NOBELISTI I PARE- SULLY PRUDHOMME- 1839 -1907/
______________________________________________
FITUES I PARË I ÇMIMIT NOBEL PËR
LETËRSINË NË VITIN 1901
______________________________________________

René Francois Armand Prudhomme I mbiquajtur Sully Prudhomme (Paris, 16 mars 1839 – Châtenay-Malabry, 6 shtator 1907) ishte një poet francez, fitues i parë i Çmimit Nobel për Letërsi në vitin 1901.
I biri i një tregtari, ai donte të ishte inxhinier, por një sëmundje e syrit e pengoi të vazhdonte studimet në Politeknikum. Ai studioi letërsi dhe, pas një periudhe të shkurtër pune në industrinë e prodhimit, iu përkushtua pa bindje, ligjit. Sully Prudhomme ishte anëtar i “Konferencës La Bruyere”, ku vendos t’i përkushtohej poezisë.
Sully Prudhomme iu dha si një surprizë e vogël çmimi i parë Nobel për Letërsinë, në vitin 1901 (kur shumica e shtypit dha si më të preferuara personalitetet, si Emile Zola dhe mbi të gjitha Leon Tolstoin që ishte gjithashtu një anëtar i Akademisë Franceze prej 1881 deri në vdekjen e tij në vitin 1907.
__________________________________________
Motivacioni i Çmimit Nobel: 1901
Në njohjen e përbërjes së tij poetike, e cila jep prova të një idealizmi të lartë, përsosmëri artistike dhe një kombinim të rrallë të cilësive të zemrës dhe intelektit
_____________________________________________

VAZO E THYER

Vazoja ku lule vjola vdes
Një flutur nxitimthi kaloi
Me rrahjet e krahëve e theu;
Vështrimi i dikujt atë e zgjoi.

Gërvishtja e vogël e lehtë,
Duke brejtur kristalin kudo,
E paepur, e verbër, e sigurt
Përshkoi gjithë konturin ajo.

Brenda një ore, uji u zhuk
Dhe limfa u tha krejt;
Ende s’ka dyshim për këtë.
Viola është thyer, mos e prek.10.

Plagos duke prekur zemrën;
Pastaj e lodhur zemra çahet vetë,
E paprekur përherë prej syve të botës,
Dhe lulja e dashurisë vdes;

Kështu, shpesh dora e dashur,
Qan ngadalë dhe ndjen të rrah
Prerja e saj fine dhe e thellë,
Por u thye, mos e prekni, pra.

*6. Lule e njohur ende për vetitë e saj magjike e afrodisiache. Rrënja e saj etimologjikisht rrjedh nga folja verbero-colpire: që do të thotë vras.

TOMAS TRANSTRÖMER

Është tepër e qartë se me Nobelin e vitit 2011 për poezinë e Tomas Transtromer,
anëtarët e gjyqtarët e Akademisë gjykuese kanë treguar një guxim të pazakontë, së pari sepse Transtromer ishte një poet i izoluar dhe dhe nuk përfshihej në koncertin e poetëve përfaqësues apo të vitrinave mediatike – kulturore, shumë në modë sot në Evropë.

_____________________________________
Motivacioni i Çmimit Nobel: 2011
“Përmes imazheve të tij të thukta dhe të kulluara, ai i dha qasje të freskët realitetit”
______________________________________
ELEGJI
Hap derën e parë
Është një dhomë e madhe e dielluar.
Një makinë e rëndë kalon nëpër rrugë
dhe bën të dridhet qeramika.
Hap derën numër dy.
Miq! Keni pirë errësirën
dhe jeni bërë të dukshëm.
Dera numër tre.
Një dhomë e ngushtë hoteli.
Pamje e një rruge dytësore.
Një fener që rrflekton mbi asfaltë.
Skorja e bukur e përvojave.

(1973)
Perktheu:FASLLI HALITI