Opinion – Page 211 – Dielli

PROF. NICHOLAS C. PANO DHUROI 500 USD PËR 110 VJETORIN E VATRËS

June 2, 2022 by s p

Me rastin e 110 vjetorit të Federatës Panshqiptare të Amerikës Vatra, vatranët fisnikë po japin donacionet e tyre si garanci ekonomike dhe patriotike për një organizim model të kremtimi të Darkës solemne dhe Konferencës Shkencore Ndërkombëtare. Së fundmi Prof. Nicholas C. Pano dhuroi 500 usd për 110 vjetorin e Vatrës. Më herët kanë dhuruar Kryetari i Këshillit të Vatrës Kolec Ndoja 2.200 dollarë, Kryetari i Vatrës Elmi Berisha dhuroi 1 mijë dollarë, Nënkryetari i Vatrës Alfons Grishaj dhuroi 1 mijë dollarë, Shefi i Kabinetit të Kryetarit të Vatrës Dr. Pashko Camaj dhuroi 1 mijë dollarë, Anëtari i Kryesisë Mondi Rakaj dhuroi 1 mijë dollarë, Sekretarja e Vatrës Nazo Veliu dhuroi 500 dollarë, Presidenti i Nderit të Vatrës Agim Rexhaj 500 usd, Ibrahim Kolari 500 usd dhe Agim Aliçkaj 200 usd.

Vatra fton të gjithë bizneset shqiptare dhe patriotët shqiptarë që ti bashkohen festës së Vatrës jo vetëm me prezencën e tyre, por edhe me fisnikërinë e tyre të dëshmuar me anë të donacioneve me këtë rast.

Konferenca Shkencore Nderkombetare organizohet ditën e Dielë, 12 Qershor 2022, Ora 1: 00 PM, Adresa: “Illyria Community and Wellness Center at Jacobi Hospital -1400 Pelham Parkway South, Rotunda (Next to Building 4), Bronx, NY 10461,” (Salla e Amfiteatrit).

Darka solemne do të organizohet ditën e Dielë, 12 Qershor 2022, Ora 7: 00 PM, Adresa: Villa Barone Manor, 737 Throggs Neck Expy, Bronx, NY 10465.

Hyja për publikun për të marrë pjesë si dëgjues në Konferencën Shkencore Nderkombetare është falas.

Pjesëmarrja në Darkën Solemne kushton 150 usd për person, me të gjitha të përfshira. Një tavolinë ka në përbërje 10-12 persona.

Për çdo informacion personat përgjegjës të kontaktit janë: Besim Malota cel: 917 418 3392 dhe Anton Raja cel: 646 594 4747.

Duke “kursyer” shkronjat, po zbehim emocionin që marrim gjatë komunikimit

June 2, 2022 by s p

Rajmonda Xhetani/

Gjuha dhe komunikimi evoluon dhe përshtatet me kohën dhe mjedisin. Zhvillimi i teknologjisë e ka transformuar komunikimin. Forma më e zakonshme e komunikimit, është ajo nëpërmjet mesazheve apo rrjeteve sociale. Çdo ditë e më tepër, gjatë të shkruarit, vihen re elemente të takografisë (arti i të shkruarit shpejt).

Tashmë,dhe në disa prej librave, vihet re që dialogu mes dy protagonistëve përshkruhet me anë të mesazheve, email-it dhe bisedave telefonike. Duke ecur përpara, në botën e “emojit” po imitojmë hieroglifet egjiptiane, alfabetin sumerian apo vizatimet në shpella. Ikonat e emocioneve (emoji), që të gjithë i kemi në celularët tanë, po eleminojnë shumë prej shkronjave të alfabetit gjatë komunikimit.

Në vend të shkruajmë një fjali të gjatë, gjithnjë e më shpesh, përgjigjemi me një buzëqeshje apo një zemërim, të përshtatshëm sipas rastit. Në botën e emoji-ve, mund të buzëqeshim me tridhjetë mënyra të ndryshme. Nuk ka dyshim që bisedave në rrjete sociale apo nëpërmejt mesazheve (SMS), iu atribuojmë karakteristika pozitive, konkretisht koha që shkurtojmë gjatë komunikimit është njëra prej tyre.

Po na pëlqen që të përgjigjemi me një numër të kufizuar shkronjash dhe fjalësh, e po përdoren shumë akronimet. A riprodhon dukuri të ftohjes sociale e gjitha kjo? A transmetohet e njëjta ndjesi dhe i njëjti emocion, si në rastet e komunikimit me fjali të gjata? Gjuha në vetvete është socializuese, dhe shkrimi ka qenë një instrument i rëndësishëm i komunikimit që në kohët e hershme.

Gjuha e përdorur në rrjete sociale apo në mesazhe ( SMS), është një kategori gjuhësore në vetvete, me modelet, rregullat dhe strukturat e veta. Sigurisht kjo gjuhë, nuk duhet të analizohet me të njëjtat mjete që përdoren në analizën gjuhësore të zakonshme.

Është koha e shkurtesave, frazat dhe shkronjat reduktohen dhimbshëm deri në kockë duke adaptuar një shkrim sintetik. Po zhduken zanoret nga përdorimi, disa prej fjalëve shkruhen vetëm me bashkëtingëllore, gjithashtu po përdoren dialektizmat gjatë komunikimit. Nga një studim i bërë nga instituti Brandwatch, 58% e fjalëve në rrjetin social Twitter, janë të shkruara gabim.

Po harrojmë të shkruajmë…

Gjithsesi shqetësimi nuk ka të bëjë vetëm me “masakrimin” që i bëhet gjuhës, por me defiçitet që krijohen në transmetimin dhe përjetimin e emocioneve gjatë komunikimit. Përveç nivelit gjuhësor problematika më e madhe ka lidhje me atë sociale apo psikologjike.

Komunikimi online është kthyer në qendër të komunikimit masiv. Komunikimi i ndërmjetësuar duke përdorur gishtat, nëpërmjet një kompjuteri, telefoni apo një pajisje tjetër “të ftohtë”, zbeh emocionin që merr. Po shkëmbehen mesazhe mes njerëzve pa shkruar asnjë shkronjë të vetme, por një breshëri vizatimesh, me raste të vështira për t’u interpretuar.

Po shprehim mirënjohjen dhe emocionin me anë të tre shkronjave, “Flm”.

Po shprehim afeksion dhe dashuri në mënyrë të tillë,“Tdsh”

Ajo çfarë të vret tepër syrin ëshrtë shkurtimi i fjalës “ZOT”. Betohesh me “PZ”, apo i drejtohesh ATIJ me “ OMG”.

Gjendjet emocionale tani nuk kalojnë nëpërmjet fjalëve apo shikimeve, por nga një fytyrë e qeshur, e ngrysur apo një zemër që rreh…. Po tkurret komunikimi.

Kjo është moda e re e komunikimit, tërheqëse për brezin e ri për shkak të lehtësisë në të shprehur. Por a transmetohet ashtu si duhet ajo që dikush do të shprehë?

A po krijohet një ngërç në të shprehur, duke sjellë dhe pasoja sociale?

Nuk mund të shprehësh afeksionin, dashurinë, mërzinë dhe inatin pa shkruar asnjë shkronjë.

Ikonat e emocioneve kanë krijuar një alfabet universal, duke transmetuar një emocion krejtësisht të ndryshëm tek marrësi kur shoqërohen me fjalë. Por, një “emoji” i përdorur pa asnjë shkronjë krijon keqkuptime në interpretimin e stimujve emocionalë.

Reduktimi i kohës së transmetimit po ndikon në mënyrën e të shkruarit, planifikimit të tekstit dhe përcjelljes së emocionit, si dhe në karakterin ndërveprues.

Fuqia e shkronjave dhe fjalëve nuk mund të zëvëndësohet me asnjë “modë” të re të të shkruarit.

1 QERSHORI I FEMIJEVE DHE SHKRIMTARI…

June 1, 2022 by s p

“Valixhja e shqyer” e Visar Zhitit

Gabriela Mujaj Eloi/

“Përralla për fëmijë nga 7 deri në 77 vjeç”,do të shkruante në parathënie, Bashkim Shehu.Kam përzgjedh këtë libër të jashtëzakonshëm, të autorit të mirënjohur, poetit, shkrimtarit, humanistit, intelektualit etj etj, do vazhdoja pafund…thesarit të letërsisë shqipe e përtej, Visar Zhitit.Vetëm një shpirt tepër i naltësuem, një zemër e mbetun fëmijë, por një mendje tepër e përndritur e një mjeshtër i fjalës, mund të dhuronte një thesar të tillë. Ne e kemi “Princin e Vogël”, në fakt kemi “Mbretin e Madh”, kemi “Valixhen e shqyer”, kush nuk e ka lexu akoma, i them me qortim që shumë ka vonu e po aq shumë ka humb. ***” Dëgjova një si psherëtime të pasur nga një si kumt. Mos kisha folur me vete? Por, kur u përsëdyt, m’u bë si zëri i tim biri, më kuptueshëm se në fillim. Kush foli? – pyeta për të marrë ca kurajë.Valixhja.Mos je ti?! Do të bësh ndonjë lojë si zakonisht …?Jam…valixhja e kujtesës…aq sa mund të nxë unë…Ashtu? Duhet t’i mbash mend ato…rrëfimet e mia të dikurshme…Të humbura…” I nise si për përralla atëherë.Po, se përrallorja na ndihmon për realitetin, që, nëse nuk e bëjmë dot më të mirë e nuk i shmangemi dot, të bashkëjetojmë me të si njerëz. Ngaqë gjithçka është përrallë a bëhet si e tillë,- thosha atëherë MBASE VETËM PËRRALLAT MBETEN.” ***Të dashtun fëmijë,Me pastërtinë e shpirtit tim, uroj për secilin prej jush, kushdo jeni, kudo jeni, sido që jeni,Fëmijë me aftësi normaleFëmijë me aftësi të veçantaFëmijë të zi, të bardhë, kuqaloshëFëmijë nga Bejruti, Afrika, Siria, Kina, Shqipëria, Pakistani, e kudo, por në mënyrë krejt të veçantë, fëmijëve të Ukrainës, të cilët nuk kanë as fajin më të vogël për cipën e plasur të të mëdhenjëve. Falini fëmijë, se nuk dijnë çka bajnë!Gëzuar,Fëmijë të varfer që ju shkelqejnë sytë kur blini një akullore apo kostum të ri,Fëmijë të pasur, ndoshta të llastuar ndër të mira, uroj që një ditë të mësoni se çka don me thanë me ja dalë vetë mbanë në jetë. Se çfarë shije ka, se sa krenar ndihesh, sa dinjitet fal.Gëzuar, Fëmijë që bani kilometra dhe përshkoni rrugë të këqija, në dimra të acartë, për me frekuentu shkollën. Ai Zot, ua shpërbleftë! Raftë drita e dijes mbi ju, u bafshi yje n’errsinë!Gëzuar,Ju fëmijë të jetimores, që u rreshken faqet para kohe, në mungesë të nji ledhe amsore.Falini dhe ata që në vend që t’ju dhuronin juve një familje të munguar, ua japin atë qenve të rrugës. ( Të paktën të ishin qen si Labeati i Atjonit). Falini!Gëzuar,ju fëmijë që po luftoni për jetën në repartin e pediatrisë, neonatit, onkologjisë etjE lus qiellin për ju, që të keni jetë!Gëzuar,Ju fëmijë që jeni abuzuar në mënyra të ndryshme, seksualisht, fizikisht e psikologjikisht. Ju që jeni, e bullizoheni vazhdimisht, ndërkohë që bota vazhdon me kallzu modat e fundit, kur shëmtia ma e madhe kryhet mbi psiken tuaj. Gëzuar,të gjithë ju fëmijë që punoni që në moshë të vogël, që vriteni në vendin e punës dhe askush nuk mban as jep llogari. Në gjakun tuej kanë me u mbyt katilat tuej. Atje, në ferr, teksa lypin faljen e munguar.E në fund ( por jo të fundit),Gëzuar,Të gjithë ju fëmijë që u asht mohu e drejta e të Madhit Zot, për me ardh n’kyt botë.Po, të gjithë ju që jeni abortu e vazhdoni me u abortu në emen të një të drejte të nanzezës, e cilla e kallzon forcen e saj me dikand që nuk mundet me mbrojt veten, por që lejon burrat e botës me e dhunu në emër të dashurisë apo ekonomisë. Bota nuk ka me kenë kurrë nji vend i paqtë, për aq kohë sa nanat të vrasin fëmijët e tyne.Gëzuar, fëmijë, ju jeni drita e botës, e juaja është Mbretëria e Tokës dhe e Qiellit.Ju dua!Nuk njihemi, por le të ndihemi!Ju dua, e përsëri ju dua, e ju dua…” Nëse doni me shëru shpirtin tuej, rrini me fëmijë”, Dostojevskij!

Memorial Day Tradition and Events

May 31, 2022 by s p

Rafaela Prifti/

The tradition began on May 30th, 1868, when flowers were placed on the graves of Union and Confederate soldiers in the cemetery. Back then it was called Decoration Day. After the end of WWII, soldiers and communities of many American towns placed small flags by every headstone in the cemetery to honor those who served in America’s wars. Putting aside disputes and arguments about its origins, in 1966, Congress and President Lyndon Johnson declared Waterloo, New York, the “birthplace” of Memorial Day. In Waterloo, a ceremony on May 5, 1866, honored veterans who had fought in the Civil War. The federal government adopted the Memorial Day name in 1967 and a year later Congress passed the Uniform Monday Holiday Act. It established Memorial Day as a national holiday observed in the United States on the last Monday of MayIn the nation’s capital, the observance takes place at Arlington National Cemetery. Before the pandemic, more than 4 million people visited the cemetery every year. However, the best-known memorial in the nation’s capital, is the Vietnam Veterans Memorial, which opened in 1982. Two years earlier, a group of former soldiers announced a competition to design a memorial. The winner was a 21-year-old student at Yale University. The design is formed by two walls of black stone about 76 meters long that meet to form the letter V. The names of more than 58,000 Americans killed or declared missing-in-action are cut into the stone.After the success of the Vietnam Veterans Memorial, Congress approved a memorial to the Korean War veterans, which opened in July of 1995. On the National Mall, the World War II Memorial is dedicated to those who answered the call of their country when U.S. entered the war on December 7th, 1941. Sixteen million men and women served in the American military between 1941 and 1945. More than 400,000 died. The fifty-six stone pillars that rise around the Memorial pool represent each of the American states and territories at the time of the war. There are no memorials yet for soldiers who died in America’s most recent wars – in Iraq and Afghanistan. As part of today’s observance, the Albanian-American communities across the country take part in parades and local memorial services in honor of its lost members and those who survived. It is a great way to remember history and pay homage to the “honor roll” among us. Sadly, a few of them departed during the lock-down time of the pandemic. Indeed, Dielli paid tribute to the passing of one such exceptional figure like William Johns (Vasil Kamenica in 2020. His name and picture next to those of his fellow countrymen are on display at St. Mary’s Albanian Orthodox Church in Worcester, MA, shown in the photo below.On Memorial Day, Americans will stop for one minute at three o’clock local time for the National Moment of Remembrance to honor the soldiers who have died in service to the country, no matter what wars they served in.

SHKOLLA SHQIPE NË MONTHEY-CHABLAIS NË ZVICËR

May 30, 2022 by s p

Ganimete (Jakupi) Demiri) mësuesja e parë e “Shkollës Shqipe Monthey-Chablais” pranë LAPSH-it në Zvicër, në një bashkëbisedim me Editorin e Diellit të Vatrës në New York Sokol Paja, rrëfen organizimin e mësimit shqip në Shkollën Shqipe Monthey-Chablais, aktivitetet patriotike, kulturore dhe edukative pranë kësaj shkolle, sfidat për ruajtjen e gjuhës, kulturës, traditës dhe identitetit kombëtar në mërgatën shqiptare të Zvicrës.

HISTORIKU I SHKOLLËS SHQIPE MONTHEY-CHABLAIS NË MONTHEY, ZVICËR

Shkolla jonë u formua me iniciativën e z. Zenun Shalës dhe anëtarëve të tjerë të kryesisë: Dukagjin Ramosaj, Yllka Shehu dhe Valentina Ramaj Ramosaj. Mësuese e parë e “Shkollës Shqipe Monthey-Chablais” pranë LAPSH-it ka qenë Ganimete Jakupi Demiri. Në fillimet e hapjes së shkollës shqipe numri nxënësve ka qenë mjaft i madh, nxënësit mësojnë: gjuhën dhe letërsinë shqipe, kulturën, historinë, artin me një fjalë gjithçka që lidhet me ne si popull shqiptar. Sfidat e të ardhmes mund të jenë të ndryshme: Ambienti (hapësira) shkollore, materiali shkollor, pamundësia për të vizituar vendet e ndryshme për të cilat mësojmë teorikisht si dhe më mosvijimi i nxënësve mësimin shqip. Shkolla ka filluar mësimin nga muaji shtator 2020, komuna e Monte-së (Monthey) ka mundësuar mbajtjen e mësimit në njërën prej shkollave të saj, fillimisht ka pasur 18 nxënës, mësimi është mbajtur dhe mbahet çdo të mërkure pasdite.

ORGANIZIMI I MËSIMIT SHQIP NË MONTHEY, ZVICËR

Organizimi i mësimit plotësues shqip zakonisht organizohet përmes këshillit të shkollës dhe këshillit të prindërve në bashkëpunim, kurrikula është e përgatitur nga Lidhja e Arsimtarëve dhe Prindërve Shqiptarë (LAPSH) në Zvicër dhe duke u përmbajtur pikave referuese ndjekim procesin edukativo-arsimor të gjuhës dhe kulturës shqiptare. Të veçantat e shkollës sonë janë: Shkolla është e hapur për çdo fëmijë shqiptarë apo edhe të huaj që ka dëshirë të mësojë gjuhën dhe kulturën shqiptare, t’i motivojmë fëmijët në ruajtjen e traditave shekullore, të kuptojnë fëmijët se gjuha amtare është çelësi kryesor i sukseseve për të mësuar edhe gjuhë të tjera.

GJUHA SHQIPE SI FORMË E IDENTITETIT KOMBËTAR

Gjuha shqipe si formë e identitetit kombëtar – padyshim që gjuha si mjet komunikimi dhe identifikimi e dallon një person, popull nga të tjerët “Kur një komb e humb gjuhën, ai ka humbur edhe veten e tij”, andaj ditë e më shumë duhet t’i kushtojmë rëndësi të veçantë gjuhës, fëmijëve t’i flasim shqip, mos ta humbim gjuhën, traditat dhe kulturën tonë kombëtare e cila është ruajtur me fanatizëm ndër breza me shekuj të tërë. Shkolla shqipe është vandtakim i përbashkët si i fëmijëve ashtu edhe të rriturve ku mund të merren njoftime, vendime, aktivitete dhe të bëhen marrëveshje të rëndësishme.

BASHKËPUNIMI PRINDËR NXËNËS DHE E ARDHMJA E SHKOLLËS SHQIPE

Bashkëpunimi prindër – nxënës dhe mësues është gjithnjë i hapur ku në çendër të vëmendjes është parësore arritja, suksesi i nxënësit…Aktualisht nuk kemi binjakëzim me ndonjë shkollë mbase të ardhmen do të ketë ndryshime, gjithnjë e më shumë jemi duke u përpjekur për t’u hapur sa më shumë shkolla shqipe dhe padyshim do të kemi zgjerim në tërë regjionin, shtetin e Zvicrës. Shkolla jonë u bënë thirrje të gjithë prindërve, bashkatdhetarëve tonë për regjistrimin e fëmijëve në shkollat shqipe, regjistrimet fillojnë nga muaji qershor.

SFIDAT E MËSIMIT SHQIP MES TEKNOLOGJISË, PANDEMISË DHE VËSHTIRËSIA E FËMIJËVE ME DY GJUHË

Fatmirësisht ne edhe gjatë kohës së pandemisë në shkollën tonë mësimin e kemi vijuar në objektet shkollore kuptohet duke iu përmbajtur rregullave të caktuara me kujdes të shtuar. Vështirësitë e fëmijëve me dy gjuhë – mendoj se në njërën anë kanë përparësitë e njohjes së dy gjuhëve dhe në anën tjetër kanë vështirësitë e zotërimit të dy gjuhëve, por nëse një fëmijë që nga fëmijëria fletë mirë gjuhën amtare, aftësitë e tij për të zënë gjuhë të tjera janë shumë më të lehta.

GJUHA SHQIPE SI TRASHËGIMI SHPIRTËRORE DHE IDENTITARE KOMBËTARE

Gjuha shqipe si trashëgimi shpirtërore dhe identitare kombëtare – gjuha shqipe deri më tani “Është dëshmuar se është argumenti më i mirë prijës, i fuqisë krijuese, i pasurisë shpirtërorë dhe emocionale të popullit tonë”, ndërsa gjuha si identitare kombëtare padyshim që është thesari më i çmuar i popullit tonë me një biografi plot sakrifica duke pasur parasysh që çdoherë kemi qenë të rrezikuar nga armiqtë të cilët kanë dashur të na asimilonin si popull, kemi një histori të lashtë të artit, kulturës dhe traditave të cilat na bëjnë të ndryshojmë nga popujt tjerë. “Kur një popull e nderon gjuhën, ai ka nderuar atdheun e tij” – Dritëro Agolli.

KUSH ËSHTË GANIMETE (JAKUPI) DEMIRI)?

Ganimete (Jakupi) Demiri) vjen nga komuna e Viti-së, ka studiuar në degën “Edukim dhe mësuesi”, në vendlindje ka punuar 6 vite si mësuese, ndërsa nga viti 2015 jeton në Zvicër. Këtu punon prej 2vitesh me fëmijët shqiptarë, merret me shkrime të ndryshme si: Shkolla Shqipe Monthey-Chablais, Aforizma, poezi, prozë dhe artikuj të ndryshëm, merret me aktivitete të ndryshme të cilat organizohen nga bashkatdhetarët poashtu edhe nga zviceranët ku gjithnjë është e interesuar të jetë sa më shumë e integruar në shtetin zviceran.