Vatra – Page 126 – Dielli

VATRA’S EDUCATIONAL FOUNDATION

May 12, 2014 by dgreca

VATRA’S EDUCATIONAL FOUNDATION/

Vatra’s Educational Foundation is currently accepting scholarship applications for the academic year 2014-2015. Vatra has been providing financial support in the form of scholarships to hundreds of Albanian American students during the last five decades. This year Vatra will be awarding several scholarships in the amount of $1,000 -$1,200 to deserving students.

CRITERIA TO APPLY:
1. Applicants must be enrolled as a full time student at a college/university during academic year 2014-2015.
2. Applicants must be of Albanian descent. Priority will be given to members of Vatra and their children/grandchildren.

NECESSARY DOCUMENTS
Enclose documents in one envelope in this order:
1. Scholarship Application Form
2. An official (sealed) transcript from your school.
3. Two letters of recommendation by individuals who have known you at least one year. One of the recommendations must be written by high school teacher/guidance counselor or professor.
4. A resume (no more than one page long) with a section on extracurricular activities.
5. A personal statement on the topic of what you hope to accomplish in your field of study, not to exceed one page (8 ½ x 11, single-spaced).

EVALUATION CRITERIA
1. Academic records
2. Extracurricular activities
3. Recommendation letters
4. Personal statement

Late applications will not be considered.

DEADLINE AND SUBMISSION

All required documents must be received in one package by Saturday, July 19, 2014. Recipients of awards will be notified by Friday, July 18, 2014. Forward all documentation in one envelope to:

Vatra’s Educational Foundation
Mithat Gashi, Chair
2437 Southern Blvd.,
Bronx, New York 10458

VATRA’S EDUCATIONAL FOUNDATION

SCHOLARSHIP APPLICATION FORM
(Please Type or Print)

First Name: Last Name:
Mailing Address:
Permanent Address:
Telephone No: Fax No:
E-mail Address:
Date of Birth: Birth Place:
Are you or anyone in your family a member of Vatra? Who?
How did you hear about us?

Scholastic Record

Current College/University: City, State
Prior College/University: City, State
Undergraduate degree from: City, State
High School: City, State
Major Field of Study:
Present Academic Standing: Freshman, Sophomore, Junior, Senior, Other:
GPA_________
Anticipated Completion Date of the Current Study Program:

MBI SIMPTOMET KOMUNISTE TE 5 MAJIT 2014

May 12, 2014 by dgreca

Nga dr. Gjon BUÇAJ/Kryetar VATRËS/
Pesë maji ishte rast i përshtatshëm për disa dukuni të cilat, me arsye, shkaktuen reagime dhe komente të ndryshme. Në të vërtetë dukunitë që u panë me shqetsim, ishin vetëm simptome të nji semundjeje të randë nga e cila ende vuen shoqnia shqiptare. Po afrohet nji çerek shekulli prej ramjes de jure të komunizmit, por faktikisht trashigimia e diktaturës së kalueme asht ende prezente në të gjithë sektorët e jetës shqiptare, qofshin shtetnorë, politikë ose shoqnorë e kulturorë, dikund ma shumë e dikund ma pak.
Nderimet me grusht të fëmijve apo të të rritunve para varrezave ose para fotografisë së diktatorit, i cili simbolizon periudhën ma të errtë të historisë sonë, qofshin me 5 maj ose me 29 nandor, me pjesëmarrje edhe të zyrëtarve të lartë qeveritarë, arsyetojnë shqetsimet që klasa e ish të përsekutuemëvet shprehi në kohën e fushatës së fundit paraelektorale.
Dukunitë e përmenduna ma nalt, sado anakronike dhe të shëmtueme, janë legjitime sepse simbolizojnë nji sistem i cili, sado tragjik, sado antikombëtar dhe antinjerzor, nuk asht dënue as parimisht, lene ma juridikisht, për krimet e pa shembullta që kreu mbi popullin shqiptar.
Tue mos u dënue, diktatura mbetet legjitime edhe për breznitë e ardhëshme, nga do që të vijë, majtas apo djathtas.
Për demokratizimin (në vend të termit dekomunistizim) e shoqnisë shqiptare, detyra kryesore bjen mbi klasën politike, por forca promotore duhej të ishte klasa intelektuale.
Në vend të letrave të hapuna drejtue qeverisë për të ndërhy në çashtje të gjuhes, ose në çashtje të tjera si në kohe të diktaturës, intelektualët duhet të bajnë presjon mbi klasën politike për thellimin e frymës demokratike dhe shkëputjen përfundimtare nga trashigimija e së kaluemës; kjo, simbas eksperiencës së shteteve të tjera ish komuniste, do të lehetësonte edhe luftën kundër korrupsionit.
Dënimi i komunizmit si sistem dhe i krimeve të tij, si dhe zbatimi i ligjit të lustracionit, do të realizohen në Shqipni heret a vonë, por interesi kombëtar e don ma mirë heret se vonë!

Reliket e bandës “Vatra” dhe si mbërritën në Shqipëri

May 6, 2014 by dgreca

Nga Frederik STAMATI/
Kush e di historinë e Bandës Kombëtare “Vatra” me siguri që do të provonte nxitjet e papërmbajtura të pasionit për të ndjerë në shpirt flladin impresionues të famës së saj… Thuhet se ajo u formua më 17 dhjetor të vitit 1916, në qytetin e Usterit të Amerikës. Mirëpo ka diҫka që nuk shkon, sepse vula ka datën 11. Por kjo është një ҫështje që nuk i takon këtij shkrimi, prandaj edhe nuk do ta shtjellojmë. “Faik Konica dha mendimin që ajo të quhej Banda Kombëtare “Vatra” e që kjo bandë të kthehej në Shqipëri”, të merrte pjesë në ҫlirimin e saj dhe menjëherë mbas ҫlirimit të shpërndahej.“Banda Kombëtare “Vatra”! Historia i dha fatin e legjendës; reputacioni i saj ishte legjendar. Ajo u projektua si një gonxhe shpirti. Këtë mund ta bënte vetëm gjenia e Faik Konicës. Lulja do të ҫelte dhe kjo lule nuk do të lihej të vyshkej, do të këputej në kulmin e saj. Kështu do të mbetej në kujtesë e freskët, e bukur në përjetësi… Zor se mund të ishte projektuar një trajektore me një apogje më mbresëlënëse!…”
Thuajse i gjithë shekulli i kaluar, sidomos nga fillimi i tij, ka qenë vetëm një kushtrim trumpete lufte sa ushtarak, aq edhe policor. Njerëzit shtynin njëri-tjetrin në radhët e historisë dhe vetëm ata më pak tahmaqarë, por më shumë spiritual, vëzhgonin të kaluarën për të parë të ardhmen. Këta ishin pak, konsideroheshin si jashtë kohës, si edhe sot xhanëm, e për ta nuk e ҫante kokën njeri. Si për inat të neglizhencës pikërisht këta pak njerëz që njohën ligjësinë e ecurisë së shoqërisë njerëzore menduan për vulën historike të kombit të tyre. Kështu ata përjetësuan fakte materiale, pra objekte, për të cilat sot ne, që merremi me muzeologjinë e që konsiderohemi po aq kot apo të tepërt, i falenderojmë. Sot nuk ka më nostalgjikë të asaj periudhe, por ka vlerësues maksimalë, ka nga ata kuq e zinj, sublimatë të ndritur të atdhetarisë. Këta dhe të tjerë që do të dëshironin të preknin apo të ndjenin Bandën Kombëtare “Vatra” do të mund ta bënin atë vetëm në dy mënyra: duke dëgjuar të regjistruar në disqe muzikën e realizuar nga ajo ose duke parë instrumentet me të cilat është luajtur ajo muzikë, partiturat, uniformat e instrumentistëve dhe gjithҫka tjetër të orkestrimit. Në Fondin ertnografik janë zbuluar herë mbas here relike të saj. I pari ka qenë flamuri i bandës. Vite të tëra e patëm enigmë historinë sesi u bë pjesë e këtij fondi, por ja, erdhi një ditë dhe fare rastësisht gjetëm në Arkivin e Shtetit disa dokumente që na ngritën mendjen. Ato mund të kërkohen në AQSH, Fondi 295, Viti 1939, Dosja 272 (450). Po i botojmë për herë të parë:Dokumenti i parë:MBRETNIJA SHQIPTAREMINISTRIJA’ E ARSIMITNr 2351Tiranë, më 13/6/1939Drejtoris së Bibliotekës KombëtareKëtuShkurtim:Autorizoheni me marrë në dorëzim nga P.T. Komanda e Mbrojtjes Kombëtare nji gran cassa (daulle e madhe) e nji tambure (daullkë) t’ish Bandës Kombëtare “Vatra” si edhe nji Flamur i dhuruem Bandës në fjalë prej Shoqnisë Drenovare t’Amerikës në vjetin 1918 për t’i ruejt si vlera historike.MinistriDokumenti i dytë është ai i datës 3/VII/1939, me Nr. Prot 1461 që Biblioteka dhe Muzeu Kombëtar i dërgonte Ministrisë së Arsimit:Ministrisë së ArësimitTiranëNë lidhje me shkresën Nr 2351 dt. 13/VI/1939 të së Shkëlq. Ministri, kemi nderin t’ju bëjmë të njohur se të Premten më 30 Qershor 1939 na u dorëzuan për t’u ruajtur si vlera historike, prej Kapterit Aleks Lubonja, sekretar i Bandës Ushtarake, një flamur, një gran cassa dhe një tambure, pronë të ish Bandës Kombëtare “Vatra”. Me rastin e dorëzimit të tyre u nënshkrua një proces-verbal, dy kopje prej të cilave u ҫkëmbyen dhe njëra ju përcjellet bashkë me këtë shkresë.DrejtoriDokumenti i tretë është procesverbali përkatës:MBRETNIJASHQIPTARE Tiranë, më 3/VII/1939BIBLIOTEKA DHE MUZEU KOMBETARPROCES –VERBALSot, më tridhjetë Qershor një mijë e nëntëqint e tridhjetë e nëntë, në selinë e Bibliotekës dhe Muzeut Kombëtar, në praninë e Kapterit Zotit Aleks Lubonja, Sekretar i Bandës Ushtarake, në vështrim të shkresës Nr 2351 dt 13/VI/1939 të Ministrisë së Arësimit, iu dorzua Bibliotekës dhe Muzeut Kombëtar, në praninë e Drejtorit të saj Zotit A. Tasi, për t’u ruajtur si vlera historike, sendet që vijojnë:1)Një flamur i vjetër me shkronjat:BANDAKOMBETAREVATRADHURATENGA SHOQERIADRENOVAREBASHKIMI19182)Një Gran Cassa3)Një Tamburozv. Drejtor i Bandës Ushtarake Drejtori i BibliotekësKapiten. IIKështu u zgjidh enigma e pazbuluar e dorëzimit të flamurit të Bandës Kombëtare“Vatra” dhe e trashëgimisë së tij në Fondin etnografik që na ngacmonte që nga viti 1999. Mirëpo aq sa na qetësoi nga ana “muzeore”, po aq na trubulloi mendjen enigma e ekzistencës së dy instrumenteve të tjerë, e trumpetës dhe e daulles së madhe që në gjuhën e specialistëve të muzikës quhet “gran cassa”. Jemi të sigurtë se shumë lexues që nuk e dinë historinë e Bandës Kombëtare “Vatra” do të ҫuditen për shqetësimin tonë, do ta quajnë të kotë, madje edhe të ҫuditshëm dhe kanë të drejtë. Po ju lutemi, mos u ngutni në mendimet tuaja. Rilexojeni paragrafin e parë të këtij shkrimi, mundohuni të gjeni botime të tjera për Bandën Kombëtare “Vatra” dhe atëherë do ta kuptoni përkujdesjen tonë dhe përpjekjen e vazhduar për zbulimin e enigmave tunduese. Gjithҫka lidhet me ata instrumentistë në mos virtuozë, patjetër përҫues të entuziazmit të lirisë.Deri më sot janë shkruar disa artikuj studimorë ose përkujtimorë për këtë bandë, por ka akoma aromë për të thithur nga ajo lule. Në rolin e konservuesit kemi detyrën e trashëgimisë së relikeve të saj, të gjithҫkaje, sado të vogël të ardhur deri në ditët e sotme, pasojë e një neglizhence të pashpjegueshme jo nga ata që nuk lidhen me botën e muzeumeve, por nga ata që duhej ta kishin bërë këtë dhe ndoshta të larguar nga padija apo prirja e kufizuar nga atraksioni për profesionin e ngushtë: se kush ka thënë që po të jesh në fushë nuk sheh dot përtej kilometrit të nëntë.Gjetja në nëntorin e vitit të kaluar e disa prej flamujve më të famshëm historikë të Shqipërisë na bëri të ndjejmë drithërimën shtytëse për të zgjidhur enigmat e tjera që flenë në fondin etnografik. Të gjithë punonjësit u bënë robër të interesit që imponon zbulimi. Kurrë ndonjëherë më parë nuk ishte parë një këmbëngulje aq e shqetësuar, një shqetësim përpara dëshirës së papërmbajtur. U bë temë e ditës, e ҫdo dite. U kërkua në të gjitha mënyrat. E në këtë rast duhet të përmendim patjetër të dyja punonjëset e Fondit etnografik, Vilma Nallbanin dhe Violeta Malokun.Ethim Dodona na dha një fotografi të bandës. Ajo është kopjuar nga kalendari i “Vatrës” i vitit 1918. I ati i Ethimit, Petro Themistokli (Dodona), ka qenë klarinetist në atë bandë. Ethimi e di historinë e saj ashtu si nxënësi di mësimin. Në fotografi duket edhe trumpeta dhe daullja me një shkrim rrethor.E në këtë moment njëri nga autotët e këtij shkrimi, F. Stamati, shprehet:“Dhe atëherë kujtesa e fjetur nga vitet e kaluara filloi të riprodhojë trubullt ngjarje të dyzet vjetëve më parë… Sapo kisha filluar punën…Detyra ime ishte arkeometria dhe jo trashëgimia. Po kaloja nëpër korridor… Nga një derë e hapur pashë në gjysmë errësirën e dhomës një daulle të madhe… Në të ishte shkruar në formë rrethore diҫka e palexueshme nga larg…Shkrimi ishte i kuq dhe blu…Lëkura në mes të daulles ishte e ҫarë…I telefonova menjëherë Pandora Plakut, njërës nga punonjëset më të para të fondit etnografik. Nuk e mbante mend një daulle të tillë. Mbas dy javëve i telefonova përsëri. Si është njeriu! Pandora ka më shumë se tridhjetë vjet që ka dalë në pension. E megjithatë gjatë atyre dy javëve ishte përqendruar në kujtimet e mëparshme. Po, i kujtohej diҫka e tillë…U zhyta më tepër në kujtime…Atëherë bëhej një festival apo një konkurs midis grupeve amatore të shtëpive të kulturës. Grupi i Tiranës nuk kishte daulle. Nuk e di sesi iu drejtuan për ndihmë Institutit tonë. Me fondin etnografik merrej i ndjeri Abaz Dojaka. Më pyeti nëse mund të rregullohej ajo daulle e të bëhej për t’i rënë. I thashë se jo…Dikush u shpreh se ajo daulle nuk duhej për gjë…Atëherë shfaqën mendimin për t’i vënë një lëkurë të re…Nuk e di sesi shkuan punët më tej…I shkruajta këto tre paragrafë jo vetëm për kuriozitet, por për të parë se ҫfarë ndodhi…”Ethimi na tregoi se tamburisti i bandës kishte qenë babai i Aneta Takes. U lidhëm në telefon. Emocione nga të dy receptorët…Ndërkohë vazhdonte kërkimi intensiv, ndonjëherë edhe me deziluzion. Pastaj përsëri, përsëri. Dhe ja, erdhi një ditë kur u zbulua trumpeta. Është po ajo që shihet në fotografinë e bandës. Lëkura e njërës anë është ҫarë nga rrudhosja e tharjes së përtejme, kurse nga ana tjetër sapo ka marrë ndonja dy dëmtime të vogla. Kurioziteti na shtyu t’i biem. Tingulli i saj të kujton akordet e baterisë: ai vjen i thellë, i thellë… Apo është vetëm një iluzion psikik i shkaktuar nga hershmëria e kohërave nga ku vjen? Trokitëm më fort: thirrje luftarake! “Tamburxhi, tamburxhi, thirrja jote ushton…”Si shuam kuriozitetin muzikal u përqendruam në të tjera kuriozitete. Brenda tambures është ngjitur stampa e firmës prodhuese; ruhet shumë mirë. Në të lexohet:WALBERG & AUGEWORCESTER . MASS USATë nesërmen u zbulua daullja. Ajo kishte patur fatin e transformimit shfytyrues…apo të një restaurimi primitiv, jo muzeal, i cili i kishte hequr përgjithmonë ndjesinë e të qenit të atyre kohërave aq emocionuese. Lëkura origjinale ishte zëvendësuar me një të re, që ta bënte daullen të binte në konkurrimin amator. Cili vallë ka qenë ai daullexhi fshatar që ka patur fatin të luajë me një instrument historik? Edhe lëkura e re, e vënë në fillimvitet e shtatëdhjeta që lamë pas, është ҫarë në të dyja anët. Si lëkurë përdoret lëkura e kecit. Sa më i madh instrumenti, aq më i madh duhet të jetë keci që theret. Lëkura pastaj përpunohet, rregjet dhe montohet. Me sa duket kecat e therur nuk kanë qenë aq të mëdhej, prandaj kanë therur katër për të plotësuar daullen. Pastaj dy lëkurat janë ngjitur bashkarisht me rripa lëkure. Ata rripa lëkure ishin prerë nga lëkura origjionale; në ta dalloheshin disa gërma blu dhe kuq, që po t’i shikoje me kujdes dalloje fjalët ALBAN dhe BAND dhe disa të tjera të cunguara më keq. Nuk gjejmë dot fjalë për të përshkruar këtë punë xherahu!Në faqen e përparme të daulles ka qenë shkruar në formë rrethore me gërma të mëdha blu e me hije të kuqeALBANIAN NATIONAL BAND VATRAORGANIZED DECEMBER 11 1916WORCESTER. MASSQë përkëthehet:BANDA KOMBËTARE SHQIPTARE VATRAORGANIZUAR MË 11 DHJËETOR 1916USTER.MASS. Në mes ishte pikturuar lira.Në trupin e daulles është montuar edhe një pafte metalike, prej bronzi të nikeluar, e punishtes së prodhimit.
Në të shkruhet:
MADE BYC. G. CONN LTD9563ELKHART-IND
Pra kjo është ҫfarë ka mbetur nga daullja e fotografisë së vitit 1918, ndoshta pranë së cilës qëndron Petro Bexho, ai “i daullkave”, apo në një gjuhë më “akademike” instrumentisti i perkursionit, gjë që duhet përcaktuar më mirë. Dhe me siguri dikush po punon.Të gjitha veglat muzikore u blenë në Amerikë, të reja dhe nga më të mirat, sipas udhëzimeve që u dha instrumentistëve Thoma Nashi.Ja përshembull të dy rastet. C. G. Conn LTD , (Charles Gerard Conn), ishte fabrika më e madhe dhe më e mirë në botë për prodhimin e instrumenteve muzikorë, të cilët njiheshin si instrumenta “kon”. Kaq të famshëm ishin, sa që pronari i ri, Diamond Greenleaf, që e bleu në vitin 1915, vazhdoi të mbante të njëjtën markë tregëtare, pra C. G. Conn LTD. Ndërsa Ëalberg & Auge ka qenë një nga firmat më të famëshme të shekullit të njëzetë për prodhimin e instrumentave muzikore të perkursionit.Duke i parë me kujdes këto dy instrumente vërejmë se ato janë shumë të dëmtuar, gjë e shkaktuar nga përdorimi dhe koha. Trumpeta është prekur edhe nga insektet që sulmojnë drurin. Disa pjesë mungojnë apo janë dëmtuar. Daullja ka edhe arna prej sholle, të mbërthyera nallbanҫe. Restaurimi do të jetë një brazdë mëdyshjeje midis teorisë së rikthimit të funksionit dhe këshillës së urtë të Kongresit të Berlinit, në mos gabojmë, e vitit 1990, për të mos ndërhyrë në instrumentet muzikore, por vetëm për t’u krijuar kushte të mira ruajtjeje, duke i mbajtur të mbyllura nëpër kutitë e tyre.Bandat veprojnë si një e tërë. Kanë një harmoni të përgjithshme, edhe në paraqitje. Nuk besoj se mund të ketë njeri që ta parafytyrojë një bandë pa uniformën e saj. Edhe Banda Kombëtare “Vatra” e kishte uniformën e vet: një kostum të zi dhe kasketë me stemë. Prej kohe ëndërronim të kishim në koleksionet tona muzeale një kostum përfaqësues. Por ja, e pamundur! Dhe pikërisht kur i kishim humbur të gjitha shpresat gjetëm në Fondin Etnografik të QSA një xhaketë të zezë të uniformës. Gjoksi dhe mëngët janë mbushur me dekoracionet standarde të zbukurimit të uniformave ceremoniale, të realizuara me shirita kuq e zi. E ka grirë mola! Në kopsat e verdha është stampuar lira.Gjetëm edhe një kasketë po të bandës. Ajo ka të qëndisur me fill të verdhë shqiponjën me krahët e ngritur përpjetë: mbi shqiponjë shkruhet VATRA. Edhe kasketa është shumë e dëmtuar. Madje kësaj i mungon edhe shiriti mbi strehë. Rrethi prej lëkure sintetike në pjesën e brëndshme të saj është thërrmuar keq.Megjithatë u kënaqëm me fatin: ai na dha një ҫek kulture. Restaurimi i të gjitha këtyre sendeve, duke përfshirë edhe flamurin, do të jetë një punë që do ta dinë vetëm ata që do të merren me të!Kurioziteti na shtyu të interesohemi më tej për relike të mbetura nga kjo bandë.Takuam z. Ilia Terpini. Babi i tij, Petroja apo Peti, ka qenë flautist në bandën “Vatra”. Ilia e ruan me kujdes të rrallë instrumentin e trashëguar. Madje një herë e mori në Amerikë. Ҫfarë nuk i ofruan për shkëmbim! Por jo! Besojmë se ai do ta botojë vetë me hollësi historinë e tij. Kurse Ethim Dodona na premtoi se do të na dhurojë diҫka nga ajo bandë. Sado që u munduam nuk arritëm ta mësonim me saktësi se ҫfarë: ai e ruan surprizën për ndonjë rast më të shënuar. Mësuam se zoti Kristaq Jorgji i ka dhënë zotit Pandi Bello një fotografi të bandës, së bashku me emrat e instrumentistëve. Por ka edhe një rast të cilin nuk duam ta besojmë: zoti Vaskë Morcka thotë se vëllai i tij, Roberti, ka dorëzuar në Muzeun Historik të Korҫës, natyrisht në kohën kur ai muze funksiononte, një uniformë të plotë të njërit prej instrumentistëve të bandës. Sot ajo uniformë nuk gjëndet më. Aktualisht muzeu është i mbyllur dhe materialet e tij ndodhen diku në ruajtje. Kërkuam informacionin që ka Qendra Kombëtare e Inventarizimit të Pasuriveve Kulturore. Në inventarin e muzeut nuk figuron një uniformë e tillë… Ndoshta është harruar diku…Duhet kërkuar! Disa vite më parë Muzeu Historik Kombëtar bleu nga Zonja Krisidha Rali një instrument frymor, i cili quhet korno, e që sipas saj ishte i një instrumentisti të Bandës Kombëtare “Vatra”. Por në kartelën përkatëse nuk mund të lexosh asnjë hollësi më tepër. Duke e shqyrtuar me kujdes instrumentin pamë stampën në të cilën shkruhet se është e prodhuar në Milano. Me sa duket ky instrument duhet të lidhet me një kohë të mëvonshme, ndoshta mbas dy-tre viteve, kur Banda Kombëtare “Vatra” u përfshi në Bandën Presidenciale.(Dielli Arkiv)

Promovohet në Nju Jork, jeta dhe vepra një emigranti shqiptarë

May 2, 2014 by dgreca

Në 102 vjetorin e themelimit të Vatrës, u bë promovimi i dy librave “Rrugëtimi i Përjetësimit të Ali Ibër Nezaj në Bronz” dhe “Udha e ëndrrës së thyer” të autorit Halit Nezaj/
Nga BEQIR SINA, New York/
BRONX NEW YORK : Botimi i veprave të reja, respektivisht paraqitja e një vepre të re në duart e lexuesve, shqiptaro amerikanë, natyrishtë, që është bërë kohët e fundit një lajm i gëzueshëm, në komunitet. Sidomos, për dashamirët e fjalës së shkruar – Librit, por edhe për bashkëatdhetarët e tjerë, ku ata mund të gjejnë me këtë rast një pikë – takimi, për të mësuar më shumë për historinë e shqiptarëve të Amerikës, veprimtarinë dhe prejardhjen e tyre, ose vendorigjinën – apo një vepër tjetër letrare (libër me poezi a tregime) që ka autor nga diaspora apo edhe vendlindja jonë .
Në veçanti sot në diasporë kemi shumë autorë librash, nga Shqipëria, Kosova, Lugina e Preshevës, Maqedonia, Mali i Zi e Çamëria, studiues dhe krijues të njohur, duke pasur raste mjaft të shpeshta të nxjerrjes së librave të rinjë, nga autor të shumtë shqiptarë, që tashmë kan mënyrën e promovimit të librave, duke e bërë atë ngjarje të gëzueshme për komunitetin shqiptarë. Dhe, tani, që kemi një prurje kaq të madhe autorësh nga vetë diaspora, e cila ka edhe shoqatën e saj : “Shoqata e Shkrimtarëve Shqiptaro Amerikanë”, por edhe shumë shkrimtar të njohur që vinë nga vendorigjina e jonë, ngjarje të tilla – promovime kemi shumë më shpesh.

Kjo ka bërë, atë që të ketë edhe më shumë interesim – kur kemi ndonjë promovim libri, dhe autorin e njohim mirë, pra ai gëzon respekt, të bashkombasit e tij – por edhe që ia lexojmë librat me shumë dëshirë, edhe kur autorin e librit e kemi “burim” librash nga diaspora, atëhere kemi rastin e mirë, që t’a kemi prezent në përurimin e veprave të reja, por edhe që të tregojmë se edhe këtu në mërgim – tek ne shqiptarët e Amerikës krijimtaria jonë ka qenë dhe është e pashtershme, burim frymëzimi duke filluar prej nga klubet, kolonitë e shoqëritë e para të shqiptarëve në Amerikë, dhe duke u transmetuar deri në ditët e sotme.

Një promovim i tillë, me autor nga diaspora shqiptare në Amerikë, u organizua nga ajo që mund të quhet tashmë në Amerikë “Qendra Shqiptare e Promovimeve” – Shoqata e Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë dhe Federata Pan-Shqiptare e Amerikës VATRA, të cilat ashtu si kan nderuar dhe ngritur vlerat e autorve të tjerë, më parë, promovojnë të Dielën me 27 Prill 2014,, në një nga sallat e lokalit EastWood Manor, librat : “Rrugëtimi i Përjetësimit të Ali Ibër Nezaj në Bronz” dhe “Udha e ëndrrës së thyer” të Halit Nezaj.

Madje, kjo ngjarje, mori një rëndësi të veçantë – Mbasi, ajo për koncidencë, kësaj rradhe lidhej me diçka të veçantë, si me këtë rast me 102 vjetorin e bekuar të themelimit të Vatrës, shoqatës së parë të shqiptarëve të Amerikës. Promovimi i librit të ketij Vatrani, u bë edhe :”si një nderim për Vatrën, si Vatër e dritës së kombit shqiptar, si Vatër e shpresës së pashuar kombëtare”.

Edhe, vetë autori mori shumë urime të përbashkëta, me vatranët, për këtë ditëlindje rrezatuese ashtu si mori edhe për dy veprat e tij – sepse, edhe ai është Vatranë, dhe në veprën e tij kan emrat edhe disa nga figurat e shquara të Vatrës, madje Halit Nezaj dhe anëtarë të tjerë të fisit Nezaj, shumë miq dhe shok të tij, janë nga ata të parët, që e nisën rrugën e patriotizmit me këtë Vatër, që ishte dhe mbeti zjarri i pashuar i Shqiptarisë, në diasporë.

Dhe, ja që vjen rasti i promovimit të këtyre veprave, të kujtojmë edhe një herë çdo fund prilli Vatrën – Vatrën shqiptare në Amerikë, për të cilën, ish Kryemnistri i Shqipërisë, Berisha, ka thënë në 100 vjetorin e saj se :”Vatra jonë është një homazh i madh për ata burra që 100 vjet më parë themeluan këtu në atdheun e lirisë në vendin e madh të lirisë, themeluan “Vatrën” , si vatër të lirisë së kombit shqiptar ”. Berisha, ka kujtuar me nderim dhe mirënjohje themeluesit e saj, të cilët në një kohë përcaktuese për fatet e kombit, qysh atëhere u bashkuan dhe themeluan organizatën e vlerave të mëdha kombëtare. Ai e ka vlerësuar rolin dhe kontributin e jashtë- zakonshëm historik që “Vatra” dhe Vatranët, luajti në momentet më deçisive për kombin shqiptar, përgjatë një shekulli”.

Por, përsëri mund të thuhet se promovime të tilla, kan rëndësi e vlerësohen – gjithashtu, kur dimë diçka si ky rast me autorin Halit Nezaj pra për vet autorin ose për librat që ka shkruar ai.

“Rrugëtimi i Përjetësimit të Ali Ibër Nezaj në Bronz” dhe “Udha e ëndrrës së thyer” të Halit Nezaj, janë dy vepëra – ku lexuesi do të gjejë përpos një historie të shkurtër të jetës dhe veprës së patriotit Ali Ibër Nezaj, por edhe vetë jetën e autorit – peripetitë që ka kaluar ai dhe familja e tij të paraqitura me të gjitha angazhimet dhe aktivitetet që i kanë paraprirë të gjitha lëvizjeve të shqiptarëve të Amerikës. Vendlindja e tij Shipshani – Tropojë, familja, të afërmit, miq dhe shokët në klubet e të arratisurve në ish-Jugosllavi, Gjakova, qyteti që ka bërë histori, dhe vendi i lirisë Amerika, lufta disa vjeçare për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës dhe rënjen e komunizmit në Shqipëri.

Veprimtarinë, e bukur të këtij promovimi e drejtojë, sikur të recitonte ndonjë poezi – Mëhill Velaj – poetë dhe shkrimtarë i njohur në komunitet, i cili në çdo prezantim interpretoi fragmente dhe vargje nga librat e Nezajt.

Pjesmarërsit i ka përshëndetur fillimisht zv/kryetari i Vatrës Asllan Bushati. Përshëndetën dhe përgëzuan autorin: Ambasadori Bekim Sejdiu, Konsull i Përgjithshëm i Republikës së Kosovës në New Jork, Kryetari i Vatrës, dr. Gjon Buçaj, Presidenti i Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikan Adnan Mehmeti e të tjer.Folëse kryesore, dhe rencensuese e kësaj veprimtarie ishte ; ajo që i kishte lexuar librat e Nezajt, dhe u kishte bërë një “autopsi” të thellë, e cila është vetë autore e disa librave, gazetare, shkrimtare, dhe poete, Raimonda Moisiu :
Për librin “Udha e ëndrrës së thyer”, tha zonja Moisiu, paraqita këndvështrimin tim në formën e përsiatjes, ndërsa për librin “Rrugëtimi i përjetësimit të Ali Ibër Nezaj në bronz” , m’u desh të gërmoja në arkivat shqiptare e të huaja, referencat dhe studimet historike, shkruar nga publicistë e studiuesë profesionistë të mirënjohur shqiptarë e të huaj, të cilët kanë shkruar në mënyrë sistematike, e të admirueshme për figurën madhështore luftarake, poliadrike të patriotit të shquar Ali Ibër Nezajt”.

Një kumtesë rreth librave të z. Halit Nezaj e mbajti edhe vatrani Mehmet Kadrija nga Tropoja

Diskutuan rreth librave edhe editori i Diellit Dalip Greca ( duke sjell një përshëndetje të professor Murat Gecaj), kryetari i degës më të re të Vatrës në Amerikë, asaj në Hartford – Kenektikët, Iliam Peci, profesor Prend Cetaj, zoti Shaban Gashi, e të tjerë. Ndërsa, u duartrokit gjatë në këtë promovim edhe aktori nga Kosova Halil Teta, që recitoi fragmente poetike, me motive patriotike.
Në fund të këtij promovimi autori i dy librave Halit Nezaj – një emigrant e i vjetër i komunitetit, ka përshëndetur gjithë mbështetësit dhe drejtuesit e këtij aktiviteti, folësit dhe pjesëmarrësit,; Shoqatën e Shkrimtarëve Shqiptaro Amerikanë dhe Federatës PanShqiptare të Amerikës VATRA, dhe me theks të veçantë mbështetjen pakursyer të familjes së tij, bashkëshortes dhe fëmijëve, nipave dhe mbesave.

Gjithashtu, sikurse, në vepër autori Halit Nezaj, ka feleminderuar gjithë kontribuesit financiar, për çfarë, ai u është shprehur mirënjohës, pasi si tha Nezaj:” pa ndihmën e tuaj, edhe shtatorija e Ali Ibër Nezajt e cila është përjetësuar tashmë në qendër të qyteti historik Gjakovës, por edhe këto dy vepëra , nuk do të ishte realizuar”.

Në fund u shtrua edhe një koktejl i përgatitur nga familja Nezaj – me ushqime dhe pije nga tradita shqiptare.

Histori: Vatra tregon fuqinë e saj

May 2, 2014 by dgreca

Nga Astrit Lulushi/
Më 2 maj 1919, Nikolas Kasavetes, sekretari i Bashkimit Pan Epirot të Amerikës, paraqet një dokument konfidencial pranë Konferencë së Paqes në Paris, duke kërkuar bashkimin e të gjithë Epirit të Veriut me Greqinë. Bashkimi Pan-Epirot i Amerikës ishte themeluar në Boston më 1918 për të njohur publikun amerikan me “karakterin helenik” të mbarë krahinës së Epirit dhe për të kundërshtuar çdo përpjekje për shkëputjen e saj nga “Greqia mëmë”. Bashkimi pan epirot kryesohej nga George Kristaq Zografos, i cili kishte qenë president i ish-shtetit autonomy të Epirit.
Dokumenti i dërguar në Konferencës së paqes në Paris ishte nëshkruar nga 1756 persona të cilët thuhej se ishin nga Korça e Gjirokastër. Me këtë dokument, Bashkimi Pan-Epirot synonte të ndikonte pranë Konferencës së Paqes për t’i marë Shqipërisë dhe ato pak troje që Greqia nuk kishte mundur t’ia shkëpuste pas shpërbërjes së Perandrisë Osmane.
Federata Pan-Shqiptare e Amerikës, Vatra, e cila në dokumentin pan-epirot cilësohej pa të drejtë si organizatë e kontrolluar vetëm nga myslimanë shqiptarë, u përgjigj menjëherë me një kundër-deklaratë të nënshkruar nga 3255 shqiptarë të krishterë nga Korça e Gjirokastra, të cilët kundërshtonin një bashkim të mundshëm me Greqinë.
Pak ditë më vonë, (14 maj 1919), komisioni i Konferencën e Paqes, i ngarkuar për të shqyrtuar pretendimet greke hoqi dorë nga çështja, në pamundësi për të arritur marrëveshje të njëzëshme. Kundër-veprimi i Vatrës – në kohën, vendin dhe me fuqinë e duhur – solli sukses.