Faton Bislimi/

Prej më shumë se dhjetë seancash, Kuvendi i Republikës së Kosovës nuk po arrin të konstituohet. Kjo është më shumë se dështim institucional – është një krizë e rëndë politike, morale dhe tashmë edhe e besimit qytetar. E paimagjinueshme në një demokraci që synon konsolidimin.

Deputetët, të zgjedhurit e popullit, që kanë për obligim kushtetues, detyrim politik dhe mbi të gjitha barrë morale për të ofruar zgjidhje, janë bërë pengesë e procesit demokratik. Dy taborre politike janë ngulitur në qëndrime që më shumë burojnë nga inatet e egos dhe interesat e ngushta partiake sesa nga përkushtimi ndaj shtetit dhe qytetarëve.

Njëra palë ngulë këmbë në të drejtën kushtetuese për të propozuar kryetarin e Kuvendit. Pala tjetër, në të drejtën për të votuar kundër apo për të abstenuar. Por askush nuk merr përgjegjësinë për të gjetur zgjidhje. Asnjëra palë nuk ka numrat për të ecur vetë – të dyja kanë, megjithatë, fuqinë për të bllokuar.

Ky nuk është më një ngërç politik – ky është abuzim. Abuzim me votën e qytetarit. Abuzim me mandatin. Keqpërdorim i funksionit publik. Qoftë me vetëdije apo jo, kjo sjellje përbën dëm të drejtëpërdrejtë ndaj interesit të shtetit të Kosovës dhe ndaj themeleve të saj institucionale.

Nuk jam jurist, por besoj se ekziston bazë ligjore që, kur dikush e keqpërdor pozitën që ka, t’i ndalohet ushtrimi i asaj pozite. Në çdo vend demokratik, abuzimi me pozitën publike bartë pasoja, përfshirë përjashtimin apo ndalimin nga funksionet e tilla, dhe kjo do duhej të vlente edhe për të gjithë deputetët!

Është koha që ky precedent të trajtohet seriozisht. Nëse për dhjetë herë me radhë dështon përmbushja e detyrës më bazike – konstituimi i Kuvendit – atëherë problemi nuk është tek procedurat, por tek vullneti. Tek përgjegjësia që mungon. Dhe për këtë, përgjegjësia duhet të jetë reale: politike, morale dhe ligjore.

Kosova ka nevojë për udhëheqje të përgjegjshme, jo për bllokadë të qëllimshme. Ka nevojë për dialog e zgjidhje, jo për grindje sterile. Ka nevojë për përfaqësues që punojnë për shtetin, jo për partinë apo vetveten.

Zgjedhjet nuk janë një çlirim nga përgjegjësia – janë vetëm fillimi i saj. Dhe kur kjo përgjegjësi nuk përmbushet, atëherë populli dhe drejtësia duhet të veprojnë.

Federata Pan-Shqiptare e Amerikës Vatra në bashkëpunim me Qendrën Kulturore “Nënë Tereza” të Kishës Katolike “Zoja e Shkodrës” do të promovojë librin “Kryqtari i Fundit” të diplomatit Virgjil Kule.

Promovimi zhvillohet ditën e Shtunë më 3 Maj 2025 ora 11 Am në Qendrën Kulturore “Nënë Tereza” të Kishës Katolike “Zoja e Shkodrës” në adresën:

361 W Hartsdale Ave, Hartsdale, NY 10530.

Kumtuesit në promovim:

Dr. Elmi Berisha

Frank Shkreli

Gjekë Gjonlekaj

Dr. Iris Halili

Dr.Paulin Marku

Dr. Afrim Shabani

Akri Çipa

Virgjil Kule

Moderimi: Sokol Paja

Ju mirëpresim.

(Sot, në 35 vjetorin e tubimit madhështor te Verrat e Llukës)

Shkruan: Myrvete Dreshaj-Baliu

Gojëtaria ose komunikimi gojor moshën e ka të njëkohshme me thirrjet kushtrimtare dhe bartjen e lajmit me kasnec dhe sigurisht shumë me të madhe se sa letrat postare me shkrim, e mos të themi për komunikimin me telefon, me e-mail, pastaj komunikimin në facebook, dhe me metoda të tjera ku komunikohet jo vetëm me fjalë, por edhe me pamje. E megjithatë ajo vazhdon ta ruajë fuqinë, si forma e komunikimit më njerëzor, shekuj e mijëvjeçarë më radhë. Dhe kur këtë peshë të komunikimit gojor, ia vendosim një personaliteti të madh të kulturës dhe të shkencës shqiptare, një veprimtari të shquar të çështjes kombëtare, si Profesor Anton Çettës, ajo vazhdon të reflektojë ende si një ndër format më të përsosura komunikuese.

Është e lehtë gjetja e mënyrës së komunikimit me intelektualë, artistë e shkrimtarë të njohur, ku format e komunikimit janë nga me të ndryshmet dhe ku format poetike të të shprehurit artistik e krijues e gjejnë vendin kryesor. Por është vështirë të gjesh komunikimin e duhur, pa fjalime të gjata e ligjërata të shkruara, me të gjitha shtresat shoqërore e sociale dhe t’i bësh për vete me forcën e fjalës tënde që të gjithë, siç arrinte Profesor Anton Çetta.

Në fjalën time dua të sjellë vetëm një aktivitet historik, ku gojëtaria e Profesor Anton Çettës kishte rol vendimtar, e kjo është Lëvizja e Pajtimit të Gjaqeve. 

Prej veprave të lexuara kishim kuptuar dhe mësuar se “të gjitha lëvizjet ideologjike, fetare, nacionale, kulturore, letrare apo filozofike, të gjitha idetë e mëdha shkencore kanë pasur gojëtarët e tyre, që i kanë mbrojtur, përhapur dhe popullarizuar ato (R. Qosja), ndërsa prej përvojës së vogël në Lëvizjen ilegale për çlirim të Kosovës dhe prej fjalëve tona mbrojtëse para gjyqeve serbe, e kishim kuptuar se sa e rëndësishme dhe se sa me ndikim në sjelljen dhe në jetën shoqërore ishte gojëtaria, dhe madje sa ndikim kishin gojëtarët e afirmuar në jetën tonë.

Në qoftë se të gjitha lëvizjet filozofike, fetare, politike dhe kulturore kishin përfaqësuesit e saj me ndikim, e këta përgjithësisht ishin gojëtarët më të mirë të këtyre Lëvizjeve, ishte e kuptueshme që edhe Lëvizja e Pajtimit të Gjaqeve duhej të kishte prijësin e saj, i cili më parë se sa trim, shkencëtar apo politikan, duhej të ishte gojëtar. 

Në punën tonë prej nismëtarësh të Lëvizjes së Pajtimit të Gjaqeve, ndonëse të një moshe të re, nuk na mungonte guximi i shfaqjes së mendimit, por na mungonte gojëtaria e artikulimit të atyre mendimeve. Kur ne i trokitëm për herë të parë në derë Profesor Antonit (janar 1990) dhe i treguam për misionin tonë, befasia i shihej në sytë e tij, por edhe krenaria për ne dhe punën tonë. Për kohën duhej guxim dhe vendosmëri e pamohueshme për të na përkrahur.

E kush dinte më mirë se Profesor Anton Çetta që faljen e gjakut ta kërkonte në emër të dëshmorëve, të gjakut të tyre, në emër të popullit, të flamurit, të rinisë, në emër të unitetit kombëtar. E kush tjetër dinte më mirë se Profesor Anton Çetta që të gjykonte dhe të prekte në shpirtin e falësve me moton që e krijuam ato ditë të fillimit të Aksionit të Pajtimit, se: Kur na vrasin të tjerët, ne të mos i hapim varre vetvetes, që 32 të vrarët nga terrori shtetëror serb t’i ringjallim duke i falur 32 gjaqe, duke i lenë të pahapura 32 varre të reja dhe se Plagët që na i shkaktojnë të tjerët të mos na duken më të lehta se plagët që i shkaktojmë vetvetes. Ishte gjetja e mënyrës së interpretimit të kësaj motoje dhe prekja e kujdesshme në plagën e dhimbshme të tyre, ajo që u jepte forcë të magjishme të hasmuarve të deridjeshëm, që pa urrejtjen e mëparshme, t’ia shtrinin dorën e pajtimit njeri-tjetrit.

Kjo është arsyeja pse kërkesën tonë për përkrahje dhe ndihmë nuk mund ta kërkonim tek bartësit e partive politike të sapo themeluara, tek gojëtarët e tribunave të hapura ndër protesta, as te gojëtarët e mendimit politik të kohës në hapësirën akademike, por tek Profesor Anton Çetta, bardi shumëvjeçar i kërkimeve etno-folklorike në Kosovë, tek ai që përvojën e tij në ato mjedise, ku shekuj me radhë kishin bartur forma të ndryshme të organizimeve, pra, edhe të pajtimit të gjaqeve, dinte ta artikulonte me urtësi e mençuri dhe ta bartte qëllimin tek shpirti i këtyre njerëzve.

Gojëtari ynë ishte njohës i devotshëm i Kanunit dhe i ndryshimeve të tij nga njëra krahinë etnografike në tjetrën, si dhe i modifikimit të tij në zonat urbane, ishte njohës i thellë i etnopsikologjisë së popullit të tij, i guximshëm përballë pengesave policore, me të cilat ndesheshim çdo ditë dhe i kujdesshëm e i durueshëm përballë sfidave që paraqisnin rastet e veçanta, me të cilat ndesheshim nga njëra familje tek tjetra.

Në gojëtari përgjithësisht “funksionet e të folurit janë jo konceptime idesh, por konceptualizime realitetesh sociologjike, psikologjike, filozofike e gjuhësore” (E. Krasniqi), prandaj në mjediset ku organizoheshim ne Profesor Anton Çeta ishte përfaqësuesi i gjendjeve shpirtërore të familjeve të hasmëruara dhe bartësi i synimeve tona. Mendimi i tij ishte shprehshmëri e shkallës së intensitetit kulturor dhe i rrafsheve të interferimeve shoqërore, në funksion të kërkuesit në njërën anë dhe të falësit, në anën tjetër.

Çështja e transponimit të mendimit dhe kërkesës në odë, ose të folurit në odë, ngërthente në vete tërë sistemin logjik e filozofik të komunikimit në etno-psikologjinë tonë. Në mjetet shprehëse të udhëheqësit të Lëvizjes së Pajtimit, që nga përshëndetjet gjer te lamtumirat, vetvetiu implikohej e gjithë njohja e sistemit shenjëzues gjuhësor në rrafshin krahinor dhe urban. Zbërthimi i kuptimeve të shtresëzuara dhe përdorimi i rregullave të caktuara në komunikimin e Profesorit tonë bënin që qasjet në të folur të jenë të pranueshme, të qarta e të vetnënkuptueshme edhe për dëgjuesit e bashkëfolësit që kishim përpara.

Gojëtaria e tij nuk kishte të bënte aspak me mënyrën se si ne e manifestonim qëndrimin tonë, madje as me tonin (kur e kur të ngritur) të artikulimit të kërkesave tona, as me theksin shpesh të pakontrolluar të synimeve tona, as me fjalësin shpesh të pakuptueshëm të shprehjeve tona; përkundrazi ai shquhej me mendimin e përvojës së vjelë për më shumë se katër dekada në teren, me koherencën e diskutimit dhe komunikimit në odë, me gërshetimin e filozofisë së odave dhe dijes intelektuale e shkencore, me lehtësinë e durimit, si dhe me besnikërinë e qartësinë e mendimit. Përtej këtyre, ai në biseda me të tjerët dhe në media, pa kompleksin që më vonë do ta manifestojnë të tjerët, theksonte: “Këtë punë të mirë dhe të mbarë e filloi rinia e Pejës”.

Nga këndvështrimi kontrastiv i rrafsheve të komunikimit, funksionet e të folurit në odë në gojëtarinë e Anton Çetës kishin edhe vlerën e bartësit të edukimit, rolin përafrues, bashkues e drejtues dhe përmasat shprehëse e përmbuluese të një institucioni autonom e afirmativ, të cilin tashmë e kishte krijuar Aksioni i Pajtimit të Gjaqeve.

Në këtë rrafsh, unë identifikova këtu vetëm gojëtarinë e Profesor Anton Çettës gjatë Lëvizjes së Pajtimit të Gjaqeve, ku roli i tij ishte i pazëvendësueshëm. Format e tjera të kontributit të tij në fushë të gojëtarisë sigurisht do të donin një qasje dhe një trajtesë tjetër.

Hysen S.Dizdari/

Më 21 shtator 2014 Papa Françeskut  vizitoi, Shqipëri.

Posta Shqiptare më 21 shtator 2014, për të nderuar vizitën e Papa Françeskut  në Shqipëri , vuri në qarkullim një emision me  pullë postare, kushtuar vizitës së Papa Françeskut në Shqipëri. 

Ky emisioni u titulluar “Papa Françesku në Shqipëri” përbëhet nga një pullë me portretin e Papa Franceskut dhe në sfond ka të vendosur pamjen e monumentit të Gjergj Kastriotit – Skënderbeut, i cili është i vendosur në qendër të Tiranës. 

Vizita e Papa Françeskut në Shqipëri, më 21 shtator 2014, shënon një ngjarje historike me rëndësi të madhe kombëtare dhe ndërkombëtare, sepse kjo datë e stampuar mbi këtë pullë shënon vizitën e parë në Europë të Papa Françeskut. Për Shqipërinë kjo vizitë ka rëndësi të madhe kombëtare, sepse Papa Françesku i kushtoi tërë forcën dhe energjitë e tij ringjalljes së shpresës dhe besimit te Zoti duke u lutur për kombin shqiptar, për atdheun e Gjergj Kastriotit – Skënderbeut dhe të humanistes të madhe shqiptare, Nënë Terezën. 

Papa Françesku, duke iu drejtuar të pranishmëve në mitingum madhështor i cili u organizua në Tiranë me këtë rast, theksoi:

 “Erdha për t’ju inkurajuar që të rritet shpresa brenda dhe mes jush. Uroj që shqiponja që keni në flamurin tuaj të mbajë gjithmonë shpresën te Zoti që nuk zhgënjen e që qëndron pranë në momente të vështira”.

 Ky emision, sipas të dhënave që jep Posta Shqiptare, u shtyp në një tirazh  filatelik: 3 800 seri; në tirazh shërbimi postar: 5 000 pulla (100-lekëshe), si dhe zarfet FDC në tirazh: 200 copë.

Me  19 Nëntor 2018, me rastin e 550-vjetorit të vdekjes së Gjergj Kastriotit – Skënderbeut,  u organizua nga ambasada e Shqipërisë në Selinë e Shenjtë,  një pritje nga Papa Françesku ku vëri në dukje bëmat e Gjergj Kastriotit, Papa duke  ngritur  lart popullin shqiptar, theksoi:

“Shqipëria, tokë me histori të lashtë e të lavdishme, është pjesë përbërëse e Evropës dhe përmes traditave të saj më fisnike e më jetësore dokumenton zanafillën e vetë qytetërimit të saj. Sot, kujtojmë e kremtojmë Gjergj Kastriotin Skënderbeun, bir heroik i një populli të fortë e bujar, që mbrojti me guxim vlerat shpirtërore dhe emrin e krishterë, aq sa të meritonte titullin “Athleta Christi”. 

Me veprat e tij, farkëtoi identitetin kulturor shqiptar, duke u bërë simbol i padiskutueshëm lidhjeje dhe bashkimi kombëtar, si edhe interpretues në nivelin më të lartë i vlerave të besnikërisë së ndershme ndaj impenjimeve të ndërmarra lirisht.Rëndësia e veçantë e figurës dhe e veprës së Kastriotit përfaqësohet mirë në flamurin tuaj, me shqiponjën e zezë dykrenore në sfodin e kuq, bërë sipas stemës së heroit. Pak herë në histori, një individ i vetëm ka arritur t’i mishërojë kaq qartë e kaq gjerësisht virtytet e një populli, deri në atë pikë sa është e vështirë t’i kuptohet shpirti, pa u ndalur e pa marrë parasysh parimet dhe vlerat, që e frymëzuan atë personazh të veçantë.”

Literatura:

1-www.vaticannews.va-date 21Shtator 2014

2-www.shqiptarja.com – date 19 Mars 2019.

3-www.panorama.al- date 21 Shtatore 2014

4-Katalogu –Michel-2024

5-Katalogu –Gimjani-2017

April 27, 2025
Honorable Milojko Spajić
Prime Minister of Montenegro
Karadjordjeva bb
Podgorica, Montenegro

Subject: UAE Agreements Impacting Velika Plaža: Transparency, Minority Rights, and EU Compliance concerns

Honorable Prime Minister Spajić,

We, the members of the Albanian American community, who maintain deep personal and historical connections to Montenegro—especially to Ulqin/Ulcinj—are writing to express our serious concerns regarding the recent adoption by the Montenegrin Parliament of two controversial agreements with the United Arab Emirates (UAE). These agreements pave the way for the development of Ulcinj’s Velika Plaza (Great Beach), a large-scale project that has already sparked significant public outrage.
While we support the development of this region by the state or through foreign direct investments (FDI), the current proceedings, which are being conducted hastily and lack vital transparency, violating both domestic and international laws.

The process thus far has excluded the local municipal government, residents, and relevant national and international experts. These exclusions are contrary to the EU norms and undermines legal frameworks, democratic principles, and the rights of the Albanian minority. The omission of local stakeholders not only contravenes the Montenegro’s Spatial Planning Act and State Property Law, which require consultation and fair governance but also exacerbates historical challenges. Specifically, Article 64 of the 2009 Law on State Property concerning municipal holdings, as well as Ulcinj’s inequitable share in former state enterprises located within its jurisdiction further complicates the matter. These procedural shortcomings stand in stark conflict with the governance standards that Montenegro has pledged to uphold, particularly in light of its EU accession efforts.

Velika Plaža is ecologically significant on an international scale, encompassing the Ada Bojana ecosystem and Ulcinj Salina, and it holds considerable cultural value for the Albanian community. Undertaking development without stringent environmental protections and the involvement of local residents poses a threat of irreversible damage. We firmly advocate that in order to achieve long term success, any development plans must adhere to sustainability standards aligned with EU, United Nations, and UNESCO guidelines.

There are systemic issues related to the Law on Marine Resources (Morsko Dobro) that centralize coastal authority and undermine local governance, thereby marginalizing Ulcinj’s Albanian population and contravening the principle of subsidiarity. Upholding the Council of Europe’s Framework Convention for the Protection of National Minorities necessitates the active engagement of the Albanian community in decisions that affect their lives. We strongly oppose any efforts to bypass due process through “Lex Specialis” legislative shortcuts.

To address these concerns and ensure that development aligns with Montenegro’s legal and international obligations and commitments, we respectfully urge you to immediately take the following actions:
Suspend all negotiations regarding Velika Plaža until Ulcinj’s municipal government and local stakeholders are fully engaged in the decision-making process with meaningful influence.
Commission impartial and comprehensive audits to examine the project’s legal standing, environmental effects, social implications, and compliance with EU standards, ensuring that the results are publicly accessible.

Publicly reaffirm Montenegro’s and your government’s commitments to the principles of municipal autonomy, the protection of national minority rights under domestic and international laws, and the application of transparent, EU regulations to this project.
As proponents of investments, we believe that a sustainable future for the region is best achieved through transparent funding by respected international investors, in cooperation with state and local governing bodies. We committed to seeing any and all developments in Ulcinj and Montenegro succeed and avoid the many past instances where anticipated excitement turned into public disappointments.

Development should serve the long-term interests of all citizens while respecting the rule of law, environmental integrity, and cultural heritage.
We appreciate your attention to these critical matters for your constituents and look forward to your prompt response.
Sincerely,
Albanian American Cultural Foundation
aacforg@aol.com

cc: Jakov Milatovic, President of Montenegro

Signatories:

Cafo Boga, Sado Dollaku, Mark Gjonaj, Sabri Gjoni, Richard Lukaj, Nik Markola, Etrita Ibroci, Naser Cobi.

Supporter Organizations:

Federata Pan-Shqiptare e Amerikës-VATRA
Keshilli Koordinues i Diaspores-KKD
Albanian American Association Ulqini – Chicago
Albanian American Association Ulqini – New York
Albanian American Association, Inc.
Albanian American Cultural Foundation
Albanian American Humanitarian Fund “Trojet Tona”
Don Gjon Buzuku Association- Chicago
Don Gjon Buzuku Association- New York
Fondacioni Don Simon Filipaj
Fondacioni Hoti i Kujit
Fondacioni Plave Guci
Fondi Humanitar Rapsha
Germin
Lukaj Foundation
Shoqata Ana e Malit
Shoqata Atdhetare Malesia e Madhe- Michigan
Shoqata Besi
Shoqata Jehona e Malesise
Shoqata Kraja
Shoqata Koja
Shoqata Malesia e Madhe – California
Shoqata Malesia e Madhe- New York
Trieshi Humanitarian Fund