Nga Astrit Lulushi/
Njeriu, në dukje i qetë, dëshiron atë që nuk e ka vetë; paqe me botën e jashtme apo një lloj armëpushimi. Përbrenda ai vlon. Por njeriu vërtetë i i qetë është në paqe. Kjo, jo më shumë për faktin se nuk di të ketë bërë gjë të keqe, por sepse nuk i ka shërbyer imorales e amorales, atyre për të cilat një ditë duhej t’i vinte turp.
Na ishte një herë një kohë kur liria nuk kishte shumë vlere, madje nuk çmohej fare. Njeriu i trembur “kishte dëshirë” t’i dorëzonte vullnetarisht liritë e veta dhe ishte gati t’i nënshtrohej lehtësisht çdo autoriteti. Ishte epokë kur dijet merreshin e mbaheshin mbyllur që të mos përhapeshin, dhe virtytet nuk respektoheshin, shkeleshin, nuk ruheshin. Kjo gjendje e bënte njeriun të ishte injorant, padije, gjithmonë i zhgënjyer në veprimet e veta, të fundosur nënpeshën e tyre edhe pa ndihmën e shtetit.
Po ashtu, spastrimet e herë-pas herëshme, apo “fushata e luftës së klasave” tregonin se asnjë person nuk ishte i mbrojtur nga “gabimet”; njeriu nuk shpërblehej për atë që kishte dhënë, por për atë që jepte, ose jo. Kjo e bënte atë lehtë skllav përballë një dënimi apo një fjale a lëvdate publike.
Por kur mendon për të kaluarën, njeriu priret të harrojë keqbërësit dhe idiotët që i shërbyen asaj kohe, dhe kujton të urtët. Sepse në fund, nuk ka rëndësi se si, por në ç’anë ke luftuar. Dhe ishin vetëm dy anë; e majtë dhe e djathtë; e keqe dhe e mirë.
Pauzë…Pezull
….“Pezull” është varje, pa litar, i lirë dhe i varur, vjen ndoshta nga një “pauzë”. Kështu ndodhet vendi, dikur i shtypur nga një diktaturë, dhe tani pezull. Pritet të bjerë në tokë, i dërmuar…/
Nga Astrit Lulushi/
Çdo të thotë rrish pezull? Në tokë jo e jo, por as në qiell, dhe era të përplas asgjëkundi. “Pezull” është varje, pa litar, i lirë dhe i varur, vjen ndoshta nga një “pauzë”. Kështu ndodhet vendi, dikur i shtypur nga një diktaturë, dhe tani pezull. Pritet të bjerë në tokë, i dërmuar dhe mund ta marrë veten, të ringrihet, por edhe të shkojë lart në qiell, të shuhet a të vdesë. Me ata që e udhëheqin ka gjasa të ndodhë kjo e fundit, në se nuk dalin të tjerë që ta parandalojnë. Vendi ka afër 30 vjet ngritur pezull, në një pozitë nga ku nuk ka ku të shkojë, duke u përsëritur për ‘të se ndodhet në “tranzicion” pa thënë se kur do të mbarojë. I ngjan një stine vjeshte pa fund, me gjethe as në tokë e as në pemë e cila pret një dimër të ashpër para se sythe të reja të lëshojë. Këto gjethe që kishte kanë vdekur.
DEBAT
Nga Astrit Lulushi/
Banesa, është gjëja e parë që njeriu ndërton dhe rreth saj krijon çdo gjë për të lehtësuar jetën apo për ta mbrojtur atë si në rastin “strehë”. Strehimi është i domosdoshëm.
Dhe në këtë kuadër vjen Bota: Si u krijua dhe pse? A nuk është planeti Tokë banesë e njeriut dhe ai vazhdimisht përpiqet ta mbrojë? Pra, kush tjetër veç njeriut mund ta ketë krijuar? Kështu del se njeriu mund të jetë krijuesi i këtij planeti dhe jo e kundërta. Por kjo ka ndodhur në kohë kaq shumë të largët sa njeriu as që mund ta konceptojë, dhe për të mos pranuar mosdijen ai krijon Zotin, ose thotë se kjo botë është imazh i një bote a jete tjetër diku gjetkë.
Eshtë gjykim i përshpejtuar të thuhet se njeriu është qendra e gjithçkaje. Por gjithçkaja është synimi i tij, prandaj edhe ai nuk ngopet kurrë. Për të arritur këtë qëllim, ai e vendos veten në qendër duke thënë se çdo përpjekje, çdo mjet i shërben qëllimit, a ky e justifikon atë. Në këtë përfundim arriti Makiaveli në shek. XVI, a ndonjë tjetër shumë kohë para tij. Disa njerëz e kthejnë cilësinë ose artin e tyre në mjet për të fituar para; këtë ata e mendojnë të jetë qëllimi, dhe për arritjen e tij vënë në shërbim të gjitha mjetet që kanë, thoshte Aristoteli në vitet 300 pes.
Të kundërshtosh do të thotë se përpiqesh t’i japësh jetë një ideje a gjëje duke e përplasur atë me mendimin tjetër (si ai që për hir të demokracisë voton kundër, kur sheh se të gjithë të tjerët kanë votuar për demokracinë). Anasjelltas, ta mbyllësh gojën, të heshtësh kur duhet folur, është krim që rritet e merr përmasa, dhe frika nuk është justifikim. Debat do të thotë dyluftim, mosmarëveshje, por nuk është i tillë kur merr formë monologu a fjale të gjatë të një njeriu të vetëm edhe pse mes shumë vetëve. Kjo vërtet i ngjan luftës së personit të armatosur kundër një tjetri të pa-armë. Kështu është edhe pushteti absolut mbi njerëz, të cilëve nuk u lejohet për të debatuar, kundërshtuar, apo për të mbajtur armë, dhe kjo vetëm nga frika se mos prishet monologu.
Mur i pashëmbur
Nga Astrit Lulushi/
Si një fllad i lehtë që fryn përmes gjetheve, është melodi kënge pa fjalë që kurrë nuk ndalet, duke rrëzuar para kohe gjethet e zverdhura,
– kështu janë për njeriun shpresa e dëshira, ndjenja të një lloji, të dyja presin që diçka të ndodhë.
Shpresa lind si utopi, ëndërr, pastaj bëhet aspiratë, supozim, besim – në garë me dëshirën e cila ushqehet nga qëllimi, durimi, uria, lakmia, shpërblimi.
Kjo dëshirë sot është mjaft e madhe. Disa ndjehen të pangopur, edhe pse të tejmbushur. Se çfarë kërkojnë të arrijnë, as vetë nuk e dinë. Zhvatin çdo gjë, nuk kanë mëshirë, edhe njeriun, trupin pa kursyer kockat, të gjithë e hanë.
Nëse kjo kishte qenë ëndrra e tyre kur përmbysën diktaturë, duhet thënë, gabim që u lanë ta bënin, pasi sot ata zgjojnë mes të rinjve nostalgjinë për ‘të. Zgjimi i tyre nuk kishte ardhur, çekiçi i rëndë i Diktaturës i kishte goditur fortë, duke i lënë në koma, në gjumë të thellë, ku ata shihnin ëndrra në TV, të një Perëndimi mes filmave që i kuptonin si kronika lajmesh të vërteta. Njerëz kaq naivë! Eshtë njësoj si ta ndërtosh jetēn duke lexuar romane dhe në fund të përplasesh me murin që vetë ke ngritur.
LIRIA
Nga Astrit Lulushi/
Njerëzit kundërshtojnë atë që e kanë menduar ose kanë dashur ta bëjnë vetë, ose anasjelltas, “kurrë mos bëni atë që kundërshtari dëshiron, vetëm nga që ai e dëshiron”, u thoshte Bonoparti ushtarëve. Por taktikat kanë ndryshuar. Liria varet sa i guximshëm tregohesh, ose sa frikacak. Çlirimi i rastësishëm, që po rastësisht u sjell njerëzve vetëm fryrje, mburrje a krenari, me kalimin e kohës i bën ata të bien përsëri në skllavëri; liria e falur nuk zgjat shumë pasi nuk është liri e fituar. Prangat pak nga pak shtrëngohen dhe pa pritur kupton se lirinë e ke humbur, ua ke dorëzuat atë të tjetëve, je bërë skllav i tyre. Kjo të jep ty të drejtën vetëm të ankohesh dhe tjetrit të sillet si të dojë me ty.
Gjergj Kastrioti – Skënderbeu, e bëri një paralajmërim të tillë kur u kthye në Krujë pas shumë vitesh mbajtjeje peng nga perandoria osmane. Sipas Barletit, ai i tha popullit: “lirinë nuk ua solla unë…”…por përpiquni ta fitoni, sikur donte të thoshte. Kur Skënderbeu vdiq më 1468, pas 25 luftrash pandërprerje, arbnorët u tronditën e u pikëlluan. Vdekja e tij hapte udhën për robëri të dyfishtë; nga pushtuesi dhe nga vetja. Atyre tani do t’u duhej jo vetëm t’i shtroheshin turkut por edhe t’i bashkoheshin atij. Skënderbeu i kishte mbajtur të organizuar e me disiplinë të fortë. Edhe kjo kishte qenë barrë e rëndë. Pa ‘të tani, ata ndjeheshin të çliruar. Por, kjo disiplinë i kishte mbajtur ata të lirë edhe nga pushtimi i huaj.
- « Previous Page
- 1
- …
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- …
- 102
- Next Page »