Frank shkreli – Page 155 – Dielli

PROTESTUESIT UKRAINAS: PO EUROPËS, JO RUSISË

December 4, 2013 by dgreca

Nga Frank Shkreli/

Për disa javë tani me mijëra demonstrues në kryeqytetin Kiev të Ukrainës dhe në qytete të tjera të atij vendi, po protestojnë kundër vendimit të qeverisë së tyre për të mos nënshkruar një marrëveshje të rëndësishme ekonomiko-tregtare me Bashkimin Europian (BE). Demonstruesit valvitin flamujt të Ukrainës dhe hedhin parulla pro-perëndimore, duke treguar haptas mbështetjen e tyre për një bashkim më të ngushtë të vedit të tyre me Europën. Ndonëse refuzimi i qeverisë ukrainase për të nënshkruar marrveshjen me BE-në është një goditje e rëndë ndaj shanseve të kësaj republike ish-sovjetike për të bërë anëtare e BE-së, protestuesit tani kërkojnë edhe dorëheqjen e qeverisë, sepse sipas tyre, ajo iu nënshtrua presionit politik dhe ekonomik të ushtruar nga Rusia, për të mos nënshkruar marrveshjen me Bashkimin Europian. Ndërkohë, qeveria e Kievit ka njoftuar se ka rifilluar bisedimet me Bjellorusinë dhe Kazakstanin për një marrveshje tregtare me to, vende këto që janë anëtare të një tregu ekonomik e tregtar që kryesohet nga Rusia, ashtu siç janë edhe disa vende të tjera ish-sovjetike. Ky bashkim tregtar, midis Moskës dhe ish-republikave sovjetike, në të vërtetë, i përngjanë deri diku një ”bashkimi europian” të lindjes nën kontrollin e Moskës. Analistët thonë se presioni i Moskës ndaj Ukrainës për të mos nënshkruar marrveshjen me Bashkimin Europian, është një përpjekje e presidentit rus Vladimir Putin, për të rikrijuar ish-Bashkimin Sovjetik, gjeografikisht, politikisht dhe ekonomikisht — gjë që mund të përfundonte në një luftë të ftohtë të re. Në mos në një luftë të ftohtë, atëherë një një luftë të re ekonomike, që mund të përfundonte në një ndarje të re të Europës, midis lindjes dhe perëndimit.

Si ish-agjent i policisë së fshehtë sovjetike KGB, Putini e shikon Ukrainën si edhe të gjitha shtetet që dikur ishin pjesë e perandorisë komuniste sovjetike, si copa territoresh të perandorisë së vjetër ruse që i takojnë asaj dhe pa të cilat Kremlini nuk mund të vazhdojë së funksionuari. Është e qartë se Ukraina gjëndet në prak të vendimeve historike për të ardhmen e saj, por njëkohsisht mund të thuhet se edhe mund të ketë ndikim të dukshëm edhe për të ardhmen e Europës. Bashkimi Europian i ofron Ukrainës, e cila vuan nga një ekonomi e shkatërruar post-komuniste, tregje të pasura si dhe fonde financiare nga Fondi Monetar Ndërkombëtar, ndërkohë që edhe Rusia i ofron asaj përfitime të njëjta. Putini i bën presion Kievit haptas për të mos iu bashkuar Europës, pasi Ukraina ka një popullësi të madhe ruse, në radhët e të cilëve Kremlini gëzon përkrahje dhe ushtron influence të konsiderueshme. Por analistët perëndimorë janë dakort se nëqoftse Ukraina nuk bëhet anëtare e Bashkimit Europian, ajo gradualisht do humbasë pavarësinë dhe sovranitetin e politik dhe ekonomik dhe do të jetë në mëshirën e regjimit të Vladimir Putinit.

Republikat e ish-Bashkimit Sovjetik, për më shumë se dy dekada tani, kanë gëzuar pavarësinë dhe sovranitetin shtetëror duke zhvilluar marrëdhënje politike dhe ekonomike bazuar në interesat e tyre kombëtare me vende të ndryshme të botës, por Kremlini nën udhëheqjen e Putinit ka bërë ç’mos për t’i penguar këto vende që të integrohen në Europë, madje duke përdorur edhe kërcënime e shantazhe ekonomike dhe ushtarake, siç është kërcënimi për të prerë furnizimet ruse me gas për ngrohje gjatë stinës së dimërit.

Ndërkohë që vihet re një intensifikim i protestave dhe si rrjedhim edhe i dhunës së egër policore kundër demonstruesve paqësorë, zyrtarët amerikanë dhe euorpianë i kanë bërë thirrje qeverisë së Ukrainës, që sipas Sekretarit amerikan të Shtetit Xhon Kerri, të “dëgjojë zërat e popullit ukrainas, i cili dëshiron të jetojë në liri, me mundësi ekonomike dhe në begati”. Por edhe në mbështetje të kërkesave të protestuesve anë e mbanë Ukrainës, kryediplomati amerikan u shpreh për gazetarët në Bruksel se, “ne qendrojmë pranë shumicës dërmuese të ukrainasve, të cilët e shohin të ardhmen e vendit të tyre në Bashkimin Europian”. Në këtë ndërkohë ministrat e jashtëm të Natos nepërmjet një deklarate, dënuan përdorimin e forcës së tepruar nga forcat policore të Ukrainës. Ndërsa Kryetari i Komisionit Europian, Jose Manuel Barroso tha në fillim të javës se Bashkimi Europian është gati të nënshkruaj marrveshjen me Ukrainën.

I shpejtë ishte edhe reagimi i Kongresit amerikan ndaj dhunës së përdorur nga policia ukrainase kundër demonstruesve paqësorë. Nepërmjet një deklarate të Komisionit të Helsinkit të Kongresit të Mërkurën, kryetari i këtj Komisioni, Senatori Benjamin Cardin, i shtetit Mariland, u shpreh se ishte shumë i shqetësuar për dhunën e ditëve të fundit në rrugët dhe sheshet e Kievit. “Brutaliteti i përdorur nga policia për të shpërndarë protestuesit paqësorë dhe rrahja e dyzina gazetarëve, përbëjnë shkelje serioze nga Ukraina, të angazhimeve të saj në mbështetje të lirisë së fjalës dhe të tubimeve paqësore.” Senatori Cardin shprehu gjithashtu shqetësimin e tij në lidhje me lajmet që flasin për zhdukjen e më shumë se një dyzinë protestsuesish, fati i të cilëve nuk dihet.

Cili do të jetë vendimi eventual i Ukrainës për antarësim dhe integrim në Europë, dhe sido që ta shikosh këtë vendim — pro-ose kundër — i një vendi prej 45-milionë banorësh do të jetë një pikëkëthesë për agjenën integruese të Bashkimit Europian, për marrëdhënjet e Europës dhe të Perëndimit në përgjithësi me Rusinë, si dhe për zhvillimin politik dhe ekonomik të vendeve të rajonit, por edhe të pavarësisë, sovranitetit dhe integritetit të tyre kombëtar.

Ukraina, si dhe çdo shtet tjetër, përfshirë edhe ish-republikat e tjera sovjetike, kanë të drejtën e vet që të zgjedhin dhe të përacktojnë rrugën e vet të zhvillimit dhe të asociimit me cilindo shtet ose grup shtetesh, pa presion dhe ndërhyrje nga jashtë, të llojit të luftës së ftohtë të periudhës komuniste. Siç ka thënë para pak kohe Kancelarja e Gjermanisë Angela Merkel, “Lufta e Ftohtë duhej të kishte marrë fund për të gjithë”, por jo siç duket për ish-agjentin e KGB-së sovjetike, presidentin rus, Vladimir Putin.

Ne Foto: Protestues ukrainas në Kiev duke kërkuar afarimin e vendit të tyre me Europën.

TË PALËKUNDËSHME JANË MARRËDHËNJET AMERIKANO-SHQIPTARE

December 2, 2013 by dgreca

Nga Frank Shkreli/

Javët e fundit dukej sikurë marrëdhënjet midis Shteteve të Bashkuara dhe Shqipërisë po kalonin nepër një periudhë “prove” dhe ankthi, si përfundim i refuzimit të Shqipërisë që të pranonte shkatërrimin e armëve kimike të Sirisë në territorin e saj, kërkesë këjo që Shtetet e Bashkuara i paraqitën një numëri vendesh, përfshirë Shqipërinë. Mënyra se si Tirana zyrtare e trajtoi këtë çështje ishte subjekt i dy tre shkrimeve të mëparshme, andaj kësaj radhe deshta vetëm të theksoj se si ky rast pasqyroi edhe një herë rëndësinë dhe angazhimin e palëkundshëm që Uashingtoni zyrtar u kushton marrëdhënjeve amerikano-shqiptare, pa marrë parasyshë ndonjë pengese ose keqkuptimi të përkohëshëm të rastit, siç ishte vendimi për shkatërrimin ose jo të armëve kimike të Sirisë në territorin shqiptar. Janë raste të tilla, kur me të vërtetë provohen marrëdhënjet midis shtetesh. Marrëdhënjet midis Shteteve te Bashkuara dhe Shqipërisë e Shqiptarëve treguan se janë të qendrueshme dhe miqësore, ndonëse edhe në kohë krizash e sprovash e treguan qendresën dhe cilësitë e karakterit të tyre.

Historikisht, Uashingtoni i ka konsideruar marrëdhënjet me kombin shqiptar si të veçanta, madje edhe pas përjashtimit të diplomatëve amerikanë më 1945 dhe prerjes së marrëdhënjeve diplomatike midis dy vendeve nga regjimi komunist i Enver Hoxhës dhe më pas gjatë periudhës së Luftës së Dytë botërore. Udhëheqsit më të lartë amerikanë, në të shkuarën dhe tani, përfshirë Presidentin Barak Obama kanë ritheksuar për të satën herë marrëdhënjet e forta dhe miqësore që ekzistojnë midis dy vendeve. Këjo shprehje e miqësisë midis dy vendeve nuk mungoi as në mesazhet që përfaqsues të politikës dhe diplomacisë amerikane i dërguan Shqipërisë javën e kaluar me rastin e 101-vjetorit të pavarësisë. Në mesazhin që Presidenti amerikan, Barak Obama i dërgoi Presidentit të Republikës së Shqipërisë, Z. Bujar Nishani shkruan se, “Si partner krenar dhe mik, Shtetet e Bashkuara iu bashkohen Ju dhe popullit shqiptar në festimin e Ditës së Pavarësisë në 28 nëntor. SHBA dhe Shqipëria gëzojnë një partneritet të fortë e të veçantë të bazuar në interesa të përbashkëta.” Presidenti Obama, në letrën e tij drejtuar presidentit Nishani, flet për bashkpunimin e ngushtë midis Uashingtonit dhe Tiranës në fushën ndërkombëtare dhe atë rajonale duke thënë: “Unë e vlerësoj përkushtimin e Shqipërisë ndaj paqës dhe sigurisë globale përfshirë edhe përpjekjet tona të vazhdueshme e të përbashkëta në Afganistan, si edhe rolin e Shqipërisë në ruajtjen e qëndrueshmërisë në Ballkan.” Duke shikuar drejtë zhvillimit të mëtejshëm të këtyre marrëdhënjeve në të ardhmen, udhëheqsi amerikan, shpreh gatishmërinë e vendit të tij për të ndihmuar Shqipërinë, dhe përfundon mesazhin e tij, duke u shprehur se “Pres që të vazhdojmë dhe të fuqizojmë marrëdhëniet tona në të ardhmen.” Ai shtoi duke thënë se, “Ne zotohemi për mbështetjen tonë të plotë teksa vendi juaj përparon në rrugëtimin drejt integrimit të plotë në bashkësinë euroatlantike”, përfundon mesazhin e tij Presidenti amerikan Barak Obama.

Nuk mungoi as Sekretari Amerikan i Shtetit, Z. Xhon Kerri, i cili në mesazhin e tij duke uruar Pavarësinë e Shqipërisë, vlerësoi ato që ai tha se ishin, “hapa të rëndësishëm që kishte bërë Shqipëria drejt mbajtjes me sukses të zgjedhjeve shumëpartiake”. Kryediplomati amerikan theksoi gjithashtu bashkpunimin e ngushtë midis dy vendeve në fushën ndërkombëtare dhe shtoi se, “Kalimi paqësor i pushtetit dhe përparimet në fushën e legjislacionit këtë vit”, thuhet në deklaratë, “nënvizojnë kredencialet demokratike të Shqipërisë. Duke shkruar se Shtetet e Bashkuara, “mbështesin popullin e Shqipërisë në përpjekjet për konsolidimin e sundimit të ligjit dhe të reformave ekonomike”, kryediplomati amerikan shpreh optimizmin e tij se Shqipëria do të plotësojë kërkesat e Bashkimit Europian duke përfunduar se vendi i tij, mirëpret, “rekomandimin e Komisionit Evropian që Shqipëria të marrë statusin e kandidatit të Bashkimit Evropian”.

Përveç përfaqsuesve kryesorë të degës ekzekutive të qeverisë amerikane, edhe përfaqsuesi i degës legjislative, Senatori i shtetit të Nju Jorkut, Çarls Shumer — në një deklaratë botuar në gazetën Dielli — tha se e ka “për nder t’i urojë Shqipërisë dhe shqiptaro-amerikanëve Ditën e Flamurit, Ditën e Shpalljes së Pavarësisë nga Perandoria Otomane” dhe shton se, “është nder për mua që të ve në dukje dhe të ripohoj lidhjet e ngushta midis këtyre dy kombeve të mëdha, si dhe angazhimin tim personal ndaj komunitetit shqiptaro-amerikan.” Senatori amerikan Shumer uroi gjithashtu “Shqipërinë për rritjen ekonomike dhe përparimet shoqërore që janë bërë gjatë dhjetë viteve të fundit, ndërkohë që vendi po punon drejtë antarësimit të tij në Bashkimin Europian.”

Ndryshe nga marrëdhënjet, “miqësore” të Shqipërisë gjatë 50-viteve të kaluara me shtete të ndryshme komuniste, si ish-Jugosllavia, ish-Bashkimi Sovjetik dhe Kina komuniste, marrëdhënje këto që bazoheshin në ideologjinë komuniste dhe në kultin e personalitetit të udhëheqësve, siç ishte Tito, Stalini e Mao Tse Tungu — marrëdhënjet e Shteteve të Bashkuara me kombin shqiptar nuk kushtëzohen as nuk i kushtohen ndonjë politikani as ndonjë ideologjie as ndonjë partie politike, por konsiderohen si marrëdhënje popull me popull, pa marrë parasyshë se cili person ose cila parti udhëheqë qeverinë shqiptare, përderisa ata të kenë ardhur në pushtet me anë të votës së lirë. Ishte mungesa e votës së lirë, ose refuzimi nga regjimi komunist i Enver Hoxhës të lejonte mbajtjen e zgjedhjeve të lira më 1945 dhe si rrjedhim disa muaj më vonë, Uashingtoni mbylli misionin e tij diplomatik në Tiranë.

Pak më shumë se 22-vjetë më parë, Shqipëria më në fund iu përgjigj miqësisë së Shteteve të Bashkuara me miqësi, dhe me 15 Mars, 1991, përfaqsuesit diplomatikë të dy vendeve nëshkruan memorandumin për rivendosjen e marrëdhënjeve diplomatike midis dy shteteve. Ky ishte një fillim i ri për marrëdhënjet amerikano-shqiptare, por njëkohësisht hapi derën e pëpjekjeve që Shqipëria të integrohet në organizmat ndërkombëtare, përfshirë edhe antarësimin në NATO. Gjatë kësaj periudhe edhe Shqipëria është treguar e denjë e kësaj miqësie, si dhe një aleat i besueshëm i Shteteve të Bashkuara ndërkohë që ka përkrahur përpjekjet anti-terroriste të Shteteve të Bashkuara dhe ka dërguar qindra ushtarë si pjesë e forcës ndërkombëtare të udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara, në Afganistan dhe në Irak.

Duke folur për marrëdhënjet amerikano shqiptare, Fan Noli ka thënë se Shtetet e Bashkuara kishin në Abraham Linkolnin një president i cili nuk mund të toleronte një Amerikë gjysëm të lirë e gjysëm skllave. Amerika, ka thënë Noli, në figurën e Presidentit Uodrou Uilson kishte një president i cili nuk duronte një botë gjysëm të lirë dhe gjysëm në skllavëri. Një prioritet kryesor i politikës amerikane karshi Shqipërisë ka qenë dhe është procesi i integrimit të Shqipërisë në Europë, ashtuqë që Shqipëria të bëhej pjesë e botës së lirë. Administratat amerikane, qofshin ato të partisë republikane ose demokrate e kanë bërë vazhdimisht të qartë, se pa marrë parasyshë mosmarrveshjet ose keqkuptimet, nga koha në kohë midis dy vendeve,ato janë të një natyre midis miqësh dhe aleatësh. Dhe se politika e Uashingtonit, siç demonstrojnë edhe deklaratat e javës së kaluar të udhëheqsve më të lartë amerikanë drejtuar Shqipërisë me rastin e 101-vjetorit të pavarësisë së saj, mbetet një politikë e marrëdhënjeve të interesit të përbashkët dhe e angazhimit serioz e diplomacisë amerikane për një Shqipëri stabile dhe të begatë, në paqë me vetveten dhe me të tjerët. Njëkohësisht, diplomacia amerikane vazhdon të jetë një politikë që përkrahë aspiratat e kombit shqiptar për integrimin e tij në të gjitha organizatat euro-atlantike duke inkurajuar forcimin e rendit dhe zbatimin e ligjit, luftën kundër korrupcionit dhe zhvillimin e mundësive dhe të drejtave ekonomike për secilin qytetar shqiptar.

Megjithë përparimet e dukshme në marrëdhënjet midis Shqipërisë dhe Shteteve të Bashkuara, në këtë përvjetor të pavarësisë së shtetit shqiptar dhe pas 22 vjetësh të rivendosjes së lidhjeve diplomatike shqiptaro-amerikane, mbetet ende shumë për tu bërë në marrëdhënjet dypalëshe. Por duke gjykuar nga deklaratat e fundit të përfaqsuesve më të lartë të diplomacisë amerikane, madje edhe “prova” e armëve kimike siriane u tejkalua pa ndonjë dëm të madh, megjithëse kishte njerëz që pritshin që ky episod të shkaktonte probleme serioze në këto marrëdhënje shembullore midis dy kombeve tona. Përkundrazi, episodi i armëve kimike siriane dhe refuzimi i shkatërrimit të tyre në territorin shqiptar nuk shkaktoi asnjë dëm në marrëdhënjet e tanishme as në të ardhmen midis dy vendeve. Në mesazhin që Presidenti Obama i dërgoi Presidentit të Republikës së Shqipërisë, Z. Bujar Nishani, ai tha se, “Pres që në të ardhmen të vazhdojmë dhe të fuqizojmë marrëdhëniet tona dhe njëkohsisht ne zotohemi për mbështetjen tonë të plotë teksa vendi juaj përparon në rrugëtimin drejt integrimit të plotë në bashkësinë euroatlantike” dhe drejtë një të ardhëme më të mirë, më stabile dhe më të begatë për Shqipërinë dhe për Shqiptarët. Të pakën ky është angazhimi serioz dhe i palëkundshëm i udhëheqësve më të lartë të politikës dhe diplomacisë amerikane.

DITA E FALËNDERIMEVE NË AMERIKË DHE MIRËNJOHJA E NJË SHQIPTARO-AMERIKANI NDAJ KËTIJ VENDI

November 27, 2013 by dgreca

Nga Frank Shkreli/

Dita e Falenderimeve në Shtetet e Bashkuara të Amerikës festohet çdo vit, të Ënjtën e katërt të muajit Nëntor. Këjo festë e ka origjinën në vitin 1621 dhe simbolizon ardhjen e pelegrinëve të parë nga Europa në Masaçusets, me qëllim për të praktikuar fenë e tyre pa ndërhyrje nga askush. Pas një dimëri të fortë, gjatë të cilit thuhet se gjysma e tyre gjetën vdekjen nga dimëri i ftohtë dhe nga mungesa e ushqimeve, ata kërkuan ndihmën e indianëve vendas, të cilët i mësuan ata se si të mbjellnin dhe të grumbullonin të korrat. Një vit më vonë, pothuaj 400-vjetë më parë, kur ata korrën të lashtat e tyre të bollëkshme, pelegrinët vendosën të festojnë grumbullimin e të korrave duke falënderuar Perendinë për dhuratat. Këjo traditë ka vazhduar në Shtetet e Bashkuara me shekuj dhe tani, ajo që quhet Dita e Falënderimeve, gjatë së cilës amerikanët e herëshëm dhe të ardhur më vonë, festojnë jo vetëm mirëqenjen materiale dhe begatinë që ky vend mundëson për ata që punojnë rëndë, por për më tepër është këjo një ditë e cila simbolizon gjithashtu sakrificat e mëdha që pësuan pelegrinët si dhe përpjekjet e tyre, që me çdo kusht, të jetonin në liri.

Është bërë traditë që çdo vit, që në këtë ditë, presidenti i Shteteve të Bashkuara lëshon një deklaratë. Edhe sivjet, Presidenti i tanishëm, Barak Obama, tha në deklaratën e tij me këtë rast se, “Dita e Falenderimeve na jep rastin që të tregohemi mirënjohës për bekimet që kemi marrë si dhe për lirinë që gëzojmë”, duke shtuar se ”këjo traditë na kujton secilit prej nesh, pa marrë parasyshë prejardhjen tonë, fenë ose kush jemi, ose nga vimë — në thelb — ne jemi pikëspari dhe mbi të gjitha, Amerikanë.”

Edhe unë si njëri nga këta amerikanë i ardhur në Shtetet e Bashkuara të Amerikës në moshë të re, 43 vjetë më parë me frymëzimin e vetëm për të jetuar në liri dhe në dinjitet, si shumë shqiptaro-amerikanë dhe miliona të tjerë nga e mbarë bota, në këtë ditë të Falënderimeve, ofroj mirënjohjen këtij vendi dhe falënderimet e mia ndaj Perëndisë për strehimin dhe për lirinë që unë dhe secili prej nesh gëzojmë në këtë vend.

Ashtu si edhe pelegrinët e pare, pothuaj 400-vjetë më parë në Masaçustes, edhe unë me të arritur në Shtetet e Bashkuara para më shumë se katër dekadash dhe me shijimin e parë të jetuarit në liri, gjithmonë kam qenë dhe vazhdojë të jemë mirënjohës për ato që më ka ofruar ky vend, mbi të gjitha lirinë dhe trajtimin e barabartë para ligjit, si dhe mundësitë për të zhvilluar talentin, pa marrë parasyshë prejardhjen ose fenë. Jo se rrugët e këtij vendi janë të shtruara me flori, përkundrazi, kërkohet mund e djersë për të përparuar, por ajo që e dallon këtë vend, është fakti se mundësitë dhe liria janë të barabarta për të gjithë, pa marrë parasyshë se nga cili kënd i botës vjen. Me atë arritur në këtë vend më 1970, unë e ndjeja veten si pelegrinët e parë, i frymëzuar për të falenderuar Perendinë dhe për të festuar mundësitë që më dha ky vend, si shumë bashkatdhetarve tonë shqiptaro-amerikanë. Fatbardhësisht, si shënjë e pare e kësaj lirie, unë kisha mundësinë që këto ndjenja t’i shprehja me shkrim duke mbrojtur liritë dhe vlerat si dhe mundësitë që ofronte ky vend për imigrantët e ri, siç isha unë në atë kohë. Ndjenjat e mia të falenderimit dhe mirënjohjes ndaj këtij vendi janë njësoj sot si në fillim të viteve 1970-ave. Në një prej artikujve të parë modest që kisha shkruar për gazetën e kolegjit si student i viteve të para, në një kryeartikull në anglisht (bashkangjitë këtij shkrimi), se “unë erdha në këtë vend me qëllimin për të bërë një jetë më të mirë në botën e re, në një vend ku mbizotëron liria dhe e drejta e barabartë për të gjithë.” Vetëm më pak se tre vjet në këtë vend, kisha shkruar se “Unë nuk jam i zhgënjyer” me Amerikën, duke shtuar se, “nuk po nguli këmbë se ky vend është një shoqëri e përsosur, për arsyen se nuk besoj në një shoqëri të përsosur”, andaj edhe Amerika ka të meta. Ashtu si edhe pelegrinët e parë, në shkrimin e vitit 1973, për gazetën e kolegjit Lehman, isha shprehur se me ardhjen në Amerikë, “e ndjeja veten dhe kisha besimin e patundur se në këtë botë të re, bekimet e lirisë do të viheshin në pah, do të konkretizoheshin dhe do të provoheshin. Me të zbritur në këtë kontinent, zemëra ime u mbush me ndjenja pavarësie personale….”

Megjithëse kur i kisha shkruar këto rreshta isha në një moshë tepër të re, e vërteta është se edhe sot pas 43 vitesh në këtë vend, ndjenjat e mia të mirënjohjes dhe të falenderimit për lirinë që gëzojmë dhe për mundësitë që Amerika më ka dhënë mua dhe familjes time — nuk kanë ndryshuar aspak. Në të vërtetë do e shkruaja edhe sot të njëjtin artikull, ndoshta vetëm me ndonjë ndryshim të vogël drejtëshkrimor, aty këtu, duke përfunduar tani – në Ditën e Falendërimeve 2013 — si dhe atëherë se, “Jam krenar dhe e ndjejë veten të privilegjuar që jetoj në këtë vend. Sa fat dhe kënaqësi është që të jetosh në liri”. Për këtë falënderoj, mbi të gjitha, Perëndinë.

29 Vjet me pare- GËZUAR 28 NËNTORIN – DITËN E FLAMURIT, DITËN E PAVARËSISË SË SHQIPËRISË

November 26, 2013 by dgreca

Nga Frank Shkreli*/

*(Shënim: Shkrimi i mëposhtëm*, megjithëse i shkruar pothuaj 30-vjetë më parë, dhe i transmetuar nga autori në Zërin e Amerikës më 28 Nëntor 1984 — ashtu siç ishte traditë për çdo 28 Nëntor -duket gjithnjë aktual, pasi vet festa e 28 Nëntorit është gjithmonë aktuale dhe e përhershme dhe çuditërisht pasqyron edhe festimet e komunitetit shqiptaro-amerikan të festës kombëtare të Shqipëtarëve — si atëherë edhe sot — ndonëse sot në përmasa shumë më të mëdha pasi vet komuniteti shqiptaro-amerikan ka ardhur e zgjëruar shumë në këto dy tre dekadat e fundit).

“Në këtë ditë të shënuar për kombin shqiptar, edhe shqiptarët e komuniteteve të ndryshme të Shteteve të Bashkuara, megjithëse kanë kaluar dekada të tëra ç’prej shpërnguljes së tyre nga Atdheu, si edhe ata që kanë ardhur kohët e fundit në Amerikë, kujtojnë me mall, veçanërisht në këtë ditë, Atdheun, Shqipërinë, trimëritë e heronjve kombëtarë, fuqinë, guximin dhe ndjenjat për Mëmdheun.

Siç vërtetojnë edhe këngët e vjetëra të Arbëreshve, që në kohët më të lashta, Shqipëria formonte një terësi në mendje dhe në zemër dhe nuk ndahej në fise, siç e paraqitnin armiqtë e saj. Këto ndjenja janë edhe më të thella në radhët e shqiptarëve të Amerikës me rastin e festës së 28 Nëntorit, ditës së Pavarësisë së Shqipërisë.

Megjithëse larg, ata janë afër Atdheut, afër flamurit të Arbërit. Në Amerikën e Uashingtonit, të Xhefersonit dhe të Linkolnit, djepit të demokracisë dhe të drejtave të njeriut, shqiptarët anë e mbanë Shteteve të Bashkuara kujtojnë këtë ditë kaq të rëndësishme për ta, këtë ditë të shënuar të kombit shqiptar, i cili për shekuj me radhë jetoi me armë në dorë dhe me dorë në armë, vetëm e vetëm për të qenë zot në truallin e vet. Si për shqiptarët kudo, ashtu edhe për shqiptarët e Amerikës, 28 Nëntori ndezë një flakë dashurie, ngjallë shpresën dhe në jehonën e kësaj dite, secili prej tyre shpalosë kujtimet dhe sakrificat e luftëtarve shqiptarë dhe njëkohësisht të gjithë e ndjejnë veten se bejnë pjesë në një sofër të përbashkët kombëtare.

Në mbledhje e në konferenca politike dhe shoqërore, dhe në shërbimet fetare që mbahen sot në qendrat myslimane, ortodokse dhe katolike të komunitetit shqiptaro-amerikan, kujtohet Gjergj Kastrioti në Lezhë, Abdyl Frashëri në Prizren, bashkë me zbritjen në Vlorë të Ismail Qemalit, Luigj Gurakuqit, Pandeli Cales, Isa Boletinit e të tjerëve. Në veshët e tyre, jehon sot kushtrimi i Bajram Currit, i Ded Gjon Lulit, i Mihal Gramenos dhe i Çerçiz Topullit.

Në radhët e shqiptarëve të Amerikës, përveçse zgjon ndër ta dashurinë për Atdheun, 28 Nëntori i sjellë atyre në mend edhe përpjekjet e e një ish-presdenti të vendit të tyre të adaptuar, dmth, orvatjet e Uodrou Uilsonit, i cili kishte në zemër fatin dhe interesin e kombeve të vegjël, në një kohë kur ato ishin pjesë e planeve përçarse të fuqive të mëdha të asaj kohe. Interesimi dhe përkrahja e presidentit amerikan Uilson për pavarësinë e Shqipërisë, është venë në dukje shpeshëherë. Dua të përmend vetëm përvojën e një shqiptaro-amerikani të dalluar, dmth. Të peshkop Fan Nolit, i cili, sipas shkrimeve dhe kujtimeve të tija, ka patur rastin të takohej personalisht me ish-presidentin amerikan, Uilson.

Noli ka thënë se gjatë takimit që ka patur me Uilsonin, ai i bëri atij thirrje që të shpëtonte racën heroike shqiptare. Gjithnjë sipas Fan Nolit, Uilsoni iu përgjigj atij duke thënë tekstualisht kështu: “Një zë do të kemë në Konferencën e Paqës dhe atë zë do t’a përdor për të mirën e Shqipërisë.”

Pas veprimtarive të ndryshme të ditës, komunitete të mëdha të shqiptarëve në Amerikë, si për shëmbull në Nju Jork, në Detroit, në Boston, në Çikago, në Filadelfia, në Uestër, në Los Angjeles, në San Francisco dhe në qytete të tjera anë e mbanë Amerikës, shtrohen darkë dhe në përgjithësi është një natë gazmore me këngë e valle deri në orët e para të mengjesit. Është gjithashtu edhe një rast që shqiptarët anë e mbanë Amerikës të takohen e të shmallen me njëri tjetrin duke uruar ditën e 28 Nëntorit.

Me këtë rast, seksioni i gjuhës shqipe i Zërit të Amerikës u uron dëgjuesve të tij, si mbrenda ashtu edhe jashtë Shqipërisë, për shumë vjetë e gëzuar Ditën e Flamurit, Ditën e Pavarësisë së Shqipërisë.”

*Transmetuar nga VOA, 28 Nëntor, 1984

50-VJETORI I VRASJES SË PRESIDENTIT XHON F. KENEDI

November 20, 2013 by dgreca

Nga Frank Shkreli/

50-vjetë më parë, më 22 Nëntor,1963 presidenti amerikan Xhon F. Kenedi u vra në Dallas të shtetit Teksas. Ishte ditë e Premte, ora 12:30 pas dreke kur pëlumbat qëlluan në qafë presidentin e ri amerikan Xhon Kenedi. Kombi amerikan po shënon 50-vjetorin e vrasjes së tij me evenimente dhe shërbime të ndryshme anë e mbanë vendit. Televizonet kanë parlajmëruar programe të posaçme dokumentarë, ndërsa media në përgjithësi është plotë e përplotë me shkrime e komente mbi jetën dhe veprimtarinë e tij në kujtim të vdekjes së tij tragjike. Presidenti i Shteteve të Bashkuara Barak Obama bëri sot nderimet e tija duke vendosur një kurorë me lule tek varri i Presidentit Xhon Kenedi së bashku me ish-presidentin Bill Klinton në varrezat kombëtare në Uashington. Pak më heret, Presidenti Obama, duke hapur një koncert në këtë përvjetor, foli për “Jetën e pambaruar” të Presidentit Kenedi dhe shtoi se fjalët e tija me rastin e inaugurimit president, përfshirë thirrjen e tij drejtuar amerikanëve për t’i shërbyer atdheut, “na frymëzon dhe na ndriçon gjithnjë në udhën tonë.”

Xhon Kenedi qe zgjedhur president në një periudhë, plotë turbullira të mbrendshme dhe të jashtëme, të historisë së Shteteve të Bashkuara. Në politikën e jashtëme ai përballua me luftën e ftohët që po bëhej gjithnjë e më e ashpër midis vendeve demokratike perëndnimore dhe komunizmit ndërkombëtar. Mbrenda vendit, tensionet raciale kishin përfshirë shumë qytete dhe shtete anë e mbanë Amerikës, ku një numër gjithnjë më i madh zezakësh kërkonin, me anë të protestave, trajtim të barbartë me të bardhët.

Në këtë atmosferë pasigurie ndërkombëtare dhe tensionesh të mbrendshme, që karakterizonte Amerikën dhe botën në fillim të 1960-ave, Presidenti më i ri i Amerikës për nga mosha dhe i pari president katolik i këtij vendi me një shumicë protestane, ringjalli një frymë idealizmi dhe aktivizmi e angazhimi për bashkombasit e tij duke i frymëzuar ata që t’i shërbejnë, jo vetëm kombit të vet, por edhe botës. Thirrja e tij me rastin e inaugurimit si president i 35-të I Shteteve të Bashkuara, në Janar të vitit 1961, ”Mos pyet se çka mund të bëjë vendi ytë për ty, por pyet veten se çfarë mund të bëjshë ti për vendin tëndë”, janë fjalë që kanë marrë tanimë përmasa biblike, dhe jo vetëm në Amerikë. Në atë fjalim, që konsiderohet një ndër 3 ose 4 fjalimet më të rëndësishme të inaugurimit, presidenti i ri Amerikës Xhon Kenedi angazhohet për një politikë të jashtëme në mbështetje të lirisë dhe demokracisë anë e mbanë botës. Në fjalimin drejtuar vendit dhe botës, ai theksoi rëndësinë që ai i jepte “mbrojtjes së lirisë kudo dhe në momentin kur asaj i kanoset rreziku më i madh.” Me atë rast, ai njëkohësisht u kërkoi vendeve të botës që së bashku të luftojnë ato që ai i quajti, “armiqët e përbashkët të njerëzimit: tiraninë, varfërinë, sëmundjet dhe luftën”, i vetdijshëm se këto ishin objektiva, që sipas tij, nuk mund të realizoheshin mbrenda një kohe të shkurtër, dhe “as në mandatin e administratës së tij dhe ndofta as në jetën e këtij planeti, por të pakën le të fillojmë”, tha ai. Gjithnjë, duke iu drejtuar amerikanëve dhe popujve të botës, Presidenti i ri, Xhon Kenedi, tha se, qofshi ju qytetarë të Amerikës apo qytetarë të botës, ”Kërkoni prej nesh të njëjtat standarde të larta angazhimi dhe sakrificash, që ne kërkojmë prej jush.” Politika e jashtëme e administratës së Xhon Kenediut ç’prej fillimit u karakterizua nga ballafaqimet me Bashkimin Sovjetik në fushën ndërkombëtare. Si një paralajmërim mbi faktin se në cilën anë të luftës së ftohtë do të ishte Amerika, dhe si një angazhim i Shteteve të Bashkuara për të mbështetur vendet që dëshirojnë liri e pavarësi, ai qe shprehur se “ne i përkrahim ato sepse edhe ne kemi themeluar një komb të ri lindur nga revolta kundër kolonializmit.”

Kriza e raketave sovjetike në Kubë e pat sjellur botën në prak të luftës bërthamore, por më në fund arsyeja fitoi mbi arrogancën dhe si rrjedhim, Presidenti Kenedi fitoi kredibilitet dhe njëkohësisht edhe imazhi amerikan u përmirësua në botë. Historianët thonë se Xhon Kenedi mësoi shumë mbi luftën dhe paqën gjatë krizës së raketave në Kubë. Këjo vihet re edhe në njërin prej fjalimeve më me rëndësi të tij si president, fjalimi që ai mbajti në Universitetin Amerikan në Uashington, ku ai tha se dëshironte të fliste për paqën në botë, duke thënë se, “në një periudhë kur helmet vdekjeprurëse nga një shkëmbim bërthamor do të përhapeshin anë e mbanë botës nga era, toka dhe farërat dhe të afektonin gjenerata të tëra… unë dua të flasë për paqën së një qëllim i nevojshëm dhe racional i njerzëve të arsyeshëm”. Ai shtoi se “paqa në botë, si dhe paqa në një komunitet, nuk nevojitë që çdo njëri të dojë të afërmin e vet, por vetëm nevojitë që ata të jetojnë së bashku duke toleruar njëri tjetrin.” Probleme tona, shtoi ai “janë krijuar nga njerëzit dhe si të tilla mund të zgjidhen nga vetë njerëzit.”

Në fillim të luftës së ftohët kur komunizmi kishte robëruar Europën, Presidenti Kenedi me 26 Qershor, 1963, si udhëheqës i botës së lirë, shkoi në Berlinin Përendimor për të mbështetur Gjermaninë nga kërcënimet komuniste dhe nga agresioni sovjetik në lindje. Ai u prit nga më shumë se një milion banorë të Berlinit dhe gjatë fjalimit anti-komunist të rastit, që tani njihet si fjalimi, i titulluar “Edhe unë jam berlinas”, ai kritikoi ndërtimin e Murit të Berlinit nga komunistët sovjetikë, duke e karakterizuar atë mur si asgjë tjetër veçse një shembull të dështimit të sistemit komunist. “Liria”, tha ai me atë rast në Berlin, “ka shumë probleme dhe demokracia nuk është një sistem i përfeksionuar. Por ne nuk detyrohemi të ndërtojmë një mur si ky për të mbajtur popullin tonë të rrethuar ose për të ndaluar njerëzit tonë të largohen nga vendi ynë nëqoftse dëshirojnë një gjë të tillë.” Me fjalimin e tij në Berlin, presidenti Kenedi vuri në dukje për të gjithë botën absuditetin e Murit të Berlinit dhe njëherazi theksoi shpresën se ai mur eventualisht do të zhdukej dhe se Europa nuk do të qëndronte e ndarë për gjithëmonë.

Arritjet e Presidentit Xhon Kenedi në politikën e mbrendshme dhe në arenën ndërkombëtare, duke marrë parasyshë mandatin e shkurtër të administratës së tij, janë të shumëta, por krijimi i Korpusit të Paqës dhe angazhimi i tij ndaj programit të hapësirës së lartë Apollo, për të dërguar njeriun në Hënë, mbeten si kryesore ndër trashëgimitë e përjetësuara të tij. Në fillim të administratës së tij, ai i kërkoi Kongresit miratimin për themelimin e Korpusit të Paqës, që sot njihet si një program i cili rekruton amerikanë të profesioneve të ndryshme që dërgohen për të ndidhmuar vendet në zhvillim e sipër në fusha të ndryshme, përfshirë bujqësinë, arsimin, përkujdesjen shëndetsore, ndërtimtarinë e të tjera. Mbi 250.000 amerikanë, anëtarë të Korpusit të paqës kanë shërbyer dhe shërbejnë në rreth 140 vende anë e mbanë botës.

Një ndër aktet e para të presidentit Xhon Kenedi ishte angazhimi i tij largpamës dhe i vendosur për të dërguar një amerikan në Hënë, fundin e dekadës së 1960-ave. Ai i tha Kongresit se ky program do të jetë shumë i rendësishëm për njerëzimin dhe për eksplorimin afatgjatë të hapësirës, duke shtuar se “Ne kemi vendosur për të shkuar në Hënë mbrenda kësaj dekade dhe për të ndërmarrë shumë gjëra të tjera, jo sepse ato janë të lehta, por përkundrazi, për arsye se ato janë ndërmarrje të vështira. Sepse një ndërmarrje e tillë do të shërbejë si një qëllim për të organizuar dhe për të venë në dukje energjitë dhe aftësitë tona më të mira. E kemi ndërmarrë këtë sfidë pasi jemi të gatëshëm të përballemi me të, një sfidë të cilën e pranojmë dhe të cilën do e fitojmë.”

Ëndërra e Presidientit Kenedi u realizua ashtu si parashikonte ai. Brenda një dekade, Shtetet e Bashkuara, pothuaj gjashtë vjetë pas vrasjes së presidentit Kenedi dërguan me sukses në Henë anijën Apollo11 me astronautë dhe i këthyen ata në tokë shëndosh e mirë.

Fjalimet e presidentit Xhon Kenedi konsiderohen si ikonike, ndër më të mirat ndër fjalimet më të dalluara të udhëheqësve të të gjitha kohërve të këtij vendi, ndërkohë që amerikanët edhe sot e kësaj dite e konsiderojnë presidentin Xhon Kenedi si njërin prej presidentëve më të admiruar të këtij vendi, duke e krahasuar atë me Xhorxh Uashingtonin, Abraham Linkolnin dhe Franklin Ruzveltin.

Vrasja e Presidentit Kenedi më 22 Nëntor, 1963 në qytetin Dallas të shtetit Teksas 50-vjetë më parë, fiku realizimin e një ëndërre, shënoi mbarimin parakohëshëm të jetës së një princi të politikës amerikane dhe njëherazi edhe përfundimin e përgjakshëm të mandatit të tij plot premtime për Amerikën dhe botën, si president i Shteteve të Bashkuara. Por trashëgimia dhe idealizmi me të cilin ai qeverisi dhe frymëzoi miliona amerikanë dhe popuj anë e mbanë botës, nuk ka vdekur me të. Siç ka thënë edhe ish-presidenti Ronald Reagan duke folur për presidentin Kenedi, se historia ka “Shumë burra të mëdhënj, por shumë pak prej tyre magjepsin imagjinatën dhe frymën e kohës. Ata që bëjnë një gjë të tillë, nuk harrohen kurrë.” I tillë,tha ai, ishte edhe Xhon Kenedi.