Beograd – Dielli

“Dielli” me shqiptarët në Beograd, Serbi

March 31, 2021 by dgreca

KATEDRA E GJUHËS SHQIPE NË UNIVERSITETIN E BEOGRADIT/

Dr. Merima Krijezi, docente në Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe në Beograd, me fokus shkencor albanologjinë, frazeologjinë, ballkanistikën dhe përkthimin, rrëfen ekskluzivisht për gazetën “DIELLI”, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, historinë e Departamentit të Albanologjisë në Universitetin e Beogradit në Serbi. Sipas Dr. Krijezit, merita më e madhe për zgjerimin e interesimit për studimin e gjuhës shqipe, i takon indoevropianit Henrik Bariq, i cili shkroi një numër shumë të madh studimesh gjuhësore, në të cilat tema albanologjike, çështja e prejardhjes së shqiptarëve dhe historia e gjuhës shqipe zënë një vend të rëndësishëm në studimet e tij. Me docenten Dr. Merima Krijezi bisedoi gazetari i “Diellit” Sokol PAJA.

FILLIMI I INTERESIMIT PËR MËSIMIN E GJUHËS SHQIPE NË SERBI

Fillimi i interesimit për mësimin e gjuhës shqipe në Serbi, e ka zanafillën më 1905, kur Universiteti i Beogradit, nxori rregulloren për fillimin e mësimdhënies së gjuhës dhe letërsisë shqipe. Në kuadrin e seminarit të Gramatikës krahasuese të gjuhëve indoevropiane për dëgjuesit e Gjuhësisë së përgjithshme në Fakultetin Filozofik, në vitin shkollor 1920/21, u vu lënda “Historia dhe gramatika e gjuhës shqipe”. Ai vit merret edhe si fillimi i albanologjisë në Universitetin e Beogradit. Merita më e madhe për vënien e kësaj lënde dhe zgjerimin e interesimit për studimin e gjuhës shqipe,i takon indoevropianit Henrik Bariqit, lindur në Dubrovnik, që kish mbaruar studimet jashtë vendit, në Grac dhe Vjenë të Austrisë. Ai për shumë vite u mor me studimet e gramatikës krahasuese dhe historike të gjuhëve indoevropiane dhe ishte veçanërisht i interesuar për studimin e gjuhëve parasllovene dhe ballkanike, duke treguar prirje dhe interesim të posaçëm për studimin e gjuhës shqipe. Që nga punimet e para shkencore (1918) deri te faza e më e maturuar e tij (1950-60), ai shkroi një numër shumë të madh studimesh gjuhësore, në të cilat temat albanologjike zinin vendin kyç. Henrik Bariq, veç të tjerave, u mor me çështjen e prejardhjes së shqiptarëve dhe historinë e gjuhës shqipe, u dallua si kryeredaktor i publikimeve, të cilatu vlerësuan për nivelin e lartë shkencor brenda dhe jasht vendit, midis të cilave mund të veçojmë : “Arkivi për vjetërsinë, gjuhën dhe etnologjinë shqiptare” I-IV (1923-28), „Biblioteka e Arkivit” I-IV (1925-27), „Biblioteka Linguistike“ I (1938), „Vjetari i Institutit Ballkanologjik“ I (1957).

MË 1924 THEMELOHET SEMINARI PËR FILOLOGJINË SHQIPE

Më 1924, Këshilli i Fakultetit Filozofik mori vendimin për themelimin e Seminarit për filologjinë shqipe, i cili iu besua Henrik Bariqit. Në vitin 1925, si lektor me honorar për gjuhën dhe letërsinë shqipe,u zgjodh Xhevad Korça, emigrant nga Shqipëria, ish-drejtor i gjimnazit në Shkodër. Profesor Korça lindi më 1893 në Korçë, doktoroi në Universitetin e Vjenës, më 1923, me punimin “Tri çështje nga jeta e Skënderbeut”. Gjendja erëndë financiare dhe mungesa e mjeteve,ndikuan qëkonkursi për lektorin e ri të gjuhës shqipe të shpallej me vonesë, në vitin 1935. Në këtë postu zgjodh Vojisllav Dançetoviq, serb nga Kosova, që e zotëronte shumë mirë gjuhën shqipe dhe qëatë vit u diplomua për romanistikë në Zagreb. Si lektor vullnetar Dançetoviq ka mbajtur periodikisht ushtrime lektore në gjuhën shqipe. Vendi i punës së tij paguhej me honorare, pasi nuk ishte rregulluar brenda buxhetit. Në këto rrethana ai u detyruatë punësohej si mësimdhënës në një shkollë të mesme, por ushtrimet lektore në Seminar (si vullnetar), ai i mbajti në vazhdimësi deri në vitin 1940 (shih Zbornik Sto godina Filozofskog fakulteta, 1963). Rrethanat politiko-historike çuan në mbylljen e Seminarit në 1937. Në vitin 1947 lektori Vojisllav Dançetoviq angazhohet përsëri nga ana e Fakultetit Filozofik dhe pikërisht në këtë vit dërgohet në Shqpëri për të marrë librat e nevojshëm për bibliotekën e Seminarit, që duhej të ribëhej. Me angazhimin e Dançetoviqit në punën e kërkimit dhe blerjen e materialeve dhe librave të nevojshëm, si edhe marrjen e librave-dhurata d.m.th. donacionet, biblioteka arriti të kapte shifrën prej 1.000 titujsh. Fondin e bibliotekës e pasuroi edhe fondii librave të paraluftës i Seminarit, fondi i bibliotekës i rimarrë nga Shoqata për Bashkëpunimin Kulturor midis Jugosllavisë dhe Shqipërisë, si edhe kompletet e botimeve të dikurshme, që kishte redaktuar prof. Henrik Bariq.

KRIJOHET BIBLIOTEKA E RIBËRË E SEMINARIT TË ALBANOLOGJISË

Gjatë viteve 1948-49 krijohet kështu biblioteka e ribërë e Seminarit të albanologjisë. Në vitin shkollor 1948/49 Seminari rifilloi punën dheligjërues ishte zgjedhur Vojisllav Dançetoviq. Dançetoviq mori përsipër organizimin e mësimdhënies dhe rregullimin e programit studimor deri në 1950, kur asistent ishte zgjedhur Anton Çeta dhe dy vjet më pas,në 1949 vjen si lektor Idriz Ajeti, i diplomuar në Universitetin e Beogradit, ndonëse studimet i kishte nisur në Zagreb, në 1938, në Departamentin e romanistikës. Në Katedrën e albanologjisëai dha mësim nga 1953 deri në 1960 (në atë periudhë mori titullin e doktorit të shkencave filologjike, me temën “Zhvillimi historik i së folmes gege të shqiptarëve të Zarës së Dalmacisë”. Nga viti 1960 ai filloi punën në Fakultetin Filozofik të Prishtinës, ku dha disa lëndë). Me angazhimin e këtyre dy ekspertëve, vetë Seminari u forcua dhe u krijuan kushte më adekuate për organizimin e mësimdhënies së gjuhës dhe letërsisë shqipe në Universitetin e Beogradit. Pas hapjes së Fakultetit Filozofik në Prishtinë në 1960, asistentët prof. Anton Çeta dhe prof. Idriz Ajeti u larguan nga Beogradi dhe filluan punën në fakultetin e sipërpërmendur, në Prishtinë.Prof. Vojisllav Dançetoviq, në 1958 mbrojti doktoratutën dhe në 1962 u zgjodhsi ligjërues i lartë. Ai mbeti kështu i vetmi mësimdhënës, jo vetëm në Seminar, por në gjithëDepartamentin e gjuhës dhe letërsisë shqipe, domethënë në Grupin studimor XXI në Fakultetin Filologjik. Në vjeshtë të vitit 1962 Remzi Nesimi zgjidhet lektor i ri. Në 1960/61 u themelua Fakulteti Filologjik i Beogradit, me hapjen e të cilit zyrtarizohet edhe ndarja e Fakultetit Filozofik dhe Fakultetit Filologjik.

DEPARTAMENTI PËR GJUHË DHE LETËRSI SHQIPE NË BEOGRAD

Seminari për albanologji mori një emër të ri dhe qënga 1961 quhej Departamenti për gjuhë dhe letërsi shqipe. Drejtuesi i këtij Departament, qëishte përgjegjës edhe për programin dhe zhvillimin e mësimit, ishte profesor Vojisllav Dançetoviq. Pas vdekjes së tij në 1974, shefi i këtij departamenti për një vit, u bëprofesori i ballkanistikës Momçillo Saviq, që për një kohë dha lëndën“Histori e gjuhës shqipe”. Më vonë, nëvitin 1975, shef i Katedrës u zgjodh dr.Halit Trnavci (u diplomua në Katedër për letërsi botërore, studimet pasuniversitare për gjuhë shqipe i kreu po në këtëKatedërdhe në vitin 1970 mbrojti doktoraturën me temë: Motivi i motrës dhe vëllait të vdekur në letërsinë gojore të popujve të Ballkanit). Në vitin akademik 2003/04,në Katedrën filloi të punonte prof. dr. Vanja Stanishiq, që nga ai viti akademik filloi ta mbante lëndënHistoria e gjuhës shqipe me dialektologji. Prof. Stanishiq magjistroi në 1990 në Fakultetin Filologjik të Beogradit,me temën “Marrëdhëniet gjuhësore serbo-shqiptare”, ndërsa në vitin 2000 mbrojti doktoraturën me temë“Baza fonologjike dhe forma grafike e gjuhëve ballkanike”.

PROFESORËT SHQIPTARË MË TË SHQUAR TË ANGAZHUAR NË MËSIMDHËNIE NË BEOGRAD

Gjatë viteve akademike 2012/13, 2013/14 lëndën “Historia e gjuhës shqipe me dialektologji” e ka dhënë profesor Dhimitri Bello, profesor i jashtëm nga Shqipëria dhe nga viti akademik 2015/16, profesor Vanja Stanishiq fillonpërsëri dhënien e kësaj lënde në Katedrën e albanologjisë. Deri në fund të viteve tetëdhjetë, në këtë Katedër kanë studiuar kryesisht shqiptarë me prejardhje nga Kosova, jugu i Serbisë dhe Mali të Zi. Numri i studentëve të regjistruar në studime themelore, ishte mbi njëzet. Në fund të viteve tetëdhjetë, situata filloi të ndryshojë. Një numër i madh shqiptarësh, shkollohen në Prishtinë dhe Shkup, ndërsa në Katedrën e gjuhës dhe letërsisë shqipe, fillojnë të regjistrohen gjithnjë e më shumë serbë dhe studentëme prejardhje nga martesa të përziera, që nuk dinin fare ose dinin shumë pak shqip. Programi studimor ndryshoi shumë here gjatë kësaj periudhe. Në 90-tat moduli i grupit përmbante lëndë të detyrueshme dhe lëndë me zgjedhje, që zhvilloheshin në dy semestra, por nga viti 2006, me vënien në zbatim të sistemit të Bolonjës, të gjitha lëndët janë njësemestrale. Në vitin 2007, si rezultat i bashkëpunimit të Fakultetit Filologjik të Beogradit me Shqipërinë, angazhohen në këtë katedër dy profesorë të jashtëm – dr. Stefan Çapaliku, për lëndën Letërsi shqipe dhe Primo Shllaku për lëndën Gjuhë shqipe, si dhe lektorja Ledia Dushi. Pas mbarimit të kësaj kontratetëprofesorëve të mësipërm, në maj të vitit 2010, angazhohen në katedër profesorTefë Topalli për Gjuhë shqipe dhe profesor Alfred Çapaliku për Letërsi shqipe nga Universiteti “Luigj Gurakuqi” i Shkodrës. Marrëveshja për bashkëpunim midis Serbisë dhe Shqipërisë është nënshkruar në vitin akademik 2010/11. Mbështetur në këtë marrëveshje,dy profesorë të Universitetit të Tiranës dërgohen në Katedrën e Albanologjisë në Serbi. Ata janë – Prof. dr. Avni Xhelili (për lëndën Gjuhë shqipe) dhe prof. dr.Adem Jakllari (për lëndën Letërsi shqipe), me një kontratë dy vjecare.Nga viti 2009 deri në 2013, si lektore për gjuhë shqipe ka punuar zonja Adelina Çaushi. Falë mirëkuptimit dhe ndihmës së madhe të profesorëve nga Tirana, studentët e Katedrës së gjuhës dhe letërsisë shqipe, për herë të parë ftohen dhe marrin pjesë në shkollën verore të gjuhës shqipe për të huajt, organizuar nga Fakulteti Histori dhe Filologji në Tiranë dhe patën mundësinë të rrinë një muaj të tërë në Shqipëri. Në vitin 2012 me kërkesën e Ministrisë së Arsimit dhe Universitetit të Beogradit, Universiteti i Tiranës dërgon dy profesorë të Katedrës së albanologjisë, dr.Dhimitri Bellon dhe dr. Persida Asllanin. Profesori Bello ka mbajtur lëndët: Historia e Gjuhës shqipe me Dialektologji, Sintaksë I-II, Morfologji e gjuhës shqipe I-II, ndërsa profesoresha Asllani ka mbajtur ligjeratat për Letërsi shqipe nëtë gjitha kurset (për të gjitha vitet), gjatë dy viteve akademike 2012/13 dhe 2013/14. Nga marsi i vitit 2015, si profesorë të jashtëm angazhohen përsëri nga Shqipëria dr.Olimbi Velaj nga Universiteti i Durrësit dhe dr.Eljon Doçe nga Universiteti i Tiranës. Deri në vitin 1960 në Katedrën e gjuhës dhe letërsisë shqipe janë diplomuar rreth 400 studentë, ndërsa nga 1958 kanë magjistruar me dhjetëra. Midis tyre mund të permëndim profesorë dhe letrarë nga Kosova, si: Ramiz Kelmendi, Demush Shala, Mehdi Bardhi, Hilmi Agani, Besim Bokshi, Gani Luboteni, Latif Mulaku, Faredin Gunga, Enver Gjergjeku, Din Mehmeti etj., si edhe të tjerë që me kohë u bënë shkencëtarë, akademikë, profesorë dhe përfaqësues të shquar të jetës akademike dhe kulturore të Kosovës dhe ish-Jugosllavisë.

SERBËT DASHURI PËR GJUHËN SHQIPE

Në dhjetë vitet e fundit, në këtë Katedër regjistrohen nga çdo vit 12 studentë, shtatë të rregullt dhe pesë me vetëfinancim. Në vitin akademik 2015/16 interesimi për studimin e gjuhës shqipe rritet dhe në Katedër u regjistruan 26 studentë. Nga viti 2012 një numër studentësh serbë ndjekin studimet master në Fakultetin e Historisë dhe Filologjisë në Tiranë. Sot në këtë Katedër janë punësuar 4 pedagoge, dr. Nailje Mala Imami (profesore e asociuar) shefe e Katedrës, dr. Merima Krijezi (docente), ma Marija Popoviq (asistente) dhe ma Nora Bezera (lektore).Në Katedër është angazhuar një profesore e rregulltë me kontratë nga Shqipëria, dr. Olimbi Velaj (profesore e rregulltë). Kjo katedër është një nga katedrat më të vjetra e gjuhës shqipe në Europë. Karakterizohet nga një historik i begatshëm dhe interesant. U themelua shumë para Departamentit të gjuhës shqipe në Prishtinë (1960) dhe Tiranë (1968), themeluesi i saj ishte shkencatar i njohur, prof. Henrik Bariq, që ishte katolik me prejardhje serbe nga Dubrovniku. Duke mos llogaritur disa ndërprerje të shkurtra në punim, kjo katedër punon dhe ekziston njëqind vjet në Beograd. Shumë shqiptarë u arsimuan në këtë departament dhe u bënë profesorë të respektuar, akademikë, gazetarë, shkrimtarë, artistë etj.

KUSH ËSHTË DOCENTE DR. MERIMA KRIJEZI

Merima Krijezi është docente në Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe në Beograd. Fushat e saj kryesore të interesit shkencor janë albanologjia, frazeologjia, ballkanistika, përkthimi. Aktualisht po punon në fazën e tretë të hartimit të një fjalori elektronik shqip-serbisht/serbisht-shqip, së bashku me kolegët nga Fakulteti Filologjik në Beograd (Prof. Dr. Predrag Mutavxhiq dhe Dr. Ana Sivaçki) dhe profesorët nga Instituti Albanologjik në Prishtinë, Prof. Dr. Hysen Matoshi, drejtor i Institutit Albanologjik në Prishtinë dhe prof. Dr. Qemal Murati,këshilltar shkencor i Institutit Albanologjik në Prishtinë. Ky projekt u nis në vitin 2019 nga Organizata Ndërkombëtare për Migrim (IOM) në bashkëpunim me Misionin e Kombeve të Bashkuara në Kosovë (UNMIK), me ndihmën dhe mbështetjen e Ambasadës Britanike në Prishtinë dhe Zyrës së Komisionerit të Gjuhëve në Kosovë. Njësitë e përpunuara në fazën e parë të hartimit të këtij fjalori tashmë mund të gjenden në faqen e internetit: https://ëëë.fjalor-recnik.com/ (mbi 30.000 fjalë). Merret edhe me përkthimin letrar dhe deri tani ka përkthyer një numër të madh tregimesh, novelash, si dhe poezi nga shqipja në serbisht dhe anasjelltas. Do të dëshironim të përmendim: përkthimin e poezisë nga Ariana Leka Ndreqje gabimesh, poezinë e Bardul Maliqit në serbisht, Dejan Gjorgjeviq dhe Gordana Pavlloviq në shqip, përkthimin e tregimeve nga Mirosllav Qurçiq (Hipnozë, Uria, Si mbeta pa gishtin e madh të dorës së majtë), Ag Apollonit, Ridvan Dibrës, Edmond Tupjes, Roland Gjozës etj. në serbisht. Në fillim të marsit të këtij viti u botua përkthimi i saj i romanit “Ridënimi” nga Fatos T. Ljubonja në serbisht (u botua nga shtëpia botuese “Partizanska knjiga” (Kikindë, Serbi) dhe me mbështetjen e TRADUKI-t.

SMAJLAJ, Një Kampion Europe në Beograd

March 6, 2017 by dgreca

Izmir Smajlaj shpallet kampion Europe në Lojërat e Beogradit/

Atleti shqiptar Izmir Smajli ka triumfuar në Beograd duke u shpallur kampion Europe. Ai u rendit i pari në disiplinën kërcim së gjati. Smajli me distancën e arritur, 8.08 metra, theu edhe rekordin kombëtar. Smajlaj në hedhjen e parë kërceu 7,81 metra, megjithatë e rregulloi gjithçka me hedhjen e dytë, ku realizoi gjatësinë 8,08 metra, një rekord …

Media Serbe është përpjekjur që të minimizojë rezultatin e kampionit shqiptar duke u marrë me simbolin e Shqiponjës, që kampioni bëri pas rekordit.Kryeministri Rama ka vlerësuar maksimalisht atletin shqiptar Izmir Smajlaj, që ditën e djeshme ngriti në këmbë zemrat e shqiptarëve duke u shpallur kampion Europe në stadiumin e Beogradit. Përmes një postimi në Facebook, Rama falënderon sportistin shqiptar, teksa thekson se i gjithë stadiumi i Beogradit është ngritur në këmbë nën tingujt e himnit tonë kombëtar. “Faaaan …

***

Izmir Smajlaj crowned European champion in Belgrade

The Albanian athlete Izmir Smajli has been crowned European champion in Belgrade. He came first in the discipline of long jump. Smajli set a new national record by jumping 8.08 meters. The first jump was 7,81 meters, however he made up for it with the 8,08 meter jump, breaking the record set a few days ago. …Prime Minister Edi Rama has highly praised the Albanian athlete Izmir Smajlaj, who was declared European champion in Belgrade stadium lifting the spirits of Albanians. In a posting on his Facebook account, Rama thanks the Albanian athlete, adding that entire Belgrade stadium cheered up while our national anthem was played. “Faaaan –

Treni që s’lejohet në Kosovë kthehet në Beograd,protestojnë serbët

January 15, 2017 by dgreca

-Këshilli i Sigurisë Kombëtare mblidhet në Beograd pas ndalimit të trenit ilegal për të hyrë në Kosovë. Presidenti serb Nikoliç kërcënon…

-Kryeministri kosovar Isa Mustafa: Kosova është përballur me një situatë tërësisht të panevojshme të krijuar nga Serbia në kuadër të lojërave të saj të pandershme/

-Në Mitrovicën veriore pjesëtarë të komunitetit serb protestojnë/PRISHTINË, 15 Janar 2017/ Në Shtabin e Përgjithshëm të Ushtrisë së Serbisë u zhvillua sot mbledhja e Këshillit të Sigurisë Kombëtare, e ftuar nga Presidenti i Republikës, Tomislav Nikoliç, raporton media serbe, ndërkohë në orën 03:56, herët në mëngjes, është kthyer në Beograd, prej nga u nis dje, treni ilegal e provokues drejt Mitrovicës Veriore, të cilit aktoritetet e Kosovës ia ndaluan hyrjen.

“Lëndë e dialogut të Brukselit duhet të jetë vetëm treni, gjegjësisht lëvizja e lirë”, citohet nga media serbe presidenti i Serbisë, Nikoliç, pas mbledhjes së Këshillit të Sigurisë Kombëtare.

Nikoliç u kërcënua se çdo përpjekje e ardhëshme e “institucioneve të përkohëshme” të Kosovës për provokim të konfliktit, si në rastin e trenit, do përfundojë keq.

“Le të mendojnë për këtë shqiptarët dhe sponsorët e tyre”, citohet presidenti i Serbisë, Nikoliç t’u ketë thënë gazetarëve sot në Beograd.

Ndërsa në Prishtinë, mbrëmë, kryeministri kosovar Isa Mustafa në një konferencë të jashtëzakonshme shtypi tha se, Kosova është “përballur me një situatë tërësisht të panevojshme të krijuar nga Serbia në kuadër të lojërave të saj të pandershme”.

“Kthimi mbrapa i këtij treni është veprim i duhur, dhe se hyrja e tij në Republikën e Pavarur dhe Sovrane të Kosovës nuk do të lejohej, ose në rast se do të hynte do të trajtohej në përputhje të plotë me ligjet e Republikës së Kosovës”, ka theksuar ai.

Mustafa bëri të ditur se, një ditë më parë në Prishtinë ishte mbajtur mbledhja e Këshillit të Sigurisë së Kosovës ku është marrë vendimi “që institucionet e Republikës së Kosovës në përputhje me situatën të ndërmarrin gjitha veprimet ligjore dhe veprimet kushtetuese”.

Si reagim në këto zhvillime, në Mitrovicën veriore pjesëtarë të komunitetit serb protestojnë sot në mesditë./b.j/

Terrorizmi qendrën e ka në Moskë-Athinë-Beograd

March 1, 2015 by dgreca

Opinion nga Isuf B.Bajrami/
Siç dihet, terrorizmi si terminologji që përdoret kohët e fundit pa ndërpre nëpër referatet dhe shprehjet e shumë politikanëve e edhe të liderëve fetarë si ai Pavle, etj, ka marrë një përhapje të gjerë në botë, është kthyer në një fenomen shqetësues.
Ai shfaqet nëpërmjet formave, rrugëve e metodave të ndryshme. Në mjaftë vende kryhen puçe ushtarake nëpërmjet veprimeve terroriste të organizuara nga kreu i ish shteteve të lindjes. Ndërkohë ka kontrabandë kolosale, ka vjedhje të organizuara në shkallë ndërkombëtare, ka zhvillim të korrupsionit politik, imoral e fizik,etj. Terrorizmi shfaqet gjithashtu në grabitjen e aeroplanëve, sulme banditësh kundër individëve e grupe individësh në rrëmbime njerëzish, në vendosjen e bombave e deri në format më të ashpra të terrorizmit shtetëror e ndërkombëtar.
Në planin ndërkombëtar terrorizmi ka një rritje sidomos në disa vende. Në Francë “Aksioni direkt”, Belgjikë, në Spanjë vetëm në një atentat të kryer në një restorant pranë Madridit gjejnë vdekjen mbi 210 viktima. Veprimtari të njëjtë kryejnë edhe organizatat e njohura terroriste “Brigada e Kuqe” në Itali, “Ushtria e Kuqe” në Gjermani, “17 Nëntori” në Greqi, “Rruga e Ndritur” në Peru, “Ujqit e Murrmë” në Turqi, etj, të gjitha rrjedhin nga një Moçal që kundërmon me qendër në Rusi.
Grupi terrorist “17 nëntori” në Greqi, i njohur për vrasje e gjakderdhje, ka kryer disa dhjetëra vrasje ndaj personalitetesh ku në kohën e fundit ishte edhe atentati ndaj Atasheut Ushtarak të Britanisë së Madhe, vrasja e atasheut ishte si shenjë revolte ndaj Anglezëve dhe trupave të KFORI-it të cilët e ndihmojnë popullatën e pambrojtur në Kosovë, ndaj gjakatarëve të Milloshoviqit. Rast më i njëjtë është edhe hedhja në erë e dy makinave të misionit turk në lagjet “Pangrati” dhe “Zografu” ,në lindje të kryeqytetit ,pasuar nga një automjet i përfaqësisë italiane, në lagjen “Galaxi” , në veri, më pas edhe një makinë diplomatike e Filipineve në Ambelokipi. Për këto lloj atentatesh ,të shpeshta në Greqi,akuzohen nga policia grupe anarkiste ose të ekstremit të majtë .
Grupi terrorist “Rruga e Ndritur” nëpërmjet veprimtarisë së tij të fundit, ka shkaktuar vdekjen e mbi 15 mijë viktimave. Vetëm më 27 qershor të vitit 1989 në atentatin e zhvilluar në qytetin Amba të Perusë, terroristët e këtij grupi vranë 254 vet. Organizatë e tillë është edhe “Karta 77” në Çekosllovaki.
Po tu referohemi titujve të cilët i përdorin organizatat terroriste do të shohim se ato kanë shumë epitete të cilat të çojnë në një, si : “Brigada e Kuqe”, “Ushtria revolucionare proletare”, “Ushtria e Kuqe”, “Rruga e ndritur”, “Ujqit e Murrmë”, “17- Nëntori” , etj, pra këneta ku fërgohen dhe zihen të gjitha këto janë në Moskvë me degëzimet e saje reaksionare nëpër botë.
Për terrorizmin po flitet e shkruhet shumë. Propaganda sllave, nëpërmjet pamjeve televizive, përpiqet të frikësojë njerëzit dhe t’u krijojë atyre ankthe e pa siguri, duke e paraqitur atë të “përbindshme”. Të shumta janë vlerësimet që bëhen, qoftë për interpretimin e terrorizmit, qoftë për shkaqet që nxisin këtë dukuri politike e shoqërore, qoftë për rrugët e parandalimit, apo të kufizimit të akteve terroriste e anarkiste.
Shkaqet e vërteta të përhapjes së terrorizmit nuk qëndrojnë as në lajthitjet e njerëzve të veçantë, as në motivet impulsive që gjoja i shtytkan ata për të kryer akte të tilla, si rekomandojnë kalemxhinjtë e Beogradit. Ato janë në sistemin ekonomik, politik e shoqëror të vendeve të Bllokut të Lindjes. Si fenomen shoqëror, terrorizmi është pjellë e krizës dhe e degjenerimit të shoqërisë, e dekadencës dhe e shthurjes Morale të një numri gjithnjë e më të madh njerëzish që jetojnë në mjerim e dëshpërim.
Faktet tregojnë se akoma më të egra janë aktet e terrorizmit në planin ndërkombëtarë, si pasojë e politikës agresive, ekspansioniste e hegjemoniste, e shtimit të garës në armatim, e nxitjes së racizmit, sionizmit dhe regjimit monist. Vlen të përmendet terrorizmi shtetëror në Jugosllavi i udhëhequr nga Millosheviqi, ku në të kishte gisht edhe Kisha Ortodokse serbe. Propaganda shtetërore serbe dhe ajo e kishës shpeshherë drejtohet kundër njëra tjetrës dhe në të gjitha rastet ka një qëllim: të hidhet perde tymi dhe të gënjehet opinioni publik, të mbulohen aktet agresive që ato kryejnë në terren ndaj boshnjakëve, shqiptarëve, etj, të përligjet terrorizmi shtetëror si një politikë zyrtare.
Populli ynë, sikurse dihet, e dënon terrorizmin në çdo formë që paraqitet ai, qoftë individual, i organizuar, apo i karakterit politik, pavarësisht nga ngjyrat që ai mban dhe motivet nga niset. Nisur nga dëshira e sinqertë për të kontribuar në luftën kundër terrorizmit dhe të ndërgjegjshëm për rreziqet eventuale që paraqet terrorizmi, unë mendoj se duhet të jemi vazhdimisht vigjilent, kundër terrorizmit shtetëror sllavo-ortodoks që ushtrohet mbi popullin tonë dhe duhet të përpjekkemi për nxjerrjen e rrënjëve të atij terrori nga trojet tona.

Pretendimet ruse në Balkan

November 18, 2014 by dgreca

Nga Verica Spasovska/
Ku marrin fund ambiciet e politikës së jashtme ruse? Me sa duket jo në skajet e hapësirës postsovjetike. Rusia po zë vend në Ballkan. Diplomatët perëndimorë e shohin me të drejtë me shqetësim, mendon Verica Spasovska.
Ajo që publikohet nga letrat konfidenciale të Ministrisë së Jashtme mbi politikën hegjemoniste së Rusisë, është shqetësuese. Në bazë të tyre thuhet se Rusia i kushton Ballkanit një rëndësi të madhe strategjike. Vëzhguesit konkludojnë se Moska po përpiqet ta lidhë më shumë pas vetes këtë rajon, për ta larguar nga ndikimi i Bashkimit Evropian.
Që Rusia prej kohësh i ka shtrirë antenat në Ballkan, si ekonomikisht ashtu edhe politikisht, kjo dihet. E reja është se me sa konsekuencë Rusia po ndjek pretendimet e saj hegjemoniste edhe jashtë hapësirës postsovjetike.
Ndikimi ekonomik i Rusisë
Strategjia e Putinit në Ballkan është e zgjuar dhe e thjeshtë: Në rradhë të parë Serbia, Mali i Zi dhe Republika Serbe e Bosnje-Hercegovinës (Republika Srpska) janë të lidhura tradicionalisht me Rusinë. Me furnizimet me gaz natyror, me projektet e infrastrukturës dhe investimet ruse në këto vende Rusia po e stabilizon ndikimin e saj në mënyrë konsekuente. Këtu Rusia përfiton sidomos nga gjendja katastrofike ekonomike e këtyre vendeve. Mesatarja e papunësisë këtu është 30 për qind, pothuajse një ndër dy vetë janë pa punë dhe investimet direkte perëndimore prej vitesh janë në nivel të ulët, sepse administratat e korruptuara i frikësojnë investitorët e mundshëm.
Rusia krijon këtu perspektiva: Në Serbi firmat ruse modernizojnë hekurudhat shtetërore, në Mal të Zi një e treta e sipërmarrjeve janë në duart e rusëve. Në Bosnjë-Hercegovine, që juridikisht është akoma një protektorat i Perëndimit, Rusia ushtron presion për të pakësuar ndikimin e Perëndimit. Për herë të parë Rusia votoi në Këshillin e Sigurimit të OKB-së kundër zgjatjes së misionit të EUFOR-it. Me sa duket me synimin për ta mbajtur vendin larg nga BE. Madje edhe në shtetin anëtar të BE, Bullgari, që është i varur në mënyrë dramatike nga furnizimet nga nafta dhe gazi rus, Rusia po e forcon ndikimin e saj politik dhe ekonomik.
BE i lodhur nga zgjerimi
Me këtë strategji soft power Rusia hyn në një vakkum, që për fat të keq nuk plotësohet në mënyrë adekuate nga Perëndimi. Edhe pesëmbëdhjetë vjet pas përfundimit të luftërave të Jugosllavisë Ballkani mbetet jo më shumë se oborri i pasëm i Evropës. Dhe në shumicën e vendeve të BE-së ekziston dëshira që të mbetet kështu. Që nga kriza e euros askush në klub nuk dëshiron të mendojë më për zgjerimin e BE-së. Përveç kësaj rriten shqetësimet përsa i përket shpenzimeve shtesë për kandidatët e dobët për pranim. Vetëm Sllovenia dhe Kroacia kanë arritur deri tani integrimin e dëshiruar në BE. Të gjitha vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor rrinë prej vitesh në pritje.
Për këtë sigurisht nuk është fjator vetëm Perëndimi. Sepse shumë probleme vijnë nga këto vende: në shumë vende koncepti i demokracisë është i pazhvilluar, te partitë në pushtet ka një klientelizëm të shfrenuar, mendësia nacionale dominon dhe pengon reformat politike dhe ekonomike. Por ndërkohë një rol të madh luajnë edhe pritjet e zhgënjyera të njerëzve, të cilët nuk e kanë imagjinuar rrugën e tyre në BE kaq të gjatë dhe të vështirë: Sundon një atmosferë dëshpërimi, zhgënjimi dhe zemërimi Një ndjenjë antievropiane po përhapet.
Evropa duhet të ndërhyjë përsëri
Për të penguar që Rusia ta shfrytëzojë më shumë këtë atmosferë, dhe ta largojë më tej Ballkanin nga sfera e interesave perëndimore, BE duhet të ndërhyjë përsëri më shumë në Ballkan dhe të japë sinjale të qarta për perspektivën e pranimit. Njerëzve u duhet bërë e qartë se pranimi në BE është në avantazhin e tyre. Se ia vlen të bëhen përpjekje për ta bërë vendin gati për anëtarësim. BE-ja, dhe në veçanti Gjermania si motor i integrimit evropian, nuk kanë rrugë tjetër veçse të rinisin me të gjithë forcën detyrën diplomatike të Sizifit në Ballkan. Dhe Brukseli duhet t’i mbështesë këto vende më fort ekonomikisht për të vendosur një kundërpeshë ndaj taktikave të përqafimit rus.(DW)