Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Kontribut për dokumentimin e të vërtetave historike!

by

Shënime të dokumentueshme/
Nga Alfons Grishaj*/
E vërteta sido që të jetë mbetet fakt!
Në shoqërinë shqiptare, historia merret mbarë e mbrapsht dhe pothuaj të gjithë kanë të “vërtetat” e tyre mbi ngjarje, në të cilat e për të cilat, as kanë qenë pjesëmarrës apo dëshmitarë okularë, as posedojnë ndonjë dokumentacion autentik dhe as bazohen mbi burime arkivore, siç mund të jenë përveç atyre dokumentare, gazetat e kohës, monografitë, fotografitë, xhirimet filmike etj. Për të mos folur pastaj për çështjen e metodës…
“The spirit of Democracy is not a mechanical thing to be adjusted by abolition of forms . It requires change of heart” (Mahatma Gandhi)
Historia nuk bëhet me biseda apo thashetheme kafenesh nga njerëz të vegjël, as me fallsifikime letrash si në komunizëm, as me mungesë serioziteti apo “ngut për…”, por me burime të besueshme dhe dëshmitarë të besueshëm që kanë kontribuar jo thjesht për emër dhe karrige, por për demokracinë e vërtetë. Demokracia e vërtetë fitohet prej heronjve dhe gëzohet nga populli. Tek ne, lëvizja demokratike u realizua me kontributin e heronjve, por sukseset po gëzohen prej parazitëve, që si morrat krijojnë folenë e tyre për të pirë gjak. Në vendet demokratike parazitët fishken vetiu nga sfida e proceseve të shpejta dhe qarkulluese, në vendet diktatoriale dhe me demokraci të dobët, lulëzojnë në përmasa të rrezikshme! Ky është paradoksi më i çuditshëm në shoqërinë shqiptare.
Ndërkohë që Partia Demokratike po kërkon nëpërmjet një procesi shkencor historik të njohë dhe vlerësojë kontributet e demokratëve në vite, nismë që është përshendetur nga demokratët e vërtetë, ndodh që në hapat e parë të këtij procesi, për motive që ende nuk janë bërë të qarta, të shtrembërohet e vërteta mbi themelimin e degës së PD-së Shkodër. Nga sa kam parë në një dokumentar mbi këtë temë, (shfaqur nga TV Rozafa), duke e krahasuar me tekstin e botuar nga Eduard Grishaj, (i shfrytëzuar pjesërisht nga dokumentari) rezulton që teksti është cunguar dhe se dokumentari nuk është pregatitur me seriozitetin e duhur! Kështu, krejt pavend nga objektivi i dokumentarit, paraqitet si dokument lista e të zgjedhurve në Komisionin Drejtues të degës së PD-së Shkodër në Konferencën e I-rë të saj, zhvilluar në shtator 1991, pothuaj një vit më pas nga ngjarjet për të cilat bëhet fjalë. Së dyti, në vend të nismëtarëve rezultojnë të kooptuarit, njerëz të cilët meritojnë respekt, por që nuk mund të nderohen për atë që nuk kanë bërë, çka do të thotë që nuk mund të përfshihen si kontribues nismëtarë. Nga lista e nismëtarëve hiqet emri im dhe i vëllait tim Eduard Grishaj, që kemi punuar si pak kush tjetër në PD. Po kështu nuk përmenden kontributi si nismëtar i z. Arben Lika, i zgjedhur si koordinator mes degës së PD-së Shkodër dhe Qendrës në Tiranë, i z. Mark Mëhilli, i z. Tefalin Malaj, z. Viktor Kasneci, z. Ibrahim Bilali dhe disa aktivistëve të tjerë jo më pak të rëndësishëm, (edhe pse dokumentohen nga fotografia e mitingut 3 Janar 1991. Dikur Bonoparti thoshte : “ Një foto është e barabartë me njëmije fjalë” ) lufta dhe përpjekja e të cilëve nuk kishte synim përfitimet vetjake, por vendosjen e demokracisë dhe fitoren e PD-së, si forca që ndërmori përgjegjësinë historike për këtë mision. Ne luftuam, jo vetëm për krijimin e PD-së, por dhe rritjen e konsolidimin e vlerave të saj ndër vite.
Dokumentari i realizuar me ngut dhe pa konsulencën intensive të nevojshme mbi historinë e krijimit të degës së PD-së në Shkodër, në mënyrë specifike, nga dita e parë e themelimit të PDSH me 12 dhjetor 1990 deri në formimin e Komisionit Nismëtar të Degës së PD-së Shkodër me 11-12 Janar 1991, përbën në thelb të kundërtën e asaj çka i nevojitet PD-së sot më shumë se kurrë e që mund të përkufizohet si nevoja për të njohur vetveten. E në këtë rast çka nevojitej ishte një përmbledhje e një periudhë prej 31 ditësh përpjekjesh intensive në një situatë të jashtëzakonshme, një objekt pune studimore që meriton një studim të thellë e kompleks, datash, çështjesh të shtruara e të debatuara, personalitetesh e individësh, rrymash e botkuptimesh, por kurrsesi një “punë” disa ditësh, apo më keq disa orësh, sa për të kryer një aktivitet përkujtimor sipas rutinës, që nuk justifikon përmbajtjen dhe qëllimin.

Krijimi i Komisionit Nismëtar dhe shënime plotësuese

Për hir të së vërtetës, Komisioni, u mblodh me 11 Janar 1991 dhe jo me 12 Janar dhe është zhvilluar në shtëpinë e z. Mark Mëhilli. Të deleguar kanë qenë Arben Imami, Azem Hajdari dhe Arben Demeti. Takimi zgjati deri pas mesit natës, jo thjesht sepse po merrnim vendime historike, por për pajtuar hatërmbetësit, dhe kjo duhet theksuar për t’u kuptuar më mirë historia, e cila është mbuluar jo rrallë nga thashethmnaja e neveritshme dhe komentet e “rrugës”. Në këtë “mjegull” ka rolin e vet edhe ndonjëri prej “shokëve” tanë, duke e tjetërsuar thelbin e debatit të zhvilluar në mbledhje rreth zgjedhjes së z. Pjetër Arbnorit në detyrën e Kryetarit. Pjetër Arbnori ishte takuar dhe më parë me 12 Dhjetor në Tiranë me Dr. Berishën dhe Arben Imamin, ashtu siç ka shkruar dhe në librin e tij, fakt që e kanë konfirmuar vetë Berisha dhe Imami më vonë. Për këtë çështje nuk do të zgjatem më tej. Unë, Kolec Ndoja, Eduard Grishaj, Mond Bushati kemi kembëngulur që ai të aderonte definitivisht në PD, për të jetësuar bashkarisht edhe idetë e tij si ish i burgosur politik. Këtë, ai e ka pohuar dhe në librin e tij: “Lufta Për Të Mbetur Njeri”.
Ne e dimë se thashethemet i përhapte Sigurimi i Shtetit duke shtrembëruar thelbin e debateve tona. Por as atëherë dhe as sot e kësaj dite nuk mund të akuzohet njeri, sepse falë dosjeve që qendrojnë ende të mbyllura, nuk mund t’i drejtosh kujt gishtin. Ka pasur sigurisht dhe të tjerë shtrembërues të së vërtetës për qëllime të ngushta karriere. Mjerisht, ka në çdo kohë njerëz mendjelehtë që pranojnë më parë gënjeshtrën se të vërtetën. Prandaj dhe janë përhapur disa gënjeshtra rreth thelbit të asaj mbledhjeje. Në funksion të zbardhjes së të vërtetave po i paraqes lexuesve një pjesë të shënimeve të mia të mbajtura pikërisht atë ditë. Shënimet i kam të gatshme për analizë shkencore që janë bërë në atë kohë, megjithse se ne, nuk është nevoja për këtë se shumica e të pranishmëve janë ende gjallë dhe mund t’i konfirmojnë ose dhe mund t’i pasurojnë me ndonjë detaj.
Z. Xhemal Uruçi hapi mbledhjen , duke theksuar rëndësinë e takimit. Mond Bushati foli në emër të studentëve dhe nismëtarve , duke bërë një ekspoze të atyre ditëve. Në vazhdim të rendit të mbledhjes, Edmond Bushati dhe Eduard Grishaj propozojnë për Kryetar të Komisionit Nismëtar z. Pjetër Arbnori. Arben Broci, me një sjellje prej xhentëlmeni (dhe jo si thotë apo shkruan ndonjë gënjeshtar dashakeq), ndërhyri me pyetjen: “Ne po e vendosim Pjetër Arbnorin për Kryetar, po a e pranon Shkodra një ish të burgosur politik”? Pyetja e tij ishte e sinqertë dhe me të, të gjithë sa ishim, kuptuam se shqetësimi i tij lidhej me idenë se me zgjedhjen e z. Arbnori kryetar nënkuptohej një kalim i PD-së në ekstremin e djathtë. Ai kishte parasysh se në programin minimal të PD, njihej zyrtarisht se, lëvizja studentore zhvillohej në kuadër të reformave që kish ndërmarrë Ramiz Alia. Megjithse, Arbeni ishte i vetmi person që injoroi Ramiz Alinë, në takimin e tij me përfaqësinë e studentëve, ai tërthorazi ua kujtoi atë. Pas Arben Brocit, e merr fjalën Arben Imami : “Dhe në Vlorë ka ndodhur një fenomen i tillë, por është refuzuar që një ish i burgosur politik të dalë në krye të Degës së PD-së ”!
Pas A. Imamit, u ngrit Eduard Grishaj duke thënë: “Këtu jemi mbledhur për politikë e jo për probleme ordinere. Në Shqipëri ka ndodhur një ndryshim politik, ne këtij ndryshimi duhet t’i rrijmë. Pjetër Arbnori, si i burgosur politik aspiron dëshirat e Shkodrës, e cila duhet ta ketë për nder t’a ketë në krye. Shkodranët, nuk janë si njalat, por u qendrojnë pikëpamjeve të tyre politike, këtë duhet ta ngulisë në mendje çdonjeri që vjen këtu”! Fjala e tij ndikoi për reflektim… Azem Hajdari, duke e vlerësuar fjalën dhe kurajon e Eduardit, me akcentin karakteristik tropojan, pyet: “A mundet Pjetra me e ba detyrën e kryetarit, nga qi ka vujt shumë nën thundrën e hekurt”? Pas Azemit e merr fjalën Mond Bushati: “Pjetër Arbnori, duhet të jetë mëndja jonë që të na orjentojë për të mos gabuar, ne bëjmë punën”! Eduard Përjaku, deri atëherë ishte i heshtur dhe vështronte herë njërin e herë tjetrin, hyri në dialog: “Pjetër Arbnori le të jetë ati jonë shpirtëror, dhe një pikë refërimi ne rrugëtimin tonë”. – “Le ta dëgjojmë Pjetrin”, – ndërhyra unë.Pas meje Arben Imami, tha të njëjtën gjë… Pjetri, duke na kundruar, mori fymë thellë dhe filloi fjalën e tij me akcent shkodran : “ Asht e vërtetë se burgu asht i rand, jo vetëm për mu, por për të gjithë ata që kan kalu një pjesë të jetës atje. Ne, sa herë rrëzoheshim, ngriheshim ma të fortë. Personalisht, kam përballu momente të vështira dhe jam mësu. Përsa i përket fjalës së Imamit, du me than se psikologjia e Shkodrës asht ndryshe me at’ të Vlonës …Shkodra përbahet nga nji popullsi tansisht antikomuniste. Falenderoj të pranishmit që më propozun dhe më dëgjun me vëmendje. Në qoftëse votimi më nxjerr mu kryetar, të jeni të sigurt se nuk do ju zhgënjej”. Pas votimit, Pjetri u zgjodh Kryetar i Degës PD Shkodër. Komisioni nismëtar u deklarua i ngritur pas leximit të emrave nga Mond Bushati:

Emri Mbiemri
Pozicioni
Pjeter Arbnori-Kryetar,
Syrri Dizdari,Sekretar,
Arben Broci – Antar
Alfons Grishaj-Anetar
Eduard Perjaku-Anetar,
Ilirjan Idrizi-Anetar
Kolec Ndoja -Anetar
Xhemal Uruçi_Anetar
Nikolin Thana_Anetar
Edmond Bushati-Anetar
Zhani Sekuj-Anetar
Fran Gjergji-Anetar,
Arben Lika_Anetar, koordinator mes degës së PD-së Shkodër dhe qendrës në Tiranë
Bashkë me Arben Likën Komisioni numëronte 13 antarë. Numri mbeti tek për arsye që në çdo votim të arrihej dhe vendimarrja. Lista e paraqitur në dokumentarin e PD Shkodër është e mangët. Ndërsa lista e Eduard Grishaj, (botuar tek Minerva dhe Dielli ) është e pasaktë vetëm në emrin e Arben Likës.
Video-dokumentari i PD-së Shkodër, edhe pse pajiset me dokumentacion e shënime, pikërisht nga nismëtarë që kanë pasur rol kyç në atë proces, injoron fakte dhe momente domethënese si tërheqja e z. Eduard Grishaj nga zgjedhja në komisionin nismëtar, për të mos krijuar imazhin e një subjekti politik që po klanizohej ende pa lindur mirë, (pak a shumë atë dukuri që synon të parandalojë ligji për konfliktin e interesit në të gjithë botën demokratike, me qëllim reduktimin e pushtetit familjar mbi institucionet), e po kështu edhe tërheqjen e z. Mark Mëhilli, Tefalin Malaj, dhe të tjerëve për të lënë hapur vende për të kooptuarit që pritej të aderonin në ditët në vijim. Më duhet të theksoj, se edhe pas njëzet e pesë vjetësh, siç shihet edhe nga shtrembërimet dhe injorimet e fundit, përsëriten të njëjtat “gabime” si dhe më parë. Mjerisht, në këto pozita, nxitur nga subjektivizmi, kanë rënë ndonjëherë edhe vetë nismëtarët, madje edhe nga ata më seriozët e më të përkushtuarit siç ka qenë rasti i Eduard Perjakut në librin e tij “Qyteti i Tre Miteve” ku gabon jo vetëm për datën e mbledhjes dhe pjesëmarrësit në votim, por dhe bisedat i tregon me mungesa ose ua ndryshon kontekstin. Sot ndaj atyre burrave që u tërhoqën me qëllim fisnik për t’iu bërë vend të tjerëve, duhet treguar shumë respekt, pasiqë ata u larguan nga karriera, por jo nga lufta për demokraci. Ata punuan më shumë se disa antarë të Komisionit Nismëtar!
Në zbatim të vendimeve të mbledhjes së 11 janarit, pas pak ditësh u kooptuan Ferid Hafizi, Dashamir Peko, Agostin Shqalsi. Ali Spahia u kooptua me 17 Shkurt 1991, me propozim të Sali Berishës. Arben Haveri, u propozua nga Kolec Ndoja si financier, duke i ardhur në ndihmë llogaritares Linda Kajushi, e cila kryente edhe funksionin e daktilografistes. Fatmir Bërdica, u propozua nga Frano Gjergji. Shofer i PD ishte Kujtim Asllani, i cili sëbashku me Kolec Ndojen dhe të tjerë, u ndeshen shpesh nëpër prita e anti-mitingje. Me 23 Shkurt 1991, Syrri Dizdari u zëvëndësua me Xhemal Uruçin.
Nën drejtimin e këtij Komisioni Drejtues u fituan zgjedhjet e para pluraliste në rrethin e Shkodrës. Të tjerat, në rastin më të keq nuk janë të sakta, dhe në rastin më të mirë, kronologjikisht të pasakta.
Disa ditë pas zgjedhjeve të para, me 12 Prill 1991 janë kooptuar Fadil Kraja, Tonin Ujka, Paulin Radovani. Paulini erdhi në vend të Arben Brocit, pas rënies së tij Martir. Ata njiheshin bashkë. Arbeni punonte inxhinjer tek ndërmarrja që drejtonte Paulini .Ky i fundit kishte zmadhuar foton e Arbenit dhe e mbante gjithmonë me vete në çantën e tij të dorës. Intelektualë të tillë i duheshin PD-së…Asnjëherë nuk jam pënduar, që atë natë i propozova Arbnorit ti kalonim me votë për kooptim. Dikush shkruan pasaktësi. Pati me këtë rast, hatërmbetje deri në fyerje, por ne vazhduam punën. Mendoj se gënjeshtra është esenca e karakterit dhe karakteri pasoja e deformimit të tij!

Mitingu madhështor i 3 Janarit, ngjarje me rëndësi historike për demokracinë.

Barrën organizative të Mitingut madhështor të 3 Janarit e morëm përsipër kryesisht një grup miqsh të ngushtë, pasiqë të tjerëve po u “fluturonte” koha për fjalimet. Pikërisht për to patëm përplasjet e para të natyrës ideologjike. Vendosëm që fjalimet të lexoheshin në prani të nismëtarëve kryesorë, të bëheshin vërejtjet dhe sugjerimet, të korrigjoheshin për t’u mbajtur pastaj para popullit në miting. Dikush pati dëshirë ta paraqiste Ramiz Alinë si hero të demokracisë, por fjalimi i tij u kundërshtua nga Shenasi Rama, dhe më pas u shqye nga nismëtarët Viktor Kasneci dhe Cesk Bici. Kolec Ndoja, u përzgjodh për të mbajtur fjalimin që pregatitëm në grup. Ai fjalim u konsiderua si një “Fjalim luftarak”! dhe hapi mitingun. Sali Berisha e quajti Shkodren, “Krye urë e qytetrimit Shqiptar”. Shenasiu me Mondin shpalosen flamurin pa yllë që ishte ngritur 70 vite më parë mbi Rozafat. Fjalimet e tjera ishin si limonata në dimër… Data e 3 Janarit u njoh më pas edhe si data zyrtare e themelimit të PD-së Shkodër. Kjo ditë u festua në vite. Por më pas u ndryshua pa ndonjë spjegim duke e injoruar atë ngjarje si një fakt kuptimplotë historik kur populli demokrat i Shkodrës i ofroi drejtuesve të rinj të PD krahas mbështetjes edhe një kauzë të vërtetë opozitare, të cilën PD e porsaformuar ende nuk po e gjente. Mjafton të kujtohen parullat e shumta që mbante populli i Shkodrë atë ditë. Ngjarje të tilla, kur populli tejkalon pritshmëritë e liderëve, shënohen dhe studiohen nga akademikët e katedrat më në zë të historisë. Por tek ne, çështjet që përbëjnë dije, u krijojnë bezdi e kokëçarje atyre që drejtojnë.

Shënime për reflektim

Për gjithçka po flas ka mjaft dëshmitarë që janë gjallë e besoj ende të freskët në memorie. Ata janë dëshmitarë autentikë dhe mbeten burimi më i besueshëm, natyrisht kur shmanget subjektivizmi. Unë jam i gatshëm t’i ballafaqoj shënimet e mia me cilindo që ka diçka për të thënë lidhur me këtë temë, natyrisht nisur nga baza metodologjike historike si shkencë. Nëse dikë e ka lënë kujtesa, ose ka dëshirë ngatërrojë kronologjinë me paçavuret e Ramiz Alisë, gabon rëndë! Dhe e them pa mëdyshje, nuk do të ia fal kurrë!
Energjitë që kemi shpenzuar për të mposhtur makinerinë shtetërore të Partisë së Punës në zgjedhjet e 31 Marsit janë të pallogaritshme. Për to, kam ndërmend të flas në një rast tjetër por nuk mund të rri pa përmendur se na është dashur shpesh të shpenzojmë energji edhe për të ndrequr punët e brendshme, që shpesh shkaktoheshin nga vogëlsira. Personalisht, nuk jam lodhur asnjëherë me qaramanët, që largoheshin me javë nga Komisioni Drejtues për hatërmbetje. Herë më duhej të shkoja për të pajtuar njërin, e herë tjetrin antarë kryesie. Në dy raste kam qenë i shoqëruar nga Mond Bushati dhe Blerim Çela.
Nuk jam lodhur dhe nga pabesia e ndonjërit prej tyre… Nuk jam lodhur dhe kur nuk dinin të përpilonin një deklaratë apo të shkruanin një artikull. Nuk jam lodhur dhe kur u fshehën pas 2 Prillit e nuk vinin në PD… Nuk jam lodhur dhe më vonë, kur drejtimin e PD-së e “populluan” agraristët, socialdemokratët, populloro-fetarët e “djathtistët e DBSh” (E Djathta e Bashkuar Shkodrane). Kam shpenzuar dhjetë vjet jetë për Demokraci në Shqipëri dhe nuk kam reshtur së bëri të njëjtën gjë as në emigracion. Kam rrezikuar jetën time dhe të familjes dhe kam shkrirë pasurinë time për çështjen e lirisë, ndërkohë që të tjerët zgjasnin duart për të bërë plaçkë me asetet publike. Tani, në emër të respektit ndaj kontributeve dikush që ka për detyrë t’i njohë e vlerësojë këto kontribute na nxjerr fytyrat por na heq emrat! Do të doja që kjo të mos ishte e qëllishme por shkarje nga ngutja. Përndryshe, s’më mbetet veçse ta konsideroj hile me pasoja. Dhe unë i njoh mirë edhe hilet edhe hileqarët. I kam njohur me kohë ata që ia kishin e ia kanë me hile PD-së! I njoh në rradhë të parë si tipologji. Janë të njëjtët, pavarësisht nga origjina. Marrin nga një karrige, bëjnë plaçkë me pasurinë publike, dhe kur u mbaron mandati, ose shndërrohen në kundërshtarë të PD, ose zhduken derisa u vjen koha e riciklimit. Këta janë dhe me të rrezikshmit edhe pse nuk u janë parë kurrë në mënyrë transparente “faturat”! Ky tip ka infektuar rëndë partitë dhe demokracinë shqiptare dhe pikërisht për këtë shkak Shqipëria hiqet zvarrë në baltë si asnjë vend tjetër në rajon! Me këta elemente nëpër këmbë, PD, do të vazhdojë të humbasë terren dhe vota! Ajo duhet të dijë të distancohet nga ky kontigjent, ndaj të cilit, shoqëria shqiptare ka sot neveri. Nëse PD do të dinte ta bënte këtë, do t’u jepte garanci zgjedhësve shqiptarë për një ndryshim rrënjësor në moralin politik dhe ky hap do të bënte shumë më tepër sa ç’do të mund të bënte edhe vetë e ashtuquajtura reformë në drejtësi, sepse sikundër dihet të “korruptuarit e pushtetshëm”, në fakt janë shumë më pak se partnerë në ndarjen e pushtetit, madje shumë prej tyre zor të mbërrijnë nivelin e klientit politik.
Unë shpresoj në lidershipin e ri të PD-së, në mënçurinë, energjinë dhe strategjinë e realizimit të misionit historik të lirisë dhe demokratizimit të vendit.
John F. Kennedy says , “The ignorance of one voter in a democracy impairs the security of all”.
* Ne Foto: Kolec Ndoja me 3 Janar 1991 duke hapur mitingun e madh te Shkodres.Botohet per here te pare

Lufta për Demokraci

by

NGA ALFONS GRISHAJ/

Ne ishim të gjithë së bashku/
Të zjarrtë, të sinqertë./
Simbiozë dëshirash, uragan për liri./

Ne ishim të gjithë sëbashku,/
Pa komplekse, pa pluse e minuse/
Në qëndresën e një qytetarie brilante./

Ne ishim të gjithë së bashku/
Brenda njeri-tjetrit si matrioshkat,/
Zbrisnim si meteorë në platformën e panjohur./

Ne ishim të gjithë së bashku/
Përmes xhunglës së pabesë së komunizmit/
Mjergullës së gjarpërinjve që ruanin një pjesë të zbuluar/
Të mishit tonë, të gjakut tonë./

Ne ishim të gjithë së bashku
Neurone të një truri, fije të një shpirti,
Degë të një trungu, ujiinjë burimi
Për të njomurbuzët e thara të një populli në agoni.

Ne ishim të gjithë së bashku
Me “damkat” e të damkosurve
Në verbërinë e të ndriturve, që me qëllim
Nuk shihnin gjilpërën në flokët e shtrigave.

Ne ishim të gjithë sëbashku
Drejtnjë dritë të paparë
Drejtnjë jete të paprekur
Që quhej Perëndim, që quhej LIRI…

Ne të gjithë ishim së bashku,
Me trastën bosh, pa Kartën e Parisit,
Pa Kartën e Helsinkit, pa Linkoln e Gand!
Pa Marshall e Vojtilë.

Elita? He! Një shkollë marksiste e degraduar
Në tekste dhe ide, por jo e tëra në kazanin Rus…
Napalm duhej për ato banka që përgatitën njeriun e deformuar,
Por dhe nga ai deformim shqiptari i mirë shpëtoi…

Ishim të gjithë së bashku…
Studentë,doktorë, profesorë, puntorë, aktorë,
Inxhinierë e fshatarë, diku në këmbë e diku zvarrë…
Dikush nga burgjet e vdekjes, dikush nga internimet.
Ishim ato shqiponja, ishim ne,
Të gjithë së bashku bëheshim një!

Regani, kalorës lirie dhe skeptri i Papës së shenjtë,
Vendosur mbi telajon e fundit të marshimit Rus,
Por muri Kinez është më i gjatë se urat e lirisë,
Ku mikrobi i komunizmit u transformua në HIV.

Berberët e kuq zbritën nga telajo e grisur
Ndër të parët rruan mjekrën e Marksit,
Furia e tyre ishte më e madhe se ndërtimi jonë
Urrejtja e tyre nuk njihte më të zonë…

Ah, t’i shihje këta xhonglerë me lotë krokodili për veprën e tyre,
Betoheshin, se do ta çonin dinjitetin e të vuajturve në piedestal!
Udhëheqësit e ardhshëm duhet të jenë të tillë
Që treni për në Europë të ishte Ideal.

Ne ishim të gjithë së bashku,
Kur trupat e shokëve tanë u sharruan
Arbeni! Josifi! Nazmiu!Artani! Besniku!
Bujari! Senahiu! Oh, Azem!
Liria u vra!
Liria masë dheu nën përrenjtë e gjakut.

U betuam e u stërbetuam… Asgjë, asgjë më shumë se një hiç!
Gjarpri në gji bën rrokadën, tortë e ëmbël karrigia për një Bitch.

Tani, nuk jemi të gjithë sëbashku,
Gorbaçovi farën e vjetër e shartoi me të re
Naivitet fëmijësh…Të persekutuar? Përsëri ne!

Miq, lufta për demokraci porsa ka filluar !
Do të bijë një këmbanë për frymëzim a lot…
Dhe atëherë era do të ndryshojë,
(mëshirë për armiqt e demokracisë…?)
Zoti mos e dhëntë, që të luftojmë kot…

Darvinizëm + Marksizëm = Anti-humanizëm

by

*Marksizmi dhe Darvinizmi janë dy “filozofitë” më të komplikuara indoktrinuese,që i kanë qëndruar botës si hije e zezë mbi kokë, Darvini për 157 vite, dhe Marksi pë 149 vite./
* Largimi i njeriut nga Darvinizmi dhe Marksizmi, e shkëput njeriun nga nihilizmi dhe mohimi, e zbut atë nga arroganca e dhuna, e largon nga injoranca dhe miopia. Kështu njeriu krijon lidhjen midis vetbesimit dhe besimit se ai nuk është një aksident, por preludi i jetës./
Nga Alfons GRISHAJ/
Larg ndër vite, m’u kujtua një debat i zhvilluar në shtëpinë time, midis Prof. Nikollë Daka dhe dy studenteve që vazhdonin mësimet në Universitetin e Tiranës. Nikolla ishte mik i babait dhe nuni im. Studentet, njëra, kushërirë e jona dhe tjetra shoqe e saj nga Tirana. Nuk e mbaj mend si filloi biseda, por e di se debati u ndez rreth Darvinit. Vajzat nuk e dinin me kë po debatonin. Ata e mbronin Darvinin si të ish babai i tyre! Jo vetëm atë, por mbronin me zell slloganin e liderëve të komunizmit: “Feja opium për Popullin”. Prof. Daka, me qetësinë që e karakterizonte, u shpjegoi vajzave rreth Darvinit, dhe u tregoi atyre se asgjë nuk ishte e rastësishme mbi tokë. Ai hoqi orën nga dora dhe i pyeti vajzat se kush e kish bërë atë orë… (Krahasimin e orës e hasa më vonë në filozofinë e Laibnik, Orëndreqësi dhe Programuesi).Vajzat kërcyen të dyja, për pyetjen e “thjeshtë”, – “Njeriu”, – u përgjigjën ato. Ai u tha më nënqeshjen e tij duke u thënë se nuk ishte e vërtetë. Ato kërcyen sërish. Atëherë Profesori, me qetësi u tha, – Ju kërcyet, kur unë ju thashë se njeriu nuk e bëri orën, ku në të vërtetë ai e bëri… Po kush e bëri këtë tokë të mrekullueshme, njeriun, kafshët,ujin, natyrën në këtë mënyrë të përsosur, universin? Nëse ne jemi Zoti i kësaj ore, kush na bëri ne, a mos ai Zoti që ju mohoni? Vazhdoi ai,- Sikur ta kishim prejardhjen prej majmuni, ju siguroj zonjusha, nuk do të ishim këtu por nëpër pemë! Ata shikuan njëra-tjetrën dhe u skuqën deri tek veshët. Vajza nga Tirana e pyeti, Prof. Nikollën, – Çfarë shkolle keni mbaruar se dukeni shumë i edukuar? Profesori me buzën në gaz u përgjigj, – Unë jam një nga pedagogët e parë të Universitetit tuaj, por u largova kur tekstet shkencore u zëvendësuan nga dogmatpolitike! Vajza nga Tirana e turpëruar, iu drejtua,- Po si u larguat kështu? Profesor Daka, u përgjigj: – U largova pikërisht prej Darvinit, se po të qëndroja atje kisha frikë se do kthehesha në majmun! Profesori pasi i tha ato fjalë sikur u çlirua.U ngrit në këmbë, përuli kokën para zonjushave me mjaft politesë, u dha dorën dhe iku duke i lënë pa fjalë. Tronditja e tyre lexohej qartë!
Ky dialog me temë Darvinin e Marksin më ka mbetur i regjistruar në vite që nga fëmijëria ime!
Pas disa vitesh e lexova“Teoria e Specieve” të Darvinit, që më la një shije të keqe. U ktheva pas aq vitesh për ta rilexuar sërish. E njëjta shije.U rreka andej e këndej orë dhe ditë, duke shfletuar libra, duke parë video, shkrime e kundër shkrime, për t’a vërtetuar teorinë e tij, por s’e gjeta asgjëkundi bazën dhe provën shkencore të majmunit që u bë njeri. Njeriun që ka dëshirë të bëhet majmun e kam zbuluar prej kohësh,jo vetëm tek pasuesit e Darvinit dhe himnizuesit e tij gënjeshtarë që e mbështetën dogmën darviniste, por dhe tek marksizmi dhe komunistët darvinistë.
Deri në moshën dhjetë vjeçare, Darvini qe i vonuar. Reagimi i tij ndaj kompleksit të vonesës që duket se e ka shtypur për një kohë të gjatë çoroditi botën në atë mënyrë, sa i dha komunizmit armën e fuqishme të ateizmit (shkencor), për të shkatërruar shpirtin dhe luftuar arkitektin e shpirtit, Zotin! Duke vrarë tek njeriu Krijuesin, ke vrarë misionin e jetës në tokë!
Marksizmi dhe Darvinizmi janë dy “filozofitë” më të komplikuara indoktrinuese që i kanë qëndruar botës si hije e zezë mbi kokë, Darvini për 157 vite, dhe Marks pë 149 vite.
Korrespondenca e dyshes Darvin- Marks,tregon dhe interesin e nihilizmit për ta suprimuar në shkencë. Marksi,pasi mori nga Engelsi “Origjinën e Specieve”, e quajti atë si kulmin e zbulimit natyral, duke e cilësuar si: “Zbulim epokal”! Superlativa e tij nuk qe asgjë tjetër vetëm fabula për të përkryer veprën e tij. Marksi, pasi mbaroi veprën “Kapital” ia nisi Darvinit me nënshkrimin: “On the part of his sincere admirer, Karl Marx”. Në vdekjen e Marksit, në vitin 1883, bashkëpuntori Engels, do të thoshte: “Darvini, zbuloi zhvillimin e historisë organike, kurse Marksi zbuloi ligjin e zhvillimit të historisë njerëzore”. Por, Engels, harroi se vetë Marksi e pat pranuar, se ai ishte një plagjiator i Hegelit, me sa mbaj mend, ai shkruante: “ Filozofia e Hegelit ishte me kokë poshtë, unë nuk bëra asgjë tjetër vetëm se e ngrita atë me kokë lart”. Ai, jo vetëm që filozofinë e Hegelit e uli me kokë poshtë, por krijoi filozofinë e tij anti-humane, Marksizmin. Në fakt, si Darvini dhe Marksi, që të dy, nuk bënë asgjë tjetër, vetëm se ndërtuan një akuadukt qerpiçi (aqueduct) gjigant pa ujë brënda…
Meqë Marksizmi dështoi si teori dhe praktikë, i pranuar nga të gjithë tani, dhe prej vetë komunistëve dhe ish-udhëheqësit të komunizmit Gorbaçov, nuk ia vlen që të përsërisim ato që janë shkruar dhe stërshkruar,por do të merremi shkurtimisht me Teorinë e Darvinit, mbi Evolucionin. Teoria Darvinit, ndër vite lëvizi në formën e një zvarraniku që nuk e pranoi kurrë inferioritetin e idesë utopike. Ndër vite kjo teori u kundërshtua nga Katolikët dhe Muslimanët, biologët, shkencëtarët paleontologjistë, por tekstet e anti-njeriut vazhduan të molepsin botën, duke shkuar deri në atë masë sa njeriu të degradohet si rastësi gjenetike evolutative, nga shimpanzeja tek njeriu. Por, tezat dhe teoritë rrëzohen kur nuk bazohen në vërtetësinë silogjistike; prandaj dhe Dr. David Berlinski, e pati të lehtë të ballafaqonte tezën e tij me anti-tezën e Darvinit. Në mënyrë filozofike e shkencore ai hodhi poshtë “Teorinë e Evolucionit”. Përkufizimi i tij është kategorik: “Dogs stay dogs. Bacteria stay bugs”. Me këtë ai nënkupton se në mijëra vjet nuk shohim asnjë lloj evolucioni që nga fosilet e kafshëve deri tek bakteriet.Më pas hasim Prof. Stuart Burgess, që i bën një analizë organike shimpazesë dhe njeriut. Duke krahasuar ADN e shimpazesë me atë të njeriut, ndër të tjera ai shkruan: “Gene familiars are groups of genes that have similar sequences and also similar functions. Scientists comparing the number of genes in gene families have revealed significant differences between humans and chimpanzees. Humans have 689 genes that chimps lack and chimps have 86 genes that human’s lack. Such differences mean that 6% of the gene complement is different between humans and chimpanzees, irrespective of the individual DNA base pairs. Thus, the percentage of matching DNA is only one measure of how similar two organisms are, and not really a good one at that. There are other factors beside DNA sequence that determine an organism’s phenotype (how traits are physically expressed). Indeed, even though identical twins have the same DNA sequence, as they grow older, twins show differences in protein expression. Therefore, there must be some interaction between the genes and the environment.”
Shkencërisht njohim mutacioni i genit të ndarë në dy pjesë:
1-TRASHIGIMIA: Që vjen prej prindërve që është prezente përmes jetës së personit në çdo qelizë jetike të trupit. Këto mutacione quhen mutacione germline,sepse ata gjenden në vezët apo spermën e prindërve. Kur një vezë dhe qelizat e spermës bashkohen, rezultati i fertilizimit arrin ADN prej dy prindërve. Nëse ADN ka mutacionin prej fertilizimit të vezës është diçka brenda ligjësisë së species.
2-I FITUARI: Geni, ADN dëmtohet ose ndryshon, që do të thotë jo trashëgimtar, i fituar nga rrethanat e zhvillimit, si rrezet ultraviolet, spontaniteti, radioaktiviteti, nga agjentët kimikë. Në këtë rast nuk kemi kalim në gjeneratën tjetër.Vetëm mikrobet, mund të transmetohen në gjeneratën tjetër, por jo dëmtimet aksidentale të genit.Sipas testimeve të fundit të ADN ,ju mund të gjeni origjinën e paraardhsëve tuaj ku kanë jetuar një mijë vjet më parë.
Pra, ne shohim përpikmërinë hermetike të Krijuesit, që e mbron mutacionin e genit dhe nëse ajo dëmtohet aksidentalisht, nuk pasohet në gjeneratën tjetër. Siç shihet nuk kemi asnjë lloj deformimi, apo evolucioni as në brezin e parë që vjen pas, as pas njëmijë vjetësh…
Përpjekja tjetër e biologut Roland Fisher në vitin 1930, për të shartuar Mendelin me Darvinin, nuk bëri asgjë tjetër vetëm krijoi Neodarvinizmin e shekullit XX që nuk solli asnjë dobi shkencore, por vetëm ndërthurje të ripërsëritur. Ekzistencialisti, Soren Kierkegard do të thoshte: “Sa më pak shpirt ke, aq më pak ankth ke”! Kjo është dhe arsyeja e ideve kontraversale, se ato nuk kanë shpirt, nuk kanë ankth, nuk kanë dert çfarë i paraqet njeriut, lexuesit apo katedrës. Mendoj se, sa më tepër rri mjegulla, aq më shumë qëndron e fshehur ligësia…
Falë autorit turk Harun Yaya, Darvinizmi dhe Neodarvinizmi kanë marrë goditjen përfundimtare në Europë. Adnan Oktar (Harun Yaya), i paraqiti botës librin “Atlas of Creation” që përfundimisht, varros teorinë e Darvinit.Ai dhe pse i burgosur politik dhe i dërguar në çmendi për arsye politike, triumfoi mbi fallsitetin e shtetit, dhe dogmën e krijuar nga Darvini. Falë Harunit dhe Kishës Katolike, Europa ka zhveshur tani përfundimisht petkun e gënjeshtërt të evolucionit.Bota islame dhe ajo katolike në unison të plotë me njëri-tjetrin po mbrojnë vlerat universale të krijuesit dhe jo dogmën e Darvinit.
Harun Yahya thotë : “I always wonder why birds stay in the same place when they can fly anywhere on earth .Then I ask myself the same question”.
Pse Darvinizmi dhe Marksizmi janë ekuivalentë me anti-humanizmin?
Unë mendoj se, Darvinizmi si teori i bie ndesh vlerave krijuese estetike dhe simetrike të patjetërsueshme të Zotit. Marksizmi pasi përpunoi teorinë e tij, e futi botën në hullinë irreale, ku prej aty nxorri dogmën polimorfiste që infektoi miliona frymë, duke krijuar shkollën dogmatike ateiste me emërtimin komunizëm.Kjo shkollë nuk e pat për asgjë, që për hir të materializmit dhe internacionalizmit proletar të vrasë e të presë, të shtypë e të tresë qënien njerëzore në mohim!
Largimi i njeriut nga Darvinizmi dhe Marksizmi, e shkëput njeriun nga nihilizmi dhe mohimi, e zbut atë nga arroganca e dhuna, e largon nga injoranca dhe miopia. Kështu njeriu krijon lidhjen midis vetbesimit dhe besimit se ai nuk është një aksident, por preludi i jetës.

Dija apo vetëdija ?

by

Nga Alfons Grishaj/
Sundon dija mbi vetëdijen (Hygo),apo vetëdija mbi dijen? Është një pyetje në formën e një kurthi që dikton vlerën dhe mbivlerën e vetëdijes dhe dijes së programuar. Dikur, vetëdija prodhoi dijen, tani dija e programon atë, pra vetëdijen. Por shpesh herë vetëdijen e shohim mbi dijen? Ose vetë-edukimin mbi edukimin!
Vetëdija nuk ka lidhje me sharlatanizmin, por me superinteligjencën, e cila vjen nga misteri hyjnor. Dija zbatohet dhe rritet nga njeriu, i cili e mbron dhe e zhvillon atë, por dhe e shformon dhe e nëpërkëmb deri në atë masë sa krijon honin e pakapërcyeshëm, nganjëherë të pariparueshëm të shembullit të keq që pasohet …
Njohja ime me problemin e dijes në shoqërinë shqiptare, më ka shtyrë drejt një konkluzioni se ajo gjindet në nivel të ulët e për rrjedhojë në gjendje të rrezikojë vendin në rrugën drejt përparimit. Dijet e cunguara që dha e jep arsimi lindor, sidomos ai shqiptar, krijon një vakuum të atillë në ballafaqimin me dijet perëndimore që kapin me shpejtësi të marramendshme nivele të panjohura më parë, sa shpesh herë, politikanët, shkrimtarët, gazetarët, historianët, doktorët, shkencëtarët (që nuk di a mund t’i numërojmë me gishtat e dorës), akademikët, etj., ndihen ngusht, jo vetëm nga trashëgimia e munguar vlera e njohurive, por dhe nga kryeneçësia e tradicionit të ashpër shqiptar për të mbetur prapa.
Dija shëmtohet keqas: kur historiani bën vëllime për të na nxjerrë vëllezër me turqit duke “harruar”çfarë shkruan për ne, Tursun Beu; kur një “analist” shkruan për Donald Tramp “Një trap për President”; kur një tjetër publicist shkruan ese për “Trapin” duke bërë analogji kalamajsh dhe krijuar neologjizma vulgare; kur dikush tjetër jep çmime për “estetikën” e vrimës; kur “tjetërkush” akordon dekorata për kontribute në krim; kur heroi kombëtar propozohet të zëvendësohet nga renegati; kur një mësues nuk di t’i përgjigjet pyetjes së nxënësit; kur i diplomuari krenohet me diplomën pa e njohur përmbajtjen e saj; kur një druvar “inxhinjer pyjesh” konvertohet në “gazetar”; kur një kurtizane e sëmurë të predikon për nder; kur diplomati përgjigjet kuturu; kur financieri mpreh gishtin në vend të lapsit; kur humoristi bën rolin e xhandarit; kur agronomi mbjell ferra dhe pabesi në vend të perimeve e frutave; kur një gazetar shkruan pa ndërgjegje; kur politikanët nxjerrin ligje e vendime “për të shtuar” birat e rripit etj. Festë paradoksesh, molusqesh!
Më interesantja është se, njerëzit që kanë më tepër borxh çoroditjes së dijes dhe historisë shqiptare, bash ata krenohen me boshllëkun e tyre akademik dhe historik! Këtu kemi një inteligjencë tepër të varfër, ku dija nuk është e bazuar në vlerat e saj, por në infiltrimin e ideologjisë e si pasojë dija ushqehet tek kulti, kur dihet se kulti errëson dijen, duke shkatërruar vetëdijen. Pauperizmi i inteligjencës ndodh tek vetkënaqësia e palimitizuar e vetëbesimit, e cila krijon kurthin e paperceptuar të mosarsyes mbi arsyen!
Niveli i dijes tek ne është grotesk dhe po shkakton dëshpërim tek një pjesa dërrmuese e shoqërisë e cila e ndjen diferencën mes “zhvillimit shqiptar” dhe zhvillimit të pandalshëm perëndimor. Dija apo Vetëdija? Mjerë historia, publicistika dhe shkencat e tjera! Para syve të krijohet një tablo reale me personalitete të kohëve të ndryshme, të huaja dhe shqiptare. Penelatë kontraversale e kohës tek njerëzit tanë. Banaliteti dhe vulgariteti është njësia matëse e nivelit të njeriut tonë që shkon nga njëshi deri tek treshi. A ka të bëjë kjo me gjenetikën apo me nivelin e dijeve të cunguara, me kulturën lindore komuniste apo me vetëkënaqësinë?!
Sipas mendimit tim, ka njerëz që lindin dhe rriten në terrenin e injorancës, për çka dhe nuk mund të fajësohen, por ka dhe injorantë të shkolluar siç thotë Belinski, të cilët janë më të rrezikshëm se të lindurit dhe të rriturit injorantë. Përditë dija dhe vetëdija ndeshen me pesë kategori njerëzish:
1-Të parët, si pasojë e kushteve dhe rrethanave, por dhe e mundësisë janë njerëzit e lindur dhe rritur larg dritës së dijes. Por mes tyre sidomos ata që janë të hapur për ndryshim, kur u jepet mundësia të pranojnë dritën e dijes, kanë një përshtatje të natyrshme me të dhe jo rrallë herë të suksesshme.
2-Kategoria e dytë, përbëhet nga të shkolluarit e detyruar që porsa dalin nga bankat e shkollës nuk është keq t’i rikthesh për të filluar nga e para!
3-Të tretët, janë njerëzit që mbarojnë shkollat për forcë zakoni, për variacion apo dhe për luks. Dhe rezultati është i qartë: luksi konsiston në fallsitetin e një kartoni për kurikulum vitae, ndërsa tipologjia e variacionit prodhon “kuadro” që vishen shik e që u shërbejnë segmenteve të pushtetit për rutinën burokratike. Shkalla e tyre intelektuale nuk e kalon mesataren, biles nganjëherë janë aq të bezdishëm sa të krijojnë bindjen se ke përpara një sharrë elektrike dhe jo një qënie organike të pajisur me arsye. Në këtë kategori mbizotëron si tip, modeli i “Njeriut të Ri” i komunizmit, i cili me dijet e cungura nga shkolla dhe tekstet e limitizuara të diktaturës është dhe prodhuesi më i madh i pseudodijes, pikërisht prej pauperizmit të arsyes dhe doktrinës së dështuar.
4-Kategori e katërt, janë njerëzit e shkolluar që nuk e njohin vetëkënaqësinë, por njohin kënaqësinë e frutit të tyre duke bërë vepra dhe zbulime që ndihmuan nëmirëqënien dhe zhvillimin e shoqërisë njerëzore, si Ajnshtajn, Pier dhe Maria Kyri, Nikolla Tesla, Robert Choch, Franklin Dilano Ruzvelt, Bill Gates etj… Albert Ajnshatajn , do te shkruante: “Edukimi nuk është me mësuar faktet , por me trajnuar mendjen për të menduar” . Kurse Lui Paster, thoshte: “ Pak shkencë të largon pak nga Zoti, por më tepër shkencë ju çon tek Ai”.
5-Kategori e pestë, janë njerëzit e vetëdijes , apo të vetë-edukuar, të etur për dije në infinit, të lirë, pa kufizimet “akademike”, pa komplekse indoktrinimi, dashnorë dhe prodhues të dijes dhe pragmatizmit, si për shembull: Leonardo da Vinci, Abraham Lincoln, Benjamin Franklin, Tomas Alva Edison, Ernest Heminguei, Maksim Gorki etj. Steve Jobs, pa mbaruar asnjë kolegj, bëri Apple inch një perandori! Isaac Asimov , autor i katerqind librave , shkrunate : “Unë besoj vendosmërisht se , vetedukimi është lloji i vetëm i arsimimit ” . Kurse Abrahim Likoln , shkruante: “ Gjithçka që kam mësuar , e kam mësuar prej librave ”.
Mjafton të lexosh emrat e të vetë-dukuarve dhe emrat e të edukuarve në universitete me famë botërore, mënjëherë të krijohet tablloja e nevojshme për pregaditjen e njerëzve tanë, për shkollat dhe textet tona të gjymtuara që pasqyrojnë dijet sipërfaqësore të edukimit, dhe pas kësaj, mendimet tona të varfra. Ne përtojmë të djersijmë mbi libra, megjithëse sot kemi një oqean tekstesh mësimore akademike e shkencore lehtësisht të aksesueshme.
Komunizmi ka qënë bartës me shumicë i tre kategorive më lart, ndërsa kategoria e katërt, i ka takuar inteligjencës së burgosur, atyre që braktisën atdheun për arsye persekutimi, dhe inteligjencës së një pakice intelektuale që nuk ishte e burgosur, por vepronte nën trysninë dhe tmerrin e të nesërmes të pasigurtë. Kjo kategori edhe sot është besnike e vlerave universale të dijes dhe zhvillimit.
Sot, po lind dhe rritet një inteligjencë e re virtuale me një botë tre dimencionale, ku pauperizmi i inteligjencës pothuajse nuk ekziston dhe infektimi i të kaluarës përplaset në muret e antitrupave të dijes perëndimore. Megjithatë, unë nuk do të merrem me inteligjencën e re, por do të jap mendimin tim të shkurtër rreth pauperizmit të arsyes të kohës së shkuar që sillet dhe sot si fantazëm.
Duke dalë nga katrahura e komunizmi 47 vjeçar, rregjimi totalitar prodhoi anti-vlera të tilla sa njerëzimit i duhet rreth 100 vjet për të zhdukur pasojat dramatike të “Njeriut të Ri” apo më mirë antinjeriut, i cili u shfaq dhe shfaqet shkatërrues dhe aspak ndërtues. Ne e shohim atë në sjellje, në dëshmi, në opinione, në karakter, në shpirtin e mosbesimit, në ecjejaket e përditshme të shtetit. Shkencat Humane të Sjelljes, do ta kishin të vështirë për të dhënë një pasqyrë të qartë, biles dhe pionieri i psikologjisë Hermann Ebbinghause do të ishte tepër konfuz në përcaktimin e “Njeriut të Ri” që po largohet për në humbëtirën që pat krijuar vetë. Pasojat i shohim përditë si në atdheun tonë, por dhe jashtë. Mediokri përkrah mediokritetin! Banditi, bantitizmin! Komunisti kauzën e humbur! Pseudo-politikani politikën e verbër! Oficeri i sigurimit praktikën nostalgjike! Shpifësi, shpifarakun! Spiuni, spiunllëkun! Publicisti, publicistikën demode! Pseudohistoriani, historinë e stisur. Shumë gjëra që na kanë lënë kaq prapa, duhet të korrigjohen ose të ripunohen nga fillimi!
Duke qenë i shoqëruar në vite nga koshienca, prikoshienca dhe subkoshienca, kam pasur dëshirë të jem larg nga “narkolepsia” që moleps disa njerëz, duke përfshirë dhe “vëzhguesit” e problemeve të mprehta shoqërore. Prandaj, kur ndeshem me kategorinë e “Njeriut të Ri”, nuk mund të rri pa ua thënë në sy, ose pa shkruar ato që mendoj, jo për supremaci, por për të treguar kohën e tyre të humbur që gjeneron varfëri intelektuale dhe shpirtërore. Ajo kohë ka vdekur!
Nuk ka rëndësi nëse dija sundon mbi vetëdijen, apo anasjelltas. Rëndësi ka djersa që derdh, vizioni që ke, kërkesa ndaj vehtes dhe kohës.
Tomas Edison thotë: “Gjenia është dy përqind frymëzim dhe nëntëdhjetë e tetë përqind djersë”.

Vox audita perit, littera scripta manet*

by

NGA ALFONS GRISHAJ/
Në këtë çerek shekulli, shqiptarët kanë bërë progres në shumë fusha, më kryesorja, janë të lirë si kurrë më parë… Gjëja që kanë mbetur në vendnumëro është psikologjia! Megjithëse kafazi i hekurt i komunizmit u shkri, gjykimi dhe veprimi duket i njëjtë. Duke lexuar gjithë këto ditë për 25 Vjetorin e rrëzimit të komunizmit të vjetër, konstatoj se, sinqeriteti dhe e vërteta na mungon, ose e fshehim për qëllime të vogla. Shumë nga të njohurit e mi erdhën në këtë 25 vjetor me kujtimet e veta, kujtime dhe pse disa i sjellin në formën e tyre, vlejnë si dëshmi të një këndvështrimi historik dhe si një përpjekje për të sjellur diçka ndryshe me ato që dimë dhe jemi mësuar…
Deri këtu ne shohim përpjekjet për të mos harruar. Por, kur ne shohim se si disa kanë dëshirë për t’u bërë faktor vetëm me një ditë demonstratë, apo me një aparencë ca ditore në një zyrë, me ndonjë shkrim të cunguar që nuk i shërben askuj, biles dhe atij që e shkruan… Këtu kemi problem… një problem të madh! Latinët shpreheshin: “Vox audita perit, littera scripta manent”, që do të thotë, “Fjalët e thëna vdesin, por fjalët e shkruara mbesin”.
Kohë më parë, kam qenë zyrtar në PD Shkodër. Pas ngjarjes së 2 Prillit, po mblidhja dokumentacionin e nevojshëm për ngjarjen (të cilat më pas Ali Spahia i paraqiste në parlament), më erdhi një person i quajtur F.GJ. Në dorë mbante një plumb pistolete Makarov (pistoletë që mbahej nga zyrtarët e lartë të PP-së, apo oficerët e lartë të sigurimit), dhe ai nis e tregon historinë plumbit: “Isha duke kaluar tek Komiteti Ekzekutiv, kur plumbi u përplas në qoshen e trotuarit, e mora për ta mbajtur si dëshmi për të treguar që kriminelët e PP-se, gjuanin në rrezen që përfshin dy godinat, midis KPP-së dhe KE”. E falenderova për kujdesin… Kaloi ca kohë kur e shoh përsëri personin në fjalë. Ai erdhi tek zyra me disa të tjerë dhe u drejtua nga shokët e tij, por me sy nga unë: “ Alfonsi, e din se me 2 Prill, sigurimi i shtetit ka qenë duke më ekzekutuar! Biles, plumbin që më ka shpuar pantallonat u përplas në qoshen e trotuarit dhe unë ia kam sjellur Alfonsit për dokument, apo jo Alfons?” E shikova me habi dhe nuk po u besoja veshëve. Ai kërkonte që sajesën e tij ta bëja të njohur në shtypin e kohës. E shikova personin e njëjtë, por me një dëshmi krejt të ndryshme nga version i parë, tek “shkumbëzonte” kundër komunizmit dhe vrasësve që përpak i “morën” jetën heroit të gjorë… U çova në këmbë, e mora më vete dhe i tregova se versionin e parë e kisha shkruar në ditar, kurse të dytin nuk do ta shkruaja për arsye se i binte ndesh të parit… Ai u skuq dhe u largua sëbashku me miqtë e tij për mos u takuar me të për një kohë të gjatë. Pas disa vitesh e takova, por biseda e plumbit “vrasës” nuk u zu më në gojë… Sikur ta shkruaja një gjë të tillë do më rëndonte në ndërgjegje terë jetën. Kësisoj gënjeshtrash dhe spekullime kanë ndodhur jo rrallë herë, jo vetëm me mua, por dhe me disa shokë të mi… Rasti në fjalë ndodhte shpesh me emigrantët që kërkonin për të fituar azil politik në perëndim. Unë nuk kam parë asgjë të keqe për t’i ndihmuar, po aty për aty krijohej një vetëgënjeshtër, duke krijuar heroin e pa qenë… Pikërisht këto “heronj”, prej lapsit të papërgjegjshëm krijuan armatën fallso të heronjve që rrëzuan komunizmin. Në hapjen e Kishës apo Xhamisë apo në demonstrata shoh emra që kërkojnë të bëhen lidera, pa i njohur askush. Biles ata, pa iu skuqur fytyra, na tregojnë ne dëshmitarëve të gjallë se kush ka qenë apo kush nuk ka qenë në këto lëvizje. Fatmirësisht dhe fatkeqësisht nuk kam munguar asnjë sekond në ngjarjet historike dhe dramatike që ka kaluar Shqipëria, që nga viti 1990 deri në vitin 2000, dhe i njoh ato ngjarje si drejtues dhe pjesëmarrës dhe jo nga zyrat apo telefon i prishur… E kam thënë dhe herë tjetër, nuk merrem me kalimtarët, por me përbërësit faktorë, të cilët në momente të caktuara kanë punuar për demokraci…
Në ato ditë të vështira jam takuar me Tefalin Malshytin, Mond Bushatin, Shenasi Ramën. Me Tefalin Malshytin jemi takuar para Kafes së Madhe dhe i kam sugjeruar se ato duheshin t’i ndërronin kërkesat nga ekonomike në politike, nëse dëshëronin përkrahjen e gjerë të njerëzve. Këtu kisha parasysh frymën dhe qëllimin e protestave të 14 Janarit dhe 16 Qershorit, në të cilat shkodranët demonstruan qartazi dhe në masë kundër komunizmit. I shqetësuar ia përmenda dhe Kolec Ndojës, që ishte mik i imi që përpara lëvizjes. Koleci, Mond Bushati dhe Tefalini ishin ndër studentët më aktivë në ngritjen e Degës së PD-së Shkodër. Shenasiun, Arben Likën, Arben Ibron, Arben Okajn dhe Arben Brocin, i takova gjatë atyre ditëve. Shenasiu dhe Tefalini vinin në cilësinë e të deleguarve nga Tirana, ndërsa një pjesë e të tjerëve, megjithëse vazhdonin intensivisht angazhimin e tyre në lëvizjen studentore në Tiranë, u bënë pjesë e qenësishme e strukturave të degës së Shkodrës. Siç kam thënë dhe më parë, Shenasiu gëzonte një nivel kulturor më të lartë se të tjerët dhe ideologjikisht ishte më i qarti ndër studentët që kam takuar. Tani, pas 25 vitesh, përvoja na ka pasuruar të gjithëve në fushën e koncepteve mbi demokracinë, ndaj dhe është e natyrshme që të ndjejmë keqardhje që idealet e ëndërruara dhe të shprehura me aq pasion në fillim të nëntëdhjetës janë ende larg finalizimit, dhe këtë besoj se e ndjejmë të gjithë, por ky fakt s’ka pse të na pengojë të shprehim respektin, mirënjohjen dhe vlerësimin ndaj gjithsecilit që ka kontribuar në lëvizjen demokratike, një lëvizje e ndryshimeve të mëdha historike. Lista është sigurisht shumë e gjatë. Megjithatë, siç u shpreha më lart, kryesorja u bë! Mendimet dhe këndvështrimet janë të ndryshme dhe duhen pranuar si të tilla, por jo gënjeshtrat dhe fyerjet.
Para pak ditësh, lexova intervistën e Izet Haxhisë, me të cilin kemi ndarë momente delikate në historinë e demokracisë… ndjeva një krisje të brendshme që më ndodh rrallë! Njeriu në çfarëdo situate që të jetë, duhet të gjejë më të mirën e mundshme, dhe jo më të mundshmen e keqe. Kemi qenë bashkë disa herë dhe e respektoj kontributin e tij, por nuk ndaj të njëjtën pikpamje për Azemin dhe Berishën… Kontributi i Azemit dhe i Berishës është kontribut që nuk mund ta zvogëlojë as Izeti, as Alfonsi apo Aleksandër Meksi. E pranoj se janë bërë gabime trashanike, por këto gabime nuk kanë ardhur si pasojë e atyre të këqijave të stisura që ne i veshim njëri-tjetrit, por kanë ardhur si pasojë e padijes dhe UNIT shqiptar, që askush dhe asnjë komb tjetër nuk e ka më të madh se ne! Në ato ditë të vështira mund të ishim vrarë të gjithë ne! Mundësia ishte që të ndodhte dhe tek ne si në Timisoara të Rumanisë… Sigurisht, atëherë shpirti ynë do të gjykonte prej së larti pa gabuar, kurse tani që jemi në tokë gabojmë gjithë ditën! “O Tempora! O Mores!”, do të thoshte Cicero.
Dikush shkruan kundër Shenasi Ramës, që për mua, është ndër ato heronj që meriton respekt. Unë e di historinë e tij më mirë se askush tjetër lidhur me akuzat që i bëhen… Ne kemi biseduar me njëri-tjetrin dhe jemi kuptuar. Unë kam qenë mik i Lukë Velaj, por dhe miku i Shenasiut… E njoh historinë jo me të thënë, por me dokumente.
Po a mund të mbesë njeriu tërë jetën peng i një gabimi fëminor 17 vjeçar? Vetëm një shoqëri me kufizime intelektuale dhe shpirtërore mund të dënojë një fëmijë 17 vjeçar për tërë jetën… Ne e quajmë komunizmin Rus më të egrin në planet, por mendësia jonë ua kalon Rusëve. Aleksandër Matrasov, një jetim dhe pse më parë kish qenë në koloni u bë heroi i popujve të Bashkimit Sovjetik, pikërisht se i vuri gjoksin bunkerit gjerman për të shpëtuar shokët. Dhe Shenasiu me shokët e vet i vunë gjoksin bunkerit të rregjimit të komunizmit dhe pse nuk u vranë atëherë, ne kërkojmë t’i vrasim sot!
Balta kundër Jozefina Topallit, ka të njëjtën përmbajtje, por me një ndryshim, se nga ato që fliten nuk ka asgjë të vertëtë, por vetëm stisje, por ja që pseudo-media e hap lajmin gënjeshtër si gripi kinez… Fini, siç e quanim dikur vajzën model. Ajo vinte nga një familje e persekutuar, gjithnjë në ndihmë të demokracisë së brishtë, me një personalitet të pavarur që i thoshte mendimet e hapura dhe të pastra. Shpesh herë ajo kritikonte për gjërat që nuk i pëlqenin, biles kishte një “anti-pati” për Berishën. Por, kur unë e prezantova me Berishën tek Universiteti Luigj Gurakuqi, ajo jo vetëm që ndyshoi mendim, por kishte dëshirë që të takohej përsëri me të… Kemi biseduar për Jozefinën me dy miqtë e mi, Pjetër Arbnori dhe Ali Spahia, para se ajo të afrohej në drejtimin e PD-së. Jozefina, megjithëse nuk qe entuziaste në fillim të propozimit për deputete, e mori veten shpejt, falë dhe këshillave të Pjetër Arbnorit. Ajo u bë lidere duke pranuar dhe mungesat që sjell fillimi… Kur u votua për zv/Kryetare Parlamenti, ajo mori dhe votat e socialistëve, biles, ata shqetësoheshin kur nuk e shihnin në podium “Vajzën tënë”… Pas vitit 97, ajo së bashku me Azemin thyen “bllokadën” e rebelimit komunist në Jug, duke rifituar territorin e pushtuar nga dhuna e bandave… Dikush e quan “Zonja e Hekurt”… Ajo s’ka asgjë të hekurt se, nuk është një qënie mekanike që kur zë ndryshk duhet pastruar dhe grasatuar. Sigurisht, pas disa viteve zëri i saj u bë më i thekur, dhe kjo sillte edhe zili edhe çudi, se nuk përkonte, me bukurinë dhe feminitetin e saj. Por, a mundet të mbijetojë një kanarinë blu me korbat e parlamentit shqiptar, pa u bërë shqiponjë?! Kurrësesi! Çfarë ndodhi atëherë? Korbat u sulën që ta përçudnonin zonjën blu! E quajtën spiune… biles, ata kishin kohë që i kishin vënë pseudonimin “Dezinjatorja!” Thanë e ç’nuk thanë për zonjën e nderuar, sikur ata të mos kishin motra, nëna apo kushërira. Zonja blu, hapi krahët dhe thonjtë e u bë shqiponjë!
Vitet e lirisë sonë nuk u përdhosën nga Jozefinat dhe gratë e parlamentit nga të dy krahët, por nga kripto-komunistët që tashmë dëshërojnë të na kthejnë në të shkuarën, se tek e shkuara gjejnë frymëzimin e sotëm. Ata mendojnë se grate janë garniturë dhe jo faktor jetik … Vitet tona të lirisë, nuk i përdhosin nervat e momentit që shkarkohen si rrufe në shkretëtirë, por papërgjegjësia e etiketimeve të turpshme dhe inkoherenca që I gdhendi në shkronja! Palo-politikanët tanë nuk e kuptojnë që një ligj i keq që aprovohet dhe printohet dëmton të ardhmen. Kushtetuta Amerikane, u ndërtua në bazë të 28 Principeve të Lirisë, të cilat, burrat e mençëm i gdhendën në shkronja duke e përsosur ndër vite. Po principet tona ku janë?! Historiani, politikani, apo gazetari–gënjeshtar, kur stis keq një histori, një ligj, një lajm, dëmton të tashmen, por më tepër mund të vrasë qorrazi dhe të ardhmen!
Akt i turpshëm, loja e dekorimeve! Njësoj krimineli me viktimën?! Kjo tregon se sa të pasinqertë dhe sa të lexueshëm bëhen palo-politikanët shqiptarë…
Trashëgimtarët nisen nga tradicioni dhe jo nga arsyeja. Errësira e të shkuarës reflektohet në të tashmen dhe në të ardhmen e pasigurtë… Çërmimi i eshtrave të mikut tim, At Zef Pëllumbi, nuk është rastësi, por tregon ironinë therëse se demokracia nuk vjen prej tradicionit të keq, por prej qytetarisë brilante pa ngarkesat e së shkuarës… Të persekutuarit duhen gjithnjë të falin, kurse persekutorët gjithnjë të tallen! Unë mendoj se domatet dhe vezët janë shumë pak për njerëz të tillë të sakriligjeve!
Siç shihet, kërkohet që të gjithë heronjtë e demokracisë të degradohen në forma të ndryshme, të sajohet dhe të shkruhet për ta sa më zi. Të ngrihen kurthe të dyfishta, siç është puna e dekorimeve për të krijuar dualizëm… Kush është më i mirë, ky me shumë medalje e dekorata apo ky me veladon?! Vocrrakë të tillë të “qosheve të dikurshme” kacavirren pas letrave për të bërë plaçkë, për të mbijetuar, për të ngrënë bukë turpi duke krijuar histori të rremë dhe heronj të rremë, ashtu siç bëri dhe një mik i imi, shkrimtar nga Shkodra … Më keq akoma, kur “Fabulisti” komunist, me cingaren e përgjakur në veshin e viktimes, na tregon se cilët janë letrarët dhe shkrimtarët e “vërtetë”… dhe për çudi, “Shkrimtarët Njujorkez” brohorasin:“urraaa ”!!! Kaq idiotë ka kjo tokë, sa duhen dy botë për t’i mbuluar!
Kjo është vorbulla jonë, lufta e regresit, kundër progresit! Komunisti i thekur, kundër demokratit liberal! Paarsyeja, kundër arsyes! Pseudo-shkenca , kundër shkencës! Gënjeshtra, kundër faktit! Rasti i Sami Rrepishtit, është flagrant… Profesor Rrepishti, shkruan të drejtën dhe është shumë i saktë, por ja që del zografisësi i PP-së, e na tregon “faktet” e Debatikut, po a ka turp më të madh se ky? Rrenacakët kanë kaluar shkallën e parë të demagogjisë në unisfere. Ata mendojnë se duke mbajtur ngrohtë vemjet e së shkuarës, tregojnë “unitetin” që u duhet për të mundur kundërshtarin imagjinar!
Nëse komunizmi dhe mendësia e tillë të ndrydh dhe të zë frymën, demokracia ka oportunitetin e frymëmarrjes që nëpërmjet lirisë të bësh zgjedhjen tënde. Demokracia të jep mundësinë dhe për t’i korrigjuar gjërat… Por, siç shihet, së pari kemi nevojë të vetëkorrigjohemi, pastaj ta përdorim pendën… Tolstoy shkruan: “Everyone thinks of changing, but no one thinks of changing himself”. Pra, le të ndryshojmë. Ta përdorim pendën në ndihmë të së vërtetës pa rënduar viktimat dhe pa glorifikuar viktimbërësit. Ta përdorim për të bërë ligje që i qëndrojnë kohës dhe i shërbejnë popullit. Ta përdorim pendën për të gëzuar zemra dhe jo për të hidhëruar shpirtëra. Të ruajmë gjithçka të mirë që është arritur, paçka se e ka bërë ky apo ai, ky subjekt apo ai subjekt. Ilaritetin t’a lemë mënjanë! Është i vështirë ndryshimi por zgjidhje tjetër s’ka! Procesi i ndryshimit do t’i shërbejë paqes dhe zhvillimit të gjithanshëm të shoqërisë sonë. Madhështia e njeriut qendron jo në formën e tij të ngurtë prej shkëmbi, por në brumin e përdheshëm, ku jeton energjia suprime dhe shpirti i lirë që pret të çlirohet nga trupi i vdekshëm!