Këtë e dëshmojnë burimet arkivore amerikane që janë deklasifikuar kohëve të fundit dhe tregojnë një angazhim të veçantë të SHBA-së për lirinë e Kosovës

Kosova është interes suprem për SHBA-në, janë fjalët e Storb Talbot, diplomat e zv. Sekretar i Shtetit amerikan 1994-2001, në raportin analitik të agjencive informative amerikane, të shkruar më 21 dhjetor 1995.

Këtë dokument të cilin e disponoj, e hasa gjatë hulumtimeve të mia në arkivat e SHBA-së me vizionin dhe punën brilante të këtij diplomati, qëndrime të cilat ndryshuan interesat gjeostrategjike të fuqive dhe interesave kundërthënëse në Ballkan.

Z. Talbot ishte direkt i përfshirë në negociata të mundimshme dhe shumë të rënda me diplomatët rusë që nuk pajtoheshin që gjeografia qendrore e Ballkanit të largohet nga interesat e tyre, përkundër ndikimit mbi një shekull. Kjo edhe kishte dëmtuar strukturën etnike kompakte shqiptare në Ballkan.

Fitorja diplomatike e z. Talbot, kishte filluar pas Dejtonit me një angazhim të matur që të zgjedhin statusin politik të Kosovës dhe ishte njeriu i raundeve të vështira karshi interesave ruse në Ballkan.

UÇK-ja ishte bërë aleate e presioneve dhe politikave qe përfaqësonin vlera e demokracive perëndimore dhe ishte çelësi i negociatave paqësore për Kosovën. Diplomatët amerikanë, duke përfshirë edhe vet presidentin Clinton, kërkuan nga Rusia që në asnjë mënyrë nuk do të lejonin ndarjen e Kosovës dhe vendimin rus për dërgimin e një numri të madh të forcave të tyre në Kosovë. Ishte vendosmëria e presidentit Clinton në telefonatën me presidentin Jelcin që duhet të funksionojë vetëm një komandë e forcave ndërkombëtare në Kosove dhe e kishte njoftuar se me lidershipin politik të UÇK-së, kishte bashkëpunim dhe i besonte në marrjen e përgjegjësive edhe pas vendosjes së forcave të KFOR-it në Kosovë. Ky bashkëpunim funksiononte shumë mirë me diplomatët e SHBA-së, ishte cekur cekur në bisedë, duke admiruar lidershipin politik të UÇK-së.

Ushtria Çlirimtare e Kosovës, zë vend qendror në historinë e re te Kosovës jo vetëm për kthesën e madhe që i dha zhvillimeve të brendshëm në terren, por edhe për angazhimin e diplomacive ndërkombëtare për zgjidhjen e çështjes se Kosovës, që në sipërfaqe dolën tri politika me qasje të ndryshme në raporte me çështjen e Kosovës.

Ishte diplomacia anglo-amerikane ajo që tregonte vendosmëri në zgjidhjen e çështjes së Kosovës, diplomacia evropiane që kishte mos unitet në veprimet e saj dhe ishte hezituese për një linjë të ashpër kundër Serbisë dhe diplomacia ruse me aleatët e saj që mbronte interesat serbe me fanatizëm në Kosovë. Kosova i nxjerri në sipërfaqe edhe dallimet e diplomacive ndërkombëtare në raporte me Kosovën dhe interesat e tyre në Ballkan.

Pas refuzimit kategorik për negociata me përfaqësuesit politik të shqiptarëve të Kosovës nga Millosheviqi në Dejton, e vetmja rrugë për të nxjerrë në tavolinën e bisedimeve çështjen e Kosovës ishte fillimi i rezistencës së armatosur në Kosovë, që në një mënyrë apo tjetër ishte si rezultat i veprimeve të diplomatëve ndërkombëtarë që nuk arritën ta bindin Millosheviqin për negociata paqësore me shqiptarët e Kosovës.

Në planin e brendshëm, UÇK-ja, përbënte pikën kulmore në zhvillimin e lëvizjes për liri në Kosovën e pushtuar që paralajmëronte një kthesë historike në organizimin e shqiptarëve për liri dhe pavarësi nga Serbia. Për diplomacinë ndërkombëtare UÇK-ja përbënte bazën kryesore që t’i bënte presion Millosheviqit për negociata me përfaqësuesit shqiptarë të Kosovës.

Rezistenca e Millosheviqit ndaj diplomatëve amerikanë në Dejton, gjatë vitit 1995, për mos hapjen e negociatave me shqiptarët e Kosovës për kthimin e një statusi autonom te Kosovës, ishte e madhe.

Dalja publike e UÇK-së dhe reagimi i diplomatëve ndërkombëtar ndryshoi skenën e Ballkanit përgjithmonë.

-Deklaratat kontroverse të Richard Gallbard ishin nxitëse për Millosheviqin i cili pa hezituar përdori brutalitetin dhe dhunën e forcave serbe, masakrat ndaj civileve shqiptarë në Drenicë, duke u bërë argument se ai regjim ishte diktatorial dhe okupues.

Analistët e CIA-s për Ballkanin, kishin informuar diplomatët amerikanë me parashikimin dhe analizat analitike se serbët pretendojnë që të formojnë Serbinë e madhe duke përdorur dhunë dhe pastrimin etnik të shqiptarëve të Kosovës . Gjatë viteve ‘91 dhe ‘92 përkrahje popullore të shqiptarëve të Kosovës për një rezistencë të mundshme kundër Serbisë pas mos përfshirjes së Kosovës në konferencën e Londrës-Hagës për Jugosllavinë, ishte më e madhe se në vitet 1996/97. Mirëpo ishte pikërisht diplomacia perëndimore që i sugjeronte përfaqësuesve shqiptarë në Kosovë që mos të binin pre e provokimeve serbe për të realizuar planet e tyre të shkatërrimit të strukturës etnike duke bërë pastrimin etnik të Kosovës nga shqiptarët. Këto konstatime i bazonin në mundësinë e një destabilizimi të gjithë regjionit të Ballkanit dhe pas një analizës së bërë ndaj kapaciteteve ushtarake në rajon dhe të Shqipërisë në veçanti.

Analiza e CIA-s e fundvitit 1992-1993, për mundësinë e ndihmës dhe përkrahjes nga ana e Shqipërisë dhe rezistencës së armatosur në Kosovë, ka përshkruar dhe ka dhënë në detaje fuqinë dhe kapacitetet ushtarake e teknike të Kosovës, ku parashihte që Serbia me kapacitetet e trashëguara të gjithë armatës Jugosllave përbënte rrezik për rajonin. Aq më keq, mund të kalonte brenda edhe territorit të Shqipërisë së veriut në emër te ndjekjes se guerilës së shqiptarëve të Kosovës.

Kështu, përkundër përkrahjes popullore në Kosovë për rezistencë të armatosur kundër brutalitetit të forcave serbe, nuk mendohej se do të kishte sukses. Sugjerimet e diplomatëve anglo-Amerikan në këto rrethana, potenconin se pasojat do të ishin të paparashikuara.

Analiza e agjencive informative amerikane e dhjetorit te vitit 1995, duke përfshirë edhe CIA-n e shihte Kosovën me interes të veçantë për SHBA-në. Analizat e shërbimeve amerikane për UÇK-në kishin filluar nga paraqitja publike e disa personaliteteve të rëndësishme dhe mediave vendore dhe ndërkombëtare duke qartësuar se nuk ishte vullneti i shqiptarëve dhe fuqia e tyre për t’i rezistuar forcave serbe, por ishin të detyruar t’i kundërvihen masakrave dhe gjenocidit të policisë dhe ushtrisë serbe në Kosovë.

Paraqitja e strukturave dhe intelektualëve që përfaqësonin konceptin dhe vizionin e UÇK-së, dhe idenë e qartë për lirinë e Kosovës, kishin filluar të kenë ndikim.

Intervista e Fehmi Lladrovcit dhënë BBC-së, në pranverën e vitit 1998, ishte shumë domethënëse për ekspertët ndërkombëtarë që ju sugjeronin diplomatëve të shtetit të tyre që të kenë takime direkt me përfaqësues të UCK-së.

Takimet me përfaqësuesi e UÇK-së në Kosove dhe perëndim me diplomatët perëndimor, këta të fundit filluan që të marrin në konsideratë disa liderë politikë të UÇK dhe filluan që të mbështeten në marrëveshjet dhe përgjegjësitë e tyre.

Profili i përfaqësimit politik të UÇK-së ishte në një mënyrë apo tjetër edhe përzgjedhje e diplomatëve perëndimorë të shtyrë nga diplomacia anglo – amerikane që filloi të bashkëpunojë në të mirë të paqes në Kosovë.

Në tetor të vitit 1998, amerikanët në mesin e shumë partnerëve për të arritur paqen në Kosovë e trajtonin edhe bashkëpunimin me UÇK-në si faktori më i rëndësishëm për një marrëveshje paqësore për Kosovën. Këtë e dëshmojnë shumë shkresa dhe dokumente të kohës të bëra nga zyrtarë të qeverive të kohës, e të cilat i disponoj po ashtu.

Sot, pas këtyre viteve organizimi politik e ushtarak që arriti dhe detyroi disa diplomaci të fjetura të organizojnë Konferencë ndërkombëtare për Kosovën, UÇK të quhet ndërmarrje kriminale është turp

Prof. dr. Lulzim Nika

Të nderuar bashkombas,

Të dashur vëllezër e motra vatranë,

Më lejoni që në emrin tim personal, të familjes sime, të Federatës Pan –Shqiptare të Amerikës VATRA dhe të gazetës DIELLI, t’ju uroj: Gëzuar e Përshumëvjet Krishtlindjen dhe Vitin e Ri 2024.

Kaluam një vit të shkëlqyer me plot sfida e arritje. Këtë vit ishim më afër Kosovës, Shqipërisë, trojeve etnike e komunitetit tonë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Vizita e Vatrës në Selinë e Shenjtë, Vatikan, pritje – përcjelljet e Presidentëve, Kryeministrave, Kryeparlamentarëve, Ministrave, Kryebashkiakëve, politikanëve e patriotëve nga Shqipëria, Kosova, e trojet etnike e kthyen Vatrën në një “Seli të Shenjtë” të shqiptarizmës në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Të dashur vëllezër e motra:

Përzëmërsisht uroj për ju e familjet tuaja çdo bekim, sukses, paqe dhe mirësi në këtë Krishtlindje e Vit të Ri. Lindja e Krishtit është një festë e madhe e cila na kujton të jemi më solidarë, më të bashkuar dhe më të dashur me njëri-tjetrin. Si Vatranë dhe shqiptaro-amerikanë në vitin e ri që po vjen, lutemi dhe do të punojmë për mirëqënien e çdo shqiptari kudo ku vepron, jeton e punon; Shqipëri, Kosovë, Trojet Etnike e kudo flitet, gëzohet dhe festohet shqip. Në këtë Vit të Ri uroj të kemi më shumë gëzim për të festuar e sa më shumë shpresë për mirëqënie e zhvillim si Vatër e komunitet shqiptar. Uroj të kemi sa më shumë ditë të lumtura, të bekuara e më të begata për shqiptarët në çdo cep të globit.

Fuqia hyjnore i udhëheqtë hapat tanë dhe ndriçoftë mendjet e zemrat e atyre që e kanë humbur rrugën, logjikën dhe moralin.

Uroj dhe lutem për paqe, për besim dhe lumturi në familjen e çdo shqiptari. Begatia, gëzimi, lumturia, dashuria dhe bekimi i madhit Zot mbretëroftë në çdo vatër të familjeve shqiptare.

GËZUAR

Zoti i bekoftë shqiptarët, Shqipërinë, Kosovën, Shtetet e Bashkuara të Amerikës, miqtë dhe aleatët e kombit tonë.

Më gëzim dhe lumturi për ju

Kryetari i VATRËS

Elmi BERISHA

New York, 24 Dhjetor 2023

diasporashqiptare.al/

Këshilli i ri Koordinues i Diasporës pati mbledhjen e tij të parë më datë 18 Dhjetor 2023. Gjatë këtij takimi u zgjodhën strukturat e reja të këtij këshilli si dhe u prezantuan anëtaret e rinj pas përfundimit të mandatit të parë. Për këtë mandat të dytë, rizgjidhet kryetar Mark Gjonaj, përfaqësues i komunitetit shqiptar në SHBA, nën kryetare Anxhela Paparizo, përfaqësuese e komunitetit shqiptar në Kanada dhe sekretare Ira Londo përfaqësuese e komunitetit shqiptar në Greqi

***

Deklaratë e plotë për Shtyp e KKD

Dita Kombëtare e Diasporës mbledh Këshillin Koordinues të Diasporës me kryesi të re

Në kuadër të Ditës Kombëtare të Diasporës dhe Ditës Ndërkombëtare të Emigrantëve më 18 dhjetor, u zhvillua mbledhja e Këshillit Koordinues të Diasporës, ku këtë herë ka përkuar edhe me mandatin e dytë të këtij këshilli.

Me pjesëmarrje nga qeveria shqiptare dhe institucionet mbështetëse, diskutimet e gjata janë mbyllur me shumë pozitivitet e vullnet të palëkundur për rienergjizimin e organeve të Diasporës, me zgjidhjen dhe realizimin e çështjeve të rëndësishme.

Mbledhja u hap nga Kryetari i Këshillit, z. Mark Gjonaj, i cili duke i uruar suksese anëtarëve të zgjedhur për herë të parë, u ndal tek rëndësia e diasporës shqiptare në fusha të ndryshme të vendit dhe angazhimin që duhet të kenë anëtarët e këtij Këshilli në forcimin e marrëdhënieve të Diasporës me institucionet shtetërore shqiptare.

Të pranishëm në mbledhje Ministri për Evropën dhe Punët e Jashtme, z. Igli Hasani, zv/ministre për Evropën dhe Punët e Jashtme, znj. Artemis Malo dhe Zv/ministrin për Evropën dhe Punët e Jashtme, z.Besart Kadia. Ministri Igli Hasani ka falënderuar anëtarët duke theksuar se “Këshilli synon mbrojtjen dhe forcimin e marrëdhënieve me diasporën shqiptare si dhe i siguroi ata për mbështetjen e plotë në veprimtarinë e tyre”.

Ministrja e Kulturës, znj. Elva Margariti, në fjalën e saj prezantoi projektet dhe angazhimin që ka kjo ministri për diasporën shqiptare.

Lavdrim Krrashi, Kryetar i Nënkomisionit për Diasporën dhe Migracionin, ndër të tjera u ndal në të drejtën e votës duke theksuar se ndryshimet e Kodit Zgjedhor kanë parashikuar të drejtën e diasporës për të votuar dhe si ligjvënës janë angazhuar në dhënien e kontributit në drejtim të mundësimit dhe përmirësimeve ligjore që i shërbejnë interesit të diasporës sa i takon votimit nga jashtë vendit.

Gjithashtu, pjesë e takimit ishte edhe z.Ilirian Celibashi, i cili në fjalën e tij siguroi bashkëpunimin e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve për të realizuar votën e diasporës.

Znj. Romina Kuko theksoi rëndësinë e regjistrimit të adresave të diasporës shqiptare dhe punën që po bën Ministria e Brendshme për të thjeshtuar procedurat e regjistrimit nëpërmjet portalit e-Albania.

Në pjesën e dytë anëtarët u njohën me aktivitetet e institucioneve shtetërore të diasporës si dhe diskutuan për ecurinë e mëtejshme të punës dhe funksionimin e këtij Këshilli, me qëllim krijimin e një bashkëpunimi më të afërt mes institucioneve shtetërore me komunitetet shqiptare kudo në botë.

Në pjesën e fundit janë miratuar ndryshime të rëndësishme në Rregulloren e Këshillit dhe janë zhvilluar zgjedhjet për mandatin e ri të kryesisë. Anëtarët zgjodhën si kryetar z. Mark Gjonaj, nënkryetare znj. Angela Paparizo si dhe sekretare znj. Ira Londo.

Këshilli Koordinues për Diasporën falenderon njëzëri të gjithë anëtarët dhe kryesinë e mandatit të mëparshëm për kontributin e tyre.

Anëtarët e Këshillit Koordinues për mandatin 2023-2027 janë si më poshtë:

Mark Gjonaj – Kryetar – Shtetet e Bashkuara të Amerikës

Anxhela Paparizo – Nënkryetare – Kanada

Ira Londo – Sekretare – Greqi

Anila Hyka Smorgrav – Francë

Ardian Lekaj – Holandë

Besmir Rrjolli – Itali

Brikena Muharremi – Britani e Madhe

Drita Gjongecaj – Shtetet e Bashkuara të Amerikës

Emina Cunmulaj – Shtetet e Bashkuara të Amerikës

Ermal Sulaj – Greqi

Lazim Destani – Gjermani

Mirela Mezani- Zvicër

Rosario Peta – Itali

Sezar Jakupi – Australi

Vaxhid Sejdiu – Zvicër

Mbledhja vjetore e Këshillit Koordinues të Diasporës: Perspektiva Dhe Bilanci I Një Mandati Të Vështirë

Si çdo vit më 18 dhjetor ditën kombëtare të Diasporës, Këshilli Kombëtar i Diasporë ka zhvilluar mbledhjen vjetore. Një moment bilanci ky për punën e bërë gjatë këtij viti, por edhe për rizgjedhjen e kandidatëve të rinj. Mandati i 15 të zgjedhurve të parë përfundoi. Një mandat në kohë të vështirë, tërmeti i nëntorit 2019, dy vite pandemi, shkrirja e institucionit tw ministrit tw Shtetit pwr Diasporën, pezulli administrativ dhe në fund mbyllja e mandatit. 2/3 e Këshillit të parë nuk janë më, pjesë e tij janë emra të rinj, profesionistë e aktivistë të komuniteteve që përfaqësojnë. Emra ti rinj, frymë e re, prej tyre pritet shumë!!!

Mbledhja u hap nga Kryetari i Këshillit, z. Mark Gjonaj, i cili në fjalën e tij, falenderoi anëtarët e mëparshëm të Këshillit për kontributin e tyre.

Duke i uruar mirëseardhjen anëtareve të rinj Gjonaj theksoi se Diaspora luan një rol të rëndësishëm në ruajtjen e identitetit shqiptar dhe nuk e ka harruar borxhin që e ka për tokën amë e për gjithë trojet shqiptare.

“Ajo jep kontributin në fushat e kulturës, ekonomisë dhe jetës sociale që mund të krijojmë një të ardhme më të mirë për atdheun dhe për shtetet që jetojnë tani. Diaspora nuk është eksperiment as talking points (temë diskutimi). Është një resurs që nuk është shfrytëzuar siç duhet. Ka ardhur koha që Shqipëria ta konsiderojë Diasporën si partner dhe asset. Minimumi Shqipëria duhet ti japi të drejtën e votës Diasporës që është një e drejtë themelore” tha ndër të tjera në fjalën e tij Gjonaj.

Ministri për Evropën dhe Punët e jashtme, z. Igli Hasani falënderoi anëtarët duke theksuar se Këshilli synon mbrojtjen dhe forcimin e marrëdhënieve me diasporën shqiptare si dhe i siguroi ata për mbështetjen e plotë në veprimtarinë e tyre.

“KKD-ja është instrumenti më i rëndësishëm që ka shteti shqiptar për të komunikuar dhe për të ndërtuar ura lidhëse me Diasporën dhe unë jam besimplotë që ekipi që jeni formuar aty do të dijë ta çojë përpara misionin e vet në mënyrën më të mirë.

Kjo mbledhje vjetore vjen pak jave pas samitit të diasporës i cili ishte një mundësi e jashtëzakonshme për të shkëmbyer ide konkrete mbi mënyrat se si duhet të punojmë së bashku në çdo fushë për të zgjedhuar dhe konsoliduar bashkëpunimin mes nesh” tha ai duke shtuar se “ Mesazhi që unë mora nga samiti është që Sfida qe keni përpara është vërtet e madhe sepse pavarësisht punës së madhe e shumë të mirë që është bërë në vite nga të gjithë ju në kuadër të këshillit apo në mënyrë të pavarur ne vetëm sapo kemi gërvishtur sipërfaqen e një potenciali të jashtëzakonshem dhe them se vetëm sapo kemi hedhur themelet e bashkëpunimit me Diasporën”.

Ministrja e Kulturës, znj. Elva Margariti, në fjalën e saj prezantoi projektet dhe angazhimin që ka kjo ministri për diasporën shqiptare.

Z. Lavdrim Krrashi, Kryetar i Nënkomisionit për Diasporën dhe Migracionin, ndër të tjera u ndal në të drejtën e votës duke theksuar se ndryshimet e Kodit Zgjedhor kanë parashikuar të drejtën e diasporës për të votuar dhe si ligjëvënës janë angazhuar në dhënien e kontributit në drejtim të mundësimit dhe përmirësimeve ligjore që i shërbejnë interesit të diasporës sa i takon votimit nga jashtë vendit.

Gjithashtu, pjesë e takimit ishte edhe z.Ilirian Celibashi, i cili në fjalën e tij siguroi bashkëpunimin e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve për të realizuar votën e diasporës.

Znj. Romina Kuko theksoi rëndësinë e regjistrimit të adresave të diasporës shqiptare dhe punën që po bën Ministria e Brëndshme për të thjeshtuar procedurat e regjistrimit nëpërmjet portalit e-Albania.

Në pjesën e dytë anëtarët u njohën me aktivitetet e Agjencisë Kombëtare të Diasporës, Qendrës së Botimeve për Diasporën dhe Qendrës së Studimeve dhe publikimeve për Arbëreshët.

Anëtarët e Këshillit Koordinues të Diasporës kanë ndjekur me kujdes prezantimin e gazetës Diaspora Shqiptare, punën, sfidat dhe zhvillimin e saj, si dhe impaktin që ka pasuar në Diasporë. Gazeta ka trajtuar me sukses historitë dhe çështjet e komunitetit shqiptar në botë.

Me rëndësi, nga kjo mbledhje ishte miratimi i ndryshimeve në Rregulloren e Këshillit dhe zgjedhja e drejtuesve të tij. Anëtarët zgjodhën si kryetar z. Mark Gjonaj, nënkryetare znj. Angela Paparizo si dhe sekretare znj. Ira Londo.

Fjala e plotë e kryetarit të KKD Mark Gjonaj.

Gëzuar ditën e Diasporës

Kanë kaluar 4 vjet që kur është formuar KKD. Gjatë kësaj kohe kemi kaluar më të vështirat, dy vjet të paimagjinueshëm të pandemisë, një tërmet dhe ndryshimet e strukturave të KKD-së. Një periudhë që ka pikëpyetje dhe është çudi që ekziston akoma KKD sot. Po marr këtë minutë që të nderoj ish antarët themelues të KKD-së. Po e filloj me ish kryeministrin dhe ministrin e Diasporës z. Pandeli Majko, Ardian Radovicka, Adriana Bejko, Bashkim Beqiri, Endri Hatillari, Gazmend Kapllani, Namik Shabani, Visar Tasimi, Sokrat Sina. Një falenderim i madh për shërbimin e tyre dhe ditët e panumërta që kanë dedikuar për çështjen e KKD-së. Për vullnetin e tyre që e kanë mbajtur KKD-në me zor. Që kanë qenë zëri i lartë për diasporën. Kanë bërë sakrifica dhe kanë dhënë kontribut vetëm për interes të mërgimtarëve dhe fëmijët e tyre që kanë lindur në tokë të huaj. Një falenderim për Anila Hykën, Brikena Muharremi, Ardian Lekaj, Rosario Petën dhe Lazim Destanin që po vazhdojnë mandatin e dytë në KKD. Do të përshëndes anëtarët e rinj të KKD-së. Familja është shtuar. Emina Çunmulaj nga SHBA, Drita Gjongecaj nga SHBA, Sezar Jakupi nga Australia, Ira Londo dhe Ermal Sulaj nga Greqia, Mirela Mezani nga Zvicra, Anxhela Paparizo nga Kanadaja, Besmir Rrjolli nga Italia, Vaxhid Sejdiu nga Zvicra. I falenderoj sepse për një muaj është e dyta herë që po vijnë në tokën amë që po i lënë familjet, kohën e punën që të japin kontributin e tyre të jashtëzakonshëm. Falenderimet më të mëdha për meritat e tyre.

Historia e Shqipërisë është shqiptari vet që përfaqëson shqiptarët brenda dhe jashtë kufijve të Shqipërisë, në Kosovë në Mal të Zi në Maqedoninë e Veriut, Çamëri, Luginën e Preshevës edhe vet Diasporë.

Edhe pse gjeografia na ndan edhe kufijtë na ndajnë nëpër shtete është kultura, historia, gjuha dhe dashuria për kombin tonë që na bashkon, e që gjithë zemrat e shqiptarëve rrahin njëlloj kudo që janë në botë.

Diaspora luan një rol të rëndësishëm në ruajtjen e identitetit shqiptar dhe nuk e ka harruar borxhin që e ka për tokën amë e për gjithë trojet shqiptare. Që jep kontributin në fushat e kulturës, ekonomisë dhe jetës sociale që mund të krijojmë një të ardhme më të mirë për atdheun dhe për shtetet që jetojnë tani. Diaspora nuk është eksperiment as talking points (temë diskutimi).

Është një resurs që nuk është shfrytëzuar siç duhet.

Ka ardhur koha që Shqipëria ta konsiderojë diasporën si partner dhe aset.

Shteti ynë duhet të mbrojë, të investojë në Diasporë në të drejtat e tyre. Jo vetëm me fjalë por me vepra. Minimumi Shqipëria duhet ti japi të drejtën e votës Diasporës që është një e drejtë themelore.

Jam mëse i gëzuar dhe i kënaqur me anëtarët e KKD-së dhe me ministrin Hasani bashke me institucionet që plotësojnë KKD-në. Jemi partnerë, kemi një energji, një vullnet që është një urë lidhëse me diasporën dhe me linjën tonë. Dhe që kemi punuar për të mirën e kombit tonë. Ai që nuk e do kombin nuk e do as zotin as vetveten. Le të përveshim mëngët sepse puna qe pret ta bëjmë së bashku do të flasë vet. FALEMINDERIT

Instalimi i ideologjisë komuniste në Shqipëri nga nëntori i vitit 1944 ishte me pasoja të mëdha shoqërore e kombëtare, sepse u anatemuan figura të rëndësishme kulturore e kombëtare, me të vetmin shkak se nuk ishin të përshtatshëm sipas kursit ideologjik të pushtetit komunist në Shqipëri.

Në gamën e gjerë të tyre personaliteteve bënë pjesë edhe poeti kombëtar Gjergj Fishta, i cili ishte i anatemuar për pushtetin ku i është ndaluar emri dhe veprat e tia deri në vitin 1991, kur ra ideologjia e kuqe dhe u aplikua pluralizmi politik. Ndërsa nga ajo kohë kemi të bëjmë me kohën e rishkrimit përkatësisht të rileximit të historisë që është obligim qytetar e kombëtar, për të kuptuar realitetin pa qasje ideologjike si kudo në botën demokratike.

Nail Draga

Ndonëse në lidhje me botimin veprave të Gj.Fishtës janë përpjekur individë apo botues të ndryshëm, në nivel kombëtar dallohet Enti Botues”Gjergj Fishta” në Lezhë udhëhequr nga Frano Kulli. Ai deri më tash ka botuar kompletin e veprave të Fishtës në dhjetë vëllime(2001-2012), duke sfiduar institucionet shtetërore dhe botues të ndryshëm në vend. Një veprim i tillë dëshmon pasionin dhe qasjen profesionale ndaj Fishtës dhe krijimtarisë së tij. Ndërsa në botimin me të fundit me titull Fishta, rileximi në kohën e lirisë, F.Kulli paraqet përmbledhje të eseve qe ia ka kushtuar kësaj figure poliedrike të kulturës kombëtare shqiptare.

Miti i shqiptarëve

Duke vlerësuar lartë epitetin e “poetit kombëtar” për Gj.Fishtën, autori thekson se në gjallje të tij qe krijuar një mit, por me pas është sulmuar, dënuar e rrëzuar, duke ia ndaluar vepren dhe emrin, duke ia dhunuar varrin dhe tretur eshtrat në lum qe ishte veprim kriminal i diktaturës në Shqipëri. Një veprim i tillë kishte motive politike sepse për pushtetarët e rinjë

veprimtaria e Fishtës ishte jashtë kursit të tyre ideologjk, ku veçohej kryevepra epike “Lahuta e Malcis”. Eshtë pikërisht veprimtaria e tij letrare me bazament kombëtar duke u vlerësuar lartë në shoqërinë shqiptare të kohës. Pikërisht një vlerësim i tillë duke u bërë mit për shqiptarët si brenda dhe jashtë Shqipërisë, ishte pengesë për pushtetin e ri të diktaturës, sepse ata mendonin se çdo gjë fillon me ta, duke tentuar të eliminojnë këtë personalitet kombëtarë. Por, ishte e kotë sepse Fisha ishte bërë pjesë e vetëdjës popullore të shqiptarët si asnjë poet tjetër, që lexohej e deklamohej në heshtje si askush tjetër ne kohën e lirisë së munguar!

Refuzimi i Fishtës në kohën e lirisë fatkeqësisht është duke ndodhur nga institucionet arsimore, sepse ai është shumë pak i pranishëm si në shkollat fillore dhe të mesme. Një refuzim i tillë nuk mund të arsyetohet me asgjë, sepse ai ishte dhe ka mbetur poet kombëtar, pavarësisht qendrimit të atyre qe përgatisin kurrikulat arsimore. E tërë veprimtaria e tij letare,intelektuale, publicistike, eseistike etj., dëshmon qartë se ai si rrallë kush sa ishte në të gjallë u quajt poet kombëtar, ndërsa të gjithë ata individë të ndryshëm, qofshin shkrimtarë apo të tjerë, qe përpiqen të ulin autoritetin e tij në kohën kur ishte anëtar i Akademisë së Italisë, dëshmojnë se ende jetojnë me paragjykime dhe me mentalitetin e së shkuarës, sepse çdo qasje duhet të analizohet në kontekstin e kohës.

Pushtetarët nuk janë Shqipnia

Nëse trajtojmë bindjet politike te Fishtës si deputet në Kuvendin e Shqipërisë(6 qershor 1921) del qartë se është shpalosur figura e demokratit, vizionarit, atdhetarit dhe kundërshtarë i njerëzve me ndërgjegje kombëtare të përlyer e sidomos të shpërdoruesve te të drejtave të popullit. Pikërisht duke qenë i tillë, ai ishte kundër politikanëve oportunistë qe kërkonin ta shfrytëzonin Shqipërinë për të marrë ofiqe, për tu pasuruar nëpërmjet korrupsionit, madje kërkonin ta identifikonin shtetin me veten e tyre, ku ka mbetur proverbiale thënia e tij se “njerëzit e shtetit s´ janë Shqipnia”.

Duke qenë se u dallua për oratorinë dhe zotësinë e tij Gj.Fishta, në fillim u zgjodh anëtar e më vonë President i Komisionit të Buxhetit të Shtetit, më pas anëtar i Komisionit të Arsimit dhe në muajin gusht po të atij viti u zgjodh Nënkryetar i Parlamentit në vend të H.Kadriut, i cili dha dorëheqjen nga ky post.

Gjatë kësaj kohe janë të përmenduar fjalimet e zjarrta të Fishtës qe mbajti për arsimin, ekonominë, lirinë e shkollave profesionale, për të cilat interesohej me të gjitha kapacitetet, sepse edhe shkolla e tij ”Collegium Illyricum”(Kolegji Ilirikum) bënte në këtë kategori.

Duhet cekur se nga disa këto fjalime Fishta i kushtoj rëndësi të veçantë problemeve me të colat përballeshin shqiptarët e mbetur jashtë kufiojve të Shqipërisë së vitit 1913, dhe në veçanti për shqiptarët e Kosovës.

Në sajë të qendrimit, takimeve në konferenca e fjalimeve publike dhe shkrimeve në revista të ndryshme Fishta tashme ishte bërë një personalitet publik i veçantë jo vetëm në qytetin e Shkodrës por për tërë Shqipërinë. Në të gjitha qeveritë shqiptare prej vitit 1912 e deri sa vdiq, ai ishte përfaqësuesi i vërtetë i shqiptarit, në mbrojtje të drejtave të popullit shqiptar.

Fishta për intelektualin

Me këtë rast dua te theksoj se në trajtimin e semantikës të termit intelektual, nga të gjithë autorët të cilët i kam konsultuar për këtë çështje, unë jam për përcaktuar për Fishtën. Ai është me i qartë se askush tjetër për të definuar semantikën e intelektualit, duke e përkufizuar se “ai duhet të jetë prezent në kohën e vet, në kohën e të tjerëve që do të vijnë më pas , e të qenit prezent do të thot të kesh kurajon të thuash të vërtetën ku dhe kur duhet, haptazi e ballazi, sado e idhët që të jetë, sado tragjike, sado e papëlqyeshme për veshët e të tjerëve”! Nuk ka dilemë se të tillë mund të jenë personat e përgatitur, jo oportunist dhe të guximshëm, për të reaguar në momente të caktuara.

Model për kohën e tij

Me këtë rast duhet të cekim për opinion e gjerë qendrimin e tij intelektual e kombëtar në Kongresin e Manastirit më 14 nëntor 1908 duke theksuar: „Vëllezër , nuk kam ardhur këtu që të mbroj asnjë alfabet, por që të gjithë së bashku, të krijojmë një alfabet të përbashkët. Jemi këtu jo për t´u përçarë, por për t´u bashkuar“ dhe në fund të fjalëve, siç kanë shënuar dëshmitarët okularë, në foltore kishte një përqafim me lot në sy nga kleriku musliman Ibrahim efendiu.

Ishte ky një shembull tipik i tolerancës e mirëkuptimit kur janë në pyetje interesat tona të përgjithshme kombëtare. Një shembull i tillë duhet të jetë moto për të gjithë ne, kur janë në pyetje interesat tona të përgjithshme, duhet lënë anash ato personale, klanore e partiake, sepse nga e kaluara e përbashkët, është koha e fundit që për çështje madhore të jemi të bashkuar. Dhe për diçka të tillë mund të vendosin vetëm individet e pajisur me etikë politike, karakter, tolerancë e vizion intelektual.

Rileximi si obligim

Botimin e këtij libri eseistik, nuk duhet vlerësuar nga numri i faqeve por nga mesazhi qe përcjellë të lexuesi i pasionuar dhe opinioni i gjerë. Ne këtë aspekt vetëm titulli i tij është i mjaftueshëm për të obliguar për ta lexuar Fishtën, sepse rileximi mbetet obligim qytetar për të kuptuar të kaluarën moniste në kohën e lirisë.

Ndërsa çdo shmangie nga individë të ndryshëm ne këtë aspekt, do të arsyetonte kohën e diktaturës, përkatësisht mungesën e lirisë, sepse qasja ideologjike për shqiptarët ka pasur pasoja të mëdha kombëtare e shoqërore.

Përfundimisht e them pa hezitim se te gjithë kemi nevojë për rileximin e Fishtës në kohën e lirisë, çështje e cila mbetet e hapur, sepse personalitetet e tilla kombëtare si Fishta vazhdojnë të mbesin motivues për studiues të ndryshëm, tash dhe në të ardhmën.

(Dhjetor 2023).