LETRA DHE SHENIME TË FAIK KONICËS RRETH PËRPJEKJEVE PËR BOTIMIN E LIBRIT TË TIJ: “Një Histori e Shkurtë e Shqipërisë ”/
NGA IDRIZ LAMAJ*/
Libri i Faik Konicës: “Shqipëria – Kposhti Shkëmbor i Evropës Juglindore”, botuar pas vdekjes së autorit nën kujdesjen e Qerim Panaritit, mbështetur në letrat e Konicës dhe të shtëpisë botuese, “Robert Mc. Bride & Company”, mban titullin: “Një Histori e Shkurtë e Shqipërisë”.
Në parathënien e kësaj vepre, Panariti thotë se “titulli i librit nuk është i Konicës”, por është i tij. Ai citon edhe dy letra midis Konicës dhe shtëpisë botuese, “Robert Mc. Bride & Company” të Njujorkut, ku bëhet fjalë për prejardhjen librit dhe vështirësit që ka ndeshur në përgatitjen e librit.
Për të shkruar pakë më gjersishtë se Panariti lidhur me zanafillën e këtij libri dhe planet për botimin e tij, shfletojmë një dosje me letra e shenime të Faik Konicës, të cilën ma dhuroi Petro Kolonja këtu e një çerek shekulli më parë. Këto letra e shenime të pa botuara deri tashi vëjnë në dukje përpjekjet e Konicës për botimin e librit dhe ofrojnë mundësi për analizimin e shkaqeve të mosbotimit të tij.
Në vazhdim sjell korrespondencën, ato pakë letra që kam në dorë, midis pronarit të shtëpisë botuese, “Robert Mc Bride & Company” dhe të Konicës.
* * *
Robert Mc. Bride i shkruan Konicës letrën e parë me 19 nëntor, 1935:
I dashur zotëri:
Me rekomandimin e z. Hito Sadik, Sekretar i Konsullatës në Boston, po ju shkruaj këtë letër lidhur me projektin e një botimi që do të ndërmarim.
Jemi shumë të interesuar për të siguruar dhe botuar një histori të sotme me karakter popullorë për Shqipërinë, që në veçanti do të vërë në dukje përparimin e bërë nga vendi në situatën e re, me të cilën ballafaqohet si pasoj e luftës.
E dijmë se vendi juaj asnjë herë nuk është treguar në literaturën angleze siç i takon dhe ato botime që janë për të anglisht, janë kryesisht të vjetruara.
Natyrisht, gjetja e një historiani është shumë e vështirë dhe sigurimi i shitjes së librit, pasi të shkruhet dhe të botohet, është një çështje me rëndësi të madhe për ne. Duke shpresuar se Ju jeni të interesuar të shihni botimin e një libri serioz, ju kërkoj me anë të kësaj letre të na rekomandoni një person të përshtatshëm për këtë punë dhe të na jepni mbështetjen tuaj për shitjen e librit, gjë e domosdoshme për sigurimin e shpenzimeve dhe nxjerrjen e fitimit ekonomik.
Përfitojmë nga çdo këshillë e juaja për këtë çështje.
Me nderime, Robert Mc. Bride
Konica i përgjigjet z. Mc. Bride, me 21 nëntor, 1935:
Zotëri:
Kam nderin t’ju njoftoj se mora letrën tuaj të datës 19 nëntor, 1935.
Projekti juaj për botimin e një “Historie Moderne Popullore të Shqipërisë” më intereson jashtëzakonisht dhe shpresoj të rializohet sa më parë. Jam i një mëndimi me ju për nevojën e një libri të tillë.
Kur z. Hito Sadik ju rekomandoi mua, ndoshta ai ka patur në mend se unë, për më tepër se gjysëm shekullit, kam mbledhur materail për një histori të Shqipërisë, dhe tani kam aritur në shkallën e klasifikimit të lëndës së mbledhur dhe paraqitjen e formës së librit. Sidoqoftë, libri im do të jetë një libër shkencor i cili kryesisht iu sherben studiuesëve të historisë si një studim udhëzimi e reference për gjurmim të mëtejshëm. Natyrisht, këtë mund t’a këthej shumë lehtë edhe në një botim të lezeçëm për rrethe më të gjëra lexuesish, duke lënë jashtë të gjitha shqyrtimet dhe pikat që mund t’i interesojnë një specialisti. Por, për të shkruar një libër të formës gazetare, i cili pak a shumë do të përfshinte paraqitjen e sotme të përparimit mekanik të Shqipërisë, mua nuk me intereson aspak. Nëse ju kuptoj mirë, ju keni në plan pak a shumë vepër të tillë, për shkrimin e të cilës unë iu rekomandoj z. Nelo Drizari, instruktor i shqipes në Univerisitetit Columbia, person i përgatitur në gazetari dhe i aftë për të shkruar një vepër të thjeshtë dhe të letë për t’u lexuar. Adresa e tij është: Z. Nelo Drizare – Philosophy Hall, Columbia University, New York City.
Këtu vëj në dukje, ju do të keni përkrahjen time morale për inkurajimin e shitjes së librit të z. Drizari dhe shpresoj se një vepër e tillë do të gjëjë blerës midis turistëve dhe njerëzve kurioz.
Nëse, nga ana tjetër, ju preferoni që unë t’a shkruaj librin, ashtu siç theksova në paragrafinë e mësipërm, jamë i bindur se libri do të gjëjë blerës në kolegje, biblioteka dhe studiuesë të historisë, dhe pastaj, me një ritëm më të ngadalshëm, besonjë se do të shitën një numër i konsideruar kopjesh. Tërë çështja është nëse ju dëshironi një vepër serioze që përmbanë lëndë origjinale, apo dëshironi një libër të mbështetur në shkrime të përsëritura dhe të botuara nëpër gazeta e revista. Nëse më dërgoni dy-tri libra mbi vendet tjera, si një shembull ose model që ju keni në mënd, do të jem në gjëndje më të mirë për t’iu këshilluar si duhet.
I juaj me nderime, Faik Konitza
Me 26 nëntor 1935, Mc. Bride i shkruan Konicës përsëri:
I dashur zotëri:
Ju falenderoj përzemërsisht për mirësinë që patët t’na shkruani gjër e gjatë.
Ne nuk dëshirojmë një libër gazetarik, të përcipët, por një studim origjinal dhe serioz mbi të kaluarën dhe të tashmën e Shqipërisë, të shkruar me sa më shumë dramë njerëzore, me sa më pak të dhëna të parëndësishme, me detaje të specifikuara traktatesh, me fakte politike të brëndëshme, dhe me një theks të veçantë në vet historinë e popullit; pra, një studim të vërtet historik që trajtojnë shumica e historianëve. Thejshtë, ne dëshirojmë një vepër origjinale historike të shkruar për shtresën e lexuesëve të përgatitur dhe jo një libër të formës gazetarike.
Për të mos diskutuar më rreth kësaj çështjeje, ne dëshirojmë që librin t’a shkruani Ju dhe mos të kërkojmë gjetk.
Këtu shtrohet një pyetje të cilës duhet t’i gjëjmë përgjigjen para se të fillojmë punën. Duket se fillimisht libri do të ketë një numër të vogël shitjeje që nuk i mbulon shpenzimet e botimit. A do të ishte praktike për Qeverinë Shqiptare të siguronte kopje të mjaftueshme për konsullatat e veta në vendet që flitet anglishtja, për të na ndihmuar kalimin e vështirësive të botimit ?
Unë do të thoja se një libër relativisht i përmbledhët në vëllim, mund të shitet dy dollarë kopja. Sikur Qeveria të blente tre-katërqind kopje, me çmim tregu $1.20 cent, do të na garantonte mundësinë e fillimit të punës. Ju e dini se ana ekonomike është vëndimtare për sigurimin e shpenzimeve të botimit.
Sinqerisht i juaj, Robert Mc. Bride
Konica i përgjigjet z. Mc Bride me 30 nëntor, 1935:
Zotëri:
Ju njoftoj se mora letrën t’uaj të 26 nëntorit 1935, për të cilën ju falenderoj.
Jam i sigurt se Qeveria Shqiptare do të blejë dy-treqind kopje të një libri të shkruar nga unë, e, në qoftë se jo, nja dy organizata Shqiptare do të realizojnë atë që nuk realizon Qeveria. Unë mendoj ashtu, sidoqoftë, kjo nuk bëhet para botimit të librit, por dy-tre javë pasi libri të dali në qarkullim.
Libri, ashtu si e përfytyroj unë, do të shtrohet në këtë mënyrë: Do të jetë një parathënje e shkurtë, një ose dy faqe. Pastaj, një kapitull hyrës në të cilin gjuha, raca, kostumet dhe veçoritë e popullit Shqiptar, si dhe klima e karakteristikat fizike të vendit, do të përshkruhen shkurti- misht; ky kapitull zënë nja 20 faqe. Mbas kësaj do të jenë nja 200 faqe mbi historinë, ngjarjet, përpjekjet dhe luftat e popullit Shqiptar nga kohët më të lashta deri më sot. Një kapitull i shkurtë i fundit do të përmbledh gjëndjen e sotme. Në fund të librit, – në një farë mënyre të shkëputur prej tij, që do t’ju sherbej vetëm studiuesëve serioz, janë nja 20 faqe shenime, të cilat, spjegojnë me referenca të sakta, disa pika kontestuese historike, për të cilat bëhet fjalë në zemrën e librit. Në vazhdim do të jenë dy faqe bibliografi dhe 10 faqe treguesi sipas rendit të alfabetit.
Ju do të shihni nga parashtrimi se libri, ashtu si e mendoj unë, do t’ju përgjigjet mirë kërkesave tuaja; i vetmi lëshim që kërkoj është të më jepet vend për shenimet dhe treguesit, përndryshe vepra do të ketë pamjen e një pune amatori, gjë së cilës dua t’i shmangem vendosmërisht.
Nëse më dërgoni vërejtjet tuaja lidhur me pikatë e mësipërme, do të shikoj për ndonjë modifikim të mundshëm të planit tim.
Sinqerisht i juaj, Faik Konitza
Me 18 dhjetor, 1935 z. Mc. Bride i shkruan Konicës:
I dashur z. Konitza:
Kërkoj ndjes për vonimin e përgjegjës time letrës t’uaj të 30 nëntorit. E kam shikuar si të domosdoshme nga ana financiare shitjen e një tirazhi sado të vogë të librit të kolegët tonë në Angli para se t’iu bëjë ofertën e sigurtë.
Sa të marrë përgjigje nga ata, do t’ju shkruaj në hollësi.
Sinqerisht i juaj, Mc. Bride
Me 6 shkurt, 1936, z. Mc. Bride i dërgon Konicës marrëve- shjen (kontratën) e nënshkruar nga ana e tij. Kontrata e Shtëpisë Botuese, dy faqe të formatit të madh, përmban detaje si çdo kontratë e zakonshme e firmave amerikane. Nga 11 pikatë e marrëveshjes dhe 7 shtojca, z. Mc. Bride vënë në dukje vetëm dy pika të cilave duhej t’iu përmbahej Konica; titullit të librit: “Një Histori e Shkurtë e Shqipërisë” dhe të ardhurave nga shitja e librit. Sipas marrëveshjes, Konica do të paguhej 10 përqindë nga të ardhurat e librit nëse shtëpia botuse do të shiste një tirazh prej 2000 kopjesh dhe 15 përqind nëse ajo do të shiste 3000 kopje. Në dy shtojca të marrëveshjes, z. Mc Bride shenon edhe disa detaje të së drejtës rreth shitjes së librave nga ana e autorit.
Konica e nënshkruan marrëveshjen dhe e poston pas dy ditësh.
Më 17 shkurt ,1936, z Mc. Bride i shkruan Konicës:
I dashur z. Konica:
Më duket se kontrata e jonë është pak e pështjelluar në një shtojcë të rregullores së vet. Ajo që shenoni Ju në pikën tre, thjeshtë nuk përfshihen të drejtat e shitjes së librave jashtë shtetit. E drejta e shitjes së librave jashtë shtetit përfshihet në paragrafet e pikës së katërt dhe të pestë; në gjyshmën e faqës së dytë të kontratës.
Shpersoj se ajo sqaron shumë mirë pozitën e autorit.
I juaj sinqerisht, Robert Mc. Bride
Me 18 shkurt, 1936, Konica i përgjigjet edhe kësaj letre:
Zotëri:
Ju njoftoj se mora letrën tuaj të datës 17 shkurt, 1936. Ju falnderoj për spjegimet, këtu iu dërgoj kontratën e nënshkruar prej meje.
Lidhur me referimin për botimin e librit, besoj se dorëshkrimin do t’a përfundoj deri nga fundi i korrikut, pasi tërë lëndën e kam mbledhur me kohë, tani me mbetet vetëm t’i jap formën.
I juaj, Faik Konitza
Me 27 maj 1936, Konicës i shkruan z. Tom Davin editori i shtëpisë botuese, “Robert Mc. Bride & Company”:
I dashur z. Konitza:
A mund t’na dërgoni brënda dy-tri ditësh kapitullin e parë të librit? Shitësit e botimeve tona fillojnë udhëtimet brënda dy javësh. Ata duhet të kenë me vete listat e botimeve të vjeshtës ku përfshihet edhe libri i juaj. Ne duhet të kemi një pjesë të materialit për të përgatitur reklamën e librit, të cilën ata duhet t’a ken me vete.
U jemi mirënjëhës gjithashtu pa na treguat se kur mund të na dërgon dorëshkrimin e plotë.
Me nderime, i juaj, Tom Davin, Editori
Konica i përgjigjet z. Davin me 28 maj, 1936:
Zotëri:
Këtu po ju dërgoj parathënien dhe kapitullin e parë të librit, sipas kërkesës t’uaj në letrën e 27 majit, 1936. Ju di për nderë nëse më dërgoni bocat e korrigjuara.
Dorëshkirmin e plotë të librit shpresoj se mund t’ju dërgoj nga fundi i korrikut.
I juaj me nderime, Faik Konitza
Me 5 qershor 1936, z. Davin i shkruan Konicës:
I dashur zotëri:
Ju falenderoj për dërgimin e parathënies dhe kapitullit të parë të librit. Titulli i lirit është “Një Histori e Shkurtë e Shqipërisë”, vazhdim i serisë së historive të shkurtëra që ne botojmë. Na nevojitën edhe dy informata nga zotëria juaj: 1). A mund të na dërgoni sa më shpejt titujtë e kapitujve të librit, kështuqë shitësit tonë mund të kenë një ide të përgjithëshme mbi përmbajtjen e librit? Me këtë, do t’ju dija për nderë sikur të na dërgoni një përshkrim nja 200 fjalësh mbi përmbajtjen e librit, në të cilin do të bazohet përpilimi i katalogut tonë. 2). Ju lutëm, a mund të na këshilloni se cila do të ishte harta më e përshtatshme e Shqipërisë për botim në librin tuaj. A duhet t’i vëjmë emrat e qyteteve sipas shqiptimit të gjuhës shqipe, italishte, apo ka ndonjë traditë të shqiptimit në gjuhën anglishte? Kjo varet plotësisht në dëshirin tuaj.
Këto të dhëna na nevojitën sa më parë, besoj se do të na i dërgoni deri të hënën, me 8 qershor.
I juaj sinqerisht, Tom Davin, Editori
Konica i përgjigjet z. Davin me 9 qershor, 1936:
Zotëri:
Letra e juaj e 5 qershorit me erdhi të nesërmen, me datën 6-të. Kërkoj ndjes që nuk mund t’u përgjigjsha menjëherë, të hënën, për arsye se në funksionin tim si diplomat kisha një angazhim që nuk mund t’i shmangesha letë.
Një fjali në parathënien time nuk i përgjigjet titullit të librit. Po ju dërgoj faqen e parë të korrektuar të parathënies; ju lutën grisnje faqen e parë që e keni dhe përdornje këtë që po iu dërgoj. Titulli është në rregull dhe i pëlqyeshëm nga ana ime.
Brënda dy ditësh do t’ju përgjigjem lidhur me pjesën tjetër të letrës t’uaj.
I juaj sinqerisht, Faik Konitza
Po me datën 9 qeshor, Konica merr këtë telegram nga shtëpia butuese:
“ Urgjentisht na nevojitet materiali i kërkuar në letrën e 5 qershorit. Ju lutëm na dërgoni ç’ keni të gatshëm. Ju falemnderit – Robert Mc. Bride & Company”.
Konica i përgjigjet telegramit me 12 qershor, 1936:
Zotëri:
Në zarf keni hartën e Shqipërisë me një shenim rreth shkrimit të emrave të qyteteve, gjysmën e lëndës së librit dhe përshkrimin 200 fjalësh të përmbajtjes. Së shpejti do t’iu dërgoj pjesën tjetër. Ju lutëm m’i ktheni bocat për shikim të fundit.
Me nderime, Faik Konitza
* * *
Për mue këtu zhdukën gjurmët e korrespondencës Mc. Bride & Konica rreth botimit të librit: “Një Histori e Shkurtë e Shqipërisë”. Sipas Qerim Panaritit, Konica i shkruan z. Mc. Bride edhe me 8 prill, 1939:
“Meqë Shqipëria, për shkak të rethanave të sotme tragjike, ka dalë në qendër të vemendjes, dëshiroj të di nëse do të miratoni një sugjerim nga ana ime”; domethënë botimin e librit, por “botuesi hodhi poshtë me mirësjellje sugjerimin e tij dhe dorëshkrimi mbeti mënjanë”. ( Shqipëria – Kopshti Shkëmbor i Evropës Juglindore, Boston, Mas., 1957).
Tani, para se të themi diçka për disa shenime të Konicës të cilat besoj se kanë të bëjnë me çështjen e librit, kthehemi edhe një herë të letra e parë e tij dërguar z. Mc. Bride. Këtë letër Konica e shkroi në dy vërsione; versioni i parë i letrës, që më vonë shëndrohet në pika mbështetëse për versionin e dytë, është tre paragrafe më e gjatë. Në një paragraf të shkurtë, Konica nuk pranon asnjë përgjegjësi financiare për shtyp duke i shpjeguar qartë arsyet e veta:
“Librin e shkruaj pa pretendim fitimi por duhet të keni parasysh, nuk marrë asnjë përgjegjësi shpenzimi për shtypin për arsye se jamë në gjëndje të hollë ekonomike. Unë rroj me një rogë të vogël të Qeverisë s’ime me të cilën mëmzi përballoj jetesën e përditëshme.”
Siç duket, Konica nuk e dërgoi këtë letër për arsye se ishte e gjatë, kishte bërë në të disa korrigjime me dorë dhe mund t’a shkurajonte pronarin e shtëpisë botuese, duke u shmangur që në fillim nga përgjegjësit financiare. Versioni i dytë i letrës, dërguar z. Mc. Bride, mbështetet në versionin e letrës së parë.
Thuhet se shumë njerëz të penës kur janë në tavolinë të punës të zhytur në mendime të thella rreth projekteve krjuese dhe halleve të jetës, ‘zhgaravitin’, shenojnë e ‘vizatojnë’ në ndonjë letër që kanë aty pranë. Kur ato letra i shpetojnë shportës është vështirë të konstatohet se ç’kishin në mend të thonin ata në ato raste të veçanta.
Ky ‘fenomen’ sigurisht duhet të ketë ndodhur edhe me Faik Konicën. Në dy fletë shkrimi të pastra gjëndën tri zhgaravitje të vogla me laps, një lule e vizatuar dhe disa shenime në anglisht. Pas mendimit t’im, bazuar në qartësinë e fjalive, Konica kishte në plan t’u shkruante për çështjën e librit dy miqëve të tij. Ai shkruan në një fjali: “Bënë mirë të folësh me Vasilin dhe Kriston, ndoshta mund të më ndihmojnë përkohësisht”. Në qoftë se qëndron ky mendim, atëherë ai kishte në plan t’i shkruante z. Hito Sadiku, Sekrtetar i Konsullatës së Shqipërisë në Boston. Vasili dhe Kristo duhet të jenë Vasil Pani e Kristo Thanas, të dytë në gjëndje të mirë ekonomike dhe miqë të tij. Edhe fjalia tjetër: “Lëre këtë punë, kur të vi atje shohim e bëjmë, … duhet të mendosh mirë,… më shkruaj…”, ka mundësi të bëj me këte çështje. Po aty, në ato fletë, plani për t’i shkruar Nelo Drizarit, prof. në universitetin Columbia në New York, është i qartë: “Të kam dërguar materialin e ardhë nga Shqipëria. Na gjëj katalogun me emrat e kolegjeve amerikane; të interesuara sipas mendimit tënd. Me datën ? (pikëpyetja është e Konicës – il.) do jem në New York, duhet të shoh vet ç’ bëhet atje. Nevojitën dy ditë pushim pune”. Dihet se Drizari ishte në dieni të projktit për botimin e veprës së Konicës; ai i kishte shkruar Petro Kolonjes për këtë çështje.
Tani bëhet pyetja, pse nuk u botua libri? Megjithëse mbeten vetëm spekulime, kam përshtypjen se z. Mc. Bride, pas analizave financiare, duhet të ketë ardhur në përfundim se libri jo vetëm që nuk ishte fitimprurës për firmën e tij por nuk i nxjerte as shpenzimet e shtypit. Nga ana tjetër, atë e brente edhe ndërgjegja morale ndaj Konicës, sepse vet i kishte propozuar atij për shkrimin dhe botimin e librit.
Po të lexohen me vemendje dy pika të kontratës së nënshkruar midis z. Mc Bride dhe Konicës, shihen hollësit e përgjegjësisë së autorit për mblulimin e shpenzimeve të shtypit nëse shtëpia botuese nuk siguronte në parapagim shitjen e një tirazhi 500 kopjesh për një libër 200 faqesh. Megjithëse z. Mc. Bride dhe Konica nuk bëjn fjalë në letrat e tyre për ato dy pika të kontratës, vetvetiu lënë të kuptohet se botimi i librit mund të pezullohej, për arsye se nuk ishte mbledhur asnjë para si parapagesë.
Ndërkaq, edhe zotimi i Konicës për sigurimin e një pjese të shpenzimeve me blerjen e librit nga ana e qeverisë shqiptare, duket i pa shpresë. Mjafton të izolojmë fjalinë e letrës së tij, “Jam i sigurtë se Qeveria Shqiptare do të blejë dy – treqind kopje të një libri të shkruar nga unë, e, në qoftë se jo, nja dy organizata Shqiptare do t’a realizojnë atë që nuk realizon qeveria.” Z. Mc. Bride, fjalia e thjeshtë midis paragrafit të mësipërm, “në qoftë se jo”, duhet t’i ketë tërhe- qur vrejtjen që në fillim. As mbështetja e autorit në “nja dy organizata Shqiptare” nuk duhet të ketë mjaftuar për të.
Largimi i Konicës ndaj përgjegjësis së financimit, lë të kuptohet, se, ai s’kishte kujt t’i drejtohej për ndihëm. Me qeverinë i kishte ftohur marrëdhëniet si pasoj e kritikave që i bënte Mbretit Zog me letra private. Me shokët më besnik të “Vatrës”, grupin e Refat Gurrazezit, ishte prish për arsye të afrimit të tij me Nolin dhe me vatranët e moderuar. Organi- zimi i një fushate për mbledhjen e të hollave ndoshta i dukej iluzion për arsye të krizës së thellë ekonomike që kishte përfshirë Amerikën. Megjithë këtë, nuk kemi të dhëna nëse Konica mori ndonjë hap konkret për sigurimin e shpenzimeve të botimit.
Shpesh është thënë: “Konica ishte dembel, nuk i shkonte punës në fund, nuk i përfundonte shkrimet e veta”. Në këtë rast pohimet e tilla nuk qëndrojnë. Vllimi i librit për të cilin bëhet fjalë, sipas kontratës, nuk duhej të kalonte 230 faqe. Ai i dërgoj shtëpisë botuese të paktën 120 faqe të gatshme për shtyp.
Ndërsa, puna e rënd dhe vështirësit e Panaritit për plotësimin e zbraztësive dhe përgatitjen e librit të Konicës, botuar 15 vjet pas vdekjes së tij, duhet të jenë reale. Jam i mendëmit se pjestë e gatshme të librit, të cilat Konica ia kishte dërguar shtëpisë botuese, kanë ngelur në shtypshkronj dhe më në fund janë hedhur në shprotë. Konica herë pas here i kërkon shtypshkronjës bocat, pjesët e përgatitura, për shikim të fundit, por nuk insistonte në kthimin e tyre, me shpresë se libri mund të botohej një ditë.
Përfundimisht, kalimi i këtyre letrave nga një dorë në tjetrën, udhëtimi i tyre i gjatë nga një qytet në tjetrin, gjumi i tyre i rënd, afër 70 vjet, nëpër dosje të grisura dhe të zvërdhuara nga pluhuri i kohës, lenë të kuptohet se shumë letra të Faik Konicës janë zhdukur pa gjurmë. Edhe këto letra të botuara më lartë nuk e ndriçojnë tamam planin e Konicës për botimin e librit të tij, “Një Histori e Shkurtë e Shqipërisë”.* Marre nga Libri”Vatra dhe vatranet” i autorit Idriz Lamaj.