Sociale – Page 74 – Dielli

AVOKATJA SHQIPTARE JU INFORMON PER RREGULLAT E REJA TE EMIGRACIONIT

January 26, 2013 by dgreca

REFORMA TË REJA EMIGRACIONI PËR EMIGRANTË TË MARTUAR ME QYTETARE AMERIKANE/

NGA DEA SHKUPI-Avokate/

Në 3 Janar 2013, Departamenti i Sigurimit të Shtetit publikoi rregulla të reja që duke filluar nga data 4 Mars 2013, do ti lejojnë njerëzit që kanë hyrë në SHBA pa inspektim (ose që nuk mund të rregullojnë status për arsye të tjera) të aplikojnë me formën I-601A “Waiver of Inadmissibility”. Ky aplikim është për faljen e prezencës ilegale në SHBA, e cila është një nga arsyet e refuzimit të green card. Kur këto aplikime do të aprovohen, këta emigrantë do kenë mundësi të marrin vizat (ose green cards) jashtë shtetit. Qeveria amerikane dhe Departamenti i Shtetit kanë pasur si qëllim të evitojnë ndarjet që do shkaktoheshin si rezultat i largimit të emigrantëve për muaj dhe ndoshta vite midis emigrantëve dhe të afërmve të tyre që janë qytetarë amerikanë.

Me anë të reformave të reja emigrantët do të kenë mundësi të sigurojnë se aplikimet i janë aprovuar përpara se të largohen nga SHBA. Ata do intervistohen jashtë shtetit nëpër ambasada në vendet e tyre, dhe do të kthehen tek familjet e tyre në Amerikë brenda disa ditësh.

Më poshtë janë disa pyetje dhe përgjigje që kanë të bëjnë me komplikacionet që mund të dalin si pasojë e këtyre rregullave të reja:

Kush ka të drejtë të aplikojë më format I-601A?

Në mënyrë që të kualifikohet për këtë lloj aplikimi, personi duhet të jetë të paktën 17 vjeç, dhe të jetë përfituesi (beneficiary) i një aplikimi të aprovuar I-130 si i afërm i një qytetari amerikan.

Të afërmit që hyjnë në këtë kategori janë bashkëshortët, prindërit dhe fëmijët e qytetarëve Amerikanë. Në mënyrë që dikush të konsiderohet “prind”, djali ose vajza që e sponsorizon duhet të ketë mbushur 21 vjeç.

Ligji kërkon që aplikanti duhet të demonstrojë se i afërmi i tij do të kalojë vuajtje ekstreme “extreme hardship” në qoftë se aplikanti do të largohej nga Amerika. Të afërmit mund të jenë bashkëshortë ose prindër që janë qytetarë amerikanë ose rezidentë të përhershëm(me green card). Sidoqoftë, një person që ka vetëm një prind ose bashkëshort me green card, sado që mund të aplikojë për lejen I-601 jashtë Amerikës, nuk mund të aplikojë për I-601A nga brenda Amerikës.

Personat që janë në kategoritë e kufizuara fmailjare apo të bazuar në viza pune nuk kualifikohen për këto leje të përkohshme, megjithëse USCIS ka indikuar se ky program mund të zgjerohet në të ardhmen.

Për çfarë baze refuzimi të green card mund të përdoret aplikimi I-601A?

Aplikimi I-601A përdoret vetëm për të kërkuar falje për prezencën ilegale në SHBA. Aplikantët të cilëve u ndalohet hyrja në Amerikë për 3 ose 10 vjet nga moment i daljes, mund të aplikojnë. Personi që ka një ndalesë të përhershme nuk mund të aplikojë me këtë formë derisa të kenë kaluar 10 vjet jashtë Amerikës.

Personat që janë të papranueshëm nën një tjetër pikë të ligjit ( për shembull mashtrim ndaj oficerëve të emigracionit, dënim kriminal, etj.) gjithashtu nuk mund të aplikojnë për këtë leje.

Po në qoftë se një person është jashtë SHBA dhe ka një takim për një vizë në një ambasadë jashtë SHBA?

Këta persona nuk kanë të drejtë të aplikojnë me formën I-601A.

Po nëse një person ndodhet tani nën procedura të emigracionit ose ka një urdhër final për largimin nga SHBA?

Këta persona mund të aplikojnë me formën I-601A vetëm në qoftë se procesi gjyqesor i tyre mbyllet në mënyrë administrative dhe nuk hapet sërish brenda kohës që dorezohet aplikimi për lejen tek USCIS.

Personat që ndodhen në procedurat e largimit që kanë aplikuar për atë që quhet Deferred Action (DACA), mund të applikojnë me formën I-601A mbasi USCIS të ketë aprovuar aplikimin e tyre DACA, por vetëm nëse i plotësojnë kushtet e tjera dhe procedurat penale ndaj tyre janë mbyllur në mënyrë administrative.

Në qoftë se USCIS e aprovon I-601A për një person që ndodhet në procedura gjyqesore, atëherë ky person duhet të kërkojë mbylljen e çështjes nga gjykata e emigracionit. Çështja duhet mbyllur përpara se ky person të niset për në intervistën në ambasadën amerikane jashtë SHBA-së. Në qoftë se personi nuk e bën mbylljen e çështjes, atëherë kjo mund të krijojë një pengesë ndaj marrjes së vizës dhe kthimit në SHBA.

Personat që kanë urdhra finale për largim nga Amerika, nuk janë të kualifikuar të marrin pjesë në këtë program. Sidoqoftë në qoftë se ata arrijnë të rihapin çështjen e tyre, atëherë ata mund të aplikojnë.

A është e mundur që të falet taxa e qeverisë prej $585 për aplikimin I-601A ose për shenjat e gishtave $85.

Jo.

A ka mundësi të shpejtohet ky aplikim?

Zakonisht jo, por aplikantët mund të kërkojnë proces të përshpejtuar në qoftë se i mbushin kushtet e USCIS.

Në përgjithësi, USCIS merr rreth 4-6 muaj për të procesuar një aplikim I-601. Me reformat e reja pritet që numri i aplikimeve I-601A të jetë me mijëra, kështu që koha e procesimit do rritet.

Në qoftë se një aplikim I-601A nuk pranohet, a ka mundësi për ta apeluar vendimin?

Jo.

Sidoqoftë, megjithëse nuk ka apel të një mospranimi të I-601A, është e mundur të aplikosh sërish pas këtij refuzimi.

Departamenti i Sigurimit të Shtetit u shpreh si më poshtë:

“ Në qoftë se aplikimi I-601A i një personi nuk pranohet ose tërhiqet, ky person mund të aplikojë sërish me një formë të re I-601A sipas rregullave të kësaj procedure. Çështja e aplikantit duhet që të jetë akoma pezull me DOS, dhe aplikanti duhet të njoftojë DOS se ai ka ndërmend të aplikojë përsëri. Në rastin e tërheqjes së një aplikimi nga aplikanti, USCIS nuk ka për ti kthyer mbrapsht paratë sepse ka marre hapa tashmë për gjykimin e kësaj çështje.”

“Nga ana tjetër, një person që tërheq mbrapsht aplikimin e tij I-601A, ose të cilit ky aplikim nuk ju pranua, mund të aplikojë me një formë I-601 tek USCIS Lockbox, pasi ky person ka bërë një intervistë për vizë dhe DOS ka vendosur se ky person është i papranueshëm. Në qoftë se baza për papranueshmërinë e këtij personi është një bazë që mund të falet, atëherë ky person mund të aplikojë me formën I-601 bashkë me dokumentat mbështetëse dhe prova që ai kualifikohet për këtë leje dhe për vizë…”

“I kujtojmë aplikantëve dhe avokatëve të tyre se ata mund të korrigjojnë gabime që kanë bërë në një formë I-601A duke dërguar dokumenta të reja para se të jetë marrë një vendim në çështjen e tyre. USCIS do të konsiderojë të gjithë dokumentat para se të marrë vendim.”

A mundet një person që plotëson një aplikim I-601A të vihet në procedura largimi nga SHBA?

Megjithëse USCIS thotë se “nuk parashikon të fillojë procedura kthimi ndaj atyre aplikantëve të cilëve nuk u pranohen aplikimet”, rezervon të drejtën për ti hapur këto procedura në qoftë se personi në fjalë është një nga ata që konsiderohen prioritet – domethënë në qoftë se ky person ka një histori kriminale, është dënuar për mashtrim, ose përbën një rrezik ndaj sigurimit të shtetit ose atij publik.”

“DHS e kujton dhe njëherë publikun se aprovimi i një aplikimi I-601A se vetmi pa marrë green card, nuk i jep aplikantit një status të ligjshëm në Amerikë dhe nuk do ta mbrojë atë nga grumbullimi i kohës në prezencë ilegale. Gjithashtu aprovimi i këtij aplikimi nuk e autorizon alienin të hyjë në Amerikë pa vizë ose tjetër dokument të përshtatshëm; nuk i jep benefite të tjera si autorizim punë, etj; dhe nuk i ofron mbrojtje alienit ndaj procesit të largimit nga Amerika.”

Cilat janë shanset që një aplikim I-601A të aprovohet?

Kjo sigurisht varet nga faktet e çështjes tuaj, dhe sa mirë e keni dokumentuar aplikimin I-601A në mënyrë që të tregoni se i afërmi juaj që është qytetar amerikan do të vuante jashtë mase në rast se emigranti do të largohej nga Amerika. Mos dorëzoni vetëm 5-6 dokumenta dhe prisni t’ju aprovohet çështja. Në këto lloj aplikimesh është e domosdoshme që avokati juaj të dijë bazat legale për të treguar se ekziston “extreme hardship”.

“Extreme hardship” mund të jetë vuajtje financiare, emocionale, mjekesore, etj. Ndoshta dhe një kombinim i këtyre faktorëve.

Vitin e kaluar, USCIS refuzoi 34% të rasteve, ose pak më shumë se një në tre aplikime I-601.

Personat që janë martuar tani shpejt, zakonisht nuk i këshillohet që të dërgojnë këtë aplikim. Sidoqoftë, shanset e tyre për aprovim rriten kur ata kanë fëmijë dhe blejnë shtëpi.

Gjithashtu, shumë persona të cilëve i është refuzuar aplikimi I-601, kanë aplikuar vetë ose kanë përdorur shërbimet e dikujt që nuk është i kualifikuar. Kjo nuk është ide e mirë.

Gjithsesi këto reforma pritet që të ndikojnë në jetën e mijëra emigrantëve që kanë vite që jetojnë në Amerikë dhe kanë frikë të bëjnë diçka për të rregulluar statusit ilegal. Këto reforma do t’i japin shansin mijëra çifteve që të vazhdojnë përpara me jetën e tyre pa frikë se do të ndahen për një kohë të gjatë.

JU MUND TE DERGONI EDHE PYETJE PER AVOKATEN SHQIPTARE DHEV AJO DO T’JU PERGJIGJET PERMES DIELLIT(gazetadielli@gmail.com)

PER HOLLESI I TELEFONONI DEA SHKUPIT. Tel (212) 729-4984

Adresa: 325 Broadway

Suite 503

New York, NY 10007

dshkupi@gmail.com

SHQIPERI: Censusi 2011, Popullsia 2.821.977 Banorë

December 13, 2012 by dgreca

Numri i popullsisë është 2.821.977 persona, nga këta janë numëruar si pjesëmarrës në census 2.800.138 persona; “83% ose 2.329.715 persona janë deklaruar shqiptarë. 14% nuk kanë preferuar të deklarohen. 99% e të pyeturve deklarojnë gjuhën shqipe si gjuhën e nënës, çka tregon se, për përbërjen etnike në Shqipëri nuk ka surpriza. Sipas censusit, 56.7% e popullsisë në Shqipëri është myslimane, 10.3% katolikë, 6.75% ortodoksë dhe 2.90% bektashinj./

Instituti i Statistikave (INSTAT) shpalli dje zyrtarisht rezultatet e censusit në lidhje me kombësinë dhe fenë. Ministri i Inovacionit, Genc Pollo, gjatë prezantimit të “Censusit 2011”, tha se realizimi me sukses i censusit ka qenë një ndër objektivat kryesorë të qeverisë, dhe se ajo ia arriti qëllimit. Sipas tij, të dhënat e censusit do të ndihmojnë vendimmarrësit në përcaktimin e politikave për komunitetin.
“një rNumri i popullsisë është 2.821.977 persona, nga këta janë numëruar si pjesëmarrës në census 2.800.138 persona”, tha Pollo. Ai u shpreh se, ky nuk është ezultat surprizë, për shkak edhe të emigrimit. “83% ose 2.329.715 persona janë deklaruar shqiptarë. 14% nuk kanë preferuar të deklarohen. 99% e të pyeturve deklarojnë gjuhën shqipe si gjuhën e nënës, çka tregon se, për përbërjen etnike në Shqipëri nuk ka surpriza. 0.7% e të pyeturve refuzuan censusin”, tha ministri i Inovacionit, Genc Pollo.
Ministri tha se, “Censusi 2021 do të ketë një taban të përgatitur dhe do të zhvillohet pa shumë tensione”. Gjithashtu, sipas censusit, 56.7% e popullsisë në Shqipëri është myslimane, 10.3% katolikë, 6.75% ortodoksë dhe 2.90% bektashinj.
Procesi i regjistrimit të banesave dhe qytetarëve nisi më 1 tetor dhe u mbyll më 1 nëntor 2011. Censusi jep një përshkrim të detajuar të të gjitha aspekteve ekonomike, sociale dhe të jetës në Shqipëri, sa njerëz banojnë në Shqipëri sot dhe si jetojnë ata, për çfarë shërbimesh kanë nevojë ata dhe shumë aspekte të tjera të shoqërisë.

Censusi, një operacion statistikor mjaft kompleks

Duke prezantuar rezultatet finale të censusit të popullsisë dhe banesave 2011, Drejtoresha e Përgjithshme e INSTAT, Ines Nurja, tha se ky proces ka qenë i gjatë dhe angazhoi thuajse të gjithë stafin e INSTAT në Tiranë e Prefektura si dhe qeverinë shqiptare, shoqërinë civile, partnerët e INSTAT dhe komunitetin ndërkombëtar.
“Ky census u krye, duke ndjekur rekomandimet dhe standardet europiane dhe INSTAT sot publikon të dhënat themelore statistikore socio-ekonomike për të ndërtuar politika të shëndosha për një jetë më të mirë të shqiptarëve. Madje këto të dhëna konform standardeve europiane do të japin kontributin e tyre në procesin e integrimit europian”, u shpreh Znj.Nurja. Ajo bëri të ditur se, Censusi i vitit 2011 është një operacion statistikor mjaft kompleks dhe ka kaluar në shtatë faza të ndryshme; përfshirjen e palëve të interesuara për përzgjedhjen e pyetjeve thelbësore dhe jo thelbësore, aktivitetet përgatitore, numërimin në terren, përpunimin e të dhënave, publikimin e rezultateve, vlerësimin e mbulimit dhe analizat e rezultateve.
Të pestë fazat e para janë përfunduar, ndërsa publikimi i rezultateve finale do të kryhet sot me këtë publikim të parë, i cili do të ndiqet gjatë vitit që vjen me të tjera publikime të rëndësishme dhe së fundmi me analizat tematike deri në vitin 2014.
Operacionet e censusit e kanë fillesën në vitin 2008 me përgatitjen e hartave dixhitale. Ndërsa në vitin 2009, INSTAT filloi një proces konsultativ me grupet e interesit, duke përcaktuar temat e regjistrimit ku qëllimi kryesor ishte për të rritur ndërgjegjësimin në lidhje me këtë proces si dhe për të patur përfshirjen e aktorëve të tjerë në këto aktivitete përgatitore.
Gjatë këtij censusi u kryen disa testime të pyetësorit dhe në vitin 2010 u krye një census pilot në mënyrë që të testojë disa nga aspektet kryesore të funksionimit të plotë të Censusit në tetor të vitit 2011.
Aktivitetet në terren për numërimin e popullsisë dhe banesave u organizuan dhe monitoruan me ndihmën e një mjeti mjaft efikas, atë të aplikacionit të menaxhimit Web GIS.
Anketa e pas Censusit u krye për herë të parë në Shqipëri për të vlerësuar mbulimin e Censusit në terren si dhe cilësinë e disa variablave të përzgjedhur.

Krahasuar me Censusin e vitit 2001 kemi një rënie të popullsisë banuese prej 8%

Sipas Census 2011 sot numërohen 722 262 familje

Sipas rezultateve të Census 2011 numri i familjeve ka pësuar një rënie krahasuar me shifrat e censusit të mëparshëm. Sot, numërohen 722 262 familje nga 726 895 që ishin në vitin 2001. Por, struktura brenda familjes (numri i anëtarëve) ka patur një ndryshim të rëndësishëm. Mesatarisht sot një familje shqiptare ka 3.9 anëtarë nga 4.2 që kishte në vitin 2001.
Struktura demografike e Shqipërisë po ndryshon, duke patur parasysh që nga këto rezultate kemi rënie të koeficientit të fertilitetit, rritje të popullsisë urbane, ndryshim në strukturën e popullsisë, në karakteristikat etno-kulturore, në nivelin e arsimimit, në kushtet e jetesës dhe në strehim.
Duke prezantuar disa nga rezultatet kryesore të këtij censusi, Drejtoresha e Përgjithshme e INSTAT, Ines Nurja deklaroi se, “Nga rezultatet përfundimtare të Censusit të Popullsisë dhe Banesave 2011, rezulton se popullsia rezidente është 2 821 977. Numri total i refuzimeve është 21 839 persona. Siç shihet nga kjo panoramë, krahasuar me Censusin e vitit 2001 kemi një rënie të popullsisë banuese prej 8%. Ndaj analizat paraprake na dëshmojnë se, emigracioni dhe lindshmëria janë dy faktorët kryesorë përgjegjës të rënies së numrit të popullsisë, të cilat kërkojnë analizë të hollësishme në të ardhmen. Numri i femrave krahasuar me vitin 2001 ka pësuar një rënie prej 9.2%, ndërsa ai i meshkujve me 8.3%. Raporti gjinor në Shqipëri kërkon një vëmendje të veçantë nga demografët dhe studiuesit.
Për herë të parë në historinë e censuseve në Shqipëri, popullsia që jeton në zonën urbane e ka tejkaluar numrin e popullsisë që jeton në zonën rurale. Tashmë në zonën urbane jetojnë 53,5% e popullsisë, ndërsa 46,5% e saj jeton në zonën rurale.

Rritet me 16.8% numri i banesave krahasuar me vitin 2001

Numri i ndërtesave për qëllime banimi në censusin e vitit 2011 është 598 267 dhe është rritur me 16.8% krahasuar me vitin 2001. Fondi i banesave rezulton në 1 012 400 banesa, ku përfshihen jo vetëm banesat e banuara, por edhe ato të pabanuar që përbëjnë 29.8% të totalit në krahasim me 11.3% në 2001. Jo vetëm fondi i banesave është rritur në krahasim me vitin 2001, por dhe kushtet e jetesës në to kanë ardhur duke u përmirësuar përsa i përket aksesit në shërbimet bazë si dhe zotërimit të pajisjeve afatgjatë. Në ndryshim nga censusi 2001, lidhur me karakteristikat e kushteve të banesës INSTAT disponon edhe të dhëna mbi telefoninë fikse dhe mobile, të cilat i gjeni në këtë publikim.
Një tjetër risi e këtij censusi ishte përfshirja e pyetjeve mbi gjuhën amtare, fenë dhe grupet etno-kulturore. Këto të dhëna interesante do të japin një panoramë më të qartë të disa karakteristikave të popullsisë shqiptare, të cilat u mungonin studiuesve prej një periudhe të gjatë kohe. Po t’i hedhim një vështrim të shpejtë, shohim se 98.77% e popullsisë ka si gjuhë amtare shqipen. Më pas, vijnë gjuha greke me 0.54%, maqedonase 0.16%, rome 0.14 % dhe arumune me përkatësisht 0.14.
Një tjetër e dhënë, e cila do të analizohet më tej nga studiuesit është dhe ajo mbi përkatësinë fetare. Sipas vetëdeklarimit mbi përkatësinë fetare në censusin 2011, në territorin e Shqipërisë janë 56.70% muslimanë, 10.03% katolikë, 6.75% ortodoksë, 2.09 bektashinj, 0.14 ungjillorë. Ndërkohë që 5.49 janë vetëdeklaruar si besimtarë të pacilësuar dhe 2.5% ateistë. Numri i atyre që kanë preferuar të mos përgjigjen kësaj pyetje është 13.79% të totalit të popullsisë.
Përsa i përket përkatësisë etno-kulturore, 82.58% kanë deklaruar se janë shqiptarë të 0.87% grekë, 0.30% romë, 0.30% arumunë dhe 0.20% maqedonas. Numri i mospërgjigjeve në këtë pyetje përbën 13.96% e totalit të popullsisë.
Një tjetër analizë me mjaft interes do të ishte shpërndarja e numrit të refuzimeve (13.96 %) dhe përgjigjeve të pavlefshme apo të papërcaktuara (1.58%) lidhur me përkatësinë etno-kulturore. Po t’u referohemi këtyre shifrave, rezulton se 99.6% e tyre kanë deklaruar gjuhë amtare shqipen, 0.15 % gjuhen greke, 0.04% rome, 0.04% arumune dhe 0.03% maqedonase.
Një vend të rëndësishëm në këtë publikim, zë dhe niveli i arsimimit të popullsisë. Po t’u referohemi shifrave, vërejmë se në popullsinë 10 vjeç e lart, 96,2% tyre e kanë ndjekur ose janë, duke e ndjekur shkollën. Në censusin e vitit 2011, bën dallim ndjekja e sistemit universitar dhe pasuniversitar nga 10.7% të popullsisë 10 vjeç e lart, tregues i cili në vitin 2001 ishte 5.5%.
Për herë të parë, në një census është pyetur edhe për aftësinë e kufizuar të popullsisë. Këto të dhëna do të shërbejnë në të ardhmen për të bërë vrojtime më të specifikuara si dhe për të ndërtuar politika mbështetëse në funksion të kësaj kategorie personash.
Unë me të vërtetë shpresoj se, këto të dhëna do të jenë shumë të dobishme për të interpretuar ndryshimet e vendit tonë dhe do të shqërbejë si bazë për të ndërmarrë aksionet e duhura për një zhvillim të qëndrueshëm të Shqipërisë në të ardhmen.
Në përfundim të prezantimit të rezultateve të Censusit 2011, drejtoresha e Përgjithshme e INSTAT, Ines Nurja falenderoi, Eurostat për mbështetjen e dhënë, qeverinë shqiptare, Komisionin Qendror të Censusit, Delegacionin Europian në Tiranë, Asistencën Teknike të BE-së si dhe stafin e INSTAT, i cili ka punuar me profesionalizëm dhe përkushtim maksimal për realizimin me sukses të Censusit të Popullsisë dhe Banesave 2011. (Kortezi:Halil RAMA)

NË “KOPSHTIN E GJETSEMANIT” U THYE NJË DEGË ULLINI

November 15, 2012 by dgreca

Nga Fritz RADOVANI/

Kjoftë edhe një degë e vogel ullini… gjithmonë na ka sjellë Paqen…/

Jo pak, shtëpia në Shkoder, na kujtonin “Kopshtin e Gjetsemanit”…/

Ka vite, shumë vite perpara, që një ditë pata hy në “Kopshtin e Gjetsemanit” të qytetit të Shkodres, në shtëpinë e Gazullorëve, tek Arra e Madhe, ku atëherë jetonte një mik i vertetë i imi, mësuesi i nderuem Simon Gazulli. Kujtojshe ma vonë se nga ai kopësht kam pa disa here me Simonin edhe nipin e Tij Danielin…Edhe Ky i brezit të kulturuem i fisit të vjeter dhe shumë të njohun që në kohen e Gjergj Kastriotit, Gazullorëve të Sapës.

Pak vite perpara mora një mesazh, mbrenda të cilit ishte një poezi: “Rrëmaji”.

Danieli shenon: Kushtue…”Një Monument nën dhe” nga Fritz Radovani…

Një gumzhimë e mnerëshme

prej Rrëmajit del

e merr për ajrì Alpeve.

Mandej përplaset fort

e kthen

ku njerëzit kalamendë,

ligshtue prej lëngatës së gjatë,

i trandë ajo piskamë,

që po i thërret

me u zgjue

e me u mbledhë

aty prej nga vjen gjama:

Në Rrëmaji.

Aty

me ba bè në Kryqa

se nuk kanë ma me ia lëshue

zezanen Shkodër

gjaksorëve,

që e shkallmuen në trup

e në shpirt

me drapën e çekan.

Një gumzhimë e mnerëshme

prej Rrëmajit del

e merr zemrat e njerëzve:

Asht kushtrimi

I Fatosave

flijue për Atdhe…

që paqë nuk gjejnë,

tradhëtue idealesh –

e gjamën mnershëm lëshojnë

nga ai Monument.

* Vorrezat katolike, Shkodër, 2010, 3 Maji.

E prap sot, mbas një dhimbjes së fortë që në zemer më ka piskatë, ndigjova një za…

Një gumzhimë e mnerëshme

prej Rrëmajit del

e merr për ajrì Alpeve…

E as nuk më shkonte kurrë nder mend, se në Kopshtin e Gjetsemanit të Gazullorëve të Sapës, ishte thye… një degë ullini, ku Shpirti im gjente Paqen, Dijen, Kulturen, Fjalen e ambel të mikut të vertetë, freskinë e një flladi që frynte pa pushue…e në çastet e vështira kur merzija më kapllonte mendjen e një mall të pakuptueshem, Fjala “durim bre Burrë!”, më bante me pranue “Paqen” që shperthente nga zemra e goja e Danielit…

E sot, bash një degë ku ishte ma e mira asht thye…

Zoti e mori Atë degë me e mbajtë në dorë të Vet…

I duhet Atij të Lumit, per me na predikue, Paqen, Drejtësinë dhe Dashninë…

Asht Ajo “Degë Ullini” që sot ra në Lezhë, pranë të Madhit Gjergj Kastrioti!

Pranë Tij, po po, Aty asht edhe Daniel Gazulli!

Melbourne, 13 Nandor 2012

RRËFIM PËR NJË VATRAN TE RI DHE FAMILJEN E TIJ

November 5, 2012 by dgreca

NGA DALIP GRECA/

Një vit pasi kisha filluar punën si editor i Diellit, kryetari i Vatrës, njëkohësisht dhe Managing Editor, z. Agim Karagjozi, më sugjeroi:- Duhet të shkruash edhe për vatranët e thjeshtë, ata që nuk u vjen radha të përmenden në kronikat e gazetës, që nuk janë të zgjedhur, por e duan Vatrën. “Përpiqu që të gjesh shembuj në historinë e Vatrës, dje dhe sot”.

Jam duke e bërë këtë kërkim dhe kam gjetur vatranë të thjeshtë që i kanë dhënë shumë Vatrës, edhe pse nuk kishin poste drejtuse, as në qendër e as nëpër degë. Së shpejti me ta do të nis një rubrikë të re në faqet e Diellit.Për ditët e sotme zgjodha një vatran nga Kosova, jo se ka bërë shumë për Vatrën, madje nuk ka më shumë se dy vjet anëtar, pra është vatran i ri, por jeta dhe aktiviteti i tij më intriguan. Shprehja e Idriz Çelaj se “Hyrjen në Vatër, e kam konsideruar si hyrjen në një vend të shenjtë”, ishte një arsye më shumë për ta bërë objekt të këtij shkrimi.

Idriz Çelaj iu përgjigj thirrjes së Vatrës për t’u bërë pjesë e saj, pa hezitim. Edhe kur vjen në Vatër, nuk ndjehet. Kur i japin ndonjë detyrë bën ç’mund për ta kryer, kur nuk e thërrasin, nuk shfaq shenja”mbetje qejfi”. Kur i thamë në prag të 100 vjetorit të Vatrës se a mund të gjente dhjetë veta për të plotësuar një tavolinë, ai nuk tregoi entuziazëm, por të nesërmen, telefonoi dhe solli 2500 dollarë. Po i fus vetë nga xhepi, jo se jam i pasur, po e dua Vatrën. Po nuk gjeta, do ta plotësoj me familjen time!

Kur iu kërkua që të mund të ndihmonte në aktivitetin për promovimin e librave të Prof. Nusret Pllanës nga Vatra, ai vetëm kërkoi se çfarë mund të bënte. Dhe ditën e organizimit erdhi me gjithë makinë tek Vatra dhe ndihmoi pa u kursyer. Kontributi që dha gjatë aktivitetit ishte i dobishëm.

Idriz Çelaj është i dashuruar pas poezisë që në fëmijëri. Ai më tregon se poezinë e parë e shkroi kur ishte në klasën e gjashtë. Ishte një poezi kushtuar mësuesit.Ai kujton takimet me poetin kombëtar Azem Shkreli, i cili duke ia vlerësuar poezitë, i dha kurajo. Kujton Idrizi: Kisha botuar një poezi. Azem Shkreli më tha: Me këtë varg tëndin mund të bëj një poemë të tërë. Vazhdo e shkruaj! Në Kosovë ka qenë anëtar i Kryesisë së Shoqatës së letrarëve të rinj, kryetar për degën e Pejës.Në fund të vitetve ’70 ka botuar në revistën “Pena” në Austri, Illyria, Bota e Re, Zëri i Rinisë, dhe ka qenë bashkëpunëtor i jashtëm i revistës “Koha” në Mal të Zi.

Kur Idriz Çelaj botoi vëllimin me poezi “Për Ty dhe Arbanën”, Dielli shkroi pak rreshta prezantuse, por Idrizi nuk u zemrua. Megjithatë ai më falenderoi për ato pak rreshta prezantuse. Në fakt vëllimi poetik i Idrizit (I shoqëruar me grafika të Ramiz Mujës) shquhet për frymën lirike dhe tonet epike të rrëfimit. Në 35 poezitë e librit ai ka derdhur metaforikisht shpirtin poetik.Poezia e tij përcjell ndjesinë e spërkatjes së vargjeve me aromë vendlindjeje, me epizmin e bjeshkëve, me gjakun e trimave që sollën lirinë e Kosovës. Idrizit i pëlqen që të shkruaj edhe për dashurinë, edhe për historinë, edhe për simbolet kombëtare, si : Nënë Tereza, Ibrahim Rugova, Fan S Noli, Faik Konica etj.

Ende i kam në kujtesë vargjet e poezisë së tij”Nëse vdes”: Nëse vdes/ Para Festës së Madhe,/ Kokën,/ Ma ktheni kah Shqipëria,/ Zemrën,/ Ia paça falë Kosovës/ Këngën/ Këndojeni për trojet Shqiptare…

KREANARI PËR TRASHËGIMINË HISTORIKE

Idriz Çelaj ndjehet krenar për paraardhësit e tij. Familja e madhe e tij ka lënë gjurmë në historinë për liri dhe të drejta Kombëtare. Babai i tij, Binaku dhe xhaxhai Qerim, ishin pjesë të çetës së Zhuk Haxhisë, gjyshit të Idrizit. Janë të njohura trimëritë e Zhuk Haxhisë që në kohën e mbrojtjes të Plavë e Gucisë , nga ushtria serbomalazeze. Në fillim të viteve ’40 të shekullit të shkuar, popullsisë së kësaj treve i ishte zgjuar shpresa për t’u ribashkuar me trojet amtare. Prijësit e Rugovës dhanë një kontribut të jashtzakonshëm për vëllezërit e tyre të gjakut dhe gjuhës, të Plavës e Gucisë. Ndër luftëtarët e asaj kohe, kronikat përmendin: Zhuk Haxhia, Sak Faslia, Sylë Mehmeti, Ker Sadria, Sali Rama, Bek Rexhepi, Haxhi Mustafa, Tahir Coli e të tjerë.

Zhuk Haxhia i takonte familjes atdhetare të Çel Shabanit, ish komandant gjatë Lidhjes së Prizrenit ( I dekoruar nga Presidenti Sali Berisha më 1993). Trimëritë e kësaj familje nisnin që në fillim të shekullit të shkuar, ku i biri Çelë Shabanit, Haxhi Çela ishte udhëheqës dhe luftëtar i njohur Rugovas, që u dallua në betejën e zhvilluar në Majën e Lanit kundër malazezëve. Zhuk Haxhia sa rroku pushkën në dorë nuk e lëshoi deri në vdekje. Ai ishte pjesë e luftës së Beranit më 1911,ndërsa më 1912 është pjesmarrës në Luftën e Moknës. Nga vitet 1918-1924 është njëri ndër luftëtarët më të spikatur të Rugovës. Më 1941 Zhuk Haxhia me çetën e vet luftoi për mbrojtjen e kufijëve etnikë dhe u printe vullnetarëve rugovas. Ai nuk i uli armët gjatë viteve 1941-45. Çeta e tij kishte në përbërje trima të njohur të Kosovës; Ker Sadria, Sali Rama, Sak Faslia, Tahir Coli, Jashar Haxha, Hys Selimi, Riza Zymeri e të tjerë. Me çetën e tij, Zhuk Haxhia në bashkëpunim me Isuf Bajraktarin dhe Haxhë Mustafën e mbrojtën vijën kufitare prej Moknave deri në Qafë të Çakorrit. Luftimet i vazhduan edhe në vitin 1946. Pushteti komunist e dënoi Zhuk Haxhinë me vdekje, dënim që më pas iu kthye 20 vite burgim i rëndë. Në burg përfundoi edhe Babai i Idrizit, Binaku e axha Qerim, të cilët kaluan kufirin dhe shkuan në Shqipëri për të kërkuar mbrojtje, por regjimi i Enver Hoxhës, i ktheu sërish tek Tito. Përfunduan në burg të Gjilanit.

Një peng e ka Idriz Çelaj; Kullat e Zhuk Haxhisë dhe e Çel Shabanit, dëshmi të hsitorisë, të rrafshuara nga dy luftra, kanë mbetur të rrënuara në themele. Vetë Idrizi nuk ka mundësi financiare, ndoshta shteti i ri Kosovës duhet ta ndjejë për obligim, që ato kulla duhet të ringrihen dhe të dëshmojnë, ndërsa eshtrat e Çelë Shabanit kanë mbetur në Plavë, atje ku dhe u martirizua në emër të lirisë së trojeve. Edhe kjo mbetet detyrë e shtetit, por edhe shqiptarët e asaj treve ia kanë borxh Çelë Shabanit.

KOHË TË VËSHTIRA NË KOSOVËN E OKUPUAR

Idrizi e ka prejardhjen nga një familje kelmendase e zbritur nga Mbishkodra në Rugovë. Ai ndjehet krnar për trashëgiminë historike të të parëve të vet. Më i përmenduri i fisit është Çel Shabani, një ndër komandanët e luftëtarëve të Lidhjes së Prizrenit, i njohur për trimëritë e treguara ndër luftimet për liri, ku shquan heroizmi i tij në luftë e Nokshiqit. Çel Shabani dhe i biri, Sokol Çela, janë personazhe të At Gjergj Fishtës tek “Lahuta”, ndërkohë që Çel Shabani është personazh edhe në romanin historik të Sulejman Krasniqit.

Vetë Idrizi ndjehet krenar që ka trashëguar nga të parët e vet kontribute atdhetarie. Ai studioi në Universitetin e Prishtinës , fakulteti Filozofik, dega Gjuhë-Letërsi, por kushtet e vështira në Kosovën e okupuar ia vështirësuan ushtrimin e profesionit. Gjatë kohës së mbylljes së shkollave, hapjes së tyre nëpër shtëpi, për disa kohë ai ishte mësues vullnetar. Demonstratat e ’81-shit e patën gjetë student. Ishte kryetar i konviktit të Letërsisë me 500 studentë dhe u tregua tepër aktiv në demonstrata. “Nëse nuk u burgosa, merita s’ishte e imja, por e ish të burgosurit politik Xun Çeta, i cili nuk dekonspiroi emrat e organizatorëve. Idrizi kujton se me çarçafët e konviktorëve u shkruan parullat për liri e Kosova Republikë.

Aktiviteti politik i tij ra në sy të autoriteve të cilët më shumë se dhjetë herë e thirrën në biseda informative në rajonet e policisë. Në bisedat informative ai pyetej për aktivitetin politik, aktivitetin kulturor, dhe atë pedagogjik. Merita e përballimit të dhunës psikologjike, ai thotë se i takon Avokat Bajram Kelmendit, i cili e kishte udhëzuar se si duhej të tregohej i pa përkulur në seancat e bisedave informative.

Aktiviteti politik i Idizit në kohët e vështira të Kosovës së okupuar ishte dinamik. Ai ishte themelues i degës së LDK-së në fshatin Arbanë (ish Lutogllavë). Më pas me ftesën e Mark Krasniqit ndihmoi në zgjerimin e Partisë Shqiptare Demokristiane. Idizi ishte kryetar i degës për zonën me qendër në Tërstënik(Sot Trefish), dega më e madhe në Kosovë. Ishte edhe kandidat për deputet i asaj Partie.

Duke përfituar nga përvoja e të parëve, Idrizi ka qenë pjesë e komisoneve lokale për pajtimin e gjaqeve. Ai ishte pjesë në pajtimin më të madh të gjaqeve që është bërë Te Verrat e Llukës , ku merrnin pjesë personalitete si: Anton Çeta, Zekria Cana, Mark Krasniqi, Avdi Kelmendi, Bajram Kelmendi, Flamur Gashi, Have Shala, Myrvete Dreshaj, e të tjerë. “

Idrizi shquhet për urtësi. “E kemi amanet nga Çel Shabani, që të mos krijonim konflikte mes shqiptarëve sepse pushka s’na shkon ndër shqiptarë, por vetëm ndaj shkjaut që na kishte zaptue vatrat. Shpesh herë këtë porosi ma ka përcjellë gjyshi, Zhuk Haxhia”,thotë ai.

DASHURIA PËR ARTIN E SKENËS

Idriz Çelaj është i dashuruar pas artit të skenës, veçanërisht pas dramës. Ai ruan në arkivin familjar shumë gazeta dhe revista, ku shkruhet për sukseset që ka arritur me trupat amatore të Pejës. Është i pasionuar pas regjisurës. Me trupën e Teatrit “Aleksandër Moisiu” të Pejës, u nderua me çmim në olimpiadën “ Presheva ‘94”. Drama me regji të Idiz Çelaj dhe dy aktorët më të mirë të asaj trupe, Rudina Xhara e Hysne Zeqaj, fituan çmime. Me ansamblin ’Ndrekë Luca” , regjisori i pasionuar Idriz Çelaj mori vendin e parë me komedinë e Kristo Floqit ”Burri-Burrë”. Në atë festival u shpërblyen katër aktorë të kësaj trupe, ku veçon Kushtrim Sheremeti, një aktor aktiv edhe sot. Meritën për zbulimin e tij e ka Idriz Çelaj.Shtypi e veçoi këtë shfaqje për nivelin e lartë të interpretimit.

Sukses tjetër arriti regjisori Çelaj në festivalin e organizuar për nder të poetit kombëtar “At Gjergj Fishta” me dramën “Takimi i orës 9” të Ernest Koliqit. Aktorët amatorë dhanë një shfaqje të përkryer. Avni Kelmendi luante rolin e Luigj Gurakuqit, Agim Desku; rolin e avokatit arbëresh Kostandin Stresto, Mevlude Gjuka në rolin e Rinës, profesoreshës së matematikës, Rudinë Xhara interpretoi rolin e Serafinës, motra e Rinës, Rejhane Muja luajti në rolin e shërbëtores. Regjisor ishte Idriz Çelaj me asistente Rudina Xhara, me skenografi të Afrim Gora dhe Aida Gjinkolli.

“Në Jogodë, kujton ai, morën mirënjohje nga organizatori, Lek Përlleshi.”

Edhe kur mbërriti në SHBA, Idriz Çelaj nuk hoqi dorë nga arti. Ai është rithemelues këtu në New York i Ansamblit artistik ”Rugova”. Në radhët e ansamblit futi së pari vajzat dhe djalin e tij për të dhënë ai shembullin i pari. Ansambli dha shfaqje me nivel dhe u vlerësua edhe në Festivalin Shqiptar që organizon Qendra Nënë Tereza pranë Kishës Katolike Shqiptare “Zoja e Shkodrës”.

Idrizi nuk ka hequr dorë nga pasioni për dramën. Ai është duke menduar për një projekt të afërm.

FËMIJËT, STUDENTË TË SHKËLQYER DHE SPORTISTË TË PASIONUAR

Idizi Çelaj u detyrua nga rrethanat e vështira të luftës që ta zhvendoste familjen nga Kosova në SHBA. Me bashkëshorten Teutë dhe tre fëmijët, që kishte aso kohe, së bashku me një familje tjetër, u zhvendosën nga Kosova në Ulqin, më pas në Hungari, Zvicër, Argjentinë dhe mbërritën në Miami, që andej në Nju Jork.Një aventurë e gjatë e plot shqetësime. Sapo shkeli në Nju Jork, ia nisi punës. Duhej mbajtur familja, duheshin shkolluar fëmijët. Nuk i përbuzi punët e krahut.Bashkëshortja Teutë, pas kualifikimit filloi infermiere në Jacobi Hospital Center dhe u bë një mbështetje e sigurtë për familjen.

Fëmijët janë të mbarë; shkëlqejnë në mësime dhe janë të pasionuar pas sporteve. Kjo është dhurata më e mirë që ata u bëjnë prindërve të tyre. Idrizi thotë për Diellin se ndjehet krenar për mbarëvajtjen e fëmijëve në shkollë. Ky është një gëzim i prekshëm në familjen e tij, si në shumë familje shqiptare këtu në SHBA.

Vajza e madhe, Marigona, studion për mjekësi në Westchester College. Rezultatet i ka të shkëlqyera. Madje katër provime të Kolegjit i pat dhënë që në gjimnaz. Pasion ka volejbollin. Pasion që e trashëgon nga i ati, Idrizi, i cili ka luajtur volejboll me përfaqësuesen e Universitetit, ku ishte shpallë “tekniku më i mirë i vitit”. Marigona ka dhe një pasion tjetër, gazetarinë. Artikulli i saj, “ A miracle on Crompond Road “, botuar në Gazetën “The Anchor” në rubrikën ”School & Community”, u vlerësua nga lexuesit. Vajza tjetër, Albertina, është në vitin e fundit të shkollës së mesme. Edhe ajo shkëlqen në mësime. Mjekësia është objektivi i saj. Albertina është “Senior Editor” në gazetën “The Anchor”. Emri i saj është shënuar në faqen e parë të gazetës, ndërkohë që në çdo numër, janë botuar artikuj të saj. Në numrin e fundit, në krye të faqes së dytë, botohet artikulli i Albertinës” Baby, it’s Cold Outside”, ndërsa në botimin e pranverës pati botuar artikullin” Watch Where You Throw That”. Shumë artikuj të Albertinës janë vlerësuar nga lexuesit dhe stafi i gazetës.

Vajza tjetër, Heroina (Rina, siç e thërrasin në shkollë), është në ballin e shkollës. Rina është më rezultativja nga motrat për volejbollin. Shquhet për teknikën e lartë. Vitin e kaluar, skuadra e saj u shpall e dyta në kampionatin e shkollave të mesme. Nisur nga pasioni, teknika që zotëron, vullneti në stërvitje dhe shpirti i garës gjatë lojës, ajo është e vetmja që edhe pse nuk e ka moshën, luan me ekipin e të rriturave. Greta, më e vogla e motrave, ka pasion tenisin, ndërsa vëllai i tyre, Ardriti është i pasionuar pas futbollit.