dalip greca – Page 23 – Dielli

VATRA 108 VJEÇE- GEZUAR DITELINDJN KESHTJELLE E ATDHETARIZMIT NE SHBA!

April 28, 2020 by dgreca

THEMELUESIT E VATRES. KOMISIONI QE THELEMOI VATREN.28 PRILL 1912./

VATRA sot është 108 vjeçe. Kjo ditëlindje e gjen të karantinuar siç është e gjithë bota e mbyllur prej koronavirusit dhe do ta festojnë në mënyrën virtuale 108 vjetorin. Gjithësesi VATRA i ka hedhur piketat e rrugëtimit të saj në shekullin e XXI në Kuvendin e 19 janarit 2020 dhe do ta lartësojë veten duke u ngritur në nivelin e shekullit që jeton, duke respektuar Kushtetutën e saj, duke u udhëhequr nga interesat Kombëtare dhe forcimin e miqësisë mes kombit shqiptar dhe atij Amerikan, duke ruajtur amanetin e themelusëve.

NGA DALIP GRECA

Sot është 28 Prill. 108 vite më pare, me 28 Prill 1912, në Boston të Shteteve të Bashkuara të Amerikës u deklarua e themeluar Federata që bashkoi shoqatat shqiptare në një kështjellë të përbashkët me emrin e ngrohtë ”FEDERATA PAN SHQIPTARE E AMERIKËS”VATRA”.

Rrugën e bashkimit të shoqërive shqiptare që vepronin në SHBA në fillim të shekullit XX e shtroi gazeta “Dielli”, e cila aso kohe ishte gazetë e Shoqërisë ”Besa-Besën”. Veçanërisht në vitet 1910-12, ideja e bashkimit ishte e nxehtë, por Faik Konica e kishte rrahur problemin e bashkimit të shoqërive që vepronin në Amerikë që në një kryeartikull të botuar në “Dielli” më 29 tetor 1909. Ai propozonte themelimin e një shoqërie të madhe dhe të fortë kombëtare, rreth së cilës duhej të mblidheshin të gjithë shqiptarët e Amerikës.
Sipas ish editorit të gazetës “Dielli”, Refat Xh Gurrazezi, ky propozim gjeti qysh atë kohë bekimin e disa atdhetarëve, por u deshën më shumë se dy vjet që të realizohej, nga që u pengua nga disa që nuk kishin besim tek bashkimi. Kur Kristo Floqi, editori i fundit i “Diellit”, përsa kohë qe organ i Shoqërisë “Besa- Besën”, e ripërsëriti këtë kërkesë, Fan Noli në Diellin e 18 janarit 1912, i përgjigjej editorit se kishte edhe pëlqimin e Faik Konicës për t’u takuar e për të biseduar rreth bashkimit. Noli i thoshte editorit se; ai dhe Konica ishin gati kurdoherë që të merrnin pjesë në bisedimet për bërjen e bashkimit të shoqërive shqiptare, por me këtë kusht: të bëhej një punë e pëlqyer dhe serioze, dhe jo qesharake. Pas shumë debatesh në shtyp e me takime, më në fund u arrit që me 24 Dhjetor 1911 të organizohej mbledhja e parë në Rathbone Hall, 724 Washington St., Boston, Mass. Aty u bë takimi i parë që i priu bashkimit. Mbledhjen e thirri Shoqëria “Besa-Besën” dhe e kryesoi si çermen Kristo Floqi. U rrahën debate në atë mbledhje për çështjen e bashkimit. Marko Adams u ngrit në atë mbledhje pas debateve dhe propozoi ngritjen e komisionit të bashkimit. Komisioni i zgjedhur në atë mbledhje përbëhej nga: Faik Konitza, At Fan S Noli, Kristo Floqi dhe Paskal Aleksi.Këtij komisioni iu besua bashkërendimi me shoqëritë ekzistuse për problemin e bashkimit. Komisioni bëri disa takime.U diskutuan format e bashkimit dhe qëllimet e shoqërisë së përbashkët që do të ngrihej.

SHOQATAT QE U SHKRINE NE FEDERATEN”VATRA”

Me 17 mars 1912, në sallën e Kishës së Shën Gjergjit, në 227 Tremont St., Boston, Mass, u mbajt mbledhja e pare bashkuse, ku morën pjesë përveç katër anëtarëve të komisionit të bashkimit dhe delegatët e shoqërive të ndryshme. Shoqëritë që iu përgjigjën komisionit të bashkimit dhe morën pjesë në këtë mbledhje ishin:”Komiteti Flamur’ i Krujës” i New England-it,”Kombëtare” e Worcester-it,”Mirëbërse” e Syracuse-it,”Mall’ i Mëmëdheut dhe Përlindja” e Jamestown-it, “Dallëndyshja” e New York-ut, dhe “Besa-Besën” që botonte “Diellin”. Më vonë u bashkuan dhe shoqëri të tjera që mbetën jashtë siç ishte Shoqëria e Skënder Beu” e Gary-it Indiana. Sipas Refat Gurazezit, Shoqëria “Mbarësia” e Luarasit kishte dhënë fjalën për pjesmarrje, por delegati i saj nuk u duk, ndërsa”Shoqëria “Mirëbërse” kish zgjedhë delegate At’ Naum Çeren, por ai ish i zënë dhe dërgoi në vend të tij, Kostë Kotën. Shoqëria korçare”Arsimi” u tëhoq mënjanë nga bashkimi për shkak të statusit të saj kulturor, por e dha pëlqimin se ishte dakord me bashkimin.
Vendimet e kësaj mbledhjeje janë të shënuara në Rekordin IV dhe mbajnë nënshkrimet e të dy palëve, komisionit të bashkimit; Faik Konicës, Fan Nolit, Kristo Floqit dhe Paskal Aleksit. Nga shoqëritë kanë firmosur delegatët; Elia Tromara,Lambi Çikozi, Kristo Kirka,Kostika Treska dhe Kostë Kotta.
Mbledhja e dytë e përbashkët e komisionit të bashkimit dhe delegatëve të shoqërive është mbajtur të dielën e 24 marsit 1912 dhe arriti në këto përfundime:

1- Shoqëria Federale që do të formohej do të kishte dhe gazetën “Dielli”, me konditën që gazeta do të mbahej me të ardhurat e saj nën kontrollin moral të Shoqërisë.

2-Z. Faik konitza dhe Kristo Floqi muarën përsipër të bënin Kanunoren provizore inglisht tek një avokat i dëgjuar i Bostonit.

3-U votua një shumë prej $25 për shpenzimet e para të Kanunores.

4- Në mbledhjen tjetër do të votohej Kanunorja dhe do të pagëzohej Shoqëria e re.

5-Mbledhja e tretë u vendos që të mbahej të dielën e ardhshme në orën 2-6 pas dreke.

MBLEDHJA THEMELUSE

Diskutimeve e debateve u erdhi fundi dhe bashkimi po shfaqej në mes shqiptarëve të Amerikës. Vjen 31 marsi 1912 dhe shoqëritë shqiptare e shohin veten bashkë në Federatën Pan-Shqiptare. Refat Gurazezi argumentoi se përdorimi i fjalës federim në vend bashkimit, sikur e çau akullin e mospajtimeve. Në mbledhjen themeltare, Faik Konitza shtroi për bisedim dy emra për ta pagëzuar Shqoërinë; “Parmenda” dhe “Vatra”, e para në kuptimin kulturor, e dyta në kuptimin patriotik, që të mblidheshin rreth saj të gjithë shqiptarët si në një familje, pa ndryshim besimi në mes tyre, si nga ana fetare ashtu dhe ajo politike. Të gjithë pëlqyen të dytën, “Vatrën” dhe ashtu brohoritën për emrinin e ri:Federata Pan-Shqiptare e Amerikës VATRA.
Rekordi i mbledhjes themeltare është shkruar nga dora e Faik Konicës, i cili ishte sekretar i Komisonit të Bashkimit.

Në Rekordin IV, shkruhet:

Komisioni i Bashkimit dhe delegatët e shoqërive, në mbledhjen që mbajtën të dielën e 31 marsit 1912, pasi biseduan çështjen e kanunores, të emrit dhe pagesës së Shoqërisë Federale që do të formohet, morën këto vendime:
1- U votua një shumë prej $ 70.00 për njohjen e shoqërisë nga shteti i Massachusetts.
2-Shoqëria u quajt”Federata Pan –Shqiptare e Amerikës VATRA”
3-Pagimi do të ishte $3 për mot dhe $1 për hyrjen e anëtarëve të rinj.
4-Mbledhja tjetër do të bëhej me 9 prill në sallën e Kishës së Shën Gjergjit, ora 6 P.M.
5-Çështja që do të bisedohej në mbledhjen pasuese do të ishte Kanunorja.
Në fund të rekordit janë emrat që kanë firmosur. Për Komisionin e bashkimit: Fan Noli, Kristo Floqi, Faik Konitza dhe Paskal Aleksi. Pas tyre emrat e delegatëve pjesmarrës:Elia Tromara, Lambi Çikozi, Kristo Kirka, Kosta Vasili, Koste Kotta.
Data, 31 mars 1912.
Në takimin e 9 prillit u diskutua një pjesë e kanunores, e cila përfundoi në mbledhjen pasuse. (rekordi VII)
Mbledhja tjetër u mbajt me 14 prill dhe diskutimet janë të shënuara në rekordin VIII. Pasi u miratua plotësisht Kanunorja, u morën vendimet e mëposhtme:
Çdo delegat të sillte në mbledhjen tjetër një raport të plotë, ku të tregonte:
1-Numrin dhe emrat e anëtarëve që përfaqësonte së bashku me kapitalin që kishte shoqëria.
2- Të mbahej një mbledhje me 28 prill për të zgjedhur një komision të hëpërhëshëm të Federatës i cili të vepronte gjerësa të organizoheshin degët plotësisht.
Mbledhja u bë me 28 prill dhe zgjodhi këta zyrtarë të komisionit:Fan S. Noli-sekretar, Lambi Çikozi-arkëtar,Faik Konitza dhe Kristo Floqi-organizatorë të degëve, Kristo Kirka-manager i “Diellit”, Paskal Aleksi, Elia Tromara dhe Kosta Vasil-mbikqyrës të gazetës.
Sipas rekordeve të nënshkruara prej anëtarëve të komisionit dhe delegatëve të shoqërive, provohet se VATRA u themelua zyrtarisht me 31 mars 1912, u deklarua me 28 Prill, dhe me 13 qershor të atij viti u njoh nga shteti i Massachusetts.
Ndërkohë që shoqëria Besa-Besën, që ishte ndër shoqëritë kryesore që u shkri në Vatër dhe botuse e gazetës ”Dielli” mbledhjen e fundit të saj e ka bërë me 28 prill 1912.Pas këtij takimi ajo dorëzoi gjithëçka në Vatër, gazetën, mobliljet e zyrës, arkën prej $374.85 etj.Kryetar i parë i Shoqërisë Besa_Besën qe zgjedhur Fan S. Noli më 1907, më 1908 Kristo Kirka.Nga maji 1910 e deri më 28 prill 1912 kryetarë të saj kanë qenë Josif Pani dhe Kolë Rodhja, i cili nuk ishte në mbledhjene fundit pasi gjendej i burgosur në Gjirokastër.
Komisioni I përkohshëm I Vatrës e bëri mbledhjen e parë me 2 korrik 1912 dhe mori vendimin që Kuvendi I parë I Vatrës të mbahej me 14 korrik të atij viti.Ajo mbledhje ngarkoi Faik Konitzën që të interesohej për përgatitjen e Vulës së Vatrës, Lambi Çikozi mori përsipër të përgatiste kopsat me monogramet F.S.V dhe Kristo Kirka të shtypte Kanunoret shqip.

FAIK KONICA:UNE “NUNI” I VATRES- SI MODEL SHERBYEN DY ORGANIZATA IRLANDEZE:THE GAELIC DHE SINN FEIN

Shpesh janë bërë debate për autorësinë e Vatrës. Kristo Floqi shkruante me rastin e 25 vjetorit të pavarësisë së Shqipërisë se ai ishte gur-themeli i Vatrës dhe se Konica dhe Noli, nuk i ishin përgjigjur fillimisht në mbledhjen e parë. Këto Floqi i shkroi edhe në revistën “Hylli i Dritës”, madje shumë vite më vonë, e publikoi artikullin e tij edhe “Shenjëzat” që botonte Ernest Koliqi në Romë. Ish Editori i Diellit,Refat Gurazezi, që e shkroi Historinë e Vatrës në faqet e Diellit, replikon me Floqin dhe e cilëson si vetëmburrje dhe të pavërtetë deklarimin e ish editorit Floqi, të cilit gjithësesi nuk mund t’ia mohosh kontributin sepse në kohëbashkimin e organizatave në VATËR, ai ishte editor i DIELLIT, dhe ai i dërgoi ftesta për mbledhjen e parë, por që fara e bashkimit ishte hedhur herët, vecanërisht nga Konica, këtë nuk mund ta mohojë kush.

Faik Konica na ka lënë dëshminë e tij të botuar në Dielli, dhe për hirë të dëshmisë autentike e sjellim të plotë: Boston 31 mars 1922; Jam ndodhur këtu edhe në të parën edhe në të dytën nga këto data(diskutim për 28 prillin apo 31 marsin si ditë themelimi). Dhe si një nga “nunët” e Federatës sonë VATRA, të cilën e kryesoja edhe aherë si sot, më bie shorti të thom ca fjalë për nisjet e kësaj shoqërie me famë: CA FJALE, se historia e plotë e VATRES është tepër e madhe që të hyjë në garth të ngushtë të një artikulli; e ka vendin e saj në një librë që do t’botojë nonjë ditë Federata mi historin’ e përgjithshme të Shqipëtarëve t’Amerikës, histori që do t’përmbledhë të ngjarat jo vetëm të ç’do dege po të ç’do shoqërie tjatër këtu, të ç’do grupi, të ç’do kollonie, me business-et e ndryshme, fabrikat ku kanë punuar Shqipëtarë, shkollat ku kanë mësuar, etj…, në një fjalë një histori që do të jetë si pasqyra e jetës që kanë rojtur djemt’ e Shqipërisë më kët’anë të Oqeanit(Sa keq që nuk u plotësua kjo dëshirë e Faik Konicës. Ka copëza historie, por jo një të plotë-dg). Trimëria e Shqiptarëve t’Amerikës, të cilët me djersët, krahët, dhe zemrën e tyre, e kanë shpëtuar në disa raste Shqipërinë, meriton pa dyshim nderimin e një historie të veçantë. Po këtu, siç thamë më sipër, do të shkruajmë vetëm një artikull për nisjet e VATRES.

Para se të vij n’Amerikë, kisha rojtur disa vjet n’Ingli dhe atje kisha vënë re anallogjin’ e madhe që kish Irllanda kundrejt Inglisë me Shqipërinë kundrejt Turqisë, me ndryshimin që Irllandasit, të frymëzuar nga një idealismë të pavdekur, po lëftojin qindëra vjet për çlirimin e tyre. Nisa pra të studioj organizatat e këtij populli të çuditshëm, dhe veçan dy: the Gaelic League edhe Sinn Fein, e para për të përhapur kulturën me anë të gjuhës nacionale, e dyta për të ndarë Irllandën nga Inglia. Organizimi dhe kanunëria e VATRES u-inspirua gjer më një pikë nga të dy shoqëritë irishe, dhe prandaj VATRA ka pasur dhe ka në gji të saj dy tendenca që rrjedhin nga inspirata e parë e tyre: tendenca kulturale dhe tendenca politike, nga të cilat e funtmia ka mbretëruar shumë vjet, dhe tani del në shesh edhe e para, e penguar aqë kohë me padrejtësi dhe për dëm të popullit.

Më 9 të Vjeshtës së Mesme 1909, zbrita në Boston nga vapori Ivernia(që është një tjatër emër i Irllandës), edhe mora në dorë redaksin’ e Diellit, të cilin gjer ahere (numur 29) e kish shkruar me talent At Fan S. Noli. Dielline zotonte dhe e mbante shoqëria Besa-Besën, e cila qendrën e kish në Boston, po anëtarët i kish më të shumët në rrethet: në Natick, në Cochituate, në Brockton, në Framingham, në Marlboro, në Lynn, në Worcester, në Southbridge, etj., dhe ca të pakë anëtarë shumë më lark. Përveç shoqërisë Besa-Besën, kish n’Amerikë edhe disa shoqëri të tjera, ca për interesat e një fshati ose të një qyteti, ca edhe me qëllim të përgjithshëm. Po shoqëria Besa-Besën, si proprietare dhe botonjëse e Diellit, çquante përmi të gjitha dhe kish një rëndësi të veçantë.

Si u-vendosa në Boston dhe u njoha me patriotët që mirjin pjesë në lëvizjen kombëtare, nisa të përhap iden’ e bashkimit të shoqërive; po, ndonëse e pëlqejin të gjithë, asnjë s’dukej gati të bëjë çapin e duhur. Me shoqërin’ e Jamestown-it ish bërë fjalë dhe më parë, po s’kish dalë gjë. Shoqëria korçare Arësimiish ajo që çfaqte dëshirën më të madhe për një bashkim, dhe pata shumë herë fjalime të pëlqyera për këtë çështje me kryetarin e ahershëm Z. Nik Dishnicë. Po dhe këto fjalime vanë humbur. Dhe’u nuk ish dhe i gatitur miaft për lulëzimin e mendimit.

Disa javë pas ardhjes s’ime këtu, këshillova të mbahet një mbledhje e shoqërisë Besa-Besënpër të biseduar vetëm këtë çështje, edhe atje çfaqa idenë që shkaku i mosbashkimit të shoqërive ish se shoqëritë s’dojin të humbisjin qënien e tyre duke u-çdukur në gji të njërës vetëm, të shoqërisë Besa-Besën; dhe proponova një zgjidhje më të pëlqyer: jo bashkimin, po federimin.

Kjo fjal’ e fundit, federimi, u përdor’ ahere për herën e parë për këtë çështje, dhe është për çudi kur dëgjon njeriu një pakicë analfabetësh të thonë se iden’ e VATRES e mbollnë nj’a dy njerës të cilët ose s’kishin ardhur ende n’Amerikë, ose rrojin jashtë lëvizjes dhe lark qendrave shqipëtare. Po një nga karakteristikat e barbarëve, që është dhe e foshnjave, është moskuptimi i mësimeve që rrjedhin nga kronologjia, nga datat. Ja për kujtim historie raporti i shkurtër i botuar te DielliNo. 44, më 28 të Jenarit 1910 (faqe 3, shtyllë 5):

PLEQESIA E BESA-BESES. – “Pleqësia e Besa-Besësmbajti një mbledhje të Dielën e shkuar në zyrë të Diellit. Ishin në mbledhje: Z. Kisto Kirka, kryetari; Z. George Konda, arkëtar; Z. Nikolla Tromara, sekretar; edhe ZZ. Andrea Kristo, Stavre Mihal, Xheli Sotir, pleq. ZZ. Fani Kosta, nënëkryetar, edhe Maqi Thanas, plak, s’muntnë të vijnë. Në mbledhje muarnë pjesë edhe i Përnd. At Fan S. Noli me drejtorin e DiellitZ. Faik Konitza. U panë hesapet, dhe u bisedua çështja e federimit (lidhjes) së shoqërive kombëtare t’Amerikës. Mbledhja zgjati 3 or’ e gjysmë.”

Kjo mbledhje munt të quhet i pari çap për të themeluar në mes të Shqipëtarëve t’Amerikës një federatësi “Vatra”. Për fat të zi, dolli ca ditë më vonë një pengim i papritur. Mbledhja u mbajt më 28 të Jenarit; më 25 të Shkurtit, Diellibotonte demicjen e Drejtorit. Një mosmarrëveshje me kryesin’ e shoqërisë Besa-Besënshkakëtoj heqjen t’ime. U-vendosa përsëri nga anëtarët si drejtor, dhe vazhdova në këtë ofiq, me Z. Josif Pani si kryetar të Shoqërisë, gjer më 1 të korrikut 1910. Ahere, gazeta pushoj, dhe u botua tre muaj e gjysmë më vonë përsëri me At Fan S. Nolin si editor dhe me Z. Lambi Çikozin si Manager.

Si hyri ajo grindje në mes, ra edhe idea e themelimit të Federatës; dhe sado që më vonë lidha përsëri marrëdhëniet personale më të mira me ata nga të cilët isha ndarë nga moskuptime politike dhe jo gjë tjatër, bisedimi i 28 Jenarit 1910 mbeti pa pemë.

Në fund të motit 1911, ndodhesha në Cambridge, Mass.; vija rrallë në Boston, dhe s’piqesha me njeri, as kisha nge’ të marr pjesë në nonjë bisedim. Diellin, nga i cili kishte dalë(ishte larguar) edhe Fan Noli, nuk e këndoja, nga frika se mos harroja shqipen. Një ditë mora një letrë ku më ftojin në një mbledhje delegatësh, për të themeluar një “Komitet Qendror”. Idea s’m’interesonte as pakë; dhe në mbledhje, e cila u mbajt me 24 të Shën-Endreut në Rathbone Hall, nuk u ndodha, sado që isha emëruar delegat i shoqërisë Skënder-Beunë Gary, Indiana. Si duket, kjo ide e Komitetit Qendrorkish qenë biseduar pa rreshtur nga shqiptarët; dhe te Dielli No. 126 (30 Vjesht’ e III, 1911) u botua një Kanunore e Komitetit Qendror, të cilën duhet ta këndojë ç’do njeri që do të studiojë historin’ e themelimit të VATRES; do të shihni atje se ay projekt është aqë lark nga organizimi i Federatës s’onë, sa është lark Ballkani nga Irllanda.

Më 11 të Jenarit 1912, Dielli njihte dështimin e Komitetit Qendror dhe na ia vinte fajin At Fan Nolit edhe mua. Më 18 të Jenarit, Dielli botonte një letrë nga At Fan S. Noli, i cili, duke folur edhe n’emër tim, thosh se ishim gati të piqeshim për të biseduar, po “me konditën që të bëhet një gjë serioze dhe jo për të qeshur.”

Vetë shkova në Boston, u poqa me Z. Lambi Çikozin, manager-in e Diellit, edhe me Z. Kristo Kirka, kryetarin e shoqërisë Arësimi. I gjeta plot me dëshirë për të themeluar një organizatë serioze. U poqa me miq të tjerë, dhe i gjeta gjithë n’atë mendje. Vendosa ahere të trazohem.

Nismë të bëjmë mbledhje të dëndura, dhe në njërën shtrova ndryshimin në mes të një shoqërie qëndrore edhe të një shoqërie federale, me përfundimin që forma e fundit fitoj pëlqimin. Në një tjatër, si pas porosisë që kisha marrë nga delegatët, shtrova dy emëra për pëlqim: Parmendaedhe Vatra, i pari me kuptimin ideal të kulturës së mendjes e të shpirtit, i dyti me një kuptim më patriotik. U pëlqye i dyti. Dhe ashtu Federata “Vatra”, me emër dhe me formë, dolli në shesh. Në mbledhje themeltare të Marsit 31, 1912, ndodheshin këta zotërinj, si komision dhe delegatë: At Fan Noli dhe ZZ. Lambi Çikozi, Kristo Kirka, Faik Konitza, Elia Tromara, Kosta Vasil, Dr. Kost Kotta, Kristo Floqi, Paskal Aleksi. Te Kalendari i bukur i VATRES, 1918 gjenden shumë hollësira për nisjet e VATRES.

Për emërin, formën federale, kanunoren, regulloren, edhe shpiritën e parë të VATRES, jam responsibleunë. Po e drejta është që VATRA, të cilën un’ e lashë çilimi shtatë muajsh, u ngjall, u rrit, u madhua, u bë një forcë e madhe nga Fan Noli dhe Veteranët e Amerikës, më 1915-1919, dhe n’atë shvillim unë s’kam patur as një pjesë.

***

VATRA sot është 108 vjeçe. Kjo ditëlindje e gjen të karantinuar siç është e gjithë bota e mbyllur prej koronavirusit dhe do ta festojnë në mënyrën virtuale 108 vjetorin. Gjithësesi VATRA i ka hedhur piketat e rrugëtimit të saj në shekullin e XXI në Kuvendin e 19 janarit 2020 dhe do ta lartësojë veten duke u ngritur në nivelin e shekullit që jeton, duke respektuar Kushtetutën e saj, duke u udhëhequr nga interesat Kombëtare dhe forcimin e miqësisë mes kombit shqiptar dhe atij Amerikan, duke ruajtur amanetin e themelusëve.

SHBA REGJISTRON 1 MILION TË INFEKTUAR …

April 28, 2020 by dgreca

* PRESIDENTI UDHËZON TESTIME, GJURMIME DHE RIHAPJEN E EKONOMISË/

COMFORT NE IKJE NGA NEW YORKU…E KREU DETYREN…/

* New Yorku prek shifrën më të ulët të viktimave/

* Guvernatori Cuomo do t’ua zgjasë mbylljen disa qarqeve./

* Kryebashkiaku Bill De Blasio tha se do të hapë 100 milje rrugë për qytetarët./

* Departamenti i Arsimit në NYC ka humbë 68 punonjës

* Guvernatori i New Jersey-t preferon rihapjen e përgjithshme të shtetit./

* Iowa do ta fillojë rihapjen në 77 qarqe me 1 Maj /

Përgatiti: Dalip Greca/

Dita e Hënë ishte me tregues jo alarmant për Shtetet e Bashkuara të Amerikës në betejën e përditshme me Koronavirusin. Të infektuarit e rinj zbritën në kuota më të ulta se ditët parardhëse, vetëm 20 mijë e 789(nga 26 mijë e 509 të dielën), ndërsa numri i të vdekurëve ishte i përafërt me ditën e djeshme, numri i të shtruarëve në spitale ka rënë ndjeshëm deri në 1 mijë. Numri i përgjithshëm i të infektuarve e kaloi shifrën 1 milion 7 mijë e 949. Presidenti Trump në konferencën me gazetarët e mbajtur në mbrëmjen e së hënës i vlerësoi pozitivë të gjithë treguesit duke thënë se shteti po ecën në drejtimin e duhur. Ai tha se i gjithë vendi është në gjendje të mirë dhe është koha e rihapjes së bizneseve dhe ringritjes së ekonomisë.

Udhëzimet e Shtëpisë së Bardhë po përqëndrohen tek testimet dhe gjurmimet. Shtetet mund të testojnë rreth 2,6 përqind në popullsisë në muaj, ndërsa shtetet dhe zonat më të goditura mund të testojnë dy herë më shumë, ose dhe më tepër. Amerika i ka kapacitete për të kryer testimet dhe gjurmimet.

Në konferencën për shtyp presidenti tha se do t’i udhëzojë shtetet se si të rrisin testimin dhe gjurmimin e kontakteve të personave të infektuar.

New Yorku prek shifrën më të ulët të viktimave

Ndërkohë që Shteti i New Yorkut ka regjistruar ditën e Hënë treguesin më të ulët të vdekjeve ditore, 337(nga 367 ditën e dielë) dhe në rang shteti u regjistruan në total 22 mijë e 612 viktima, pesë bashkitë që përbëjnë NYC (New York City) kanë raportuar 11,708 vdekje të konfirmuara nga koronavirusi dhe 5.222 vdekje të mundshme të koronavirusit, sipas faqes së internetit të qytetit. Pra vetëm NYC ka 16 mijë e 930 të vdekur, ndërsa pjesa tjetër e shtetit kap shifrën 5 mijë e 682.

Departamenti i Shëndetit në New York City përcakton vdekje të mundshme nga nga COVID-19 ata pacientë që nuk kishin një test laboratorik pozitiv të Covid-19, por çertifikata e tyre e vdekjes kanë të shënuar si shkakun e vdekjes “COVID-19”.

Ka pasur 156.100 raste të koronavirusit në NYC, dhe rreth 40,000 njerëz të shtruar në spitale gjatë kësaj kohe, sipas statistikave të qytetit.

Të infektuarit e rinj të raportuar në 24 orshin e fundit për shtetin e New Yorkut ishin vetëm 3 mijë e 333(nga 5 mijë e 678 të dielën) duke e çuar shifrën e përgjithsme të të infektuarëve në 297 mijë e 224. Testimet në shtet janë në shifrat më të larta se në çdo shtet tjetër të Amerikës dhe më të larta se në shtetet europiane si Franca, Britania e Madhe etj. Deri ditën e hënë New Yorku kishte kryer 826 mijë 95 testime, nga 463 mijë e 662 që ka kryer Franca dhe 719 mijë e 910 Britanai e Madhe.

Guvernatori Cuomo do t’ua zgjasë mbylljen disa qarqeve

Guvernatori i New York-ut, Andrew Cuomo, gjatë konferencës së përditshme të së hënës, tha se ai ka të ngjarë të zgjasë urdhrat për qëndrim në shtëpi dhe të mos hapjes së bizneseve për disa qarqe përgjatë afatit aktual të shtetit që është përcaktuar me 15 maji.

Në fakt, numri i shtrimeve të reja në lidhje me koronavirusin është ulë deri rreth 1.000 në ditë, sipas të dhënave të shtetit, ndërkohë që edhe shifrat e tjera flasin për për mirë.Po ashtu spiatlet kanë hapsira të bollshme dhe ventilator më shumë se duhet. Nga ana tjeter edhe anija e marinës që erdhi për ndihmë po merr rrugën e kthimit.

Cuomo përsëriti se shteti duhej të bënte më shumë testime dhe gjurmime të kontakteve në mënyrë që të fillonte rihapja në pjesët e mundshme të shtetit.

Kryebashkiaku Bill De Blasio tha se do të hapë 100 milje rrugë për qytetarët

Kryetari i Bashkisë së Nju Jorkut Bill de Blasio tha të hënën me 27 prill se ai dhe këshilli i qytetit arritën një marrëveshje mbi një plan që do të mbyllte 40 milje rrugë për trafik automjetesh dhe do t’u jepte qytetarëve më shumë hapësirë të lirë pasi edhe moti po bëhet më i ngrohtë. De Blasio tha se ai është i angazhuar të hapë deri në 100 milje rrugë për këmbësorët nëse do të jetë nevoja me qëllim që qytetarët të mos grumbullohen për mungesë hapsire por të ruajnë distancën.

Kryetari i Bashkisë gjithashtu njoftoi se qyteti do të punësojë 1000 gjurmues kontakti, ose detektivë sëmundjesh. Ai i bëri thirrje çdo punonjësi mjekësor me përvojë përkatëse të aplikojnë përmes internetit në faqen e departamentit të shëndetit publik.

Departamenti i Arsimit në NYC ka humbë 68 punonjës

New Yorku ka humbur shumë punonjës të vijës së parë në këtë betejë me virusin e padukshëm, si punonjës të shërbimeve publike, por ka humbur jetë punonjësish edhe në arsim.

Departamenti i Arsimit në New York City ka humbur 68 punonjës në COVID-19 që nga e hëna, deklaroi departamenti i arsimit. Në këtë shifër përfshihen 28 mësues, 25 profesionistë profesionalë, tre punonjës të zyrës qendrore, dy administratorë, dy këshilltarë udhëzues dhe dy punonjës të shërbimit ushqimor.

Shkollat e New York City do të vazhdojnë të jenë të mbyllura për pjesën tjetër të këtij viti shkollor.

Guvernatori i New Jersey-t preferon rihapjen e përgjithshme të shtetit

New Jersey është shteti i dytë pas New Yorkut më i prekuri nga pandemia e COVID-19. Ai ka regjsitruar deri tani 111 mijë 188 të prekur nga Koronavirusi dhe 3 mijë e 3 të vdekur, ndërkohë që ka kryer 227 mijë e 390 testime. Parametrat e prekshme të koronavirusit janë në ulje në të gjitha drejtimet. Në ditën e sotme, e hënë 27 prill,kishte 106 të vdekur. Në këto kushte po mendohet për rihapje. Nëse në shtetin e New York-ut mendohet për hapje rajonale, Guvernatori i New Jersey, Phil Murphy, u shpreh në fillimjavë se ende është herët për të thënë nëse rihapja do të bëhet mbi baza rajonale ose në mbarë shtetin që drejton. Ai vetë preferon këtë të fundit.

-Paragjykimi im do të mbështetet drejt marrjes së vendimeve shtetërore- tha ai, duke shtuar “nëse nuk shohim një arsye të vërtetë unike për të bërë ndryshe, ose nëse nuk shohim një realitet me të vërtetë të dyzuar në drejtim të virusit dhe ndikimit të tij në shtet.”

Rihapja do të fillojë në vendet e punës dhe vendet ku shteti ka një “shkallë të lartë besimi”, që distanca sociale dhe normat e tjera mund të zbatohen në mënyrë efektive, kometoi ai gjatë konferencës të së hënës.

Përsa i përket radhës së rihapjes së bizneseve, Guvernatori Murphy tha se ndoshta duhet filluar me “zinxhirin ushqimor” dhe elementët e tjerë thelbësorë. Ai shtoi se e do shumë muzikën, por koncertet nuk mund të kthehen shpejt.

Murphy vuri në dukje se disa vendime ka të ngjarë të merren në harmoni me shtetet e tjera, duke dhënë shembullin se ai nuk mund ta imagjinojë që një restorant në Jersey City (New Jersey), do të kishte një protokoll të ndryshëm rihapjeje nga një restorant në anën e poshtme perëndimore të Manhattanit(New York)

Iowa do ta fillojë rihapjen në 77 qarqe me 1 Maj

Guvernatorja e shtetit Iowa, Kim Reynolds, njoftoi të hënën se 77 nga 99 qarqet e shtetit mund të rihapin restorantet, qendra palestre, dyqane me pakicë dhe qendra të mbyllura me kapacitet 50%, duke filluar nga 1 maj.

Reynolds tha gjithashtu se ajo po heq ndalimin e tubimeve fetare, por jo të grumbullimit të më shumë se 10 personave.

Kjo qasje synon që të lirojë kufizimet në qarqet ku nuk ka veprimtari të virusit ose ku aktiviteti i virusit ka qenë vazhdimisht i ulët dhe ka treguar një prirje rënëse, tha Reynolds.

Vendet ku aktiviteti Covid-19 është më i lartë do të qëndrojnë të mbyllur deri në 15 maj, tha guvernatorja.

Hapja e qarqeve bazohet në aktivitetin e virusit dhe sasinë e rasteve të reja gjatë 14 ditëve të fundit, sqaroi Reynolds.

Ajo shtoi se biznesi dhe kishat e aprovuara për rihapjen duhet t’i përmbahen distancimit shoqëror, higjenës, masave të shëndetit dhe udhëzimeve të biznesit nga departamenti i shëndetit publik për të zvogëluar përhapjen e Covid-19.

Reynolds tha gjithashtu se restorantet do të duhet të mbajnë tavolina të paktën gjashtë metra larg dhe të kufizojnë numrin e njerëzve që mund të jenë në një tryezë.

New York, 27 Prill 2020

JA SI DO TË HAPET SHTETI I NEW YORK-ut

April 27, 2020 by dgreca

JA SI DO TË HAPET SHTETI I NEW YORK-ut, GUVERNATORI ZBULON STRATEGJINË/

– Kryebashkiaku Bill de Blasio tha se rihapja ekonomike e qytetit që ai drejton mund të mos përfundojë deri në vitin 2022…/

Përgatiti: Dalip Greca/

Pandemia e koronavirusit u ka marrë jetën deri të dielën në mbrëmje, 26 Prill 2020, mbi 206 mijë e 915 personave në të gjithë botën.Më shumë se 2 milion e 993 mijë e 263 persona në të gjithë globin janë infektuar me COVID-19, sëmundje e shkaktuar nga virusi i ri i frymëmarrjes, sipas të dhënave të përpiluara nga Universiteti Johns Hopkins. Numri real besohet të jetë shumë më i lartë. Pasaktësia reale vjen për shkak të mungesës së testimit dhe dyshimeve se disa qeveri vazhdojnë të fshehin të vërtetën.

Duket se vendet europiane po e kapërcejnë pandeminë. Italia, Spanja dhe Franca, (pa përmendur Gjermaninë) regjistruan numrin më të ulët të vdekjeve në fundjavë. Të dy shtetet, si Italia ashtu edhe Spanja, ndër më të prekurat në kontinetin Europian, kanë raportuar shifrat më të ulta një-ditore.

Agjensia e Mbrojtjes Civile në Itali, të Dielën, raportoi 260 vdekje të reja në 24 orët e fundit; ky është numri më i ulët i vdekjeve ditore të vendit që nga mesi i Marsit.

Ka pasur 26.644 vdekje të COVID-19 në Itali, sipas agjencisë së Mbrojtjes Civile. Vendi ka numrin e dytë të vdekjeve në botë, pas Shteteve të Bashkuara.

Spanja pati 288 vdekje brenda një dite, njoftoi të dielën Ministria Spanjolle e Shëndetësisë. Ky është numri më i ulët i vdekjeve një-ditore të vendit, i raportuar në 37 ditë. Numri i përgjithshëm i vdekjeve nga COVID-19 në Spanjë është 23.190, sipas ministrisë së shëndetësisë – numri i tretë më i lartë në botë.

Të Dielën, fëmijët në Spanjë u lejuan të dilnin jashtë për herë të parë që nga fillimi i bllokimit të vendit më shumë se 40 ditë më parë. Fëmijët nën moshën 14 vjeç tani mund të lënë shtëpitë e tyre për një orë çdo ditë.

Franca raportoi 242 të vdekur të Dielën, duke e çuar numrin e përgjithshëm të viktimave në 225 mijë e 856. Shifra më të ulta raportoi edhe Britania e Madhe, 413 viktima ditore, nga 813 që kishte raportuar një ditë më parë, me numër të përgjithshëm 20 mijë e 732 viktima. Gjermania kishte vetëm 99 viktima të dielën, ndërsa numri i përgjithshëm i të vdekurëve është 5 mijë e 976.

BIE RITMI I INFEKTIMIT DHE I VDEKJEVE NË SHBA

Që nga rastet e para të COVID-19, që u zbuluan në Kinë në dhjetor, Shtetet e Bashkuara janë bërë vendi më i prekur me më shumë se 987 mijë e 160 raste të infeksionit. Vetëm gjatë 24 orëshit të fundit u raportuan 26 mijë e 506 të infektuar, shifër kjo rreth 5 mijë më e ulët se e Shtuna, dhe mbi 9 mijë më e ulët se e Premtja.

Edhe për numrin e viktimave Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë kosto më të lartë, duke kaluar Italinë, Spanjën e Gjermaninë të marra së bashku. Gjithësesi dita e Dielë ishte një lehtësim krahasuar me ditët paraardhëse. Për herë të parë në gjithë këto 57 ditë beteje, u shënua një shifër rreth 1 mijë të vdekur më pak se ditët e mëparshme me vetëm 1 mijë e 157 viktima(nga 2 mijë e 65 të Shtunën).

New Yorku, epiqendra e Pandemisë, ka rekordin më të ulët të viktimave ditore, për të parën herë shënohet një shifër prej 367 të vdekurish, nga 617 të Shtunën, 422 të Premten, 507 të Enjten, ndërsa New Jersy pas dy javësh shënon rekord për ulje të numrit të viktimave vetëm me 75 nga 246, që e kishte të Shtunën, 189 të Premten, 305 të Enjten.

Massachusets vijon të përjetojë ritmin e mëparshëm me 169 viktima ditore, Illionoisi e ka ulë ritmin me 59, California 32, Pannsylvania 19, Michigani 41, Florida 19, Lousiana me 26, Connecticuat 62, Meriland 35, Indiana 28, N. Carolina 20, Minnesota 28 etj.

Ja Plani për rihapjen e New Yok-ut

Guvernatori i New york-ut Andrew Cuomo, në konferencën e tij të përditshme për shtyp, ditën e dielën, 26 Prill, zbuloi strategjinë për të rihapur shtetin më të prekur në të gjithë Botën, metropolin njujorkez. Ai tha se hapja e shtetit të New York-ut nuk do të jetë e përnjëhershme, por graduale dhe me rajone, duke llogaritur edhe pikat e kontaktit me shtetet fqinj.

-Askush nuk mund të japë një datë. Por numrat janë në rënie, gjithçka që kemi bërë është duke punuar mirë. Normat po bien të gjitha, njoftoi Cuomo.

Guvernatori tha se shteti po ndjek rekomandimin e CDC për të filluar rihapjen pasi shkalla e shtrimeve spitalore rajonale ka një rënie që prej 14 ditësh.

Është një shtet shumë i larmishëm. Rajonet në pjesën e sipërme janë si shtete në Midwest, madje edhe në Perëndim. Kemi nivele shumë të ndryshme të shtrimeve në spital,- tha guvernatori. “Ne i shikojmë shifrat dhe tendencat në të gjithë shtetin dhe në të gjitha rajonet,-komentoi ai.

Faza e parë e rihapjes do të përfshijë aktivitete ndërtimi dhe prodhimi me rrezikshmëri të ulët. Pas një periudhe dy-javore të monitorimit të niveleve të shtrimeve në spital, testeve pozitive të antitrupave dhe testeve diagnostikuese pozitive, faza e dytë do të vijë pas analizës së detajuar të çdo biznesi, bazuar në faktin se sa thelbësor, dhe sa rrezikshmëri ka biznesi.

Guvernatori tha se vetë pronarët duhet të mendojnë për mënyrën sesi do të rihapin bizneset. Çfarë masash paraprake do të ndërmarrin ata në vendin e punës? Çfarë masash mbrojtëse do të vendosin ata?

Ai komentoi se rihapjes do t’i paraprijë një koordinim shumëplanësh për të kufizuar kontaktet e bizneseve të rihapura me rajonet bizneseve të bllokuara.

Rihapja e transportit, parqeve, shkollave, plazheve dhe bizneseve të tjera, gjithashtu do të koordinohet, tha guvernatori.

Sipas guvernatorit në veri është e mundur që të fillojë rihapja, por gjithçka duhet koordinuar me shtetet dhe rajonet fqinj, Connecticut, New Jersey sepse zona komunikon me to.

Ndërsa për pjesën e poshtme të shtetit, ai tha se situata është më e ndërlikuar, për shkak të njerëzve që jetojnë dhe punojnë në shtete të ndryshme.

Guvernatori tha se qëllimi është që të mbahet nën kontroll COVID-19 dhe rihapja do të vijë në mënyrë graduale dhe e studiuar.

Të gjitha kufizimet dhe mbylljet në New York aktualisht janë në fuqi deri më 15 maj.

Kryebashkiaku Kërkon më shumë qëndrushmëri para rihapjes

Kryetari i Bashkisë së New York-ut Bill de Blasio u shpreh në konferencën për shtyp të dielën se ndërsa ka shumë tregues se numri i pacientëve aktualë me koronavirus janë në një prirje rënëse, nevojitet më shumë “qëndrueshmëri” përpara se qyteti të fillojë të marrë në konsideratë ndërmarrjen e hapave drejt rihapjes.

Kryetari i bashkisë në konferencën e tij të përditshme për shtyp të Dielën vuri në dukje përqindjen e njerëzve që kanë rezultuar pozitivë, numrin e të pranuarëve në spitale dhe ata në ICU, të cilët janë në ulje, por ende duhet të qëndrojmë në banesë dhe të ruajmë distancat sociale. Ai tha se nuk duhet shpejtuar për rihapje.

-Ne do të rinisim hapjen kur të kemi prova. Ai tërhoqi vëmendjen për shtetet që po neglizhojnë masat shtërnguse dhe po rihapen.

-Unë jam i shqetësuar për ta.Unë jam i shqetësuar për njerëzit e tyre. Ata që po hapin bizneset po rrezikojnë veten dhe njerëzit e tyre për të rikuperuar ekonominë sa më shpejt, mund të rikthejnë sëmundjen.

Kryetari i bashkisë komentoi se ende ka një numër pyetjesh pa përgjigje e probleme të pazgjidhura që administrata e tij po punon për t’i adresuar para se qyteti të mund të rihapet.

Ai shtroi pyetjen: Si mund ta rihapet një restorant pa menduar se si të mbrohen klientët dhe personelin që punon aty? Duhet menduar se çfarë lloj mbrojtjeje do t’u duhet njerëzve.

De Blasio tha se rimëkëmbja duhet të adresojë edhe “racizmin strukturor” dhe pabarazitë që janë ekspozuar gjatë pandemisë, duke njoftuar se qyteti do të krijonte një “Task Force të Rimëkëmbjes së Drejtë”.

Në konferencën për shtyp, kryebashkiaku Bill de Blasio deklaroi se rihapja ekonomike e qytetit që ai drejton mund të mos përfundojë deri në vitin 2022. Kryetari i bashkisë premtoi se një “shoqëri më e drejtë” do të dalë për qytetin pas betejës me COVID-19.

-Ne nuk do të rrezikojmë jetën e njerëzve, premtoi kryebashkiaku.

Wuhani nuk ka më pacienët të shtruar në spitale

Lajm tjetër në këtë 24 orësh të fundit është ai që vjen nga vatra e parë e infeksionit të Koronavirusit, Wuhani, qytet i cili ka nxjerrë nga spitalet të gjithë pacientët COVID-19 që ishin të shtruar.

-Wuhan, ku filloi shpërthimi i koronavirusit, nuk ka më pacientë të shtruar në spital me COVID-19, raportoi të dielën Agjensia shtetërore e Lajmeve të Kinës, Xinhua.

Duke cituar Mi Feng, një zëdhënës i Komisionit Kombëtar të Shëndetit të Kinës, Xinhua raportoi se pacienti i fundit në gjendje të rëndë në epiqendrën e koronavirusit të Kinës u la i lirë të Premten, me 24 Prill.

Që nga e diela, Kina ka raportuar 83.909 raste të diagnostikuara COVID-19 dhe 4,636 vdekje, sipas një informacioni nga Universiteti Johns Hopkins.

PËRSHPIRTJE PËR PROF. LUME JUKA

April 26, 2020 by dgreca

-LUME JUKA fëmijëve Amerikan: Jam prej nji vendi me Nanë Terezën, prej Shqipnie-

NGA DALIP GRECA/

Këto ditë epidemie u shua një zë i njohur i inteligjencës shqiptaro-amerikane në New York, personalitet i përkushtuar në çështjen Kombëtare, profesorja e muzikës Lume JUKA. Znj.Lume Juka ishte e bija e Musa Jukes dhe Sadete Juka(Shpuza Abdurrahmani Kokotlija), ndërkohë që nëna e saj Sadete Juka ishte e bija e Mehmet Shpuzës Abdurrahmani Kokotlija, ish kryetar i Bashkise së Shkodrës në vitet 1925-1928.

Ku nuk kontribuoi Lume Juka: zëri i saj ndjehej kudo; në Vatër, në Komitetin Shqipëria e Lirë, tek Balli Kombëtar, tek Legaliteti, pena e saj kontribuonte në gazetat dhe revistat nacionaliste të diasporës, veçanërisht në gazetën Dielli. Lumja kishte në shpirt muzikën dhe poezinë, humanizmi ishte tipar i trashëguar tek ajo. Shkruante poezi. Sa herë kishte seminare a përkujtime të figurave kombëtare historike, sa here festohej Festa e Flamurit Kombëtar, Lumja ishte e pranishme dhe këndonte me shpirt Himnin Kombëtar. Lumaj ishte profesore e muzikës në një shkollë të mesme private në New York në 114 Street, ku punoi për tri dekada. Arsimimi i saj kaloi nëpër shkolla të nivelit të lart akademik të Francës dhe Egjiptit, ndërkohë pasi arritën me familjen në SHBA më 1956, studio muzikë në Konservatorin e Bostoni.

Në komunitetin shqiptar për shumë dekada ishte kontribuse. Kur u organizua 60 vjetori i gazetës Dielli në Nëw York në nëntor 1969, koha e artë kur u bashkuan në Boston dhe në New York arbëreshët, shqiptarët e Italisë dhe Shqiptarët e Amerikës nën ombrellën e Vatrës, Lumja ishte tepër aktive, ajo u motërzua me vajzat dhe gratë arbërshë që kishin ardhë në një ekip me 120 arbëresh. Lumja ishte me vajzat arbëreshe në krye të Paradës Shqiptare që u organizua me 28 nëntor 1969 në New York, por ishte edhe pjesë e koncerteve që u dhanë me atë rast së bashku me korin e vajzave arbëreshe.

Lumja, ishte krenaria shqiptare në Amerikë. Ashtu si e gjithë familja Juka, përfshirë nënën Sadete, edhe Lumja e kishet në shpirt humanizmin. Gjatë 30 viteve të fundit të jetës së saj ajo ishte e përkushtuar si Motër e urdhërit të Nanë Terezës, dhe punoi me shpirt duke përcjellë filozofinë e Nënë Terezës.Ajo ndjehej krenare që Kombi Shqiptar kishte nxjerrë një personalitet të përmasave Kombëtare si nënë Tereza.

Nga koleksioni i gazetës Dielli kam marrë një ekstrat nga nëj esse e Lumes.

Në numrin e 15 shkurtit 1979, në një rrëfim plot kolorit, Lume Juka, sillte shkrimin ”Festat e të vetmuemëve” .

Shkrimit i paraprinte një thënie e urtë e Nënë Terezës, që i takonte dhjetorit 1978. Në të jepej ky mesazh:”Urija shpirtnore asht ma e zorshme se urija për bukë.Me e ndi vehten të hedhur e të përbuzun, asht gjaja ma e keqe që mund t’i ndodhi nji njeriu.Shkenca moderne mund të shërojë shumë sëmundje, por nuk ka , as ka me pasë kurrë, diçka që të zëvendësojë nji dorë e nji zemër që don…”.

Lume Juka përshkruan me një stil mallëngjenjës disa ditë të dhjetorit 21, 22 e 23 të vitit 1978, ku ajo si vullnetare e Misionit të Nënë Terezës, së bashku me disa murgesha dhe një grup fëmijësh, e ndriçuar nga drita ngazëllyese e Misionit Nënë Tereza, shkonte tek të varfërit, në Jugun e Bronxit ne Neë York, ku, siç shkruan ajo , njeriu andej pari; sidomos kur të zen nata, nuk ëset i sigurtë nëse ka me u kthye gjallë në shtepi: Vorfni, violencë, shpija të shkatërrume, xhama të thyem, zhumile gjithkund. Nji botë në vendi, që të bën me harrue se jeton në Nju Jork, qytet që strehon sa gjana të mrekullushme. Fëmijë të shumtë shihen nëpër rrugë.” Nanë Tereza thotë ”N’Amerikë njerëzit nuk vuejnë për nji copë buke, por vuejnë prej urije shpirtërore të tmerrshme, e cila gjindet edhe në të pasun.”

Autorja e shkrimit, Lume Juka, përshkruan rast pas rasti se të pamundurit, ndjejnë dritën e jetës edhe në çaste e fundit, kur pranë kanë Motrat e Nënë Terezës. Më pas ajo përshkruan veten mes një grupi fëmijësh që e kanë rrethuar dhe na përcjell këtë dialog emocionues te vete Lumes me femijet amerikane:

A ban me shikue se çfarë keni shkruar në atë bllok?-më pyeti nji djal.

Menjiherë ia diftova shënimet.

“Po unë, po unë?-si e kanë zakon fëmijët. U afruan rreth meje:

-Kjo s’është anglisht; as spanjisht. Çfarë gjuhe është?

Shqip…

Ç’ka don me thanë shqip?

Asht gjuha që ka folë Nana Terezë kur ka kenë fmi.

Po ju ku e keni mësue?

Jam prej nji vendi me Nënë Terezën, prej Shqipnie.

Oh!-Jeni prej vendit të Nanë Terezës?-më shikuen me habi e me admirim.

Si i thonë në shqip”God”?

Zot!

O God

O Zot!

O God Help Us? O zot na ndihmo! Shpejt e mësuen me e shqiptue. Pak minuta zani i tyne tingëllus e i prekshëm, u ndigjonte tue thanë:

“O Zot na ndihmo…O Zot na ndihmo!…

****

PUSHOFTË NË PAQË SHPIRTI I LUME JUKËS!

NEW YORKU, PËRJETOI 56 DITËT E FERRIT

April 25, 2020 by dgreca

-DITËT MË TË GJATA NË BASHKËJETËSË DHE LUFTË ME KORONAVIRUSIN/

-KARANTIZIMI, SFIDA E KËSAJ GJENERATE/

NGA DALIP GRECA/

Kështu e ka cilësuar guvernatori i New York-ut karantizimin e detyrueshëm të njujorkezëve; si përballja më e efektshme me Koronavirusin dhe si sfidë për gjeneratat e sotme.

Kjo është sakrifica që i imponohet gjeneratës së sotme, tha Cuomo.

Edhe pse New Yorku po jep shenja të qarta të rënies së kurbës të COVID -19; në qendrën e Epidemisë kanë filluar të kryhen testimet e antitrupave. Shteti i New Yorkut e ka marrë seriozizht testimin për antitrupa, pavarësisht se OBSH(Organizata Botërore e Shëndetsisë) doli të shtunën me një deklaratë me anë të së cilës u tërhoqi vëmendjen qeverive që kanë sugjeruar lëshimin e të ashtuquajturave “pasaporta të imunitetit” ose “çertifikatave që dëshmojnë mungesë rreziku”, të cilat do t’i lejonin njerëzit të ktheheshin në punë ose të udhëtonin me bindjen se antitrupat e tyre do t’i mbronin ata nga mundësia për t’u infektuar sërish…Kjo nuk ka prova shkencore. Një person që e ka kaluar infeksionin nuk do të thotë se është imun nga një prekje e dytë e virusit.

Gjithësesi testimi ka nisur fillimisht të shtunën për punonjësit e kujdesit shëndetsor në katër spitale në NYC: Montefiore, Elmhurst, SUNY Downstate dhe Bellevue. Punëtorë të tjerë të shërbimeve thelbësore, përfshirë punonjësit e tranzitit MTA, dhe policia e shtetit do të testohen javën e ardhshme. Të Shtunën, Guvernatori Andrew Cuomo njoftoi se të intervistuarit e parë, punonjësit e mjekësisë dhe punonjësit thelbësorë do të kishin të drejtë t’i nënshtroheshin testeve për koronavirus sepse ata kishin mbajtur barrën e kësaj lufte dhe ishin në kontakt direkt me të prekurit. Guvernatori tha gjithashtu se ai do të autorizonte rreth 5,000 farmaci për të shërbyer si vende ku mund të mblidheshin testet.

“Duke folur për nisjen e testeve për antitrupa tek kategoria e punonjësve të vijës së parë, guvernatori argumentoi: Këta njerëz kanë mbajtur barrën kryesore të luftës kundër koronavirusit dhe ata kanë qenë të ekspozuar ndaj publikut gjatë gjithë kësaj krize dhe janë përballur me publikun, përmes vështirsish” tha Cuomo ndërsa njoftoi kriteret e përzgjedhjes.

Shteti do të vazhdojë përpjekjet e tij për testimin e antitrupave për të përfshirë punëtorët e tranzitit dhe zbatimin e ligjit.

Përpjekja e fuqishme e testimit vjen pasi të dhënat sugjerojnë se shteti i New York-ut mund të jetë në fundin e shpërthimit të epidemisë. Numri i personave ditorë që hyjnë në spitale për COVID-19 ra në fundjavë afro në 1.100, më i ulti që ka qenë në 21 ditë, njoftoi guvernatori. Ky është një lajm që duhet vlerësuar pozitiv, komentoi Guvernatori.

Vdekjet nga sëmundja, megjithatë, u rritën në 437 të Premten, nga 422 një ditë më pare, ndërsa të shtunën u raportuan 617 në rang shteti.

Cuomo komentoi në konferencën e së shtunës duke thënë se ai do të lëvizte duke përdorur maskë, duke dhënë kështu shembullin vetiak të përshtatjes dhe bashkëjetesës me koronavirusin, i cili duket se nuk do të largohet aq shpejt, sa ç’mendohet. Ai tha se kishte një koleksion të tërë maskash shumë të bukura, që i ishin dhuruara nga i gjithë shteti. Tashti po lulëzon Arti-Maskë, një specializim i ri i kohës së Koronës.

“Kanë kaluar 56 ditë të gjata”, tha Cuomo.

Ai u bëri thirrje gjeneratave të bëhen të ndërgjegjshëm për të përballuar vështirësitë e kësaj kohe.

Koha, tha ai, na ka thirrur që të merremi me këtë krizë. Dita 56!

Ai i epitetoi si”ditë të gjata” 56 ditët e deritanishme të krizës panepidemike. Guvernatori kujtoi se Pandemia e vitit 1918, nuk vazhdoi me ditë, as me muaj, por plot dy vjet. Ne jemi në ditën 56…. Ai u kujtoi gjeneratave të sotme se gjenerata e Luftës së Parë Botërore përballoi vështirësi të jashtzakonshme për katër vjet, sa zgjati lufta. Ai kujtoi depresionin e Madh që vazhdoi për katër vjet.

Po ashtu gripi i tmerrshëm spanjolli mori 2 vjet kohë derisa u zhduk…

Duke iu drejtua bashkështetasve të tij ai tha: Ju doni të flisni për ankthin ekonomik? Ju dëshironi të flisni për njerëzit që humbasin shtëpitë, duke mos qenë në gjendje të ushqehen vetë, njerëzit që jetojnë në kampe, njerëzit që jetojnë në makina? Mos harroni se gjenerata e Luftës së dytë botërore, përballoi vështirësi të jashtzakonshme për gjashtë vjet sa vazhdoi lufta.

Më pas në kujtesën e amerikanëve vjen Lufta e Vietnamit, një luftë e mbushur plot tragjedi, e cila vazhdoi për tetë vjet.

Apeli i guvernatorit duket se synon të përgatis brezat e sotëm për më shumë qëndresë dhe kurajo.

56 ditë është një kohë e gjatë, dhe gjenerata e sotme po përjeton ndoshta situatën më të vështirë të kohës moderne.

Guvernatori apeloi për më shumë kurajo dhe qndresë për të pritur një perspektivë më të mirë. Le të pajtohemi me situatën në të cilën po jetojmë. Kjo është një përvojë e vështirë, por që ne duhat ta kapërcejmë.

Guvernatori tha se “ne do ta menaxhojmë situatën, do ta trajtojmë dhe do të jemi më mire.”

“Pesëdhjetë e gjashtë ditë, gjithë kjo përballje. Mendoni për këtë në mënyrë pozitive: ajo që po bëjnë mjekët dhe të gjithë punonjësit e vijës së parë, po kursen jetë njerëzish. Kjo nuk është retorikë. Ajo që ne kemi bërë ka shpëtuar jetë. Ekspertët, çdo ekspert – CDC, task forcë e Shtëpisë së Bardhë, Universiteti Cornell, Universiteti Columbia, McKinsey, ai grup që Bill Gates financoi – të gjithë prej tyre parashikuan që do të kishte të paktën 100,000 infeksione të rënda më shumë në shtetin e New York. Cfarë ndodhi? Ne bëmë atë që duhej të bënim, që ishte e vështirë dhe e jashtëzakonshme për ta bërë. Epo, çfarë arritëm? Njëqind mijë më pak infeksione serioze. Kjo është ajo që kemi bërë në 56 ditët e betejës, ku të afërmit tanë të prekur nga koronavirusi jetonin ferrin e vuajtjeve. Pra,100,000 më pak infeksione. Kjo nuk është pak!

BETEJA 24 ORËSHE NË SHIFRA

MBI 3 MILIONË TË INFEKTUAR NË TË GJITHË BOTËN, SHBA I AFROHET 1 MILIONSHIT

Bota preku shifrën e 3 milionshit të pacientëve bartës të COVID-19, duke patur një ritëm ditor në 24 orshin e fundit me 90 mijë e 731 të infektuar, ndërsa me 6 mijë e 96 të vdekurëve të së Shtunës, numri i viktmave në rang botëror shkoi në 202 mijë e 973. Italia me më shumë viktima në këtë pandemi, duket se po prek fundin e saj me 2 mijë e 357 të infektuar të rinj dhe 415 viktima në 24 orëshin e fundit. Edhe Spanja raportoi vetëm 378 të vdekur, dhe 3 mijë e 995 të infektuar; Franca e kishte më të ulët numrin e të infektuarëve me 1 mijë e 660, ndërsa viktimat 369. Më e prekur dhe më e zhytur në vorbullën e virusit është Britania e Madhe me 813 të vdekur në 24 orshin mes së Premtes pasditë dhe së shtunës në mesditë. Gjermania raportoi vetëm 1 mijë e 419 të infektuar dhe 113 viktima.

Shtetet e Bashkuara të Amerikës e mbyllën të Shtunën me 35 mijë e 419 të infektuar të rinj dhe me 2 mijë e 65 të vdekur, duke e çuar numrin e të infektuarëve afër 1 milionshit(960 mijë e 650) ndërsa numri i të vdekurve në total në 54 mijë e 256, më shumë se dyfishi i Italisë.

New Yorku si shtet raportoi 10 mijë të infektuar të rinjë duke e ngritur shifrën totale të të infektuarëve në 288 mijë e 313, ndërkohë që humbën jetën 617, duke e çuar shifrën e përgjithshme në 21 mijë e 908.

Neë Jersey raportoi 246 të vdekur gjatë së Shtunës duke patur në total 5 mijë e 863 të vdekur, ndërsa numri i të infektuarëve të rinj shkoi në 3 mijë e 327(numri total 105 mijë e 553), Massachusetts me 2 mijë e 379 të infektuarit e rinj mbanë vendin e tretë ndër shtete me 53 mijë e 348, ndërkohë që raportoi për të shtunën 174 viktima (numri i përgjithshëm 2 mijë e 730); California ka regjistruar deri tani 42 mijë e 165 të infektuar(1,353 të rinj) dhe 1 mijë e 671 të vdekur(77 të rinj); Ilinoisi regjsitroi 79 të vdekur, Pannsylvania 68, Michigani 189, Lousiana 43, Connecticut 98, Indiana 44, Minesota 33, Ohio 21, Texasi 22, Meriland 27 etj.

New York, 25 Prill 2020