Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

RIKTHIMI I FRAKSIONEVE ”XHEPI” & “QORRI”

by

Në vend të një eseje/
 
Nga Gëzim Llojdia/
 
1.Letra e shfaqur në mediumet e sotme shqiptare ,ka shumë ngjasim me ngjarjet e vitit 1943 .Ai me syze është i kuptueshëm që është :Qorri”,pra njeriu i regjistrimit të videove .“Qorri” funksionar i rëndësishëm. Ka një inat të vjetër me ish-kryetarin e partisë. Jam gati të tregojë videot, thotë fraksionisti Qorri. Ai tjetri me syze dielli. Sigurisht është :”Xhepi”.Xhepin e bënë hasha nga partia. Shënojë këto pika nga ditari i kësaj lufte  te heshtur, por të mara nga rendi i ditës.
a-Enveri nuk është më. As mbledhja nuk u bë te shtëpia me qerpiç,( herë u ndreq e herë u prish).As shtëpia nuk është më. Përpara se të shuhej,për të shkuar në harresën e madhe ,kishte  qëndruar,sipas fatit në majë të hierarkisë së ndërtesave shqiptare partiake. Rrugicat  e ngushta nuk janë  më ato të vjetra.
b-Thonë se Xhepi i  kësaj radhe nuk është jugor,dhe as Qorri nga veriu . Në një mënyrë ose tjetër,fraksionistët mund të vlerësohen për aftësitë e tyre ,sikurse edhe jeta e tyre. Historia fraksionistëve të sotëm a ngjason me atë të djeshmen?Besoj se jo, por dicka të përafërte ka .Fraksioni Xhepi dhe Qorri, c’gënjeshtër  e madhe sot. Me kë je me Xhepin e Qorrin apo me Tarasin?Unë vëlla s’jam nga kjo lagje.
2.Ngjarjet nuk përsëriten. Pothuajse kurrë nuk do të shkonte mendja se gjërat ndodhin,pas një copë kohe, tepër të gjatë. E kuptueshme :ngjarjet përsëriten në vendin e shqiponjave. Por lamtumira e një fraksioni,që  ngjau rreth’ 80 vite më parë ishte si  shpirti,që këputej nën dihatje të një nate të trazuar.I kishim harruar fraksionistët sëbashku me atmosferën e tyre dhe  të luftës.  Duke vazhduar kjo komentohej se kjo pakicë njerëzore nuk e ndërtonte dot raportin e të jetuarit,përveçse në tokë,por çfarë ishte për ata kjo e fundit,shqiptohet:shporruni Vendbanimi i atyre ku dërgoheshin si vdekatarë të zakonshëm. Por  dekret-bërësit e këqij  nuk e kuptuan se kjo ishte shuarje e shërbimeve partiake ,por  edhe një ndërprerje e përhershme e jetës,dhuratë nga Zoti. Gjitha jeta e si një dritare ku do te ndiqte lëvizjen yjore, gremisjen e tyre
3.
-Vëlla i dashur .Mos keni parë gjë Dushan Mugoshën andej nga Vlora ?Nga ditari mi kohëve të shkruara. Arkivi personal.
Shok i dashur Dushan Mugosha.Tash jam ma i forte atë ditë që u ndamë,por malli është kurdoherë i madh. Aliu qenkësh më i fortë nga ne sido që sigurisht e marr me mend ay e dinte se sa preku ndamja.Jo ne por të gjithë ishin prekur.Dr Nushani zuri te qajë duke thënë kujtojë poshtërësit që ka thënë armiku për Dushanë e Alinë,për këto dy shokë që të mirë,të vendosur,që kanë lënën familjet vendin e tyre, dhe erdhën te na ndihmojnë,te luftojnë tok me ne..Por te flasim për punë pak. Këtu kanë ardhur gati të gjithë Tuku,Besniku,Hulo,Daliju,Beqir Balluku,NexhipiPllumbi etj Naku me Shulen s’kanë ardhë edhe. Me ta kemi fillue me ba konferenca. Filloj Tuku me Besnikun disa konferenca publike për mbi aksionet e Brigadës,qëndrimin e partizanëve etj.Do të fillojmë dhe një kurs të vogël në biçim konferencash me këto tema:Lufta imperialiste e para dhe de dyta-luftë-e drejtë dhe pa drejtë. Partija në ushtri. Organizmi i pushtetit. Lufta nac.clirimtare
Tuku nuk është  shumë i kënaqur me Mehmetin.(Mos e merr se të shkruaj postafat këtë gjë dhe me tendencë).Por Tuku referon dhe thotë se që kur ka ikur Salo,Mehmeti nuk çmon njerëzit,përpara mbledhjes së brigadës ka nënvlerësuar aksionin kundër Haki Blloshmit dhe atë të Porgradecit.Urdhëra të çuditshëm dhe jo shoqëror i ka dhënë Tuku e mjaftë të tjerë.Të gjitha këto mos ki frikë se do të shohin me gjakftohtësi,pa paragjykim dhe do të veprojmë ashtu si vendosëm. Zgjedhjet për kongres po bëhen me sukses në zonat  elira ,por kemi frikë se do na vijnë shumë pak nga zonat e okupuara. Do të lajmërojmë për zhvillimin e gjërave .Vetëm na shkruaj dhe ti kurdo herë. Të përqafojë me shumë mall Taras
Pjesa tjetër:
:”I dashur shok Dushan,muarëm vesh nga shoku Taras se së shpejti do të largoheni për në terrene të largëta,prej nga do të jetë i pamundur takimi. Ky lajm qe befasi e hidhët për ne,siç mund të jetë për gjithë shokët që të njohin së afërti. Me një herë kur muarëm lajmin,na doli përpara syve Sala:mësuesi ynë.Ndenjëm disa minuta duke kujtuar përpjekjet e sakrificat e tua për Partinë tonë(ato që dimë ne)sigurisht që është nevoja e Partisë sonë Internacionale që të detyron të largohesh nga ne,në këtë fazë madhështore të lëvizjes sonë e të mos mundësh të shohësh së afërmi,me sytë e tu,frytet  e punës sate në një volum më të gjerë se deri tash.Kemi kaluar bashkë kaq kohë,kemi qarë hallet tona komuniste,kemi punuar bashkë,na ke udhëzuar,na ke korrigjuar,na ke mësuar.Pengesa të mëdha kemi kaluar,kemi luftuar armikun bashkë kaq kohë,jashtë brigadës  dhe brenda në brigadë.Ditë kritike kanë qenë ato që kemi kaluar bashkë(Mehmeti) në Vlorë e Mallakastër,ditë kur fraksioni  tradhtar i Xhepit na pat minuar organizatën dhe na e pat katandisur për ditë të hallit,e nuk mund të harrohet kurrë.Jeta jonë në brigadë e cila më ndihmën tënde serioze dhe me drejtimin e Partisë sonë e me sakrificat e partizaneve është bërë tmerr i reaksionit nuk mund të harrohet.Për më tepër puna konkretet që ti ke bërë për partinë tonë në përgjithësi është e paharrueshme,për ne,si për gjithë komunistat shqiptarë,sharrohen kurrë sakrificat personale që ti ke bërë për partinë tonë,duke mos lënën mal,fushë e lum pa kapërcyer duke vënë në në jetën kaq herë në rrezikNuk kishim parti,por ishim komunistë bashibozukë ishim një turli me zarzavate të hidhura e me udhëzimet e Miladinit dhe të tuat me ndihmat tuaja,mundëm të seleksionohemi,të formojnë partinë tonë Komuniste,ta forcojmë. Na dhatë dorën na mësuat,na ngritët si foshnja nënën e na bëtë të jemi në gjnedje te ecim me këmbët tona.me një Komitete Qendror tonin,me një organizatë tonën me një vijë tonën,të njohur e të aprovuar ngas Internacionalja komuniste.Dhe kemi besim të plotë si neve komunistët ashtu dhe populli mbarë se Partia jonë Komuniste është në gjendje që të drejtojë popullin drejt objektivit final….
……….22/IV/44 Fiqeret Snaxhaktari Mehmet Shehu
Rrahman Perllaku: Gjeneral Lejtnant , Nderi i Kombit,marrë nga shtypi I ditës.
Nuk më kujtohet data por në të njëjtën ditë dhe në kohë të ndryshme më vinin dy njoftime. I pari më vinte nga Liri Gega anëtare e deleguar e KQ të Partisë, dhe tjetri një Hysni Kapo sekretar i Komitetit të Partisë për Qarkun e Vlorës. Njoftimin e dytë ma solli Veiz Pipa dhe në të shkruhej: “Atletit (pseudonimi i Mihal Priftit) e Kralit (pseudonimi im). Vjen aty Byjku (pseudonimi i Veiz Pipës) që ishtë i porositur nga ne t’ju njoftojë për një problem tepër të rëndësishëm. Dëgjojeni më vëmendje dhe zbatojini porositë që iu kemi dhënë, pasi këto janë porosi të KQ të PKSH. Çdo vonesë ose mosveprim iu ngarkon me përgjegjësi të rëndë”. Poshtë kishin vënë firmat Muzhiku e Besniku. Porositë nuk i kishin shkruar në letër se mos i ndodhte gjë Veizit gjatë rrugës dhe letra binte në dorë të fraksionistëve.
Si e kujtoni ngjarjen e prillit 1943 kur dolën në skenë “Fraksionistët”?
Në fund të prillit na plasi ngjarja që mori emrin “Fraksioni i Xhepit”,e cila na gjeti të papërgatitur. Pjesa më e madhe e anëtarëve të partisë, sidomos ata të grupeve edukative e guerile nuk i njihnin dhe nuk dinin se çfarë ishin grupet komuniste, e aq më pak të dinin se cilat ishin pikëpamjet e veprimtaria e tyre, pas krijimit të partisë.Unë vet vija në lëvizje si antifashist, më vonë u bëra komunist. Kështu ndodhi edhe me shumë shokë të tjerë të mitë dhe të pakët, ishin ata që kishin ardhur nga grupet, pra ata njihnin aktivitetin e grupit të tyre. Në organizatat e partisë përciptazi ishte folur për grupet. Dihej që Partia Komuniste u krijua nga tri grupe komuniste dhe se grupi që kishte pasur pikëpamje më të drejta ishte ai i Korçës, por se ç’aktivitiet kishte grupi i të rinjve pas krijimit të partisë nuk dihej. Aq më pak dinin pjesëtarët e grupeve edukative e guerilasit. Duhet shtuar se konspiracioni në parti e pengonte diskutimin e problemeve organizative jashtë organizatës së partisë, pra që mund të mësoje nga shokët që dinin gjë rreth tyre. Unë isha anëtar i Komitetit të Partisë dhe nuk dija se çfarë ishte thënë e ç’masa ishin marrë për Anastas Lulën dhe Xhepin (Sadik Premten) e shokëve të tyre në aktivin e konsultën e partisë. Në këtë gjendje ishim kur plasi fraksioni. 
A u njoftuat nga lart për të quajturin “Fraksion i Xhepit”?
 Nuk më kujtohet data por në të njëjtën ditë dhe në kohë të ndryshme më vinin dy njoftime. I pari më vinte nga Liri Gega anëtare e deleguar e KQ të Partisë, dhe tjetri një Hysni Kapo sekretar i Komitetit të Partisë për Qarkun e Vlorës. Njoftimin e dytë ma solli Veiz Pipa dhe në të shkruhej: “Atletit (pseudonimi i Mihal Priftit) e Kralit (pseudonimi im). Vjen aty Byjku (pseudonimi i Veiz Pipës) që ishtë i porositur nga ne t’ju njoftojë për një problem tepër të rëndësishëm. Dëgjojeni më vëmendje dhe zbatojini porositë që iu kemi dhënë, pasi këto janë porosi të KQ të PKSH. Çdo vonesë ose mosveprim iu ngarkon me përgjegjësi të rëndë”. Poshtë kishin vënë firmat Muzhiku e Besniku. Porositë nuk i kishin shkruar në letër se mos i ndodhte gjë Veizit gjatë rrugës dhe letra binte në dorë të fraksionistëve.
Mihalin nuk mundëm ta gjenim, ndaj dhe porositë i mora unë. Dolëm nga lokali, që të ishim vetëm për vetëm me Veizin, dhe nëpërmjet një rrugice dolëm në qafën e Topit. Aty Veizi më foli me hollësi për “fraksionin”, se kush ishte përfshirë në të dhe qëllimet që kishin fraksionistët. M’u përgjigj për të gjitha pyetjet që i bëra. 
A e njihnit Sadik Premten?
 Unë “Xhepin” nuk e njihja, por njihja dhe i doja si shpirtin Pal Tërrovën, Vehbi Hoxhën, Neki Ymerin e të tjerë. Dilemë shumë e madhe ishte. Nuk dija se nga t’ia mbaja. Megjithatë disiplina e partisë ishte ligj, kështu qemë edukuar dhe për më tepër kur porositë vinin nga Komiteti Qendror i PKSH.
Përcolla Veizin dhe u ktheva në lokal. Selimi më dha një letër, të cilën më tha se e kisha nga Pali (Tërrova) dhe se shoku që e kishte sjellë i kishte thënë që letra kishte karakter urgjent. M’u prenë krahët, aq sa nuk po e hapja dot letrën. Selimi sapo më pa më pyeti nëse ndihesha mirë. Hapa veças letrën e Palit dhe lexova të thoshte se duhet të shkoja urgjentisht në Tragjas se kishte një punë serioze e shumë ugjente, që donte ta bisedonim bashkë. Në fund të letrës ishte shënimi që thoshte se po të mos e gjeja atë, mund të bisedoja me Zeqon (Vehbi Hoxhën) dhe se më priste sa më parë atje. Mbylla letrën dhe m’u mbushën sytë me lot. Dola nga dyqani se doja të takoja patjetër Mihalin. Nisa të mendoja se nga këtej e tutje siç dukej, Palin nuk do ta takoja më për mirë. Më vonë Mihalin e gjeta me Mitin, duke përgatitur një thirrje për anëtarët e grupeve edukative të rinisë dhe për guerilasit. Kjo thirrje bëhej për të dalë partizanë. Po krijoheshin formacione të reja të luftës dhe kërkoheshin djem dhe vajza nga qyteti, pasi ishin më të shkolluar dhe më të përgatitur në format e edukimit. Do të dërgoheshin edhe komunistë në këto formacione që po krijoheshin, pasi duheshin kuadro. U them të dyve se duhet ta lënë thirrjen, pasi na kishim dalë telashe të tjera. I vura në dijeni për porositë e Komiteti Qarkor që kisha marrë nëpërmjet Veizit. Edhe ata mbetën të habitur se nuk e prisnin atë që iu thashë. Vendosëm që të mblidhnin njëherë Komitetin e Partisë së qytetit, pasi edhe porosia ishte që të mbanim organizatat e partisë të paprekura nga “fraksioni”. Çdo fraksionist që vinte në qytet për të bërë njerëz për vete të paralajmërohej që të largohej menjëherë nga qyteti, përndryshe duhet të merrnim masa shumë ekstreme. Duhet të lajmëronim komunistët, të rinjtë e guerilët të ishin vigjilentë e të na informonin për çdo gjë. 
Çfarë ndodhi me fraksionistët më pas? 
Kur u ktheva në lokal gjeta aty Koço Kllapin, që ishte përgjegjës i një njësiti dhe më tha se edhe atë e kishte thirrur Pali, se e kishte shok. Kur vinte Pali në Vlorë, Koçon i jepja ta shoqëronte. E pashë shumë të shqetësuar dhe e pyeta se ç’kishte. Ai m´u përgjigj duke më thënë se kishte qenë në Tragjas. Ai ishte takuar me Palin dhe ky i fundit e kishte pyetur se përse nuk kisha shkuar unë atje, kur më kishte njoftuar. Më pas ai vazhdoi: “Nuk e di ti Rrahman se ç’po ndodh në parti. Palin e kishin arrestuar në Tragjas, por kishte ndërhyrë populli i asaj zone dhe të detyruar e kishin lënë të lirë. Ka tradhëti në parti. Komiteti Qarkor i Partisë është një klikë. Pali qante për rrezikun që i kanosej partisë dhe luftës”. Pasi e dëgjova i thashë se Pali dhe shokët e tij nuk ishin në rregull. Se ata po përgatisnin fraksion në radhët e partisë. I thashë se kisha marrë edhe porositë e KQ të PKSH që m´i dërgonte Hysniu dhe Liria, ku dënohej veprimtaria e Xhepit dhe e grupit që është bashkuar me ta, ku bëjnë pjesë Pali, Vehbiu e të tjerë. E porosita ta mbyllte gojën dhe të mosbisedonte me askënd se do të përgjigjej me kokë,por ai m’u përgjigj me të njëjtën gjuhë në mbrojtje të Palit e shokëve të tij. Madje u ngrit e iku pa më dhënë as dorën. Pa bërë as 200 metra u arrestojnë dhe në burg ai u sqarua sipas porosive të partisë.
Të nesërmen bëmë mbledhjen e Komitetit të Partisë dhe pas saj menjëherë u shpërndamë nëpër organizata dhe i vumë në dijeni për gjendjen e detyrat që duhet të zbatonin. I porositëm që këto gjëra t’u bëheshin të qarta edhe grupeve edukative, grupeve guerile e organizatave të rinisë. Me masat që morëm, fraksioni nuk mund të depërtonte në organizatat e partisë së qytetit. E them këtë se nuk patëm problem me asnjë komunist. A nuk u munduan “fraksionistët” të të kthenin në anën e tyre?
 Të jem i sinqertë që më pas mora një letër nga Neki Ymeri, që kishte qenë komadant i Çetës Plakë, ku më thoshte se donte të më takonte, por unë nuk i ktheva përgjigje.
Një herë kishte ardhur në qytet Haki Xhelo, më çoi fjalë të takoheshim në shtëpinë e Nënokes dhe shkova e takova. Sapo ai nisi të më flasë kështu e ashtu, i thashë se ishim shokë por në të tilla çështje ndaheshim. Po ashtu i tregova se kisha urdhër të prerë se kushdo nga “fraksionistët” që vjen në qytet me një mision të tillë, t’i ndalohej rreptësishtë kontakti me njerëzit e partisë dhe të mos lejohej që të qëndrojë në qytet. Prandaj i thashë të dilte që atë kohë nga qyteti, dhe se po të donte i jepja edhe ndonjë shok që ta shoqëronte, por se po të merrja vesh se takohej me njeri, isha i detyruar të merrja masa. E këshillova si shok që të hiqte dorë nga rruga që kishte nisur. Për ç’ka më tha në lidhje me fraksionin, nuk isha dakord dhe se ishim shokë dhe ishte mirë të ndaheshim po si shokë. Hakiu u largua nga qyteti, por siç dihet më vonë ai u pushkatua nga Brigada e Parë Sulmuese. E të jem i siqertë, ky qe rezultat i qëndrimit ekstremist që na udhëhiqte ne në Vlorë dhe që shkoi më vonë në krime, deri në vrasjen e shokëve pas shpine, siç ishte vrasja e Mynyr Xhindit, ish-anëtar i Komitetit të Partisë për Vlorën që në krijimin e tij. U vranë Xhemil Çakërri e Hydai Mëhilli (Dysheku) dhe versioni i dhënë për vdekjen e tyre është pak i besueshëm. Edhe vrasje të tjera kanë lënë hije dyshimi

A është bota e përgatitur për ndryshim ?

by

NGA GËZIM LLOJDIA/
 1.Besohet se në shtator hynë në veprim Nibiru. Në mos në shtator në dhjetor diku nga fundi i vitit deri në prill,sigurisht  do të jemi nën efektin e panjohur të kësaj fushe  të madhe gravitacionale. Në shume mediume të huaja është pohuar veprimi i   një planeti 
të konsiderueshme që lëviz në afërsi të sistemit të brendshëm diellor do të sjell probleme të mëdha për planetin Tokë. Toka ka qenë duke vepruar deri kohët e fundit me një rritje në tërmetet, vullkane, ngrohja globale “ndryshimin e klimës” përzierja e stinëve, dhe më shumë efekte të tjera që janë të panjohura ngase askush nga ne nuk ka një përvojë jetësore kaq të gjatë sa jetëgjatësia e një planeti .Ne tash jemi përpara një kohe të qetë ,duke pritur shtrëngatën  dhe nuk me dimë se çfarë dëmesh do të sjell ajo. Ne jemi në pritje dhe po gjykojmë se: 
Përse ekonomia globale ka ngecur,
përse në tokën arabe pranvera  e saj degjeneroi me një soj shteti allosua,
përse  shtete gjenden në këtë gjendje gjumi,
përse bota nuk ndërhynë në këtë katrahurë,
përse Greqia u rrëzua në humnerë,
përse Sirin nuk po e bëjën asgjë, Assad rri në Siri dhe sirianët bëhen azilantë në Evropë,
përse emigracioni filloi masivisht.
Përse masonët nuk po e risjellin në isah tokën,çfarë gjëje i pengon ?Përse energjia duket e këtillë dhe dielli ynë i përgjumur?
 Përse po flitet për ndërrim polesh?
 Përse shkencëtarët ditët e fundit të kësaj jave vunë alarmin. Mos po ndryshojnë polet. Dielli lind në perëndim. Dielli  në fakt lind ,atje ku perëndon apo…
Pse,Pse,Pse…Eh mor Sterjo Spasse….!
C’praj vitit 2012 kur gabimisht u dha alarmi për fundin e botës, nuk u kuptua veçse prej mistikëve dhe të tjerëve njerëzve me energji se bota pas këtij viti,që tregonte fundin e një kalendari të majave  do të fillonte një fazë të re. Ajo nuk do të shembej dhe as nuk do të mbetej prej saj një grumbull re pluhuri. Është një ndryshim qiellor që askush nuk e shpjegon dot me njohurit që ka.
2.
7,200 vjet më parë,shkruan mediumet e botës, gjatë kataklizma njohur si “përmbytja e  Nuhut”, “ndryshimet e papritura në temperaturë, stuhi të dhunshme dhe të ortekëve të ujit nga Antarktidë .Dr. John T. Hollin në Universitetin Maine (SHBA) konsideron se një   copë e madhe akulli  periodikisht doli nga fusha e Antarktik  të ngrirë që nga koha e krijimit të një vale të madhe . 
3,600 vjet më parë, gjatë eksodit të çifutëve nga Egjipti, në mes të mijëvjeçarit të dytë para Krishtit,  toka e  vuajtur nga  fatkeqësitë  e mëdha ndodhi që një trup qiellor, që kohët e fundit hyri në sistemin tonë diellor – një kometë të re – erdhi shumë afër Tokës duke shkaktuar zhdukjen eventuale të  shtresës akullnajë” (Emanuel Velikovsky, Nga hulumtimet tona,shkruan shtypi, ne mendojmë se Nibiru do të shfaqet në dhjetor 2015 dhe kalojë në fund të prillit 2016. Pas Pashkës, Nibiru mendohet të zhvendosi  Polet,mirëpo çfarë mund të ngjasi : mendohet  se do të ketë  errësirë,pluhur  ​​vullkanik që do të mund zgjasë deri në 40 vjet. 3600 vjet më parë, ka ngjarë me Moisiun është raportuar se 40 vjet, ai filloi të bredhë vetëm në lindje nga vullkanet në Mesdhe.
3.
Asgjë nuk po lëviz dhe ç’është e vërteta,ç’praj përfundimit të atij kalendari  të vitit 2012, bota duket më e trembur se kurrë dhe më e plakur se kurrë ,më e dobësuar dhe me fatkeqe se kurrë. Të gjitha duket se  janë në pritje. Në pritje po të kujt .Çfarë presin e gjithë kjo njerëzi në lëmshin tonë të pa-emër?Të gjithë sytë i kanë nga lartë sepse aty poshtë bota kutërbon. Kush do të jetë shpëtimtari?Mos vallë kjo masë e madhe energjie që vjen nga përtej universit dhe përtej mendjes tonë do të na ktheje vallë në udhë të mbarë?Të presim dhe të shpresojmë një thënie diku në një film,ndonëse sytë do ti kemi nga hapësira.Çfarë kuptimi kanë fjalët,që përsëriten në mediume dhe që lidhen me Nabiru? Njerëzia është e lodhur prej qeverive. Legjendat për  Nibiru, që rrjedhin nga miti i lashtë sumerian,ende do ti besojmë apo është një realitet që shfaqet pak e nga pak.
“Sepse ja, unë krijoj qiej të rinj dhe një tokë të re; dhe nuk do të ketë asnjë kujtim nga gjërat e kaluara, nuk vijnë më në mëndje. »(Isaia 65:17)
“Pas pikëllimit të atyre ditëve, dielli do të erret dhe hëna do të humbas dritën e vet, yjet do të bien nga qielli dhe fuqitë qiellore do të lëkunden. Atëherë do të duket në qiell Biri i shenjës Man. “(Mt 24, 29-30.
 
Unë jam i ulur  në një kafene të një province në jug  me shikimin e të paturit të një kohë të vjetër dhe të re në mendjen time. Por unë  me idetë e mia se nuk mund të shpëtojë botën dhe që janë thjeshtë ndjenja më të pafuqishëm dhe frustruese ndonjëherë. Unë shikojnë si foshnjat duke u përpjekur për të mësuar se si për të notuar në pishinë, fëmijën me nënën në anën e tyre, duke mos ditur për fatin që i pret.Duke shpresuar se ata do të ndezin kureshtjen e dikujt, por, mjerisht, edhe pse ajo  dritë është e ndezur në fytyrë, ata nuk e shohin.Gjykoj  se si  ata që udhëheqin këtë botë  nuk kanë një kujdes, dhe ata ndoshta nuk e bëjnë në atë moment në kohë, por unë  më duhet të thërras nga forca e mushkërive të  mia, “Planeti Nabiru po vjen dhe ju do ta shikoni atë!”
Attachments area

MAFIA QE SHFRYTEZON FATKEQESINE E BANOREVEV TE LUFTES

by

PERSE EMIGRIMI DREJT EVROPES FILLOI TANI-KUR LUFTA NE SIRI KA TRE VJET QE KA FILLUAR?/
Nga Gëzim Llojdia/
1.Emigrimi drejt Evropës ka nxitur Gjermaninë të përgatisë kampet e pritjes.Ndërsa emigrantë mërijnë nga dy drejtime:Nga vendet e Mesdheut,kryesisht vendet e luftës dhe nga vendet e Ballkanit. Për të parët janë bërë gati dhe kanë hyrë në veprim kazanët e supës. Për të dytët shikohet mundësia e rikthimit nga vendet e origjinës.Madje ditët e fundit u panë foto tmerruese që tregojnë fëmijë emigrantë të vdekur në brigjet e Mesdheut. Mirëpo edhe pas këtyre pamje tmerruese shqyrtohet se dora e mafies së Mesdheut ,fshihet prapa këtij emigrimi.Pyteja ethjeshtë që bëhet nga milona njerzë është përse emigrimi i sirianëve filloi pasivisht këto ditët e fundit kur lufta në Siri ka tre vjet që ka filluar?
Por emigrimi drejt Evropës ka një shtysë. Assad në kërkim të mbajtjes së pushtetit pas tre vjetëve luftë dhe 300 mijë viktimave siriane, ka gjetur një zgjidhje për të vijuar qëndrimin e tij në pushtet. Emigrimin e sirianëve .Kështu sirianët tashëm për ti shpëtuar konfliktit nisen drejt Evropës,kryesisht Gjermanisë ndërsa Assad qëndron dhe kontrollon një shtet që ka degjeneruar totalisht të rrënuar nga luftya e gjatë civile,copëtuar prej ISS,me emigracion masiv me pasoja të tjera e cfardo gjëje tjetër. Nëse sirianet nisen drejt Gjermanisë,për ti shpëtuar luftës kanë një arsye të thellë. Pritën tre vje, që të ndërhynte ndokush nga bota. Pritën dhe shpresuan tre vjet,plot 1000 ditë ,por askush nuk shkoi në ndihmë të popullatës së pafajshme. Në kushtet kur shpresa, që vdes e fundit kishte muaj që ka humbur zgjodhën emigrimin për ti shpëtuar luftës. Mirëpo drejtimi i emigrimit të sirenave mbetet pak i çuditshëm.
a-Përse sirianët dhe të tjerë emigrantë të këtij rajoni ,emigrimin e shikojnë tej detit Mesdhe diku në Evropë dhe jo pranë fqinjëve të tyre të pasur e të dehur nga bollëku i parasë që buron nga nafta?
b-Kush i orienton emigrantët e Lindjes së mesme të këtij rajoni të pasur drejt Evropës,Flitet se ka organizata kriminale mafioze që përfitojnë mbi 800 mijë euro?
c-Përse vendet e këtij rajoni nuk organizojnë pritjen dhe mbajtjen e emigrantëve të luftës deri në përfundim të saj pranë kufinjëve t,ë tyre por i depërtojnë emigrantët në zemër të Evropës?
Mjafton të pyesësh në shumë shtete dhe fjala është se pranohet azil si u theksua edhe në samitin fundit të Vjenës , vetëm për emigrantët, që vijnë nga vendet e luftës,midis të cilave është edhe Siria.
d-Mirëpo lufta nuk është në Evropë,lufta nuk është fare në rajonin tonë .
Pa mohuar vlerat humanizmit dhe të tjera si këto ndihma që u duhen dhënë emigrantëve të pafajshëm me strehim e akomodim të shpejt, dua të shtrojë ca pyetje:
1-Përse Evropa nuk e bëri këtë me shqiptarët në vitin e mbrapsht ‘97,kujtoni vetëm Otranton. Sa vite u rropatën shqiptarët ndër ambasada që pasuruan këta të fundit dhe i kujtojnë shqiptarëve :rrini rehat se rivëmë sërish vizat.
Përse Evropa nuk mbanë banorët e saj të ardhshëm, që vuajnë për bukën e gojës,ndërsa vendet e pasura arabe kanë mbyllur dyert për emigrantët?
2-Sa kohë do të vazhdojë kjo gjendje. Po qe për Assad, ai kështu mund ta mbajë pushtetin jo më për 30 vjet dhe për 300 vjet po ti jepej kjo mundësi.Assad kështu është mësuar tirënët po nuk i rrëzove ,vet nuk ikin nga pushteti.
3-Përse Evropa dhe vendet tjera nuk ndërhyjnë me zgjidhje të problemit qoftë edhe me luftë për të larguar tiranët mes të cilëve Assad shkaktarë të kësaj gjendje,por ka gjetur rrugën e fundit,atë të strehimit të emigrantëve ?Dihet se në të gjithë këtë mori emigrantësh që mbrijnë në Evropë shumica janë sirianë dhe po vazhdoi kjo gjendje kështu i mbetet që 15 milion milion sirian të mërijnë në Evropë dhe një pakicë ta udhëheq Assad atje në Siri,i bie që 10 milion mysliman ti drejtohen për ndihmë Evropës së krishterë,ndërsa vëllezërit e tyre syni kanë mbyllur dyert e vijojnë ngritjen e gratacelave duke shpikur edhe ashensor 20 km. I bie që edhe vendet tjera të këtij rajoni të bëhen gati për emigrimin mos vallë pushkët,që u ngrehën edhe te fqinjët e afërm të Sirisë ka këtë arsye sepse Evropa ka bukë,strehim ,asistencë. Pritja dhe akomodimi i emigrantëve është fjala e fundit që duhet të kryej Evropa. Personazhet e këtij rebusi janë-një diktator që qeverisë veten,mafia që pasurohet dhe Evropa që bënë gati kazanët e supës. A shikoni ndonjë zgjidhje në këtë mes,përveç në vendnumëro.
4-C’kuptim ka që Evropa lë shtetasit e saj rrugëve dhe merr masa për emigrantët e huaj,përse rajoni i tyre një vend i pasur i mbytur nga luksi ,gratacelat,miliardat,makinat nuk afron mbështetje për emigrantët, që kanë tre vjet në luftë me regjimin e Assadit?
5-Çdo të ndodh me shtetasit e saj të ardhshëm apo më mirë me banorët e hershëm të kësaj toke e të këtij kontinenti do ti ngop vallë Merkel me dekorata,zyrtarët e BE me buzëqeshje,të tjerët me burokracira do ti lënë si i kanë lënë në pikë të hallit,20 vjet ua nxinë jetën sporteleve të ambasadave,tash me mashtrime projektesh në letër dhe me gurë në trastë. Ju do të thoni fajtore është qeveria. Qeveria ka fajin e saj ,po Evropa rri e vështron Ballkanin përtej hirit të saj ,ndërsa shtetarëve ballkanas u ngrënë murre, gardhe me tela karriq ,brenda Evropës,duke formuar kështu:”Mure berlinësh “në miniaturë.

CFARË THOTË PETRO MARKO PËR KISHËN E DHËRMIUT?

by

…Ne shekullin XVII, me 1630, ne Dhërmi priftërinjtë braziliane qe i kishte dërguar papa ne Himare, hapen te paren shkolle shqipe – seminar për priftërinj ne gjuhen shqipe…./
NGA GËZIM LLOJDIA*/
1.Shkrimtari Petro Marko në kujtimet e lëna :”Intervistë me vetveten,retë dhe gurët” tregon shkoqur për murgjit brazilian të Himarës dhe varrin e Nilo Katalanit në kishën e Shen Thanasit në Dhërmi. Dhërmiu i përmendur si vendbanim qysh në lashtësi shprehen nëpër libra. Ku gjendet Dhërmiu?Pozicioni i Qarkut Vlore dhe përshkrime të shkurtra
(Qarku Vlore është i përberë prej rretheve:Vlore, Sarande, Delvine. Shtrihet ne pjesën jugperëndimore te vendit dhe laget nga deti Adriatik dhe deti Jon. Qendër e Qarkut është qyteti i Vlorës, e cila është qendër tregtare, industriale dhe e ndërlidhjeve te shumta. Himara .Në krahinën e Himarë bëjnë pjese qyteti i Himarës së bashku me fshatrat Palas, Gjilek, Dhermi, Iliaz, Vuno, Qeparo, Kudhes, Piluri. Krahina e Himarës shtrihet përgjatë bregdetit te detit Jon, duke filluar nga veriu ne Llogora e deri ne lumen e Borshit ne Jug. Nga veri- lindja, lindja dhe jug-lindja rrethohet nga vargmali i Akroceraunit me majën me te larte atë te Çikës me lartësi 2045 m mbi nivelin e detit. Në krahinën e Himarës rrjedhin përrenjtë e Ksarrollakos, të Polopotamo, të Gjipes,të Vishes dhe të Qeparoit, të cilët në periudha shume të nxehta te vitit mund dhe të shterojnë. Gjiret kryesore në det janë ato te Spilese dhe te Panormit (Porto-Palermos).
Pasuritë kulturore, historike dhe artistike të Himarës. Në territorin e Bashkisë Himarë objektet kryesore te cilat përbejnë pasuri kulturore, historike dhe artistike janë: -Në Dhërmi: Manastiri i Panajase (Shën Mërisë), Manastiri i Shën Thodhorit, kisha e Shën Stefanit, Shpella e Pirateve, shpella e Parashqevise, kisha e Shën. Nikolles, lagja e vjetër e fshatit Dhërmi me shtëpitë e ndërtuara me arkitekturën karakteristike, Kulla e fisit Vretos dhe Kulla e fisit Kumi etj.
2.U mbushën 100 vite kur leu në Dhërmi, Petro Marko. Zogjtë mbretëror çukisin në portikun e Markojve. Dallgëzuar deti,cullufja e asaj hëne e thëllimit thjeshtër.Lutur te Shën Mëria:
-Zot na e beko të tjera vjeshtë!
Çfarë është fshati i bregut të Jonit, Dhërmi. Dhërmiu është nga më të bukurit në këtë bregdet. Gjelbërimi i agrumeve për të cilat P.Marko shprehet se me qitrot fitonin shumë është i pranishëm. Ka një det qelibar dhe anës tij shkëmbinj. Kisha e Shën Mërisë e kohë-shekujve 13-14 e.s, mirëpo ka edhe shpella si ajo e Parashqevisë apo e piratëve dhe me këtë emër shkrimtari Petro Marko ka bërë mendoi,gjykoi dhe bëri edhe një libër për fëmijë.Në ka zë më të bukur në poezinë dhe letrat tona , poeti Petro i kësaj ane është i paarritshëm. Petrua ka pasur frymëzimin e detit,d.m.th kur mbushej me atë gjënë hyjnore,fryhej e kërkonte ta derdhte nëpër fletëzat e vogla një farë soji si velëzat e këtij deti harbut, që në dimër kaq kokëfortë shkon e përplaset tek bregu. Mirëpo poeti Petro ishte një valë e bukur e ëmbël e bardhë,hyjnore e këtij deti dhe e kësaj toke.
Ku mund ta takojmë sot,poetin Petro Marko?(Shkova deri te qisha e vjetër.Qimiteri kishte rënë.
Xhan-xhin njeri. Ku je o prift të rrëfehemi !Çfarë shkrove gjithë javën poet?Vetëm një letër.E postova në E-mailin e vjetër. Mbusha ujë me kotruve .Kujtimi yt mu fanit.)
Është një pyetje që nuk di ku ta bësh. Poeti dhe shkrimtari Petro nuk është ndër xhinët e kësaj bote. Është në kohë-tretjen e madhe,por të paharrueshmen. Është në mendjet dhe në fjalët e të gjithëve në këto anë,është në kopertinat e librave është në derën e një teatri në qytetin e Aulonës është në koperturën e një shoqate shkrimtarësh është kudo i gjithë gjendur është dhe nuk është. Por koha nuk e ka faruar poetin tonë Petro Marko. Dhe përse të harrojë. Kam kaluar kohëra të mira dhe të këqija që kanë bashkëshoqëruar edhe banorët e këtyre viseve jugore ,por emrin Petro nuk besoj se është bërë i harrueshëm. Nuk e kam njohur dhe dua ti çojë një lule atje ku paqësisht prehet ,mirëpo ku ti gjej këtu lulet dhe në këtë stinë .Mirëpo mendimi im është se më mirë të vemi,ta vizitojnë .Ka një veçori që dua ta përmend. Përgjithësisht për njerëzit që janë marrë me religjionet fetare e dinë se për shenjtorët kurrë ikin ,thuhet nuk vdiq,por iku se kishte ndoca punë,ku? Atje sipër o burrë i këtij dheu. Dhe varrin maozelum të tij e vizitojnë kohë pas kohe njerëzia. Edhe për Petron një vizitë në këtë kohë është një mirësi,a e kanë bërë vallë këtë poetët e rinj,sepse Petro ishte një shenjtor i fjalës së shkruar shqipe,ishte një soj qiriu që u shkri me një jetë në luftë me regjimet dhe diktatorët e diktaturat që e qëlloni sa majtas,djathtas para e mbrapa,tutje-t’hu se ishte krijues ishte poet dhe si poet ndihej ngushtë në kohëra dhe përpara regjimtarëve të të gjithë kohërave. Prandaj dua të them se poetët e rinj duhet të bëjnë një lloj poeteke aty ku ka lindur dhe sot ku fle pikërisht i miri poet,i biri i Markos dhe nënë Zoicës.
3.Ja cfarë shkruan Petro Marko për kishën e Shën Thanasit dhe murgjit bazilianë në Himarë;
“lshin leximet e para te shqipes ne shkollën time. Pasi ra fjala për shkollat, këtu dua te zgjatem ca. Ne shekullin XVII, me 1630, ne Dhërmi priftërinjtë braziliane qe i kishte dërguar papa ne Himare, hapen te paren shkolle shqipe – seminar për priftërinj ne gjuhen shqipe; kjo sipas raporteve qe i dërgonin priftërinjtë braziliane papës, një pjese e te cilave janë botuar (doemos ato qe u interesonin atyre) te Nile- Borgias, i cili përmbledh nje pjese te veprimtarisë se priftërinjve unit (baziliane) qe ndenjen ne Himare për rreth tre shekuj.
Pyetje: – A mund te na flasësh pakëz me gjate për ketë ceshtje, se pak gjera dihen për misionin e priftërinjve baziliane?
Përgjigje: – Misionaret baziliane ne Himare ndenjen tre shekuj. Pas vdekjes se Skënderbeut. Himara – atëherë Himara përfshinte gjithë Labërinë, që nga Radhima, Lekli, Nivica e Bubari – ishte e pavarur. Gjon Kastrioti u thye nga Napoli, që e quajti atë krahine mbretëri te veten.
Shume banorë të Veriut, nga terrori i madh turk, shpërnguleshin për ne Himare, të gjenin shpëtim. Po Himara ishte e varfër, vend malor dhe nuk mundi t’i mbante qindra mi]era shqiptare te Veriut. Atëherë u morën vesh me mbretin e Napolit. i cili tha se mund të venin të banonin në mbretërinë e tij. Filloi eksodi i madh i arbëreshëve: me varka, me anije te sajuara. Shume u mbyten në Kanalin e Otrantos. Ata që arrinin gjalle, nuk priteshin mire nga banorët e Kalabrisë. Shqiptaret kishin 25 yjet në lufte, kishin pësuar në fund edhe terrorin e egër turk që kalonte në satër popullatën, prandaj këta arbëreshë që arrinin të gjallë në Kalabri, ishin egërsuar dhe nuk dinin c’te bënin. Mbeten pa strehe e pa buke brigjeve teKalabrise. Atëherë Kuvendi i Himarës mblodhi nja dhjete mijë të armatosur dhe i nisi që ëe merreshin me shpëtimin e popullatës shqiptare që endej pa buke e pa strehë në brigjet e Kalabrisë. Me te arritur atje këta ushtare, shpemgulnin me force banoret e atjeshëm dhe vendosnin tanët. Kështu qe kapedan Kumi, nga Dhërmiu, qe ishte dërguar atje për te sistemuar me çdo kusht arbëreshët, e kreu misionin e tij, Mbreti i Napolit, duke dëgjuar për kapedan Kumin, e thirri ne Napoli dhe e mbajti pranë vetes duke e here gjeneral, adjutant te tij, Thonë se gjeneral Kumi beri shume heroizma, madje shpëtoi edhe mbretin në një beteje. Me vone, ne shekullin XIX, do te shkonte atje edhe një gjeneral tjetër nga Dhërmiu, gjeneral Dhimiter Leka, Ky, pasi u shqua ne Luftën e Mesolongjit kundër turqve, me 1820/21, u thirr nga mbreti i Napolit, qe t’i shërbente atij, Dhe ky shkoi ne Napoli dhe u ngarkua te shfaroste karbunaret e Kalabrisë. Me te shkuar ne Kalabri, pa atje se banoret ishin arbëreshë. I njohu dhe, ne vend qe t’i luftonte, i përkrahu shume. Poeti i madh De Rada, si mirënjohje për këtë arbëresh, botimin e pare te “Milosaos” ia kushtoi Dhimiter Lekes. Me vone do te’ flas dhe për këta arbëreshë. Po tani le te kthehem te priftërinjtë baziliane qe erdhën te ne.
Papa, për interesat e tij, qe te kishte një prapavije këtej bregut Jon, se kishte frike nga turqit, dërgoi misionaret baziliane. Shumica e tyre ishin arbëreshë, te ardhur nga Morea. Mësonin ne Loreto, në seminaret e papës dhe bëheshin misionare te tij. Ishin ortodokse, po nuk e njihnin patrikun e Stambollit. Dhe papa, që t’i bënte edhe ortodokset e Himarës unite, domethënë kristiane ortodokse, por me papën, dërgoi shume misionare te afte, me shkolle, me përgatitje të mirë politike dhe fetare, Ata qendrën e tyre e vendosen në Dhërmi, ku kishin mitropolinë e tyre për gjithë Shqipërinë, gjer ne Struge e Ohër. Ngritën me pare kishën e Shën Mitrit, që e kishin si katedrale. Filluan nga puna. U lidhen me parinë e të gjitha fshatrave dhe u premtonin ndihma materiale. Prandaj shume here Himara, me anën e kuvendeve, i bënte thirrje papës për armë ndihma të tjera.Papa u premtonte. Këta himarjote, gjer te mbreti i Polonisë i zgjatën lutjet e tyre për ndihma, me shkresa të nën-shkruara nga të gjithë fshatrat, që nga Radhima, Lekli, Nivica e Bubari, (Këto dokumente gjenden në arkivat e Vadikanit.) Po, si e thashë, para se Italia ta pushtonte Shqipërinë me 1939, papa botonte në revistat e tij “Stum orientali”, aty nga vitet ’30, një pjese të raporteve të bazilianeve, që ia dërgonin Vatikanit gjate tre shekujve nga Himara. Një pjese të këtyre raporteve që u botuan në revistën “Studi orientali”, u përmblodh në një vëllim nga Nilo Borgia, me titullin “I missionari, braziliani in Albania!’.
Ne këto raporte gjejmë shume gjera interesante: jetën reale te himarjoteve, interesimin e madh te tyre për arme, për kulture, për ndihma nga Evropa e krishtere. Në Dhërmi u hap një seminar për priftërinj, në gjuhën shqipe. Edhe në fshatra të tjera u hapën kurse të gjuhës shqipe. “Katekizmi”në meshe këndohej shqip. Papa Dhimitri nga Dhërmiu, Gjileku e përktheu “Katekizmin” në gjuhen shqipe, po, sipas raporteve të bazilianeve, nuk u botua, se ishte botuar ai i Budit. Nilo Katalani botoi dhe një gramatike shqip-italisht. Ai ishte mitropoliti, ndaj ndërtoi dhe kishën e Shën Thanasit, për ta shpëtuar fshatin nga kolera qe kishte rene ne fshatin tjetër, PangaIladhe, ku popullsia u shua fare. Nilo Katalani u varros ne kishën e Shën Thanasit.
Pas pushtimit te Shqipërisë nga Italia fashiste, erdhën përsëri priftërinj unit në Himare dhe filluan propagandën e Vatikanit, qe banoret e Himarës të beheshin unit, domethënë të vareshin nga papa. I paguanin shumë ata qe bëheshin unit, ndaj disa zuzarë u bene unite për para. Ata i kishin të gjitha dokumentet, prandaj edhe varrin e Nilo Katalanit në Shën Thanas e hapen dhe morrin – gjerat me vlere: veshje te argjendta dhe kryqin e florinjte.
4.Mirëpo Petron unë,sot nuk kam ku ta gjejë ,ndritë veçse shpirti tek varrezat. Aty paqësisht ai fle,në ditë të mira dhe të këqija ,në dimër ,në verë, në stërbima ,llohëra e zheg,pra ka kohën e prehjes së madhe. Petrua ishte një shqiptar i mirë,që shprehte vetë dhe mburrej me këtë,kishte edhe një ideal ,por Petro ishte me gjak e kockë të vërtetët shqiptari .Në të vërtetët figura e tij është një lloj ndriçimi yllësor,dhe ylli i tij tashmë ndriçon në planetin tonë të letrave. Ai është udhërrëfyesi i poetëve dhe shkrimtarëve, është njeriu që sakrifikoi kur regjimet i kërkuan gjithçka deri në zhdukjen fizike,por poetët mbesin ,sepse pavdekësia tek ata është lexuar qartësisht që ditën kur vijnë,Mirëpo a kishte pranga për të burgosur Petron,a kishte kurthim për zemrën e poetit,a kishte hekura për ti lidhur duart,ndonëse dhimbshëm e lanë të pres,ku poeti i robëruar nga ai realitet më mirë thotë të vdesë. Edhe deti I gjorë sot fle si Petro. Në tablonë e portretit të tij anija petrojane ecte në detin e gjerë të letrave .Deri në palcë i futën hekurin dhe deri në kockë e ndjeu thikën. Viktimë e këtij shekulli ,që kurrë se humbi muzën edhe nga gjumi zgjohej,në detin pa rërë e guaska,në natën pa hënë e yje në atë botë thashethemesh,ku ishte Petro përveç se lundronte në dallgët e regjimit që e shtynin andej ,këtej lart,para dhe gjithë kohës. Për jetën e këtij poeti mund të thuhet se e mbuloi një oqean vuajtjesh,kur regjimi e shtrëngonte çdo ditë drejt vdekjes,kush do ta shpëtonte këtë vend kur fytyra nxinte nga “kroma e kohës”. Kështu ai priti gjallërimin e kohë-ardhjes pranverë sepse kishte vite e vite, që nuk e ndjente mungesën e reve të shiut edhe mungesën e vrapit të erës së re.
*Msc. Anëtar i Akademisë Evropiane të Arteve
Sekretar i Klubit të shkrimtarëve “Petro Marko” Vlorë.

KEMI BASHKEJETESË FETARE-S’KEMI TURIZËM FETAR

by

Ne Foto: Kreret fetare nga trojet shqiptare dhe diaspora ne 100 vjetorin e themelimit te Federates Panshqiptare te Amerikes”Vatra” ne Nju Jork, 28-29 Prill 2012. Kjo foto e perbashket iu eshte derguar te institucioneve fetare ne Shqiperi e Kosove/
Nga Gëzim Llojdia/
Turizmi fetar është një nga format, që mund të quhet në zanafillë të turizmit. Studimet thonë se: ideja e pelegrinazhit fetar fillon pothuajse me agimin e njerëzimit. Pothuajse që nga agimi i historisë të qenieve njerëzore kanë udhëtuar në vendet e shenjta. Dhe sigurisht, kjo është një shenjë e mirë për njerëzinë dhe shtegtarët e kësaj udhe shpirtërore. Ne jemi një vend ku bashkëjetesa fetare i cilësuar si i vetmi rast unikal në botë, ku fetë bashkëjetojnë me njëra-tjetrën në një harmoni të përkryer. Mirëpo për çudi të kësaj bashkëjetesa ne nuk kemi në atë masë që duhet turizmin fetar,ndërkaq që kemi vende të shenjta.
Mirëpo ideja më lindi për ta trajtuar këtë temë, kur mjaftë banorë të qytetit të Vlorës dhe prej shumë qyteteve të vendit tonë, praktikonin një lloj pelegrinazhi fetar në një prej vendeve në veri të Ballkanit. Turizm fetar,pra pelegrinazhi përfshinte udhëtimin nga Vlora, apo Tirana drejt qytetit Medjugorje, sipas të dhënave është një qytet, që ndodhet në rajonin e Bosnjës, rreth 25 km në jugperëndim të Mostarit dhe në afërsi të kufirit të Kroacisë. Qyteti është pjesë e komunës së Čitluk. Që nga viti 1981, ajo është bërë një vend popullor i pelegrinazhit katolik për shkak të raporteve të shfaqurit e pretenduara të Virgjëreshës Mari. Thuhet se adoleshentë në Medugorje, Bosnje, pretendojnë se kanë parë një formë të bardhë që mbante një fëmijë. “Zonja jonë”, tha se njerëzit duhet të pranojnë Jezusin, dhe bëri profecitë e caktuara.
Emri Međugorje fjalë për fjalë do të thotë “në mes të maleve”. Në një lartësi prej 200 m mbi nivelin e detit, qyteti përbëhet nga pesë fshatra fqinje: Medjugorje, Bijakovići, Vionica, Miletina dhe Šurmanci. Këtë vend të shenjtë e kanë vizituar mjaftë pelegrinë nga qyteti i Vlorës, por edhe nga disa qytete shqiptare. A ka Shqipëria vende të shenjta? Shumë vende të kësaj natyre në vendin tonë pretendojnë, që i përkasin këtij emërtimi: vend i shenjtë. Pelegrinazhi në Kishën e Shna-ndoit Laç, tre të marta në muajin qershor, pelegrinazhi në 25 gusht në Abaz Ali në malin e Tomorit, pelegrinazhi në 15 gusht në Manastirin e Zvernecit, në Sari Salltëk festat fetare në Dropull dhe më pak në disa vende të tjera. Në botën perëndimore, thuhet në një studim, për këtë qellim qytete të tilla si: Jeruzalemi, Roma dhe Meka vazhdojnë të tërheqin miliona vizitorë në baza vjetore. Në vitet e fundit, megjithatë, udhëtimi fetar dhe turizmi është zhvilluar në një treg shumë më të madh dhe më të segmentuar. Turizmi fetar mund të shpjerë në atë që mund të quhet turizëm gjithë-vjetër së bashku me turizmin malor. Turizmi fetar tërheqë jo vetëm besimtarët e një religjioni fetar, por edhe të tjerë që nuk kanë lidhje me këtë besim. Thuhet se: Vatikani ka domethënie të veçantë për pasuesit e besimit katolik, miliona jo-katolikëve e vizitojë Vatikanin si për spiritualitetin dhe për bukurinë e tij arkitektonike. Për shekuj me radhë, vizionet e Marisë, nëna e Jezusit, janë raportuar rreth botës. Shfaqurit më të rëndësishme përfshijnë: Guadalupe, Meksika (1531); Fatimen, Portugalinë (1917); Lourdes, Francë (1858); Gietrzuald, Polonia (1877), në mesin e të tjerëve. Kërkesat e të fituarit vazhdojnë sot e kësaj dite në Medjugorje.
Turizmi fetar ka disa avantazhe, preferohet nga të gjitha moshat dhe vizitohet në grupe. Një studim i kësaj fushe thotë se: Tregu fetare dhe besimi i bazuar ka avantazhin tërheqës për njerëzit nga e gjithë bota, të gjitha moshave dhe të gjitha kombësive. Turizëm dhe udhëtime profesionistët duhet të jenë të vetëdijshëm se ky treg mund edhe të jetë dyfishtë deri në vitin 2020. Për të shtuar në këtë numër shumë udhëtarë me bazë fetare preferojnë të udhëtojnë në grupe dhe jo si individë. Nëse do ta shohim më konkretisht disa lloj pelegrinazhi që zhvillohen në disa vende të shenjta. Kisha e Laçit kisha e Shna-Ndout (Shën-Antonit) në Laç. Agjencia e lajmeve Reuters në vitin 2009, shkruante për kishën magjike, e cila vizitohet çdo ditë nga qindra pelegrinë nga e gjithë Shqipëria. Siç shprehet Reuters, ajo që besimtarët kërkojnë në këtë kishë është shpëtimi fizik dhe shpirtëror. Vendndodhja e objektit fetar është një atraksion vendosur në një kodër të lartë buzë një rrëpire. Nga perëndimi i objektit fetar janë shkallët për të zbritur te guva,që ndodhet në lindje të Laçit, 250 m mbi nivelin e detit e gjatë disa metra, e lartë 2-3 m, e gjerë 1-4 m. Në këtë strehim gjenden në tavanin e saj tre guva. Ritualet fetare mbahen në kishë .Pelegrinët qëndrojnë tre të marta duke filluar nga data 13 qershor .Numri i besimtarëve dhe jo besimtarëve është i madh. Misteret, që përfshin këtë kisha janë të lidhura më kohën kur u ndalua besimet fetare në Shqipëri. b-Pelegrinazhi në Tomor është një vend i shenjtë që përdoret nga besimtarët bektashinj në data 22-25 gusht .Pelegrinazhi përfshinë kurbanet dhe vizitat në varrin e Abaz Aliut në majën e Tomorit. Nën cipën e hënës, ndriçimi i gjallë i yjeve , shugatej duke të ndjell ëndërrime. Misteri i Tomorit është përshkruar nga shumë studiues. Nga torba e Kristoforidhit:Vështroni o shok vështroni se si qenka mbuluar majë e malit të Tomorit me mjegull e re. Shih ,shih si shkrep mali xixa xixa e nxjerr shkëndija t’ arta e të argjendta…
Një pelegrinazh i fshehtë zhvillohej në kohën e diktaturës në Manastirin e Zvërnecit kushtuar Shën Mërisë dhe në disa kisha të zonës së Himarës. Manastiri “Fjetja e Hyjlindëses”. Studiuesi shqiptar A. Meksi argumenton se kisha i përket shek XIII-XIV. Ndërsa çifti i studiuesve austriake Helmut dhe Herta Bushhausen mendon se koha e ndërtimit i përket shek. te X. Kurse një tjetër studiues Krauthemeri mendon se ky tip e ka marre stilin arkitektonik nga mauzoleumet romake dhe është ndërtuar larg qendrave urbane midis shekujve X-XI. Në të këtë objekt kryhen ritual fetaret ndër më të përmendurat është 15 gushti në ditëlindjen e Shën Mërisë e cila festohet qysh nga mbrëmja dhe fjetja në territorin e ishullit pas ritualeve të shumta të kishës dhe shoqërimi në mëngjes me degën e dafinës. Funksioni tjetër është turizmi kulturor, që tërheq mjaftë vizitorë. Turizmi i bazuar në besim mund të ekzistojnë pothuajse kudo, shprehen specialistët e kësaj fushe. Jemi të vetëdijshëm se në kohët e paqëndrueshme ekonomike udhëtimi fetare është i shpeshtë dhe i prirur për uljet dhe ngritjet ekonomike. Sepse udhëtarët me bazë fetare, janë udhëtarët e përkushtuar, ata kanë tendencë për të ruajtur këto përvoja fetare apo shpirtërore dhe të udhëtimit pavarësisht nga gjendja e ekonomisë. Udhëtarët e besimit priren të kenë motive të ndryshme për të udhëtuar pastaj të bëjnë udhëtarin për arsye të tjera. Për shembull, udhëtari i bazuar në besim shpesh udhëton si pjesë e një detyrimi fetar, për të përmbushur një mision shpirtëror ose për të treguar mbështetje për një qëllim të caktuar. Gjatë kohëve të vështira ekonomike udhëtimi i bazuar në besim mund të sigurojë një rrjedhje të qëndrueshme të të ardhurave në një ekonomi të turizmit lokal. Edhe pse çdo profesionistët i turizmit duhet të jenë në gjendje për të trajtuar këtë treg ata që kanë një vlerësim të fesë dhe spiritualitetit priren të bëjmë më shumë me udhëtarët në këtë treg. Është thelbësore që të jetë sensitve me larmi të madhe të nevojave të veçanta të udhëtimit brenda këtij tregu. Ka edhe mjaftë vende të shenjta lokale në Shqipëri ,të cilat mund të shfrytëzohen për turizmin fetar. Në këto vende mund të organizojnë këtë lloj turizmi fetar gati të veçantë duke njohur edhe faktin që Shqipëria është vend i njohur në botë, për tolerancën fetare. Bumi i udhëtimit fetarë, gjithashtu do të thotë se është më e lehtë për turistët e kërkimit në udhëtimet e tyre dhe për të gjetur një pushim të përshtatshme për nevojat e tyre, për të parë vepra të veçanta të artit ose për të mësuar në lidhje me kulturën lokale. Në jug lindje të majës shkëmbore të Ploçes, afërsisht 200-300 m. poshtë saj, gjendet një pllaje jo shumé e madhe, një ta­rracé e sajuar, té cilën banorét e fshatit e quajnë Lémi i Pecit. Një pllakë e vogël guri e zbuluar në Amantia i kushtohet në një farë mënyre Afrodita Pandemia, në qytetin Amantas ka pasur një tempull. Tempuj të tjerë gjenden në territorin e vendit. Pelegrinazh pagan është 14 marsi në Elbasan, njohur si dita e verës. 22Marsi është e integruar te bektashinjtë si dita e verës,lindja e Imam Aliut,e njohur si dita e Sulltan Nevruzit. Ditë kur kryen pelegrinazhe.
Vende të shenjta ku janë kryer procesione qysh nga kohët e hershme sot janë harruar . Bazilika paleokristiane janë të kohës kur nisi krishterimi. Krishterimi në Iliri i ka fillimet që nga vitet apo­stolike, thuhet në një studim, d.m.th që në shekullin e parë pas Krish­tit. Apostull Pavli gjatë udhëtimeve të tij misio­nare ka predikuar krishterimin në Iliri. Gjatë udhëtimit të tretë misionar, që e filloi në pranverën e vitit 53 dhe e përfundoi në verën e vitit 56. Kjo dëshmi përmendet te letra drejtuar Romanëve (15;19): “Nga Jerusalemi deri në Ili­ri kam kryer shërbimin e Krishtit”. Nga periudha e Biblës qendra të rëndësishme fetare ishte bërë jo vetëm një pjesë e peizazhit kulturor, por edhe ata ishin bërë lojtarët të mëdhenj në marketingun lokal dhe pjesë të rëndësishme të ekonomisë nga këto qytete, që presin pelegrinë dhe aktualisht janë qendra fetare. Teqe dhe xhami,kulte e vende,lumenj, qafa malesh,përroska, gjithfarë vende që quhen të shenjta duhen të jenë në objektiv të turizmit fetar ,që duhen të nxiten nga komunitetet fetare ,por edhe bashkitë e qyteteve të vendit tonë .Përvoja botërore është një tregues për të zhvilluar turizmin fetar si një mundësi që ka vendi ynë me ku bashkëjetesa fetare është shembull në gjithë botën,kur kemi vende të shenjta, por që i mungon pelegrinazhi fetar.