SOFRA POETIKE E DIELLIT/
NE MARATHONEN E BOSTONIT/
NGA JULIA GJIKA/
Ata ishin aty me Fitoren, e duartrokitën./
Edhe pëllëmbët e vogelushit 8 vjecar Martin./
I gëzoheshin me brohoritje sekondës vendimtare/
Që fija e flokut e ndau për ta kthyer në kasaphanë./
Djalli kishte punuar për të qënë preciz./
Flamujt e gjithë botës ulen koken,/
Te mbledhun tok si viktima s’pipetinin./
Djalli ishte bërë xheloz.
Kur pa botën në Boston bërë një shtëpi.
Amerika dhe engjëjt e saj,
Në një sekondë të pambrojtur.
U këputën balonat nga duart e fëmijve
në hapesirën e mbushur nga tymi e britmat ngriheshin trishtushem
I shtynte fuqia e zërave që pyesnin ajrin mes ngashërimit:
Kush e bëri, përse e bënë?
Dashuria nuk merte përgjigje.
Martini, kurrë s’do të kthehet në shtëpi
Të luajë me vellanë e madh dhe motrën e vogël 6 vjece.
Ajo ka humbur një këmbë
E ai kurrë nuk do t’a dijë.
Si bir të cmuar
Amerika e vendosi në mozaikun e zemrës.
Ky gjak i pafajshëm që u derdh në Prill
Si shirat që ushqejnë pranverën
Këto të qara që botën prekën
Nuk harrohen!
ILIR SPATA
Kur mblidhen vatranët
Kur mblidhen vatranët vijnë grimca atdheu
E vatrën me hi e mbushin me prush.
As rrugët e gjata, mërgimi, s’i theu
Po mbahen të fortë, s’i përkuli askush.
Ashtu kokë më kokë një kange ja marrin;
Lëndinës së lotëve a Fushës së korabit.
Kur mblidhen vatranët, të rinj, të moshuar
Një dritës atdheu shkëlqim kanë në sytë.
Qeleshet e bardha mbi ballet rrëzuar
Majëmale shqipëtare të lara me dritë.
Mbi ftyrat brazduar një brengë u lodron
Për motet që shkuan thellë malli trazon.
Larg, vatrat e lana, një nanë që qan;
Një rreze agimi që u ndriti një shteg
Një prag i braktisun me gurët kallkan
Si fat ogurëzi përmbrapa i ndjek.
Ke mall edhe digjesh t’i rrokësh, pushtosh
Si hije t’faniten s’të lanë të gëzosh.
Me vite, dekada, në pritjen e gjatë
Veç nana kujtohej, përmallej për ta.
U zbardh edhe floku që thinja nuk pat
E trupi fidan u thye e ra.
E shpirti zhuritun e priti këtë ditë
Rreth vatrës vunë prushin që kishin në sytë.
Trazuan në netët e ngricat, acar
Me andrrat ma të bukura një shpresë mikluan;
Se akujt do shkrijnë e Dielli do dalë
Të shihnin sërish ca gurë, përmalluar.
Të binin në gjunjë e puthnin atë Dhè
Me lotët për faqesh t’u rrjedhun rrëkè.
Kur mblidhen vatranët, bashkohet atdheu;
Veri edhe jug, gjithë gjaku i shprishë.
Nga Leka e burri e gjer Skënderbeu
Lanë vorret ku flenë e zgjohen sërish.
Zanë flasin me ne e hallet bashkë ndajmë
Rreth vatrës ku prushin të shuhet s’e lajmë.
Na mblodhën gëzimet e hallet sa herë
Atdheut matanë t’ja jipnim një dorë.
Njuë gja që s’e ke e din sa ka vlerë
Se larg na degdisi ky fati mizor.
S’na ngopën rrugnajat e vatrat në botë
Ndaj zumë një tonën t’na mbledhë, mbajë ngrohtë.
E mbajtëm një rreth me mund e me zor
Herë hapej, herë rrudhej në motet e ligë.
S’e lamë që të shuhej, qe shpresa e jonë
Që ruanim në zemrat lënduar me thikë.
Nga baltë e atdheut që gjatë s’na kuptoi
Në zgjimet e befta braktisi, harroi.
Ne kurrë nuk u sprapsëm, rreth vatrës bashkuar;
Nga ernat, stuhitë e mbajtëm atë zjarr.
Se gja jo nuk vlen, një vatër e shuar;
Një grumbull me hi i ftohët si varr.
Asnjeri nuk ngrohet, askush ma nuk vjen
Veç heshtjes si vdekje që shpirtërat përzen.
U mblodhën vatranët nga janë e nga s’janë
Rreth prushit të moçëm, të vjetër, të rinj.
Në kohë të reja prapë hallet t’i qajnë;
Të qeshin, këndojnë, si banin fëmijë.
Ca kangë atdheu t’i çojnë gojë më gojë
Që mallet t’i reshtin e prushet trazojnë.
Në sallat përplot kushdi sa nuk janë?
Në muaj e vite përcollëm pa kthim.
Një lule të kuqe mbi ndenjëse kanë lanë
Si copëz flamuri e ngelun jetim.
Mes heshtjes e mallit përcjellim ca fjalë
Pastaj e harrojmë se s’jeni ma gjallë.
Çfarë flas edhe unë, ju jeni aty
Në kangët e fjalët, në gotat që ngremë;
Fytyrat gjithë gaz e dritën në sy
Ne prushit të vatrës pa shuar e gjejmë.
E marrim nga pak e ndezim prapë zjarre
Që brezat që vijnë t’mos shohin acare.
E sa herë që të mblidhemi do vini dhe ju
Të ngremë ca gota e kujtojmë ndonjë çast,
Kërrusun nga motet, nga hallet randue
Sa frikem mos ikni e druhem t’u flas.
Ju kundrojmë ashtu, të qetë e të bardhë
Si andrrat me dritë që priten pa zbardhë.
Kur mblidhen vatranët, sa hoka e fjalë
Sa gaz edhe dritë u sheh nëpër sytë?
Në valle tek hidhen një çikë e një djalë
Qerpikë që rrëzohen shikimesh pa pritë.
Një iso e zgjatun trazon matanë,
Motiv i përjetshëm: “ Të lamë mor, të lamë!”
Të lamë, po të lamë, o i shtrenjti atdhe
Me vatër e gurë e nanën në prag.
Veç trupi ka ikun se shpirtin e ke
Aty ku jam lindur qofsha afër a larg!
Ndaj ngritëm këtë vatër ta kemi si Ty.
Që dritat e shpresës mos t’na shuhen në sy.
Kur mblidhen vatranët vijnë grimca atdheu
Nga bota e gjanë ku janë edhe rrojnë.
Një grusht me prush që zemrat ua shqeu
Trazojnë së bashku me sytë rrëmbushë.
U lamë vërtet ju o lisa e gurë
Po zemrës e mendjes s’u hoqëm jo kurrë!
Na e bani hallall dhe mundin dhe gjinë
Dhe ujin e gurrave që bjeshkëve pimë
AGIM DESKU
BASHKIMI KOMBTAR
Në çdo kohë
të kërkova
bashkë me nënat që linden
ushtarë atdheu.
Nëpër secilin lapidar të kërkova
edhe të gjeta.
Për pak liri të kërkova
deri në Shën Stefan e Berlin,
aty ku çdo vit mbledhja trupt e coptuar
të vendit tim.
Si ditar i rujta me vite kujtim
për brezat që pas vijnë.
Për emrat që i kërkoj
nëpër sa e sa luftëra
të rënë dëshmorë,
edhe në emër e zemër
të secilit shqiptar
që lind e rritë shqipe.
E ka si traditë të flasin shqip
denbabaden në Iliri,
ku zoti e krijoj vetëm Një Shqipëri
dhe Shqipet e maleve e ruajnë brezave të ri
e ruajnë nëpër këngë e lahuta
edhe nëpër oda me huta.
E shkruaj në vargun tim
edhe te secilit poet
që di të thurë fjalë
rreshta për Atdheun e Madh
që na fali zoti si dikur
të bashkuar njëhërë moti,
në Besën shqiptare e Lidhjen e Prizrenit,
në Verrat e Llukës, në Malësi e Çamëri.
Edhe sa herë të vdesim për të qenit shqiptar.
Më thuaj cilën kohë të pres e të vdes,
apo të pres prap edhe një traktat të Shën Evropës.
Të kërkoj të zhdukurit nëpër varrezat masive
si sot e dhjetë vjet si sot e njëmijë vjet.
Sonte e shkruani këtë fjalë
që e pritëm me mallë.
Me lotë nënash ,motrave e fëmijë bonjak
dëshmorë për atdheun e lirë.
Sot e shkruaj me këtë fjalë
Është më u çmuar se ari
E shkruaj BASHKIM
E shkruaj Agim
E shkruaj Shqipëri
E shkruaj Kosovë
e shkruaj liri
e shkruaj Çamëri.
VATRA
Gjon Kaçaj*
Me ngritë lisin ra për tokë
Lidhen besen, hiri i Zotit
Si stuhia që bie në New York
Pagëzuan “ Vatra” Nderi i Kombit
Komb quhen vatrat tona
Rrënjët, trungu e kunora
Me dragonj e cicerona
Ku e thur folenë shqiponja.
Kush e thek buken si Vatra
Kush e ndanë në kafshata
Atë Fan Noli e Konica
Flakada nga Amerika.
PAJTORI
Nga varri i të gjallëve shpëtoi
Syrit-vampir, t’hafijeve skmanorë
I mpirë prej ftohjes, urisë e zinxhirit
Flakada shtrin dorën e pajtimit.
VULLNETARVE
E vështirë t’u shtrishë dorën e pajtimit!
Gjallë të dërgjen n’guacken e kërmillit.
Leri të enden në tymnajat e ferrit;
Duke u jargosur, s’ka Zot, Lavdi Enverit!
Krimet s’i lanë deti as mbreti
E jo zhaba thithëlopë i “njëjti”
Leri kërmijtë e krimbat e kuq
Bindu Evropë dhe bindi në mundsh!
* Ish Nënkryetar i të Burgosurve Politik të Shqipërisë
Vjollca (Safa) Musa
AMERIKA, VENDI I ENDRRAVE RINORE
Kur te rinj ishim, nje deshire kishim
Ameriken te shifnim, pastaj le te vdisnim
Se e kishim pare ne filmat hollivudiane
Por donim t’a shifnim ne jeten reale.
Por ce do se kjo enderr mbeti pa u realizuar
Se ne ishim te rrethuar
Se monizmi fort na kishte izoluar
Dhe boten s’na linte per t’a shikuar
Se kishte frike nga demokracia
Dhe i ikte nga duart popullsia
Pastaj kerkonin edhe ata liri
Dhe vendosnin demokraci
Se na thonin, ec’nuk na thonin
Te qena e te pa qena!
Se ne bote ka mjerim, dhe ha njeriu njerin!
Por ne edhe pse I degjonim, kurre nuk I besonim
Se neper filma , fshehur I shikonim
Se si njerezit andej jetonin.
Pastaj, avash-avash, gjendja u trash
Kupa u mbush, dhe njerezit u ndezen si prush
Ne revolte u ngrit rinia dhe u vendos demokracia
Njerezit ishin te lire dhe jetonin me deshire
Por prape nga qe ishte fillimi, kishin frike nga rikthimi
Prandaj rinia edhe pse demokraci formoj
Ne vendet e enderruara emigroj
Ku ponojne me ndershmeri dhe jetojne ne liri.
Edhe une ne kohen e pleqerise, realizova nje enderr te rinise
Ne Amerike erdha per te jetuar dhe jeten per ta shijuar
Ketu me pelqen se jeta eshte e qete dhe se vertet ketu ka shtet
Ka ligje ne fuqi, qe denon gabimet qe ben cdo njeri
Ka shtepi, pune e siguri, qe s’le te vuaje njeri
Po te kesh vullnet te mire realizon cdo deshire
Ka pasterti dhe gjelberim, qe tem bush plot gezim.
Pra, kjo eshte Amerika e enderruar
Qe cdo deshire ke mundesi per ta realizuar
Se eshte vendi i lirise dhe demokracise se vertete
Qe te mos vuash kurre ne jete.
LIBRI ËSHTË DIELL
Poezi nga ALBERT ABAZI (HABAZAJ)*
Eduard de Ver, Lartësia e tij Shekspir
Vjen si shenjt e takohet me ne i qeshur,
i jep bibliotekës dritë e hapësirë
dhe shpresën në kutinë e Pandorës mbetur.
Vjen Shekspiri me frymën e hyjnorëve të tokës,
me të erdhën gjithë: nga Homeri te Sidorela,
herë si rruzuj të bukur me ylber rreth botës,
herë si në det anijet e bardha me vela.
Vjen Shenjtëria e Penës nga Parajsa shenjtërisht,
Na kujton thesarin e fluturon prapë në Qiell;
Dhe me nderim të thellë e adhurojmë sinqerisht
Dhe ngrohemi nga rrezet e librit, se libri është diell.
Vlorë, 23 prill 2013
*23 PRILLI – DITA BOTËRORE E LIBRIT