Në kuadrin e 100 vjetorit të Parlamentit të Parë Pluralist shqiptar!
KUR PLUMBAT E TERRORIT KOMUNIST VRISNIN DEPUTETIN E PARË TË DURRSIT PATRIOTIN ATDHETAR Av HYSEN MUSHKETA!
Av . Hysen S. Myshketa lindi në qytetin e Durresit me 02 .3. 1885 në një familje qytetare durrsake të njohur për tradita patriotike , për ndershmëri, dinjitet dhe kulturë . Sipas të dhënave të gjetura në Arkivin Qendror ,nga dokumentat që disponon në gjuhën Osmanishte , familja Myshketa figuron në regjistrat e kohës që në fillimet e shekullit XVII , në regjistrat e Lagjes “ Kasaba” KALA .
Ne ambientet qyetare ajo dallohej për shkueshmeri shoqerore me tërë qytetaret e Durresit . Opinioni qytetar fliste me respekt për të dhe e vleresonte si një nga shembujt e krenarise së qytetit të vet . Familja e MYSHKETEVE i kishte lidhur fatet e vete ngushtësisht me fatet e Atdheut e të Kombit . Kishte marre pjese në tërë levizjet politike kombëtare e shoqërore . Për këte aresye dhe për virtytet e larta ajo njihej e vleresohej nga elita intelektuale , nga paria e nga njerzit e thjeshtë të qytetit .Ky mjedis familjar atdhetar , I kulturuar me autoritet , me prirje perparimtare që gëzonte respektin , simpatine e dashurine e bashkeqytetareve të vet , u bë baza që ndikoi fuqishëm në formimin dhe edukimin e djalit të tij . HYSEN MYSHKETA , tek i cili brumosi mjaft tipare e virtyte të vlefshme , të cilat me kalimin e kohës në mënyre të shkall-shkalleshme u konsiliduan dhe u zgjeruan më tej .Formimi i tij shpirtëror , arsimor , psikologjik , kulturor dhe kombëtar kaloi një proces të gjate kohor dhe nepermjet rrethanash komplekse që kaloi populli dhe kombi shqiptar në dekadën e fundit të shekullit XIX dhe në çerekun e parë të shekullit XX , kohë dhe periudha shume të rëndesishme me kthesa të mëdha për fatet e shqiptareve si komb . Në dhjetevjecarin e pare të shekullit XX , kur ai ishte ende i ri dhe vazhdonte shkollën plotore turke e më pas medresene në qytetin e lindjes , në Durrës , trojet shqiptare u perfshinë nga ngjarje të mëdha politike e ushtarake . Lëvizja Kombëtare Shqiptare antiotomane për çlirim nga pushtuesi shekullor, për liri e pavarësi , asokohe kishte marre vrulle të reja të papara deri atehere . Ato ngjarje lane mbresa te çdo shqiptar . Ato i përjetoi në ndërgjegjen e tij edhe Hyseni i ri , sikurse shkruan ne “Kujtimet” e tij . Mbas mbarimit të shkolles plotore turke dhe medresesë nisi punën në gjykate . Në punën e tij asnjëhere nuk u influencua nga dasite fetare , mbasi për ë, të gjithë ishin vëllezer shqipetare . Ndjenja kombëtare mbi çdo gjë . Tek bashkekombasit ai kërkonte dhe gjente atë që i bashkonte dhe jo atë që i ndante . Ky ishte principi që e udhehoqi gjate tëre jetes . Ndaj u ngrit dhe nuk u pajtua asnjëhere me kërkend që i meshonte përçarjes , të cilën e denoi kurdohere dhe luftoi për menjanimin e saj .
Ne vitin 1913 Hyseni shkoi në Shkodër përkrah vullnetareve e trupave ushtarake që luftonin për mbrojtjen e Shkodrës nga pushtuesit serbo-malazez .Pasi u kthye vazhdoi punën në administratën civile të Qeverise së Ismail Qemalit e më pas në atë të Princ Vidit . Gjatë periudhës së Kryengritjes Fshatare te Shqiperise se Mesme ishte nepunës në gjykate . Denoi dhe nuk u pajtua me karakterin antikombetar të Kryengritjes .
Hysen Myshketa i takon atij brezi intelektualesh nacionaliste e idealiste që kërkonin përhapjen e shkollave , të shkrimit e të gjuhës shqipe dhe sidomos për perdorimin e kësaj të fundit në administratën shtetërore. Ne aspekti fetar ishte një fetar tolerant dhe siç shprehet edhe vete… pata fillu nje lufte të hapet në favor të reformës fetare , …” Une personalisht dhe sinqerisht besoj Krishtin dhe Muhamedin , respektoj xhamin dhe kishën , dashunoj me ndjenja të barabarta muslimanin dhe krishtenin , bile dhe afetarin e sidomos bashke-kombetarin . Vleresoi sidomos Kongresin e Lushnjes dhe e kuptoi mire rolin e tij në momentet që kalonte Shqiperia . Në vitin 1920 u emerua anetar i Këshillit Bashkiak për qytetin e Durrësit .
Në shkurt-mars 1921 populli i Prefekturës së Durrësit e zgjodhi Hysen Myshketen deputet të tij në Parlamentin e Pare Puralist Shqiptar . Në Mbledhjen VIII –të date 11 maj 1921 u zgjodh anetar në Komisionin për punët e Drejtesise , ankimeve edhe parashtrimeve gjithfaresh , dhe ishte shume aktiv në diskutime ,debate dhe çeshtje ligjore . Në Parlament Hyseni qëndroi nga 21 prill 1921, kur u hap Parlamenti deri në ditët e para të marsit 1922,sepse pas ështimit të Lëvizjes së Marsit ,në të cilën mori pjese dhe ishte një nga organizatoret e saj , u detyrua të mërgoje jashte vendit per t’I shpetuar ndjekjeve dhe persekutimeve qe rane mbi pjesemarresit e saj. Qendroi nje kohe ne Bari te Italise dhe prej andej shkoi ne Stamboll ku ndoqi dhe mbaroi me rezultate shume tw mira Fakultetin e Jurispundencws nw Universitetin e Stambollit , duke u kompletuar me kulturw juridike .
U kthye nw atdhe , nw Shqipwri , sapo fitoi Revolucioni Demokratik e Qershorit 1924 . Nw korrik 1924 , Qeveria e Fan . S . Nolit e emeroi Kryetar tw Bashkisw sw Durrwsit ku qwndroi deri nw 24 dhjetor tw atij viti , sepse me shtypjen e Revolucionit tw Qershorit 1924 serishmi u detyrua tw largohej nga Shqiperia nw mwrgim, nw Itali . Me shpalljen e amnistisw nga Ahmet Zogu ne 1926 , nga e cila pwrfitoi edhe Hysen Myshketa , ai u kthye nw atdhe duke u terhequr nga jeta dhe veprimtaria politike . Iu kushtua jetws private , profesionit tw avokatit , tw cilin e ushtroi pwr rreth 17 vite , nga 1926 deri me 10.10.1943 .Ka qwnw i martuar me Aishe Myshketa dhe ka lwne djalin Isa Myshketa . Rruga e gjate ne profesionin e juristit mbi 35 vite duke nisur që nga viti 1905 deri 1912 si sekretar në organet gjyqsore e mw pas si ndihmws kryesekretar , gjykatws hetues , anetar gjyqi i shkalles sw parw, zwvendes kryetar gjyqi; 1917-1926 si kryetar i komisionit bashkiak tw tokave tw kullotws Shkozet , pronw publike e qytetareve Durrsak , e me pas 1926 si avokat I Bashkisw sw Durrwsit ; nga 1926 e deri sa u vra si avokat nw Durrws . Gjatw viteve 1926-1939 e deri me 1943 ai beri njw jetw tw pasigurte nwn kwrcwnimin e burgimit apo tw pushkatimit . Tri here e burgosen , por nuk e thyen dot nw bindjet e konceptet e tija liberale-demokrate , nw pikpamjet nacionaliste , nw qendrimet progresive , tw cilat iu desh t’i perballonte me gjakftohtwsi , mature ,e durim dhe t’i kalonte me mencuri . Pushtimin fashist tw Shqiperisw e priti me indinjate tw thelle duke e quajtur daten 7 prill , ditwn e premte tw ZEZE me 7 prill 1939 . Ndergjegje e tij atdhetare , shpirti i nacionalistit e nxitnin tw shprehej qw nw atw kohw pwr shpwtimin e atdheut .
E hene 4 tetor 1943 .Zyra avokatore e Av. Hysen Myshketa . Nw zyrw ndodheshin Av.Hyseni, djali I tijw Isai , i cili punonte sekretar dhe shoku I zyrws Gjon Vlashi . Ora 12.00 , Av Myshketa niset drjetim shtwpiw kur mbas shoine qwllojn me plumba njwsiti gueril komunist I Durrsit.
Pwr kwtw akt barbar gazeta “ Kombi “ e datws 08.10.1943 shkruante : “ Njw atentat kunder patriotit te vjeter Hysen Myshketa . Me hidherim lajmwrojme se para ca ditwsh z. Hysen Myshketa , avokat nw Durrw s , wshte plagosur rwnde nw atw qytet , mu nw mes tw bulevardit , prej tre djemsh tw panjohur tek po shkonte pwr dreke nw shtepi Ky atentat i shwmtuar,-vazhdon artikulli i gazetws,- kundwr njw patrioti dhe nacionalisti tw vjetwr qw gwzon simpatine mw tw madhe si nw Durrws ashtu edhe nw Tiranw , Kavaje e rrethet pwr patriotizmwn dhe ndershmwrine e tij ka shkaktuar njw zemerim tw thelle nw mes tw popullit . Ndwrsa me datw 17 tw po atij muaji po kjo gazeta njoftonte se Hysen Myshketa “ I plagosur rwndw nw Durrws , vdiq me 10 tetor 1943 nw Spitalin e Shtetit Tiranw . Me shpirt ndrr dhwmbe ,- thekson gazeta,- mendimin e fundit e pat… te fati i atdheut “ . Populli I qytetit te Durresit e percolli me nderime te medha e respekt tw thelle ,pwr nw baneswn e fundit , birin e tij tw dashur qw jetwn e tij ia kushtoi qytetit ku lindi , u rrit dhe dha jeten…Mbas vitit 1944… , per nje pjese ishte çlirim , po pë r familjen MYSHKETA ishte persekutim 45 vjeçar. Me ardhjen e Demokracise dhe fitoren e saj , me rrezimin e diktaturws mw tw egwr komuniste nw Europe , figura historike e Av . Hysen Myshketa u rehabilitua . Qw nw ditet e para Bashkia Durrws me propozim tw shoqatws “ Durresi “, njw rruge i vuri emrin e tij , sot nw Durrws ka njw Rruge “ Hysen Myshketa “ .Tirane 7.11.1992 , Dekret Nr.344 ,Presidenti I Republikes Z. Sali BERISHA , i jep Zotit Hysen Sulejman Myshketa m Medaljen “ Martir I Demokracise “ . Me Vendim nr.132 ,date 16.10.1996 , Keshilli Bashkiak I Qytetit Durres i jep Hysen Sulejman Myshketa ( Pas vdekjes ) tiullin : “ Qytetar Nderi I qytetit te Durresit “ .Me 24 12.1999 Shoqata “ Durresi “ e shpall “ NJERIU I SHEKULLIT “ Z. Hysen Myshketa “ Pwr kontributin e veçante qw ka dhwne pwr qytetin e Durrwsit nw fushen e Drejtesise Me Dekreti 10277 , Tiranw me 05.05.2017 ,Presidenti i Republikw s Z. Bujar NISHANI , i jep Hysen MYSHKETES ( Pas vdekjes ) DEKORATEN “ NDERI I KOMBIT “.
Besim NDREGJONI