NGA HASAN KOSTRECI/

 Shpesh e kemi dëgjuar dhe vazhdojmë ta dëgjojmë shprehjen, se nuk është më ai njeriu i parë’, apo ka ndryshuar bota dhe megjithëse të thëna këto nga goja e popullit, kanë një vërtetësi, të cilën ç’dokush, nëqoftëse bën një krahasim me një periudhë prej disa dekadash përpara, varet, sigurisht edhe nga mosha, them se e aprovon e bije dakord dhe nëqoftëse po, pse atëhere të ndodhë ky fenomen dhe kush ka influencuar që jemi në ketë gjëndje, te cilën nëqoftëse brezi i ri s’e kupton dhe thotë se kështu kemi qënë, ndofta, gjithmonë, gjenerata e jonë e konstaton, e ndjen dhe jemi ne pikërisht që e themi.

Viti 2017, që sapo filloi na kujton edhe njëqind vjetorin e fitores së revolucionit bolshevik në Rusi, kur dinastia shekullore e Carëve u përmbys dhe me propogandën se ky do ishte një pushtet i sovjetëve, do me thënë i puntorëve dhe i fshatarëve, nxiti dhe ngriti më këmbë edhe mjaft popuj të tjerë si në Amerikën Latine, në Azi, në Europë dhe për fatin tonë të keq, edhe në Shqipëri dhe se ç’ndodhi me to, shëmbull le të marim përsëri vëndin tonë, ku jo vetëm që pushtet i puntorëve dhe i fshatarëve, siç u premtua, ai nuk u bë kurrë, por përkundrazi duke u kapur nga një grup mafiozësh, të cilët rreth vetes grumbulluan pjesën më ordinere dhe kriminelët e shoqërisë, instaluan atë diktaturë aqë të egër, e cila gjeneratës sonë, sidomos, i kushtoi aq shumë dhe numuri i krimeve në këto vënde të dala mbas vitit nëntëdhjetë, si në Rusinë e Leninit e të Stalinit; Të Maos në Kinë, të Potit në Kamboxhia apo edhe të Enverit ne Shqipëri, janë të llahtarëshme dhe të pabesueshme.

Brezi i ynë mban mënd dhe kujton mjaft mirë gjithashtu se si zhvilloheshin gjyqet në atë kohë, ku me motivet agjent, tradhëtar apo armik i popullit pushkatoheshin, burgoseshin apo internoheshin njerëz të pafajshme dhe kur vegjëlia, te cilës iu premtua se do hante me lugë floriri, thërriste dhe çirrej me histerizëm ‘Me varje, me varje”

Ishin ditë të vështira që kombi ynë s’i kishte parë ndonjëherë, kur injoranti u bë prokuror; krimineli hetues apo kryetar dege, ndërsa mafiozi lider dhe ndërsa ky kontigjent sa vinte e më shumë shtohej, njeriu i mirë, i ndershëm dhe fisnik po shkonte drejt zhdukjes dhe me këtë proces të tillë që sistematikisht vazhdoi për gati dyzet e pesë vjet, ishin më se të mjaftueshëm për ta shpërbërë këtë komb të vogël siç jemi neve dhe prurë në këtë gjëndje ku aktualisht jemi sot. “Kemi bërë detyrën”, shprehen disa nga ata që kanë patur ato pozicione, po pjesa tjetër që jo vetëm s’pranoi të angazhohet në ato “detyra”, por përkundrazi i kundërshtoi, qënkan, sipas tyre, fajtorë! Kjo tematikë, edhe pse deklarata e lëshuar nga shteti shqiptar qysh me atë fillim  “Se të gjithë jemi fajtorë dhe të gjithë bashkëvuejtës’, jo vetëm që s’u mbyll, por përkundrazi ka vazhduar dhe do vazhdojë deri sa ajo periudhë një ditë të zbardhet plotësisht. Ky fenomen u pa edhe para pak kohësh në diskutimin mbas vdekjes së poetit D. Agolli apo edhe rreth shkrimtares Diana Çuli më pas, e akuzuar kjo e fundit për pushkatimin nga regjimi i atëhershëm i dy poetëve të rinj, Leka dhe Vilson Blloshmi.

Emrin e kësaj zonje, në fakt, e kam hasur para disa vitesh në promovimin e librit kushtuar pikërisht atyre dy martirëve e organizuar nga organizata shqiptaro – amerikane, ‘Shtëpia e Lirisë” në Washington dhe si drejtuese e gazetës “Drita” në atë kohë, lexova njëkohësisht edhe komentin që ajo kishte bërë rreth poezive të tyre. Koment i cili fare qartë ua rëndonte akoma edhe më shumë akuzën. Si fytyrë e pashë para disa javësh tek “Top Stori”, ndërsa si natyrë dhe karakter e përcaktova nga diskutimi i saj, ku jo vetëm që deri në vitin 94, ajo nuk dinte asgjë rreth fatit të tyre, por me përgjigjen, që ishte sistemi që i pushkatoi dhe jo ajo, më la të dyshoj se ende nuk ishte penduar.

Sistemi që shpesh përmëndet, me të cilin këta lloj lloj mundohen që të justifikojnë bëmat e tyre, nuk ishte diçka abstrakte, por përkundrazi ai u ndërtua, funksionoi dhe u mbajt më këmbë në sajë të këtyre personave, të cilët o të indroktinuar, o për interes, o për karakter dhe moral të dobët apo edhe nga injoranca bashkëpunuan me atë regjim dhe ishin një kontigjent i gatshëm që diktatura i përdorte sa herë që u duhej të sajonin ndonjë grup kompllotist e të pushkatonin dikë, siç është rasti në fjalë apo të burgosnin apo të internonin individë e familje dhe me dëshmitë e tyre, sigurisht të rreme, dihet, që kanë marë më qafë qindra e qindra njerëz të pafajshëm, por nëqoftëse shteti në këto njëzet e gjashtë vjet demokraci në këtë drejtim s’ka bërë asgjë, por dhe hakmarrje individuale, për fat të mirë gjithashtu s’kanë ndodhur,  nuk do të thotë që edhe viktimat ato i kanë harruar, prandaj persona të tillë, mendoj, që sa më pak të ekspozohen dhe jo pastaj, si rasti i zonjës Çuli që organizon takime dhe u flet audiencës për ndershmëri dhe moral apo të gazetarit, zotit Hila, i cili krenohet me pozitën e të atit, ish oficer i lartë i minitsrisë së brendëndëshme në atë kohë, pozicion nga ku pikërisht organizoheshin dhe kurdiseshin akuzat ndaj njërit që vihej në shënjestër dhe duhej të eleminohej. Këta lloj individësh duhet të dinë gjithashtu se populli ynë, si i vogël në numur, i ka njohur dhe i mban mënd mirë si persekutorët ashtu edhe kriminelët e asaj periudhe dhe nuk ka aq shumë nevojë për të hapur dosjet. Njeh njëkohësisht trashëgimtarët dhe pozicionet e pa merituara që ata mbajnë sot, di njëkohësisht dhe arësyen se pse këto punë përfunduan kështu dhe demokracia tek ne nuk funksionoi, por një acarim dhe revoltë nga këta, ndryshe nga këto brënda llojit që kanë ndodhur në këto njëzet e gjashtë vjet, do jetë, mendoj e rrezikshme dhe me pasoja për vëndin, por mos dënimi i krimeve të komunizmit, mos dhënia e pronave ish pronarërëve të vërtetë e deri në mos realizimin e vetingut dhe reformës në drejtësi që aktualisht kërkohet sot, nuk është se shtetit shqiptar dhe atyre që e kanë përfaqësuar, u ka munguar dhe u mungon vullneti, siç shpesh këta akuzojnë njëri tjetrin në parlament, por e një vyrtuti të rëndësishëm, i cili brënda tij ka edhe moralin, edhe karakterin, edhe humanizmin, që quhet “GENIE”, i cili as nuk shitet dhe as nuk blihet në pazar, por vetëm trashëgohet.