Dr. Enver Bytyci – Dielli

Lidhja Demokratike zgjidh krizën politike në Kosovë!

March 27, 2018 by dgreca

Lidhja Demokratike zgjidh krizën politike në Kosovë!

2-enver-Bytyci-1

Nga Enver Bytyçi/

Lista e deputetëve serbë në parlamentin e Kosovës është deklaruar për daljen nga koalicioni i qeverisjes. Që me formimin e qeverisë kisha paralajmëruar se krijimi i çdo qeverie në Kosovë duke krijuar shumicë me deputetët serbë do të çonte në krizë politike. Madje një qeveri e tillë shoqërohet nga ethet e krizës që në krijimin e saj. Lista serbe e mori vendimin e saj në Beograd me mbështetjen e lidershipit politik të Serbisë. Me këtë akt ajo u përcaktua sërishmi kundër shtetësisë së Kosovës, ashtu siç u përpoq Marco Gjuriq dje që të sfidojë institucionet e Prishtinës. Beogradi dhe Lista Srpska u dakorduan edhe për krijimin e asosacionit të komunave serbe, një çeshtje e cila është diskutuar para pak ditësh midis zotit Thaçi dhe zotit Vuçiç. Një vendim i njëanshëm i deputetëve dhe kryetarëve të komunave serbe do të krijonte një konflikt të hapur midis palëve, sepse është kushtetuta e Kosovës ajo që përcakton sjelljen politike e qytetare në këtë vend. Ndërkaq me rastin e arrestimit të Gjuriq, Aleksandër Vuçiç e tradhëtoi veten e tij. Sapo pa forcën e zbatimit të ligjit në Kosovë ai u lidh me Vladimir Putin, duke i kërkuar ndihmë për kapërcimin e situatës së krijuar dhe duke kërcënuar Perendimin me vazhdimin e aleancës serbo-ruse. Dhe mesa duket ai ia arriti qëllimit. E trembur nga kjo Frederica Mogherini fluturoi me shpejtësi në Beograd, për t’i kujtuar presidentit serb premtimet që ai i ka dhënë Brukselit, kësisoj edhe Berlinit e Parisit. Unë mund ta imagjinoj pse dhe si erdhën ngjarjet e djeshme në veriun e Mitrovicës dhe pse u shfaq aq bujshëm një akt normal për kthimin mbrapsht të një politikani serb të ardhur ilegalisht në Kosovë. Por nuk kam asnjë provë për të provuar nëse ky ishte një shou politik i planifikuar për interesa personale, apo ishte një aksion i domozdoshëm. Nëse ky aksion policor vijon me dëbimin e së paku 2000 serbëve të dërguar nga shërbimet e Beogradit në Kosovë dhe që qëndrojnë aty ilegalisht, atëherë do të thoja që aksioni i djeshëm ia ka vlejtë. Do e klasifikoja këtë aksion si paralajmërim për rikthimin e sovranitetit të instirucioneve të Prishtinës në të gjithë territorin e Kosovës. Por kuptoj se pas ditës së djeshme nuk do të ketë më statukuo. Një “zgjidhje” për konfliktin e ngrirë e të shkrirë disa herë midis Kosovës dhe Serbisë do të jetë ndoshta më e shpejtë sesa e parashikonim. Cila do të jetë kjo zgjidhje dhe sa do të mbrohen interesat e Kosovës, parasëgjithash sovraniteti territorial dhe karakteri unitar i saj si shtet i të gjithë qytetarëve, këtë do ta shohim. Megjithatë veprimi politik i përgjegjshëm është i domosdoshëm. Në kushtet e largimit nga qeveria të Listës Srpska LDK dha sot shenjat e mbështetjes së qeverisë Haradinaj. Shefi i Grupit Parlamentar të saj, Abdullah Hoti, deklaroi se “Asnjë qeveri e Kosovës nuk mund të jetë stabile, kur shumica e thjeshtë prej 61 votave në Kuvend varet nga deputetët e Listës Serbe, të cilët, fatkeqësisht, janë bërë një instrument i Beogradit dhe nuk sillen si përfaqësues të interesave të qytetarëve të Kosovës, nga të cilët janë votuar. Në këtë gjendje të re të krijuar, LDK-ja garanton qytetarët se veprimet e saj do të jenë të matura dhe, si gjithmonë, në përputhje me interesin nacional të Kosovës. LDK-ja, në asnjë rast, nuk do të lejojë që deputetët e Listës Serbe ta përcaktojnë fatin politik të Kosovës”. Ky ishte një hap politik i përgjegjshëm i një force politike të sprovuar në lojën e aktorëve të Kosovës e më gjerë për të dëmtuar interesat e shtetit më të ri në Europë. Ky hap është për t’u përshëndetur dhe në kushtet e reja të krijuara duhet të jetë obligim i të gjitha subjekteve politike në Kosovë t’i japin mbështetje qeverisë aktuale, me qëllim që të jepet mesazhi se “shqiptarët janë e do të jenë të bashkuar” në qëllimet e veta për ndërtimin e një shteti të së drejtës dhe me orientim të qartë euroatlantik. Përcaktimi pro qeverisë i Lidhjes Demokratike të Kosovës duhet parë si garanci për të sotmen e të ardhmen e shqiptarëve. Por kjo nuk mjafton. Besoj se është koha kur politika të largohet përfundimisht nga konflikti brendashqiptar dhe të bashkohet për interesat e Kosovës. Kjo do të thotë që të gjithë deputetët shqiptarë dhe minoriteteve të tjera, nëse duan edhe ata serbë, të mbështesin qeverinë Haradinaj. Në kushtet aktuale mbështetja e qeverisë është imperative dhe i doosdoshëm. Eshtë koha kur përcaktohet përfundimisht fati i Kosovës, fati i shtetësisë së saj, fati i qyetarëve të saj. Në këto kohë të vështira bashkimi ul koston, ndërkoë që rrit shpresat, vetëbesimin dhe shanset për një sukses politik e diplomatik të padiskutueshëm. Nëse subjektet politike shqiptare të Kosovës do të jenë të bashkuara, ulet mundësia e një vendmmarrjeje të gabuar për të ardhmen e vendit. Bashkimi i të gjitha forcave politike të përfaqësuara ose jo në parlamentin e Kosovës do të kishte sukses nëse do të arrihej përmes një platforme për parimet dhe përcaktimet bazë të qëndrimeve politike të parlamentit, qeverisë dhe institucioneve të tjera të shtetit. Nëse Lista Srpska gjen mbështetjen e Beogradit në diversionin e saj antishtet në Kosovë, atëherë aktorët e tjerë politikë në Prishtinë kanë në dorë të hartojnë strategjinë e ndërtimit të shtetit dhe të fuqizojnë aleancën me NATO-n dhe Bashkiin Europian, me SHBA-në, Gjermaninë, Britaninë e Madhe, Austrinë dhe aktorë të tjerë të fuqishëm të kontinentit tonë. Aleanca serbo-ruse është thyer njëherë keqas në Kosovë (1999) dhe ajo do të duhet të dështojë përfundimisht me përpjekjet përbashkuese të politikës shqiptare dhe partnerëve tanë strategjikë perendimorë.

Tiranë, më 27.03.2018

Redaksia e falenderon dr. Enver Bytycin qe e ndau opinionin e tij me lexuesit e Diellit

Në 18 vjetorin e ndërhyrjes së NATO-s në Kosovë: Binomi i pandarë – NATO dhe Kosova

March 23, 2017 by dgreca

Shkruan: Prof. Asoc, Dr. Enver Bytyçi/Nesër mbushen 18 vite nga koha kur avionët e NATO-s filluan bombardimet kundër caqeve ushtarake të Serbisë. Në orën 19. 45 të datës 24 mars 1999 avionët e Aleancës lëshuan mbi Jugosllavinë e mbetur bombat e para, duke shënuar fillimin e një fushate historike për t’i dhënë fund një konflikti më shumë se njëshekullor në Kosovë. Presidenti amerikan, Bill Clinton, atë natë mbajti para popullit amerikan fjalimin historik, duke lajmëruar se ai kishte urdhëruar Aleancën Atlantike të fillonte operacionin ushtarak, si mundësi e vetme e zgjidhjes së konfliktit shqiptaro-serb në Kosovë. Duke njoftuar urdhërin e tij për bombardimet kundër Serbisë, Bill Clinton u tha amerikanëve se “Ne dhe Aleanca e NATO-s kemi bërë të gjitha përpjekjet, me qëllim që të arrinim një zgjidhje paqësore të konfliktit në Kosovë. Por presidenti Milosheviç, i cili në të kaluarën e afërt shkaktoi luftra të tmerrshmë në Kroaci e në Bosnjë, ka vendosur në favor të agresionit në vend se të paqes”. Presidenti amerikan në atë fjalim para kombit amerikan përcaktoi dhe objektivat strategjike të operacioneve ushtarake, të cilat konsistonin në demonstrimin e forcës kundër agresionit të Milosheviçit në Kosovë, që ai të ndalë sulmet kundër civilëve të pambrojtur, si dhe të dobësohej fuqia ushtarake e Serbisë, me qëllim që ajo të mos mund të vazhdonte me tej agresionin e saj ushtarak në Kosovë. Dhe jo vetëm Bill Clinton… Thuajse në të njëjtën njëjtën orë dolën atë natë në ekranet e televizioneve kombëtare udhëheqësit kryesorë të Europës Perendimore për t’u kumtuar popujve të tyre vendimin për t’i ardhur në ndihmë një populli që po përndiqej, masakrohej dhe shpërngulej prej trojeve të veta, shqiptarëve të Kosovës. Tony Blair në Londër, Gerhard Schreoder në Berlin, Shirak në Paris e të tjerë burra shteti u detyruan të justifikonin aksionin ushtarak të ushtrive të tyre, me qëllim që ky aksion të merrte dimensionet e veta reale. Kancelarit gjerman i duhej të shpjegonte se pse Gjermania për herë të parëpas Luftës së Dytë Botërore do ta nxirrte ushtrinë e saj jashtë kazermave të mbyllura e do t’i bashkëngjitej veprimeve luftarake të Aleancës. NATO për herë të parë në historinë e saj 50 vjeçare u bashkua njëzëri për t’i dhënë një mësim të mirë agresionit serb në Kosovë dhe për të parandaluar katastrofën humanitare dhe zgjerimin e konfliktit në rajon. Ishte aksioni i parë ushtarak i Aleancës në një territor jashtë vendeve anëtare të saj. Ishte gjithashtu kthesa më e rëndësishme në vendosjen e rendit të ri botëror pas rënies së Murit të Berlinit. Ishte kjo një ndërmarrje ushtarake më e madhja në historinë e NATO-s, pas shterrimit të të gjitha mjeteve diplomatike e politike preventive për t’i dhënë fund terrorit serb të Milosheviçit në Kosovë. Katër ditë pas fillimit të bombardimeve,më 28 mars, ministri i Mbrojtes i Gjermanisë, Rudolph Scharping kishte folur për herë të parë “për krime kundër njerëzimit” të Beogradit në Koosovë. Ndërsa pak ditë më pas, ministri i Jashtëm gjerman, Joschka Fischer, masakrat e dhunën e Milosheviçit në Kosovë i konsideroi si “Makineria e vdekjes e Milosheviçit” dhe foli për “SS-të serbë”, ndërkohë që kundështarët e sulmeve të NATO-s i quajti “përkrahës të fashizmit të ri”. Fischer shkoi më tej, kur masakrat në Kosovë i krahasoi me Aushvicin. Ai u shpreh se “Nuk kam mësuar vetëm nga nocioni “kurrë më luftë”, përkundrazi, kam mësuar nga nocioni “kurrë më një Aushvic i ri”. Po ashtu Tony Blair paralajmëroi se Europa nuk mund të pranonte që në fund të shekullit të XX të përsëritej koha e nazizmit. Nato vazhdoi bombardimet e saj kundër caqeve ushtarake e policore të Serbisë në një hark kohor prej 78 ditësh. Gjatë gjithë kësaj kohe Aleanca koordinoi jo vetëm programin e përditshëm të sulmeve ajrore, por edhe operacionin mediatik, me qëllim që opinioni publik të ishte gjithnjë i informuar dhe të mbështeste operacionet ushtarake të NATO-s. Në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, në Bruksel dhe në disa qendra të tjera europiane u krijuan qendrat mediale të informacionit. Më e rëndësishmja prej tyre ishte Qendra Mediale e Operacioneve (Media Operations Centre – MOC) në selinë e NATO-s në Briuksel, ku u angazhuan së paku 20 ekspertët më të mirë të përpunimit të informacionit. Këtë qendër e drejtonte Alastair Campbell, një nga këshilltarët më të zotë te Tony Blair. U formuan gjithashtu kompanitë e performancës së imazhit të luftës. Të gjithë personazhet mediatikë, zëdhënësi i NATO-s Jamie Shea, gjeneralët, ekspertët, politikanët, u angazhuan të argumentonin se “Përse kjo luftë kishte kaq shumë rëndësi për rendin e ri botëror”. Zëdhënësi Jamie Shea thoshte se “Kosova ishte e para luftë mediatike. Përdorimi i medias, beteja për përpunimin e opinionit ishin po aq të rëndësishme sa edhe sulmet ajrore”. Ndërkaq videokonferencat patën një efekt të jashtëzakonshëm sa i përket ritmikës së trajtimit të tematikave dhe proceseve. Megjithatë, siç ndodh në të gjitha rastet e konflikteve në botë, edhe në rastin e ndërhyrjes së NATO-s në Kosovë konflikti çoi në polarizimin e palëve kundërshtare. Kundërshtarët e intervenimit të NATO-s në Kosovë e trajtuan konfliktin si pjesë të interesit dhe strategjisë së Perendimit dhe NATO-s, veçmas SHBA-ve, për zgjerimin e zonave të influencës. Organizatat e Lëvisjes për Paqen demonstruan dhe protestuan fushqishëm kundër luftës dhe ndërhyrjes së Aleancës në Kosovë. Në këto demonstrime kishte ndikim dhe intervenim nga pala kundërshtare Serbia dhe Rusia. Por pati gjithashtu raste kur kjo qasje u dekonspirua. Psh gjatë një proteste anti-NATO në Berlin protestuesit me kombësi serbe kishin hedhur parullat “Vdekje shqiptarëve”! Kjo e kompromentoi qëllimin e protestës, sepse në opinionin publik perendimor u dha mesazhi se “kërkohej ndalimi i përdorimit të forcës, për të legjitimuar dhunën e terrorin serb në Kosovë”. E gjithë dinamika e zhvillimeve të 78 ditëve të intervenimit ushtarak të NATO-s për Kosovën u zhvillua përmes debatit, nëse sulmet ajrore të saj ishin ose jo legjitime. E vërteta është se për këto sulme nuk pati një mandat të Këshillit të Sigurimit, siç edhe parashikohet në nenin 52 të Kartës së OKB-së. Kjo ndodhi për shkak se Rusia paralajmëroi veton e saj sa i përket autorizimit të aksionit ushtarak kundër Serbisë. Mungesa e një mandati të Këshillit të Sigurimit i çoi shumë ekspertë të konkludonin se bombardimet e NATO-s në Kosovë ishin të paligjshme nga pikëpamja e së drejtës ndërkombëtare. Formalisht kjo ka një impakt jolegjitimiteti. Por në përmbajtje ekziston një e vërtetë tjetër substanciale. Kjo për disa arësye: 1. Masat e diplomacisë preventive të Bashkësisë Ndërkombëtare për ndërprerjen e dhunës serbe në Kosovë jane unikale, të papërsëritshme, së paku deri në këtë kohë. Për t’i dhënë fund këtij konflikti bashkësia ndërkombëtare, SHBA-të, NATO dhe BE punuan në koordinim me njëri-tjetrin në një periudhë kohore të gjatë. Ata u udhëhoqën nga përvoja e mëparshme e mosveprimit në Bosnjë, ku makineria ushtarake serbe shkaktoi terror masiv e masakroi mbi 150 mijë muslimanë, në emër të idesë së çmendur të “Serbisë së Madhe”. Cituar nga historiani me famë europiane, Holm Sundhaussen, Milosheviçi më 1989 kishte deklaruar se “Serbia ose do të bëhet e madhe, ose nuk do të ekzistojë fare”. Kjo formulë hitleriane e kishte zgjuar komunitetin ndërkombëtar. Prandaj bota demokratike krijoi instrumentet e parandalimit të dhunës e agresionit serb në Kosovë. U krijua Grupi i Kontaktit, në të cilin bënin pjesë SHBA-të, Gjermania, Britania e Madhe, Franca, Rusia dhe Italia. Këshilli i Sigurimit e shqyrtoi situatën në Kosovë katër herë dhe në rezolutën 1190 të 30 shtatorit 1998 arriti në përfundimin se “Situata në Kosovë rrezikon një katastrofë humanitare dhe që ta përhapë konfliktin në të gjithë rajonin”. Ky konstatim, i votuar edhe nga Rusia, sipas kapitullit VII të OKB-së justifkon ndërhyrjen ushtarake për t’i dhënë fund konfliktit. Nëse Rusia nuk dha Ok e saj për këtë operacion, kjo ka të bëjë kryekëput me interesat e saj gjeopolitike, por jo me qëllimet dhe misionin që përcakton Karta e OKB-së. Kjo do të thotë se legjitimitetin e ndërhyrjes së NATO-s në Kosovë e ka cënuar qëllimisht e drejta për veto e Rusisë. Ndërkohë përmbajtësisht ajo parashikohet në Kartën e OKB-së, përkatësisht në kapitullin VII të saj. 2. Legjtimitetin e ndërhyrjes ushtarake të NATO-s në Kosovë e përforcon fakti se para kësaj ndërhyrjeje u zhvillua në Ramboullet të Francës Konferenca për Kosovën, marrëveshjen e së cilës e firmosi pala shqiptare dhe e refuzoi pala serbe. Refuzimi i marrëveshjes nga Beogradi ishte fundi i një procesi dialogues dhe preventiv që konflikti të zgjidhej me mirëkuptim dhe në mënyrë paqësore. 3. Por këtë legjitimitet e përforcon gjithashtu fakti se në përfundim të luftës Këshilli i Sigurimit miratoi një rezolutë të posaçme, atë me nr 1244, e cila e vuri Kosovën nën protektoratin ndërkombëtar dhe sigurinë e saj nën autoritetin e NATO-s. Kjo rezolutë e votuar edhe nga rusët pas kapitullimit të Milosheviçit e shndërroi në null gjithë procesin e mëparshëm, duke legjitimuar jo vetëm bombardimet e NATO-s kundër Serbisë, por edhe duke përcaktuar të ardhmen e Kosovës sa i përket statusit dhe ushtrimit të vullnetit politik të shqiptarëve dhe banorëve të tjerë të saj. 4. Sa i përket legjitimitetit të ndërhyrjes së NATO-s në Kosovë ekspertiza mund të operojë edhe me një lloj deduksioni të tillë: Nëse Këshilli i Sigurimit do të autorizonte një ndërhyrje të forcës në Kosovë e ndërkohë NATO nuk do të donte ta ndërmerrte këtë aksion, cili do të ishte rezultatntja e një autorizimi të tillë? Eshtë krejt e natyrshme se Këshilli i Sigurimit nuk mund të impononte një aksion ushtarak të NATO-s. Helmetkaltërit e OKB-së do viheshin në situatën e masakrës së Sebrenicës. Prandaj më i rëndësishëm se një autorizim i KS ishte dhe mbetet vullneti i vendeve anëtare të NATO-s për të ndërhyrë dhe për t’i dhënë fund konfliktit në Kosovë. Kompaktësia e vendeve anëtare të NATO-s ishte suksesi më i madh i këtij aksioni. Duhet thënë se në këtë proces pati përpjekje për të ndaluar sulmet me rastin e festave të Pashkëve Ortodokse, por ato përpjekje dështuan. Një inciativë të tillë e ndërmori ministri i Jashtëm i Italisë, Lamberto Dini, i mbështetur nga Greqia dhe Franca, por Madllein Olbright dhe Joschka Fischer paralizuan përpjekjet e tyre për t’i dhënë Milosheviçit një sinjal se ai mund të tolerohej në terrorin që ushtronte kundër shqiptarëve në Kosovë. Më 9 qershor 1999 u nënshkrua në Kumanovë marrëveshja për paqen midis NATO-s dhe përfaqësuesve të Milosheviçit. Më 10 qershor u miratua në KS të OKB-së rezoluta 1244, e cila e shkëputi Kosovën përfundimisht nga Serbia dhe i dha asaj të drejtën për vetëvendosje. Më 12 qershor 1999 trupat ushtarake të NATO-s nën siglën e KFOR-it hyjnë në Kosovë dhe e vendosin atë përfundimisht në hartën e një vendi të lidhur me Aleancën Atkantike, Bashkimin Europian dhe vlerat amerikane të demokracisë. Pa këtë ndërhyrje Kosova nuk do të mund të shpallej e pavarur më 17 shkurt 2008. Megjithatë asaj i mbetet ende rrugë derisa të pranohet në OKB dhe në të gjitha institucionet ndërkombëtare. Kosova ka nevojë të integrohet në BE e sidomos në NATO. Institucionet e saj nuk duhet të harrojnë se mund të konsolidohen së pari përmes përkushtimit të politikës, por edhe përmes mbështetjes së vazhdueshme të NATO-s, SHBA-ve dhe Bashkimit Europian.

Kryeministri ka shkelur dokumentin strategjik për sigurinë kombëtare

September 24, 2016 by dgreca

LETER E HAPUR/

Nga Dr. Enver Bytyçi/*

Presidentit të Republikës, Shkëlqesisë së Tij, zotit Bujar Nishani!/

I nderuar dhe respektuar/

Shkëlqesia Juaj, zoti President,/

Duke shprehur konsideratën më të lartë për Ju, më lejoni të ndaj shqetësimin tim intelektual dhe qytetar për një akt të paprecedentë sa i përket menaxhimit të sektorëve strategjikë të Shqipërisë. Kaskada e Drinit në veri të vendit prodhon mbi 80 përqind të nevojave energjitike të Shqipërisë. Por prodhimi i energjisë elektrike të këtyre hidrocentraleve i është dhënë për menaxhim një kompanie të Republikës së Serbisë, përkatësisht asaj ETF. Qeveria shqiptare, ministri i Energjitikës, Damjan Gjiknuri si dhe kryeministri i vendit, Edi Rama, me këtë vendim kanë shkelur dokumentin strategjik për sigurinë kombëtare, për disa arësye: 1. Serbia historikisht ka dëshmuar një sjellje antishqiptare, armiqësore dhe madje në shekullin e kaluar ka ndërmarrë disa herë aksione ushtarake kundër territorit të Shqipërisë. Gjatë fushatave ushtarake dhe në kohë të vendosjes së regjimit ushtarak në Kosovë, ajo ka asgjësuar, sipas studimeve serioze, më shumë se 120 mijë shqiptarë dhe ka shpërngulur nga trojet e veta më shumë se 1 milion e 500 mijë të tjerë. Konflikti i fundit të shekullit të kaluar midis shqiptarëve dhe serbëve në Kosovë shkaktoi afërsisht të njëjtin numër të viktimave si edhe konflikti I vjeshtës 1912, mbi 20 mijë. Në ditët e sotme politika e Serbisë nuk ka ndryshuar. Këto ditë mediat serioze gjermane njoftuan se Serbia ende nuk ka heq dorë nga projekti i saj i “Serbisë së Madhe”. Përkrahja e referendumit në Republikën Srpska në Bosnjë të ditës së nesërme, më 25 shtator, referendum i cili na sjell në vëmendje fillimin e luftës në Bosnjë më 1992 është njëra nga dëshmitë e qëndrimit destruktiv të Serbisë. Por nuk ka nevojë të shkojmë në Bosnjë. Veriu i Kosovës është ende i pushtuar nga paramilitarët e ministrisë së Brendshme të Serbisë. Serbët e Kosovës janë ende të manipuluar nga Beogradi. Pavarësia e Kosovës ende nuk po njihet nga Serbia dhe qeveria e saj. Parlamenti dhe institucionet e Kosovës ende nuk funksionojnë me efektshmëri, sepse disa vendime të rëndësishme i bllokon politika e Beogradit. 2. Serbia dhe serbët jaën po aq nacionalistë sa edhe ç’kanë qenë më parë. Ata po thirren gjithnjë e më shumë në nacionalizmin e tyre për “Serbinë e Madhe” me mbështetjen totale të Rusisë dhe presidentit të saj, Vladimir Putin. Ky fakt e bën shumë serioz pozicionin e Serbisë në rajon dhe shton shanset për riaktivizimin e saj jo vetëm kundër pavarësisë, integritetit dhe sovranitetit të Kosovës, por edhe kundër Shqipërisë dhe interesave të saj strategjike. Serbia është ende në dilemën “midis Perendimit dhe Lindjes” dhe ka dalë kundër politikave të BE-së dhe SHBA-ve sa I përket sanksioneve kundër Rusisë. Serbia e ndihmon politikën e Kremlinit të tipit të Ukrainës në Ballkan. 3. Eshtë e vërtetë se Serbia është përcaktuar për integrim në Bashkimin Europian. Por zyrtarisht është kundër integrimit në NATO. Sa kohë që kundërshton idenë e përfshirjes në NATO nuk mund të ketë asnjë garanci se Serbia ka heq dorë nga ambicjet e saj nacionaliste antishqiptare. Ndërkohë ju bëj me dije se shumica e udhëheqësve politikë dhe deputetëve serbë janë gjithashtu kundër integrimit në BE, nëse kjo kushtëzohet me njohjen e pavarësisë dhe sovranitetit të Kosovës nga ana e Beogradit. Ne i shohim çdo ditë përpjekjet e Beogradit për ta penguar integrimin e Kosovës në organizatat ndërkombëtare dhe në ato euro-atlantike. 4. Qeveria shqiptare dhe institucionet e vendit tonë duhet të saktësojnë në qëndrimet e tyre se sjellja armiqësore e Serbisë ndaj Kosovës është qëndrim armiqësor edhe me Shqipërinë. Nuk mundet që Shqipëria ta trajtojë Beogradin dhe Serbinë si mike të saj, ndërkohë që në Kosovë ajo ndjek një politikë bllokimi, mosnjohjeje dhe destruktive në politikat e brendshme. Kryeministri serb, Vuçiç, rikonfirmoi në fjalën e tij të para dy ditëve në OKB, se Serbia i përmbahet të njëjtave qëndrimeve si të paraardhësve të tij, filluar me Vladan Gjorgjeviç e Pashiç e deri te Milosheviç, sa i përket sjelljet me shqiptarët, kur u mor me akuzën e përfshirjes së tyre në organizatën terroriste ISIS, në vend që të merrej me çeshtjet e brendshme të vendit të tij. Për këto si dhe arësye të tjera, ju kërkoj zoti President që të shqyrtoni nga pikëpamja e sigurisë kombëtare vendimin e qeverisë shqiptare për t’i dhënë kompanisë serbe ETF menaxhimin e energjisë elektrike të kaskadës së lumit Drin. Kërkoj që me autoritetin që Ju jep ligji dhe kushtetuta të merrni një vendim të prerë në Këshillin e Sigurisë Kombëtare – anulimin e këtij vendimi dhe tërheqjen e vëmendjes për ekzekutivin shqiptar, që të mos përsërisë historinë tragjike të viteve 1945-1948. Mos harrojmë se ambicjet e Beogradit për daljen në Adriatik dhe shënuar kufirin e Serbisë përgjatë lumit Drin janë pjesa më e dukshme e platformës nacionaliste të punuar dhe ripunuar gjatë gjithë historisë së re të saj prej mesit të shekullit të XIX e deri në fund të shekullit XX. Më i fundmi ishte memorandum i vitit 1986 i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Serbisë si dhe deklarata e Sinodit të Kishës së Shenjtë Serbe e vitit 2003. Edhe nëse Serbia do të përcaktohet për integrim në BE e NATO, sa kohë që ajo nuk është bërë pjesë e këtyre organizatave, nuk mund të fitojë statusin e vendit joarmiqësor me Shqipërinë. Sa kohë që Serbia nuk do t’i njohë dhe nuk do të kërkojë ndjesë për krimet makabre kundër shqiptarëve gjatë më shumë se një shekulli e sidomos më 1998-1999, aq kohë ajo nuk mund të përfitojë statusin e vendit mik për Shqipërinë. Sa kohë që Serbia nuk do ta njohë pavarësinë dhe sovranitetin e integritetin territorial të Kosovës, aq kohë ajo duhet parë jo vetëm me spekticizëm, por duhet ndaluar në trajtimin e saj si vend konkurues në administrimin e sektorëve strategjikë të Shqipërisë. Nuk po ju drejtohem për mënyrën jo transparente dhe shkeljet e ligjit të konkurimit sa i përket përzgjedhjes së kompanisë serbe për adriministrimin e sektorit energjitik të kaskadës së Drinit, sepse këto janë çeshtje të gjyqësoorit, opinionit, për pasojë edhe tuajat si President, por jo në kompetencën tuaj për zgjidhje! Duke ju falenderuar për mirëkuptimin Zoti President,

Dr. Enver Bytyçi

Drejtor Ekzekutiv i Institutit të Studimeve të Europës Juglindore, Pedagog në Universitetin “Aleksandër Moisiu”, Durrës. Tirane, 24.09.2016

Turqia qemaliste properendimore është aleati ynë strategjik

August 9, 2016 by dgreca

Nga Dr. Enver Bytyçi/

Prej dy ditësh shefi i shtetit turk, Rexhep Taip Erdogan, po qëndron në Rusi me ftesë të homologut të tij rus, Vladimir Putin. Kjo vizitë, e para pas një kohe marrëdhëniesh të ftohta midis dy vendeve, ka tërhequr vëmendjen e opinionit publik shqiptar e të huaj dhe ka shtuar pikëpyetjet, hamendjet dhe dilemat për kursin e shtetit më të fuqishëm ushtarak të NATO-s, pas Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Ne shqiptarët shpesh herë marrim role që nuk na takojnë dhe debatojmë për konfliktet e brendshme në Turqi ose për mënyrën e qeverisjes së Ankarasë, pa shtjelluar me theks të veçantë atë pjesë të politikës turke, e cila lidhet dhe ndikon drejtpërdrejt në Ballkan e sidomos tek ne.
Që në fillim dua të theksoj se aleat strategjik i Shqipërisë ka qenë dhe mbetet një Turqi moderne, properendimore, dmth një Turqi qemaliste, e orientuar nga aleanca strategjike me Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe me Europën. Ndërsa një Turqi e koncepteve perandorake otomane do të jetë domozdo një vend i oorientuar nga aleancat strategjike të Lindjes. Vizita e Erdogan në Rusi është një sinjal i qartë i kursit të ri të Ankarasë. Duket se presidenti turk ka vajtur në Petërsburg të takojë mikun e tij president të Rusisë për shkak të marrëveshjeve ekonomike, të linjës se gazsjellësit ose të bllokimit të situatës së rënduar në indistrinë turke të turizmit. Por nuk është krejt kështu.
Duke njohur konfliktin e nëntorit të vitit të kaluar midis Ankarasë dhe Moskës, akuzat dhe replikat e pazakonta të ndërsjellta e zyrtare midis dy kryeqyteteve, gjithkush do të besonte se një miqësi dhe aleancë strategjike midis këtyre dy vendeve do të ishte e pamundur. Veçanërisht presidenti Putin dhe zëdhënësit e tij e akuzuan presidentin Erdogan dhe djalin e tij për mbështetje të terrorizmit dhe ISIS, për trafiqe, kontroll dhe tregëti nafte me shtetin islamik, për implikim të qeverisë turke në një sërë ngjarjesh tronditëse në botën e sotme, madje me përbetime se “së shpejti do të dilnin prova konkrete” për të vërtetuar akuzat e Kremlinit. Nga ana e tij Erdogan reagoi para nëntë muajve me shumë ashpërsi, duke i dëshmuar homologut të tij rus se “Ai është dhe mbetet i pamposhtur”. E gjitha erdhi pas rrëzimit të një avioni rus në territorin turk nga nja avion turk, piloti i të cilit është akuzuar si aktiv në “puçin: ushtarak të 15 korrikut të kaluar. Më tej vijoi një pauzë heshtjeje, provat e “implikimit” të Erdoganit dhe familjes së tij u harruan, derisa erdhi 15 korriku dhe ndodhi ngjarja e famshme e “grushtit të shtetit”. Janë të panjohura shkaqet e akuzës si gylenist të pilotit të shpallur si hero i Turqisë së nëntorit 2015!
Poe është fakt se prej këtij momenti shefi i shtetit turk ndryshoi kursin e politikës së tij, duke akuzuar Perendimin për “implikim në grushtin e shtetit”, për heshtje, mossolidarizim dhe mungesën e mbështetjes së shteteve europiane dhe SHBA-ve, deri te deklarata e fundit e para tri ditëve se “Europa për 53 vite ka luftuar kundër Turqisë”. Ndryshimi i kursit politik erdhi menjëherë pasi në situatën e krijuar më 15 korrik Vladimir Putin i telefonoi Erdoganit dhe shprehu solidaritetin e tij në luftën kundër puçistëve. Thuhet madje se shërbimi sekret rus e kishte njoftuar shërbimin sekret turk një ditë ose dy ditë para se të ndodhnin ngjarjet e natës së 15-16 korrikut 2016.
Prej kësaj kohe presidenti i Turqisë rishpalli “miqësinë e tij të ngushtë” me Vladimir Putinin, duke shënuar kështu një kundërvënie të hapur të aleatit historik e qemalist, Europës dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Por precedenti nuk është i ri. Në vitin 2012 Erdogan dhe Putin këmbyen vizitat reciproke në selitë e tyre presidenciale, duke shënuar rekordin historik, pasiqë kurrë nuk kishte ndodhur që të vinte për vizitë në Stamboll apo Ankara një car apo udhëheqës komunist sovjetik, përfshirë këtu dhe paraardhësin e Vladimir Putin, Boris Jelcinin. Përveç kësaj aso kohe u nënshkruan disa marrëveshje të përbashkëta në fushën e ekonomisë e të energjitikës si dhe në fushën ushtarake. Rihapja e kapitullit të marrëdhënieve të ngushta, miqësore dhe aleancës strategjike me Rusinë e bën Turqinë e Erdoganit një partner të brishtë në NATO dhe e shtyn Europën të shkojë drejt një vendimi përfundimtar e të prerë për të hequr dorë nga përpjekjet e saj për anëtarësimin e saj në Bashkimin Europian. Sot për sot Europa është e përçarë në qëndrimin e saj ndaj Turqisë, siç është e përçarë edhe në politikat që duhen aplikuar ndaj Rusisë.
Por lidhjet e ngushta të Ankarasë me Moskën duket qartë se janë të pëlqyeshme për kohën e sotme nga të dy palët, Rusinë dhe Turqinë, sepse Putin dhe Erdogan ndajnë të njëjtin sistem e model qeverisjeje bazuar në dhunën ndaj kundërshtarëve politikë dhe në autoritetin e arrogancën e një personi, presidentit të vendit. Në këtë pikëpamje të dy ndajnë jo vetëm sentimente të përbashkëta, por edhe përvojat specifike të njëri-tjetrit në rritjen e autoritetit dhe arbirtraitetit në qeverisje. Por ky aspekt i formës së qeverisjes besoj se nuk është e nuk mund të jetë shqetësimi dhe problemi themelor i shqiptarëve. As konflikti midis erdoganistëve dhe gylenistëve nuk duhet të tërheqë aq shumë vëmendjen e mediave, opinionit dhe politikës shqiptare, e cila ka rastin të dëshmojë e të tregojë se çeshtje të tilla i takojnë vetëm politikës së brendshme të Turqisë dhe nuk mund të bëhen pjesë e politikave dhe qëndrimeve politike të shtetit shqiptar, të shtetit të Kosovës e vendeve të tjera në rajon. Megjithatë ky shqetësim mund të shpërfillet deri në kufirin kur modeli i qeverisjes nuk prek parimet e aleancave strategjike të një vendi e nuk shihet si rrezik për sigurinë dhe paqen në rajon e në vendet tona. Në momentin që preken parimet themelore të aleancave strategjike, atëherë shtetet përrreth kanë për detyrë të analizojnë situatën e re të krijuar dhe të dëshmojnë se për hir “të miqësisë” e “vëllazërisë” me Erdoganin, siç shprehej kryeministri Rama e presidenti Thaçi më 16 korrik, një ditë pas grushtit të shtetit, nuk mund të rrezikohen interesat strategjike të vendit tënd. Unë jam i bindur se partneriteti strategjik dhe miqësia e ngushtë e Ramës me Erdoganin është nxitur edhe nga konflikti i ish-kryeministrit Berisha me presidentin turk, marrëdhëniet e të cilëve në fund të mandatit të Partisë Demokratike ishin shumë të ftohta. Por janë nxitur edhe nga pragmatizmi që ushqejnë modelet autoritare të qeverisjes.
Parteriteti strategjik i Ankarasë me Moskën është një partneritet i pazakonshëm, historikisht i dështuar, sidomos në periudhën e shekullit të fundit të perandorisë osmane, sepse Republika Qemaliste fatmirësisht nuk ka bërë asnjëherë ndonjë përpjekje për lidhje specifike me ish-Bashkimin Sovjetik ose me Rusinë postsovjetike. Për rrjedhojë unë besoj se partneriteti i Erdoganit me Vladimir Putin është më së shumti vullnet i dy presidentëve të përkohshëm të të dy vendeve, sesa i politikave strategjike e gjeopolitike të përhershme. Them i presidentëve “të përkohshëm”, sepse as njëri dhe as tjetri nuk mund të qëndrojnë përjetësisht në krye të shteteve përkatëse. Dhe në kushtet e një qeveisjeje autoritare e arbirtrare me prirje për t’u shndërruar në një diktaturë, pasardhësi i këtyre lloj liderëve gjithnjë do të dëshmojë lojalitet dhe tolerancë qeverisëse, qoftë dhe për nevojën e përfaqësimit ndryshe nga paraardhësi.
Në fakt problem më i madh i Erdogan nuk është Fethullah Gylen, as “grushti i shtetit”, as marrëdhëniet me Perendimin. Çeshtja kryesore për të cilën ai shqetësohet, përveçse për pushtetin e tij, ka të bëjë me lëvizjen kurde për pavarësi. Ai ka akuzuar sërishmi Perendimin e para së gjithash Gjermaninë për “mbështetje ndaj PKK-së”, ose siç thotë vetë “të terroristëve kurdë” kundër autoritetit shtetëror turk. E vërteta është se Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe NATO te kurdët kanë gjetur një aleat të ngushtë në luftën kundër terrorizmit të ISIS. Për këtë arësye presidenti turk hezitoi një kohë të gjatë të përfshihet ne aksionet ushtarake ajrore të Aleancës së Atlantikut dhe SHBA-ve kundër ISIS. Ndoshta kjo ka qenë një nxitje gjithashtu për bashkëpunimin dhe kantrabandimin e naftës me këtë organizatë terroriste siç edhe ka akuzuar “miku i tij i ngushtë”, Putin. Por me Vladimir Putinin presidenti turk ka një konflikt të hershëm disa vjeçar. Ndërsa Erdogan ka këmbëngulur prej fillimit deri në fund për eleminimin politik të Assad, presidenti rus ka qenë dhe mbetet aleati kryesor i presidentit sirian. Sigurisht që ky është një problem jo serioz në marrëdhëniet midis tyre. Nga ana tjetër të dy llogarisin në strategjinë e presionit sa më të madh ndaj dy faktorëve themelorë për botën e sotme, Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe bashkimit Europian.
Duket se me SHBA-të Erdogan mban inatin e mosekstradimit të Fethullah Gylen, por nuk mund të besohet se konflikti i shpallur tashmë është kaq i thjeshtë, apsi që kurdët janë afruar me aleancën amerikane. Në këtë kuptim kemi një përmbysje aleancash: – Ndërsa Erdogan orientohet drejt Moskës, PKK ose kurdët po bëjnë gjithçka të fitojnë besimin e amerikanëve. Problematikat do të duken në marrëdhëniet që do krijohen në Këshillin e NATO-s, ku Turqia mund t’i thellojë kundërshtitë e saj për vendimmarrjet antiruse dhe pro sigurisë, paqes e stabilitetit në zonën Euro-Atlantike. Ndërsa ndaj Bashkimit Europian Erdogan ka në dorë të ushtrojnë më shumë presion sesa kaq. Ai mban çelësin e zgjidhjes së krizës së refugjatëve, si i tillë mund të mos zbatojë marrëveshjen me Brukselin dhe për pasojë miliona refugjatë sirianë, afganë, irakenë e të tjerë të vërshojnë drejt kontinentit europian. Vendet europiane janë shumë sensitive ndaj këtij fenomeni, pasiqë një valë e tillë refugjatësh do të nxiste aktivizimin dhe do të favorizonte ardhjen në pushtet të forcave ekstrmiste të djathta, të cilat janë dhe mbeten aleatë të Rusisë, disa madje financohen nga Moska. Në një rast të tillë do të tronditeshin themelet e Bashkimit Europian si dhe aleanca dhe bashkëpunimi afatgjatë dhe i qëndrueshëm i Europës me Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Kjo do të çonte në dobësimin maksimal e ndoshta asgjësimin e aleancës politiko-ushtarake të NATO-s.
Vladimir Putin ka si pikësynime parësore të politikës së tij goditjet në kokë e në zemër të Bashkimit Europian dhe NATO-s. Por në përpjekje për të ushtruar presion dhe për të përfituar sa më shumë, ndihmës i parë dhe kryesor i Putin do të bëhej vetë presidenti Erdogan, edhe pse për vendin e tij shkatërrimi i Europës së Bashkuar dhe i Aleancës Atlantike do të ishte një katastrofë strategjike e gjeopolitike, pasiqë, pas kësaj Rusia do të kthehej përballë Bosforit, me qëllim që e vetme dhe pa Turqinë, madje duke e shtënë atë nën tutelë e nën sundim pa pushtim, të vinte në zotërim gjithë Mesdheun. Europa dhe SHBA-të mund të duken si vende që nuk e duan ose nuk pajtohen me politikat e Rexhep Taip Erdogan, ndërkaq Rusia duke fituar miqësinë e Erdogan do ta kafshojë fort shtetin turk.
Në kushtet e sotme qeveria e Shqipërisë dhe ajo e Kosovës do të duhej të konsultoheshin e të harmonizonin qëndrimet e tyre të përbashkëta përballë rrezikut të aleancës së shpallur të dyshes Vladimir Putin – Rexhep Taip Erdogan, duke i bërë të qartë Ankarasë se këto dy vende janë për miqësi dhe partneritet strategjik me Turqinë, por gjithnjë si një vend me ndikim pozitiv në NATO dhe si një aleat i natyrshëm i Perendimit. Nëse vendet tona refuzojnë një aleancë strategjike me Turqinë e sotme të Erdoganit, kjo nuk ndodh se ai po armiqësohet me aleatët tanë strategjikë në Perendim, përkatësisht Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe Bashkimin Europian, kjo ndodh se Turqia në vend të aleancës perendimore zgjedh dhe promovon një aleancë tjetër të dëshmuar në shekuj e në ditët tona si të dëmshme për shqiptarët dhe çeshtjen shqiptare.
Nga ky këndvështrim duhen konsideruar si të ngutshme deklarimet e kryeministrit të Shqipërisë dhe presidentit të Kosoës sa i përket zhvillimit të ngjarjeve të 15 korrikut në Stamboll, Ankara e qytete të tjera, ku u bë një tentativë për grusht-shteti, i inskenuar apo real, kjo besoj se nuk mund të shënohet në rrezen e interesit themelor tonin. Për më tepër qeveritë tona do të duhej të dëshmonin se nuk mund të drejtohen nga politikat e brendshme turke, sa i përket vlerësimit dhe masave ndaj kundërshtarëve politikë të regjimit të Erdoganit, të cilët ai i ka shpallur terroristë dhe thotë se këta kërcënojnë edhe Shqipërinë e Kosovën. Shqipëria dhe Kosova janë shtete të pavaruara dhe kanë e duhet të kenë kapacitetet e nevojshme për të provuar akuzat që bën kreu i shtetit turk ndaj kundërshtarëve të tij, pa pasur nevojë për diktat, aq më tepër kur ky lloj diktati vjen si nevojë e promovimit të një aleance me Rusinë perandorake caristo-bolshevike.
Ndërkohë besoj se diskutimet mediatike e në rrjetet sociale për islamin, objektet e kultit islam, ndikimin e Turqisë, ose të asaj çfarë ka ndodhur gjatë sundimit osman në trojet shqiptare janë joproduktive dhe nuk e ndihëmojnë formulimin e një qëndrimi korrekt, të paanshëm dhe bazuar në produktin e sotëm me shtetin turk. Nëse Erdogan do të ndryshojë kursin e nisur pas 15 korrikut dhe do të projektojë një udhëtim të pakthyeshëm euro-atlantik, atëherë Shqipëria, Kosova, shqiptarët do të duhet të bëjne të gjitha përpjekjet për të forcuar lidhjet politike, ushtarake, arsimore, shkencore, ekonomike e kulturore me Turqinë. Diskutimet dhe paranojat historike të para një shekulli nuk ndihëmojnë në këtë drejtim.

Masazhi gjeopolitik i BREX-it

June 24, 2016 by dgreca

Nga Dr. Enver Bytyçi/

Britania i tha jo Europës së Bashkuar. Në fakt Europa i pati thënë jo Britanisë së Madhe në fillimin e anëtarësimit të saj në BE. Kur Europa, me insistimin e Francës, nuk e donte Britaninë në BE, arësyetonte se ishulli nuk i përkiste kontinentit të vjetër. Edhe pas anëtarësimit skepticizmi ndaj monarkisë më të qëndrueshme në botë ka qenë gjithnjë në rritje. Një skepticizëm reciprok, i përhershëm, me ngritjet e uljet e veta sipas rrethanave dhe në përballje me arrogancën e burokracisë së Brukselit. Ky lloj skepticizmi sot mori fund. Referendumi i qytetarëve më të promovuar të botës si njerëz civilë erdhi në përfundimin se ata nuk duan të vijojnë më të jenë pjesë politike e kontinentit të vjetër europian, megjithëse ajo ka qëndruar jashtë dy instrumenteve kryesore të Unionit, zonës Euro dhe zonës Shengen. Dalja e Britanisë nga Bashkimi Europian thuhet se u ndikua nga kriza e euros, si dhe nga kriza e refugjatëve. E vërteta është krejt tjetër. Kryediplomati gjerman, Frank – Ëalter Steinmeier, me deklaratat e tij antiNATO e proruse të ditëve të fundit, por edhe të mëhershme, jo vetëm dëshmoi se në Europë po shkohet drejt një gjeopolitike të re, por edhe i ndihëmoi britanikët të shkojnë drejt vendimit të shpallur sot. Të hënën në Moskë do të jetë zv. kancelari gjerman Sigmund Gabriel, i cili do të takohet me presidentin rus, Vladimir Putin. Socialdemokracia gjermane e ndikuar nga ish-kancelari, Gerhard Schroeder, është orientuar nga një aleancë me rusët. Nëse shteti gjerman do të orientohet drejt kësaj aleance apo jo, kjo mbetet për t’u parë, por ajo që dua të ve në dukje lidhet me faktin se Europa e sotme e vetëshpallur si e bashkuar, në fakt nuk është e tillë. Rusia ka investuar dhe po investon shumë për përçarjen e saj. Suksesin e tij gjeopolitik Putin e sheh pikërisht te ndikimi i tij në sa më shumë vende europiane. Socialdemokracia gjermane ka qenë gjithnjë e lidhur shpirtërisht me qendrën e bolshevizmit, Moskën. Ndërsa në Francë e në Itali ai ka aleatë jo vetëm forcat e majta, ato ekstreme apo të ashtuquajtura të qendrës, por edhe ekstremin e djathtë dhe një pjesë të politikës së qendrës. Në Francë ekstremi i djathtë i Mari Le Pen financohet nga ana e bankave ruse. Duhet të kujtojmë gjithashtu obstruksionin e linjës Paris-Berlin-Moskë-Romë të vitit 2003 kundër ndërhyrjes së SHBA-ve në Irak, me qëllim që të vlerësojmë se ky katërkëndësh nuk është thjesht një aleancë për interesa ekonomike, por edhe për interesa strategjike e gjeopolitike. Më tej akoma, janë pesë vende të Bashkimit Europian, të cilat nuk e njohin pavarësinë e Kosovës, jo nga dashuria për Serbinë, as nga të ashtuquajturat probleme të brendshme të tyre, por ngaqë kanë lidhje të ngushta me Kremlinin. Sllovakia, Qipro, Greqia, Spanja kanë dhënë shumë herë sinjale të një lidhjeje të tillë, ndërkohë që Rumania ndoshta ndikohet edhe nga faktorë të tjerë. Nuk mund të besohet se mosnjohja e Kosovës nga këto pesë shtete anëtare të BE-së të jetë thjesht vullnet politik i qeverive që ato kanë. Këto qeveri, të spektrit të ndryshëm kanë mbështetje jo vetëm te Moska, por edhe në qendrat e mëdha të vendosjes europiane. Thjesht në pritje të zhvillimeve të ardhshme, me qëllim ndryshimin e qëndrimeve politikeve në varësi të ndryshimit të ekuilibrave. Por jo vetëm kaq. Europa është tashmë e ndarë dhe e përçarë në pikëpamje të interesave strategjike. Një afrim gjerman me Rusinë do të shihet si rrezik nga ana e Polonisë. Lëvizjet polake për të dëshmuar më shumë pavarësi nga Brukseli kanë në themel pikërisht frikën se një aleancë gjermano-ruse do ta bënte këtë vend sanduiç midis tyre. Por të njëjtin problem ka edhe Ukraina, vendet balltike, Finlanda, Suedia e ndoshta Norvegjia. Nuk besoj gjithashtu se Rumania, Moldavia, Gjeorgjia dhe vende të tjera të Kaukazit do ta shihnin pa shqetësim një aleancë fluide të disa vendeve nga më të rëndësishmet të BE-së me fuqinë bërthamore, me emrin e sotëm Rusi. Nga ana tjetër vendet e Ballkanit kanë një shqetësim në rritje rreth kësaj gjeopolitike të re, të cilën britanikët e refuzuan si rrezik për ardhmërinë e vendit të tyre. Në veçanti shqiptarët kanë shumë arësye të ndjehen të kërcënuar nga ambicjet ruse në rajon, ambicje të cilat do të çonin në një konfrontim të ri ballkanik, pasiqë gadishulli do të shkonte drejt ndarjeve të vjetra, të cilat janë dëshmuar si model i luftës, konfliktit dhe shkatërrimit. Një përpjekje për realizimin e një aleance ruso-europiane, me cilatdo shtete të kontinentit do të rikthente panoramën e prezencës së Fuqive të mëdha të fillimit të shekullit të XX, me dy komponentë minus: Prezencës e SHBA-ve dhe NATO-s në rajon dhe mungesën e prezencës së një Austro-Hungarie si Fuqi e Madhe në teatrin europian. Në këtë këndvështrim ka sinjale se edhe vetë Aleanca më e madhe e Sigurisë në botë, NATO, mund të vihet në dilemën e ekzistëncës së saj nga krijimi i një aleance të tillë antivlerë midis disa vendeve europiane dhe Rusisë. Shumëkush do të shprehej skeptik sa i përket konstatimeve të mësipërme, sepse askush nuk ka dëshirë të shohë se si krijohet një aleancë e re në kontinentin europian me partner kryesor Rusinë. Por vetë funksionimi i BE-së, arroganca dhe imponimi që Brukseli u bën vendeve anëtare ose vendeve që aspirojnë të pranohen në këtë Union, është arësye e mjaftueshme për të thelluar ndarjen. Nga ana tjëtër një iniciativë e Gerhard Schroeder dhe Jacques Chirac në vitin 2004 për të krijuar një ushtri europiane ka lënë shijen e krijimit të një poli të ri në gjeopolitikën botërore, pol i cili nuk ka lidhje me BE-në dhe NATO-n. Gjermania dhe Franca kanë bërë lëshime parimore ndaj sjelljeve të Rusisë, ndërkohë që Britania e Madhe, SHBA-të dhe shumë vende të tjera kanë qenë kundër këtyre lëshimeve. Në vitin 2008, kur Kremlini urdhëroi aneksimin e dy krahinave autonome të Gjeorgjisë, Abkhasisë dhe Osetisë së Jugut, Gjermania dhe Franca bllokuan ambicjen gjerogjiane për të qenë pjesë e Aleancës Atlantike, megjithëse presidenti amerikan, Xhorxh Bush, insistonte në vendimin për anëtarësim. Më vonë, në rastin e Ukrainës dhe aneksimit të Krimesë, Gjermania dhe Franca thjesht sa u shfaqën kundër me disa të ashtuquajtura sanksione e deklarata, por e pranuan në heshtje sovranitetin rus mbi Krimenë. Madje këtë ia imponuan edhe barak Obamës. Ndërsa ironizimi nga ana e zotit Steinmeier i manovrave ushtarake të këtyre ditëve të NATO-s në Poloni dhe etiketimi i tyre si manovra që cënojnë marrëdhëniet me Rusinë kanë shtuar skepticizmin e vendeve që ndjehen të kërcënuara nga rreziku rus. Kjo deklaratë e drejtuar kundër Aleancës së Atlantikut është përshëndetur nga e gjithë hierarkia politike e diplomatike në Rusi dhe madje është konsideruar si “dëshmi i të drejtës që ka Rusia për të reaguar ndaj pranisë së NATO-s në Lindjen Europiane”. Nuk kishte si të ndodhte ndryshe. Nuk kishte ndodhur gjithashtu që Moskës t’i vijë dikush në ndihmë si rrufeja në qiell të hapur, ndërkohë që politikat e Kremlinit u konsideruan si politika të rrezikut të lartë për sigurinë në botë, nga ana e shtabit politik dhe ushtarak të NATO-s. Diferencat në politikat e jashtme dhe të sigurisë midis Britanisë së Madhe, e cila qëndron më afër qëndrimeve amerikane, nga njëra anë, dhe disa vendeve të rëndësishme të BE-së, nga ana tjetër janë shkaku themelor i divergjencave midis britanikëve dhe europianëve kontinentalë. Nëse këto grindje do të rriten dhe nëse shtetet anëtare të BE-së, Gjermania, Franca, Italia dhe Spanja do të shkojnë drejt afrimit me Rusinë, çka do të thotë në kundërvënie ndaj themeleve të Aleancës së Atlantikut, atëherë projekti europian do të shkatërrohej dhe bota do të shkojë drejt një konflikti të ri. Vladimir Putin pardje paralajmëronte në një prononcim të tijin se “Periudha e sotme i ngjan periudhës së parafillimit të Luftës së Dytë Botërore”. Edhe aso kohe kishim një përpjekje për të krijuar një marrëdhënie të ngushtë midis regjimit nazist hitlerian në Gjermani dhe regjimit bolshevik stalinist në Bashkimin Sovjetik. Edhe aso kohe kishim një përpjekje të dështuar për parandalimin e luftës dhe zgjidhjen e konflikteve. Edhe asokohe kishim të bënim me regjime totalitare dhe me arrogancën e shtetit më të fuqishëm. Prandaj dhe dalja e Britanisë së Madhe nga Bashkimi Europian nuk mund të shihet thjesht si një goditje për projektin europian të bashkimit. Ky vendim shkon me tej, te rikonfigurimi i aleancave dhe trajektores gjeopolitike. Bashkimi Europian do të ekzistonte dhe do të forcohej edhe pa praninë e Londrës në këtë klub, nëse vërtet ky union do të ishte solidar dhe jo i përçarë për shkak të qasjeve të ndryshme strategjike dhe gjeopolitike. Ka disa njerëz, të cilët besojnë sedobësimi dhe përçarja e Europës është interes i Shteteve të Bashkuara të Amerikës. E vërteta është se ky synim është interes jetik I Rusisë. Amerikanët nuk kanë dhe nuk do të kishin asnjë lloj interesi në dobësimin e Europës, sepse dobësimi e grindjet brenda saj do të transferoheshin në klubin politiko-ushtarak më të madh të sigurisë ndërkombëtare, në NATO. Eshtë Kremlini qendra më e interesuar për këtë fenomen, sepse përçarja e Europës i jep dorë të lirë Moskës të shkelë të drejtën ndërkombëtare, sovranitetin e kombeve e të popujve dhe të rikthejë hegjemoninë sovjetike në vendet e ish-Bashkimit Sovjetik dhe të Europës Lindore e Juglindore, për çka Vladimir Putin është pozicionuar qartë dhe saktë. Çdo interpretim tjetër do të ishte jorealist dhe i pavend sa i përket asaj çfarë ndodh në Europë dhe në zemër të saj. E vërteta është gjithashtu se shtetet europiane kanë interesa të ndryshme e ngadonjëherë të kundërta gjeostrategjike. Asnjëri prej tyre nuk është i gatshëm të lëshojë sovranitetin e tij deri në këtë pikë sa t’ia besojë qëndrueshmërinë territoriale të tij një klubi me pikëpamje, qëndrime,, politika dhe strategji të ndryshme nga njëri – tjetri. Gjithkush, në fund të fundit, bën llogaritë e shtëpisë së tij dhe në këtë kuptim llogaria e njërit vend shkon në disfavor të një vendi tjetër. Prandaj dhe Brexit do të shndërrohet në një fenomen europian. Do të ketë vende të tjera, të cilat do të duan dhe do të kërkojnë daljen nga Euro, nga Shengen dhe ndoshta nga vetë Bashkimi Europian. Kjo do të vijë për shkak të krizave, për shkak të kërkesës dhe presionit në rritje të forcave ekstremiste politike, por edhe për shkak të paqëndrueshmërisë dhe mosadministrimit të vetë Bashkimit Europian. Britania e Madhe nuhati e para rrjedhën e zhvillimeve dhe dalja e saj nga BE është një paralajmërim serioz për vetë BE-në si klub politik dhe për vendet anëtare të saj veç e veç. Britania e Madhe dha sinjalin e para për atë çfarë po ndodh në Bruksel dhe këtë mesazh do ta marrin të gjitha vendet e tjera europiane, përfshirë dhe ato që janë në rrugën e integrimit në BE. Shqipëria dhe vendet e tjera të Ballkanit Perendimor, të cilat duan të bëhen pjesë e BE-së do ta kenë tashmë të vështirë të vijojnë pa pengesa në këtë rrugëtim. Por kjo nuk do të thotë se vendi ynë, Kosova, Maqedonia dhe Mali i Zi, vende keto ku jetojnë shqiptarët, duhet të heqin dorë nga procesi i integrimit europian. Megjithatë një plan B do të duhej të formulohej, plan i cili do të duhej të kishte në themelin e tij forcimin e kontributeve dhe të aleancës në NATO. Në fund të fundit interesi strategjik i këtyre vendeve dhe i shqiptarëve është ta mbajnë rajonin larg ndikimit rus. Por edhe larg ndikimit të aleatëve të Rusisë, kushdo qofshin këta aleatë.