Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

OPOZITA NUK E KA KURRË LUKSIN E PËRJASHTIMEVE

by

Marjana Bulku/

Gjithmonë më ka shqetësuar fryma përjashtuese në subjektet tona politike. Jo pak herë kam reflektuar, madje edhe reaguar edhe pse në të shumtën e rasteve zëri im ka mbetur si thirrje në shkretëtirë ndoshta edhe si monolog në kushtet një dialogu të munguar. Sistemi shoqëror dhe ai politik në Shqipëri e ka në gen frymën përjashtuese, denigruese, përçmuese pasi ne jemi një shoqëri që luftën klasore e amplifikuam vetë duke duartrokitur gabimet që bënte politika. Kur them Ne për hir të së vërtetës e përjashtoj veten pasi; – së pari për fat të mirë unë dhe asnjë pjesëtar i familjes time nuk ishim anëtar të partisë mëmë (asaj të Punës) që i ndante në klasa popullsinë, në të prekur, të internuar, të përkëdhelur, të deklasuar, familje revizioniste, borgjeze, etj etj.dhe -së dyti kur u bëra anëtare e Partisë Demokratike në janar 1991 e më pas unë  kurrë dhe në asnjë moment nuk i kam fryrë zjarrit të urrejtjes dhe përçarjes, denigrimit të tjetrit dhe përjashtimit madje e kundërta ka ndodhur sepse në Demokraci çdo kontribut ka vlerë. Po çfarë po ndodh sot në partinë më të madhe opozitare. Është i pakuptueshëm dhe apsurd përjashtimi i individëve apo individualiteteve  e për më tepër kur je në opozitë. Pa dashur të rendis emra dua të kujtoj se zvetënimi i opozitës i ardhur së brëndëshmi më së shumti êshtë një fenomen brejtës dhe vetshkatërrues me të cilin nuk mund të trumpetosh thirrje për fitore. Ka qenë e dhimbshme për mua kur Opozitës i largohej Karamitro, Zhulali, Topi, Patozi, Bojaxhiu, Olldashi, Topalli, Berisha ,etj etj. Akoma më e dhimbshme ishte kur askush nuk ngrinte zërin për këto ZËRA që shuheshin kur aq shumë duheshin për arsye të maturimit të tyre politik por edhe konsolidimit të historikut të Partisë Demokratike. Madje e kundërta ndodhte, më kujtonte fëmijërinë kur në përgjigje të prishjes së marrdhënieve me kinezët apo grupet armike ndaj regjimit të Hoxhës duhet të shkarravisnim nga librat emrat, madje edhe figurat e tyre vizuale. Sot Partisë Demokratike nuk i mungojnë aktorët, por fatkeqësisht ata janë vënë përballë njëri- tjetrit në një duel që nuk i shërben as historisë së saj, as individëve që e deshën dhe as atyre që nuk e duan, as vendit tonë fatkeq i destinuar të mos ketë opozitarizëm por vetëm duartrokitarizëm. Një opozitë dinjitoze do të duhej të shohë përtej vetvetes, të mbjellë shpresa tek ata që nuk kanë dhe që pompoziteti qeveritar i cili prodhon deri aeroporte imagjinare, luks me rrena, ndërkohë  kur në çdo cep Shqipëria rënkon nga pafundësi krizash sociale dhe ekonomike, opozita merr një mision tjetër, shërues, inspirues, shpëtues. Një opozitë dinjitoze nuk i ka hije të mbjellë kaq shumë stres, presion  dhe konfuzitet brenda antarësisë së saj për çeshtje të saj të brendëshme. Një opozitë dinjitoze nuk përjashton por i fton anëtarêt e saj madje edhe qytatarët jo partiakë në një koalicion që është kundra padrejtësive. Përjashtimin e kam provuar edhe unë, por çfarë kuptova është pikërisht ajo që dua ta ndaj me ju; minidueli i brëndshëm ka efektin diapazional përtej subjektit ku ndodh ai e që zbërthehet në zhgënjim ndaj subjektit i cili në vend që të zgjerojë radhët e të shtojë ndjekësit, godet pa shkak shërbëtorët e vet për arsye egocentrizmi (them unë) duke tkurrur fuqinë e vet dhe duke vetshkatërruar subjektin për të cilin të gjithë jemi përgjegjës. Ndaj theksoj se që një opozitë të jetë dinjitoze do duhej të ndalojë çdo fjalor denigrues dhe poshtrues dhe regjistri gjuhësor politik të pasurohet me ftesa e thirrje përbashkimi pasi opozitarizmi nuk e ka luksin ti thotë askujt: IK ! edhe pse dikujt: Gabove, dhe shumëkujt kthehu. Opozita nuk i takon individit por tërësisë së saj numerike dhe historike që me siguri ka prodhuar Risi në këto vite e qē është koha të marrin në dorë fatet e momentit politik në PD.  

TAKIMI ELBASANIT APEL I VETËDIJES SONË PËR BASHKIM KOMBËTAR

by

KASTRIOT  ALIAJ/

Takimi i 26 Nëntorit midis dy qeverive shqiptare Shqipëri-Kosovë, në kuadrin e bashkëpunimit dy palësh, i ndërprerë për arsye nga më të ndryshmet,ishte një apel dhe vetëgjyqësi para shqiptarëve. Në se vite më parë u hodh ideja e takimeve të përbashkëta, kjo duhet medoemos të bëhej vazhdimësi dhe jo të ndërpritej për mosmarrveshjet midis drejtuesve të qeverive. Në se sot në Shqipëri drejton Rama, me anët e mira dhe të këqia, ndërsa në Kosovë Kurti, nesër do të vinë të tjerë kryeministra por bashkëpunimi nuk duhet të ndërpritet. Këto momerandume e programe bashkëpunimi, nuk janë pronë e kryeministrave dhe e asnjë qeverie, ato janë shprehje e vetdijes së dy populjve, që përbëjnë një komb, një gjuhë, një flamur. Cdo shoqëri ka nevojë për lidhje e bashkëpunim, sepse me vendimet e marra së bashku shtrohen shinat e ecjes përpara, për të ndërtuar një realitet të ri të munguar. Sot më tepër se kurrë, të dy vëndet kanë nevojë për afrimitet, për të lënë mënjanë paragjykimet, deklaratat senile që nxitin armiqësi, sherret, mosmarrveshjet, mos dakordësitë, por vetëm duhet parë përpara në plotësimin e kushteve drejtë integrimit. Ky bashkëpunim nuk mund të konsiderohet herezi por as edhe hipokrizi, siç janë munduar ca lapsa që e kanë bërë vijë, që mbas cdo takimi nuk kursehen, duke hedhur baltë me shkrimet e tyre. Ky bashkëpunim ka brënda dëshirën sinqeritetin dhe nxitjen, për qëndrueshmërinë e sistemit politik në të dy anët e kufirit, për t’u garantuar qytetarve vazhdimësinë e të ardhmes së tyre. Ai nuk është thjeshtë një takim zyrtar, por një program bashkëpunimi e zhvillimi në interes të dy shteteve, që fatmirësisht sot janë të lirë dhe të pamvarur. Ky bashkëpunim si vazhdim edhe i atyre më parë, do të promovojë idetë e ndryshimt të imazhit përpara botës demokratike, se shqiptarët që dikur kanë vënë themelet e qytetërimit Evropian, janë në  gjëndje të ndërtojnë shtet dhe të kosolidojnë demokracinë. Këto marrëveshje për bashkëpunim, nuk kanë për qëllim që t’u vëmë notë organizatorëve, por për të modeluar qëndrime efikase ndaj një raliteti të ri, në pronovimin e programeve zhvillimore të përbashkëta në të gjitha fushat. Le t’u kujtojmë drejtuesve të këtyre takimeve thënien e mëncur të ish, presidentit amerikan Xhejms Medison i cili thoshte; “Një bashkëpunim i sinqertë dhe i qëndrueshëm, në pronovimin e një rindërtimi të tillë të sistemit tonë politik, do të sigurojë lirinë e përherëshme të shteteve të bashkuara”. Ky takim është prologu i një procesi në vijim, për të krijuar kushtet e realizimit të ëndrrës së herëshme, të mbetur në tentativë për bashkim kombëtar. Nënshkrimi i 13 marrëveshjeve për bashkëpunim, në fushat më me përparësi në forcimin e shtetit ligjor, janë vizioni i të ardhmes sot midis dy palëve ndërsa nesër ai i bashkimit në një shtet të vetëm. E themi këtë sepse flamuri i pavarësisë në Vlorën e historisë, nuk u ngrit vetëm për Shqipërinë e cunguar në vitin 1913 nga fuqitë e mëdha, por për të gjithë hapësirën e etnicitetit shqiptar. Fakti është që jemi i vetmi komb në botë, që rrethohemi nga vetvetja. Për këtë cështje kaq madhore, që lidhet me identitetin dhe dinjitetin tonë, shqiptarët e te dy shteteve i bëjnë apel politikës, që të lërë mënjanë interesar personale të luftës për karierë e pushtet, por t’i përkushtohet cështjes më të mprehtë të ditës, asaj të bashkimit kombëtar. Prandaj në këto takime me karakter të shumfishtë, një vënd të vecantë duhet zërë sensibilizimi i cështjes, së mbetur pezull nga faktorët negativë të historisë. Bashkimi i dy shteteve nuk është cështje dëshire, por aspiratë që buron nga vetëdija jonë dhe amaneti i rilindasve tanë. Ky bashkim nuk duhet kuptuar si një agresivitet ndaj fqinjve tanë, që i referohen metamorfozës së njohur “Të Shqipërisë së madhe ” të fabrikuar prej tyre. Ne jemi kombi i ndarë pafajësisht dhe padrejtësisht, nga ish.fuqitë e mëdha duke lënë jashtë trungut 2/3 e etnicitetit shqiptar. Prandaj shqiptarëve u lind e drejta e zbatimit të parimit të vetvendosjes, si një e drejtë legjitime që ka marrë rrugë që më 1919 në konferencën e Parisit. Duan apo nuk duan fqinjët si dhe disa nga antarët e BE, që nuk e kanë njohur pavarësinë e Kosovës, kjo është cështje e tyre ndërsa ne jemi në të dretën tonë. Qëndrimi i tyre bie në kundërshtim me vijën politike të BE, e cila u krijua për t’u bërë një komunitet model në të gjithë botën demokratike, për mbrojtjen e lirisë pavarësisë dhe të drejtave të qytetarëvë brënda saj. Por është fakt dhe dukuri negative, që gjirin e saj janë shfaqur divergjenca, turbolenca, mos dakordësi për vendimmarrje, gjë që e ka zbehur rolin e saj si komunitet model. Por shqitarët sot në të dretat e tyre të pamohueshme, në të gjithë hapësirën etnike, do të bëjmë gjithcka që propozimi për bashkimin e dy shteteve Shqipëri-Kosovë të bëhet realitet.

VATREN PO E SULMOJNE ATA QE NUK KANE LIDHJE ME VATREN

by

Lek Mirakaj/

Ka disa dite qe Vatra eshte bere objekt i sulmeve qe vijne nga ambjente qe nuk kane asnje lidhje me Vatren. Thene troç, po kerkohet qe Vatra te behet pjese e debatit dhe konfliktit qe ka perfshire PD-ne. Vatra eshte organizate me karakter anti komunist dhe rreshtohet gjithmon ne mbrojtje te demokracise, por nuk perfshihet ne problemet e brendeshme te partive politike, me perjashtim te rasteve kur gjykon se cenohen interesat kombetare. Vatra konsideron si cenim te interesave kombetare kur pengohet lirija e fjales dhe zgjedhjes, kur mitizohet figura kriminale e diktatorit dhe organet ligjzbatuese heshtin. Vatra mban shenim dhe kur vjen koha kerkon llogari ndaj personave apo grupimeve politike dhe mban qendrimet e saja qe jane ne linje me orientimet e saja pro demokracise e zhvillimit. Se fundi individe qe nuk kane asnje lidhje me Vatren i japin te drejten vehtes te kritikojne Vatren se ne festen e indipendences i konsideron te gjith shqiptaret njesoj. Vatra me respektin ndaj institucjoneve te shtetit shqiptar nuk ka bere asgje me teper se parite politike kane bere ne Atdhe. Se sa eshte e respektuar Vatra ne komunitetin shqiptar te Amerikes e deshmon edhe organizimi e pjesemarrja masive ne evenimentet e organizume nga Vatra, si qe edhe tubimi i 28 Nendorit. Ne nuk do lejojme qe Vatra te perdoret, te kapet apo aq me keq te shfrytezohet per orekse politike te dites apo tifo euforike te grupeve pa lidhje me Vatren dhe komunitetin. Vatra eshte mbi cdo shqiptar sepse Vatra eshte e te gjithe shqiptareve.  

DIASPORA SHQIPTARE NË SHBA DHE ROLI I SAJ MBËSHTETËS NË SHPALLJEN E PAVARËSISË SË SHQIPËRISË

by

Prof.As. Dr. Rudina Mita/

Gjatë periudhës së Rilindjes Kombëtare shqiptare kolonitë shqiptare nuk i shkëputën asnjëherë lidhjet dhe urat e komunikimit me atdheun e tyre. Jo vetëm kjo, por kontributi i tyre ishte madh dhe shumë dimensional: në lëmin politik nëpërmjet lobimit, në fushën e arsimit me ndihma financiare dhe botime në gjuhën shqipe, tekste në ndihmë të fëmijëve të shqiptarëve; në thellimin e ndjenjës së vullnetarizmit dhe marrjen pjesë drejtpërdrejtë në ngjarje me peshë dhe vendimtare historike për shqiptarët si qëndresën e shqiptarëve në kryengritjet e 1911, 1912, në aktin e shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë. Kolonitë shqiptare nuk reshtën përpjekjet edhe pas këtij akti madhor. Ato e mbështetën dhe lobuan për të ardhmen e shqiptarëve në forume të rëndësishme ndërkombëtare edhe atëherë kur vihej në rrezik ekzistenca e këtij kombi. Lobuan ndërkombëtarisht edhe në hapat e parë të vendosjes dhe zhvillimit të lëvizjes demoratike e liberale në vend, mbështetjen dhe antarësimin e Shqipërinë në organizata ndërkombëtare etj.

Një nga veprimtarët më të njohur të shoqërive shqiptare në emigracion ishte dhe Viasar Dodani, i cili në lidhje me të qenurit aktiv dhe veprimtarinë e shqiptarëve të diasporës asokohe shprehej se: “Ahere fytyr e dëshirës së shqiptarëve ishte përlindja e letraturës shqipe; po qëllimi që mshifnin dëshirat ish liria kombiare…”.

     Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë për nga përpjekjet e një populli dhe nga rëndësia historike ishte një proces sa i gjatë, aq dhe deçiziv për vendin dhe shqiptarët. Ky proces nuk mund të realizohej e të finalizohej pa përkrahjen dhe të qenurit aktiv të shqiptarëve, veçanërisht të elitës politike, personaliteteve dhe atdhetarëve të shquar brenda dhe jashtë Shqipërisë. Shpallja e Pavarësisë dhe ngritja e flamurit në Vlorë, shënoi sikurse deklaruan përfaqësuesit shqiptarë në Kuvendin e Vlorës dhe vetë Qeveria e shpallur në të, shkëputjen përfundimtare nga Perandoria Osmane.

Rëndësia e aktit të Pavarësisë së Shqipërisë ishte e madhe. Ajo erdhi si rezultat jo vetëm i rrethanave historike të krijuara asokohe, por edhe nga një sërë faktorësh e aktorësh politikë që mundësuan aktin e pavarësisë politike. Rrënimi i Perandorisë Osmane, fitimi i pavarësisë së shteteve fqinje me Shqipërinë, nxitën luftën dhe qëndresën e shqiptarëve, e cila u përshkallëzua që nga kryengritjet e vitit 1910, 1911, e deri në lëvizjen e përgjithshme të vitit 1912. Për të arritur deri në këtë akt final u deshën shumë përpjekjeve e lobime edhe nga ana e shqiptarëve të diasporës nëpër kancelaritë Europiane të kohës. Roli i diasporës shqiptare ishte mjaft i vlefshëm, i rëndësishëm, erdhi në momentin e duhur dhe i shërbeu ardhmërisë së Shqipërisë dhe shqiptarëve. Përpjekje, të cilat nisën si kontribute individuale e më pas ju bashkuan luftës së rilindasve me “pushkë e penë për mëmëdhenë”, e që nuk reshtën për asnjë çast pavarësisht vështirësive, largësisë dhe luftës së qarqeve antishqiptare në emigracion. Nisur nga një kontribut i tillë madhor kurrësesi nuk mund të nënvlerësohet kontributi i diasporës shqiptare në proçesin e arritjes së këtij qëllimi final, shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë.

AKTIVITETI KOMBËTAR I DIASPORËS SHQIPTARE NË SHBA DHE ROLI I SAJ NË SHPALLJEN E PAVARËSISË

Me shpalljen e Hyrietit u duk sikur u ndez një dritë jeshile për shqiptarët, për faktin se tashmë, ata shpresonin se mund të gëzonin lirshmërinë e lëvrimit të gjuhës shqipe, gjuhës së nënës. Një entuziazëm i tillë u vërejt dhe u shpreh edhe nga diaspora shqiptare në Amerikë. Në gazetën “Kombi” që dilte në Boston në datë 21 gusht 1908, ndër të tjera në lidhje me një arritje të tillë shkruhej se: “…të shpallurit e konstitucionit, gjithë shqiptarët e Amerikës u mburrnë plot gaz dhe më tepër thotë Kombi gëzohenë që do të jetë gjuha e liruarë dhe do të mundin të hapin shkolla në gjuhë të vet…”.

Më 15 shkurt 1909 shoqëria “Besa-Besë” në Boston, nxorri numrin e parë të organit të saj gazetës “Dielli”, redaktor i parë, i së cilës ishte Fan Nolin. Nëpërmjet rreshtave të saj, gazeta shprehej se: “Dielli është organ i shqiptarëve kombëtarë që kërkojnë vetqeverim për Shqipërinë”, ndërsa motoja e kësaj gazete ishte “Shqipëria për shqiptarët”. Shoqëria “Besa-Besën”, bashkë me gazetën “Dielli” u shëndrua në një qendër aktive të lëvizjes kombëtare shqiptare të diasporës shqiptare në Amerikë.

 Në vazhdën e zgjerimit dhe të organizimit të diasporës shqiptare në SHBA, në 2 maj 1909 u themelua në Hudson Mass shoqëria e korçarëve e quajtur “Arsimi”, me kryetar Nikolla Dishnica. Fillimisht qendra e saj ishte në Hudson Mass dhe më vonë u vendos në Boston. Shoqëria kishte si qëllim të ndikonte dhe t`i jepte hov zhvillimit arsimor e kulturor të qytetit të Korçës. Shoqëria shpallte dhe deklaronte qartë se nuk kishte qëllime politike. Katër ditë më pas në 6 maj 1909, në Kembric Mass u themelua shoqëria “Përparimi”, e cila ishte vazhdim i shoqërisë “Vëllazëria patriote Dardhore” e krijuar më 1906. Qëllimi i saj ashtu si edhe ai i shumë shoqërive të tjera të krijuara në Amerikë, paraqitej unik dhe me interes kombëtar, duke synuar përçimin e diturisë ndër shqiptarë, nëpërmjet botimit të librave shqip e shpërndarjes falas të tyre. Në ndihmë të shkollës dhe arsimit shqip, Shoqëria “Besa-Besë” mblodhi gjatë muajve shtator-nëntor mjaft ndihma për Shkollën Normale. Po në kuadrin e ndihmave Shoqëria “Malli i Mëmëdheut”, me qendrën e saj në Jamestown të Amerikës, i dhuroi shoqërisë “Përparimi” për Shkollën Normale 50 $.

SHQIPTARËT E DIASPORËS NË SHBA KONTRIBUAN PËR NORMALEN E ELBASANIT

Ndihma në të holla në lëmin e arsimit, të shkollës shqipe nuk mungoi edhe në vitet që do të pasonin, pas Kongresit të Elbasanit. Shpesh herë personalitete të njohura në trevat shqiptare i bënin thirrje përfaqësuesve të diasporës shqiptare në SHBA, që të ndihmonin mbajtjen dhe ecurinë e mëtejshme të Shkollës Normale. Është i ditur fakti që Shkolla Normale e Elbasanit, pavarësisht se ishte hapur me mirëkuptimin dhe lejen e Perandorisë Osmane, kjo e fundit nuk kontribuonte financiarisht për mbajtjen dhe pagesat e mësuesve të saj. Kjo shkollë u ngrit me dëshirën e madhe dhe të mirë të shqiptarëve brenda dhe jashtë Shqipërisë, të cilët i dolën për zot dhe kontribuan në mbajtjen dhe financimin e saj. Jo vetëm treva e Elbasanit por e gjithë Shqipëria ndihmoi financiarisht në mbajtjen e shkollës, dhe në financimin e sudentëve që arsimoheshin në të. Edhe shqiptarët e diasporës në SHBA kontribuan nëpërmjet ndihmave financiare në mbarëvajtjen e kësaj shkolle.

Në fund të vitit 1909 dhe në fillim të vitit 1910, në kuadrin e mbledhjes së ndihmave për shkollën Normale, Dervish bej Biçakçiu, nga Elbasani, i kërkoi drejtorit të gazetës “Dielli” të përpiqej të mblidhte ndihma në shërbim të Shkollës Normale. Ndihmat e mbledhura nuk ishin të plota e të mjaftueshme për të plotësuar nevojat e kësaj shkolle, madje në tribunën e Federatës panshqiptare “Vatra” në lidhje me këtë theksohej se: “…Drejtori i Diellit është i një mëndje me shoqërinë “Besa-Besën”, me të përndershmin At Fan S. Noli dhe me gjith` atdhetarët e njohur t`Amerikës, që duhet ndihur për Shkollën Normale t`Elbasanit. Mjerisht ndihmat janë të rralla dhe sa`do që hapmë një listë që 7 javë nuk u mblodhnë as 100 $. Aqë ftohtësi në shqiptarë që për të tjera u treguan të nxehtë, e çuditi shumë drejtorin e Diellit dhe n`udhëtimin që bëri, për konferencat, u përpoq të mësojë shkakun e kësaj indiference…” Shkakun kryesor të një indiference të tillë gazeta e shpjegonte me faktin se në Kongresin e Elbasanit “…nuk u ftua nonjë delegatë nga Amerika për kongresin, sikur shqiptarët e këtushmë s`kanë nonjë rëndësi fare, me gjith që ndihmat e tyre kërkohen dhe pritën kurdoherë me nder… po pa dyshim,- vazhdon drejtori i “Diellit” me kohë do t`kuptojnë që Shkolla Normale s`mund të heqë për lajthimet e kongresit që e krijoi. Shkolla Normale duhet të bëhet, dhe do të bëhet, një institucje kombëtare e paanëshme”.

Në ndihmë financiare dhe në mbështetje të Shkollës Normale, gjatë vitit 1910 u shpreh dhe shoqëria “Malli i Mëmëdheut”, e cila mblodhi ndihmat dhe ia dërgoi kësaj shkolle. Shqiptarët e Planters Hotel Co-së iu përgjigjën thirrjes së bërë nga Dervish Beu nga Elbasani dhe bënë një listë të vogël dhe me gjithë zemër dhanë ndihma për shkollën Normale, në kuadrin e shumës prej 132 $. Ndihma u dhanë edhe nga shqiptarët e Worcesterit 113 $. Atdhetarët shqiptarë në diasporë ishin të bindur se një komb nuk mund të mbijetonte pa zhvillimin e arsimit në gjuhën shqipe, prandaj pavarësisht hatërmbetjeve, ato u solidarizuan të gjithë dhe kontribuan financiarisht për ta mbështetur, financuar e lobuar edhe më tej në zhvillimin e tij.

SHQETËSIM SHUMË I MADH PËR ATDHETARËT SHQIPTARË U BË POLITIKA QË PO NDIQNIN XHON-TURQIT

Një shqetësim shumë i madh për atdhetarët shqiptarë kudo që ndodheshin brenda dhe jashtë Shqipërisë, u bë politika që po ndiqnin Xhon-Turqit, krejt ndryshe nga shpresat që ato i dhanë dhe premtuan shqiptarëve. Ky shqetësim u përcoll ndjeshën në mitingun kombëtar të mbajtur në Phoenix Hall, të Amerikës me pjesmarrjen e shqiptarëve nga shumë lokalitete të saj. Drejtues i mitingut ishte kryetari i shoqërisë “Besa-Besë”, i cili ndër të tjera në lidhje me të drejtat e shqiptarëve theksoi se: “Këto të drejta janë në rrezik sot, janë në rrezik edhe më tepër nesër. Jemi në rrezik sot se xhon-turqit duke futurë me pahir turqishten dhe duke zgjuar fanatizmin me anë të panislamit, duke mbajtur vendin në varfëri, duke shtrënguar shqiptarët me të zotët e punës të ç`atdhesohen, duke dërguar shqiptarët më të fortë të vdesin si ushtarë në Jemen, Xhon-Turqit pak nga pak e përçojnë, e dobsojnë dhe e prishin kombësinë t`onë. Të drejtat t`ona janë në rrezik nesër, se dita e nesërme, në qoftë se sjell prishjen e Turqisë, do t`na gjejë të papërgatitur… Që të jemi gati për çdo ngjarje, duhet t`u thomi bashatdhetarëve t`anë të vërtetën, që mos rrehen me prralla dhe t`i harrojnë kombësinë e tyre, po të bëjmë burrërisht detyrën”.

UNIFIKIMI I SHQIPTARËVE TË AMERIKËS

Gjatë vitit 1909 nga shoqëritë e Amerikës u bënë hapa të rëndësishëm për unifikimit të këtyre shoqërive në një të vetme. Pleqësia e Shoqërisë “Malli i Mëmëdheut” qëllimin e saj për unifikim e përcolli në gazetën “Dielli”. Thirrja e saj u pasua edhe nga shoqëria “Besa–Besë”, e cila bëri apel për të organizuar mbledhjen e shoqërive shqiptare të Amerikës të krijuara deri në atë kohë si: “Përparimi”, “Arsimi”, “Fatbardhësia” si dhe shoqëria kishtare e Shën Gjergjit. Në vazhdën e këtyre përpjekjeve, u organizuan një sërë mitingjesh në qendra të ndryshme urbane ku jetonin shqiptarë. Mitingje u organizuan në Boston, më 1 nëntor 1909, në Hudson Mass në 12 nëntor 1909, Bideford në 18 nëntor, Nejtik në 25 nëntor, Worcester në 1 dhjetor, më 14 dhjetor në Sauthbric. Synimi i tyre ishte unifikimi i shqiptarëve të Amerikës nëpërmjet, të cilit do të arrihej dhe zgjerimi i rradhëve të patriotëve shqiptarë për gjallërimin e Lëvizjes Kombëtare Shqiptare. Këto përpjekje dhanë dhe rezultatet e tyre të para, me bashkimin e dy shoqërive “Besa-Besë” dhe “Malli i Mëmëdheut” në vitin 1910, mbi bazën e shembullit të tyre, u bë i mundur edhe zgjerimin i mëtejshëm i këtij bashkimi. Çështja e bashkimit doli më shumë në pah gjatë vitit 1911, për faktin se rrethanat kërkonin si domosdoshmëri mbështetjen e lëvizjeve antiosmane që kishin shpërthyer në Shqipëri. Prandaj thirrja e shqiptarëve të Amerikës ishte: “Sot na duhet bashkimi, ne duhet të rrojmë me nder, e ne duhet të gjendemi në faqet e dheut, o burra të gjithë bashkohuni! Kërkoni bashkim, thërrisni të gjithë më një zë “rroftë bashkimi”- shkruhej në gazetën “Dielli”. Për këtë qëllim u ngarkua nga kjo shoqëri Kristo Floqi për hartimin e programittë bashkimit të shoqërive shqiptare të Amerikës, që më pas synohej të shihej dhe miratohej nga të gjitha shoqëritë. Për këtë qëllim u caktua edhe një mbledhje e përbashkët më 24 dhjetor 1911, në Boston dhe iu kërkua të gjitha shoqërive atje të dërgonin përfaqësuesit e tyre në të. U caktua që në këtë mbledhje të diskutohej edhe Kanunorja e Komitetit Qëndror, në nenin e parë të së cilës theksohej se qëllimi i kësaj kanunoreje ishte mbrojtja e interesave të Kombit shqiptar me ç`farëdo lloj mënyre, si dhe arritja e çlirimit të atdheut. Në këtë mbledhje të parë kryetar i saj u zgjodh Fan Noli, i cili nuk e pranoi atë post, në vend të tij u zgjodh Kristo Floqi. Në këtë mbledhje u vendos që të zgjidhej një komision prej 4 vetësh, që do të formonin kryesin e Komitetit Qendror.U vendos gjithashtu që nëçdo fshat apo qytet, ku kishte shqiptarë, të dërgohej 1 përfaqësues në Boston dhe sëbashku, 10-12 veta po nga Bostoni, të formonin Komitetin Qendror. Nismën e Shoqërisë “Besa-Besë” e pasuan edhe shoqëritë e tjera. Në këtë nismë u bashkuan me Shoqërinë “Besa-Besë” shoqëritë “Malli i Mëmëdheut” dhe “Përlindja”, kjo e fundit në qytetin e Xheimstounit, me kryetar Denis Kamburin. 

PËRPJEKJET E DIASPORËS SHQIPTARE NË AMERIKË PËR SHQIPËRINË

   Në vitin 1911 u mbajt një miting në Boston, i cili konkludoi me një mbledhje të organizuar po në Boston, më 17 mars në orën 15.00. Në të fjalimin e mbajtën disa prej patriotëve, ndër të cilët Noli, që foli për barbarizmat e ushtrisë turke, ndërsa atdhetari Orazio Iriani, profesor, me fakte arriti të shpallte botërisht përpjekjet e diasporës shqiptare në Amerikë, duke treguar se ajo ekziston dhe punon për Shqipërinë. Ndër të tjera ai tregoi se: “turqit janë turq dhe kurrë s`mund të presë Shqipëria të mirë prej tyre, Ahmet Rizaj i cili thirri në mes të parlamentit që s`ka shqiptarë, po Myfit beu, ju përgjigj “var efendëm var”!.Edhe para ca kohësh një gazetë turqishte shkruajti që në Amerikë s`ka shqiptarë, po ku ta kem atë njeri ktu e t`i themi: këto njerëz që janë mbledhur këtu, ç`janë? Apo mos janë anadollakë? Më në fund Orazio Iriani në fjalën e tij theksoi se të gjithë duhet të bashkohen për këtë qëllim të shenjtë për lirinë e dëshiruar. Më tej fjalën e mori shqiptarofili Moris Tark prift i protestantëve, duke theksuar se ai ishte miku i shqiptarëve dhe ndjente një dhimbje të madhe për situatën në, të cilën ndodheshin shqiptarët. Ai u shpreh se të gjithë jemi vëllezër dhe kurrë s`mund të na përçajnë. Në fjalën e tij Faik Konica u shpreh se tani ishte koha për të fituar të drejtat tona. Në fjalën e tij Fan Noli entuziasmoi të gjithë të pranishmit në miting. Pas tij fjalën e mori Jake Guga i dërguari i kryengritësve shqiptarë, i cili paraqiti shkaqet e kryengritjes dhe masakrat e kryera nga ushtria otomane. Fjalën e pasuan më pas D. Kamburi përfaqësues i Jamestonit dhe pas tij K. Rodhe kryetari i shoqërisë “Besa-Besë”, i cili u shpreh se Turqit e rinj nuk kanë asnjë dallim nga turqit e vjetër. Mbas përfundmit të mitingut delegatët mblodhën ndihma për jetimët, gratë e mbetura të ve dhe për të plagosurit. Ndihmat e mbledhura kapën shifrën e 3000 $ të cilat u lanë në dorë të një komisioni të përbërë nga katër anëtarë. U caktua që shuma duhet të arrintë në 5 000$.

Në shtypin e kohës akte të tilla përshkruheshin me tone të theksuara patetike. Në gazetën “Liri e Shqipërisë’, në artikullin “Shqiptarët e Amerikës dhe të kolonive të tjera” në lidhje me ndihmën financiare dhe përkrahjen që ata dhanë për shqiptarët e Shqipërisë në momentet e vështira në, të cilat ata ndodheshin ndër të tjera shprehej se: “…ata shqipëtarë, janë për të lavdëruar dhe për të qoajtur, me të vërtetë, mirëbërës të kombit…”

      Në vitet 1910 e 1911, përpara Shoqërisë “Besa-Besë”, Noli mban fjalime të zjarrta në përkrahje të kryengritësve shqiptarë në Kosovë, duke ngritur lart luftën e trimërinë e tyre, me Isa Boletinin e Idris Seferin në krye, në betejat e Cernalevës e në Grykën e Kaçanikut.

Pro bashkimit deri në fillim të marsit 1912 ishin shoqëritë “Besa-Besë”, Shoqëria “Arsimi”, Shoqëria “Dallëndyshja”, Shoqëria “Malli i Mëmëdheut”, “Shoqëria Kombëtare” dhe Shoqëria “Mirëbërësi”. Ndërsa në 28 prill 1912 diaspora e SHBA do të arrijë rezultatin final, bashkimin e të gjithë shoqërive në një të vetme, duke u krijuar Federata panshqiptare “Vatra”. Ky bashkim u emërtua kështu falë autoritetit të madh që gëzonte ndër shqiptarët e Amerikës, Shoqëria “Vatra” dhe kryetari i saj Fan Noli. Gjatë majit të vitit 1912 kemi përpjekjet e Federatës Vatra për të krijuar një gazetë kombëtare.

      Siç shihet qëllimi final të diasporës shqiptare në Amerikë u realizua, duhej tashmë të vihej në jetë programi i “Vatrës” në mbështetje, qoftë materialisht qoftë dhe përkrahje shpirtërore, por edhe pjesmarrje e drejtpërdrejtë në ngjarjet e viteve 1911-1912, deri në finalizimin e shpalljes së pavarësisë.

VATRA NDEROI ME “MEDALJA E ARTË E LIRISË” PERSONALITETE TË SHQUARA NË DIASPORËN SHQIPTARE TË AMERIKËS

by

Sokol PAJA

Federata Panshqiptare e Amerikës Vatra me rastin e Festës së Flamurit Kombëtar dhe të 109 vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë nderoi me: “Medalja e Artë e Lirisë” personalitete të shquara të diasporës shqiptare në Amerikë për kontributin e tyre të jashtëzakonshëm në dobi të çështjes kombëtare: Kolonel Dritan Demiraj, Gjeneral Gani Shehu, z.Asllan Bushati, z.Naim Dedushaj, z.Nazar Mehmeti. Kontributi i këtyre personaliteteve në fushën e sigurisë kombëtare dhe në luftën ndaj terrorizmit global, çlirimit të Kosovës e zhvillimit të Ekonomisë, e sipërmarrjes dhe kontributit për kauzën kombëtare, bëjnë krenar çdo shqiptar për arritjet e tyre dhe vlerat e larta kombëtare që përfaqësojnë.

FEDERATA PANSHQIPTARE E AMERIKËS VATRA NDEROI ME:

“MEDALJA E ARTË E LIRISË”

KOLONEL DRITAN DEMIRAJ:

“PËR KONTRIBUT TË JASHTËZAKONSHËM NË SHËRBIM NDAJ ATDHEUT, SI STRATEG USHTARAK I LARTË, SI DREJTUES I SPIKATUR NË MISIONET LUFTARAKE, SI PËRFAQËSUES I SHQIPËRISË NË KOALICIONIN E LUFTËS KUNDËR TERRORIZMIT GLOBAL, NË SHËRBIM TË PAQES E SIGURISË GLOBALE, PËR KONTRIBUTIN AKADEMIK DHE SI EKSPERT I SIGURISË KOMBËTARE”

GJENERAL GANI SHEHU:

“PËR VEPRIMTARINË E SHQUAR ATDHETARE ME BATALIONIN ATLANTIKU, SI LUFTËTAR I LIRISË NË LUFTËN PËR ÇLIRIMIN E KOSOVËS PREJ OKUPATORIT SERB, SI KOMANDANT I SPIKATUR NË BATALIONIN E JUNIKUT, SI PATRIOT DHE VEPRIMTAR I DALLUAR NË DIASPORËN SHQIPTARE TË AMERIKËS”

Z.NAZAR MEHMETI:

“PËR KONTRIBUTIN E TIJ NË LOBIMIN E ÇËSHTJES SHQIPTARE DHE TË KOSOVËS NË SHBA, PËR NDIHMËN E JASHTËZAKONSHME TË LUFTËS SË UÇK-SË DHE TË ÇLIRIMIT TË KOSOVËS, DHE PËR LIDERSHIPIN NË UDHËHEQJEN E RJETIT TË BIZNESEVE TË DIASPORËS SHQIPTARE NË BOTË”.

Z.NAIM DEDUSHAJ:

“PËR VEPRIMTARINË E TIJ 30 VJEÇARE NË SHËRBIM TË ÇËSHTJES SHQIPTARE, PËR 10 VJET NË UDHËHEQJE TË ZYRËS SË KOSOVËS LDK-SË NË SHBA, PËR KONTRIBUTIN E TIJ NË THEMELIMIN E INSTITUCIONEVE SHTETËRORE TË KOSOVËS, SI DHE THEMELIMIN DHE IDEJIMIN E RRJETIT TË BIZNESEVE TË DIASPORËS SHQIPTARE”

Z.ASLLAN BUSHATI:

“PËR VEPRIMTARINË PATRIOTIKE NË FEDERATËN PANSHQIPTARE TË AMERIKËS VATRA, SI NJË PERSONALITET SHQIPTAR NË DIASPORË, SI USHTARAK I LARTË DHE I DALLUAR, SI VEPRIMTAR DHE EKSPERT I SIGURISË KOMBËTARE”