Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

MOMENT HISTORIK NE WASHINGTON PER VAJZEN NGA KAVAJA

by

ERMIRA BABAMUSTA:Vlerësimet nga Kongresi Amerikan dhe Presidenti Obama, momente historike të jetës sime./
INTERVISTOI: FADIL SHEHU-FLORIDA/
Ndjehem shumë i kënaqur që këtë intervistë po e zhvilloj me ju Ermira Babamusta. Ju jeni angazhuar në aktivitete diplomatike-politike, eksperte e punëve të jashtme dhe shkrimtare. Nëse do të ktheheshit në retrospektiv, si do i kujtonit vitet e fëmijërisë dhe adoleshencës në qytetin e Kavajës, ku ju jeni lindur?
Faleminderit për këtë mundësi, Fadil. Nga fëmijëria ruaj kujtime shumë të bukura, që nga çerdhja, ku kam patur mamin edukatore, deri në momentet e shkollës fillore“24 Maji”, tani “Rilindja”. Falenderoj përkushtimin e mësuesve të talentuar,Besnike Dollia, Nazmie Dimri,Tafik Biturku,Ismail Biturku, Ramazan Hushi, drejtorët e shkollës Xhavit Bygjymi dhe Xhavit Hylviu. Falë përkushtmit të mësuesve, Lëndina Dollia dhe Fatbardh Kanapari, kam marrë pjesë në shumë konkurse në bazë qyteti në matematikë dhe letërsi, ku jam vlerësuar me disa çmime. Mbarova shkëlqyeshëm tetëvjeçaren, me nota 10-ta. Më pas vazhdova studimet në shkollën e mesme të gjuhëve të huja dega anglisht“Asim Vokshi” në Tiranë.
Ndërkohë, kur ju vazhdonit shkollën, muarët vendimin për tu larguar në SH.B.A. Ishte kjo një zgjidhje e duhur për ju dhe familjen tuaj?
Në vitin e tretë më doli e drejta e studimit për në Amerikë.Vitin e katërt të shkollës së mesme e mbarova në Amerikë me notat më të lartë, GPA 4.00, ku kam fituar shumë medalje në shkallë kombëtare për matematikë,spanjisht,literaturë,fituese e Eagletoun Highschool Quiz Bowl, fituese e kampionatit, etj. Kisha fatin të marrë shkollimin në një sistem edukativ kaq të lartë dhe të zhvilluar si ai amerikan, falë punës dhe mundimit tim, prindërve të mi të dashur, dhe mësuesve të mi në Shqipëri dhe Amerikë.Çmoj vlerën shqiptare, që zhvillon shumë herët tek fëmija aftësitë për njohuri, ambicie, konfidencë me anë të konkurimeve dhe aktiviteteve dhe e përgatit nxënësin për të qenë sa më i mirë në të gjitha fushat që të ofron jeta.Vlen të theksohet që në Shqipëri mësimi i gjuhës së huaj inkurajohet që në fillore, gjë që nxit zhvillimin dhe inteligjencën e fëmijës, që në moshë të vogël. Sistemi shqiptar dhe amerikan i edukojnë nxënësit të jenë të aftë, konfidentë, konkurues dhe të synojnë të jenë më të mirët.
Ju nisët studimet në universitetin më prestigjioz në botë, Harvard. Si ndiheshit si studente shqiptare para pedagogëve, disa prej të cilëve të njohur në nivele të diplomacisë amerikane?
Më vjen shumë mirë që përfaqësova Shqipërinë dhe Kosovën si dhe universitetin tim WVU, në programin e Harvardit. Në gusht 2013 aplikova për programin e çertifikatës për kursin, Strategjia dhe Sigurimi Kombëtar Amerikan, që ofrohet nga shkolla e qeverisë Kenedi në Harvard. Ky program u zhvillua nga dy universitetet më të mira në botë, Harvadi dhe MIT i Maseçusets, ku studiuan studentë të ndryshëm nga bota. Nga mijëra konkurentë, unë isha zgjedhur si një nga 500 fitueset që u pranuan të jenë pjesë e këtij programi, shumë kërkues dhe i një niveli shumë të lartë. Madje nga 500 persona që fituan, vetëm 290 arritën ta përfundojnë atë me sukses, bashkë me mua.Ne, na u akordua çertifikata e mjeshtërisë në Sigurim Kombëtar dhe Strategji. Këtë program e kryeva njëkohësisht kur po kandidoja për doktoraturë në Shkenca Politike tek universiteti WVU në Uest Virxhinia. Pata shansin të jem pjesë e programit dhe të punoj me të njohurin, Profesor Graham Allison,drejtor i qëndrës për shkenca dhe punë të jashtme “Belfer Center”. Ka punuar si këshilltar special për sekretarin e mbrojtjes gjatë presidentit Regan, dhe asistent sekretar i mbrojtjes për politikë dhe plane për presidentin Klinton. Ka fituar çmimin e lartë civil nga departamenti i mbrojtjes dhe ka publikuar shumë libra shkencor në lidhje me politikën si “Esenca e Vendimeve”, etj. Ndërsa profesor David Sanger, korespondent kryesor i Uashingtonit për “Nju Jork Tajms”, fitues i çmimit “Pulitzer”, ka botuar disa libra dhe jep mësim në “Harvard” për politikë publike. Ndërkohë Prof. Dr. Derek Reveron është drejtor i Strategjive të Sigurimit dhe Drejtori i Kolegjit “US Naval War College” në Nju Port. Secili prej tyre ka dhënë një kontribut të madh në mësim, duke na mësuar nga përvojat e tyre në politik.
Keni përfunduar studimet shkëlqyeshëm, madje keni kryer me sukses master për shkencat politike“Administrim publik”,studimin e avancuar për “Diplomaci OKB” dhe doktoraturën në Shkenca Politike. Pretendoni se tashmë keni arritur gjithçka?
Universitetin e lartë e bëra në Ualdorf Kollege, me arritje të dalluara dhe isha në listën e studentëve të nderuar në “Dean’s honor roll”. Fitova çmimin Hanson Award, si dhe bursën e paqes “Ponberg për Shkenca Politike dhe Histori”. Kur përfundova universitetin pata nderin të punoj në Uashington DC. për Senatorin, Tom Harkin në sektorin politikë ndërkombëtare, për të cilin kam respekt të veçantë. Kam kryer dy mastera. Masterin e parë e përfundova në degën “Administrim Publik” nga universtieti MSU në Minesota dhe fitova bursin e paqes në shkenca politike,“Dr. John Scherzer Scholarship” nga Uashington DC, si studente e dalluar me aspirata për lidere dhe kontribut ndërkombëtar; si dhe bursën e plotë të shkollimit nga Instituti i Paqes “Kesel Peace Institute”, që më akordoi më vonë si “Gruaja Ndërkombëtare e Kurajos”. Pata sërish nderin të rikthehem në Kongresin Amerikan, duke punuar për Kongresmenin e nderuar Mark Kenedi, në zyrën e tij në Uashington DC. Ndërsa në universitin LIU në Nju Jork, kam kryer dy programe universitare: Masterin e dytë në shkenca politike si dhe programin e avancuar të nivelit “graduate” për diplomaci të OKB-së.. Kam jetuar në Nju Jork që nga 2006, ku kam punuar në departamentin e paqes dhe logjistikës të OKB-së në Manhatan, krahas shkollimit. Pasi përfundova punën në fushatën e parë elektorale të presidentit Obama, aplikova dhe fitova të drejtën e studimit me burse, në universitetin WVU në Uest Virginia, për të kandiduar për doktoraturë në shkenca politike dhe marrëdhënie ndërkombëtare. Në verë të 2010 përfundova studimin në programin e Strasburgut,Francë në degën “Ligji Europian dhe Institucionet e BE-së”. Gjatë studimeve të masterit dhe doktoraturës kam zgjedhur si temë çështjen e Kosovës, hulumtim që e kam nisur që në vitin 2007 dhe vazhdoj ta ndjek nga afër për zhvillimet më të fundit në vend. Përveç edukimit kam kryer dhe trajnime të tjera në punë, për t’u bërë një kandidate e fortë në karrierën time, si dhe kam kryer shërbime vullnetare për t’i shërbyer komunitetit shqiptaro-amerikan, popullit amerikan dhe Amerikës.Më kujtohen shumë mirë fjalët e presidenti Obama, gjatë fjalimit që dha kur pranoi kandidaturën për president në Konventën Demokratike mbajtur në Denver, Kolorado në 2008. Në atë kohë, unë isha zgjedhur si organizatore e Konventës, dhe drejtuese duke sjellë me vete ekipin tim nga Florida, ku punuam së bashku gjatë fushatës. Gjatë fjalimit Presidenti tha se premtimi amerikan, është premtimi që secili nga ne, ka lirinë për jetën, por dhe obligimin për ta trajtuar njëri tjetrin me dinjitet dhe respekt.
Krahas punës suaj në politikë dhe diplomaci keni themeluar “Peace Action Fondacion”, Fondacioni Aksioni për Paqe. Si do e vlerësonit funksionimin e këtij fondacioni?
Fondacioni Aksioni për Paqe, ishte një inisiativë dhe projekt i imi, në mënyrë vullnetare, për të cilin u angazhova dhe e kam drejtuar për dy vjet që në 2013. Kjo nismë ishte tribut i ngjarjeve të 11 shtatorit, për të kujtuar dhe vlerësuar veprimet heroike të atyre që luftojnë për lirinë dhe të drejtat tona sot. Qëllimi i organizatës bamirëse ishte i natyrës së aksionit, veprimit dhe shërbimit publik, dhe jo monetar. Pra, të sillnim ndryshim në komunitetin tonë për të krijuar një shoqëri sa më demokratike, të drejtë dhe humanitare, duke i shërbyer shoqërisë. I jam mirënjohës të gjithë anëtarëve që vullnetarisht janë përfshirë në këtë projekt. Falenderoj drejtuesit e ekipit, që kanë dhënë ndihmë humanitare për të rritur rëndësinë e çështjeve sociale dhe përballuar sfidat globale si, Egzon Bunjaku,drejtues i ekipit “Cycle for Nature Team” nga Prishtina; Halil Gashi, Drejtues i Ekipit “Health Auarenes Team” në Gjermani; Michael Moloi, Rachel Bergsieker dhe Katelyn Hughes në Londër.Në vitin 2013 Aksioni për Paqe, ka qenë një nga përkrahësit dhe bashkëpunesit e Tour De Culture, i cili organizohet çdo vit në Kosovë.
Sa kanë ndikuar prindërit, në edukimin dhe formimin tuaj si qytetare dhe diplomate shqiptare-amerikane?
Falë përkujdesjes, mbështetjes dhe dashurisë nga familja, kam fituar shumë vlera në vetëvete. Mbaj mend që babi, si mësues letërsie dhe historie me jepte për detyrë, për të lexuar librat e Frashërit, Kadaresë, Shekspirit, Tolstoit, etj, për t’u njohur me letërsinë shqiptare dhe atë të huaj. Kam filluar të shkruaj poezi që kur isha e vogël dhe më pëlqen të shkruaj në përgjithësi. Po ashtu në tetëvjeçare, babi, më kërkonte të mësoja 30 fjalë të reja çdo ditë nga fjalori i anglishtes dhe t’i recitoja poezitë e Fishtës. Të dy prindërit e mi, kanë treguar interes të madh në përgatitjen time mësimore,duke dhënë një sakrificë të madhe, që unë të kem një të ardhme më të mirë. Kjo bëri që unë të kultivoj shumë herët në jetë përgjegjësi, disiplinë dhe ambicie dhe të përballoj vetëm jetesën larg familjes dhe vendlindjes. Në Amerikë suksesi është një mundësi e barabartë për të gjithë, për atë që punon shumë, i dedikohet punës dhe përgatitet mirë për të arritur synimet në jetë. Kjo e drejtë demokratike më ka dhënë vizion, që një studente si unë, të ketë synime të larta. Pra,pa ndihmën e dikujt, kam arritur vetë, sepse shoqëria amerikane vlerëson atë që punon. Në aspektin politik kam mësuar direkt nga vetë institucionet që bëjnë politikë, Senati dhe Kongresi Amerikan, gjatë punës me kongresmenët e nderuar Tom Harkin dhe Mark Kenedi në Uashington DC, departamenti i paqes i OKB-së në Nju Jork, si dhe puna për zgjedhjen elektorale të presidentit Barak Obama në 2008, Florida dhe në 2012, në Pensilvania, WV dhe Ohajo. Aty mësova nga afër se si funksionon demokracia dhe diplomacia, në sistemin elektoral. Është ky lloj i të menduarit që zhvillon qeverinë bashkë me shoqërinë. Kur mbarova me sukses praktikën tek zyra e senatorit Tom Harkin, në fjalimin e tij para presidentit amerikan me 22 korrik 2003, përmendi emrin tim, duke vlerësuar punën dhe kontributin tim në proçesin dhe sistemin demokratik.
Në vitet 2008 dhe 2012, ju keni punar në administratën e presidentit Obama, në fushatën e tij për president, në shtetet e Floridas, Filadelfias dhe Pesilvanisë. Sa e vlerësuat ju këtë përkushtim dhe si u cilësua puna juaj nga kjo administratë?
Vlerësoj dhe respektoj punën e madhe të presidentit Obama dhe lidershipit të tij, të popullit amerikan. Kam patur një eksperincë të jashtëzakonshme gjatë punës sime në fushatat presidenciale.Në 2008 dhe 2012,kam punuar për administratën e presidentit Obama, si drejtoreshë gjatë zgjedhjeve presidenciale në Amerikë, nëpër shtete të ndryshme, duke punuar në shtete kyçe gjatë fushatës si Florida,Ohajo, Pensilvania, Kolorado, etj. Gjithashtu u zgjodha një nga drejtueset që organizova kuvendin nacional të Partisë Demokratike në Kolorado, në 2008. Këtu ishin të pranishëm mbi 75000 pjesëmarrës, ku senatori Barak Obama, pranoi nominim e partisë demokratike për president. Falë punës time dhe eksperiencës, më ftuan sërish të punoj në zgjedhjet presidenciale të vitit 2012, në Filadelfia, ku dolëm me sukses. Pata nderin të marrë ftesë nga Shtëpia e Bardhë në janar 2009 dhe 2013 në Uashington DC, për të qenë e pranishme në inagurimin e president Obamës me rastin e fitores. Ishin momente historike të paharuara, që do i kujtoj përjetë. Mbi të gjitha vlerësoj lidershipin e presidentit Obama. puna e tij ka patur një transparencë të jashtëzkonshme dhe një lidhje të drejtëpërdrejtë me publikun. Gjatë punës në dy fushatat, kam marrë telefonata përgëzimi nga presidenti, për të uruar punën tonë të ekipit dhe për të na dhënë kurajo për të punuar më shumë. Mbas punës në zgjedhje, në mënyrë vullnetare kam marrë pjesë në organizim për aksion, që ka për synim përparimin e agjendës së presidentit, diplomacisë dhe politikës amerikane.Dhe këtu, Presidenti ka qenë shumë i lidhur me popullin. Kemi patur lidhje video-konferenca të drejtëpërdrejta, telefonata si dhe korespondenca me Shtëpinë e Bardhë. Është kjo lloj politike transparente e Amerikës, në shërbim të popullit, që çon përpara interesin dhe zhvillimin e shoqërisë dhe shtetit amerikan.
Sa të pranishëm e konsideroni presidentin Obama dhe Amerikën, për Shqipërinë dhe shqiptarët?
Besoj se Shqipëria dhe Kosova në rradhë të parë duhet të forcohen vetë si shtet, nga ana ekonomike dhe ushtarake, për t’i shërbyer më së miri vendit të tyre, si dhe familjes europiane, për të cilën synojnë. Në këtë drejtim duhet vazhduar për të punuar shumë, për të plotësuar kushtet dhe rritur standartet në vend. Kontribut të madh si në drejtimin e zhvillimit të demokracisë, pavarësisë, juridikut, sigurimit, etj, ka dhënë Amerika bashkë me aleatë të tjerë të popullit shqiptar si Anglia, Gjermania, etj. Të gjithë shqiptarët i janë shumë mirënjohës aleates së fuqishme Amerikës, për miqësinë e fortë, besnikërinë dhe përkrahjen e jashtëzakonshme për shqiptarët.Vlen të theksohet që politika e jashtme amerikane pak a shumë është e njëjtë, homogjene, pra nuk ndryshon me ndërimin e presidentëve apo partive në vend. Presidenti Obama bashkë me paraardhësit e tij, i kanë qëndruar shumë afër popullit shqiptar dhe Kosovës, duke i mbrojtur ato në momentet më kulminante të egzistencës të tij. Për këtë, shqiptarët i janë shumë mirënjohës Amerikës.Gjatë misionit tim të dytë hulumtues diplomatik-kulturor në Kosovë, në 2012, dita e falenderimeve, e kthyer në një festë të madhe, mbushi sheshin “Skënderbej” me flamuj amerikan, si shenjë respekti dhe mirënjohëje ndaj Amerikës. Po ashtu dhe gjatë vizitave të liderëve amerikanë në Shqipëri. Ne jemi i vetmi popull, që i pret amerikanët me shumë miqësi, dashamirësi dhe mikpritje të paparë, gjë që në shtete të tjera, amerikanët nuk i gëzojnë këtë popullaritet madhështor. Me këtë rast përgëzoj dhe vlerësoj punën e përkryer të presidentëve, George Bush, Bill Klinton, Barak Obama, Zv. presidentit Joe Biden, sekretarët e shtetit Hillary Klinton dhe Xhon Kerry, ambasadorët Jackobson dhe Arvizu dhe shumë senatorë e kongresmenë të tjerë që kanë përkrahur shqiptarët. Përgëzoj dhe ambasadorin e ri amerikan, Donald Lu për pozitën e re, dhe i uroj suksese në punën e tij në Shqipëri.
Të parët e prindërve tuaj janë të njohur për vlerat e tyre patriotike, duke ndihmuar direkt figura të shquara të kombit tonë. Cilat janë disa nga aktivitetet e tyre?
Që në kohën për shpalljen e pavarësisë të Shqipërisë në 1912, gjyshi im Beqir Babamusta, me të parët e fisit, pritën një natë në shtëpi Ismail Qemalin, bashkë me shoqëruesit e tij me 25 nëntor 1912. Të nesërmen i dhanë Ismail Qemalit dhe shoqëruesve, ushqime, shoqërues me kuaj, para dhe dy çeta për të siguruar rrugëtimin për në Vlorë. Këtë punë në shërbim të kombit, familja ime e vazhdoi dhe me themelimin e Shoqatës Patriotike Kombëtare “Bajram Xhani”, themeluar nga babai im, Neki Babamusta dhe shokët e tij në 1991 në Kavajë. Shoqata kreu aktivitete deri në vitin 2003. Me 15 mars 1992 Shoqata “Bajram Xhani” priti me madhështi në Kavajë ambasadorin e parë amerikan në Shqipëri, Uilliam Rajerson, me 20,000 pjesëmarrës. Shoqata përkrahu të persekutuarit politik dhe vlerat patriotike të tyre lënë në harresë. Punoi për të njohur botërisht luftën heroike të popullit të Kosovës, kundër militarizimit serb të Millosheviçit. Ndihmoi të strehojë të persekutuarit e popullit të Kosovës në qytetin e Kavajës, afro 8,000 persona. Për lirinë e Kosovës Ramazan Cani ,gjyshi i mamit tim, bashkëpunëtor i Bajram Currit, Isa Boletinit, vëllëzërit Myslim dhe Shyqyri Peza, luftoi kundër serbëve me çetën e tij, ndërsa gjyshi im Beqir Babamusta, u plagos, dy kushërinjtë e mi u vranë. Nga dy fiset Bababamusta dhe Cani, janë burgosur dhe vrarë afro 20 anëtarë të familjes. Për këtë kontribut të veçantë Kongresmeni Mark Kenedi, në vitin 2004 nderoi, “Heroi i Popullit”, Kastriot Cani ,gjyshin tim, si dhe familjen e tij, si bashkëpunëtor me Amerikën për vendosjen e demokracisë, babain tim, Neki Babamusta, për forcimin e lidhjeve diplomatike Europë-ShBA dhe mua, për shërbimin tim, ndaj Kongresit dhe diplomacisë Amerikane.
Jeni angazhuar me diasporën dhe forcimin e lidhjeve shqiptaro-amerikane për shumë kohë. Po ashtu, pozicioni i punës tuaj ju ka dhënë privilegjin e bashkëpunimit me disa prej personaliteteve të njohura politike të kongresit Amerikan. Sa frutdhënës do e vlerësonit këtë bashkëpunim?
Kam shumë vite që jam angazhuar për të zhvilluar komunitetin në Amerikë dhe forcuar bashkëpunimin me diasporën shqiptare. Prioritet ka patur çështja për të drejtat e shqiptarëve, promovimi i kulturës, si dhe lidhjet shqiptaro-amerikane-angleze, që fisi im Babamusta-Cani, ka kultivuar për afro 100 vjet. Ky bashkëpunim ka forcuar më tepër lidhjet dhe miqësinë e fortë midis vendeve tona. Në qershor 1999, unë me familjen, vazhduam punën në Amerikë për mbrojtjen e shqiptarëve, ku nëpërmjet Radios shqiptaro-amerikane“Alba”,me qendër në Miçigan, përhapëm vlerat demokratike të kombit shqiptar, duke i bërë të njohur popullit Amerikan, krimet e luftës të Millosheviçit në Kosovë. Kjo radio transmetoi këto programe në shumë shtete të Amerikës. Këtë punë e kemi bërë dhe vazhdojmë edhe sot në takime me ambasadorë anglez dhe amerikanë, ku kemi kërkuar njohjen e shpejtë të Pavarësisë së kosovës.Vlen të përmendet takimi me ish-sekretarin e shtetit Amerikan, Kolin Pouell, senatorin Tom Harkin, për të cilin kam punuar në zyrën e tij në Uashington DC, me kongresmenin,Mark Kenedi, si dhe gjatë punës time në OKB-ë, në takimin me sekretarin e përgjithshëm Kofi Anan. Këtë punë e vazhdova dhe me diplomacinë publike, nëpërmjet gazetës time që themelova në 2008, “Prishtina Press”, e cila për dy vjet ka botuar mbi 3000 printime në Prishtinë. Aktiviteti i gazetës vazhdoi online deri në 2013. Gazeta kishte për qëllim përkrahjen e diplomacisë shqiptaro-amerikane, përhapjen e vlerave kulturore dhe demokratike shqiptaro-amerikane.
Vitin e kaluar ju Ermira, keni drejtuar një peticion liderëve dhe institucioneve më të njohura në botë. Përse e keni bërë këtë peticion?
Është më se e vërtetë, që ky peticion, gjatë vitit të kaluar, bëri bujë të madhe ndërkombëtare, duke iu drejtuar liderëve dhe institucioneve, OKB-së, BE-së, Shtëpisë së Bardhë, NATO-s, Senatit Amerikan dhe Uefa-s, për mbrojtjen e të drejtave të shqiptarëve. Ky peticion ishte një inisiativë e imja, që e kam shkruar vetë, si rezultat i keqtrajtimit të lojtarëve shqiptar në ndeshjen Serbi-Shqipëri, i cili me pas morri përmasa për barazi dhe të drejta për shqiptarët në përgjithësi. Më pas iu drejtova organizatës “Rrënjët Shqiptare”, me të cilën bashkëpunova që ky peticion të nënshkruhej nga sa më shumë njerëz. Këtë nismë timen peticioni, e shndëruam në një platformë, me propozim të Besmir Buranaj Hoxha dhe mbështetje nga Marko Kepi, bashkë me anëtarët e Albanian Roots, për të sensibilizuar të gjithë botën për mbrojtje dhe barazi për shqiptarët. Peticoni drejtuar Shtëpisë së Bardhë u firmos dhe u mbështet nga tre milion shqiptarë në mbarë botën. Shprehja e lirë, lëvizja e lirë, e drejta për edukim, dhe të drejta të tjera të njeriut, janë akoma të cënuara edhe sot, për shumë shqiptarë në trojet e tyre si në Preshevë, Kosovë, Mal të Zi, Çamëri, Maqedoni dhe Serbi. Sot shqiptarët kanë shumë nevojë për përkrahje nga komuniteti ndërkombëtar, për mbrojtjen e të drejtave të njeriut.
Duke biseduar për Kosovën, këto ditë po ndodh një fenomen shumë tronditës, me mijëra familje po braktisin vendin e tyre duke u drejtuar dyerve të Evropës, ikin s’di se ku ? Si do e komentonit këtë hemoragji, e cila si metastaz po shtrihet në mbarë trupin e Kosovës?
Është trishtuese që Kosova po përjeton një eksod tjetër në përmasat e luftës së 98-tës. Inkurajoj popullin e Kosovës të mos largohet nga vendi, sepse nuk është kjo zgjidhja. Uroj që lidershipi dhe qeveria e Kosovës të veprojnë sa më pare, për të krijuar mundësi që qytetarët të kenë vende pune, të jetojnë, të hapin biznese dhe të kenë një jetë të siguruar në vend. Investimet e huaja ndihmojnë, por edhe ato nuk janë zgjidhja. Duhet zhvilluar ekonomia e Kosovës dhe politika e brendshme e saj, duhen zhvilluar industritë në vend, që Kosova të kthehet në vend prodhues si dikur dhe jo të mbahet nga importi me grurë e miser, kur Kosova mund t’i rrisi vetë këto produkte. Duhet të krijohen plane aktuale afat-gjate për zhvillimin e ekonomisë. Deri tani prioritet ka patur pavarësia. Ka ardhur koha që politika e brendshme të ketë prioritet dhe Kosova të ngrejë standartet e jetesës në vend. Nëse nuk merren masat e duhura sa më shpejt, vendi rrezikohet nga trazira dhe pasiguri të tjera.
Prindërit tuaj njihen si mbështetës të popullsisë hebrenje në Shqipëri dhe rritjes së vlerave demokratike në Kosovë. Sa krenare ju bën përkushtimi dhe humanizmi i tyre?
Paqa, toleranca dhe dashuria për njerëzimin, janë vlera që familja ime i çmon, po ashtu si i tërë kombi shqiptar dhe ai amerikan. Më vjen mirë që familja ime, fisi im, Kavaja dhe shumë qytete të tjera shqiptare, treguan akte humane duke shpëtuar hebrenj gjatë luftës së dytë botërore.Në tetor 1943 në shtëpinë e gjyshit tim, Beqir dhe Rabihane Babamusta, ka qëndruar për tre muaj të fshehur një familje izraelite. Në shtëpinë e tyre janë strehuar edhe gjashtë ushtarë italinë dezertorë të luftës, në 1943. Familja izraelite kishte katër pjesëtarë me dy fëmijë të vegjël. Shtëpia e gjyshit ka patur kontrollime të shpeshta nga gestapoja gjermane dhe për fat të mirë familja izraelite nuk është zbuluar. Babai im ishte 8 vjeç në atë kohë dhe më tregon kujtimet që ka patur nga ky përjetim. Pas strehimit tre mujor kjo familje izraelite u shoqërua për në Itali, ku në fillim u vendos në fshatin Spillej, për një javë tek miqtë e familjes Babamusta, tek Sel dhe Dyl Zyba. Për sigurimin e familjes ka ndihmuar Beqir Babamusta dhe Spirro Pello, ndërsa Qamil Babamusta ka shoqëruar deri në Bari të Italisë familjen izraelite, duke e besuar atë tek miqtë e Babamustave në Itali, me të cilët bënin tregëti në atë kohë, tek miku Italian.Manaxheri i tregtisë Itali-Shqipëri, Mehmet Babamusta i pajisi me dokumenta. Përveç kësaj familje, nëpërmjet familjes Babamustës dhe Kavajës, kanë shpëtuar 178 çifutë (Arkiva e Shteti). Për shpëtimin e tyre dhe sjelljen nga Vlora në Kavajë kanë marrë pjesë, Mehmet Babamusta, ish-sekretar i gjygjit, në bashkëpunim me vëllain e tij, Isuf Babamusta, punonjës në gjykatën e qytetit Kavajë, Mihal Lajkatarin, përmbarues i dokumentave në gjykatën e Kavajës.Së bashku, kanë pajisur 178 hebrenj me pashaporta shqiptare. Pas strehimit në Kavajë, hebrenjtë dërgoheshin në qytete të tjera, Kosovë, ose kalonin për në Itali, Europe dhe Amerikë. Sjellja e familjeve çifute nga Vlora për në Kavajë, kordinohej nga vëllezërit Mehmet dhe Isuf Babamusta, bashkë me nipërit e Beqir Babamustës, Halit Babamusta, Ragip Babamusta dhe Ibrahim Babamusta. Në maj të 1954, babai shërbente si mësues në fshatin Gjysulkonaj, ishte vetëm 17 vjeç, dhe shpëtoi gjakderdhjen midis 35 familjeve nga vëllavrasja. Në shtëpinë e tij më pas, bëri pajtimin midis grupeve ku u bë falja e gjakrave. Ka shpëtuar mbi 80 jetë njerëzish.Një nga vlerat që dallon popullin shqiptar është Besa Shqiptare. Besa, mikpritja dhe toleranca fetare, janë tradita shqiptare që na bëjnë krenarë para botës.
Jeni vlerësuar me disa çmime, për kontributin tuaj nga kongresi amerikan, si ambasadore e kulturës dhe diplomacisë amerkane, “Gruaja Humanitare Ndërkombëtare” dhe së fundi në ditët e para të shkurtit të këtij viti 2015, jeni nderuar nga Shtëpia e Bardhë dhe presidenti Obama. Çdo të thotë për ju ky vlerësim?
Falenderoj Kongresin Amerikan, Shtëpinë e Bardhë dhe presidentin Amerikan, për vlerësimin që më dhanë. Ndjehem tepër krenare për vlerësimin e dhënë nga drejtuesi i maxhorancës, Senatori Harry Reid, me vlerësimin “Gruaja Humanitare Ndërkombëtare” dhe babait tim, Neki Babamusta si “Mbrojtës Ndërkombëtar i Demokracisë”. Do vazhdoj të jap kontributin tim në shërbim të Amerikës, mbrojtëse e të drejtave të njeriut, vlerave humanitare, forcimit të Amerikës dhe shqiptarëve dhe përkrah diplomacinë amerikane. Po ashtu, vlerësoj tepër, nderin e madh dhënë nga presidenti Obama, me çmimin për shërbim kombëtar “President’s Volunter Service Award”. I jam shumë mirënjohës Shtëpisë së Bardhë dhe qeverisë amerikane për këtë vlerësim të lartë. Vlerësoj dhe punën e projektit Borgen, ku kam shërbyer si vullnetare në funksionin drejtoreshë rajonale. Për të patur një botë paqësore, duhet të bëjmë më shumë për njëri-tjetrin, jo vetëm për kombin, po dhe për të gjithë njerëzimin.
Mesazhi juaj për shqiptarët kudo që ndodhen.
Doni dhe respektoni veten si dhe njëri-tjetrin.Uroj që të arrini suksesin dhe ëndërrat e juaja dhe të jepni kontributin tuaj, në të mirë të komunitetit ku jetoni dhe vendit amë që përfaqësoni. Shpresoj që një ditë, të gjithë shqiptarët dhe trojet të jenë të bashkuar, dhe drejt zhvillimit europian, me arritje dhe suksese në botë.
Faleminderit Znj. Ermira, për këtë intervistë eskluzive dhe interesante, që zhvilluam së bashku. Suksese.
Të falenderoj Fadil, për përkushtimin dhe kontributin tuaj, ndaj komunitetit shqiptaro-amerikan. Të gjithë shqiptarëve kudo që ndodhen i uroj gjithë të mirat. .

Intervistoi: FADIL SHEHU
Florida, SH.B.A. Shkurt 2015

Ismail Kadare: Largimet nga Kosova, një ligshtim moral i trishtueshëm

by

NGA ILIR IKONOMI/
Shkrimtari Ismail Kadare ishte para disa ditësh në Izrael, ku iu dorëzua Çmimi i Jeruzalemit për veprat që shprehin më mirë idenë e lirisë së individit në shoqëri. Ky çmim jepet në hapje të Panairit Ndërkombëtar të Librit në Jeruzalem, ngjarja më e madhe letrare e Izraelit. Në ceremoninë e së dielës ishte edhe Presidenti izraelit. Në një intervistë me telefon nga Parisi me kolegun tonë Ilir Ikonomi, shkrimtari i shquar foli në fillim mbi përshtypjet nga vizita në Izrael.
ISMAIL KADARE: Unë kam qenë edhe herë tjetër në Izrael. Më bëri si gjithmonë përshtypje serioziteti i organizimeve të tilla. Ne ndonjëherë na bën përshtypje kjo, ndoshta ngaqë edhe nuk jemi mësuar me një qasje të tillë.
ZËRI I AMERIKËS: Në ceremoninë e çmimit ju zgjodhët të flisnit mes të tjerash për raportet e shkrimtarit me lirinë. Por do të dëshiroja t’ju pyesja për diçka tjetër që gjithashtu lidhet me lirinë. Shqiptarët e Kosovës e fituan lirinë jo shumë kohë më parë. Dhe, në vitet e para pati kthime në masë të njerëzve për të ndihmuar vendin e tyre të ri. Ndërsa tani shikojmë të kundërtën. Njerëzit po ikin. Si e shpjegoni ju gjithë këtë zhgënjim ndonëse në liri?
ISMAIL KADARE: Që të jem i sinqertë, unë nuk jam në gjendje ta shpjegoj plotësisht. Problemet që ka Kosova janë sigurisht probleme reale, të rënda disa herë. Kemi të njëjtat probleme pak a shumë edhe ne, pak a shumë Ballkani, pak a shumë një pjesë e Europës. Por ikja nga vendi nuk është zgjidhje, as ka qenë dhe as do të jetë zgjidhje. Kjo është jo ikje, por një lloj shpërngulje. Mësova me një trishtim të jashtëzakonshëm që midis të ikurve këto kohët e fundit janë gjashtë mijë fëmijë shqiptarë të shkollave. Kjo quhet, pra, jo ikje. Ajo nuk justifikohet, nuk përligjet vetëm nga arsyet ekonomike. Kjo është një lloj psikoze, një ligshtim moral shumë, shumë, shumë i trishtueshëm. Shpërngulja është një nga format më të rënda gjenocidale, nga format e shfarosjes së një kombi. Ajo çka i detyron ata duhet gjendur, mendoj. Nuk mund të ngrihen duart përpjetë nga askush, duke filluar nga njerëzit që drejtojnë Kosovën, tek ne të tjerët të gjithë. Kur them të gjithë, e kam fjalën te Shqipëria vetë, si shoqëri dhe si komb, te Shqipëria si shtet dhe si opinion publik, dhe këtu përfshij edhe veten time.
ZËRI I AMERIKËS: Ju flisni shpesh për Evropën, si shtëpia e madhe ku shqiptarët kanë vendin e tyre të natyrshëm. E megjithatë, Shqipëria dhe Kosova vazhdojnë të vuajnë mjaft nga probleme të tilla si korrupsioni, varfëria ekonomike, politika e egër, mosfunksionimi i drejtësisë, prania në parlament e njerëzve të inkriminuar. A janë këto për ju një pengesë serioze për t’u integruar në Evropë, apo i shihni si pjesë të zhvillimit?
ISMAIL KADARE: Të gjitha këto që përmendët ju janë të vërteta, nuk janë të tepruara, por asnjëra prej këtyre arsyeve nuk është e tillë bindëse që të lëkundë qëndrimin shqiptar, strategjinë shqiptare ndaj Evropës. Mendoj se kjo duhet të jetë e padiskutueshme. Jo sepse Evropa është një lloj feje apo besimi fetar, por sepse është mundësia e vetme që na ka dhënë historia, natyra dhe fati ynë, siç thuhet shkurt. Të gjitha ato incidente që ndodhin dhe do të ndodhin në rrugën e popujve evropianë, ballkanikë, në rrugën e popullit shqiptar, nuk janë justifikim për zgjidhje të tilla radikale siç është dorëzimi përpara së keqes. Përkundrazi.
ZËRI I AMERIKËS: Ju përmendët në Jeruzalem çështjen e hapjes së dosjeve në Shqipëri, që e quajtët pjesë të shqyrtimit të ndërgjegjes. Kohët e fundit në Shqipëri përsëri po flitet për këtë temë. Çfarë duhet të ndodhë në politikën shqiptare që ky proces vërtet t’i shërbejë shqyrtimit të ndërgjegjes dhe të mos kthehet në një shfaqje politike?
ISMAIL KADARE: Ka shumë njerëz që nuk duan që dosjet të hapen, nuk duan që arkivat të hapen. Disa nuk duan me arsye, disa pa arsye. Për shumë njerëz do të ndodhë diçka e madhe, do të detyrohen të struken në këndet e padukshme të shoqërisë. Por le të bëjmë një pyetje: A është e mirë kjo gjë, apo është e keqe? A është e mirë që njerëzit, të cilët kanë qenë përgjegjës të drejtpërdrejtë për një diktaturë të egër, që kanë qenë masha e saj, duart e saj të përgjakura, ose duart e saj të errëta, të tërhiqen në qoshe dhe të mos përzihen në jetën shqiptare? Unë mendoj se nuk ka asnjë të keqe në këtë gjë. Nga hapja e dosjeve vendi nuk humbet gjë. Gjermania e bëri këtë proces me një forcë shumë të madhe, sepse përmasat e së keqes ishin tepër të mëdha, të tmerrshme. E bëri dhe nuk humbi asgjë. Përkundrazi, një nga sekretet, shpjegimet, misteret e zhvillimit të jashtëzakonshëm gjerman sot në Evropë është pikërisht ky guxim për të shqyrtuar ndërgjegjen e vet dhe nuk ndodh ndonjë gjëmë, siç thuhet poshtë e përpjetë, me hapjen e këtyre dosjeve. Do të ndodhë vetëm një strukje e së keqes dhe kjo do t’i bëjë mirë kombit shqiptar.

Intervista me Beqir Sinen – Gazetar Shqiptar ne SHBA

by

Intervistoi Drita Ramadani /
Beqir Sina ndër gazetarët dhe veprimtarët e shquar të komunitetit në SHBA , ka bërë që me pubiliket e tij të informojë pothuajse të gjithë publikun tone për aktivitetet e diasporës shqiptarë në Amerikë -I nderuar z. Sina, ju jeni ndër gazetarët më të njohur dhe më të dashur të komunitetit shqiptar në Amerikë. Çfarë do të thotë ky fakt per ju?
Gazetaria, është një profesion i lajmit, pra merret me gjetjen dhe shpërndarjen e informacionit për një audiencë të caktuar, dhe në fakt është audienca ajo që të beson ose jo të bësh punën e gazetarit. Mënyra se si e bën ti lajmin dhe se si komunikon, të bën më pak ose më shumë të pranueshëm për njerëzit. Besoj se kam ditur të gjej mënyrën time për të komunikuar me audiencën, që në këtë rast është kryesisht komuniteti shqiptar i Amerikës, pra t’u gjendem atyre në vendin dhe në kohën e duhur me lajmin, duke ia bërë të njohura arritjet e tyre edhe publikut në Shqipëri, Kosovë, dhe kudo në viset shqiptare.
Natyrisht, lajmi, informacioni, komenti ose analiza jo gjithmonë i kënaq të gjithë, por, për mua mjafton të jem korrekt dhe profesional në raportimin e lajmit, në pasqyrimin e ngjarjeve. Për këtë më ka ndihmuar shumë gjatë këtyre dy dekadave edhe vetë komuniteti shqiptar në SHBA, i cili është rritur mjaft në numër. Më ka ndihmuar edhe teknologjia e re dixhitale, sepse tani e kam të lehtë t’i publikoj lajmet e mia në internet, facebook dhe tweeter. Kjo më ka ndihmuar të bëj më shumë miq, dhe të jem më i afërt me të gjithë komunitetin shqiptarë në Amerikë.
Një arsye për lexueshmërinë e madhe të lajmeve që unë publikoj mund të jetë edhe fakti se unë bazohem në informata të verifikueshme, të mbledhura nga burime të pavarura dhe të besueshme të mediave amerikane, të cilat u përmbahen standardeve më të larta të gazetarisë në botë. Kjo më shërben të qëndroj afër komunitetit shqiptar në Amerikë dhe të lexohem prej tij, por edhe tek lexuesit e mi jo të paktë në Shqipëri, Kosovë, e viset shqiptare, duke i “furnizuar” ata çdo ditë me lajme dhe informacione nga komuniteti ynë.
Këtu do të theksoja se disa qeveri të majta e të djathta, demokratike apo socialiste, në Shqipëri, e Kosovë, kanë ndrruar vend gjatë këtyre 24 vjetëve që unë punoj si gazetar. Edhe në SHBA në krye të pushtetit kan ardhur republikanë e demokratë. E megjithatë, unë jam ai që aty ku e fillova gazetarinë, aty jam edhe sot – me bindjet dhe qëndrimet e mia. E vetmja gjë që ka ndryshuar tek unë, është rritja e nivelit si gazetar, e thënë më shqip “duke punuar dhe mësuar”.

Ju pyetët se çfarë do të thotë ky fakt per mua. Për mua është nder, por kjo më bën më të përgjegjshëm dhe më kërkues ndaj vetes dhe lajmit, në kuptimin që të mos lejoj kurrë të më përdorë dikush nga media – gazetë ose radio televizion, të mos e përdorë lajmin ose informacionin tim për interesa partiake, politike apo personale. Unë nuk ndryshoj sipas interesave partiake, apo politikëbërse të kohës, as kundrejt parasë. Kurrë nuk joshem që sipas këtyre interesave të ndryshoj lajmin ose informacionin tim, ose që mediat ta shtrëmbërojnë atë. Sepse është shumë e veshtirë të bësh emër në gazetari apo gjetkë, por është edhe më vështirë ta mbash atë emër.

 -Me shkrimet që bëni për komunitetin shqiptar ia keni arritur të informoni anekënd botës shqiptarët. Sa është e vështirë kjo për ju?
Nuk është e lehtë. Ashtu siç mund të thuhet për gazetarët e tjerë. Sepse roli i gazetarit, së bashku me atë të medias jo vetëm në komunitetin shqiptar, këtu në SHBA, por edhe në Shqipëri, Kosovë, Mal të Zi, Maqedoni dhe Luginën e Preshevës, sot, fatkeqësisht, përballet me vështirësi, duke filluar nga ajo që është primarja, për çdo njerin nga ne – paga, jetesa. Pra, ajo që është stimuluese në punën tonë të përditëshme. Gazetarë si unë dhe shumë gazetarë të tjerë, në Shqipëri, Kosovë, viset shqiptare dhe diasporë, megjithëse u duhet të punojnë shumë, paguhen keq, ose fare pak, madje në të shumtën e rasteve nuk paguhen fare. Por, edhe sikur të mos ishte kjo që përmenda, unë dhe të tjerë gazetarë shqiptarë apo media kemi shumë vështërsi të tjera, edhe të anës politike dhe pronësisë së mjeteve të informimit, konkurrenca jo të ndershme dhe vështirërsi të natyrave të tjera. Teknologjia e sotme, ka bërë të vetën. Gjatë dy dekadave të fundit media ka pësuar ndryshime të thella me ardhjen e teknologjisë dixhitale dhe publikimin e lajmeve në internet, facebook dhe tweeter. Drejtori ekzekutiv i kompanisë teknologjike Google, Eric Schmidt në fjalimin e tij në Forumin Ekonomik Botëror në Davos, deklaroi se interneti së shpejti do të hyjë në çdo pore të jetës njerëzore – do të bëhet i rëndësishëm si uji apo oksigjeni”. Kjo ka sjellë një ndryshim të madh në konsumin e lajmeve dhe informacioneve në kanale televizive, radio dhe media të shtypura. Njerëzit gjithnjë e më shumë po e gjejnë dhe po e konsumojnë lajmin, në internet, facebook, tweeter, smartphone, IPod, tablet, dhe pajisje të tjera elektronike, të cilat janë sfiduese si për mua dhe të tjerët, gazetarë shqiptarë dhe të huaj – pra për të gjetur lajmin dhe për ta përgatitur në kohë. Duhet t’a njohësh mirë çdo lloj teknologji të re që del dhe si gazetar i përkushtuar duhet “të çohesh nga gjumi me lajmin dhe të biesh në gjumë me lajmin”. Lajmi – mbas dy a tre ditëve, jo vetëm që nuk ka më vlerë, por audiencës i duket i “përvjedhur” ose “demode”-
-Jeta e një gazetari shqiptar në New York, si është kjo për ju, çfarë ju ka mbajtur gjatë gjithë këtyre viteve që të merreni me një profesion të tillë me kaq përkushtim?

Në radhë të parë i faleminderit nga zemra familjes sime të mrekullueshme: gruas, Altinës, djalit Avenir dhe vajzës Neda, të cilët, edhe kanë sakrifikuar, që të më ndihmojnë për të vazhduar me përkushtim pasionin tim të zjarrtë të gazetarit. Por një falenderim shkon me këtë rast edhe ndaj miqve, dashamirëve dhe shokëve, dhe gjithë komunitetit, të cilët, shepesh herë më kanë sponsorizuar ose ndihmuar në punën time. Megjithëse, me këtë rast më duhet të pranoj se ndonëse me shumë vështirësi, unë me gazetari “jetoj”, e kam punën time, prej se kam ardhur në Amerikë, pra në këtë 25 vjetor nga kontakti i parë me median e lirë – në botën e lirë. Mbasi, këtu ka një komunitetet mjaft të integruar dhe që e vlerëson dhe e respekton jashtëzakonisht median dhe masmedian – Në shikimin tim në rradhë të parë është lajmi – natyrisht, por, është edhe komuniteti ai që në të shumtën e rasteve e ka lajmin, dhe që më bën mua të jemi i pasionuar dhe i përkushtuar ndaj çdo aktiviteti dhe veprimtarie në komunitet. Në përkushtimin tim, gjithashtu ka ndikuar shumë edhe tradita e gazetarisë shqiptare në komunitet. E cila, daton qysh nga themelimi i Shoqërisë së parë shqiptare në mërgim, respektivisht në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, VATRA, e cila është themeluar në vitin 1912, kolosët e saj që ishin politikanë, gazetarë e shkrimtarë, dhe gazeta më e vjetër shqiptare (106 vjet) Dielli.

-A mund të na tregoni, si ishin fillimet tuaja në Amerikë?
Këtu me duhet të kujtojë se nga Shqipëria kam dalë më 20 Dhjetor 1990. Dhe, ikja ime me familjen time (nënën, gruan dhe dy fëmijët), ishte një dramë e vërtetë, e cila i përket së kaluarës komuniste. E thënë më shqip ishte pjesë e vujatjeve dhe presekutimit të pafund të popullit shqiptar, si nën sundimin komunist në Shqipëri, për më shumë se 45 vjet, por, edhe atë të shumë shqiptarëve në Kosovë, dhe, trojet etnike, nën sundimin e egër sllavo-komunist. Kur u arratis im atë me dy vëllëzërit e tij, nëna ime e re në atë kohë ishte shtatëzanë shtatë muajshe me mua. Siç më tregonte nëna për kushtet e asaj kohe, ishte një mision i pa mundur, “që ajo me dy fëmijë dhe një në bark që isha unë, së bashku me vjehrrën e saj, që ishte aso kohe maft e thyer në moshë”, të arratisej.
Kjo, natyrisht ju rrezikonte të gjithëve në atë kohë?
Po! Kështu të privuar nga çdo e drejtë do të duhej të vinin ato vite kur ndodhën ato që ndodhën dhe komunizmi ra, Shqipëria, më në fund dhe e fundit si gjithmonë u hap në mënyrë që edhe unë të vija në SHBA – dhe të takohem për herë të parë mbas 33 vjetëve me babanë. Im atë, krahas punës së përditëshme, për 20 vjet, punoi si drejtor i Radios Zëri i Atdheut, së bashku me patriotin Hysen Mulosmani, i cili ishte editor dhe kryeredaktor, duke udhëhëqur kështu njërën prej radio programeve më të dëgjuar dhe më të njohur në SHBA në gjuhën shqip. Zëri i Atdheut ishte zëri i vërtetë i Mbretërisë shqiptare në Diasporë, dhe nga të vetmet dritare të lirisë e demokracisë, së bashku me Zërin e Amerikës, e cila ishte pjesë e Departamentit të Shtetit dhe promovonte kudo në botë pikpamjet dhe vlerat e lirisë së popujve të shtypur nga komunizimi. Babai im me të ardhur në Amerikë, më “aktivizoi” në radio programin e tij, duke me dhënë rolin e editorialistit. Editoriali i parë më kujtohet si sot, ishte: “Çfarë kërkojnë shqiptarët që po ikin masavisht?” shkurt 1992.
Pra, këtu nisin fillimet e para në Amerikë, lidhja ime me median dhe masmedian. Ato nisnin nga viti 1992 deri në vitin 1994 me radion “Zëri i Atdheut”. Nga 1998 deri në vitin 2003 kam qenë korrespondent i rregullt i Radio Kontaktit në Tiranë. Ndërsa, që prej vitit 1998 punoj pa ndërprerje, edhe si korrespondent me gazetën kombëtare Bota Sot,në 2003 nisa të punojë edhe me agjensinë e lajmeve Illyria News Agency INA dhe të bashkëpunoj me gazetën shqiptaro-amerikane Illyria dhe gazetën Dielli, gazetën 55, dhe kam një emision në televizionin Albanian Culture të Adem Belliut. Bashkëpunoj githashtu me Televizionin e Gani Vilës (Televizionin Shqiptar të Michiganit) dhe televizionin AANTV këtu në Amerikë – Skënder Pali. Gjithashtu, jam anëtar i shoqatës së gazetarëve amerikanë (freelance) dhe jam i akredituar si gazetar pranë Organizatës së Kombeve të Bashkuara në Nju Jork.
-Përpos që jeni gazetar, ju jeni edhe veprimtar i komunitetit shqiptar, si ia arrini te krijoni balancën e duhur në mes të këtyre dy gjërave?
Për këtë natyrisht që më ndihmon shumë ajo se këtu në Amerikë kemi një komunitet mjaft të madh shqiptarësh (mendohet se janë gjysmë milioni); këtu më duhet të sqaroj se nuk janë shifra zyrtare, por, janë të bazuara simbas të dhënave të marra prej shoqatave dhe organizatave nga Xhamia e Kisha shqiptare në SHBA, pra, kemi një “Shqipëri të vogël në Amerikë”, siç e kam quajtur unë shpesh herë në shkrimet e mia.
-Gjatë veprimtarisë suaj, cila ka qenë koha më e vështirë kur ju është dashur të shkruani?
Kësaj, unë do t’i shtoja edhe këtë pyetje : cila ka qënë momenti më i bukur ose aktiviteti dhe veprimtaria më e bukur që ke mbuluar? Mbasi, iu jam “borxhlli” dhe nuk mundem të lë pa permendur këtu rolin dhe kontributin historik, të shqiptarëve të Amerikës. Sidomos, në demokratizimin e Shqipërisë, pra hapjen e saj dhe rrëzimin e komunizimit. Dhjetra e ndoshta qindra demostrata, të zhvilluara në Nju Jork, Uashington, Cikago, Detroit, Dajton, Ohio. Sa e sa demonstrata, peticione, takime, deri me presidentët e SHBA, senatorë e kongresmenë, Sekretar Shteti dhe ambasador të OKB-së, për të drejtat e shqiptarëve, nën sundimin sllavo serb. Luftën për çlirimin, lirinë dhe pavarësinë e Kosovës. Krijimin e Batalionit “Atlantiku”, në New York, e cila përfshinte luftëtarët e lirisë, që luftuan në kuadër të UÇK-së për çlirimin e Kosovës, tre dëshmorët e lirisë, Ylli, Agron dhe Mehmet Bytyçi. Mbulimin e sa e sa aktiviteteve të qindra shqiptaro-amerikanëve në mbarë Amerikën, të cilët dhanë një kontribut historik, për çlirimin e Kosovës duke iu bashkëngjitë luftës heroike së UÇK-së dhe NATO-s, kundër regjimit pushtues serb – për të ndaluar që populli shqiptar të vazhdonte të ishte viktimë e genocidit të Milosheviqit. Do të permend Ish kongresitin Xhozef DioGuardi, presidentin e LQSHA dhe bashkëshorten e tij Shirly Cloyes DioGuardi, dhe shumë të tjerë. Do të duhej një listë e gjatë, dhe një libër i veçantë, për secilin prej tyre.
Mirëpo, vijmë tek përgjigjja e pyetes suaj të parë, dua të them se ka qënë periudha e ngjarjeve tragjike në Shqipëri – revolucioni bolshevik – sllavo – komunist, me ngjarjet tragjike të 97′, të cilat sollën shkatërrimin e vendit dhe rënien e shtetit në Shqipëri, efekti dhe pasojat e saj në Diasporë. Të cilat, duheshin të përcilleshin me korrektësi dhe profesionalizëm në mënyrën se si po i përcillnin dhe po i përjetonin shqiptarët e Amerikës ato ngjarje. Cili ishte reagimi rreth këtyre ngjarjeve nga komuniteti shqiptar në SHBA, dhe si i shihte Uashingtoni këto ngjarje? Kjo ishte shumë e vështirë, dhe moment delikat – mbasi në atë kohë këtu vepronte ende një ndarje e madhe në diasporë mes të djathtës dhe të majtës, e cila kishte ardhur në pushtet në Shqipëri me anë të këtij revolucioni, ndërsa, këtu në SHBA – me anë të diplomatëve në Misionin Shqiptar në OKB kërkonte, ta mbronte dhe ta mbante pushtetin me forcë.
-Profesioni i gazetarit do përkushtim dhe angazhim maksimal. Gjithashtu, duke u bazuar në kodet etike të gazetarisë duhet të paraqisësh lajmin në kohe dhe me saktësi pa anuar asnjëherë. Si e keni bërë ju një gjë të tille për gjatë viteve?
Përgjigjen e kësaj pyetje besojë se e ezaurova më lart – por nuk mundem ta kaloj pa e theksuar edhe një herë rolin dhe kontributin e madh dhe të pazvëndësueshëm të këtij komuniteti, por, dhe vazhdimisht në punën time, duke mësuar dhe përfituar nga media dhe masmedia amerikane, kam ngritur edhe karjerën time”. Gjithmonë, do të thoja me këtë rast duke qenë kërkues, i palodhur dhe i kudo gjendur. Kam pasur lidhje të mira dhe kam komunikuar, me kolegë dhe miq të mi, gjatë këtyre viteve, si në Europë, Shqipëri, Kosovë, Maqedoni, Luginën e Preshevës, dhe Diasporë, me gazetarët dhe njerëz të media dhe masmedias, nga më të mirat shqiptare, nga ata gazetarë që unë do t’i quaja yjet e gazetarisë shqiptare. Dhe, sot kur i kujtoj, që nga fllimet e para në këtë 25 vjetor – them se e kam për nder, që kam qënë afër tyre, i nderuar dhe i respektuar, prej tyre, dhe që kam mësuar shumë prej këshillave të tyre, editimit dhe redaktimit, kurajos dhe besimit. Ndaj, gjej rastin sot t’u shpreh secilit prej tyre edhe një herë mirënjohjen, time për gjithçka – se nuk ka qenë aspak e lehtë si për ata por edhe për mua.
-Në Amerikë ka gazetarë të shumtë, por sa i përmbahen ata parimeve të gazetarisë?
Shumë pak! Dhe, është me të vërtet për të ardhur keq – se ka shumë mediokritet dhe një pjesë e tyre janë profanë. Megjithëse, duhet të sqaroj diçka këtu në këtë përgjigje, sepse, në Amerikë, flas kështu se i njoh pothuajse të gjithë gazetarët shqiptarë, (me disa komunikoj, disa të tjerëve ua lexoj shkrimet apo i shoh në median vizive) dhe e ndejk pothuajse punën e të gjithëve, në fushën e gazetarisë. Dëshirojë të them se ka gazetarë shumë profesionistë, mjaft të kompletuar në të gjitha drejtimet.

Ka nga ata që për mendimin tim – janë me të vërtetë gazetar, jo thjesht se merren me gazetari aktive dhe profesionale, me media prestiogjoze në gjuhën shqipe këtu në komunitet, si Radio France International, Rojters, AP, apo dhe media të tilla si, VOA, Illyria, Bota sot, Dielli. Mendoj se në këta emra hyjnë: Ruben Avxhiu, Kryeredaktori i IIlyrias, Dalip Greca editor i Diellit, Frank Shkreli, Gjek Gjonlekaj, Ilir Ikonomi dhe Astrit Lulushi i VOA, etj…

Por, edhe nga ata që janë edhe sot, edhe në median më prestigjoze, shqiptare si “Klara Buda, ish kryeredaktore e Radio France Internacional, e cila ka themeluar së fundi në New York, TV show “Shqipëri/Kosovë të Dua” që përmes figurave të spikatura analizon modernitetin e të qenit shqiptar në SHBA. Ndërsa, gazeta e saj shumëgjuhëshe botimi online klarabudapost është një nismë novatore që promovon globalisht gazetarinë etike në shërbim të publikut. Nga media prestigjoze amerikane si shembull po marr Lidia Ujka në Fox News. Por, fatkeqësisht, ka edhe nga ata që i thonë vetes “gazetar”, vetëm duke përfituar nga interneti dhe bota e kompjuterit, të cilët, janë pa etikë dhe niveli i tyre profesional është shumë i varfër, aq sa ata nuk arrijnë ta kuptojnë, se nuk i përmbahen aspak parimeve të gazetarisë .

Ata dinë vetëm të vet-mburren dhe vet-lavderohen, shpërndajnë lajmet ose shkrimet e tyre në internet, edhe tek ata që nuk ua lexojnë. Gazetari nuk është shpërndarës lajmesh apo informacionesh, të mburret e vet-lavdërohet, ose të lavderojnë e mburrin njëri tjetrin.
-Cila do te ishte porosia juaj për gazetarët e rinj që sot veprojnë në komunitet?
Shumë faleminderit për këtë pyetje. Meqenëse, e fillova intervistën me gazetarinë shqiptare, po përpiqem të jap edhe porosinë time si gazetar. Ne gazetarët duhet të shikojmë jo vetëm nëse na paguajnë, sa na paguajnë dhe kush na paguan. Por, duhet të shikojmë realitetin dhe ngjarjen ashtu siç është, pavarësisht se dikujt i pëlqen apo jo, se dikush preket, apo nuk preket. Mendoj se këtu nuk ka asnjë pengesë të pakalueshme. Gazetari nuk duhet të varet nga interesi i partisë në pushtet dhe ky është parimi i parë. Përndryshe ai do të bëhet rob i autocensurës. Ai duhet të ndjekë parimin e lirisë së fjalës dhe të shprehjes, që janë thelbësore për gazetarinë në mbarë botën. Nuk ka gazetari dhe gazetar të lirë në demokraci nëse lajmin e bën nga njëra anë, duke shikuar nga qeveria dhe nga ana tjetër duke parë nga “paraja”. Liria, është kuptimi i demokracisë, dhe kjo është demokracia: Amendamenti i parë i Kushtetutës së Shteteve të Bashkuara ndalon me ligj censurën, mbron me ligj lirinë e fjalës, të shtypit, të fesë e të tjera dhe është parimi nga mund të mësohet në rast se dëshiron të jesh gazetar i mirë.

NIKO KIRKA: HAPJA E DOSJEVE, SHOW I RADHES

by

*Zonja Elsa Ballauri e Shoqërisë civile ka konflikt interesi për të qenë përfaqësuese për hapjen e dosjeve sepse i ati i saj, Robert Ballauri, na ka dalë dëshmitar akuze (dëshmitar rëndues) në gjyqin tonë dhe ajo e di mirë këtë./
* Lustracioni?…ka raste që të indinjojnë, të revoltojnë. Dikur si deputete, sot si drejtuëse e një emisioni televiziv na del përpara, si për karshillëk, fytyra e Diana Çulit! Ç’farë mendojnë kur e shohin e bija e Vilsonit e djali i Gencit? Sa të lënduar, sa të fyer ndjehen ata?/
….Hapja e dosjeve, a do te ndodhe apo serish do te shohim show. Ish i perndjekuri politik Niko Kirka mendon se dy projekt ligjet bëjnë sikur i hyjnë problemit, por nuk zgjidhin asgjë. Hapja e plotë e të gjithë dokumentave të asaj strukture kriminale dhe publikimi i tyre pa asnjë kufizim është e vetmja mënyrë për të mbyllur këtë plagë të thellë të shoqërisë sonë. Kirka mendon se dekomunistizimi i shoqerise shqiptare eshte nje proces i zvarritur qellimisht.
Ai sjell si paralele veprimin e gjermaneve pas Luftes se Dyte Boterore: Denazifikimi u bë me prerje kirurgjikale, sepse Gjermania u pushtua me luftë. U dënua jo vetëm krimi nazist, por edhe kriminelët nazistë. Ndërsa komunizmi u vetshkërmoq, u kthyen xhaketat dhe sigurisht ata që bënë këtë gjë nuk mund të vetdënoheshin. Pra dekomunistizimi u bë dhe po bëhet me vetpastrim, gjë që kërkon kohë të gjatë dhe u jep mundësi xhaketakthyësve të ripërtëriten. Ndiqeni te plote intervisten dhene editorit te Diellit.
Dielli: Mendimi juaj për hapjen e dosjeve?
-Niko Kirka: Në Shqipëri kur flitet për dosjet nënkuptohet gjithmonë dokumentimi i aktivitetit të spiunëve të sigurimit. Kurse ato janë një pjesë e krimit që kreu regjimi komunist ndaj popullit shqiptar. Sipas mësimeve të çekistëve sovjetikë e udbashëve jugosllavë edhe në vëndin tonë u ngrit dhe veproi një sistem i tërë strukturash që me dhunë e terror do të mbante të nënshtruar nje popull të tërë. Pra, për të filluar, në bazë të dokumentave që egzistojnë, duhet bërë publike se si dhe kush filloi ngritjen e strukturave te atij sistemi që nga qendra e deri në degët poshtë. Kush kanë qënë individët dhe ç’kanë bërë, në renditje kronollogjike që nga fillimi. Të publikohet se ku dhe si merrej informacioni në bazë, duke filluar me organizatat bazë të partisë që kishin kontigjentin potent, mbështetur në faktin që një nga dhjetë cilësitë e komunistit ishte “vigjilenca revolucionare”. Të vazhdohet me informatorët gjysmë të punësuar që futeshin në ambiente ku kish grumbuj njerëzish si në kafenera, rradhë, autobuzë për të përgjuar se çfarë thuhej. E në fund me bashkëpunëtorët ose spiunët që ishin detyruar të spiunonin individë të ndryshëm si rrjedhim i një presioni kërcënuës të egër, në ndonjë rast edhe barbar, por gjithmonë me karakter të dobët. Pra, në se vërtet duam ta pastrojmë duke e dekomunistifikuar shoqërinë shqiptare, duhet bërë e njohur publikisht veprimtaria gadi gjysmë shekullore e atij sistemi kriminal.
Dielli: Mendimi juaj se si ndërthuret dekomunistizimi me dosjet e sigurimit?
N. Kirka: Denazifikimi u bë me prerje kirurgjikale, sepse Gjermania u pushtua me luftë. U dënua jo vetëm krimi nazist, por edhe kriminelët nazistë. Ndërsa komunizmi u vetshkërmoq, u kthyen xhaketat dhe sigurisht ata që bënë këtë gjë nuk mund të vetdënoheshin. Pra dekomunistizimi u bë dhe po bëhet me vetpastrim, gjë që kërkon kohë të gjatë dhe u jep mundësi xhaketakthyësve të ripërtëriten. Kështu që edhe tek ne janë paraqitur projekt-ligje në të kaluarën edhe sot që, jo vetëm nuk dënojnë kriminelët më të egër të të gjithë ish vëndeve komuniste, por duke e ngritur vetëm fare pak “petën e lakrorit”, synojnë që vetpastrimin ta shtyjnë sa më gjatë në kohë.
Dielli: A mendoni se hapja e dosjeve do të ketë pasoja të rënda sociale si hakmarrje, prishje familjesh, etj.?
N. Kirka: Këtë zhurmë e kanë bërë ata që nuk duan hapjen e dosjeve jo vetëm për të fshehur ndonjë prapësi të tyren, por edhe për të bërë presion tek të tjerët. Shtresa e nacionalizmit nuk ka menduar kurrë për vetgjyqësi, sepse mbi mllefin e urrejtjen në shpirtin e tyre qëndronte dashuria për vëndin. Ata prisnin e presin ende qe drejtësinë ta bëjë shteti shqiptar me ligjet e tij. Ato familje, ku pjestarët kanë spiunuar njëri-tjetrin, janë më se të prishura, janë të kalbura. Nuk pashë në asnjë rast që individëve që mbanin në duar portete të diktatorit në mitingje t’u dilnin përballë pasardhës të komandantëve e komisarëve që ai i pushkatoi në masë, t’ua hiqnin nga duart për t’i shkelur me këmbë.
Dielli: Eshtë folur shumë për ndërhyrje tek dosjet nga qeveritë që kanë pasuar njëra-tjetrën gjatë këtyre 24 viteve. Mendimi juaj?
N. Kirka: Duke nënkuptuar gjithmonë me fjalën dosjet spiunët e sigurimit, Blendi Fevziu në një panel të tij tha se sipas të dhënave, për gjatë gjithë periudhës kanë qënë rreth 120.000. Nga vitet 94-95 një miku im, figurë e lartë në qeverinë e kohës, më ka thënë se dosjet u rregjistruan në kompjuter dhe dolën rreth 60.000 spiunë. Sot po flitet se do të hapen 4.000 dosje. Të shohim? Unë jam tepër skeptik. Më duket se do veprohet më tepër për të kaluar rradhën, se jemi i vetmi vënd kandidat për anëtarësim në Europë që s’e ka bërë. Të tjerë, gjoja specialistë, thonë se sado të zhduken, lenë gjurmë se dosjet ndërlidhen njëra me tjetrën. Mund të zhdukësh kartelën e X-it, por emit i tij del tek dosja e atij që ka spiunuar. Vetëm për një gjë jam i sigurtë që hapje publike të të gjithë dokumentave që do të tregonin gjërësinë e thellësinë e krimit të atij sistemi të llahtarshëm nuk do te ketë.
Dielli: Të përndjekurit politikë kanë kërkuar të jenë palë në këtë proçes, mendimi juaj?
N. Kirka: Eshtë domosdoshmëri që përfaqësuesit e tyre, pra të viktimave të atij krimi, të jetë shumica në komisionin që do të kryejë atë proces. Nga anët tona ka një thënie që nuk mund të bëhet dasmë pa dhëndrin e nusen.
Dielli: Ka zëra që thonë se midis spiunëve të sigurimit ka shumë nga shtresa e të përndjekurve. Sipas jush cila është e vërteta?
N. Kirka- Kjo është thënë me synimin djallëzor për të mos i hapur dosjet, se gjoja të gjithë jemi të përlyer!
E vërteta është krejt ndryshe. Ta analizojmë. Edhe midis vetë të burgosurve ka pasur spiunë, numuri i të cilëve ndryshoi sipas kohës. Në fillim ishin sa gishtat e dorës, sepse të burgosurit kishin një ideal e bindje politike. Më vonë u shtuan, sepse të burgosurit vinin nga shtresa të ndryshme, për interesa të ndryshme, pa bindje. Kurse jashtë burgut gjëndja ishte kjo. Pjesa dërrmuëse e popullsisë jetonte në fshat. Pjestarët e familjeve të përndjekura ose ishin internuar në qendra të caktuara, ose pjestarë të tyre kishin ikur në qytete ose qendra pune për të humbur në anonimat. Në fshat armiku i përndjekur ishin kulakët, të cilët ishin të izoluar, asnjë nuk hynte e dilte tek ata, askush nuk u fliste.Bile edhe njëri me tjetrin nuk afroheshin. Atëhere të rekrutuarit e sigurimit kë do përgjonin e spiunonin? Vetëm muret e shtëpisë!! Kështu që në fshatin e asaj kohe spiunët nga rradhët e të përndjekurve nuk vlenin. Kurse ata me biografi të mirë po. Marrim korpusin e madh të oficerëvë, për rrezikun që mund t’i vinte diktaturës nga ushtarakët për vetë specifikën e tyre. Cili oficer do të shoqërohej e miqësohej me ndonjë armik të përndjekur që ky i fundit ta spiunonte?! Marrim administratën, nëpunësit e së cilës nuk shoqëroheshin e të zinin miqësi me ndonjë me biografi te keqe, se rrezikonte vëndin e punës. Vetëm në arsim pati ca të rinj nga familjet e përndjekura, të cilët punuan në fshatrat e largëta ku nuk vinin ata me biografi të mirë. Kjo vazhdoi deri nga viti 1970 kur i pushuan të gjithë, duke i zëvëndësuar me mësues vëndas nga nxënësit që ata vetë kishin pregatitur. Edhe ne që punonim puntorë ata me biografi të mirë nuk na afroheshin, bile shpesh herë na kujtonin që të mos harronim se kush ishim! Prandaj spiunët nga rradhët e të përndjekurve do të jenë në numur të kufizuar, sepse nuk i hynin në punë sigurimit. Para do kohe një shkrimtar i përmëndur vetdeklaroi se kish punuar për sigurimin. Tani dy shkrimtarë shumë të njohur po akuzojnë njëri tietrin si spiunë. Asnjëri nuk ka qënë i përndjekur, përkundrazi kane qënë komunistë!
Dielli Për hapjen e dosjeve janë paraqitur dy projekt-ligje një nga shoqëria civile nëpërmjet dy deputetëve dhe një nga qeveria. Mendimi juaj?
N. Kirka: Përsa i përket përfaqësueses të shoqërisë civile, zonjës Ballauri, ajo ka konflikt interesi, sepse i ati, Robert Ballauri, na ka dalë dëshmitar akuze (dëshmitar rëndues) në gjyqin tonë dhe ajo e di mirë këtë. Projekti i tyre parashikon që vetëm i interesuari mund të shohë dosjen e tij dhe po vdiq ai ajo mbyllet përgjithmonë. Projekti qeveritar e shtrin këtë të drejtë edhe tek trashëgimtarët e afërt, si biri ose nipi. Veçse të dy projektet më shumë i hermetizojnë dosjet se sa i hapin ato, sepse emri i spiunit fshihet nën inicialet, duke shumëfishuar hamëndjet, dyshimet, duke rënduar edhe më shumë shoqërinë shqiptare. Kufizime që më shumë mbrojnë spiunët, sikur duan t’iu rruajnë “namuzin”! Qarkullojnë edhe teza të tilla si “në se individë të nderuar, me pozitë shoqërore të mirë, nuk kemi të drejtë t’i lëndojmë duke treguar se babai i tyre ka spiunuar e futur në burg shokun ose mikun e tij. Mendimi im është se këta individë duhet ta dine se babai i tyre ka bërë një krim, një vrasje, sepse nuk dënohej vetëm viktima e tij, por e gjithë familja, ndoshta më gjërë, bile edhe tek ata që nuk kishin lindur ende! Gjithashtu ata duhet ta dinë se ata sot janë profesorë, doktorë,etj. si rrjedhim i krimit të babait të tyre, kur se bijtë e viktimës, ndoshta edhe më të talentuar se ata, kanë ngelur hekurkthyesa, marangozë, muratorë etj, e ndoshta atë fat e jetojnë sot edhe fëmijët e tyre. Eshtë njerëzore të mendosh se kërkimi i faljes prej viktimave të krimit të ktyer nga i ati, do t’i bënte të ndjeheshin më të lehtësuar edhe ata vetë. Këta dy projekt ligje bëjnë sikur i hyjnë problemit, por nuk zgjidhin asgjë. Hapja e plotë e të gjithë dokumentave të asaj strukture kriminale dhe publikimi i tyre pa asnjë kufizim është e vetmja mënyrë për të mbyllur këtë plagë të thellë të shoqërisë sonë.
Dielli: Pse po ndahet lustracioni nga dosjet në projektin qeveritar?
N. Kirka: Në fillim të viteve 90, kur në vëndet e ish regjimeve komuniste filluan të hapeshin dosjet sekrete dhe nuk synohej dënimi i autorëve të krimeve të kryera, për të zbutur revoltën e shtresave të gjëra të shoqërive përkatëse, u procedua që për një farë kohe,sipas vëndeve të ndryshme, të inkriminuarit të mos lejoheshin të merrni pjesë në jetën politike shoqërore. Sot pas gadi 25 vjetësh, kur vetëm Shqipëria ka ngelur pa e bërë këtë proces, me ligjet, rezolutat mbi të drejtat e individit, interpretimet, etj. është e pamundur të bëhet vërtet spastrimi i mëkatarëve. Ish hetuesa, të shndruar në juristë e avokatë i gjen kudo. Njëri grupim politik që ka më shumë nuk e bën për arsye votash, kurse grupimi tjetër ka më pak, por i ka si emblemat e veta. Të rinjtë që po drejtojnë sot këto grupime, sigurisht për interesa të pushtetit të tyre personal, po krijojnë ekipe me të rinj që s’kanë të bëjnë fare me lustracionin e me regjimin e kaluar. Pra synohet që lustraionin ta bëjë koha, por që vazhdon gjatë. Por ka raste që të indinjojnë, të revoltojnë. Dikur si deputete, sot si drejtuëse e një emisioni televiziv na del përpara, si për karshillëk, fytyra e Diana Çulit! Ç’farë mendojnë kur e shohin e bija e Vilsonit e djali i Gencit? Sa të lënduar, sa të fyer ndjehen ata? Ajo pamje ua hap atë plagë që nuk do mbyllet kurrë, sepse në duart e saja ata shohin gjakun e baballarëve të tyre! Edhe ajo është vrasëse e dy poetëvë, se me ekspertizën e saj ligjëroi trillimet e akuzat e sajuara të kriminelëve xhahilë të sigurimit! Mendoj e pres që zonjat fjalëshumë të shoqërisë civile që bëjnë zhurmë për të drejtat e homoseksualëve ose të njerëzve me ngjyrë, të ngrenë zërin në mbrotje të viktimave të diktaturës kriminale. Jeta private e Diana Çulit nuk na intereson, është e lirë të bëjë atë që do, por dalja e saj në ekrane vazhdimisht është fyese, është cfilitëse për fëmijët e poetëve dhe jo vetëm për ta. Për ta mbyllur çështjen lustracion po përdor frazën e fundit që gazetari i shquar Italian Enzo Biagi shkroi në Lubjankën e tij “…e për gjithë ato krime askush nuk u gjykua, askush nuk u pendua, askush nuk kërkoi të falur.”
(Intervistoi:Dalip Greca)

Flet Pandeli Gëllci: Si ndërhynte Ministria e Brendshme në sportin e volejbollit

by

Intervistë me një nga korifejtë e volejbollit spektakolar të viteve ’70, ish-trajnerin historik të ekipit të volejbollit, “Skënderbeu” të Korçës, profesor Pandeli Gëllci./
Bisedoi:Raimonda MOISIU/
E kush nuk do të dëshironte të përligjte sot, të sillte në kujtesë, elitën e shquar historike të sportit shqiptar, ata që bënë historinë e futbollit shqiptar, si legjendat, Arben Minga, Ilir Përnaska. Foto Strakosha, me armatën e tyre nga pas, apo në historinë e lojërave me dorë, për femra e meshkuj, si trajnerët historikë: Kreshnik Tartari, Pandi Gëllci, Vangjel Koja, Th. Kuke, apo legjendën Asllan Rusi e shumë të tjerë, të cilët, me mprehtësi e zell, talent e përkushtim, me njohuritë dhe eksperiencën e tyre ekstensive në taktikat e lojës -na dhanë volejbollin spektakolar të viteve ’70, një volejboll me përmasa jo vetëm evropiane, por në shkallë botërore. Me “fenerin internetik”, në dorë gjeta një nga këta korifenj të volejbollit shqiptar, aty – në Quincy Massachuset, USA, -bashkëqytetarin tim korçar, profesorin e nderuar Pandeli Gëllci, ish-trajnerin historik, të skuadrës së volejbollit, për femra: “Skënderbeu” të Korçës, me të cilin zhvillova një intervistë. Bashkëkombasit e tij shqiptarë e kanë cilësuar: “Shkolla e volejbollit shqiptar”, “Kollosi i Volejbollit, “Mbreti i Volejbollit” dhe ish-Presidenti Rexhep Mejdani i jep titullin “Nderi i sportit shqiptar” Ndërsa të huajt: “Një nga trajnerët më të mirë që ka Europa”. Rusi Karpol: “Është vështirë të gjesh në botë një trajner kaq të talentuar që të dijë të stërvitë njëherësh fillestarë e të rritur”. Ndërsa amerikani Terry Condon -Head Volejball Coach, UMass, Boston: “Pandeli është një njeri jashtëzakonisht i përkushtuar me njohuri, plot talent e tregon një interes gjenial. Ai është një trajner ekstensiv”. Por mbi të gjitha profesor Pandi Gëllci karakterizohet nga një modesti e fisnikëri e veçantë. Cilat janë sakrificat, dashuria, pasioni për sportin e bukur të volejbollit, sfidat, konseguencat, mbijetesa, dhe si arriti ai ta ngrejë volejbollin korçar në lartësinë europiane e botërore, në një kohë kur Shqipëria ishte nën regjimin komunist dhe e mbyllur totalisht nga bota

-I nderuar profesor, së pari ju faleminderit që pranuat të intervistoheni. Kush është Profesor Pandeli Gëllci dhe diçka nga fëmijëria e juaj?

Kam dashur, dëshiroj e do të dua që për fëmijërinë time të theksoj: Qarjen e parë, të ardhjes në jetë e lëshova në Korçë, duke përkëdhelur gëzimin e dy prindërve të mi, Dhoksi e Vasil. Vdekja shume shpejt, pas lindjes sime, e babait tim, më çoi në Dardhë, fshatin e mamasë, për të zgjidhur vështirësitë e jetës ekonomike të kohës. Kështu gjatë 13 viteve të fëmijërisë, përfshi edhe pubertetin u ndodha, jo vetëm në kudhrën autoritare të dashurisë, sakrificës, punës së gjithanshme dhe të shumëllojshme, predikimit fetar, këmbënguljes, pranimit të së vërtetës, dhe kundërshtimit hapur të së keqes, nga ana e mamasë sime, por edhe në dhuratat intelekt-formuese -organizuese të komunitetit të Dardhës. E kam për nder që të mësuarit tim filloi dhe hodhi shtat në shkollën moderne të këtij fshati, nën drejtimin e mësuesve fshatarë dhe nxënësve, -zor që e njihnin grindjen. Ky formim, ishte stimulimi i prezantimit në shoqërinë e Korcës, së lindjes, në të cilën përparova si një nxënës dhe një aktivist i shumanshëm, midis tyre edhe i sportit. Kam mbaruar Institutin e Lartë Pedagogjik, në Tiranë, në vitin 1957, u diplomova si mësues i gjuhës ruse, kam qenë pedagog dhe zv/drejtor në Pogradec, më vonë pedagog dhe zv/drejtor në shkollat e mesme të qytetit tim, Korçës, e më vonë në Institutin e Lartë Bujqësor, Sot Universiteti Fan S. Noli.
-Ndonjë kujtim nga jeta e shkollës së mesme apo e lartë?

Kam shume kujtime nga shkolla e mesme. Do ju përmend njërën, që më ka mbetur në kujtesë. Flitej se midis Korçës e Shkodrës, ruhej një miqësi e vjetër. Kjo edhe në linjën e sportit. Në vitin 1952, nëntor-dhjetor, kam qenë dëshmitar dhe aktor i një prezence të tillë mbresëlënëse. Në muajin nëntor erdhi në Korçë një ekip i gjerë e kompleks i shkollave të mesme të Shkodrës. I pritëm shumë mirë, duke zhvilluar aktivitete sportive, biseda, veprimtari të tjera argëtuese. Unë u aktivizova në basketboll dhe volejboll. Ishte kënaqësi e madhe. Fushat u mbushën me nxënës e qytetarë. Mezi pritej kthimi i vizitës. Ajo u vendos në ditët e fundit të dhjetorit. Megjithëse pragu i vitit te ri, ne e ndjemë veten si në shtëpinë tone. Ndeshjet u shoqëruan me vizita të ndryshme. Në to gufonte jo thjesht përpjekja për fitore, por solidariteti i ndërsjelltë në mënyrën e realizimit. Ndërsa për jetën e shkollës së lartë do të doja të kujtoja dhimbshëm një moment, të ndryshëm nga i pari. Shumëkush e dinte që unë dëshiroja të ndërroja fakultetin për diferenca në vite, që kishte mësimdhënia e kësaj lënde në Korçë. Mos pranimi i kërkesës më bëri të mbyllem në vetvete e të pasigurt, mbasi unë vija aty me cilësi studimi shumë të mira. Ndërsa iu vura rusishtes, duke neglizhuar lëndët e tjera, një pjesë e kolektivit, më afroi dhe inkurajoi për aftësitë e mija. Shenjë vlerësimi shërbeu kalimi shumë i mirë i gjuhës shqipe me profesorin kompetent por edhe rigoroz.

-Si trokiti te ju dashuria për sportin, në mënyrë të veçantë pasioni për volejbollin?

Fshati Dardhë ka patur vlera të gjithanshme. Me lojërat e verës, ajo na bëri të shkathët, me ato të dimrit na bëri të fortë, të guximshëm, dhe rezistentë. Në Korçë unë spikata në përdorimin e “hekurushkave”, në tatëpjetën e rrugës së ngrirë prej nesh. Me rritjen në moshë, lindi mundësia e përdorimit të skive. Ndërsa çdo ditë luaja futboll, shpesh herë merresha me volejboll. Të luajturit volejboll, më ka joshur qysh në klasën e tretë të shkollës fillore. Mësuesi ynë Dh. Kere ishte i pari që na njohu me rregullin kryesor të saj. Lënia e rrjetës gjithmonë në oborrin e shkollës dhe struktura e fshatit na ndihmuan që ta shfrytëzojmë si mjet argëtimi. Prandaj, me zhvendosjen time në qytetin e Korçës, që në shkollën unike, kam luajtur volejboll. Në vitin 1951, duke qenë në shkollë të mesme, kam marrë pjesë në Kampionatin Kombëtar të Volejbollit, nën drejtimin e Mjeshtrit të Lojërave me dorë F. Meka. Në shkollën e lartë u aktivizova në tre sporte, por volejbollin e stërvita çdo ditë me shokët. Merrja pjesë në Skuadrën e Institutit të Lartë. Më vonë kur u formua skuadra “Studenti”, për herë të parë, luajta me të në kampionatin e kryeqytetit. Duke qenë në prag të profesionit të mësuesit, mendova se mjeti më i mirë për të mësuar nxënësit lëndën, që do u jepja, do të ishte ngritja e një ekipi volejbolli, në shkollën ku punoj. Për të qenë më i saktë në përgatitjen e tij, u pajisa me materiale në gjuhën ruse për këtë sport. Nxënësit e mi, pogradecarë, të dashuruar pas volejbollit, sapo panë te unë pasionin për këtë lojë, u mblodhën rreth meje. Pa e kuptuar stërvitja morri formën dhe ekipi u bë i njohur. Në përfundim të vitit të parë, ekipi i shkollës me tre të jashtëm, mori barrën e përfaqësimit të rrethit. Zumë vendin e tretë. Në vitin 1960, u shpallëm kampion për Kategorinë e Dytë, duke i dhënë Ekipit Kombëtar të të rinjve tre lojtarë. Këto tre vite stërvitje dhe vetëmohimit praktik të djemve pogradecarë, janë diploma ime autodidakte të Volejbollit të Madh.

-Ç’mund të na thoni si u gjendët trajner i skuadrës së volejbollit, “Skënderbeu”?

Isha në Korçën time të zemrës që nga gushti i vitit 1962. Megjithëse transferimi im u pranua në kushte të vështira kuadri, për vlerën si trajner, deri në maj 1965 nuk u pa ndonjë interes për mua. Një ditë të bukur Maji, të vitit 1965, kur po zhvillohej një lojë e femrave të volejbollit, ishte edhe titullari i rrethit. Përgjegjësia e tij mesa u pa, u ndje nga mënyra e të luajturit dhe nga humbja e cila e shpuri ekipin në kategorinë e dytë. Të nesërmen u thirra në Komitetin Ekzekutiv, për të marrë këtë ekip. Fillova të mendoj se si mund të organizohej ky ekip i vështirë. Dikujt i deklarova praninë e vështirësive, por kurrsesi nuk do të lejoja diskreditimin.

-Falë kontributit të çmuar energjik, brilant, plot talent e profesionalizëm, ç’mund të na thoni se ku qëndronte forca e suksesit tuaj, në volejbollin korçar, që me pasion të veçantë arritët të ngrinit një skuadër në nivel kombëtar e botëror?

Pak më lart iu shpjegova, se në Korçën time, unë isha kthyer si një trajner i Kategorisë së Parë, vendase. I rëndësishëm ishte fakti se praktika e stërvitjes ishte një zbërthim dhe evidentim i asaj që rekomandonte teoria Dhe teoria mbi volejbollin e ndjekur prej meje ishte ajo e shkollës më të mirë botërore, për kohën. Momenti më ndihmoi të kapërcej inferioritetin e ndjerë nga mbivlerësimi i trajnerëve të cilët vinin nga të qenët kuadro të edukimit fizik. Praktika krahasuese tregonte se pesha e njohjes rëndonte në favorin tim. Me fillimin e stërvitjes provova të tërheq mendimin e trajnerëve më të mirë të Shqipërisë, për të parë ku isha unë ndaj njohurive të tyre. Përgjigjet e tyre shprehnin njohuri të krahasueshme me të mijat. Mbetej si domosdoshmëri, fillimisht, organizimi i stërvitjes korrekte. Dëshiroj të mësoni një dukuri. Ditët e para disa nga vajzat, që rrëzuan, ekipin, refuzuan të mësuarit metodikisht drejt. Si pedagog, vendosa të zë lepurin me qerre. Ato u lodhën duke luajtur, por pa fituar kënaqësinë e gjuajtjes, për të cilën, përpiqeshin. Ditën tjetër u organizua mbrapsht, metodikisht, por e ashtuquajtura gjuajtje sigurohej prej meje. Iluzioni, se ato dinin të sulmonin, u rrëzua. Kërkuan t’i nënshtroheshin, organizimit stërvitje-mësim, lojë kontroll-shprehish. Një sekret tjetër i punës sonë është njohja e së resë botërore, sa më shpejt, që në lindje, dhe vënia e shpejtë në praktikë. Në këtë mënyrë, ne u njohëm, me konceptet e Periodizimit, të Etapave, dhe përmbajtjes së tyre, të llojeve te Mikro, Messo, Makrociklieve, të relatives, midis Volumit dhe Intensitetit, në etapë e mikrocikël. Kjo ndihmoi zgjerimin e vazhdueshëm, të të gjithave koncepteve, të nevojshme, duke përdorur metodikën e posaçme. Gjithë ekipet e volejbollit të femrave të vendit u stërvitën 2 orë në ditë. Ekipi ynë kaloi tre orë më 1973, në 5 orë, tre herë në javë, stërvitje mëngjesi dhe lojë zyrtare pasdite, sepse, jo vetëm D. Matsu, një “arkitekt” i volejbollit, bëri 4 deri 8 orë në ditë, por edhe mjeshtrat botërorë, teoricienët, Matvejev, Smirnov, Angelman, dhe Ozolin, qysh më 1971, na rekomanduan, metodat e stërvitjes funksionale. Në rrugë ngjitëse stërvitja u mbështet në shtyllat: Stërvitje fortë-Periodizim -shkencor me praktikë funksionale: Teori -Edukim-Riaftësim. Këtu qëndron esenca e punës së fortë me femrat qysh sa mbushin moshën 15-vjeçare, këtej lindën talentet në një periudhë 3-4 vjeçare: Dhorkë Koco, Myska, Vali, Tamara, Kalemi, Aliko, Ropi, Ismaili, Duni, Qirici, Tasho, Mico, Mati e pas tyre, Stavre e Burda.

-Profesor, më kujtohet që ndeshjet me klubin e volejbollit të “Dinamos” për femra, të udhëhequra nga një tjetër korife, të mirënjohurin, ish-profesorin dhe trajnerin tim z. Kreshnik Tartari, ishin “shume ndeshje të forta”. Si ishin marrëdhëniet tuaja kur humbnit apo fitonit me skuadrën kundërshtare?

Një fitore me “Dinamon”, sillte kënaqësi jo vetëm të mundësisë së klasifikimit maksimal, por edhe të epërsisë të metodave të stërvitjes. Në mënyrë si është ushtruar influenca e Ministrisë së Punëve të Brëndshme në volejbollin për femra, fitorja ishte një “grusht”, mbi të keqen. Me të gjithë kolegët e mi ruaja e ruaj marrëdhënie miqësore. Për Zotin Kreshnik Tartari dëshiroj të sjell shprehjen e tij shprehur zj. Ibrahimi (sekretares së tij): -A e njihni? Është Pandi Gëllci, rivali im më i madh. Kemi mbetur miq falë qëndrimit të tij. Kolegët e mi në Korçë çuditeshin kur më shihnin në stërvitje të nesërmen e humbjes, më aktiv. Unë synoja cilësinë, humbjen ja lija keqdashësve.

-Ju arritët të grumbullonit në skuadrën tuaj, volejbolliste nga më të mirat në historinë e lojërave me dorë, që mund t’i quaj me plot gojë “Gjigandet” e volejbollit shqiptar spektakolar të viteve ’70, si: të ndjerën Tamara Nikolla, apo shuteren më të mirë të vendit Dhorkë Kocon, Myzejen Hoxhën, Kalemin, Foton Qiricin, etj. Si arritët i nderuar profesor ta realizonit këtë?

Më vjen mirë që volejbollistet e mija i quani “Gjigande”, të tilla janë. Unë numrit të atyre që sapo përmende do ju shtoj edhe te tjera, duke i krahasuar me simotrat e tyre, të ekipeve kombëtare. Të tilla janë Duni, Silva Turdiu, Tasho, Mico, Aliko, Burda, Stavre, Eva Kavaja, Ela Tase, Mati. E lashë në fund emrin e Ismailit. Jo se e harrova. Ajo është supertalent i pasimit shqiptar. Nëqoftëse është nënvlerësuar, e kam për nder, detyrë e krenari unë ta kujtoj. Fitorja e Ekipit Kombëtar në Turqi, ajo me Kinën, në Shqipëri, janë gëzime të nivelit shembullor të organizimit të lojës prej saj. Këto u bënë talente në sajë të diferencimit të aftësive të tyre drejt talentit. Një pjesë i takon grupit me aftësi të mira fizike, edukative, dhe intelektuale, me të cilat ato udhëhoqën veten e tyre, ose fizike, intelektuale, në procesin e stërvitjes për të fituar një talent të veçantë. P.sh. Kalemi nuk luante një lloj me lojtaret Tamara e Duni, në të njëjtin pozicion, por ajo paraqiste veten të tillë me ato elemente teknike që kishte mundur, te ngritur në talent, duke e bërë të pakapshme nga kundërshtari.

-Ju jeni martuar me ish-mësuesen time të fillores, të dashurën e nderuarën Roza, sa ju kanë mbështetur bashkëshortja dhe familja, në atë kohë, të bukur por shumë punë, stres, edhe kur shijonit gëzimin e fitores e kur humbnit?

Sukseset e punës sime dhe cilësinë profesionale, të verifikuar në ballafaqimet botërore ia dedikoj, Rozës, bashkëshortes sime. Ajo përballoi nevojat familjare për të patur kohë të mjaftueshme për tu marrë me stërvitje deri në atë masë sa ajo pranoi të mbajë rreth 8 muaj një volejbolliste në shtëpi.

-Cilat kanë qenë ndeshjet që të kanë lënë më shumë mbresa?

Ndeshja me ekipin kombëtar të Kinës, në Korçë, me atë jugosllav në Rumani, me “Dinamon”, në Vlorë dhe me Kampionen polake në Korçë. Ndeshja e parë ka qenë e një cilësie të krahasuar në nivelin botëror. Ela Tase në ndihmë, ka bërë lojën më të bukur, Pronjari po ashtu, i dha përgjigje çudisë sime përse unë e mora. Katër korçaret e talentuara të lojës, Tamara, Kalemi, Ismaili dhe Aliko, ishin dëshmi e gjallë e punës së bërë me ngarkesa të larta. Në Rumani, Tase, kulmore, refuzoi ndërrimin e propozuar nga trajneri i klubit të saj, në momentin që jugosllavet, ishin vënë poshtë, katër korçaret, e përmendura më lart, e zbërthyen bllokun e lartë me lojë të shpejtë. Shaka dhe Iftiu, në ndërrim, midis tyre i shërbyen fitores. Në Vlorë, “Skënderbeu”, fitoi, ndaj “Dinamos”, por përfaqësuesit e Ministrisë së Brendshme, thirrën, arbitrin, para setit të pestë, për t’i dhënë fitoren “Dinamos”. Ndeshja me polaket u fitua, Duni, Ismaili, Tasho, Mico, Burda, e Mati: Llogaritje matematikore e forcë në sulm, dhe mbrojtjen e dyanshme. Loja-Konfirmim, e përllogaritjeve, shkencore, të marrjes së Formës Sportive.

-Aktualisht ndodheni jashtë atdheut, në SHBA, A i ndiqni zhvillimet në sportin shqiptar, ç’mund të na thoni për volejbollin sot në Shqipëri?

Tregoj shumë interes për volejbollin, veçanërisht atë korçar. Më vjen keq që ende, është larg, asaj që duhet. Korça ka elemente, adapt femëror, Universitetin dhe para. Duhet kthyer së pari, dashuria për Korçën. Për këtë është e pamjaftueshme të qenit korçar, fizikisht. për të qenë i tillë duhet të ekzistojnë brenda vetes, virtyte morale madhore.

-Ka rastisur që të kanë kritikuar?

Në sport ka shumë të tilla. Unë i ndaja kritikat. Respektoja ato që dilnin nga thelbi i zemrës, të shikuesve, të shumtë, të cilët, mbushnin këndin sportiv apo Pallatin e sportit. Te tjerat të cilat dilnin nga mediokriteti profesional, bëja sikur nuk i dëgjoja. Ndërsa ato që mbanin erë përfitimi profesional, aq me keq antikorçarizëm, ju qëndroja përballë me aftësi logjike e kurajo qytetare.

-Një fenomen i shëmtuar sot në sportin shqiptar është shitja e ndeshjeve. A ndodhte kjo në atë kohë?

Po ndodhte. Disa persona e përdornin si kumar. Ndonjë sportist e përdorte për interesa personale. Kishte kohë që një volejbollistja ime vepronte në këtë mënyrë. Oreksi i madh e bëri të bjerë viktimë e atyre që deshën të përfitonin. U gabua duke më akuzuar se unë e akuzova pa arsye. Por ndodhja para titullarit të rrethit rrëzoi “të keqen”. Frymëzuesit mezi morën frymë kur unë u shpjegova me fakte qëndrimin e saj.

-A është i kënaqur profesori me atë ç’ka ka arritur në atë kohë?

Jam shumë i kënaqur. Studiova shkencë, punova për të krijuar shkencë në bukuri, luajta me model shkencor që i takon shekullit të 21. Aktivizimi si trajner në Greqi, Kroaci, dhe USA. me cilësi stërvitore rezultative ma jep këtë të drejtë.

-Si ndjeheni kur lexoni dhe dëgjoni se ka korrupsion në sportin shqiptar? Dhe nuk ka më volejboll spektakolar si dikur? Si mund të ndihmojë shoqëria shqiptare për reduktimin e këtij fenomeni të shëmtuar?

Është një problem me të cilin nuk mund të pajtohet karakteri im. Është korrupsioni që u bë shkaktar, për largimin tim, nga Ekipi “Skënderbeu”, në vitin 2002. Në rast se do të vazhdojë ta drejtojë sportin korrupsioni, volejbolli shqiptar do të mbetet, mbrapa. Le të mos fryhet dikush se mund të fitojë me Qipron, apo Gjibraltarin. Volejbolli shqiptar ka fituar ndaj “shkollave më të përparuara në botë”, si me Italinë, Rumaninë, Poloninë, Kinën, etj, Por në ç’gjendje është sot krahasuar me to: A e mposhtim sot volejbollin e klubeve greke e turke? Më vjen keq ta them, por volejbolli është pjesë e jetës së përgjithshme se ajo është mbërthyer keq. Unë mendoj se duhet të fillojë edukimin e vetvetes në dy drejtime: Duke vendosur trajnerë dhe drejtues të verifikuar për figura të pastra. Të zbulohet e dënohet çdo rast shkeljeje. Në SHBA, kohët e fundit u konstatua se një fituese olimpike përdorte drogë. U dënua nga gjykata dhe u detyrua të kërkojë falje publike. Ju hoq medalja.

-A ka ndonjë gjë në jetën tuaj që ja sheh gjurmët edhe sot?

VOLEJBOLLI!-Ai është profesioni e jeta ime. Nëpërmjet tij provova kënaqësinë e punës shkencore, të shprehur në art. Volejbolli kërkoi nga unë aftësimin e vazhdueshëm pedagogjik, psikologjik, njohjen adaptimin dhe vendndodhjen e gatishmërisë fizike, të lidhur me shkathtësinë (ajrore e tokësore), krijimin e shprehjes origjinale zhvendosjeje në fushë, të kërcimit. Ai më bëri pronar të teknikës, duke përshtatur shpejtësinë e lëvizjes së topit me aftësitë bashkëkohore për të dalë në ekzekutimin taktik, elegant, e spektakolar. Volejbollit i atribuoj, njohjen fiziologjike të njeriut, për të vjelë aftësitë maksimale të tij, në moshë e aftësi të caktuara. për këto arsye e ndjej veten kompetent, të pavarur e të paplakur edhe këtu në SHBA, ku jetoj. Aktivizimi im në UMASS, dhe një marrëveshje e pritshme janë diplomë e kohës. Kështu e kam parë dhe e shoh të qrnët trajner.

-Çasti më i vështirë për profesorin…?

Prill- Maj 1976. Sekretari i Federatës së lojërave me dorë deklaroi në një mbledhje speciale, se “Dinamo”, nuk dëshironte të dërgonte lojtaret e veta në Ekipin kombëtar, të Th. Kukes. Kuptohet pse. Ju dërgua një letër një titullari të lartë qeveritar për këtë. Kërkohej edhe mendimi im, diskutimi im që u parapri nga fjalët “Ky është qëndrim reaksionar”. Sugjerova fillimin e stërvitjes, diskutohej qëndrimi i im dhe i TH.Kukes të mos ndërpritej. O Zot i madh! Çfarë intrigash, prapaskena deri në “terrorizëm të hapur shtetëror”. Duke i drejtuar letër ministrit të Arsimit të kohës, për të nderuarin Thoma Kuke e qëndrimin një farë Pandi Gëllci. Falsifiteti i këtij veprimi jo vetëm u diskreditua me humbjen e ekipit, por edhe me rithirrjen time si trajner i parë.

-Jetoni në Quincy, Massachuset, SHBA, a e ndiqni volejbollin amerikan dhe çfarë do të dëshironit të kishte volejbolli shqiptar nga ai amerikan?

I njoh të gjitha e i ndjek të gjitha nivelet e volejbollit amerikan. ai plotëson të gjitha kërkesat e të interesuarve, në shkolla e jashtë saj. Niveli më i mirë është ai kombëtar. Ai është konkurrues për top- rezultat Pas këtij janë kolegët dhe Universitetet, që kanë nivel shumë të mirë. Divizioni i parë -quhet. Koncepti për stërvitjen ndryshon nga ai shqiptar. As trajneri dhe as lojtari nuk diskuton se sa orë stërvitje do të kryejë 3-6-apo 8 orë.

-Cilën ëndërr, nuk keni realizuar?

Kam dëshirë të punoj me një ekip të Divizionit të parë, Do të vija në provë veten dhe dy tregues themelorë, që më kanë munguar: Gjatësia e lojtareve dhe në të njëjtën kohë mundësia e të qenit të tyre lojtare të përgatitura për disa vjet. ëndërroj të ballafaqohem.

-Diçka që doni të shtoni për veprimtarinë tuaj?

I kam borxh atij kolektivi vajzash, i cili në shtrirje kohore është i madh dhe i ndryshëm, i paharruar. Puna, lodhja, sakrificat, kontributi, gëzimi i fitores, pjekuria si e prisnin humbjen, dhe eleganca e lojës, janë të paharrueshme. Ndjej përgjegjësi moralë ndaj volejbollit korçar e kombëtar, që eksperienca dhe historia, e cila u krijua me modele të avancuara të kohës, të vlerësohet dhe eksperimentohet, të mos neglizhohet për interesa përfitimi, si kanë bërë deri më sot.

-Mesazhi që doni t’i përcillni brezave të ardhshëm të sportit shqiptar, në veçanti atij korçar?

Mesazhi im është ky: Shqipëria dhe Korça, si në volejboll edhe në degë të tjera të sportit i ka potencialet, talentet, burimet energjike, intelektuale, fizike e mendore, për aftësi konkurruese, në Evropë e botë. Trajnerë të mirë e të afirmuar, vendi ynë ka plot. Të jetosh e të bësh sport volejboll, përballë krijuesit e metodistit V. Koja, teoricienit të talentuar A. Kona, trajnerëve K. Tartari, Çifti Lala, LL. Llupo, I Cironaku, F. Sharofi, L. Tase, Gorenxa dhe femrave M. Hoxhalli dhe A. Demiri, ta kesh nder, meritë dhe fat. Duhet hequr dorë nga metodat burokratike për të vendosur specialistin sipas konsideratave politike e personale. Specialisti është produkt i trurit të aftë dhe investimit të madh. Duke mësuar me punën e fortë dhe të madhe, nuk ka rezultat pa punë, , nuk ka garë pa ndeshje pa riaftësim, të organizimit. Vonesa ka pasoja për cilësinë. Shpresoj që volejbollin e Korçës ta shoh me cilësi udhërrëfyese, atë shqiptar mbi nivelin europian

Intervistoi: Raimonda MOISIU