Spitali Amerikan në Tiranë ka njoftuar se operacioni i shkrimtarit Ismail Kadaresë tashmë ka përfunduar me sukses.” Njoftojme se operacioni perfundoi me sukses dhe Z. Kadare eshte ne gjendje te mire post operatore nen observimin e mjekeve”, thuhet në njoftimin e këtij institucioni shëndetësor.
ISMAIL KADARE NDEROHET ME FLAMURIN KOMBETAR
Presidenti Nishani çmon me “Dekoratën e Flamurit Kombëtar” shkrimtarin e shquar Ismail Kadare: Në një sistem tiranik, i pangjashëm me të tjerët në dhunë e çmenduri si komunizmi shqiptar, ju ruajtët dhuntinë e shkrimit dhe zgjeruat hapësirat e lirisë mendore për të gjithë ne!/
13 maj 2016
Presidenti i Republikës, SH.T.Z. Bujar Nishani mori sot pjesë në Konferencën Shkencore Ndërkombëtare “Shekulli i Kadaresë” organizuar nga Akademia e Shkencave e Shqipërisë dhe Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës, me rastin e 80-vjetorit të shkrimtarit të shquar, të njohur anembanë globit për krijimtarinë e tij letrare të përkthyer në 45 gjuhë të botës.
Në prani të Kryetarit të Akademisë së Shkencave, Prof. Muzafer Korkuti dhe anëtarëve të Akademive të Kosovës dhe Maqedonisë, të Ambasadorëve dhe përfaqësueseve të Trupit Diplomatik, studiuesve, përkthyesve, akademikëve, intelektualëve, artistëve, studentëve, dhe miqve të shkrimtarit nga mbarë bota, Kreu i Shtetit nderoi shkrimtarin e shquar me “Dekoratën e Flamurit Kombëtar” me motivacionin: “Në shenjë nderimi dhe mirënjohjeje të pakufishme për veprat e vyera letrare, për pasurimin e pashtershëm e të çmuar të letrave shqipe, si dhe për kontributin e jashtëzakonshëm dhënë në drejtim të lartësimit të emrit e vlerave të kombit shqiptar anembanë botës”.
Në vijim fjala e plotë e Presidentit të Republikës, Sh.T.Z Bujar Nishani:
“I nderuar Mjeshtër, Ismail Kadare!
E nderuara zonja Kadare!
Zoti Kryetar i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, të Kosovës, Maqedonisë,
Shkëlqesi Ambasadorë të pranishëm në sallë,
Të nderuar akademikë,
Zonja dhe zotërinj!
Së pari dëshiroj të shpreh gjithë kënaqësinë time personale për mundësinë që m’u dha për të marrë pjesë në këtë konferencë të rëndësishme shkencore, akademike dhe nderuese! E konsideroj privilegj personal dhe institucional që të jem së bashku me ju për të sjelljë në vëmendje jo vetëm të identitetit dhe trashëgimisë kulturore shqiptare, por edhe të identitetit të kulturës botërore, veprën e shquar të Ismail Kadare.
Natyrisht që vepra e Kadaresë nuk i përket vetëm kombit shqiptar. Është përtej kombit shqiptar. Ajo është vlerë e kulturës botërore. Ashtu si edhe vetë mjeshtri Kadare nuk i përket vetëm kombit shqiptar. Ai tashmë i përket fondit akademik, shkencor, kulturor botëror. Por natyrisht që ne shqiptarëve në radhë të parë na takon që ta referojmë veprën e Kadaresë dhe vetë mjeshtrin në radhë të parë me vetë identitetin tonë, me kontributin për kombin shqiptar. Jemi mbledhur të nderojmë sot në mënyrë simbolike kontributet e paçmuara të shkrimtarit Ismail Kadare në letërsinë dhe në gjuhën shqipe, në kulturën dhe mendimin shqiptar.
Po e theksoj: kontribute të paçmuara, sepse nuk ka mirënjohje që të jetë e mjaftueshme për t’i njohur Ismail Kadaresë gjithë meritat e tij krijuese dhe qytetare, si mendimtar dhe si veprimtar, si rikrijues i një Shqipërie të denjë letrare për botën dhe si aktor për ta bërë vetë Shqipërinë e vërtetë, Shqipërinë tonë, më të denjë, më të vlerësuar dhe më të qytetëruar anembanë botës.
Të flasësh për Ismail Kadarenë duket e lehtë por është dhe e vështirë!
E lehtë se ke pambarimisht për të thënë, e vështirë, sepse për të janë shprehur zërat më të artikuluar të Evropës dhe botës duke e konsideruar një klasik të gjallë, si njërin prej mësuesve të mëdhenj të civilizimit perëndimor dhe humanizmit, si njërin prej gjenive më të ndritur të letrave në çdo kohë.
Unë jam njëri prej lexuesve të Ismail Kadaresë, i çdo gjëje që ai ka shkruar, jam një shqiptar që ka jetuar diktaturën dhe lirinë me librat e tij si referencë dhe mund të them me fjalë zemre se çfarë ishte, çfarë është e çfarë do të jetë për ne ai dhe vepra e tij!
Në këtë pikë ndihem i pakompleksuar.
Në një sistem tiranik, i pa të ngjashëm me të tjerë në dhunë e çmenduri si komunizmi shqiptar, Ismail Kadare ruajti dhuntinë e shkrimit dhe zgjeroi hapësirat e lirisë mendore për të gjithë ne!
Po, vepra e tij ishte hapësirë lirie dhe univers i pamatë krijues.
Tek lexoje romanet e ndryshëm ndieje se ai në çdo rresht e kishte mundur banalitetin e së keqes, ndieje në çdo rresht disidencën estetike për të kulmuar me atë politike tek ‘Pallati i Ëndrrave’, ndoshta vepra më e guximshme dhe më e arrirë që dilte nga Ferri i përbotshëm Komunist në Shqipërinë e asaj kohe.
Çdo njëri prej jush besoj bie në një mendje me mua në pohimin se Kadare me intuitë shekspiriane dhe kurajë të pazakontë përkufizoi krimin, përgjakjen dhe frikën, këtë perpetum mobile të çdo tiranie duke universalizuar ndodhitë shqiptare me të cilat ai udhëtoi nëpërmjet qindra e qindra botimesh në 45 gjuhë të botës.
Kadareja krijoi qytetet si kujtesë e si mungesë, qytetet e pushtetit të rinisë e të lirisë, Gjirokastrën, Tiranën, Moskën, Pekinin, Stambollin, Parisin e të tjerë duke alternuar historinë me letërsinë si përsëritëse të njëra-tjetrës, duke i dhënë mundësinë të dytës të parodizojë të parën si funksion alegorik, si procedim kundërveprues ndaj censurës. Në mijëra kilometra shtrihet peizazhi i tij artistik, në mijëra vjet thellësi zbret hulumtimi i tij nga mitet e gjenezës deri në aktualitet.
Izolimi komunist humbi betejën themelore me veprën e Kadaresë.
Ai bëri letërsi të madhe evropiane në Shqipëri kur ajo anatemohej si e keqja absolute.
Ai e mbajti shpirtërisht Shqipërinë në Evropë duke i plotësuar këtë nevojë jetike.
Ne u kapëm tek kjo spirancë kur thërrisnim në vitet 1990-të ‘E duam Shqipërinë si gjithë Evropa!’
Jo rastësisht studentët në sheshe dolën edhe me portretin e shkrimtarit.
Atë që nisën Buzuku, Bogdani, Budi, Bardhi e të tjerë gjatë zymnajës drithëruese otomane e përfundoi Ismail Kadareja.
Gjuha ju bashkua familjes natyrale, kultura trungut, kombi kontinentit teksa të tria bashkë tek Ismail Kadareja gjetën ideologun e përjetshëm të identitetit të tyre, të identitetit evropian të shqiptarëve, pa ndoshta, pa sikur, pa mëdyshje, si e vërteta jonë e madhe, ikja prej së cilës do të ishte fatale.
Të gjitha këto i thonë shqiptarët e Shqipërisë nga Veriu në Jug, të cilët kërkuan dhe ja dolën të kenë lirinë të frymëzuar edhe nga vepra juaj kampione e saj, e thonë ata të Kosovës të cilët e kanë ndier praninë tuaj këmbëngulëse në epokën më të rënde kur vetë ekzistenca u vihej në diskutim, ata të Maqedonisë, të Malit të Zi, të Preshevës e Bujanovcit, të Diasporës së vjetër e asaj të re po e po, në përpjekjet për të mbetur vetvetja teksa kërkonin standarde demokratike dhe integrim me emrin tuaj si mbështetje.
Zonja dhe zotërinj,
Kadareja është një shkrimtar që arriti të shkruante letërsi evropiane duke mbijetuar në një regjim të vdekur.
‘Ideja se ne do mundnim të përgatisnim ndonjë copëz ushqimi shpirtëror për popullin tonë të burgosur, na ka mbushur me gëzim’, është shprehur ai me fisnikëri në ceremoninë e pranimit të çmimit të lartë ‘Njeriu Ndërkombëtar i Librit’.
Dhe është e vërtetë se ky ushqim shpirtëror modest ka qenë një lloj racioni mbijetese për popullin shqiptar në atë kohë burgu, kur popullsia ushqehej vetëm me tallonë dhe me pikatore arti dhe letërsie të vërtetë mbresëlënëse.
Unë nuk do t’u shtoja dhe as t’u hiqja asgjë fjalëve të tij në atë ceremoni: ‘Nëse një ditë, duke kapërcyer natën e diktaturës, kjo bukë burgu arriti në qytetet e lira të Perëndimit; nëse këtë bukë burgu njerëzit e lirë e kanë shijuar; nëse kjo bukë ishte po aq e ngrënshme për njerëzit e lirë të një bote të lirë, për një shkrimtar shqiptar nuk mund të kishte vlerësim më lavdërues.’
I nderuar Zoti Kadare,
Të nderuar miq të Kadaresë, veprës së tij e të gjithë shqiptarëve!
Gjatë këtyre viteve si President i Republikës, ndër takime me homologë e personalitete të të gjitha fushave kam konstatuar se ne megjithëse jemi një vend jo i madh na njihet kontributi si shqiptarë në përmasat themelore të civilizimit evropian!
Në atë të rezistencës për mostjetërsim, mishëruar në figurën e Gjergjit Skënderbe, në atë shpirtërore mbështjellë me mantelin e shenjtores Nënë Terezë, në atë të doktrinave paqësore me Presidentin mitik Ibrahim Rugova dhe në atë të kulturës, e cila shkrimtarin shqiptar Ismail Kadare e konsideron si njërën prej mendjeve më përfaqësuese të Evropës qysh kur Homeri filloi të rrëfente historitë dhe lavditë e saj.
Duke përfunduar me lejoni t’i bëj homazh paraardhësit të hershëm të Ismail Kadaresë, Pjetër Bogdanit, të huazoj vargjet e tij për të thënë se letërsia shqipe falë Ismail Kadaresë ngjan kudo e kurdo ‘veshur me diell dhe mbathur me hënë’!
‘Dekorata e Flamurit Kombëtar për ju sot mbase është i vonuar, fshehur hallesh, kontradiktash e rrëmujash shqiptare aq të kritikuara nga ju tek ‘Mosmarrëveshja’, por jemi të vetëdijshëm se çfarëdo e me sado dëshirë t’ju japin institucionet shqiptare është pak përballë përjetësisë që na keni falur me veprën tuaj madhështore, jo veç ne, por edhe trashëgimisë shpirtërore të mbarë botës.
Në ditët e sotme, vepra juaj në gjuhë të huaj e tejkalon dy deri në tri herë listën e titujve të saj botuar në shqip.
Ju jeni një fenomen i letërsisë evropiane dhe i kulturës botërore.
Shqipëria jonë, Shqipëria juaj, duke ju nderuar sot, ndihet më mirë, ndihet më e vlerësuar, ndihet më pranë prirjeve më të përparuara të zhvillimit të mendimit njerëzor.
Me Dekoratën e lartë që po ju akordohet, unë, sot, në cilësinë e Presidentit të Republikës, dhe jam i bindur që flas edhe në emër të të gjithë shqiptarëve kudo ku jetojnë, thjesht e njohim, e pranojmë, e vlerësojmë dhe e bëjmë publik këtë realitet të patjetërsueshëm.
Faleminderit dhe Zoti ju bekoftë!”
Ismail Kadare më i fuqishëm në Paris për çështjen kombëtare!
Shkruan Asllan Dibrani/
-Kushtuar për 80 vjetorin e lindjes së Ismail Kadaresë , i sjellim dhe rikujtojmë ligjëratat dhe deklaratat e tij vizionare, karshi kohës aktuale që po e përcjell kombin shqiptar edhe në shekullin e 21-të.
-Shqiptarët, popull me rëndësi në Ballkan dhe Evropë. Rrugë tjetër për shqiptaret nuk ka, pos orientimit nga Evropa dhe shtetet perëndimore.
-Kadare u përul me kërkim falje pranë fërkimeve dhe kritikave ndaj Dr. Ibrahim Rugovës.
Vjeshta e vitit 1990 Ismail Kadarenë e gjeti të pakënaqur me sistemin dhe regjimin në Shqipëri nga e cila vendosi të largohet nga Shqipëria dhe të qëndrojë në Paris. Shkrimtari u përball me një gjendje të pa shpresë me “mungesën e ndryshimeve demokratike”atje . Ai krijimtarinë e tij nuk u ndali, por e ngjeshi penën edhe ma tepër në Paris. U bë edhe ma i fuqishëm për çështjen tonë kombëtare.Në vitin 1990 e më pas vepra e tij bëhet shprehja më e fortë e vlerave gjuhësore dhe artistike të shqipes letrare. Ismail Kadare është laureat i shumë çmimeve letrare kombëtare dhe ndërkombëtare.
-Krijimtaria e tij, me 1994 e bëri anëtar korrespondent të Akademisë së Shkencave Morale dhe Politike të Francës dhe anëtar i jashtëm i ASHAK. Shkrimtari i madh shqiptar, Ismail Kadare mbushi 80 vjet por aktualiteti dhe intelekti i tij qëndron shumë i freskueshem . Ai është vlerësuar lart nga gjithë skena e kulturës botërore.
-Ismail Kadare është një figurë aq madhështore që i dha letërsisë shqiptare një maksimum voluminoz të veprave të veta , duke u frymëzuar dhe paraqitur realitetin nga një fushëveprim i një sistemi komunist. Nga rrethanat e atilla doli me vepra dhe romane që kanë lëne gjurmë duke e pasuruar thesarin e letërsisë sonë shqipe por edhe letërsisë botërore.
Ne populli shqiptar duhet të jemi shumë krenar , që një njeri dhe një gjeni e rangut të këtillë ,që lindi dhe doli nga djepi i kombit shqiptar.
-Vlerat e tij janë në gjithë rrafshin kombëtar. Është i dashur ,pos asaj që ka vlerat në letërsinë shqipe,ai është një largpamës edhe në proceset politike dhe padrejtësitë që ju serëvuan shqiptarëve gjate historisë. Mosha e 80 vjetorit te lindjes Ismail Kadarenë shpesh e gjënë edhe në mesin e mërgatës shqiptare nëpër Evropë me orë letrare ,simpoziume dhe takime kulturore.
-Shumë mërgimtar u ndien të privilegjuar që u takuan me gjeniun e letrave shqipe,që e panë me sy , dhe e dëgjuan me veshët e vet! Ismail Kadare,veprat e të cilit janë përkthyer në 45 gjuhë të botës është një kryevepër për ne shqiptarët.
-Me thyerjen e kornizës nacionale në fushën e letërsisë zoti Ismail Kadare kaloj në figurën e shkrimtarit me dimensione të rralla botërore, ai ma nuk është shkrimtarë vetëm i shqiptarëve po është shkrimtar i botes.
-Më 28 Janar mbushi plot 80 vjeç, kurse qyteti i tij i lindjes, Gjirokastra e ka shpallur 2016-ën si ‘Viti i Kadaresë’ në respekt të shkrimtarit me famë botërore.
Më rastin e 80-vjetorit të tij,u nderuar nga qyteti i lindjes Gjirokastra,nga të gjitha organizmat shtetërore në Shqipëri ,Kosovë, po edhe nga shqiptarët ku jetojnë në shtetet e Ballkanit, por edhe dhe në mërgatën shqiptare. Pati manifestime edhe nga shtete tjera qe i përkushtuan artikuj të ndryshëm lidhur me 80 vjetorin e Ismail Kadaresë. Ai qëndron në zemrat e mërgatës së madhe shqiptare duke i kujtuar një serë takimesh në Gjermani.
I sjellim dhe i rikujtojmë ligjëratat dhe deklaratat e tij vizionare, karshi kohës aktuale që po e përcjell kombin shqiptar edhe në shekullin e 21-të.
-Pa dyshim se takimet e tilla e përforcojnë qytetarin shqiptar të diasporës në integritetin e gjithmbarshëm në kulturën tonë, por edhe në kulturën e popujve ku jetojnë shqiptarët. Për takime të tilla, zoti Kadare thekson, se po ta njohësh kulturën tënde, din ta transmetosh atë qe e ke edhe tek qytetari i atij vendi ku jeton. Kjo ndihmon shumë shqiptaret te dalin nga izolimet qe na i kurdisën të tjerët ,por edhe vet izolimin që i bëmë vetit.
Shqiptarët, popull me rëndësi në Ballkan dhe Evropë. Rrugë tjetër për shqiptaret nuk ka, pos orientimit nga Evropa dhe shtetet perëndimore.
Kadare në prezantimin e tij në qytetin e Këllnit foli për problemin thelbësor, i cili mbeti Shqipëria me Evropën ai thekson si ma poshtë:
-Nuk ka problem të Ballkanit, ballkanas – ballkanas ose problem të Shqipërisë, shqiptar – shqiptar. Nuk ka asnjë problem të asnjë populli të Gadishullit pa qenë i lidhur me Evropën“. Ai tha se populli shqiptar bashkë me grekët dhe sllavët është njëri nga tre popujt më të rëndësishëm të Ballkanit.
Ai tha se ka mbi një shekull që pat lindur një teori që vetëm dy nga këta popuj duhet të qëndrojnë në Evropë, “ndërsa njëri prej tyre duhej zhdukur”,kjo ju përcaktuar populli shqiptar. Dhe kjo teori ishte kthyer në një praktikë të tmerrshme ndjekjesh, dëbimesh e vrasjesh nga sllavët dhe grekët .
Sipas platformës së tyre “Populli shqiptar, duhej të dëbohej me forcë, me ndarje, me shpërngulje, me denatyrim, duke provuar të gjitha mënyratderi në zhdukje. Madje ai theksoj se gjuha shqipe në Evropë është e vetmja gjuhë e ndaluar me ligj për shekuj të tërë. Nuk ka një gjuhë tjetër indoevropiane që është e ndaluar si shqipja dhe kjo ende nuk është shpjeguar nga historiografia shqiptare“edhe se është një gjuhë bazë për të tjerët.
-Edhe përkundër kësaj përvoje, tmerrësisht të keqe, shqiptarët nuk u ftohën me Evropën dhe nga Evropa. Përkundrazi, sipas Kadaresë, ata vazhdojnë të kenë një lloj përkushtimi me këmbëngulje drejt qytetërimit evropian, nga se shqiptarët janë edhe vet popull evropian . Ata e kanë kuptuar se s’mund të ketë Shqipëri as shqiptarë jashtë komunitetit evropian, jashtë qytetërimit evropian,jashtë kornizave evropiane .
Kadareja nga prizmi i tij për Fashizmin dhe Bolshevizmin dy përbindëshat më të rrezikshëm në shekullin XX.të i përshkruan. Ishte po vetë kjo Evropa që i ka përmbysur ato ka shpresa se gabimet veta do ti seleksionoj edhe në dobinë shqiptarëve…
-Këtu, theksoi Kadare, është forca e qytetërimit evropian, që edhe kur pjell një e keqe din ta eskalojë atë. Prandaj shprehet optimist qe edhe çështja kombëtare shqiptare do të jetë ne duart e Evropës nga se jemi dhe duhet t’i bashkohemi edhe ne se rrugë tjetër për shqiptaret nuk ka, pos orientimit nga Evropa dhe shtetet perëndimore.
Kadare u përul me kërkim falje pranë fërkimeve dhe kritikave ndaj Dr. Ibrahim Rugovës.
Ismail Kadare kishte kritikuar ashpër Ibrahim Rugovën në veprën e tij “Ra ky mort e u pamë”, por shumë vjet më vonë, shkrimtari i madh shqiptar me renome botërore, e pranon se koha e ka dëshmuar se e drejta ishte në anën e Rugovës duke dhënë opinionin e tij ai theksoi:
“Është e vërtetë që e kam kritikuar Rugovën dhe Demaçin. Ju tash mund të mendoni se unë do të them se kisha të drejtë me kritiken që i bëra Rugovës. Jo, koha e dëshmoi së e drejta ishte në anën e Ibrahim Rugovës. Unë e kisha kritikuar, kisha qenë i ashpër me të, ai më fali në takimin që kishim në shtëpinë e tij menjëherë pas luftës, ishte meritë e tij. Ai vdiq në paqe, ne u pajtuam, “ishim dhe mbetëm miq“. Kështu ka thënë Kadare me rastin e Rugovës duke e vlerësuar si një politikan dhe krijues i merituar. Ismail Kadare edhe moshën e shtyer në këtë kohë preokupohet me çështjen shqiptareve dhe bënë ftesë që shqiptarët të drejtohen nga perëndimi e jo nga ish pushtuesit dhe nga shtetet aziatike që gjithnjë kemi pasur të keqen nga ato shtete duke gjykuar sundimin e egër të perandorisë osmane ndaj shqiptarëve. Ismail Kadare u bë edhe ma i fuqishëm si mërgimtar në Parsi për çështjen kombëtare, me qe pati ndikim edhe ne shume segmente politike dhe kulturore ne shtet perëndimore për Kosovë dhe Shqipërinë.
Dimri i Madh i Vetmisë së Shkrimtarit
Nga Rudolf Marku/
1.Fjala vetmi është njëra ndër fjalët që shfaqet me intensitet të pavullnetshëm në krijimtarinë e Ismail Kadaresë, që në tituj poezish të hershme, në tituj librash dhe në rreshta esesh, poezish dhe në labirinthet e komplikuara të prozës së tij. Siç na e kujton vetë Ismail Kadare herë pas here, shkrimtari është njëri ndër njerëzit më të vetmuar të racës njerëzore. I ndryrë vullnetshëm në muret e burgut të dhomës, i rrethuar nga pirgje librash dhe letrash, shkrimtarit i duhet t’i kalojë orët e ditëve dhe të netëve para fletës së bardhë, a para shkëlqimit të akullt e të pashpirt të ekranit kompjuterik a të laptopit, duke shkruar, korrigjuar, duke ndërtuar botëra dhe fate njerëzore, më të vërteta se bota dhe fatet njerëzore që janë jashtë dritareve të shtëpisë, në rrugë të madhe… Vetmia e Shkrimtarit është njëri ndër subjektet më të rrahur e të diskutuar. Heminguej, në fjalën e mbajtjes me rastin e marrjes së “Nobelit”, i kujtoi Botës se “Writing, at it’s best, is a lonely Life. Një tjetër shkrimtar i njohur amerikan, John Steinbeck, bashkëkohës i Heminguejit, po ashtu i pëlqente të fliste për vetminë e Shkrimtarit, si për një Fatalitet a Nëmje. Për psikologët që janë të gatshëm t’i japin një shpjegim logjik çdo gjëje, ajo që supozohet si vetmi e shkrimtarit është përqendrimi, kontrolli mbi një botë të imagjinuar, kontroll të cilin nuk mund ta kemi kurrë në jetën reale…Vërtet?
Për shumë shkrimtarë të mëdhenj,Vetmia është Liria e tyre e vetme. Franc Kafka është njëri ndër shkrimtarët më të vetmuar të shekullit XX. Lev Tolstoy merrte arratinë në moshën 82-vjeçare, për të ecur i vetmuar rrugëve të fshatrave tërë baltë të Rusisë, për të vdekur në një stacion të braktisur trenash. Po ashtu edhe TS Elioti, dhe sidomos George Orwell dhe J.D.Salinger. Për shkrimtarët që njohën tmerrin e komunizmit, vetmia e krijuesit ishte dhe Atdheu i vetëm i tij. Në një bisedë me filozofin Isaiah Berlin, Pasternaku pat treguar se si në vitin 1935, me këmbënguljen e Andre Malraux, u mbajt në Paris Kongresi Antifashist i Intelektualëve të Majtë. Dhe po me këmbënguljen e Malraux pranë autoriteteve sovjetike, u ftua të merrte pjesë Pasternaku, jo nga pikëpamjet e tij, të cilat ishin tepër të dyshimta për sistemin sovjetik, se sa thjesht nga këmbëngulja e Malraux, i cili i këshillonte udhëheqësit komunistë se pjesëmarrja e Pasternakut do i bënte mirë imazhit të Stalinit…Në kongres merrnin pjesë shkrimtarë të njohur të Perëndimit, Dreiser, Gide, Aragon, Malraux, Auden, Forster, Rosamond Lehman. Mes kureshtjes së pjesëmarrësve e merr fjalën Pasternaku. Të gjithë janë të bindur se shkrimtari që vjen nga Moska do të flasë më me forcë kundër fashizmit. Për çudinë e shkrimtarëve perëndimorë, Pasternaku thotë: “E kuptoj se kjo është një mbledhje e shkrimtarëve për t’u organizuar në rezistencën kundër fashizmit. Sa për veten time, kam vetëm një gjë t’ju them: Mos u organizoni. Organizimi është Vdekja e Artit. Ajo që vlen është vetëm Pavarësia personale. Në vitet 1789, 1848, 1917, shkrimtarët nuk u organizuan as pro diçkaje dhe as kundër diçkaje. Ju lutem, mos u organizoni!”.
Pavarësia personale realizohet përmes Vetmisë. Realiteti shqiptar duket se ka qenë herët, shumë herët, kundër pranisë së Shkrimtarit a Intelektualit. E gjithë jeta e Faik Konicës është një arratisje, një ikje e vazhdueshme, një vetmi ecjesh dhe largimesh. Migjeni është njëri ndër vetmitarët e mëdhenj, po ashtu Fishta dhe Mjeda, dy poetë të mëdhenj që e kaluan jetën e tyre si famullitarë katundesh shqiptare. Një vetmitar i madh është Jeronim de Rada. Lasgushi jetoi gjithë jetën në një arratisje të vetimponuar në Poradec, ashtu si dhe Martin Camaj në Mynih dhe Ernest Koliqi në Itali. Të vetmuar, tmerrësisht të vetmuar kanë qenë gjithë jetën e tyre eruditi dhe përkthyesi i shquar, Petro Zheji, Frederik Reshpja dhe Ndoc Gjetja, skulptori i talentuar, Janosh Paço dhe piktori Abdurrahim Buza, ashtu siç janë të vetmuar sot Fatos Arapi, Zija Çela, Fatos Kongoli, Preç Zogaj,Visar Zhiti, Nasi Lera dhe Bardhyl Londo, po të përmendësh vetëm disa sysh. Duket se vetmia e shkrimtarit shqiptar ka qenë gjithnjë në proporcion të drejtë me talentin e vet dhe me Famën e vet. Sa më i talentuar dhe sa më i njohur, aq edhe më i vetmuar!
2.
Krijimtaria e Ismail Kadaresë e ka merituar prej vitesh çmimin “Nobel”, dhe kjo nuk përbën më asnjë sekret për njohësitë e mirë të letërsisë. Padyshim, Ismail Kadare është njëri ndër shkrimtarët më autoritarë ndër të gjallët në botë. Vepra e tij i ka folur dhe vazhdon t’i flasë me një zë sa origjinal, aq dhe të fuqishëm njeriut të sotëm modern, i cili shpeshherë ndodhet përballë udhëkryqesh të vështira dhe çoroditëse zgjedhjesh. Dhe i ka folur dhe vazhdon t’i flasë nga një vend dhe nga një gadishull të mbushur me tragjedi njerëzore, që shpeshherë paraqiten jo si vendet më të zhvilluara të Europës, dhe u ka folur sidomos nga një vend që paragjykohet- me dashje dhe padashje- në mediat e botës, duke u bërë pre e ca stereotipeve të mendësisë së klasit të katërt. Dhe në krijimin e këtyre stereotipeve kemi kontribuar dhe vazhdojmë të kontribuojmë dhe ne me një zell të frikshëm…Ai ka ditur dhe vazhdon të dijë që t’i flasë lexuesit në botë dhe lexuesit të vendit të vet me të njëjtin autoritet.
Por kjo nuk e bën Ismail Kadarenë që të mos jetë shkrimtari më i vetmuar i letrave shqipe. Vetmia duket se është, më tepër se fizike, një gjendje shpirtërore. Sidomos kur vjen fjala për shkrimtarët. Çfarë e bën të vetmuar Ismail Kadarenë? Keqkuptimi me vendin e vet dhe me bashkëkombësit e vet. Ajo që ai do ta quante Mosmarrëveshja. Ligësia agresive me të cilën ai ka qenë dhe vazhdon të jetë i rrethuar (ne që duam të flasim keq për Nënë Terezën dhe për Skënderbeun, si mund ta kursejmë Kadarenë?); injoranca rrënqethëse e një lexuesi të palexuar, që shtiret sikur ka lexuar; kritiku letrar, pa shije, katundar, gjykatës; kolegët ziliqarë dhe mediokër, të cilët e detyronin Dhimitër Paskon (Kutelin) të thoshte se letërsia shqipe është një Fushë me gjarpërinj, sepse kur shkruan keq, të shajnë si i patalentuar, ndërsa kur shkruan mirë, nuk ta falin se shkruan më mirë; sekretarët e djeshëm të Partisë dhe Sekretarët e sotëm të Partive; shtirja dhe agresivitetit i shpifjeve dhe i gërmimeve arkeologjike të liga në jetën personale të shkrimtarit; gëzimi pervers i dëshirës së liliputëve për të rrëzuar njeriun e madh, dhe mbi të gjitha, ay trishtim i madh i shkrimtarit se kombi të cilit i përket dhe të cilin e artikulon, shkon me hapa pas në kohë, i kaptuar nga skleroza historike dhe nga pamundësia për të njohur vetveten, se ndjenja vetëshkatërruese e kombit sa vjen e bëhet gjithnjë e më e fuqishme, se Testamentet e shkrimtarit duket sikur bien në veshë të shurdhët. Shenjë e keqe kjo, kur Kombi mbyll veshët përpara Profetit të vet!
Kam lexuar ditët e fundit “Vjedhja e ëndrrës mbretërore” dhe “E penguara”. Do të mjaftonin vetëm këta dy libra dhe asnjë nga librat e tjerë të autorit, që emri i Kadaresë të ketë po atë shkëlqim që ka edhe sot. Dhe njerëzit e ligj duan të na mbushin mendjen se Kadare, pas viteve ’90 nuk ka krijuar vepra aq të fuqishme sa ato të parat! Duke harruar se në Letërsi ka poetë që janë Poetë kur shkruajnë poezi; ka prozatorë që janë prozatorë kur shkruajnë prozë. Por ka dhe poetë dhe prozatorë që janë poetë dhe prozatorë të shquar, madje edhe kur nuk shkruajnë.
Në fund të fundit, Vetmia e Kadaresë na kujton gjithnjë atë thënien e Poetit se Talenti i Madh nuk të lë të jetosh. Por nuk të lë as edhe të Vdesësh!
ISMAIL KADARE, “Komandant i Legjionit te Nderit”
Franca dekoron Ismail Kadarenë me “Komandant i Legjionit te Nderit” /
Shkrimtari i madh shqiptar Ismail Kadare dekorohet me dekoratën më të lartë në Francë “Komandant i Legjionit te Nderit”. Ministri i Jashtëm Ditmir Bushati bëri publik lajmin përmes një postimi në Twitter duke e quajtur një lajm fantastik për të nisur 2016
2016 nis me lajm fantastik: #Kadare u dekorua “Komandant i Legjionit te Nderit”, me e larte e Frances. Nderim i madh per Kadarene&Shqiperine
- « Previous Page
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- …
- 10
- Next Page »