Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

NJË TAKIM I KËNDËSHËM ME POETIN DHE SHKRIMTARIN E NJOHUR, VISAR ZHITI

by

NGA HASAN KOSTRECI/

Nëqoftëse Gjyqin e Parë Moral ndaj komunizmit, organizata shqiptaro – amerikane “Shtëpia e Lirisë”e bëri për librin e zotit Bedri Blloshmi kushtuar dy të rinjëve poetë, Leka dhe Vilson Blloshmi, të cilët Byroja Politike injorante e asaj kohe më në krye Ramiz Alinë, “zbuloi”, se tek vargjet e tyre për “Natyrën” dhe “Lulet e Verës”, shprehnin edhe  mendime “të rrezikëshme”, prandaj i pushkatoi, një të ngjajshëm me të nga tematika, por me nivel shumë më të lartë artistik dhe fillozofik, kjo organizatë më 18 Shkurt në lokalin e Hotelit Royal Regency, këtu në New York, organizon një Gjyq të Dytë, këtë herë për dy librat e fundit të shkrimtarit të madh dhe të njohur, zotit Visar Zhiti; “Rrugët e Ferrit” dhe “Ferri i Çarë”, ku përshkruhen dy nga kampet më çfarosëse të atij sistemi; “Të Spaçit” dhe “Qafës së Barit” dhe unë si moderator i këtij takimi, pata kënaqësinë që ta drejtoj.

Pjesmarrja qe tepër e madhe, sa u detyruam që të shtojmë edhe karrike të tjera, por ajo që ia ngriti edhe më shumë vlerat këtij aktiviteti, ishte prezenca edhe e mjaft intelektualëve, midis tyre zoti Sami Repishti, zoti Mërgim Korça, kryetari i organizatës “Vatra”, zoti Gjon Buçaj sëbashku me bashkëshorten e tij, nën kryetari zoti Agim Rexha, familje të persekutuara nga ai regjim si Familja Selfo, Familja Luzaj, Mirakaj, Omari, Tezha, Çoku, Velaj e mjaft të tjerë; Bashkëvuejtës të autorit, që me humor ata e thërrisnin njëri tjetrin “Shok klase”, ndërsa për ta zbardhur këtë takim, merrnin pjesë edhe disa nga mediat e komunitetit këtu, si gazetari dhe editori i gazetës “Dielli”, zoti Dalip Greca, gazetari i “Bota Sot”, zoti Beqir Sina,  kameramanë nga organizata dhe shoqata të ndryshme kosovare etj.

Të ftuarit fillimisht u ngritën më këmbë, për të dëgjuar egzekutimin e dy hymneve; Të Shqipërisë dhe të Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe më mbas aktiviteti u quajt i hapur.

“Nëqoftëse shkrimtari i madh Rus Aleksander Solzhenitsyn me librat e tij ka përshkruar tmerret e Guljakëve të Siberisë në kohën e Stalinit, një të ngjajshëm me të edhe nga niveli, ku përshkruhen burgjet dhe kampet e regjimit komunist të diktaturës së Enverit, e kemi në duar edhe ne sot dhe për këtë urojmë autorin, zotin Visar Zhiti, i cili me këto dy libra po i jep shoqërisë sonë një kontribut mjaft të rëndësishëm”

Ky ishte motivacioni me të cilin prezantuesi i këtij aktiviteti bëri hapjen dhe më mbas fjalën e mori aktivisti i njohur, zoti Zef Bala, i cili ndër të tjera i uroi autorit mirseardhjen dhe të kalojë ditë gëzuara, për sa kohë do qëndrojë këtu në Amerikë, ndërsa shkrimtari, publiçisti dhe intelektuali i njohur zoti Mërgim Korça, që mori mbas tij fjalën,  me profesionalizëm u bëri një analizë të thellë dhe shkencore këtyre dy librave dhe duke e ngritur autorin në nivelet më të larta, ai u shpreh se është krenari për ne shqiptarët që vargje nga ky poet, i gjejmë të shkruara sot në “Piazza Navona” të Romës,  ndërsa duke shkëputur episode nga fjalimet dhe shkrimet me kujtime nga dy diktatorët e komunizmit; Enver Hoxha dhe Ramiz Alija, ai ironizoi ideollogjinë e tyre sa mafioze, aq dhe fallco. Më mbas fjalën e mori antari i bordit drejtues të organizatës “Shtëpia a Lirisë” zoti Mustafa Xhepa, i cili me shifra dhe fakte, i tregoi audiencës krimet dhe masakrat që janë kryer nga ai regjim banditesk. Diskutimet vazhduan me zotin Muhamet Omari dhe më pas me një poezi të bukur prej “Një shoku të klasës së autorit”, zotit Ilir Spata dhe kur para mikrofonit doli zoti Visar Zhiti, salla gumëzhiti nga duartrokitjet.

Nëqoftëse gjyqi i detyruar nga diktatura, m’u bë disa dekada më parë, tha ndër të tjera ky autor, sot jemi mbledhur për t’u bërë atyre “Gjyq Moral”. Atyre që morrën mijra jetë njerzish dhe çfarrosën ajkën më të mirë intelektuale të kombit; Atyre që “Homerin e Shqipërisë”, siç e kanë cilësuar poetin Gjegj Fishta edhe kufomën mbas vdekjes ia hodhën në lumin “Drin”; Atyre që Et’hem Haxhiademin e madh, e helmuan vetëm një javë përpara se të lirohej dhe ky gjyq ka vlerë edhe më të madhe, sepse zhvillohet në Amerikë, në vëndin më demokratik të botës.

Por është pak e çuditëshme, komentoj unë, autori i këtij shkrimi, se vetëm pak javë më parë, në një emision të “TV Klanit”  një profesor i djeshëm, por që vazhdon të japë mësim edhe sot, duke folur për kriminelin Mehmet Shehu, u shpreh se paska qënë, sipas tij, një burrë shteti! Kjo të bën që të pyesësh veten se si është e mundur që këta njerëz me  mentalitete të tilla, jo që janë ende në aktivitet, por edhe në institucione tepër delikate, sepse kanë të bëjnë me edukimin e brezit të ri! Pse ndodh kjo? Për mendimin tim, sepse shoqëria jonë shqiptare vazhdon që të mbetet akoma indiferente si dikur dhe nuk kemi kurajo dhe shpirt demokratik për të reaguar ndaj këtyre çfaqjeve të tilla kaq flagrante. Por indiferentizmi i tepruar, ka sigurisht dhe pasoja që ne shqiptarëve, për fat të keq, gjithmonë na ka kushtuar. Por edhe diçka tjetër, e cila edhe kjo ka mbetur e trashëguar nga ai sistem;Vazhdojmë që të kemi ende në farë urrejtje për njerëzit e edukuar, për intelektualët e mirëfilltë apo për dikë me prejardhje nga shtresat e njohura të shoqërisë sonë dhe preferojmë më shumë një që e ka origjinën “Nga Baza”, siç propogandohej atëhere. Po a nuk e provuam se duke zgjedhur karrocierë, shoferë, mjelëse lopësh, apo të tjerë si këta, për të na drejtuar, u degraduam në atë farë feje, sa kur u hapën dyert dhe dolëm në skenë, lemerisëm botën! A është nevoja që të bëjmë akoma eksperimente të tilla?

Edhe këtu në komunitetin tonë në Sh.B.A kemi mjaft intelektualë, por që nuk kemi edhe aq dëshirë për t’ua dëgjuar zërin, në mënyrë që të përfitojmë nga njohuritë e tyre, nga horizonti dhe bagazhi i gjërë që ata kanë

“Një gjë të mirë pati ai sistem, thotë përsëri zoti Visar Zhiti në librin e tij “Rugët e Ferrit”, sepse veçoi fisnikun nga harbuti”, por kjo ndarje e detyruar minimizoi, siç kërkonte regjimi, influencën e njeriut të mirë, të edukuar dhe të ndershëm tek pjesa tjetër. Por çfarë solli? Shumfishimin maksimal të se keqes dhe këtë raport të prishur, që për fat të keq, akoma egziston, duhet medoemos ndrequr, sepse ndryshe shoqëria do ketë gjithmonë probleme.

POPULLI, POR DHE POLITIKA

by

NGA HASAN KOSTRECI/

Po të vëmë re, është bërë zakon, se në çdo çrregullim apo ngjarje negative që ndonjëherë tek ne na paraqiten, fajin do t’ia vëmë gjithmonë popullit dhe natyrës së tij për të krijuar  turbullira dhe nuk marrim mundimin të analizojmë se ku është shkaku i këtij fenomeni dhe pse të ndodhë. Është provuar se ngjarjet e ndryshme historike ndikojnë mjaft në formimin e karakterit të një shoqërie apo të një kombi dhe si vënd i vogël që kemi qënë, njëkohësisht dhe pa përkrahje të ndonjë shteti të madh, siç ndodh përshëmbull me fqinjët tanë Greqinë dhe Sërbinë, të cilët kurdoherë janë mbështetur; e para nga Britania e Madhe dhe e dyta nga Rusia, jo vetëm që u kemi dalë të vetëm përpara çdo fatkeqësie që na ka dalë, por edhe historia shpesh s’ka qëne me neve, bile mund të thuash se na ka dënuar. Fakti që nga Perandoria Osmane u shkëputëm të fundit, vërteton atë që thamë, por edhe kur arritëm të mëvehtësohemi e të shpallim pavarësinë, u përballëm me pasojat e dy luftërave të mëdha, siç qe ajo Ballkanike dhe e Parë Botërore, ku jo vetëm që u dogjëm dhe u shkelëm me këmbë nga mjaft ushtëri të huaja, por në përfundim, për të kënaqur orekset e disa shteteve të quajtura fituese, na shkëputën edhe mjaft territore, siç qe rasti i Kosovës, Çamërisë e i mjaft tokave të tjera.Vetëm gjatë periudhës së Mbretërisë, mund të thuhet se morëm pak a shumë formën e një shteti me kufij tashmë të përgjysmuar, por ligjorë dhe me një orientim të sigurtë për nga perëndimi, por ky shtet shpresëdhënës, për fat të keq, nuk funksionoi gjatë, sepse një tjetër pushtim na erdhi më tridhjet e nëntën, pra ai fashist, që shënoi edhe fillimin e Luftës së Dytë Botërore dhe bashkë me të dhe të mjaft turbullirave të tjera, që ndoqën njëra tjetrën dhe përfunduan duke na prurë si peshqesh kolerën e kuqe komuniste, e cila nuk na u shqit për gati pesë dekada me radhë.

Por në të gjitha këto ngjarje të vështira që shkurtimisht thamë, nuk mund të lesh pa përmëndur shpirtin patriotik të këtij populli dhe sidomos të asaj elitë drejtuese të ndershme e përfaqësuar nga shtresa fisnike shqiptare, e cila bëri të mundur mos asimilimin tonë, siç historia e ka provuar në mjaft raste dhe vlerësimi që me rastin e këtij “100 Vjetori të Pavarësisë” iu bë mjaft figurave, të cilët në këtë periudhë kohore, kanë luajtur një rol aq të rëndësishëm, shënon edhe fillimin e një kapitulli të ri të historisë sonë, i cili deri më dje ka qënë i manipuluar me gënjeshtra dhe fallsifikime, ku të bardhën e kemi quajtur të zezë dhe të zezën të bardhë. Prandaj mendoj, se është po aq e rëndësishme dhe e domosdoshme njëkohësisht edhe zbardhja sa më parë e periudhës së egër dhe barbare pesëdhjet vjeçare komuniste, nga dyzet e katra e këtej, e cila i shkaktoi vëndit tonë një katastrofë të pallogaritëshme, bile më të madhe edhe nga vetë pushtuesit, sepse nëqoftëse fashizmi apo nazizmi na okupuan vëndin, komunizmi okupoi shpirtin e njeriut dhe e transformoi atë në robot; Nëqoftëse ata, për qëllimet e tyre u munduan si e si që t’i afronin sa më afër intelektualët, komunizmi bëri të kundërtën, pra i azgjësoi ata. dhe duke hunbur inteligjencën, e cila është edhe koka e një kombi, u zhbë edhe kultura, edukata, personaliteti, besa e deri besimi fetar. Quhej ofenduese, po të na kujtohet, të përdoreshin në atë kohë shprehjet; Zotni, Zonjë, Të lutem, apo Më fal, sepse “Fituesit” e zbritur me flamurin e bolshevizmit në dorë, nuk e duronin dot atë fjalor të trashëguar dhe klasik, i cili sipas tyre, i përkiste vetëm borgjezisë. Dhe ky fenomen vazhdoi deri në krijimin e “Njeriut të Ri”, i xhveshur nga çdo normë  dhe me dimensionet e projektuara prej atyre vetë. Duke e përdorur më pas këtë kontigjent edhe si instruktorë, për “të edukuar” gjeneratat e reja, shënoi edhe degradimin përfundimisht të shoqërisë sonë.

Të gjitha këto dhe shumë të tjera nuk ikin aq kollaj dhe pa lënë gjurrmë në natyrën dhe karakterin e popullit ne tonë dhe kjo dukuri, vihet re edhe në politikë, ku ende deputeti e shikon kolegun e vet jo si bashkëpuntor, por si rival dhe nëqoftëse atëhere aplikohej eleminimi fizik, sot dëgjon aq sharje dhe akuza ndaj njëri tjetrit, sa bindesh se ajo lloj kulture dhe ai mentalitet i trashëguar, është akoma egzistues.

Ndoqëm para pak ditësh direkt, në ekranet televizive apo edhe në interrnet zhvillimin e ceremonive me rastin e festës së  madhe të pavarësisë, por për çudi opinioni si në Shqipëri, ashtu edhe këtu në diasporë, u përqëndrua më tepër tek momenti i shpërndarjes së asaj torte të bukur dhe gjigande, e cila natyrisht, për mos organizim dhe aq të mirë, krijoi një skenë jo dhe aq  të këndëshme, por jo ama për t’u tallur, sepse jo shumë larg, por vetëm dy dekada më parë, ne kemi qënë ata, që shtyheshim përpara dyqanit të bulmetit për të marë një kilogram gjizë dhe fjalori që përdornim ndaj njëri tjetrit në ato çaste, të vjen  turp sot që t’i kujtosh. Pra, e përsëris që këto çfaqje negative që ne shohim, e kanë një zanafillë, të cilat janë ngulur mjaft thellë, sa do kohë që të pastrohen, por kjo nuk do të thotë që ne të tolerojmë apo të qëndrojmë ndaj tyre indiferent, sepse kështu ne nuk e ndihmojmë asnjëherë demokracinë. Nuk duhet qëndruar indiferent gjithashtu edhe ndaj procesit për marrjen e kandidaturës për t’u futur në Europë, i cili është kthyer në një legjendë, që nuk shpresohet të ketë ndonjëherë fund. dhe për këtë përsëri nuk fajësohet populli, por vetëm politika. Shkaqet gjithashtu që nxirren, janë aq qesharake, sa të vjen turp që t’i përmëndësh, por mos ndofta kjo është lojë dhe ne vazhdohet që të manipulohemi, apo realisht egziston vërtet një forcë negative, e cila qëllimisht  na e pengon këtë rrugë. Sido që të jetë, viktima mbetet gjithmonë populli dhe po interesat e tij njëkohësisht dëmtohen.