Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

DRITËRO AGOLLI DHE EMIGRANTËT…

by

Në 84 vjetorin e lindjes/
Nga takimet e gazetarit me njeriun e madh të letrave shqipe/
Nga Abdurrahim Ashiku-Athine/
DritëroAgolli, të martën më 13 tetor 2015 mbushi 84 vjet jetë; Jetë e një njeriu që me “Baltën e Devollit” në trastë u ngjit rrugëve të thepisura të jetës, rreshtave partizane për tu bërë pjesë e fitores në Luftën e Madhe Antifashiste të Popujve të Botës, bankave të shkollës që nga Gjirokastra në Leningrad, fushave e maleve të Shqipërisë si gazetar, kalasë së madhe të letërsisë si poet e shkrimtar. Ai, me dashurinë dhe thjeshtësinë e tij karakteristike mbetet mbi të gjitha NJERI…
Me këtë NJERI dua të bisedoj sot nga larg, rrugëtimit tim në takimet me Të në një shtëpi-apartament të thjeshtë në qendër të Tiranës, SHTËPI e cila për mua është dhe do të mbetet Kështjella e Kuvendit Poetik e Njerëzor Shqiptar…
Korrik 1996…
Ishin kohë të vështira, ndoshta më të vështirat e jetës sime. Kishte ndodhë vjedhja më e madhe e vullnetit të popullit, 26 MAJI 1996. Kishte ndodhë rrahja dhe gjakosja më e frikshme e kohës që kalonim, në sheshin “Skënderbe“ përpara syrit të kamerave dhe aparateve fotografike nga e gjithë bota, 28 MAJI 1996. Nuk ka nevojë të bëjë ndonjë koment. Janë dy ditë që flasin dhe do të flasin gjatë në historinë e kohës sonë, dy data që do t’u paraprinin “ DIMRIT TË MADH – 1997 “…
Ditët që pasuan, në atë qosh të hartës gjeografike ku kish bërë rrënjë jeta, i ngjanin një mengeneje që çdo ditë shtrëngohej, i ngjanin një kazme që kërkonte të më shkulte rrënjët…
Një ditë të meskorrikut e ndjeva se po më prisnin rrënjën boshtore të qenies sime. Vendosa dhe ika natën. Në anët tona shprehja “Ikje natën” ka në thelb dhimbjen më të madhe njerëzore, shkuljen nga vendi ku ke parë për herë të parë dritën e diellit me dëshirën ta shohësh edhe për herë të fundit. Për dore kisha djalin që sapo i kishte mbushur të katërmbëdhjetat…
Drita më kapi në Tiranë. Kisha një vizë njëmujore. Më duhej të udhëtoja drejt një vendi që i njihja njeriun e lashtë por nuk i njihja njeriun e ri. Veç kësaj kisha mbi supe edhe barrën e një emri arab që kryeredaktori i gazetës më pat thënë se është i papranueshëm për vendin dhe fenë e atjeshme.
Më duhej një fjalë e ngrohtë, një njeri që të më jepte zemër në aktin e madh të ikjes. I rashë një zileje. Dëgjova një zë të ngrohtë, një mirëseardhje zemre. U ngjita në katin e tretë. Derën e gjeta të hapur. Përballë ishte Sadija. Emrin ma kishte dëgjuar por fytyrën ma shihte për herë të parë. Dy hapa më tej, në këmbë, si një lis rrënjëthellë e degëbardhë nga bora e parë e vjeshtë së dytë, buzëqeshur e krahëhapur ishte Dritëroi. E kisha takuar shumë herë, me nga një gotë raki ballë për ballë e me zemrën njerëzore në dorë. Indriti, djali, e kishte lexuar, e kishte recituar por kaq pranë nuk e kishte parë asnjëherë.
U ulëm në atë sallon të thjeshtë rrethuar me piktura e me libra, në atë sallon që nuk e hiperbolizoj po të them se ka nxënë dhe nxë gjithë vendin, ashtu siç nxë tërë botën zemra e shkrimtarit dhe poetit tonë të madh….
Pimë nga një gotë raki nga ajo që Dritëroi e ka zierë nga mushti i manave jo dy por tri herë në këngët e tij për truallin ku lindi dhe mori vrapin e jetës.
Nuk ndenjëm gjatë. Ikëm duke marrë me vete disa adresa dhe numra telefoni, të Aristidh Kolës në Athinë, të DinoKubatit në Salaminë…kurajën dhe ngrohtësinë njerëzore për të kapërcyer kufirin e një jete në kërkim të një jete tjetër…
… Të nesërmen, më 21 korrik 1996, lamë diellin mbi majën e Dajtit dhe ikëm në dhe të huaj…

13 tetor 1977

…Kaluan muaj. Kaloi edhe “Dimri i Madh“. Kaloi edhe “Pranvera e Mbrapshtë“. U shkatërrua Shqipëria. “Kuota Zero“ shënoi temperaturat më të ulëta në historinë e kombit.
Sa ishte “minimalja absolute“ e dimrit shqiptar? Askush nuk e di, ose më mirë të themi “nuk e thotë“. Dhe as do ta thotë ndonjëherë sado komisione parlamentare e ndërplanetare të formohen…
…Në tetor udhëtova drejt Shqipërisë. Nën frikën e pusive, të pritave, kallashnikovëve. Shqipëria ishte e plagosur. Përpiqej të hiqte fashat e zeza mbi plagët që rridhnin gjak të kuq…
Më 13 tetor 1997 isha në Tiranë. Kisha marrë që nga Athina një shishe të bukur me uzo. E pata menduar që me të në dorë të trokas në derën e DritëroAgollit. Ia kisha një borxh, atë lloj borxhi që të jep këshilla e mirë, fjala e ngrohtë, zemra e çiltër. Ma kishte dhënë një ditë korriku dhe desha t’ia ktheja një ditë tetori. Jo të gjithë, as gjysmën, se borxhi që lidhet me fjalën e ngrohtë dhe këshillën e mirë nuk ka çmim, nuk mund të kthehet kurrë.
…U ngjita në katin e tretë dhe si herën e parë përsëri u gjenda ballë për ballë me Sadijen, njeriun dhe bashkëshorten e mirë në kuptimin absolut të fjalës. Mbi majën e malit të letërsisë shqipe “Dimri i Madh” kishte hedhë shumë borë. Një këmishë rozë e hapur paksa në kopsën e parë, një triko që kishte marrë nga kaltërsia e qiellit, një palë pantallona kafe përbënin veshjen e njeriut që u mat me malet për t’u ngjitur e bërë edhe vetë MAL më vete. Para meje ishte Dritëroi i letrave shqipe, për mua më i madhi, më i thjeshti, më njerëzori….
Nuk kishim zënë ende vend kur ra zilja e dera u hap duke sjellë me vete një këngë devollite, një grup njerëzish të qeshur. Gjashtë ishin, Nga ata vetëm njërin njihja, shokun dhe mikun tim të viteve studentore, gazetarin e njohur FuatMemelli. Ishin përfaqësues të Shoqatës “Devolli“. Kishin ardhur t’i uronin kryetarit të tyre shpirtëror, Dritëroit, përvjetorin e lindjes. Nuk e dija se atë ditë Dritëroi mbushte 66 vjeç. Jetova disa çaste që nuk mund t’i harroj kurrë. Mora pjesë në gazin e tyre, bashkova zërin tim në këngën e bukur devollite, qesha si asnjëherë në takimet me njerëz të zemrës.
Disa ditë më vonë do të udhëtoja përsëri drejt Athinës. Kisha marrë me vete ngrohtësinë shpirtërore të një njeriu që tërë jetën ngrohtësi ka përcjellë dhe përcjell.
Nuk kaloi asnjë muaj dhe në adresën time në Athinë dy fotografi të përcjella nga Fuati do të më përjetonin një ditë të paharruar.. ..

30 prill 2009…

…Kur i bie ziles porta kërcet e zëri i Sadies të fton të ngjitësh shkallët…
Kur ngjitesh në kat dera është e hapur…
Kur bën hapin e parë brenda asaj shtëpie të thjeshtë në modelin e vjetër; përpara, në këmbë, si manat shekullorë të njohur për rakinë devollite, si mal majëborë, përpara ke DritëroAgollin…
Sadia të vë përpara gotën e rakisë dhe filxhanin me kafen e nxehtë…
Me Dritëroin e madh nis kuvendi…
Kërkova në “raftin e kujtesës kompjuterike” dhe nxora prej andej paksa nga floriri i fjalës së tij, biseda për emigrantët dhe emigracionin shqiptar, për Gjuhën Shqipe. Veçova prej tyre disa porosi…

VLERËSIME E POROSI TË DRITËRO AGOLLIT PËR EMIGRANTËT

…Tani mund t’i themi në një kuptim tjetër, Rilindësit e Rinj janë Emigrantët. Ata janë njerëz që janë shkolluar këtu në Shqipëri, por që kanë shkuar atje veçanërisht për arsye ekonomike dhe tek tuk edhe për arsye politike. Ata, nën shembullin e Rilindësve të dikurshëm, kanë zhvilluar një aktivitet të vërtetë në lëmin kulturor, që ju përshkruani me hollësi dhe me ndjenjën e dashurisë, jo vetëm thjesht si sentimentalizëm, por me një ndjenjë përgjegjësie dhe sinqeriteti që këta edhe sot po japin atë ndihmesën në Shqipëri, jo vetëm thjesht në lëmin ekonomik. Me atë punë që bëjnë ata ndihmojnë familjet e tyre, por edhe për të jetuar vetë atje, njëkohësisht ndihmojnë edhe vetë popullin grek. Ata punojnë atje për të rritur edhe ekonominë e grekëve, përndryshe ata nuk do të ishin atje sepse nuk do të kishte ndonjë interes ai vend ku janë shqiptarët për ti mbajtur. Ata derdhin djersën atje dhe ngrenë nivelin ekonomik të vetë Greqisë ku janë. Faktet tregojnë se është rritur niveli ekonomik i Greqisë me ndihmën e shqiptarëve që janë atje. Siç kanë bërë në kohën e revolucionit grek që një pjesë e madhe e shqiptarëve që kanë qenë në Greqi atëherë kur ishin kufijtë “brenda perandorisë” dhe u bënë udhëheqës të Revolucionit grek si Kolokotroni, Xhavella, Boçari, Bubulina, Miauli… Ata u bënë edhe deputetë në parlamentin e parë grek, bile flisnin shqip…
…Nga këta, që janë kaq shumë, dalin edhe njerëz të atillë që përpiqen për të mos u asimiluar, që të mos harrojnë vendin e tyre. Ky libër me titullin “Rilindësit e kohës sonë” ka si qëllim që ata të mbajnë jo vetëm kujtesën e Atdheut por të përpiqen që mbi këtë kujtesë të jetë veprimtaria e sotshme. Këta e pasurojnë kulturën shqiptare. Duke qenë kjo kulturë e formuar e Shqipërisë sonë këto gati njëqind vjet pavarësi, gjatë gjithë kësaj kulture që është formuar, tashti ajo pasurohet edhe nga ata që janë përtej kufijve. I shtohet edhe një rrjedhë tjetër këtij lumi të madh, i shtohet edhe një përrua dhe kjo e bën më të madh këtë lum sepse lumi krijohet nga burimet. Francezët kanë një proverb “Pika – pika bëhet lumi”. Këto janë ato ndihmesat e mëdha që unë do të thosha, që përveç përfitimeve të mëdha nga ato drejtimet e tjera që thashë, kemi edhe këtë të pasurimit të kulturës sonë, që ne shpesh e harrojmë, sepse me që ende Shqipëria nuk ka arrirë në atë shkallë sa të bëhet një vend me një nivel të lartë ekonomik që të jetë e pakët fare varfëria, se akoma këtu ka varfëri. Kjo na bën që ta harrojmë ndonjëherë atë anën tjetër të kontributit kulturor. Atje ka edhe disa autorë, përveç jush që jeni baras me po këta gazetarë që jetojnë këtu dhe publicistë. Përveç jush ka edhe të tjerë, ka poetë, ka prozatorë të cilët prej andej botojnë libra me poezi, botojnë romane, botojnë përmbledhje qoftë edhe të artikujve të tyre, qoftë edhe të shënimeve, të librave historikë. Të gjitha këto, që edhe këtu në librin tuaj përmenden dhe shkruhen me një gjuhë të pastër po edhe me një informacion të gjerë, jo thjesht fjalë pa fakte. Ju mbi këto fakte arsyetoni se gazetaria është arsyetim mbi fakte. Ju këtë e jepni me një profesionalizëm të bashkuar me sinqeritetin, me dashurinë për njerëzit edhe me atdhetarizëm. Këtu është edhe vlera e madhe e këtij libri.
…Ata të mos lodhen kurrë për vendin e tyre duke ndjekur edhe shembullin e atdhetarëve të mëdhenj të Rilindjes, por edhe të sotshëm, dhe të punojnë për gjuhën shqipe, shkollën shqipe dhe kulturën shqipe, , shkollën shqipe dhe kulturën shqipe, për tu zhvilluar më tej edhe atje dhe të ruajnë edhe pastërtinë e gjuhës sonë. Të mos e përziejnë me fjalë të huaja të çdo gjuhe, veçanërisht në këtë globalizëm…
…Thamë që në Greqi janë gjashtëqind apo tetëqind mijë vetë, në Itali janë nja tre-katërqind mijë por edhe në vendet e tjera. Mbi një milionë shqiptarë janë jashtë…
Duhet t’i ndihmojë emigrantët, me hapje shkollash, me libra e mjete mësimore, me gjithçka të nevojshme…
…Rreziku më i madh është humbja e gjuhës nga fëmijët. Ne duhet që në familje të flasim shqip, se ke kohë të flasësh në gjuhën e huaj. Në familje duhet patjetër të flitet gjuha shqipe. Vetë shqiptarët që janë atje të përpiqen që të hapin shkolla…

13 tetor 2015

Edhe NJËQIND DritëroAgolli ! Ky është urimi i emigrantëve.

ARISTIDH KOLA, ARVANITASI DHE SHQIPTARI I MADH

by

Me rastin e 15 vjetorit të IKJES…/

Nga Abdurahim Ashiku/

Më 2 gusht të vitit 2013 pata nderin të marr në tubimin qendror “Ditët e diasporës” çmimin pastmortum që Ministria e Diasporës të Republikës së Kosovës u jep çdo vit njerëzve për veprën e madhe në shërbim të çështjes shqiptare.
Në certifikatë shkruhet: Z. Aristidh Kola (Post mortum) Për kontribut të veçantë jetësor. Prishtinë, më 2 gusht 2013. Ibrahim Sh. Makolli, Ministër…
Kam dy vjet që kërkoj njerëzit e tij, familjarët, bashkëpunëtorët, miqtë…
Gjeta një meditim për Të, shënuar para dy vjetësh…
Gjeta edhe bisedën me Të, e fundit e jetës së tij, bisedën më 9 shkurt 2000, 246 ditë para IKJES…
Po i përcjell në përvjetorin e 15-të të IKJES…
Dhe do ti përcjell përsëri e përsëri, në përvjetorët e tij, të lindjes (8 KORRIK 1945) dhe të IKJES (13 TETOR 2000)
…Kur vendos të bësh diçka të rëndësishme në jetën tënde patjetër duhet të kesh parasysh gjënë më të keqe dhe të vesh “kokën në torbë“…
…historia greke që nuk merr parasysh arvanitët në epokën e re dhe pellazgët në atë të lashtë, as greke e as histori nuk mund të quhet. Është thjesht një histori e sajuar…
…Do të vijë koha të shkruaj historinë e arvanitasve. Dhe në qoftë se nuk do ta arrij unë, do ta bëjnë bashkëpunëtorët e mi më të rinj, në bazë të ideve dhe udhëzimeve të librit “Arvanitët dhe prejardhja e helenëve”…
Aristidh Kola, 9 shkurt 2000
Aristidh Kola IKU për të qëndruar i gjallë midis nesh përgjithmonë…

Abdurahim Ashiku,/
Athinë, 10 tetor 2015/

Ai sot do të ishte 70 vjeç e 97 ditë… /

Moshë e re për një krijues të madh, një studiues të madh të çështjes arvanite, një njeri të dashuruar pas arvanitëve gjini e gjak i të cilëve ishte.
Nuk është. Pesëmbëdhjetë vjet të shkuara, më 13 tetor 2000, ai IKU. Grekët kanë një fjalë ngushëlluese në raste të tilla, nuk thonë “vdiq” por “IKU”.
Aristidh Kola IKU fizikisht për të qëndruar midis njerëzve shpirtërisht, me fjalën e tij të ëmbël, me tonin e veçantë të një avokati të një çështjeje madhore të asaj që lidhej me “Arvanitasit dhe prejardhja e Grekëve”, vepra madhore e tij, vepër që sikur të kishte jetë do ta pasonte “Zeusi pellazgjik dhe lajthitja indoevropiane”…
E kam takuar më 4 shkurt 2000 në një mjedis shqiptarësh kur ai do të referonte me kompetencën e një shkencëtari të shkencave historike temën “Arvanitasit dhe kontributi i tyre në kishën ortodokse“. E fotografova tek fliste si dhe midis njerëzve. Pasi u ulëm rreth një tavoline të gjerë dhe pimë kafe i dhashë disa pyetje në shqip për të marrë disa ditë më vonë përgjigjen në zyrën e tij. E fotografova tek më lexonte përgjigjen. Një shok i tij më bëri nderin duke më fotografuar bashkë me të.
Megjithëse e publikuar e quajta të nevojshme ta ripublikoj atë që kam shkruar vite më parë, bisedën që kam bërë me të më 9 shkurt 2000…
Nga intervista gjykoj të shkëpus dy fragmente që flasin për amanetin e Aristidh kolës…
…Për sa i përket “Betejës së Kanaleve “, e dija se shkoja në gojë të ujkut. Më kishin ngritur kudo kurthe, nuk më linin të flas kur shikonin se po ndikoja në opinionin publik me mendimet e mija. Shkoja i ndërgjegjshëm për të gjitha ato vështirësi dhe bashkë me mua shkuan edhe miq e bashkëpunëtorë të tjerë…. Bëmë një betejë krejt të pabarabartë, një betejë ama që e kishim detyrë ta bënim. Ekzistonin sigurisht rreziqe të mëdha, por kur vendos të bësh diçka të rëndësishme në jetën tënde patjetër duhet të kesh parasysh gjënë më të keqe dhe të vesh “ kokën në torbë “.
…Është një joshje e madhe të shkruaj një pjesë të dytë me brendi ngjarjet e fundit në Kosovë . Por, si ka thënë Gëte , “ Ndërsa arti është i pafund, jeta është e shkurtër.” Nuk kam kohë. Po përpiqem të botoj veprën time “ Zeusi pellazgjik dhe lajthitja indoevropiane “, ku përcjell materiale dhe të dhëna shumë të rëndësishme për periudhën parahistorike dhe kryesisht paraardhësit e kosovarëve, Dardanët . Nga ana tjetër shumë gjëra i kam shkruar në revistën “ Arvanon “ me të cilën merrja pjesë në betejë bashkë me kosovarët. Dhe së fundi :problemi kosovar mori një fund fatlum.
Fjalën e Aristidh Kolës është kulturë ta lexosh jo vetëm njëherë…
Më 2 gusht të vitit 2013 pata nderin të marr në tubimin qendror “Ditët e diasporës” çmimin pastmortum që Ministria e Diasporës të Republikës së Kosovës u jep çdo vit njerëzve për veprën e madhe në shërbim të çështjes shqiptare.
Në certifikatë shkruhet: Z. Aristidh Kola (Post mortum) Për kontribut të veçantë jetësor. Prishtinë, më 2 gusht 2013. Ibrahim Sh. Makolli, Ministër…

Athinë, 13 tetor 2013/

NJË YLL NË QIELLIN ARVANITAS/

Në korrik të ‘96-s, tek largohesha dhimbshëm nga Dibra ku linda dhe jetova 55 vjet, nga Shqipëria jonë që lëngonte, Dritëro Agolli i madh i letrave shqipe, në shtëpinë e tij, do të më ngushëllonte duke më dhënë me vete një numër telefoni dhe një emër njeriu…
” Është miku im, më tha, por mbi të gjitha është mik i madh i shqiptarëve të thjeshtë…”
Dritëro Agolli më kishte dhënë me vete floririn e gjakut të shprishur shqiptar të kohës sonë, Herkulin intelektual të botës arvanite…
Nuk do t’a përdorja atë numër telefoni sepse nuk desha që hallin tim t’a bëja hall të atij njeriu që, siç do të mësoja me kohë, ishte rritur e burrëruar midis halleve të arvanitasve, ishte avokati më i madh i çështjes arvanite, profesionalisht dhe shpirtërisht, dhe si pasojë, kishte qenë dhe ishte me të vërtetë në “gojën e ujkut “.
Aristidhe Kola nuk ishte një Avokat i Madh vetëm i çështjes arvanite, gjak të cilës i përkiste dhe i kushtoi tërë jetën e tij të shkurtër. Ai ishte një studjues i madh i historisë së Greqisë dhe i vendeve ballkanike. Siç e dëshmon në intervistën e tij, ai ishte në merak për botimin e një vepre tjetër madhore “ Zeusi Pellazgjik dhe lajthitja indoevropiane”, vepër në të cilën përcillen të dhëna shumë të rëndësishme për periudhën parahistorike në Ballkan dhe kryesisht për paraardhësit e shqiptarëve të Kosovës, DARDANËT…
Aristidh Kola ndërroi jetë më 13 tetor 2000. Jeta e tij ishte shumë e shkurtër, 55 vjet e 97 ditë. Ai, duke e ndjerë në trup helmin që i brente shëndetin, nxitonte, vraponte në veprën e tij dhe duke cituar Gëten: “ Ndërsa arti është i pafund, jeta është e shkurtër” kishte besim se atë që “ nuk do ta arrij unë do ta arrijnë bashkëpunëtorët e mi të rinj’.
Jorgo Miha, një ndër bashkëpunëtorët e tij më të ngushtë dhe shok në debatet televizive në mbrojtje të çështjes së Kosovës, në takimin e lamtumirës do t’i jepte Aristidh Kolës vlerat e njeriut që i zbuloi botës shkencore se …edhe emrat e Perëndive të botës antike i kanë rrënjët në gjuhën arbërore…
Biseda me Aristidh Kolën, njeriu që edhe emrin e tij këmbëngulte t’ia shqiptonin në shqip, “ Mos e shkruaj Kolja, më tha Ai, por KOLA”, origjinali i tij në Greqisht, një fotografi bashkë me të, kanë qenë dhe do të jenë ndër gjërat e shtrenjta që unë i ruaj me kujdes. Ajo, ndoshta ka qenë intervista e fundit e jetës së tij…
Për ikjen e parakohshme të Aristidh Kolës është folur shumë. Ajo është përjetuar dhe përjetohet si një përzënie nga jeta, si një dhunë e kobshme, si një krim, pjesë përbërëse e krimeve të kësaj natyre që merimanga e zezë e kohëve ka tjerrë rrjetën e zhdukjes së njerëzve të mëdhenj.
Fakteve të shumtë për këtë do t’ju sjell edhe një fakt timin…
…Në mars 2003, tentova ta publikoj intervistën në një gazetë gjysmë greke e gjysmë shqiptare me emrin RILINDJA XXI. Deri atëherë shtigjet e botimit të saj në Greqi më ishin mbyllur. Fjala e plotë e Aristidh Kolës ishte e ndaluar…
E faqosa intervistën (në detyrën e kryeredaktorit) në dy faqet me ngjyra të mesit të gazetës dhe pasi e firmosa e përcolla për botim…
Të nesërmen pashë se intervista ishte ngushtuar në një faqe dhe ishte prerë e sakatosur kobshëm…
Një ditë më parë, greku që merrej me “faqosjen” të cilit i kisha dhënë origjinalin për ta botuar në numrin pasardhës në gjuhën greke, pasi e lexoi më tha: “Këtë njeri e kanë vrarë”.
Nata e kishte bërë punën e saj. Aristidh Kolën, fjalën e tij e kishin vrarë në sytë e mi.
Atë ditë kuptova edhe një herë se sa i madh ishte Aristidh Kola, sa e gjerë dhe e thellë ishte vepra e tij, vepër e cila nuk mund të shuhet me një urdhër censural kompjuterik.

Athinë, 9 shkurt 2005 /

TRIMËRITË E HERKULIT DHE HERKULËT INTELEKTUALË/

Bisedë me Arvanitasin e Madh Aristidh Kola
Athinë, 9 shkurt 2000

1. Çfarë thotë Aristidh Kola për veten e tij ?

Linda në vitin 1945, më 8 korrik, në fshatin Leontari të Thivës ( Tebës ), një fshat arvanitësh që atëherë quhej Kaskaveli. Atje viteve të hershme bënin djathin e mrekullueshëm kaçkavall, ladhotiri .
Fëmijërinë e kalova në fshat, në një mjedis ku jo vetëm gjuha por edhe doket e zakonet, këngët dhe vallet, morali, sjelljet dhe karakteri i njerëzve mishëronin në mënyrë të theksuar karakterin e Arvanitit.
Në vitin 1963 fillova studimet në Universitetin e Athinës në jurisprudencë, drejtësi. Pas diplomimit, deri në vitin 1987, vazhdova të ushtroj profesionin e avokatit.

2. Kur filloi dhe sa janë përmasat e punës suaj në shërbim të studimit të çështjes arvanite ?

Fillimet u përkasin viteve ‘ 70-të, por nga viti 1975 mund të them se jam marrë sistematikisht me gjurmimin dhe studimin e gjuhës arvanite, të historisë dhe të folklorit arvanit. Fryt i këtij studimi të gjatë ishte libri im i parë: “ Arvanitet dhe prejardhja e helenëve “ . Libri , që nga viti 1983 e deri sot, është në rend të ditës dhe numëron 9 botime. Libri nuk është ndonjë histori e arvanitasve por rishikim dhe ripërcaktim i historisë helenike në përgjithësi. Këtu qëndron origjinaliteti i tij, zhurma dhe interesi i madh ndaj tij. U përpoqa të faktoj, dhe më duket se e faktova, se historia greke që nuk merr parasysh arvanitët në epokën e re dhe pellazgët në atë të lashtë, as greke e as histori nuk mund të quhet. Është thjesht një histori e sajuar.
Do të vijë koha të shkruaj historinë e arvanitasve. Dhe në qoftë se nuk do ta arrij unë, do ta bëjnë bashkëpunëtorët e mi më të rinj, në bazë të ideve dhe udhëzimeve të librit “Arvanitët dhe prejardhja e helenëve” . Këtu qëndron edhe vlera e madhe e këtij libri; një libër i ngjalljes së vetëdijes dhe jo një rrëfim historik

3. Aristidh Kola ishte i pari, në ballë të mbrojtjes së çështjes kosovare e të popullit të Kosovës në ditët më të vështira të tij. Cilët ishin motivet e kësaj mbrojtjeje ?

Që në vitin 1991 kisha parashikuar zhvillimin e ngjarjeve të lidhura me Kosovën, lëvizjet e Millosheviçit dhe të qarqeve nacionaliste të Beogradit. Shqetësohesha sepse në planet e tij të çmendura donte të ngatërronte edhe Greqinë me qëllim që të gjejë mbështetje për zgjidhjen e problemit shqiptar. Kërkonte nga Greqia që ta ndihmojë në çastin e përshtatshëm me një kundërgoditje në Jug të Shqipërisë. Po ashtu kërkonte edhe nga Gligorovi të përgatitej për një përballim të përbashkët të problemit sepse edhe në atë shtet, shpejt apo vonë do të ngrihej problemi i shqiptarëve.
Siç e dini, çdo veprim politik ose ushtarak, që të ketë sukses, kërkon një parashtrim teorik për të bindë aleatët dhe popullin. Millosheviçi foli si ortodoks i krishterë në Kishën greke e cila është me ndikim të madh në popull, foli si komunist në Partinë Komuniste Greke dhe si socialist popullor në PASOK. Ai me nacionalizmin dhe serbomadhizmin e tij arriti të mallëngjente nacionalistët dhe shovinistët e këtushëm. Ai mundi të rrëmbejë dhe të ngatërrojë shumicën e botës politike greke dhe si rrjedhojë edhe të popullit. U gjendën disa gazetarë grekë të cilët kuptuan, parashikuan dhe denoncuan planet aventureske gjakatare të Millosheviçit. Unë më duket se isha i vetmi që kisha theksuar dhe paralajmëruar se propaganda filoserbe dhe antishqiptare, e cila aso kohe sapo kishte filluar, ishin dy anë të së njëjtës monedhe.
Atëherë ishte shumë e vështirë të shkruaje e denoncoje për këto sepse e gjithë bota politike dhe Kisha qenë viktima të një mashtrimi dhe të një aventure me rrezik të madh. Nuk ishte fjala se kisha frikë për jetën time, por se nuk do të më dëgjonte askush. Shikoja se Millosheviçi, Karaxhiçi, Shesheli, Arkani dhe bandat e tyre kriminale prisnin të lanin hesapet me Bosnjën dhe me Kroacinë dhe pastaj të lajnë duart një herë e mirë me Kosovën. Atëherë , për herë të parë, ndonëse kisha qenë antiamerikan, thashë: “ Nuk ka shpresë tjetër veç Amerikës ! “ Jeta luan role të çuditshme; shumë herë mbytesh nga miqtë dhe shpëtohesh nga armiqtë.
Në qoftë se nuk ndërhynte Amerika dhe Evropa do të kishim probleme shumë të mëdha, të cilat u përpoqa t’i tregoj dhe t’i theksoj në libër. U përpoqa të lajmëroj udhëheqjen politike se po luan haptazi me zjarrin duke vënë në pikëpyetje vetë ekzistencën dhe tërësinë e shtetit grek. Mjerisht ai libër u varros krejtësisht në Greqi. Nuk pati asnjë jehonë e popullaritet në vitin 1995 kur u botua.
Në vitin 1999 kur shpërtheu kriza e Kosovës ua dërgova librin disa politikanëve me horizonte të hapura dhe e rivendosa në librari, ku ndonëse u shit, nuk iu dha përsëri asnjë popullaritet. Një vello heshtjeje ! Ekzistonin njerëz këtu që kujtonin se Greqisë i leverdiste një “ Serbi e Madhe “. Për fat të mirë grekët kurrë nuk do të mësojnë se çdo të thoshte për Greqinë një “ Serbi e Madhe “. Këtu nuk mungon vetëm njohja e historisë. Mungon edhe fantazia…
Për sa i përket “Betejës së Kanaleve “, e dija se shkoja në gojë të ujkut. Më kishin ngritur kudo kurthe, nuk më linin të flas kur shikonin se po ndikoja në opinionin publik me mendimet e mija. Shkoja i ndërgjegjshëm për të gjitha ato vështirësi dhe bashkë me mua shkuan edhe miq e bashkëpunëtorë të tjerë si J. Miha dhe J. Korizis dhe njerëz të tjerë të ndershëm me të cilët nuk kisha kontakt dhe bashkëpunim deri atëherë si R. Sumeritis, Xhanetakos, Theodhoraqis ( jo kompozitori ), Dhimu e të tjerë. Bëmë një betejë krejt të pabarabartë, një betejë ama që e kishim detyrë ta bënim. Ekzistonin sigurisht rreziqe të mëdha, por kur vendos të bësh diçka të rëndësishme në jetën tënde patjetër duhet të kesh parasysh gjënë më të keqe dhe të vesh “ kokën në torbë “.

4. Vepra Juaj “ Greqia në kurthin e serbëve të Millosheviçit “ e botuar edhe në shqip që evokon ngjarjet në Bosnjë a do të pasohet nga një volum i dytë me temë Kosovën ?

Librin “ Greqia në kurthin e serbëve të Millosheviçit “ e ka përkthyer Mite Guga. Libri ka një parathënie të bukur të mikut tim të dashur Moikom Zeqo me të cilin jam njohur para disa viteve në Athinë kur erdhi në shtëpinë time bashkë me të madhin Dritëro Agolli.
Është një joshje e madhe të shkruaj një pjesë të dytë me brendi ngjarjet e fundit në Kosovë . Por, si ka thënë Gëte , “ Ndërsa arti është i pafund, jeta është e shkurtër.” Nuk kam kohë. Po përpiqem të botoj veprën time “ Zeusi pellazgjik dhe lajthitja indoevropiane “, ku përcjell materiale dhe të dhëna shumë të rëndësishme për periudhën parahistorike dhe kryesisht paraardhësit e kosovarëve, Dardanët . Nga ana tjetër shumë gjëra i kam shkruar në revistën “ Arvanon “ me të cilën merrja pjesë në betejë bashkë me kosovarët. Dhe së fundi :problemi kosovar mori një fund fatlum.

5. Me çfarë planesh për çështjen shqiptare hyn Aristidh Kola në shekullin e ri ?

Planet duhet t’i bëjnë vetë shqiptarët. Unë dhe sa të tjerë ju duam dhe ju ndjejmë vëllezër në të gjithë botën. Bëjmë vetëm plane për ndihmë. Por që të të ndihmojnë duhet që ti vetë me punët dhe veprat e tua të tregosh se sa vlen, se lufton në një rrugë të mirë për një qëllim të shenjtë. Barra bie mbi shpatullat e udhëheqjes politike dhe shpirtërore – kulturore të shqiptarëve. Nuk dua të hyj në fushën e politikës për shumë arsye. Dua ama të shpresoj tek udhëheqja intelektuale.. Vëzhgoj ndërhyrjet dhe luftën e të madhit Ismail Kadare në fushën botërore. Është ambasador i madh i Shqipërisë në botën e jashtme. Pres akoma një lëvizje të madhe dhe mbështetjen e fuqishme të vlerave të mëdha intelektuale brenda Shqipërisë. Atje do të bëhet lufta më e madhe dhe më e vështirë, luftë kjo e domosdoshme për të ardhmen e Shqipërisë dhe të shqiptarëve. Problemin ekonomik e zgjidh lehtë shqiptari kudo që gjendet. Problemin e kombit, historisë dhe kulturës si do t’i zgjidhë në kushte kaq të vështira, me influenca e ndikime nga kaq rryma që vërshojnë çdo ditë në vend ose që pranojnë emigrantët në vendet e huaja? Trimëritë e Herkulit kanë nevojë për trimëritë e Herkulëve të rinj intelektualë.
Kjo është rruga e ndritshme e lavdisë për njerëzit e artit e të shkronjave….

ABDURAHIM ASHIKU
Athinë, 9 shkurt 2000

SETA, MONUMENT HISTORIE DHE TRIMËRIE

by

Setën, ashtu si edhe degët e tjera të Drinit të Zi që nga Zalli i Okshtunit e deri Mallë të Lurës i kanë marrë njerëz morali i të cilëve është “As fëmijët e mi, as fëmijët e fëmijëve të mi, nuk do të kenë nevojë të punojnë…”

Nuk e di në se në këtë valle hedh këmbët deputeti i Dibrës, djali i Çidhnës ministër i ekonomisë Shkëlqim Cani…
Nuk e di. Ashtu si nuk e di në se do të fillojë hapja e tunelit për të parë dritë Rruga e Arbërit, ashtu si nuk e di se çfarë përgjigje kanë marrë kinezët për kërkesën e tyre për të ndërtuar hidrocentralin e Skavicës, dënimin me mbytje të luginës më të madhe dhe më pjellore të Drinit të Zi…
Nuk e di edhe në se çidhnakët me “pushkë ngrehur” e “ballë djersitur” në histori, do të ngrihen në këmbë…/
Shkruan: Abdurahim Ashiku, gazetar/ Athine/E kam jetuar Setën ndryshe nga degët e tjera që mjelin malet për ta përcjellë shkumën e vluar të mbi Drinin Zi.
E kam jetuar në shkulmin që buron nga gjiri i malit e në rrjedhën që zbret nga liqenet. E kam fotografuar dhe jam fotografuar përballë ujit që  përplaset gurëve të latuar të shkëmbit.
E kam jetuar në “tamë të vijës”, atje ku merr rrugë një kanal që i foli kohës me një  “piketë me plumb pushke”, me trimërinë më të pastër e më heroike të dibranëve, me rrjedhën e ujit në gjashtë kilometra  mbi e mes shkëmbinjve të paarritshëm deri atëherë, me tetëqind metro tunel nëpër Gjalicat asokohe të pakalueshme…
Në korrik të vitit 1967 uji i Setës vaditi për herë të parë tokat e Çidhnës për të vijuar në vitet më tej drejt Dardhës e Reçit nga njëra anë, me sifon drejt Sinës e po me sifon drejt Fushës së Çidhnës dhe Kastriotit deri në Vakuf në dhjetor 1969…
Edhe sot, po të kalosh anës kanalit të Setës, Gjalicave, rrugicës si fije peri që varet pas shkëmbinjve pyet i habitur “Çfarë njerëzish kanë qenë ata që u varën në këto hone të thella, që çanë malin dhe krijuan këtë vepër ujore, këtë vepër arti me përmasa marramendëse?”
Në gazetën “Bashkimi” të 30 gushtit 1967 shkruhej: “…Më 1 mars filloi puna. Uji në bazë të planit duhej ti jepej fshatarëve në vitin 1969, kurse ai filloi të rrjedhë 6 muaj pas fillimit të punimeve, pra dy vjet para afatit…Ishte planifikuar të punohej gjatë tre vjetëve, të hapeshin tre tunele, të punohej në 6 fronte pune. U punua 6 muaj, u hapën 13 tunele, u punua në 26 fronte pune njeri më i vështirë se tjetri…”
Nuk ka degë të Drinit të Zi ku të jetë shkruar kaq pastër trimëria dhe begatia, heroizmi i vjetër dhe heroizmi i ri i një populli që e ka në gjak punën, shpatën dhe barotin…
Atje ku derdhet Seta u shkrua për herë të parë, me majën e shpatës, trimëria e përbashkët e shqiptarëve, fitorja e madhe kundër ushtrisë më të madhe, më agresive e më të pajisur në armë dhe urrejtje, kundër Perandorisë Osmane, në betejën e Torviollit…
Atje, në brigjet e saj u derdh aq gjak sa nuk ishte derdhur asnjëherë në trojet shqiptare. Mënia e osmanlinjve nuk njohu kufi, shoi një qytet të tërë, qytetin e Çidhnës, folenë e trimërisë dibrane…
Nuk dua të hy në “thekrin e historisë”. Është i dendur, më i dendur se kudo në Dibër. Le të hyjnë historianët…
Thashë në fillim se e kam jetuar Setën më gjerë se degët e tjera të Drinit të Zi. I kam përshkuar Gjalicat duke e matur çdo hap, duke e ndalë vështrimin e fiksuar pamjen e kanionit në tërë madhështinë e tij ku frika herë bashkohej me bukurinë e herë ndahej për të udhëtuar në një unazë pambarim.
Në vitin 1988 kam fiksuar disa fotografi mbi Setë, mbi burimet e Sopanikës, të rralla në natyrën e Dibrës. Asokohe ishte llogaritur që pa prishur bukurinë e rrjedhës të merrej “një brazhdë ujë” e nëpërmjet një stacioni pompimi, pasi të ngjitej në lartësitë e fshatit Kodër-Leshe të kalonte Drinin për tu dhënë ujë të pastër të pijshëm fshatrave që nga Fusha e Çidhnës deri në Brezhdan e Ushtelencë. U salduan, u lyen me zift dhe u futën në thellësi të tokës tubacionet. Kam fiksuar në celuloid saldimet parafundore në lagjen Sopote-Ashike të Brezhdanit…
Nuk e di se çfarë u bë me tubat. Nuk kam dëgjuar e lexuar për këtë ujësjellës që do t’ia ndryshonte jetën dibranit të Topalltisë përveçse një “përurimi punimesh” natën pa hënë në Kastriot, në maj të vitit 1996…
Në rrugë satelitore, në mjetet e komunikimit të gjerë më vjen një lajm, më vjen një skicë, më vjen një kob fjalësh…
Flitet për një hidrocentral…
Jo për Skavicën. Për të heshtet si para një furtune…
Flitet për një hidrocentral mbi Setë…
“Ky hidrocentral do të përbehet nga tre vepra marrje anësore. Skema e shfrytëzimit të këtij hidrocentrali është tepër karakteristike dhe interesante sepse ka në përbërje një mori veprash për vet faktin e shfrytëzimit hidroenergjetik. Të tre veprat e marrjes të cilat do të ndërtohen rreth kuotës 489 m (e para në shtratin e përroit të Satës dhe dy të tjerat në dy degët në krahun e djathtë të rrjedhës së saj), tre dekantuese, tre basene presioni, nga të cilët dalin tre tubacione me presion me të cilët para hyrjes në tunel bashkohen në një të vetëm. Gjithashtu mbas bashkimit të tubit në një të vetëm me D=200 mm, tubi hyn në tunel rreth 800 m, dhe disa metra më andej hyn prapë në një tunel 140 m ku tubi i presionit do jetë futur në tunel dhe mbas daljes së tij shkon direkt në godine që do të ndërtohet në afërsi të derdhjes së përroit në lumin Drin rreth kuotës 385 m.
Nuk mund të heshtja. Shënova…
Ky është shkatërrimi total i bukurisë së bukurive dibrane, masivit të Setës. Gjithë këto tuba, gjithë këto tunele, gjithë këto vepra marrje do ta shkatërrojnë tërësisht Setën. Në librin tim PO DIBRËS! JO SKAVICËS! kam shënuar se Seta mund e duhet të mbajë vetëm një hidrocentral me një digë mbi hidrocentralin ekzistues, digë e cila do të krijojë një liqen të bukur mes dy maleve të Gjalicave që formojnë një “tunel natyror”. Nëpër liqenin e krijuar mund të vendosen gondola që mes mrekullisë historike dhe heroizmit të pashembullt të dibranëve për hapjen e kanalit të Setës do të mahnitnin turistët të cilët më pas, me një teleferik nga burimi i Setës në Gurë Lurë do të ngjiteshin tek Liqeni i Luleve…
Setës nuk duhet ti shpërbëhet bukuria natyrore. Çdo gjë atje duhet të ndërtohet në interes të turizmit malor në kompleksin natyror Çidhën, Pllajë, Gurë Lurë, Liqenet e Lurës, Fushën e Pelave… për të vazhduar më tej në Vanas, Varosh… Zall Gjoçaj…Kurbnesh…

Haki Përnezha, një studiues i pasionuar i historisë dhe i vlerave të Çidhnës shkruante me ironi..
…Ju lumëshin duart zotërinj të HEC-Seta 4. Populli i kësaj ane me zemër ju përgëzon pasi juve nuk ju ka zënë gjumi i natës derisa shtitë në dorë këtë burim ujor i cili është pjesë e jetës, e gjakut dhe e historisë shekullore të të parëve tanë deri në ditët e sotme. Lavdi Zotit erdhët ju, që na e qani hallin dhe na sillni gjithë ato te mira sa ne nuk dimë si t’ju falënderojmë për këtë nder që na bëni duke e shkatërruar përfundimisht ekosistemin e kësaj perle natyrore siç është Kanioni i Setës…
Një mik që aktualisht po ndërton një HEC të tillë si ky i juaji por në një vend tjetër te Dibrës me tha: “TANI AS FËMIJËT E MI, AS FËMIJËT E FËMIJVE TË MI, NUK DO TË KENË NEVOJË TË PUNOJNË…”

Seta, ashtu si edhe degët e tjera të Drinit të Zi që nga Zalli i Okshtunit e deri Mallë të Lurës në derdhjet e tyre në Drinin e Zi i kanë marrë njerëz morali i të cilëve është “As fëmijët e mi, as fëmijët e fëmijëve të mi, nuk do të kenë nevojë të punojnë…”
Nuk e di në se në këtë valle hedh këmbët deputeti i Dibrës, djali i Çidhnës ministër i ekonomisë Shkëlqim Cani…
Nuk e di, ashtu si nuk e di në se do të fillojë hapja e tunelit për të parë dritë Rruga e Arbërit, ashtu si nuk e di se çfarë përgjigje kanë marrë kinezët për kërkesën e tyre për të ndërtuar hidrocentralin e Skavicës, dënimin me mbytje të luginës më të madhe dhe më pjellore të Drinit të Zi…
Nuk e di edhe në se çidhnakët me “pushkë ngrehur” e “ballë djersitur” në histori do të ngrihen në këmbë…

Abdurahim Ashiku, gazetar

Athinë, 25 shtator 2015

JETESA KOLEKTIVE, NJË PROBLEM I “HARRESËS SË MADHE” !!!

by

Vëzhgim nga Abdurrahim Ashiku-Mali i Robit/
Jetesa kolektive; në një shkallë, në një pallat, në një rrugë në qytet (pse jo edhe në fshat)… është një problem që ka qenë dhe është larg vëmendjes së shtetit dhe shoqërisë. Flitet për një ligj për bashkëjetesën kolektive, një ligj të miratuar me vendim Kuvendi. Flitet por askush nuk të jep një adresë elektronike për ta lexuar. Dyshoj që nuk ekziston derisa as përmendet nga zyrtarë të lartë të zgjedhur e të emëruar, as zbatohet qoftë edhe me “eksperiment pilot”.
Dhe ndodh pastaj që zhuli, papastërtitë, plehrat e të gjitha llojeve të mbulojnë vendin kudo, në qytete të mëdhenj e të vegjël, në fshatra nga brigjet e detit të lartësitë më të mëdha ku banojnë njerëz.
Kryebashkiaku i Tiranës u dha katër muaj afat firmave pastruese për ta bërë Tiranën kryeqytetin “më të pastër në Ballkan” (!) Bëri thirrje që qytetarët e kryeqytetit të dalin një ditë shtatori në “aksion vullnetar” për pastrimin e vendbanimit të tyre.
Me gjithë pesimizmin tim uroj që fjala e tij të shkojë në “vesh të hapur”.
Nuk kam qëllim në këtë vëzhgim timin të komentoj Erionin apo këdo nga sibashkiakët e tjerë të cilët paguhen nga taksapaguesit për punën që duhet të bëjnë (e që deri sot nuk e kanë bërë).
Qëllimi im është të ndez një “çakmak dritë” në pallate, atje ku fillon dhe coptohet kultura qytetare.
Në Shqipëri janë ndërtuar e po ndërtohen pallate të bukura në pamje jashtë por edhe në hapësirë jetese. Mirëmbajtja e tyre fillon tek dera dhe pasi bredh nëpër dhoma, ballkone e veranda, ndalet dhe humbet atje. Për shkallët që lidhin katet, për ashensorët, etj. askush nuk përgjigjet.
Ndodh që vetëm për pompën që merr ujin nga depozita poshtë dhe ta sjell në çezmë, pas shumë hezitimesh mblidhen (jo nga të gjithë) lekët për riparimin apo zëvendësimin e saj.
Ndodh që plehrat dhe zhulin e merr me këmbë dhe e mban në hundë sapo del nga shtëpia. Nuk ka pastruese, nuk ka mirëmbajtës, nuk ka një administrator…
Pallatet po shkatërrohen…
Po e zgjas “tërkuzën” e problemit në një mjedis konkret.
Agim Islami dhe Zabit Muda, dy ndërtuese dibranë, banorë të qytetit të Durrësit para rreth një vit më parë u shpallën “Qytetarë Nderit të Durrësit”, qytetit të dytë më të madh të vendit….
Nuk kam dëgjuar nga ndonjë radio apo televizion, nuk kam lexuar në ndonjë gazetë të shkruar apo elektronike, që ndonjë ndërtues apo firmë ndërtuese të ketë arritur në një shkallë të tillë korrektësie në ndërtim sa të bëhet nderi i një qyteti.
Pse është bërë dhe si është bërë mendoj që qeveritarët dhe media që shkon pas tyre për të filmuar e komentuar ndonjë serrë dy dynymëshe “me luleshtrydhe” domosdoshmërish duhet të ndalet për të përcjellë përvojë dhe kulturë qytetare në ndërtim dhe shërbim qytetar.
Një “copëz” nga kjo përvojë dhe fytyrën qytetare të Agimit dhe Zabitit në firmën e tyre ndërtuese “DIBRA-AGZA” po e përcjell për lexuesin (më gjerë edhe për ministrin e ndërtimit dhe ministrat e “luleshtrydheve”) në pasqyrim të kompleksit të tyre ndërtimor në Malin e Robit.
Nuk është vështirë për ta gjetur. Merrni rrugën dytësore për plazhin e Golemit dhe pikërisht në vendin ku fillon silueta e Malit të Robit”, kthehuni në rrugën “Skënderbeu”. Është rrugë e pa shtruar, me zhavorr e pluhur, me gropa që të bëjnë ta prekësh tavanin e mjetit të vogël me kokë, me pluhur në verë e me baltë që të mban në xhirim rrotash në dimër. Ka një kanal në të majtë që takohet me një tjetër që nëpërmjet kallamishtes e çon ujin në det, ujë të zi që çdo vit nuk mungon në kronikat televizive.
Rrugës mos u ndalni tek “Hotel Dajti” apo “Resort Kolaveri”, merrni djathtas dhe hyni në mrekullinë (po e quaj kështu pa hiperbolizim) “DIBRA-AGZA”…
Tri ndërtesa me lartësi tre kate puls papafingo. Të tria rrethuar me mure e kangjella betoni të bardha. Tri porta hyrëse që mekanikisht hapen e mbyllen sipas rastit.
Rreth e qark gjelbërim me drupyjorë, drufrutorë (ullinj, portokaj, limona, shega, nespola, ftonj…) e bimë të tjera lulore e aromatike. Madje edhe me bimë bliri, dashuri e vjetër e autorëve në vlerë të “Bulevardit të Blirëve” të qytetit të tyre-Peshkopisë, marrë prej andej me rrënjë të gjalla. Banorët që e kalojnë një pjesë të vitit në shtëpinë e tyre nuk kanë munguar që midis luleve të fusin edhe erëza për gatim, erëza që i mbjell njeri dhe i mbledhin për ti dhënë shije gjellës kush të dojë. E tërë hapësira disa dynymëshe e kompleksit është e shtruar me tulla gri e mbi to janë vizatuar kuadrate ku secili banor ka vend-parkimin e vet me numrin përkatës të apartamentit.
Stolat trevendësh prej betoni janë vende ku kuvendojnë të moshuarit, gra dhe burra…
Ajo që e bën më të bukur dhe të sigurt për çdo familje mjedisin është hapësira për fëmijë, siguria në lojën e tyre. Mund të them se fëmijët, ata që vijnë për të pushuar për ditë e muaj të tërë apo edhe për fundjavë mezi e presin çastin për të luajtur me njeri tjetrin. Një hapësirë të tillë kolektive me çiltërsinë dhe sigurinë për fëmijët nuk e gjen as në mjediset me pagesë e me roje të paguara.
Agimi dhe Zabiti e kanë përfunduar ndërtimin deri në pikën e fundit të përgjegjësisë së një ndërtuesi, deri në gjelbërim dhe siguri çka nuk e di në se gjendet gjëkundi në mjedise të tilla popullore.
Ata tashmë kanë detyra e detyrimi të tjera në ndërtim e shërbimin qytetar.
Tash për banorët e pajisur me të gjitha dokumentet e nevojshme, fillon një detyrë dhe detyrim tjetër, detyra dhe detyrimi qytetar kolektiv, detyra dhe detyrimi për ta mirëmbajtur dhe administruar me dije dhe kulturë vendin ku banojnë përkohësisht në pushimet verore madje edhe përgjithnjë, jeta në kolektiv.
U caktua një administrator, Jasin Arifi, një njeri i kulturuar dhe i përkushtuar deri në hollësi për gjithçka. Mirëmban lulishtet dhe tërë mjedisin një burrë pensionist, Harun Kiku që me një dashuri të veçantë nuk lodhet as verë e as dimër. Në ditë dimri kur nuk ka banorë një qen i sertë nuk të lejon të shkelësh brenda…
Shkurt mund të them se në sajë të tyre kompleksi “DIBRA-AGZA”, lulëzon. Por a do të vazhdojë kështu ky mjedis i bukur? A do të gjelbërohet, madje a do të vendosen lojëra për fëmijë në idenë e zhvillimit që ka Jasin Arifi?
Përkushtimi i tyre e ka një kufi, kryerjen e ndërsjellët të banorëve, detyrimin e tyre për të paguar “kuotën e mirëmbajtjes”. Nuk kemi të bëjmë me njerëz që “vuajnë për bukë” por me njerëz që, megjithëse jetojnë në vende evropiane dhe e kanë kulturën e jetës kolektive, hezitojnë të paguajnë. Dhe nuk janë pak…
Administrimi i mjedisit lidhet me pagën modeste të punëtorëve, me shërbimet e ndriçimit kolektiv, me ujin, bllokimin e kanale të brendshme, ndriçimin dhe pastrimin e shkallëve, me një sërë problemesh në dukje të vogla por që në llogari shndërrohen në shqetësim.
Administrueset e mjedisit vitin e kaluar ishin gati ta linin punën, ta linin në dorë të fatit kompleksin e bukur. U këmbëngul që ta mbanin edhe një vit duke lënë mënjanë punë të tilla sezonale si pastrimi i shkallëve (duheshin punëtore për këtë punë) e ndonjë tjetër.
Disa veprimtarë shtypën dhe shpërndanë në çdo apartament fletë ku bëhej thirrje për ta mbajte dhe mbrojt mjedisin, për ta mbrojte nga keqbërësit shtëpinë e tyre, për të paguar detyrimin vjetor, detyrim që është vetëm njëmijë lekë në muaj…
Nuk ndryshoi asgjë…
Do të ikin administruesit e rreth 90 apartamenteve?
Po ikën gjithçka do të shkatërrohet…
Do të shkatërrohet mjedisi i bukur…
Do t’i lihet hapësirë dhunimi banesave, vjedhjesh e plaçkitjesh, shkatërrim të gjelbërimit dhe murit rrethues…
Radhën që të mos ndodhë kjo e ka shteti, e ka vendosja e ligjit për jetën kolektive, detyrimit për të paguar si në pagesën e energjisë elektrike, të ujit, taksave të ndryshme.
Pse marrëdhëniet në bashkëjetesën kolektive, detyrimi monetar i secilit të mos futet në faturën e ujit apo të energjisë elektrike? Pse kjo lihet në dëshirën e njërit apo tjetrit?
Nga kjo amulli dhe mungesë ligjore do të humbasin vlera të mëdha materiale dhe morale.
Një zgjidhje e shpejtë, jo thjesht në rastin e përshkruar, por për të gjitha mjediset e jetesës kolektive në qytete dhe në fshatra përbën ngut.
Abdurahim Ashiku
Mali i Robit, 8 gusht 2015

MJAFT MË ME “TË SHTUNA KOMUNISTE” !

by

*KA ARDHUR KOHA PËR NJË LIGJ PËR MËSIMIN E GJUHËS SHQIPE NË MËRGATË, LIGJ QË T’I KONSIDEROJË MËSUESIT DHE FËMIJËT SI PJESË E PA NDARË E SHKOLLËS SHQIPE NË ATDHE…
/
*Firmosni peticionin, online në shange org dhe në formularë për të zgjuar Kuvendin e Shqipërisë nga gjumi letargjik i kujdesit për mërgimtarët shqiptarë, një e treta e popullsisë në regjistrin themeltar të tij./
*Kronika në vite për mësimin e gjuhës shqipe në Greqi…/
Nga Abdurahim Ashiku, Athine/
Po, po, mjaft më me “Të shtuna komuniste”!“Punë vullnetare”, “Punë pa pagesë” !
E dini se nga erdhën “Të shtunat komuniste”?Erdhën nga Lindja, i bekoi Lenini. Lindën kur Rusia e dalë nga Lufta e Parë Botërore, nga revolucioni bolshevik, jetonte ditët më të vështira në histori. 
E dini se si lindi “Puna vullnetare” në Shqipëri?
Lindi pas Luftës së Dytë Botërore. I bekoi Enveri. Lindi si nevojë e mbylljes së plagëve të luftës për të vazhduar në dekada e dekada, që nga ndërtimi i “Rrugës së Rinisë”, “Rrugës së Dritës”, hidrocentralit të Ulzës, hekurudhës Tiranë-Durrës, hekurudhës Rrogozhinë-Fier, Rrugës së Malësisë së Madhe, hekurudhës Milot-Rrëshen-Klos…Lindi për të mos u plakur…
Në Shqipëri është shuar, është harruar, oborrin e vet e lënë pa pastruar. Jeton, nuk ka vdekur, është transferuar në shkollimin shqip në emigracion
“Të shtunat komuniste” dhe “Punën vullnetare” i shoh, i jetoj, i shkruaj me germa të zeza për të treguar përveçmërinë e tyre sa herë ulem dhe shkruaj për shkollat apo më mirë me thënë për “Shkollimin shqip të fëmijëve të emigrantëve”. Madje për “Punën komuniste”, për “Punën vullnetare”, apo “Punën pa pagesë” kam shkruar aq shumë sa kam mbush jo vetëm faqe gazetash por edhe volume librash.
Nuk do të bëj autokritikë. Kam vepruar drejt dhe po qe se kthehem pas në vitin 1998 (kur u nisa kësaj rruge), dhe në vazhdim deri sot, përsëri me të njëjtën dëshirë dhe pasion do të shkruaja.
Sot kam vendos të distancohem nga vetvetja dhe tu kundërvihem të gjithë atyre që “Punën vullnetare”, “Punën pa pagesë” të mësuesve të MPGJSH-së (Mësimit Plotësues të Gjuhës Shqipe) duan që ta mbajnë gjithnjë të re, të mos e plakin dhe ta vrasin e ta hedhin në “përroin e zi” të harresës. 
Është koha që mësuesit që u japin mësim fëmijëve të shqiptarëve anë e kënd Greqisë duhet të paguhen, një më një, për djersën dhe mundin që bëjnë .
Le të ndalemi në disa rrëfime, tregues të historisë së rritjes dhe përtëritjes shpirtërore të mësuesit…
Rrëfimi i parë: Letër e një grupi mësuesish emigrantë në Greqi drejtuar Presidentit dhe Kryeministrit të Shqipërisë.
Sot, më 7 mars 1998, këtu, në Athinë, në kuadrin e përvjetorit të hapjes së shkollës së parë shqipe, një grup arsimtarësh me përvojë të gjatë në arsim, njerëz të dashuruar pas profesionit të mësuesit, emigrantë me banim në Athinë, formuan GRUPIN NISMËTAR TË MËSUESVE për tu mësuar fëmijëve të shkruajnë e lexojnë në gjuhën e bukur shqipe, në gjuhën e nënës…
…Ne besojmë se Kryeministri dhe Presidenti i Republikës së Shqipërisë, të cilët kanë qenë vetë pedagogë, do të ndihmojnë për këtë dhe do të përdorin autoritetin e tyre që fëmijët e emigrantëve të mësojnë gjuhën shqipe dhe të integrohen në jetën shqiptare si të barabartë me bashkëmoshatarët e tyre.
Grupi nismëtar: Jovan Mëhilli, Evanthi Loli, Natasha Ashiku, Bukurie Kodra, Thanas Mica. 
Rrëfimi i dytë: Mimoza Dako, mësuese dhe organizatore e shkollimit shqip në emigracion:
“Ishte me të vërtetë një ditë e veçantë, një moment jo vetëm emocionues por edhe historik. Më 7 mars të vitit 2001, një ditë simbol, filloi mësimi i fëmijëve në gjuhën shqipe, falas. Përpjekja për të arritur deri atje ishte më e përparshme. Nëpërmjet njohjeve, ndihmës që na dhanë edhe sindikatat greke, nëpërmjet financimit që i bënin vatrës së emigrantëve në Selanik, menduam që do të ishte me vlerë që ky mjedis që na jepej, sikur na ra nga qielli kur i thonë fjalës, ta shfrytëzonim për tu dhënë mësim falas fëmijëve shqiptarë. Atëherë me të vërtetë ishte shumë e vështirë sepse ishte një gjë që një praktikë e tillë bëhej për herë të parë, jo vetëm nga ana e ambientit, d.m.th., të vetë vendasve, grekëve, por edhe tek shqiptarët. Nuk ishte dëgjuar deri atëherë një gjë e tillë megjithatë iu përgjigjen thirrjes që të përkrahet kjo iniciativë, të vinin mësues dhe dita e kurorëzimit ishte 7 marsi i vitit 2001…” (Durrës, korrik 2008)
Rrëfimi i tretë: Flutura Tafilaku, “Qendra Kulturore Porta”
“…Ishte rastësi ardhja e një çifti të vjetër amerikan, misioni i të cilëve është ndihma ndaj vendeve të treta, kanë qenë edhe në Shqipëri, madje kuptojnë dhe flasin mjaftueshëm edhe shqip. Më lidhi me ta gjuha angleze dhe të qenët shqiptare. Shprehën dëshirën për të bërë diçka për komunitetin shqiptar. E konkretizuam objektivin tek puna me fëmijët. U lirua shtëpia poshtë, shtëpi të cilën ata e morën me qira. Aty u hap Qendra Kulturore “Porta”. Filluam punën për mbledhjen e fëmijëve, për sigurimin e bazës materiale… dhe nisa mësimin.
…Puna është e papaguar. Shpresoj që një ditë shteti shqiptar do të reflektojë që të mos jemi emigrantë sot këtu e nesër në atdhe. Duhet bërë një farë pagese, qoftë edhe me pagesën që marrin mësuesit në Shqipëri…” (Athinë, 2008)
Rrëfimi i katërt: Marinela Duri, mësuese në Korith:
“Gjeta një libër për mësimin e gjuhës shqipe fëmijëve në familje. Ua shpërndava prindërve. Diçka bëra, diçka shumë pak sepse fatkeqësisht shqiptarët preferojnë, madje do ta them drejtpërsëdrejti siç ma thanë disa.
- Dakord jemi. Të dalim bashkë sot, tu qerasim, të paguajë 50 euro, të hamë mish e të pimë verë, por mos na përziej me këto gjëra.” ( Durrës, korrik 2008)
Rrëfimi i pestë: Shkolla Shqiptare Athinës…
E premte, 8 dhjetor 2006. Mbrëmje. Ora shtatëmbëdhjetë. Për ju, për ne, është një ditë e zakonshme, një mbrëmje dhe një orë e zakonshme. Për Ata është një ditë e shënuar, një orë e madhe e jetës. Që në këtë çast për ta, rreth asaj tavoline të harkuar do të hapet një botë tjetër, një dritare e madhe nga ku shihet me zë dhe me shpirt Atdheu, Shqipëria. Disa prej tyre ishin foshnja kur legalisht apo ilegalisht, me autobus, aeroplan apo maleve në dëborë e suferinë shkelën dhe bënë fole në një tokë tjetër, në një vend tjetër. Fjalët e para të gjuhës shqipe dikush prej tyre i dëgjoi ATJE, fjalë që më vonë do të përziheshin e zbeheshin përballë një gjuhe tjetër që flitej në rrugë e më vonë në shkollë. Disa lindën këtu. Më parë se të mësojnë gjuhën e nënës mësuan tjetër gjuhë. E mësuan ta flasin, ta shkruajnë, ta lexojnë…
…Këto, që sot, 8 dhjetor 2006, ora 17 e mbrëmjes do t’i takojnë të kaluarës. Ose më mirë të themi do të bashkëjetojnë me të kaluarën duke u vënë në garë për t’ia kaluar asaj.
Ky çast jete u shënua në katin e 8-të të një godine të rrugën Triti Semptemvriu ( 3 shtatori ) 18, në një sallë të vogël, mjedis i Shkollës Shqiptare të ATHINËS.
Për penelata në reportazhin për krijimin e kësaj tabloje të jetës në emigracion zgjodha bisedën me mësuesen, me gjyshërit, me prindërit e nxënësve të parë të kësaj shkolle. Po i përcjell ashtu siç i fiksova në diktofon, pa redaktuar, me ndonjë ndërhyrje të vogël prezantuese. Kam lënë jashtë reportazhit nismëtarin, drejtuesin e Shkollës Shqiptare të Athinës Lorenc Koka. Një ditë tjetër, kur të çlirohet nga emocionet, kur të marrë rrugë shkolla e lulet e para të çelin, do të kthehem e do të mbledh e bëj tufë “lulet” e kësaj shkolle…(Athinë, dhjetor 2008)
Rrëfim i gjashtë: 
Lidhet me një telefonatë e një bisedë me Lorenc Kokën, “nga një zonjë plot kulturë e edukatë dhe me arsim të lartë” e cila ka “dy fëmijë dhe dëshiron t’i regjistrojë për të mësuar shqip” tek Shkolla Shqiptare e Athinës. Zonja informohet se “mësimet e gjuhës shqipe zhvillohen vullnetarisht ditët e shtuna dhe të diela. Ndërsa ditët e tjera janë për mësimet e kompjuterit dhe të anglishtes” Zonja, “plot mirësjellje sqaron se është e interesuar vetëm për mësimin falas të gjuhës shqipe, ndërsa për mësimet e tjera i ka regjistruar fëmijët te një shkollë private greke” . (Athinë, mars 2012)
Rrëfimi i shtatë: Mësuesja Lori Ibrahimi thotë: 
“Unë jam një prej mësueseve vullnetare dhe kam klasën e dytë të gjuhës shqipe. Nxënësit e mi janë me te rriturit e kësaj shkolle dhe pak a shumë i kuptojnë me mirë situatat. Të dielën e shkuar shpërndava disa fletushka në të cilat shkruhej se si funksionon shkolla jonë. Unë jua lexova edhe fëmijëve që meqenëse janë të një moshe që deri diku i kuptojnë disa gjëra pyetja e parë që më bënë ishte në se unë merrja ose jo para për punën që bëj. Kur u thash JO u erdhi çudi që ne mësueset e gjuhës shqipe në shkollën shqiptare nuk paguhemi fare.
 Disa prej tyre më pyeten: Po çfarë fiton ti nga kjo që bën?
Edhe shumë të tjerë miq dhe të afërm ma kane bërë këtë pyetje. 
Që jam mësuese tek kjo shkollë është nder për mua. Çdo te diele kur shkoj në shkollë e ndjej veten që jam mësuese dhe jo shitëse në ëmbëltoren e Elenit. Çdo të diele kur shkoj në shkollë më duket sikur jam në një copëz të Shqipërisë. 
Por vetëm kjo nuk mjafton. Shkolla ka nevoje për shumë gjera të tjera. Në qoftë se të gjithë shqiptarët, prindërit dhe mësuesit do ta ndihmojnë shkollën shqipe do ti japim mundësi asaj të vazhdojë rrugën e bukur që ka nisur. (Athinë, mars 2012) 
Rrëfimi i tetë: Greta Aliaj, mësuese e Gjuhës Shqipe në Itali pasi më thotë që e zhvillon mësimin në mënyrë vullnetare, pa pagesë vazhdon:
Nuk mund të vazhdoj më gjatë. Së fundi kam një përvojë shumë të bukur me një vajzë që sapo kishte ardhur nga Shqipëria, nga një fshat i Shkodrës. Ishte një projekt i një organizate sindikaliste dhe më ftuan që të shkoja që të ndihmoja këtë vajzë për të mësuar gjuhën. Shkoj dhe e gjej këtë vajzë pa vështrim dhe pa të folur. Ishte futur në një botë që edhe ajo nuk e dinte se ku ishte. Punova me të me pagesë. Kam punuar shumë mirë. Dhe aty kuptova se ka ardhur momenti që unë duhet të paguhem për atë që bëj, sepse do të punoja më mirë. Punova shumë me atë fëmijë sepse për të bërë këtë punë nuk është e domosdoshme që të jesh mësues i mrekullueshëm i gjuhës por duhet të jesh shumë psikolog. Ky fëmijë është në duart e tua…” (Durrës 2007)
Rrëfimi i nëntë: I një mësuesi në fshat, Eqerem Elezit, shpallur “Mësues Model 2010-2011” nga revista “Mësuesi”… 
Gjithmonë e kam pas dëshirë të arrij këtë ditë. Gjithmonë e kam pas brenda vetes. Profesioni i mësuesit më ka pëlqyer shumë. Të them të drejtën kur u larguam ato vite, flasim për vitin 1997 u ndjeva ngushtë, ishte një punë që nuk e çuam në fund, një punë që e lamë përgjysmë. Që të jem i sinqertë, mbase kjo është ajo forca shtytëse më e madhe që më detyron, që më bren se kam lënë diçka pa bërë nga ajo që mundja të bëja.
Nuk flasim vetëm për ëndrra. Flasim këtu se kemi detyrime. Është ëndërr, por kemi edhe detyrime. Kemi detyrime ndaj Atdheut, në qoftë se do të themi këtë fjalë që sa vjen e nuk po dëgjohet më. Kemi detyrime ndaj atij mjedisi që na përgatiti ne për mësues, që të luanim një rol që duhet të luanim, por siç e thashë e lamë në gjysmë.
Shtoj edhe ndaj kërkesës që njeriu ka ndaj vetes. Ajo bile duhet të jetë kërkesa më e lartë: Çfarë kërkesash ke ti ndaj vetes? Këtë e bëj për të shlyer diçka që e kam lënë në gjysmë dhe në rast se do t’ia arrij qëllimit, siç duhet të them sinqerisht, do të ndjehem i lumtur. 
Është një ëndërr për mua sikur këta të arrijnë të lexojnë dhe të shkruajnë në atë shkallë që dua unë. Kuptohet me një cilësi të mirë… (Saranti, Thiva, maj 2009)
Rrëfimi i dhjetë: Stela Protonotarjo, drejtoreshë e shkollës së Gravës, Athinë, e akuzuar së bashku me mësuesen e gjuhës shqipe Denada Karkalla pse hapi një klasë në gjuhën shqipe në mjediset e shkollës së saj, shpallur e pafajshme nga gjykata e Athinës më 22 janar 2010 …
“Duam që nisma jonë të mos qëndrojë këtu por të shkojë edhe në shkollat e tjera në Athinë dhe në të gjithë Greqinë. Kështu do të rritet kultura dhe bashkëpunimi me vendet e tjera nga vijnë të rriturit dhe fëmijët. Fëmijët duhet të vazhdojnë mësimet, të shkruajnë e lexojnë në gjuhën e nënës së tyre. Mendoj se është shumë e rëndësishme që të mësohet gjuha e nënës dhe të ndihmojnë veten e tyre edhe në zhvillimin e dijes dhe të kulturës” Athinë, Grava, 8 prill 2003 
Rrëfimi i njëmbëdhjetë… Dashamir Zaçe, mësues në ditën e parë në Selanik në paraqitjen e librit “Shkolla shqipe e Selanikut”, 11 maj 2014…
…Në librin “Shkolla shqipe e Selanikut” jepet historiku dhe përpjekjet e një grupi mësuesish të Selanikut dhe rrethinave të tij për mësimin plotësues të gjuhës shqipe që hodhi hapin e parë më 7 mars 2001.
 Si lindi mendimi dhe si u realizua kjo dëshirë që në themel kishte dashurinë për gjuhën, dheun e mëmës, këtë e tregon Mimoza Dako e cila i ka përjetuar emocionet e dilemës “Do fillojë apo jo kjo punë?” në luftë me realitetin i cili nuk ishte shumë mikpritës, në luftë me veten “A do të jemi në gjendje të gjejmë mësues?”, “Po nxënësit a do të vijnë?”… 
 Këto dilema morën fund më 7 mars 2001 kur salla ku u mblodhëm ishte plot me mësues, fëmijë dhe me prindër. 
 Hapi i parë ishte i suksesshëm. Që këtej do të nisë rruga që filloi në Selanik, për të vazhduar në tërë Greqinë.
 Emocione, gëzime dhe pika loti…
 Një 7 mars në shekuj të ndryshëm e në vite të ndryshme, një ripërtëritje në kohë. 
 Një kohë kur Shqipëria po rilindte nga skllavëria otomane, në kohë kur diktatura e egër ra dhe shqiptarët e shpërndarë nëpër botë, kushtoi thirrja: 
 “Të ruajmë fëmijët nga asimilimi! Të ruajmë identitetin e fëmijëve tanë!”
 Abdurahimi na ka quajtur Rilindës çudi!
 Po ku qëndron çudia?
 Së pari: Në sakrificën që bënë mësuesit e Selanikut që morën përsipër një detyrë të vështirë në një mjedis jo shumë miqësor.
 Së dyti: Morën përsipër që mësimin ta bëjnë si vullnetarë nën shembullin e gruas së madhe Nënë Tereza.
 Së treti: Të realizojnë orët mësimore vetëm me tri libra duke fotokopjuar temat e mësimit
 Së katërti: U punua në gjysmë ilegalitet, gjithmonë me shqetësimin “A po më vjen policia?”
 Së pesti: Librat nuk i sillnin nga Alemania si Dhaskal Todri por nga Përmeti, Korça e Tirana të mbledhura nga mësuesit pasi mbaronin vitin shkollor në Shqipëri dhe i fusnin në Greqi si literaturë artistike.
 Së gjashti: Shteti, si sulltanati nuk na përkrahu fare, bile ministri i jashtëm kur vajtëm t’i qanim hallet na deklaroi: “Vetë keni vajtur në mërgim, vetë zgjidhini hallet tuaja”, a thua se hallet tona nuk ishin halle të një të tretës së Shqipërisë në mërgim…
 Së shtati: Kemi një ndryshim të vogël nga rilindësit. Asnjeri nga ne nuk u helmua dhe nuk u persekutuar…
Rrëfimi i dymbëdhjetë: Vera Shkurti në filmin dokumentar “Vera, mësuese në dy ishuj”…
…Ishte një gjë shumë e bukur për mua ta realizoja në kushtet e mërgimit pasi së bashku me realizimin e mësimit të gjuhës shqipe do lidhja edhe diçka tjetër, atë që atyre u mungonte, lidhjen me rrënjët e tyre, me vendin, prindërit gjyshërit, stërgjyshërit, pse jo edhe popullin, historinë e vendit të tij, sepse ashtu dalëngadalë duke njohur veten në kuptimin e plotë ai do të jetë edhe më krenar për atë që është shqiptar.
…Unë sot u mësoj fëmijëve shqiptarë në dy ishuj të Greqisë, në Tinos dhe Siros gjuhën shqipe. Ata gjuhën e dinë sepse vijnë nga brezi i parë i emigrantëve. Por në qoftë se mendojmë dhe shkojmë përpara me imagjinatën pas njëqind vjetëve çfarë do të ndodhë? Në qoftë se ky brez i dytë shkëputet nga brezi i parë, nuk e trashëgon gjuhën në atë nivel, në atë cilësi, brezi tjetër akoma më pak, tjetri akoma më pak. Atëherë do ndodhë ajo që dalëngadalë gjuha do të humbasë…



* * *
Mësuesit shqiptarë në hapësirën gjeografike greke, përbëjnë një pasuri të pallogaritshme kombëtare, ata janë me të vërtetë “RILINDËS TË KOHËS SONË” siç i ka vlerësuar Dritëro Agolli i madh i letrave shqipe në një bisedë me të, për Ta. Citimet e marra drejtpërdrejt nga ana ime në kohë e hapësirë, citime të botuara në librat “Rilindësit e kohës sonë”, “Shkolla shqipe e Selanikut” dhe “Shkolla shqiptare e Athinës- Rilindësit e kohës sonë 2” përbëjnë një shembull të mrekullueshëm të punës dhe i përkushtimit të tyre.
Kaq mjafton. Ata prej 14 vjetësh po e bëjnë punën e tyre, madje po e bëjnë me një durim dhe përkushtim të jashtëzakonshëm. Po japin mësim falas, po bëhen në një far mënyre qesharakë në kushtet e mendimit dhe jetesës në kornizën e rendit kapitalist. Askush në Greqi nuk punon falas. Askush në Greqi nuk i çon fëmijët në frontistirjo pa pagesë. Atëherë pse ajo Zonja, “Është e interesuar vetëm për mësimin falas të gjuhës shqipe, ndërsa për mësimet e tjera i ka regjistruar fëmijët te një shkollë private greke” ? (Rrëfimi i pestë). Ajo paska para për tu mësuar fëmijëve të saj anglisht, frëngjisht, informatikë…por për tu mësuar atyre gjuhën e vet dhe të nënës së vet e kërkon “falas gjuhën shqipe”?.
Nuk do të vazhdoj më gjatë, kush ka veshë- dëgjon, kush ka sy-shikon, kush ka mendje- mendon. 
Shteti shqiptar ka falimentuar, nuk jep asnjë qindarkë për mësuesit e gjuhës shqipe në Greqi e gjetkë. Është deklaruar kjo dhjetëra herë. E vetmja gjë që jep duke bërë bujë janë abetaret dhe ndonjë libër me përmbajtje të dyshimtë. Lanet qofshin edhe ato. 
Në qoftë se një prind nuk ka të paguaj 309 lekë (2,2 euro) për një abetare atëherë haram e pastë të qenët shqiptar .
Në qoftë e një prind nuk jep pesë euro në javë për shkollimin e fëmijës së tij në gjuhën e vet dhe të nënës së tij atëherë …
Në qoftë se shkollat shqipe në Greqi do të vazhdojnë të mbahen me “Të shtuna komuniste” me “ Me punë vullnetare”, “Me punë pa pagesë” atëherë ato meritojnë të mbyllen. 
Shoqëria shqiptare në Greqi, partitë politike, shoqatat e shoqëritë e emigrantëve do të jenë përgjegjëse për shuarjen e gjuhës shqipe në radhët e brezit të ri të emigrantëve në Greqi, në kthimin e tyre në një “diasporë klasike” siç deklaroi një diplomat i lartë.
MJAFT MË ME “TË SHTUNA KOMUNISTE” ! MJAFTË MË “PUNË VULNNETARE” !
KA ARDHUR KOHA PËR NJË LIGJ PËR MËSIMIN E GJUHËS SHQIPE NË MËRGATË, LIGJ QË T’I KONSIDEROJË MËSUESIT DHE FËMIJËT NË MËRGATË SI PJESË E PA NDARË E SHKOLLËS SHQIPE NË ATDHE…



Athinë, 2015