• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

4 korrik 1918

July 4, 2023 by s p

Ilir Ikonomi/

Si sot 105 vjet më parë, Fan Noli, bashkë me përfaqësues të 33 kombësive, të ftuar nga presidenti Woodrow Wilson në jahtin presidencial, shkuan në Mount Vernon, një bregore e gjelbëruar jo shumë larg Uashingtonit, për të marrë pjesë në festimet e 4 korrikut – ditës së pavarësisë së Amerikës.

Atje, Wilsoni mbajti një fjalim pranë varrit të Presidentit George Washington. Të ftuarit vendosën kurora.

Në atë kohë, Fan Noli ishte kryetar i Federatës Vatra të Amerikës në Boston. Lufta e Parë Botërore dukej se do të përfundonte shpejt dhe fati i Shqipërisë ishte në fije të perit. Ajo mund të copëtohej mes fqinjëve.

Gjatë kthimit për në Uashington, Wilsoni bisedoi në jaht me secilin prej të ftuarve.

Noli gjeti rast dhe i tha Presidentit se po të mbretëronin ato parime që deklaroi në fjalimin e tij, s’ka dyshim që edhe Shqipëria do të fitonte të drejtat e saj. Wilsoni iu përgjigj se “ato parime do të mbretërojnë, sepse për ato luftojmë”.

Pas kësaj, Noli iu afrua Zonjës së Parë, Edith, e cila po shijonte rrjedhën e gjerë të lumit Potomak.

U zhvillua kjo bisedë:

FAN NOLI: Zonjë, shqiptarët më kanë porositur t’ju lutem që ta kujtoni Shqipërinë, një vend aq i varfër, pa miq dhe pa ndonjë përkrahje. Po nuk qajnë për urinë dhe mjerimet që heqin, po për humbjen e saj.

ZONJA WILSON: Po. Na vjen shumë keq për kombësitë e vogla si Shqipëria, Belgjika e të tjerat.

FAN NOLI: Situata jonë, Zonjë, është shumë e koklavitur dhe e trazuar.

Në këtë kohë në bisedë ndërhyri Presidenti Wilson, i cili ishte duke folur me një diplomat aty pranë.

PRESIDENTI WILSON: Me të vërtetë është shumë e koklavitur.

FAN NOLI: E vetmja shpresë për Shqipërinë është Amerika dhe ju, Zoti President.

PRESIDENTI WILSON: Unë do të kem vetëm një zë në kongresin e paqes dhe atë zë do ta përdor dhe për të drejtat e Shqipërisë.

FAN NOLI: Ai zë është i mjaftë për shqiptarët dhe ata do të jenë vdekërisht të gëzuar dhe fare të sigurtë për të drejtat e tyre.

PRESIDENTI WILSON: (Buzëqesh) Jo, mos ia u thuaj pikërisht ashtu shqiptarëve, se ahere ata do ta lenë punën e tyre në gjumë. Duhet ata paskëtaj të punojnë ca më tepër se kurdoherë.

— Në njërën foto duket jahti presidencial. Në tjetrën është Wilsoni i veshur me kostum të bardhë para se të mbante fjalimin dhe përfaqësuesit e kombësive duke vendosur kurora.

Filed Under: Histori Tagged With: Ilir Ikonomi

Një telegram i rrallë i presidentit amerikan Woodrow Wilson për Shqipërinë

June 16, 2023 by s p

Ilir Ikonomi/

Munda të gjej faksimilen e një telegrami të rrallë të presidentit amerikan Woodrow Wilson për Shqipërinë, kur ai ishte duke u larguar nga Konferenca e Paqes e Parisit në qershor 1919. Përmbajtja e telegramit ka qenë pak a shumë e njohur, por tani kemi një fotografi të origjinalit.

Aty thuhet:

“Desha që, përpara largimit, t’ju shpreh juve dhe kolegëve të tjerë, interesimin tim shumë të thellë për fatet e Shqipërisë. Kam frikë se mos në morinë e gjërave të tjera që mund të duken më të ngutshme dhe më të rëndësishme, nënvlerësohet vemendja që duhet t’u kushtohet atyre të drejtave. Ju lutem të tregoheni shumë të kujdesshëm sa u përket atyre”.

Telegrami, që mban datën 30 qershor, 1919, është dërguar nga anija SS George Washington me të cilin udhëtonte presidenti.

Wilsoni qëndroi në Paris 6 muaj e gjysmë për të marrë pjesë në Konferencën e Paqes, ku mes të tjerash do të vendoseshin edhe fatet e Shqipërisë së pas luftës.

Pas diskutimeve të shumta, çështja e Shqipërisë mbeti e pazgjidhur. Diskutohej sidomos për një protektorat italian. Një pjesë e delegacionit shqiptar kërkonte që mandatin mbi Shqipërinë ta merrte Amerika. Ata ngulnin këmbë që Amerika t’i jepte Shqipërisë një trupë të vogël ushtarake për detyra policore, një guvernator civil me ekspertë të qeverisjes dhe një hua prej disa milionë dollarësh, që vendi të mund ta shlyente me naftën dhe burime të tjera.

Plani iu dorëzua Wilsonit dhe ai kërkoi mendimin e ekspertëve që kishte marrë në Paris. Ideja e një mandati amerikan doli e parealizueshme. Fitoi ideja e një protektorati italian, por skemat e fqinjëve për copëtimin e Shqipërisë e komplikuan gjendjen.

Wilsoni trembej se pas ikjes së tij nga Parisi Shqipëria do të copëtohej. Ky është edhe kuptimi i telegramit që ai i dërgonte sekretarit të tij të shtetit, Robert Lansing

Filed Under: Opinion Tagged With: Ilir Ikonomi

Mbaj zi për mikun tim, Dalip Greca

May 18, 2022 by s p

Ilir Ikonomi/

Ai ndihmoi shumë që gazeta Dielli të ruante vazhdimësinë për shumë vite dhe kjo nuk ka qenë punë e lehtë, sepse shpesh duhej çarë nëpër shtigje të panjohura. Dalipi kishte frymë atdhetare dhe përfaqësonte mjaft mirë opinionet në gjirin e Vatrës. Ai ishte i ekuilibruar, i kujdesshëm, korrekt dhe i zellshëm në punën editoriale, respektohej dhe ishte po aq i respektueshëm ndaj të tjerëve. Kam bashkëpunuar shumë herë me të. Më ka ndihmuar sa herë që kisha nevojë dhe unë e shihja ndihmën e tij si mjaft të sinqertë.Dalip Greca e studioi thellë veprimtarinë e Vatrës në vite, njihte mirë personalitetet e shquara të saj dhe ka shkruar mjaft për to. Nëse i mbledh shkrimet e tij, me to mund të bëhej një libër me vlerë, sepse ato janë fryt i kërkimeve të gjata nëpër faqet e Diellit dhe botimeve të tjera të historisë shqiptaro-amerikane.Me kohën harrohen shumë gjëra, por jo veprat e mira. Dalipi do të mbahet mend bashkë me punët e mira që bëri për kauzën e Vatrës, në gjurmët e editorëve paraardhës të saj.

Filed Under: Analiza Tagged With: dalip greca, Ilir Ikonomi

ILIR IKONOMI RETIRES FROM VOA – TIPS HAT TO TRUTH TELLING IN JOURNALISM

June 1, 2021 by dgreca

by Rafaela Prifti/

The lasting impact of the Albanian-American journalist with a-three-decade-career at VOA, author of books on history and Albania’s national figures and a special contributor to Dielli, Ilir Ikonomi

After nearly a thirty-years-professional-career at the Albanian Language Service of Voice of America, Ilir Ikonomi announced his retirement from the anchor’s chair of Ditari broadcast on Friday. He joined the Washington DC-based media organization funded by the U.S. Congress in 1992 and has reported or covered important events in the United States, Albania, Kosova, Northern Macedonia and other locations for the Albanian speaking community. Last Friday, at the end of the show, Ikonomi announced that he is retiring from VOA and will go on to pursue other projects. 

The Albanian-American journalist said he felt privileged to have been part of a respectable media establishment known for standing up for the truth. He expressed gratitude to the audience for being part of the journey with him, and, as any seasoned journalist would, Ilir took them back to a once-in-a-lifetime-event he covered in 1999. It was the NATO troops deployed in Kosova following the airstrikes and bombing campaign against Serbian forces. “On June 12, 1999 I entered Kosova with the NATO troops and reported via a satellite telephone for Voice of America,” he proudly recalled on his last show. He paid homage to “truth-telling”, which he says sits at the very foundation of the Voice of America, ever since its founding 80 years ago. Ilir Ikonomi remarked: “Reporting the truth is no easy task. It requires courage and hard work. I believe that the VOA journalists, who do their work free from government interference, are deserving of that attribute.” The Albanian-American journalist said he considers it an honor to have been part of this effort.

History and Literary Contribution

At 66, Ilir Ikonomi is a well-respected author of several books focusing on Albania’s history and national figures. Ikonomi’s work, “Pavarësia – Udhëtimi i paharruar i Ismail Qemalit” (Independence – The Unforgettable Journey of Ismail Qemali) was published in 2012. A year earlier, he debuted with “Faik Konica: Jeta në Uashington” (Faik Konitza: Life in Washington), a biography in the Albanian language, critically acclaimed for its depth with regard to the life of Albania’s prominent writer and diplomat. In May 2014, Ikonomi published “Pushtimi,” (The Invasion) that centers on the 1939 occupation of Albania by fascist Italy, as narrated by the U.S. Envoy in Tirana at the time, Hugh G. Grant. Two years later, the author released “Essad Pasha Toptani: The Man, the War, the Power”, which won praise as an impartial biography of the one of the most controversial figures of Albania’s history. 

Personal Experience

I have worked with Ilir at Voice of America and on several State Department Interpreting assignments. For me, the impact of our teamwork along with my respect for his professionalism and humility endures far beyond the years we worked together. In April 2018, as the English Editor of Dielli I was preparing a tribute dedicated to the passing of Agim Karagjozi, Vatra’s President for nearly two decades. I reached out to Ilir, asking him to share his memories and he willingly provided a segment of his 2002 video interview with Karagjozi. It showed at one point the Chairman smoking and Ilir interrupting him to remark that appearing with a cigarette in hand would send the wrong message to the young people. “Without any hesitation, Mr. Karagjozi puts out the cigarette with a guilty smile. “Why didn’t you say that earlier?” he asked. “Mr. Karagjozi’s humanity was admirable, it was perhaps one of his most precious qualities,” Ilir noted in an email.

Faik Konica’s 1930 Original Article titled Albania unearthed by Ilir Ikonomi appears in Dielli in 2018

In March 2018, Dielli was marking the birth anniversary of Faik Konica. Naturally, I reached out to the author of a historic monograph on Konica. Again, Ilir responded promptly by sending a story he had uncovered in an old collection preserved by the The Mayflower, the famous Washington D.C. hotel where Konica spent most of his years in the capital as King Zog’s envoy. The Mayflower was then “the second-best address in Washington D.C. after the White House” and records show that Konica had rented a suite there. Here is an excerpt from Ikonomi’s story written with such elegance and style that in my opinion, would have pleased Konica. “Konica’s suite which also served as the Legation of Albania, was located on the second floor of the building, facing Desales Street and had the plaque Albanian Republic on the door. Sadly, over the years, this part of the hotel has been completely transformed and the original suite does not exist anymore. Just like Konica, a number of Senators, administration officials and other celebrities had made The Mayflower their primary residence, for it was the meeting place of the rich and famous. The hotel was aptly nicknamed the Grande Dame of Washington.” Ikonomi writes about his excitement when he found out the existence of a monthly magazine with notes on celebrity guests and other hotel visitors. He said: “The historian of The Mayflower guided me through the many issues of The Washingtonian and there I was able to find quite a few things: In the February 1929 issue of the magazine, a writer named Margaret B. Downing had a few notes about the Albanian minister. At that time, Konica had just returned from a trip to Albania, during which King Zog had promised to promote him to prime minister, as I later learned with great surprise. For reasons hard to explain, Konica never went back to fill the post.” Ikonomi went on to say: “In the September 1930 issue, I discovered a long article written in English by Faik Konica, which was subsequently translated into Albanian by Gjon Mili, an Albanian-American photographer best known for his work published in Life magazine. The Albanian translation was printed in Dielli of October 14, 1930. As it happened the Albanian translation is widely known, whereas the English original was considered lost. I believe the English text in The Washingtonian is precisely the original I had been looking for.” So, one of the best-known pieces written by Konica in 1930 in English, was finally discovered thanks to Ilir Ikonomi. Dielli was able to reprint it exactly eighty-eight years later after Mili’s translation.

Ilir Ikonomi’s Presentation at Dielli 110th Anniversary – the Only Known Recording of Konica’s Voice

On April 6th 2019 at the morning panel of Dielli’s 110th anniversary event in New York, Ilir Ikonomi was scheduled to be the fourth presenter. He was unable to attend the conference, yet he made available for the event -and later donated to Vatra- an NBC Radio interview with Faik Konica dated April 8, 1939, almost 90 years ago to the day of the commemoration. The interview was conducted by Hilmar Baukhage, a veteran State Department reporter and NBC’s Washington commentator. This is believed to be the only known recording in existence of Konica’s voice. Reporter Baukhage asks about Italy’s seizure of Albania and introduces Faik Konica as the Minister of Albania in Washington. In the interview, Konica condemns the Italian aggression stating that after 20 years of friendly relations Italy attacked Albania “for no apparent reason at all”. Only a small portion of the interview had been previously made available by the Library of Congress. The voice of one of Vatra forefathers is a precious gift for which Ilir Ikonomi deserves credit and has our gratitude.

Congratulations to Ilir on a splendid career! Much success in his future endeavors. 

In ending, my thoughts go back to his comments about Agim Karagjozi. Ilir Ikonomi recognizes and appreciates humility in others because he too is known for his modesty. Although the veteran journalist and author has helped Dielli shine a little brighter by enriching its records and archives, I doubt he will feel at ease about my putting the spotlight on him.   

Filed Under: Emigracion Tagged With: Ilir Ikonomi, Rafaela Prifti, RETIRES FROM VOA

Shqiptarët e Amerikës dhe tensionet politike në SHBA

January 13, 2021 by dgreca

NGA ILIR IKONOMI-ZERI I AMERIKES/

Si i shohin shqiptaro-amerikanët zhvillimet e fundit politike në SHBA në prag të inaugurimit të Presidentit të Zgjedhur Joe Biden? Zëri i Amerikës bisedoi në Skype me dy prej tyre. Më 6 janar, ditën kur një turmë e dhunshme sumoi Kapitolin, Marko Kepi, mbështetës i Presidentit Donald Trump nga Nju Jorku, ishte në Uashington.

“Ne ishim në pjesën ku mbajti fjalimin Presidenti Trump, që ishte më shumë afër Shtëpisë së Bardhë se sa afër Kapitolit. Kur iu afruam Kapitolit, pas fjalimit të Presidentit, e pamë që filloi rrëmuja dhe me grupin tonë vendosëm të largoheshim që të mos bëheshim pjesë e trazirave. Ishte një gjë shumë negative, që nuk duhet të ndodhte, sidomos këtu në Amerikë. U duk si një gjest ballkanik dhe jo si një gjest amerikan,” thotë zoti Kepi, i cili drejton organizatën Albanian Roots.

Shumë amerikanë ndajnë mendimin se me zhvillimet e fundit, siç ishte sulmi kundër Kapitolit, saga e gjatë e zgjedhjeve dhe sidomos teoritë konspirative që qarkullojnë me lehtësi në mediat sociale, demokracia amerikane është e kërcënuar si asnjëherë.

Edhe zoti Kepi shpreh shqetësimin e tij për kërcënimet ndaj demokracisë. Ai nuk është dakord, për shembull, me vendimin e kompanisë Twitter që i mbylli llogarinë presidentit Trump.

“Në një anë them se po, është e kërcënuar, sepse kur sheh akte të tilla që një kompani ia bllokon Presidentit të SHBA të drejtën e fjalës, ky është një shqetësim për demokracinë amerikane. Qeveria duhet të reagojë që të mos ndodhin këto gjëra. Nëse kjo i ndodh presidentit, atëhetë ç’mund të thuhet për ne? Sa i përket shtetit dhe ligjit nuk shikoj se do të ketë një ndryshim shumë të madh. Shteti amerikan gjithnjë do të funksionojë, sepse kemi Kongresin, Senatin dhe dy parti që mundohen të ruajnë ekuilibrin.” thotë zoti Kepi.

Richard Lukaj, themelues i grupit bankar Bank Street në Stamford të shtetit Konektikat, është i regjistruar si republikan dhe në të kaluarën ka patur rastin të njohë si Presidentin Trump gjatë marrëdhënieve të biznesit me të, ashtu edhe Presidentin e Zgjedhur Joe Biden. Ne e pyetëm zotin Lukaj nëse një proces shërimi në SHBA është i mundur me ardhjen e administratës së re:

“Mendoj se është shumë e mundur. Vazhdimisht në këtë vend ka patur erëra ndryshimesh. Votuesit kësaj here u shprehën për një ndryshim në drejtimin e vendit, një ndryshim të tonit, një ndryshim në karakterin e presidentit madje edhe përtej kësaj, siç u pa me fitoren e dy senatorëve në shtetin Xhorxhia, njëri prej të cilëve afrikano-amerikan dhe tjetri hebre. Mendoj se mesazhi ishte shumë i qartë. Era e ndryshimit e ka lënë pas retorikën populiste që pamë disa vite më parë,” thotë zoti Lukaj.

Por zoti Lukaj mendon se situata është ende shqetësuese, kur dëgjohen paralajmërime për kërcënime ndaj sigurisë në ditën e inaugurimit që po afron:

“Është ende një kohë tensionesh, kur zërat e njerëzve të arsyeshëm duhet të dëgjohen. Mendoj se mendjet inteligjente në të dyja anët e spektrit politik duhet të bien dakord se e ardhmja e vendit është më e mirë kur ka pajtim dhe dialog konstruktiv për zgjidhjen e problemeve, se sa grindje politike që e përçajnë vendin.”

Në mënyrë të veçantë, Partia Republikane ka qenë kohët e fundit mjaft në qendër të debateve politike. Për mbështetës të zotit Trump si Mario Kepi, e ardhmja e partisë është ende e panjohur. Kjo parti prej disa vitesh lëkundet mes besnikërisë ndaj Presidentit Trump dhe largimit nga ndikimi i tij.

“Si anjëherë më parë, nuk shikoj që ky kandidat, ose ky president që ne kishim, do të jetë si të tjerët që thjesht kryejnë mandatin dhe zhduken. Ai nuk kishte thjesht votues por një bazë që e ka mbështetur, një grup personash që më shumë besojnë tek ai sesa tek partia. Mendoj se mënyra se si do të sillet Partia Republikane me Presidentin Trump, do të tregojë për të ardhmen e kësaj partie,” thotë republikani Kepi.

Në komunitetin shqiptaro-amerikan pasionet politike nuk mungojnë. Richard Lukaj beson se politikisht ky është një komunitet si gjithë të tjerët, i integruar thellë në jetën e vendit, por me tiparet e veta sa i përket prirjeve politike.

“Mendoj se komuniteti shqiptaro amerikan nuk është ndryshe nga pjesa tjetër e vendit… Shumica e shqiptarëve që emigruan në SHBA erdhën këtu me një preferencë për të djathtën, siç ishte familja ime dhe të tjerë që ikën nga regjime socialiste dhe komuniste. Por është interesant se me kalimin e kohës, përvoja amerikane bëri që preferencat e tyre partiake të balancoheshin, duke arritur gati 50 me 50 për qind,” thotë bankieri Lukaj.

Ai shpjegon se ashtu siç ka ndodhur edhe me pjesën më të madhe të vendit, shqiptaro-amerikanët janë luhatur nga njëra anë e spektrit tek tjetra në varësi të çështjes që ka patur përparësi për komunitetin.

“I tillë ka qenë konflikti në Kosovë, kur simpatitë shkonin drejt sekretares Madeliene Albright dhe Presidentit Bill Clinton. Në fillim të viteve 90, kur Shqipëria po shkëputej nga komunizmi, ishte sekretari James Baker dhe presidenti Xhorxh Bush i vjetër që nxorën më në pah prirjet republikane tek komuniteti shqiptar,” thotë ai.

Zoti Lukaj bën thirrje që në momentin e tanishëm njerëzit të jenë më objektivë e më të peshuar, larg ndikimit të emocioneve që errësojnë gjykimin.(Ndiqini intervistat ne Zerin e Amerikes)

Filed Under: Interviste Tagged With: Ilir Ikonomi, Shqiptaret e Amerikes, tensionet politike ne SHBA, VOA

  • 1
  • 2
  • 3
  • …
  • 9
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Kryeministri Kurti mori pjesë në mbledhjen komemorative të organizuar në nderim të Heroit të Republikës së Kosovës, Afrim Bunjaku
  • Presidentja Osmani takon të dërguarin e posaçëm të Gjermanisë, Manuel Sarrazin
  • Lot të bardhë…
  • UDHËKRYQET E KOSOVËS…
  • Çfarë është deliri madhështisë?
  • Nevoja urgjente për lidership
  • NJË KËSHILL MBARËKOMBËTAR, PËR TË KOORDINUAR STRATEGJITË DHE MBROJTJEN E INTERESAVE TË SHQIPTARËVE NË BALLKAN…
  • Woodrow Wilson: Do të bëhej një komb i harbuar…
  • Veprat bamirëse të Mehmet Ali Pashë Kavallës në vendlindjen e tij
  • “VATRA” DHE SHTETFORMIMI KOMBËTAR
  • Aktivitetet e Vatrës kanë gjurmë të fuqishme në historinë e re të Kosovës
  • SOT NE PERVJETORIN E VDEKJES
  • STATEMENT BY AMBASSADOR JEFFREY M. HOVENIER September 24, 2023
  • Sulmi terrorist serb ndaj policisë së Kosovës, sulm ndaj sovranitetit të Kosovës
  • Kryeministri Kurti me anëtarë të kabinetit ndezën qirinj në nderim të heroit, Afrim Bunjaku

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT