Politike – Page 593 – Dielli

Kisha “Svetog Spasa” apo e Shën Shpëtimtarit

September 23, 2016 by dgreca

Në Korpusin Universitar të Prishtinës “Hasan Prishtina”, në dekadën e dhjetë të shekullit të kaluar gjatë okupimit serb filloi të ndërtohet kompleksi i Manastirit të kishës së Shën Shpëtimtarit. Ky është një kompleks fetar me karakter politik. Kisha të tilla u ndërtuan gjatë Mbretërisë SKS, periudhës së Rankoviqit dhe së fundi edhe të Millosheviqit./

Nga Prof. Dr.sc. Fejaz Drançolli/

Trashëgimia historiko-kulturore ne territorin e Kosovës së sotme është trajtuar dhe studiuar nga autorët shqiptarë dhe të huaj në veçanti. Në lidhje me këtë çështje kemi “studime” ku mohohet ekzistimi i kulturës materiale shqiptare në këtë pjesë të territorit etnik shqiptar në disa periudha historike. Kur flitet për rëndësitë dhe vlerat historiko-kulturore, gjatë periudhës të sundimit romak, bizantin, nemanjid dhe osman, nuk tregohen bartësit e kulturave materiale. Ato, në shumë raste, përvetësohen dhe tregohen si joshqiptare. Natyrisht, këtu qëllimi është i qartë: mohimi i ekzistimit dhe i vazhdimësisë së etnisë ilire-arbërore-shqiptare, i historisë dhe i trashëgimisë etnokulturore mijëra vjeçe shqiptare. Mjerisht, edhe sot, vërehen tendenca të tilla mohuese.

Trashëgimia nën okupimin serb

Gjatë okupimit dhe riokupimit të Kosovës, nga ana e Serbisë (1912 deri më 12 qershor 1999), kultura materiale shqiptare mijëvjeçare fetare e laike, jo vetëm që mohohet e përvetësohet, por edhe digjet e rrënohet, kurse popullata shqiptare keqtrajtohet: poshtërohet, burgoset, vritet dëbohet e shpërngulet nga vatrat shekullore të tyre. Shumë kisha a kishëza u adaptuan për nevoja liturgjike ortodokse serbe të kohës apo u ndërtuan mbi themele të rrënojave dhe objekteve fetare para krishterimit të sllavëve. Për këtë nuk kemi dokumentacion të gjendjes ekzistuese të shtresave me të vjetra kulturore. Shpesh kultura materiale, trashëgimia fetare bëhet objekt i instrumentalizimit për nevojat dhe qëllimet e caktuara të politikës antishqiptare e ekspansioniste dhe të shovinizmit serb me qëllim të krijimit të një Serbie garashaniane apo “Serbie të Madhe” duke gllabëruar dhe zgjeruar në tokat shqiptare. Propaganda serbe millosheviqiane, një kohë, trumbetonte për ekzistimin e 1300 kishave ortodokse serbe në territorin e Kosovës! Duhet cekur se, në Kosovë, kemi rreth 1414 vendbanime: fshatra e qytete. Sipas kësaj del se gati në çdo fshat e qytet ekzistuaka nga një kishë serbe!!! Realiteti është krejt tjetër. Sipas dokumentacionit të Institutit të Kosovës për Mbrojtjen e Monumenteve, në territorin e Kosovës ekzistojnë 130 objekte të karakterit ortodoks, si kisha, manastire, rrënoja të kishave, objekte eremite dhe varreza.

Kishat serbe

Gjatë Mbretërisë Serbo-Kroate-Sllovene (1918/1941), në pjesët e ndryshme të Kosovës, u ndërtuan disa kisha e përmendore të dedikuar viktimave serbe të frontit të Selanikut, edhe pse nuk ka të dhëna se atyre që iu dedikuan përmendoret ishin nga Kosova. Këto objekte kulti janë kisha të tipit kryq i brendashkruar me kupola. Kishat janë me nga një anijat, e cila mbaron me absidë gjysmërrethore, në pjesën lindore. Këto ndërtime arkitekturale fetare janë të thjeshta, pa ndonjë element, që do ta veçonin kishën në aspektin artistik. Ndërtimet ishin të një tipologjie dhe u ndërtuan për kolonistët serbë e malazez, që u vendosën në pjesët e ndryshme të Kosovës.

Kisha u ndërtuan edhe pas Luftës së Dytë Botërore, kur territori i Kosovës mbeti nën Serbinë, përkatësisht ish-Jugosllavinë. Ky ndërtim i kishave, me qëllim të serbizimit të Kosovës, vazhdoi edhe gjatë kohës së Aleksandër Rankoviqit e të Sllobodan Millosheviqit. Disa prej tyre, madje, mbetën të papërfunduara. Këto kisha, të tri periudhave të përmendura, u takojnë ndërtimeve të kultit ortodoks serb. Qëllimi dihet: serbizimi i e trevave shqiptare dhe të shndërrimit të kishave në manastire. Pra, janë kisha të reja ortodokse serbe me karakter politik.

Fati i trashëgimisë

Trashëgimia etnokulturore e Kosovës kishte fatin e keq, të dyfishtë: ishte koha në dëm të trashëgimisë etnokulturore shqiptare, e cila përballohej disi dhe ishin shkatërrimet e planifikuara, në kushtet e okupimit serb, posaçërisht gjatë “realizimeve” të planifikimeve hapësinore, të planeve urbanistike të qyteteve të Kosovës e që kishin për qëllim zhbërjen e komplekseve urbane-arkitekturale, pra, ekzemplarëve të veçantë të objekteve të vjetra qytetare të banimit etj., që ishin të valorizuara dhe kishin vlera me rëndësi historike, artistike, arkitekturale, mjedisore, gjurmëve të lokaliteteve arkeologjike, gjurmëve të kulturës shqiptare, e veçmas kjo e fundit që ndodhi pas luftimeve të para në Kosovë në vitet 1998-1999 nga formacionet e policisë, të ushtrisë dhe paramilitarëve serbë.

Pasioni i rrënimit

Gjatë dekadës së fundit të mileniumit që shkoi, serbët, në mënyrë të organizuar institucionale, i rrënuan përmendoret e rilindasve, patriotëve, humanistëve e shkrimtarëve shqiptarë të vendosura në shkolla, biblioteka, sheshe e vende të tjera publike, si akte jo humane e jo civilizuese, që bien ndesh me normat morale të civilizimit bashkëkohës në kundërshtim edhe me normat ndërkombëtare për ruajtjen dhe kujdesin ndaj trashëgimisë të një populli. Një popull që më egoizëm e mbron trashëgiminë e vet e në anën tjetër e shkatërron trashëgiminë e një populli tjetër apo ndërton kisha pa nevojë vetëm e vetëm për të serbizuar vendbanimet shqiptare, nuk bën pjesë ndër popujt e qytetëruar. Kjo e cekur, pos tjerash ka të bëjë dhe është aktuale për kohën dhe ditët e sotme, konkretisht fjala është për manastirin e kishës “Svetog Spasa” a Shën Shpëtimtarit që i dedikohet Jezu Krishtit.

Manastiri “ Svetog Spasa”

Me qëllime politike, antishqiptare, antiuniversitare, antistudentore, antihumane, antinjerëzore e anti anti të tjera, në Kampusin e Universitetit të Prishtinës “Hasan Prishtina” filloi ndërtimi i kishës “Sv. Spasa” apo të Shën Shpëtimtarit, në vitin 1992. Kjo kishë ortodokse serbe, përkatësisht manastir, sepse në kuadër të kishës së dhunshme u ndërtua edhe kompleksi i konaqeve ku parashihet të jetojnë e veprojnë murgjit e murgeshat e manastirit. Sot, këto konaqe përdoren për nevojat e studentëve dhe profesorëve të Akademisë së Arteve të Bukura të Prishtinës. Me këtë, duhet kuptuar se ritualet fetare në kishë janë të përditshme dhe objektet e banimit apo konaqet janë në përdorim dhe funksion të përditshëm. Pos, kësaj, nëse kishës i lejohet funksionimi (e që për mendimit tim një gjë e tillë nuk duhet të ndodhë) atëherë do të pasojnë dhe do të ndërtohen muret rrethuese, kambana si dhe objekte përcjellëse ekonomike, bujqësore etj., për nevojat e personalitetit kishtar, murgjve e murgeshave të manastirit. Pos konaqeve të përfunduara, kisha trikonëshe e mbuluar me kube qendrore e kompleksit të manastirit nuk është përfunduar, janë kryer vetëm punët e vrazhda konstruktive-arkitektonike. Me këtë duhet kuptuar se ende kemi kohë për dislokimin e manastirit. Për dislokim duhet të sigurohet një lokacion dhe të realizohet me mjete lokale e qeveritare. Po ashtu, dihet se serbët nuk kanë nevojë për një kompleks të përmasave të tilla, në zemër të kampusit dhe në qendër të qytetit të Prishtinës. Është absurde që edhe në këtë kohë, të mbesim në mendësinë okupuese millosheviqiane.

Nëse kisha nuk rrënohet, meqë kemi dhe jepen indikacione që do të ngelë, atëherë është e udhës që ky ndërtim i dhunshëm fetar të shndërrohet në “Muze të Holokaustit”, që do të na i përkujton të bërat e regjimit të apartheidit millosheviqian dhe të bashkëpunëtorëve të tij e që disa prej tyre ende janë aktivë në politikën e sotme serbe. Duhet cekur dhe supozojmë se ndërtimi i kësaj kishe është realizuar edhe me ndihmën materiale të disa biznesmenëve kosovarë, të cilët siç duket kanë qenë të detyruar me dhunë nga krimineli serb Zhelko Razhnjatoviq – Arkan. Natyrisht, të tillët, në rrethana të okupimit dhe të politikës millosheviqiane ishin të detyruar të ndihmojnë ndërtimin e kompleksit, se përndryshe…Kompleksi i manastirit në fjalë përfshin shtatë hektarë të sipërfaqes së Kampusit të Universitetit. Kompleksi fetar në anën perëndimore kufizohet me rrugën “Agim Ramadani”, në anën lindore me Rektoratin e që i bie deri te shkallarët e pjesës së prapme të objektit. Ndërkaq, në pjesën perëndimore do të kufizohet me Fakultetin e Edukimit dhe Bibliotekën Kombëtare |Universitare, kurse në anën veriore me Fakultetin e Ekonomisë dhe të Drejtësisë. Sipas kësaj, i bie që Kampusi i Universitetit, përveç karakterit publiko-laik do të ketë edhe karakter fetar. Pra, për nga funksioni dhe ndërtimi arkitektonik do të jetë një ”mix” universitet, universitet që do të jetë sui generis për Evropën dhe më gjerë.

Të cekim se me vendim të Kuvendit të Komunës së Prishtinës nr. 011.54/75, të dt. 12 dhjetor të vitit 1975, të shpallur në “Gazetën Zyrtare të KSAK” 54/75, të dt. 30 dhjetor 1975, u aprovua Plani detaj Urbanistik i Qendrës Universitare. Në bazë të këtij plani, pos tjerash nuk lejohet të inkorporohet asnjë ndërtim që nuk i përgjigjet nevojave të kompleksit universitar. Kjo është verifikuar edhe me vendimin e Planit Urbanistik Gjeneral të qytetit të Prishtinës, deri në vitin 2000, “Gazeta Zyrtare KSAK “ 2/88. Por, pa marr parasysh, pos tjerash, vendimet e cekura, në parcelën kadastrale nr. 7090, që i takon Universitetit të Prishtinës, filloi ndërtimi i kompleksit të manastirit të kishës “Sv. Spasa”. Për këtë rast kemi edhe një padi nga Universiteti i Prishtinës në emër të Prof. Dr. Ejup Statovci, Rektorit të Universitetit, nr.1/dt. 5.I.1993. Shpresojmë që vendimet e Kuvendit të Prishtinës të zbatohen në Kampusin e Universitetit.

*(Autori i tekstit është historian i artit dhe ka punuar dyzet vite në mbrojtje të trashëgimisë historike-kulturore të Kosovës).

Prishtinë, Kisha “Sv. Spasa” në Kampusin Universitar

Normalizim në dobi të popullit të Kosovës

September 22, 2016 by dgreca

-Përfaqësuesja e BE, Apostolova shpreh pritjet se të gjitha marrëveshjet Kosovë-Serbi do zbatohen plotësisht/

-Ministrja Tahiri takon shefen e re të Zyrës së BE-së në Kosovë, Nataliya Apostolova/

PRISHTINË, 22 Shtator 2016-B.Jashari/ Shefja e Zyrës së BE-së në Kosovë njëherit Përfaqësuesja Speciale e BE-së, Nataliya Apostolova, në një takim sot me ministren për Dialog në qeverinë kosovare, Edita Tahiri, e përgëzoi për punën e saj të rëndësishme dhe theksoi rëndësinë që Bashkimi Evropian i jep Dialogut dhe normalizimit të marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë. Apostolova shprehu pritjet se të gjitha marrëveshjet do të zbatohen plotësisht, me interes parësor që të sjellin normalizim në dobi të popullit të Kosovës, si dhe për hir të bashkëpunimit rajonal dhe marrëdhënieve të mira fqinjësore.

Përfaqësuesja e BE-së, Apostolova theksoi nevojën për të përfshirë opozitën në procesin e dialogut, si dhe për t’i njoftuar më mirë qytetarët e Kosovës për të mirat që po sjell Dialogu dhe ndikimet e tij për përmirësimin e jetës së përditshme të qytetarëve.

Të dy bashkëbisedueset u pajtuan për vazhdim të bashkëpunimit me qëllim të avancimit të rrugës së Kosovës drejt përmbushjes së kritereve të kërkuara nga ana e Bashkimit Evropian, thekson njoftimi i dërguar.

Në takimin njohës, fillimisht ministrja Tahiri i uroi Apostolovas mirëseardhje në Kosovë dhe i dëshiroi suksese në detyrën e saj të re. “Do të vazhdojmë me bashkëpunimin e shkëlqyer që e kemi pasur me zyrën e BE-së për të arritur synimet e integrimit të Kosovës në Bashkimin Evropian”, tha ministrja.

Duke folur për zhvillimet e përgjithshme ajo tha se Kosova ka arritur progres në axhendën demokratike të shtetndërtimit të Kosovës si dhe në planin e subjektivitetit ndërkombëtar të Kosovës. Ministrja Tahiri theksoi përparimet për forcimin dhe konsolidimin e sovranitetit të Republikës së Kosovës si në aspektin e brendshëm edhe në atë të jashtëm, për integrimet euroatlantike të Kosovës, duke thënë se reformat evropiane të realizuara në Kosovë dhe angazhimi serioz në Dialogun e Brukselit kanë bërë që Kosova të hap një kapitull të ri në marrëdhëniet me Bashkimin Evropian me nënshkrimin e Marrëveshjes së Stabilizim Asociimit.
“Kjo marrëveshje me BE-në ka qartësuar ardhmërinë evropiane të shtetit të Kosovës dhe ne mbetemi të përkushtuar për të çuar përpara procesin e integrimit të plotë të Kosovës në BE”, theksoi ministrja Tahiri. Ajo vlerësoi lartë marrëdhëniet mes Kosovës dhe Bashkimit Evropian dhe kërkoi që vendimi për liberalizimin e vizave të bëhet sa më parë.

“Qeveria e Kosovës mbetet e përkushtuar për forcimin e subjektivitetit ndërkombëtar, në shtimin e numrit të njohjeve të pavarësisë, anëtarësimin në BE, NATO, OKB dhe organizata tjera ndërkombëtare”, theksoi ministrja Tahiri.
Duke folur për dialogun e Brukselit, ministrja Tahiri tha se ky dialog është pjesë e politikës së jashtme të shtetit të Kosovës dhe bazohet në Kushtetutë në kuadër të politikave të fqinjësisë së mirë dhe përkundër një historie të rëndë Kosova po dëshmon gatishmëri për të normalizuar marrëdhëniet ndërfqinjësore edhe me Serbinë, sipas standardeve evropiane.

“Dialogu i Brukselit po kontribuon për integrimin e serbëve të Kosovës, për shtrirjen e sovranitetit në tërë territorin e Kosovës dhe shuarjen e strukturave paralele, sfida këto të trashëguara nga ish misioni i UNMIK-ut, i cili nuk arriti ta administronte tërë territorin e Kosovës, sepse pjesa veriore e vendit mbeti peng i ndërhyrjeve nga Serbia”, tha ministrja Tahiri.

Ajo potencoi se dialogu i Brukselit ka dhënë rezultate të rëndësishme, ndërsa tha se zbatimi i plotë i disa prej marrëveshjeve të pazbatuara nga ana e Serbisë duhet të përshpejtohet. Ajo përmendi nevojën e zbatimit të marrëveshjes për kodin telefonik për Kosovën, marrëveshjen për energji, pavarësimin e Operatorit kosovar të Sistemit, Transmisionit dhe Tregut-KOSTT, zbatimi i të cilave hap rrugë për zbatimin e marrëveshjes për asociacionin, ndërsa theksoi se revitalizimi nga BE-ja dhe hapja e urës së lumit Ibër në Mitrovicë është mirëpritur nga të gjithë qytetarët e Kosovës.

Shefja e re e Zyrës së Bashkimit Evropian/Përfaqësuese e Posaçme e BE-së në Kosovë, Nataliya Apostolova, me kombësi bullgare, vazhdon takimet njohëse të nisura me presidentin Hashim Thaçi, një ditë pasi mori detyrën në 1 shtator, kur në të njëjtën datë kanë marrë pozitat tre krerë të pranisë ndërkombëtare në Kosovë – edhe Shefja e re e Misionit të Bashkimit Evropian për Sundimin e Ligjit (EULEX), grekja Alexandra Papadopoulou dhe komandanti i ri i KFOR-it, Gjeneral Majori italian, Giovanni Fungo.

SHEMBUJ TË QYTETARIT GLOBAL

September 20, 2016 by dgreca

Nga Frank Shkreli/

Të martën, më 20-shtator, Sekretari i Përgjithshëm i Organizatës së Kombeve të Bashkuara, Ban Ki Moon hapi debatin vjetor të Asamblesë së Përgjithshme të OKB-ës duke u bërë thirrje udhëheqsve botërorë të mbledhur në New York që, “Të jeni në shërbim të popujve tuaj. Mos përmbysni demokracinë. Mos vidhni dhe mos keqpërdorni burimet ekonomike të vendit tuaj. Mos burgosni dhe mos torturoni kritikët tuaj.” Fjalë të ashpëra këto të Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-ës drejtuar udhëheqsve të vendeve anëtare në fillim të punimeve të mbledhjes së 71-të të Asamblesë së Përgjithshme. Por megjith problemet që ekzistojnë anë e mbanë botës, Ban Ki Moon u tha përfaqsuesve botërorë se, “Duke punuar së bashku, duke vepruar në unitet, ne mund t’ia dalim”, shtoi ai, duke u përballur drejtë për drejë me sfidat botërore së bashku, ndërsa u kujtoi delegatëve të organizatës botërore fuqinë që posedon çdo individ për të ndryshuar botën.

Në kuadër të mbledhjes vjetore të Asamblesë së Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara në New York — Instituti “Atlantic Council” me qëndër në Washington, e që merret me studimin e çështjeve ndërkombëtare në fushën politike, ekonomike dhe intelektuale – dekoroi të hënen me çmimin vjetor “Global Citizen”, qytetarit global, tre individëve të dalluar, “lidershipi i të cilëve”, sipas këtij enti, “ishte shembullor në përballimin e tyre me sfidat globale dhe në mbështetje të unitetit” ndërkombëtar. Fituesit e këtij çmimi prestigjoz ishin Kryeministri i Italisë, Matteo Renzi, Kryeministri i Japonisë Shinzo Abe dhe muzikanti dhe kompozitori amerikan Wynton Marsalis.

Në darkën vjetore shtruar në Muzeun Amerikan të Historisë Natyrale në New York për nder të fituesve të këtij çmimi morën pjesë rreth 500 udhëheqës qeveritarë, tregtarë, ushtarakë, mediatikë dhe përfaqsues të shoqërisë civile nga e mbarë bota, përfshirë edhe Sekretarin Amerikan të Shtetit, John Kerry, i cili i dorëzoi Çmimin e Qytetarit Global, Kryeministrit italian, Matteo Renzi.

Kryetari i Atlantic Council, Jon M. Hunstman në fillim të darkës, theksoi rëndësinë që ka uniteti botëror në mbështetje të kauzave të përbashkëta, në përpjekje për të përmirësuar në përgjithsi gjëndjen në botë dhe për tu përballur me sfidat historike të kësaj kohe, me objektivin, shtoi ai, “që të krijojmë një botë më të lirë, më të hapur dhe më të begatë”, për të gjithë.

Duke i dorëzuar dekoratën e lartë Kryeministrit italian Renzi, personi më i ri nga mosha në atë detyrë, Sekretari Amerikan i Shtetit Kerry iu drejtua pjesëmarrësve duke thënë se pa marrë parasyshë se nga vimë ose çfarë profesioni kemi, secili prej nesh si individë dhe të gjithë ne si grup, e konsiderojmë vetën atlanticistë.

Unë, shtoi kryediplomati amerikan, jam këtu sonte për të nderuar së bashku me ju kontributin e një udhëheqsi dinamik por edhe të një udhëheqsi gjithnjë e më të rëndësishëm në arenën e kontinentit europian. Ai e cilësoi udhëheqsin e ri italian si një, “Reformator të guximshëm në vendin e tij dhe si një zë të fortë në fushën e sigurisë së përbashkët.”

Në fjalimin e tij kushtuar Kryeministrit italian, Z. Kerry përmendi Luftën e parë dhe të dytë Botërore, si edhe sundimin komunist anë e mbanë Europës për 50-vjetë, duke theksuar se para-ardhësit tanë, shtoi ai, kishin arsye që themeluan Bashkimin Europian dhe organizatën e Atlantikut Verior, NATO. Si rrjedhim, nënvijoi ai, “Kishte arsye që udhëheqsit vizionarë, duke filluar nga Çurçilli e Rusvelti e deri tek Adenauri e De Gasperi, u përpoqën të krijonin një komunitet transatlantik që do të shërbente si një platformë e qëndrueshme në mbështetje të stabilitetit, begatisë dhe paqës ndërkombëtare”. Të gjithë ne — e sidomos personat që po nderojmë sonte shtoi ai — jemi mbledhur këtu si ruajtës dhe mbështetës të atij vizioni, tashëgimi e të para-ardhësve tanë europianë dhe amerikanë.

Kryediplomati amerikan foli gjithashtu edhe për marrëdhëniet e “mrekullueshme” që ekzistojnë midis Shteteve të Bashkuara dhe Italisë, ndërsa përmendi njëkohsisht lidhjet e ngushta familjare, historike dhe kulturore që ekzistojnë midis dy vendeve, dhe të cilat theksoi Z. Kerry, janë të çimentuara në vlerat tona të përbashkëta.

Këtu në Amerikë — një vend dhe një kontinent i emëruar pas emërit të një biri tjetër të Firencës (Amerigo Vespucci) përfundoi Z. Kerry – jemi të kënaqur që Italia qeveriset sot në drejtim të duhur nga një udhëheqës guximtar dhe në përputhje të plotë me lidhjet dhe vlerat trasatlantike.

Nga ana e tij, duke pranuar dekoratën, Kryeministri italian foli mbi rëndësinë e udhëheqjes globale dhe shtoi se, “Qytetaria globale nuk është një çmim ose dekoratë në vetvete, por është një përgjegjësi që duhet të ushtrohet nga të gjithë. Ne nuk mund të humbasim vlerat tona duke mos respektuar dinjitetin e çdo personi”, u shpreh udhëheqsi italian Matteo Renzi duke pranuar dekoratën e Këshillit të Atlantikut. Duke mbrojtur dinjitetin e secilit person, “Mund të humbasim disa vota”, përfundoi ai, “por ne nuk mund të humbasim vlerat njerëzore”, në këtë proces.

Këshilli i Atlantikut dekoroi edhe Kryeministrin e Japonisë, Z. Shinzo Abe për shërbimin e tij të gjatë publik dhe për udhëheqjen e tij të jashtzakonshme për sigurimin e paqës rajonale dhe për angazhimin e tij të vendosur në përforcimin e ekonomisë japoneze.

U dekorua gjithashtu edhe muzikanti i famshëm amerikan, Wynton Marsalis, i njohur botërisht jo vetëm për muzikën xhezë (jazz), por edhe si ambasador kulturor i cili i ka kushtuar gjithë jetën arteve dhe edukimit në fushën e arteve anë e mbanë botës dhe i cili me veprimtarinë e tij ka zhdukur pengesat midis artistëve dhe muzikantëve në të dy anët e Atlantikut. Marsalis pranoi dekoratën e “Qytetarit të Botës”, duke u thënë të pranishmëve se, “Kur politika dhe financat humbasin rrugën e duhur, atëherë ne duhet t’u këthehemi rrënjëve tona – tek kultura.” .

Sekretari i Përgjithshëm i OKB-ës, Ban Ki Moon u tha udëheqsve botërorë të martën se ndonëse një botë e përfeksionuar mund të duket shumë larg në horizont, mundësitë për realizimin e një bote të tillë ekzistojnë në secilin prej nesh, po të duam të veprojmë në të mirën e përbashkët dhe në unitet me njëri tjetrin. Të tre të dekoruarit nga Këshilli i Atlantikut – Kryeministri i Italisë Matteo Renzi, Kryeministri i Japonisë, Shinzo Abe dhe muzikanti i njohur amerikan Wynton Marsalis – në mënyrën e tyre modeste dhe individuale janë shembuj të “qytetarit të botës” për tu ndjekur edhe nga të tjerët anë e mbanë botës.

Wesley Clark, tri vjet pret licencë për operim në Kosovë

September 20, 2016 by dgreca

Anëtarët e Komisionit Parlamentar për Zhvillim Ekonomik, një javë më parë, i kanë kërkuar Ministrit të Financave Avdullah Hoti, që në komision të sjell sqarime rreth një kompanie kanadeze e cila ka tri vite që ka aplikuar për marrjen e licencës për hulumtimin e mineraleve energjetike në Kosovë.Kompania “Envidity Energy Kosova” e cila udhëhiqet nga gjenerali tashmë në pension Weslye Clark, i cili kishte udhëhequr fushatën ajrore të NATO-s, mbi objektivat serbenë vitin 1999, ka shprehur interesim për gazifikimin nëntokësor të qymyreve të Kosovës dhe prodhimit të gazit sintetik, diellit dhe kerozinës.

Ministri i Financave, Avdullah Hoti, në një mbledhje të Komisionit, u ka kërkuar anëtarëve të Komisionit që te merret një vendim në favor të këtij projekti, me të cilin sipas tij, konstatohet interesi publik nga lëshimi i kësaj licence.

Në një përgjigje për mes postës elektronike, Ministri i Financave, Avdullah Hoti, për Radion Evropa e Lirë, ka thënë se “herën e parë Komisioni e ka shqyrtuar këtë propozim dhe është vendosur që të trajtohet edhe njëherë së bashku me komentet e pranuara nga anëtarët tjerë të Komisionit” .

Më tutje, ministri ka shkruar se “Ministria e Financave, me ketë rast ka kërkuar vlerësimin e këtij projekt propozimi nga aspekti ligjor, teknik dhe financiar” thotë Hoti.

Edhe pse anëtarët e Komisionit, janë shprehur në favor të investimeve të jashtme, ata kanë kërkuar që projektet e propozuara të jenë më të definuara më saktësisht.

Blerim Grainca, anëtar i këtij Komisioni, për Radion Evropa e Lirë, ka thënë ministri duhet të sjell prova të reja, që lidhet më performancën e kompanisë, sigurinë financiare, dhe hapësirën e shfrytëzimit gjatë hulumtimeve, në mënyrë, siç thotë ai, një vendim i tillë të jetë në përputhshmëri më ligjet të zbatueshme në Kosovë.

“Edhe pse Ligji mundëson përjashtime të caktuara, deputet e kanë të drejtën të kërkojnë shpjegime sepse po flasim për një kompani që kërkon hulumtim në 30 për qind të territorit të Kosovës. Prandaj, çdo kërkesë e deputetëve lidhur më këtë çështje është e arsyeshme dhe konform të drejtave dhe autorizimeve që kanë deputetët.”

Për këtë projekt , por për një sipërfaqe shumë më të vogël të shfrytëzimit të nëntokës, thuhet se ka aplikuar edhe kompania e çimentos “Sharr Cem”.

Edhe zyrtarë të Komisionit të Pavarur për Miniera dhe Minerale, (KPMM) i thanë Radios Evropa e Lirë, se në vitin 2013 Kompania “ENVIDITY” ka aplikuar në këtë Komision për tre licenca, sipërfaqja totale e të tri kërkesave ka mbi 3 mijë e 400 kilometra.

Por, Azem Rexhaj, anëtar i Bordit të Komisionit të Pavarur për Miniera dhe Minerale, për Radion Evropa e Lirë, ka treguar përmbajtjen e ligjit.

“Ligji për Miniera dhe Minerale e ka rregulluar qe licencat për minerale energjetike fillimisht duhet te miratohen nga Qeveria dhe Kuvendi. Ndërsa, pas miratimit në Kuvend,kompania aplikon për licence ne KPMM. Pasi qe kompania të ketë plotësuar kriteret e parapara më Ligjin për Miniera dhe Minerale atëherë KPMM bënë miratimin e licencës”, ka thënë Rexhaj.

Për t’i dhënë mundësi investimeve të kësaj kompanie në Kosovë, në muajin gusht qeveria e Kosovës, kishte miratuar vendimin më të cilin aprovohet kërkesa e Komitetit për Partneritet Publiko – Privat për konfirmimin e interesit publik nga lëshimi i licencës për projektin e kompanisë ”Envidity”.

Kurse në vitin 2013, është ndryshuar edhe një nen i Ligjit për Miniera dhe Minerale me të cilin thuhet, veç tjerash, “nëse, për shkaqe që ndërlidhen drejtpërdrejtë me nevojën për të siguruar sigurinë e furnizimit energjetik në Kosovë, Qeveria nxjerr vendim me të cilin konstaton se ka interes të rëndësishëm publik në lëshimin e kësaj Licencë për një shoqëri të caktuar tregtare e cila operon me kapacitete të rëndësishme të prodhimit energjetik në Kosovë”.

Ndryshe, projekti i kompanisë inkurajon futjen në përdorim të teknologjive të përparuara dhe është në pajtim me standardin mjedisor. Investimet në fazën e parë thuhet se do të jenë 15 milionë dollarë, kurse deri në fazën e tretë investimet do të arrijnë deri në pesë miliardë euro.

Sipas propozimit të kompanisë, fillimisht thuhet se do të krijojë 100 vende pune kurse më pas numri i të punësuarave do të arrijë në 300. Por, sipas prezantimit të kësaj kompanie në vitin 2015, në fazën e parë kompania synon të prodhojë 1200 barel derivate në ditë, kurse në fazën e dytë 20 mijë barel derivate për ditë.

Ekspertë për këtë çështje, vazhdimisht kanë ngritur nevojën e hulumtimeve shtesë gjeologjike në basenet ekzistuese të linjitit.

Basenet më të rëndësishme qymyrmbajtëse janë: Baseni i Kosovës, i Dukagjinit dhe i Drenicës.

Edhe në Strategjinë minerare të Republikës së Kosovës për periudhën 2010- 2025, thuhet se Kosova ka një potencial të konsiderueshëm të mineraleve të dobishme me vendburime të nivelit Evropian, me rezerva të mëdha të qymyrit (linjitit) dhe të plumbit, zinkut dhe argjendit.

Qymyri është resursi më i rëndësishëm energjetik i Kosovës, i cili furnizon rreth 97% të prodhimit total të energjisë elektrike.Resurset e vlerësuara të linjitit në gjithë Kosovën janë 12.5 miliardë tonë, 8.6 miliardë tonë janë rezerva të shfrytëzueshme që nga aspekti ekonomik konsiderohen me leverdi për t’u shfrytëzuar. (Kortezi: Nadie Ahmeti, REL- Foto ilustrim-arkiv)

MINISTRI I JASHTEM BUSHATI, TAKIME NE BOSTON

September 19, 2016 by dgreca

Z. Ditmir Bushati, Minister i Jashtem i R. Sh. dhe z-nja Floreta Faber, Ambasadore e R. Sh në Washington DC erdhën nëBoston MA/

OLYMPUS DIGITAL CAMERA — Pergjegjesja e Bibliotekes’Fan S. Noli, prane Katedrales “shen Gjergjit” ne Boston, Neka Doko, duke dorezuar per Muzeun Kombetar, origjinalin e Shtampes se Faik Konices.

Nga Thanas L. Gjika/ Boston/

Më 18 shtator erdhën në Boston MA z. Ditmir Bushati, Ministër i Jashtëm i R. Sh. i shoqëruar prej bashkëshortes dhe z-njës Floriana Faber, Ambasadore e R. Sh. në Washington DC.

Ata morrën pjesë në tre ceremoni:Në ora 11:00 AM shkuan në kryekishën e Shën Gjergjit, ku mbas ceremonisë së meshës, At Arthur Liolini organizoi në sallën e pritjes ceremoninë e dorëzimit të shtampës së Faik Konicës “EX LIBRIS F. K.”, e njohur si “vula e Faik Konicës” me të cilën ai stamposte gjithe librat e bibliotekës së tij personale. Ky relik muzeal ishte sistemuar prej skluptorit Ndriçim Bejko dhe zonjës Neka Doko në një korrnizë ku ishin vendosur krahas shtampës origjinale dhe disa fragmente dorëshkrimesh të rilindësit erudit Faik Konica.

Këtë shtampë e kanë studiuar dhe vlerësuar dy studiuesit e jetës dhe veprës së Konicës, z-njtë Fotaq Andrea dhe Agron Alibali.

Pra, Kryekisha e Shën Gjergjit i dhuroi këtë objekt muzeal Republikës së Shqipërisë përmes dorëzimit të tij z. Ditmir Bushati, Ministër i Jashtëm i Shqipërisë. Së shpejti kjo relikë kulturore do të vendoset në Arkivin Qendror të Shtetit , ose në ambjentet e Muzeut Kombëtar në Tiranë, si një dhuratë e diasporës shqiptare të Amerikës.

Në ora 13:00 PM, z. Bushati, z-nja Faber dhe grupi që i shoqëronte morrën pjesë në një takim në Qendrën për Zhvillim Ndërkombëtar (Center for International Devellopment) në Kennedy School of Governement, Harvard University, Cambridge MA., ku u prit prej z. Ermal Frashëri, S. J. D., drejtues i këtij institucioni.

Ministria e Jashtme e Shqipërisë në bashkëpunim me Universitetin Harvard e organizuan këtë takim me titull SHQIPERIA DHE DIASPORA NJE KOMUNIKIM I RI. Për organizimin e këtij takimi ndihmoi dhe z. Mark Kozmo, drejtues i shoqërisë MassBesa me qendër në Boston MA. Nga Shqipëria kishte ardhur dhe z-nja Alma Jani, drejtuese e Organizatës Ndërkombëtare për Migracion (ONM), Tiranë.

Pas prezantimit të tematikës së takimit prej z. Frashëri, foli z-nja Jani duke treguar përvojën e institucionit të vet dhe disa përpjekje që janë bërë për krijimin e lidhjeve midis Organizatës Ndërkombëtre për Migracion dhe diasporës shqiptare në botë.

Më tej foli z. Kozmo, i cili vuri në dukje se në shtetin Massachussets sot ka 75.000 shqiptaro-amerikanë kurse në mbarë ShBA-të ka rreth 500.000 shqiptaro-amerikanë. Komuniteti shqiptar në Amerikë ka ardhur duke u forcuar mbas vitit 1991. Sot ky komunitet bie në sy si një komunitet i suksesshëm për shkollimin e lartë, për blerje shtëpish dhe regullimin e tyre shumë mirë, për hapje bisnesesh të ndryshme të cilat i ka shpënë përpara me sukses, etj.

Më tej foli z. Bushati, i cili theksoi nevojën e madhe që ka atdheu për aktivizimin e diasporës në plane të ndryshme ekonomike, kulturore, shkencoe, artistike, etj. Ai vuri në dukje se tashmë institucionet janë dhe bashkëpunimi duhet forcuar. Mos prisni që atdheu t’ju ftojë, ju duhet të tregoheni më aktivë për afrim e bashkëpunim.

Më tej u kalua në pyetje. Prof. Thanas Gjika pyeti për saktësinë e evidencave të shqiptarëve në diasporë dhe sidomos të të rinjve që po diplomohen e po mbrojnë tituj e grada shkencore në universitete të botës. A ka evidenca se sa të diplomuar jashtë kanë ardhur në Shqipëri për të aplikuar për punë dhe sa prej tyre janë punësuar atje?

Z. Bushati tha se evidenca të sakta nuk janë bërë ende, por ne na gëzon fakti që shqiptarët e diasporës së sotme dallohen për shkollimin e tyre të lartë dhe shpresojmë që së shpejti të realizojmë disa punësime të reja.

Z. Frank Zdruli kërkoi që shteti shqiptar të njohë pronat e shqiptarëve të diasporës, sepse deri sot në këtë drejtim nuk është bërë gjë.

Në fund Prof. Arben Malaj tha se lidhjet e shqiptarëve të disaporës me atdheun në rrugë zyrtare është një proces që paraqet vështirësi dhe do të kërkojë kohë që të arrihet në evidenca të sakta dhe marrëdhënie të shumanshme, por ardhja e vetë ministrit Bushati këtu tregon se ka filluar një proces i mbarë.

Më tej u kalua në ambjente të tjera ku pati një koktej të pasur dhe bisedat u zhvilluan në grupe të vogla.

Nga qyteti i Worcester-it MA, ku ka një komunitet prej rreth 20.000 shqiptaro-amerikanë, kishin ardhur për të marrë pjesë z-njtë Gregori Steffon, prof. Thanas Gjika, prof. Dhimitër Skende, John Lito (kryetar i ardhshëm i degës së Shoqërisë Vatra që po krijohet në këtë qytet) dhe Frank Zdruli, kryetar i shoqërisë “Djemtë e Shën Marisë”. Në takim me z-njën Faber ata i vunë në dukje se komuniteti shqiptar i qytetit të tyre ka një histori mbi 100-vjeçare dhe Ambasada jonë duhet të marrë pjesë në veprimtaritë kryesore të këtij komuniteti, si është psh festivali shqiptar që organizon Kisha “Fjetja e Shën Marisë” çdo dy vjet.

Z-nja Faber premtoi se do të vijë për të marrë pjesë në festivalin e ardhshëm, në qershor 2017.

Më tej iu tha z-njës Faber se amabsada duhet të ndjekë rregullisht gazetat Dielli dhe Illyria ku duhet të ndjekë krijimtarinë e shumanshme të elementëve të shquar të diasporës sonë dhe t’i afrojë të tillë elementë pa dallim bindjesh politike.

Kurse z. Steffon tha se mundësitë e diasporës shqiptare të Amerikës për të ndihmuar atdheun janë të shumta, por së pari duhet që të jetë kuadri ligjor i kompletuar dhe i garantuar se pronat u përkasin pronarëve të vërtetë dhe se nuk do të ketë më rrezikim të jetës së bisnesmenëve që vijnë nga jashtë.

Mbas këty dy ceremonive z. Bushati dhe z. Faber shkuan në ambjentet e shkollës shqipe në Boston, ku shoqëria MassBesa organizon mësimin e gjuhës shqipe me fëmijë të moshave të ndryshme…