Shkenca shqiptare  dhe  Instituti Alb-Shkenca

Nga Arjan Th. Kallço*/

Nga data 29-31 gusht u zhvillua në Tiranë Takimi i 8-të i Institutit Alba-Shkenca. Një nismë e domosdoshme mbarëshqiptare për të qënë me hapin e kohës me Europën, Amerikën dhe vendet e tjera. Por edhe për vetë faktin se në Shqipëri u instalua një model i shëmtuar i militantizmit dhe klientelizmit në arsim dhe shkencë. Reformat e shumta mbetën thjesht fjalë dhe në vend që të sillnin progresin, e çuan shkollën shqiptare në kahun e kundërt. Nëse dikur shtrohej me të madhe parulla i gjithë populli ushtar, tani parulla është tjetërsuar, i gjithë populli në shkollë. Sigurisht që do të shkonte, po përdor kohën e shkuar, nuk kishte si të ndodhte ndryshe, pas goditjeve sistematike të njëpasnjëshme, me shpresën se gjërat duhet të ndryshojnë. Që të ndryshojë një komb, duhet të ndryshosh themelin e tij, pra arsmin. Ka ardhur koha që politika të mos merret më me reforma të tilla, por të reformojë veten dhe mentalitetin e vet. Populli e dha verdiktin e vet qartë, prandaj i takon poltikës t’i hedhë hapat e veta të dukshme dhe të sigurta. Nëse nuk reformon dot veten e vet, nuk mund ta reformojë shoqërinë. Në gjithë periudhën postsocialiste denigrimi i shoqërisë erdhi si rezultat i heqjes dorë nga postulate se përzgjedhja e njeriut është faktor kryesor në zhvillim. Tetë vjet qeverisje e papërgjegjëshme solli pasoja me precedentë tepër negativë për vendin. Jemi vendi i parë në Europë me 44 universitete private, por pas nuk mbeten as Kosova dhe Maqedonia, kur vendet e tjera nuk i mëshojnë faktorit saisor, por kryesisht cilësor. Skandalet me universitetet private shqiptare tashmë e kanë lënë shijen e hidhur nëpër Europë, niveli i universiteteve shqiptare është në nivelet më të dobta europiane dhe botërore. Të mos flasim pastaj për shkencën, kur vendi u kthye në një fabrikë diplomash. Shkenca shqiptare do të varet shumë nga niveli i shkollës; një shkollë pa kokë, do të prodhojë një shkencë sa për të kaluar radhën. Për këtë mjafton të sjellim shembujt konkretë të konferencave shkencore që zhvillojnë vendet e Europës.

Instituti Alb-Shkenca tashmë po krijon traditën e vet në takime të përvitshme ku marrin pjesë studiues nga trevat shqipfolëse në Kosovë, Mal të Zi dhe Maqedoni. Në një kohë kur edhe Akademia e Shkencës u përdor si karem për fitime poltike, instituti në fjalë nuk ngurroi të ndërmerrte një prej nismave që duhet vërtet të përçojë mesazhin se shkenca e vërtetë nuk mund të mbetet peng i një poltike të mbrapshtë. Në ditën e parë takimi i zhvilloi punimet tek salla Iliaria në Qytetin student, ku morën pjesë drejtues të Institutit, të Universitetit të Tiranës, studiues të shumtë, por edhe Ministria e ardhshme e Arsimit Lindita Nikolla.

Fjalën e hapjes, mirëseardhjen dhe falenderimin për gjithë punën në organizimin e konferencës, në emër të stafit të institutit, për të gjithë të pranishmit, e mbajti z.Adrian Maçi, drejtues i degës shqiptare.

Më pas foli drejtori i Përgfjithshëm i insitutit z. Niko Qafoku I cili vuri në dukje punën e bërë deri më tash, duke hedhur ide edhe për të ardhmen, mes të cilave edhe bashkëpunimi i ngushtë dhe më i frytshëm mes studiuesve shqiptarë kudo që janë në botë, kudo që zhvillojnë punën e tyre shkencore, kudo që japin kontribute të rëndësishme në fushën e shkencës. Një ide tjetër që gjeti mirëkuptimin mes pjesëmarrësve ishte dhe ajo e botimeve në revista të huaja, deri më tash një  ëndërr e parealizuar e studiuesve shqiptarë, por edhe e projekteve shkencore të përbashkëta jo vetëm mes universiteteve dhe institucioneve, por edhe mes vetë faktorit shqiptar.

Ministrja në pritje të marrjes së detyrës, z. Nikolla theksoi se ka ardhur koha që arsimi dhe shkenca të marrin vendin që u takon në Shqipëri. Konferenca të tilla janë tepër të nevojshme dhe kërkoi që bashkëpunimi të mos ndalet këtu, por edhe më tej në takime të tjera që edhe vetë Ministria do të organizojë. Jemi të vendosur – vazhdoi  z. Nikolla për një arsim dhe shkencë bashkëkohore. Forume të tilla duhet të mbështeten fuqishëm nga shteti. Natyrisht ishte dalja e saj e parë para studiuesve shqiptarë kudo që ata punojnë dhe inkurajimi i tyre është një fillim i mbarë, duke e lënë të hapur derën e institucionit më të rëndësishëm vendimarrës të arsimit. Qeveria e re ka përpara një mal me probleme të trashëguara nga qeveria paraardhëse, por duhet guxim dhe mençuri që t’i përballojë me sukses këto sfida, e duhet ta fillojë pikërisht nga reformat serioze në arsim. Duhen shëruar disa plagë të thella që besoj edhe vetë z. Rama i përmendi në programin e qeverisë. Nuk kemi më kohë për të humbur.

Më tej folën edhe përfaqësuesit e degëve të Kosovës dhe Maqedonisë që duke vlerësuar punën e bërë në takimet përkatëse me rotacion, vlerësuan faktin se ka botime me vlera autentike, se tubimi ka karakter ndërkombëtar mbarëshqiptar dhe të bashkohen forcat më të njohura shqiptare në Europë. Mendoj se ndoshta në të ardhmen duhet hequr dorë nga karakteri masiv i takimeve, në kërkim të cilësisë së vërtetë. Nëse nuk realizohet kjo, atëherë rrezikojm ëqë edhe këto takime t’i shndërrojmë në fabrika të sasisë.

* Bashkepunetori i gazetes Dielli eshte pedagog ne Universitetin”Fan S Noli” Korce/