më të fortë vargun në shprehje.

Këtë e ndjejmë më së miri në vargjet e poezisë ”Kur përshërisin fletët” kur autorja thotë:

U bëre fletë e shkeputur nga pema

Për të mbërthyer kokën e frytit

Si plis mbi flokët e rremosura

Me aromë të mbyllur.

Melodia e rënies së asaj flete

Fishkëlleu në veshin tim si ushtimë stuhie

Vargisur notat në telat më të rrahur

Si plumb i shkriråé n ë pjatë të porcelantë.

Por në vazhdën e vargëtimit të saj Linditë Ramushi Dushku na del se është shumë optimiste në jetë, në ate çka ajo e ndjen dhe se me plotë kuptimin e fjalës ajo përmes lirikës së saj krijon stilin e saj në artin e shprehjes së fjalës për jetën, dashurinë dhe lumturinë shpirtërore të njeriut.

* -përmbledhje poetike në 96 faqe, botuar nga Shtëpia botuese Beqir Musliu Gjilan

DIASPORA SHQIPTARE NE SUEDI DHE TE RINJTE

October 11, 2017 by dgreca

NJË E ARRITURË E MADHE E SHOQATAVE KULTURORE SHQIPTARE NË MBRETËRINË E BASHKUAR SUEDEZE NË MBESHTETJE TË QENDRES SË TË RINJËVE ”ALBKOS” NGA HÄSSLEHOLM TË SUEDISË/Nga Sokol Demaku/Qendra Rinore Shqiptare me emrin ”Albkos” me seli në qytetin Hässleholm në jug të Suedisë e formuar që në vitin 2001 nga entuziast të rinjë shqiptar, të cilët në shpirt kanë gjuhën, kulturën dhe tradtitën shqiptare dhe kultivimin dhe ruajtjen e tyre në mërgatë me shumë sukses rrugëton në rezultate dhe të arritura të reja së bashku me shumë shoqata kulturore shqiptare nga quytete me të ndryshme të Mbretërisë së bashkuar.Edhe ”Albkos” si edhe shoqtata tjera kulturore që janë në gjirinë e saj janë shoqata ideale kulturore, të cilat kanë për qëllim dhe synin krijimin e kushteve për pjesëmarrje sa më të madhe në në aktivitete kulturore sa më shumë të rinjë veçanërisht vecanërisht tyë rinj shqiptar të cilët jetojnë dhe veprojnë në Mbretërinë e bashkuar suedezse.

Albkos dy herë në vitë ka takime të rregullta me shoqatat të cilat janë pjesë e aktiviteteve dhe punëve kulturore të cilat i organzion se bashku me shoqtatë kulturore e dje ishte mbledhjea e radhës ajop vjeshtore në të cilen morën pjesë mbi 20 shoqtata anëtare në këtë qendër të të rinjëve shqiptar në Suedi.

Fjalën e rastit e mbajti Kryetarja e Albkos zonja Edona Heta e cila paraqiti një raport të detajuar mbi punën dhe aktivitetin e vet Albkos gjatë vitit që jemi si dhe angazhimin e shoqtave anëtare n ë Albkos.U konstatua nga ajo dhe nga anëtarët e Kryesisë së Albkos se ky vit për shoqtatë shqiptare anëtare të Albkos ishte një ndër vitete me të sukesshme në aktivitete kulturore e sportive të organziara në Suedi.Ajo u ndal në projektin e sapo filluar ku Albkos do ketë mysafirë në Landskrona një grup vajza futbolliste të reja nga Republika e Kosovës për dy javë në Suedi dhe ato do jeneë mysafire të Albkos dhe do zhvillojnë ca ndeshje miqësose me ekipe të futbolli femrash në qytetin Landskrona të suedisë. Albkos është organzitaore dhe finansuese e projektit dhe se sith thotë Edona besojmë se edhe në të ardhmen do vazhsojmë me proejkte të tilla. Por jo vetëm kaq edhe shoqtat tona të cilat janë të kuqyra në Albkos tha ajo kanë kontribua nme këtë drejtim dhe ato vetë në mbeshtetje të Alkos kanë organziua vizita të ndersjellta me vendlindjen cka ne jemi të kenaqur me pun ën e tyre dhe do i mbeshtesim edhe në të ardhmen në këtë drejtim.

Edhe pëfaqesuesit e mbi 20 shoqatave kulturore shqiptare nga qytete të ndryshme të Suedisë në fjalëne tyre mbajtur para të prnaishmeve në këtë rast shprehen falenderim për Albkos qendres e të rinjëve shqiptar në Suedi e cila mbështet punën dhe aktivitetin e tyre në ruajtjen, kultivim dhe begatimine gjuhës, kulturës dhe trashegemisë kulture në mërgatë.

U përmende n këtu shumë aktivitete të organziauara nga Albkos dhe shoqtatë si motra shqiptare këtu në Suedi si festim i teteë marsit në Hälsngbor orhanzuar nga shoqata teuta se bashku em albkos në të cilin manifestim cdo vit marrin pjese mbi 1500 gra shqiptare këtu, Festivali i poezise ”Sofra poetike në Borås” të cilin e organzion QKSH Migjeni në mbështetje të Albkos e në të cilin Festival marrin pjesë mbi 100 poet nga Skandinavi dhe nga cdo vend ku frymon shqip, bashkëpunimi i kësaj Qendre me Lidhjen e shkrimtareve të Suedisë dhe projektet e bashkepunimit me Shqiperinë, Kosovën dhe Maqedonin në apektin letrarë së bashku me shkrimtaret suedez, Turiniri në futboll në qytetin Varberg, aktivitete e mësusit Mustafë Berisha në qytetet Landskrona dhe Halmstad, aktiviteti i shoqates kulturore Iliria në qytetin Norrköping ku fëmijët shiqptar luajnë vallëne Rugovës dhe të Shotës e shumë e shumë manifestime kulturore, Qendra kulturore Mbretëresha Teuta nga Göteborg me aktivitete e saja për fmeijet shqiptar atje si dhe shumë e shumë aktivitete tjera kulturore si festim i i 28 Nëntorit Ditës së Flamurit, 17 Shkurti Dita e pavarësisë së Kosovës.

Në fjalën e tij kordinatori i aktiviteteve kulturore Agim Spahiu tha se Albkos është dhe do të mbetet një motor shtysë i të gjitha aktiviteteve kulturore në Mbretërinë e bashkuar suedeze për shoqtatë shqipatre të cilatë në mënyrë të denjë prezentojnë, kulturën, traditën dhe vetë shqiptarin në Skandinavi. Kjo ka vlerë për ne tha Agimi, i cili i uroj shoqtat për të arrituratë në punën e ture.

Me këtë rast edhe perfaqësusit e shoqatave kulturore paraqitën para të pranishmëve programet për festat e fundvitit tëcilat u përkrahën në mën yrë unanime.

Në fund Krysia e Albkos kishte përgatitur një syrprizë për përfaqësusit e shoqatave anëtare dhe më të suksesshmeve u ndau mirënjohje dhe diploma.

DIASPORA-NË BERATIN E LASHTË-NË KËSHTJELLËN E LASHTË TË MBI LUMIT OSUM

July 15, 2017 by dgreca

Kryetari Bashkisë Berat Petrit Sinaj priti delegacionin e shkrimtarëve nga Suedia/Nga Sokol Demaku/

1 bashke nuri Ishte shumë mbresëlënës për të gjithë takimi me kryetarin e bashkisë Berat Petrit Sinaj, takim aq i mrekullueshëm me kembim mendimesh e idesh rreth bashkëpunimit mes poeteve dhe shkrimtareve shqiptar dhe atyre suedez. Ide kjo e paraqitur nga përfaqësus të QKSH Migjeni nga qyteti Borås i Suedisë dhe anëtareve të Lidhjes se shkrimtarëve të Suedise Qendra në perendim me seli në qytetin Göteborg. Nga Suedia kishin ardhurë dy shkrimtarë shqiptar me punë dhe vendbanim të përhershëm atje Hamit Gurguri dhe Sokol Demaku, pastaj poetja islandeze me vendbanim dhe punë në Suedi njëheresh edhe kryetare e Qendres së Shkrimatëve Perendimi me seli ne Göteborg Kristin Bjarnadottir dhe shkrimtarja dhe përkthyesja suedeze Anna Mattsson, në përcjellje të tyre ishte edhe poetja shqiptare me vendbanim në Norvegji Emine Hoti dhe të shoqëruar nga shkrimtari publicisti dhe gazetari Nuri Dragoi miku ynë nga Tirana.

Në një takim të përzemertë e vëllëzeror në Bashkin Berat mirë se ardhje u dëshiroj mysafirëve nga veriu i largët nga Mbretëria e bashkaur e Suedisë kryetari i Bashkisë Petrit Sinaj, i cili vlerësoj lart këtë nismë bashkëpunimi mes poetëve dhe shkrimatrëve beratas me ata suedez. Është një gurë i mbar në krijimin e urave të bashkëpunimit, kembimit të përvojave por edhe të librit mes dy vendeve. Besoj tha Petriti se ka shume cka të mësojmë nga ai vend i zhvilluar me një dmeokraci të përparuar në të gjitha aspektet e që do jetë një ndihmesë e madhe për ne në aspektin e ndertimit të jetës dhe përparimit qytetar tek ne.

Për projktin e bashkëpunimit folën Sokol Demaku kryetar i QKSH Migjeni në Borås të Suedisë dhe Kryetarja e Qendres së shkrimtarëve Përendimi në Göeteborg të Suedisë Kristin Bjarnadottir.

Nga krytari i Bashkisë u informuan në pika të shkurtëra për historikun e Beratit si qytet me rreth 65,000 banorë. Trojet e Beratit, sipas arkeologëve kanë qenë të banuara nga njerëz të civilizuar që nga shekulli VII para erës sonë.

Qyteti i Beratit është ngritur fillimisht si kështjellë, mbi kodrën shkëmbore me lartësi 187 m mbi nivelin e detit, në krahun e djathtë të lumit Osum, para se ky të dalë në fushën e Myzeqesë, më e madhja e Shqipërisë. Lumi i Osumit rrjedh përmes qytetit dhe jashtë tij, afër Urës Vajgurore, bashkohet me lumin e Devollit, të dy së bashku formojnë Semanin (gjatësia e tij brenda rrethit 32km). Një nga lumenjtë kryesorë të vendit. Ai paraqet interes për bujqësinë, energjitikën, hidrogjeologjinë, ekologjinë dhe urbanistikën.

Berati u përket qyteteve të rrallë ku jeta fillon qysh në lashtësinë e thellë dhe vazhdon pa u ndërprerë deri më sot. Nën zotërimin e Muzakajve, në shek. XIII-XIV, qyteti filloi të shtrihej jashtë mureve të kështjellës. Në këtë kohë Berati arrin shtrirjen më të madhe territoriale, zhvillohet dhe bëhet një qendër e rëndësishme ekonomike, tregtare, administrative e kulturore. Në 1417 qyteti pushtohet nga turqit dhe zhvillimi i tij u ul ndjeshëm, por nga fillimi i shek. XVI ai e mori veten, për tu bërë përsëri një nga qytetet më të mëdhenj të Shqipërisë. Në shek. XVII ai vazhdonte të ishte qyteti më i madh i Shqipërisë, me 500 shtëpi të shpërndara në 30 lagje dhe me 5 medrese.

Në vitin 1961 Berati u shpall zyrtarisht qytet muze. Ai është qytet muze me pasuri të konsiderueshme monumentesh dhe me vlera të larmishme për nga gjinitë, të cilat përbëjnë një dëshmi të trashëgimisë kulturore, historike e artistike, të jetës e të punës, të realizuara mjeshtërisht brez pas brezi nga banorët e tij. Nga zonifikimi dhe nga përcaktimi i kategorisë së monumenteve qyteti ndahet në tri zona : zona muze, zona e mbrojtur dhe zona e lirë.

Sot Berati trashëgon 210 objekte muzeale, nga të cilat 150 janë objekte në këmbë. Prej tyre 60 janë monumente të kategorisë së parë dhe të tjerat të kategorisë së dytë. Midis këtyre vlerave, nga më të spikaturat janë: Kështjella ose kalaja, Ura e Goricës, Ndërtesat e kultit dhe Arti dhe zejet.

Mysafirët nga Suedia e largët në shoqërim tënënekryetarës së Bashkisë Berat Teuta Avdyli Mucogllava u drejtuan në Bibliotekën publike të qyetetit ku atje i priti drejtori i bibliotekës Arben Jaupaj, e ku salla e bibliotekës ishte e stermbushurë nga adhurues së fjalës së shkruara edhe pse temperaturatë ato ditë në shumë qytete shqiptari arrinin të mbu dyzetat.

Prezantimin e akrivitetit e bëri drejtori i bibliotekes Arben Jaupaj, pastaj përshendetje e rastit nga Bashkia adhruesja e fjalës së shkruar dhe nënkryetarja e bashkisë Teuta Avdyli Mucogllava, ndërsa prezentimin e mysafirëve nga Suedia dhe për rëndësine këtij bashkepunimi dhe tkaimeve të tilla foli Kryetari i QKSH Migjeni në Borås të Suedisë Sokol Demaku.
Nikoqirët kishin përgatitur befasi për mysafirët nga Mbretëria e Bahskuar e Suedisë kështu që për Astrid Lindgren dhe veprën e saj ne gjuhen shqipe – foli mesuese Margarita Zyka, ndërsa për poeten tjeter suedeze për fëmijë Selma Lagerlof dhe veprën e saj ne gjuhen shqipe – foli mesuese Anila Azizolli, për prozën e shkurter suedeze në gjuhen shqipe, tregimtaret suedezë- studjuesi Yzedin Hima. Nga ana e nxenesëve të shkollave u lexuan disa fragmente nga proza suedeze,
Mysafirja nga qyteti Göteborg i Suedisë Anna Matsson, shkrimtare, perkhtyese e Astrid Lindgren nga suedisht në gjuhen kmere, floli për shkriomtaren për fëmijë Astrid Lindgren dhe prezentoj Pipicorapëgjata, Hamit Gurguri, shkrimtar, përkthyes prezentoj Wilhelm Morberg dhe Strinberg, i cili është përkthyes i këtyre dy kolosve të letersisë suedeze, pastaj Krstin Bjarndotter, poete, shkrimtare, ne gjuhen suedeze dhe islandeze foli për letersia dhe poezia suedeze sot dhe krejt në fund Sokol Demaku, poet, shkrimtar, gazetar, përkthyes, mësues, i nmjohtoi tëpranishmit me Shqiptarët sot në Borås-Suedi, dhe roli Qendres Kulturore Shqiptare Migjeni një shoqatë ,kulturore shqiptare në Mbretërinë suedeze.

Mysafirët nga Suedia për adhuruesit e fjalës se shkruar qe nuk ishin të pakët, ku salla ishte e mbushurë cep me cep nga nxenës, student, mësues, poet, shkrimtarë e ku mysafirët lexuan poezi ne suedisht dhe shqip por edhe ne gjuhen islandeze ku ka gjuhë matare shkrimtarja suedeze me prejardhje nga Islanda Kristin Bjarnadottir.

Shkrimtarët dhe përkthyesit Hamit Gurguri dhe Sokol Demaku i dhuruan Bibliotekës së qytetit mbi dyzet egzemplar libra të cilat do të jenë në sirtarët e saj për të lexuar nga lexues entuziasty të kësaj biblioteke.

E përbashkëta e vizitës ishte se nga te dy palët u shprehë gatishmeria për një bashkepunim te frytshëm në të ardhmen mes poetëve dhe shkrimtarëve nga të dy vendet.

Pas dite ishte planifikuar të bëhet një viztë në Kalan e Beratit që është ngritur në një kodër 187 metra të lartë, në të majtë të grykës së lumit Osum, një vendbanim protourban, ku në shekullin e VII-V si një pikë strategjike e rëndesishme, ajo ishte shndërrua në qytet kështjellë.

Ndryshe nga kështjellat e tjera kalaja e Beratit ka qenë e pajisur me 24 kulla të cilat emërtohen sot me emrin turk TABJE së bashku me muret ato i përkasin periudhave të ndryshme të ndërtimit që nisin qysh nga shekulli IV Pk dhe përfundojnë gjatë kohës së sundimit të Ali Pashë Tepelenës (1813-1821). Brenda sipërfaqes prej 9.6 ha të kalasë ndodhen disa kisha, një pjesë e të cilave rrënojë, Sarajet turke, rrënojat e dy xhamive, sternat e ujit të quajtura Saranxha, sheshi i Sallabandës, sheshi i quajtur fusha e madhe etj. Ndërkohë që pjesën më të madhe të këtij oborrit të brendshëm e zënë një sërë rrugicash, kopshtesh, bacesh dhe shtëpi banimi të cilat përbëjnë lagjen e quajtur kala. Gjithsej ky monument ka katër porta komunikimi. Njëra prej tyre dhe pikërisht ajo që paraqet më shumë interes për shkak të elementeve përbërës të saj është ato e anës juglindore.