*6 GUSHT, 100 VJETORI I LINDJES/
* Me 6 Gusht 2015 do të mbahet një ceremoni edhe në Slovaki, në komunën Aponice/Apponji, vendi ku ka lindur Geraldina dhe ku ka jetuar familja e saj. Një Statujë e saj do të vendoset aty nga Shoqata Kulturore Hungareze e Slovakisë, drejtuar nga Prof. Alexander Feher./
Nga Klara Buda/
Mbretëresha Geraldinë, e lindur konteshë Apponyi, më 1915 do të mbushte 100 vjet në 6 gusht të vitit në vazhdim.
Josephine Dodet i ka kushtuar asaj një biografi: Geraldinë, Mbretëresha e Shqiptarëve me një parathënie nga Eric Faye, shkrimtar francez, laureat i Cmimit të Madh të Akademisë Franceze dhe specialist i Kadarese.
Kjo biografi e botuar në frëngjisht nga botimet Belfond, botohet sërish me rastin e 100 vjetorit të lindjes, në gjuhën hungareze, nga botimet Europa. Vepra që del nga shtypi më 27 gusht do të prezantohet në Budapest, më 8 shtator 2015, në praninë e autores.
Të gjitha studimet janë unanimë, Geraldina, Mbretëresha efemere, ngjall admirim për stilin dhe kurajon e saj. Kur ajo erdhi në Shqipëri, në vitin 1937, Mbreti Zog kishte shpallur shtetin laik dhe kishte votuar tashmë reformën për emancipimit e gruas (duke proklamuar të drejtën e votës së grave dhe ndaluar, ndër të tjera, edhe përdorimin e ferexhesë ). Gjatë qendrimit të saj të shkurtër ajo u bë një model femëror dhe frymëzoi një stil të ri veshjeje dhe të modës së krehjes së flokëve në Shqipërinë e sapo dalë nga periudha mesjetare.
“[…] regjimi [totalitar] që fyente sovranin asnjëherë nuk ishte marrë me gruan e tij, duke mbetur i heshtur dhe duke abstenuar që të shpifë për atë që e thërrisnin “ trendafili i bardhë i Hungarisë ” e çrrënjosur shpejt nga toka e saj adoptive “, shkruan Eric Faye në parathënien e biografisë së saj.
Skender Zogu, inxhinier në profesion dhe nip i Mbretit Zog, i ka kushtuar gjithë jetën e tij familjes mbretërore. Ai nuk është i vetmi që të ketë admirim për Mbretëreshën Geraldinë: “Roli i mbretëreshës Geraldinë ishte rëndësishëm dhe është ndjerrë me të vërtetë në mërgim. Ajo ka ndihmuar përpjekjet diplomatike të mbretit dhe nëpërmjet kontakteve të saj, ka lehtësuar komunikimin me familjet mbretërore fuqi ose në mërgim. Ajo u soll si një grua e vërtetë shqiptare, e përkushtuar kundrejt kombit shqiptar, burrin të saj dhe familjes së tij. Ajo ishte e devotshme dhe bujare, dhe takimet e saj me Nënë Terezën dhe Papën Gjon Pali XXIII plotësuan jetën e saj të krishterë. Ajo shprehu dëshirën për t’u kthyer në vendin e saj Shqipëri ku donte të përfundojë jetën e saj. Perëndia ia plotësoi këtë dëshirë dhe kthimi i sajnë Atdhe preku zemrat e shqiptarëve. Kthimi i hirit të burrit të saj në vendin e tij do ti bashkonte ata përgjithmonë me Tokën e Shqiponjave. ”
Në romanin tim Kloroform (që i vendos ngjarjet në totalitarizmin shqiptar, Dudaj, 2010) grupi i të rinjve, në qendër të fiksionit, flet për fatin e familjes mbretërore të Shqipërisë, fotot e të cilës ishin zhdukur nga tekstet shkollore dhe dokumentat historike dhe ishin shkatërruar ose ishin izoluar në rezervat e bibliotekave: “
– Jo, nuk më duket e udhës që t’i varim dhe filloi t’i zhvendoste [tablotë] duke lexuar etiketat e shkruara me kujdes nga i ati. Njëri prej ambalazheve të kartonit u hap dhe zbuloi një foto bardhë e zi, nga e cila vështronte Geraldina. Ishte portreti zyrtar i Mbretëreshës, i vitit 1938.
– Cila është kjo zonjë? – pyeti Alma.
– Gjyshja, gjyshja ime nga nëna, – tha Maksi pas njëfarë ngurrimi, për të shmangur ndonjë keqkuptim të panevojshëm. Pastaj i tërhoqi sa mundi dy skajet e kartonit, me qëllim që ta fshihte portretin. Atë mbrëmje, rrethi i mysafirëve ishte tepër i gjerë. Por Maksi nuk ia doli mbanë, sepse Alma u afrua, i hapi përsëri dy anët e kartonit dhe e këqyri një copë herë fotografinë e gruas me kurorë të artë.
– Nëna jote i ngjan, – tha ajo.
– Ashtu, vërtet? – ia bëri Maksi, për të cilin nuk qe e qartë se ç’donte të thoshte vajza, fytyra e së cilës iu duk e padeshifrueshme. Mos ndoshta iu duk vërtet ashtu? Mbretëresha ka qenë model i elegancës femërore, ajo frymëzonte stilin e krehjes dhe të veshjes. Flokët e saj, të prerë shkurt, u bënë në modë dhe fotografitë femërore të kohës ngjanin me njëra-tjetrën si dy pika uji. Jo, është e pamundur! Almës nuk mund t’i ketë shpëtuar pa vënë re kurora mbreterore me emblemën e Skënderbeut dhe bukuria e Géraldines që kishte ngelur ikonike!
Fotografitë e familjes mbretërore qenë fshirë nga librat e shkollës që prej tri dekadash, ndërsa dokumentet historike, nëse nuk qenë zhdukur, qenë mbyllur në fonde të rezervuara bibliotekash.”
Me 6 Gusht 2015 do të mbahet një ceremoni edhe në Slovaki, në komunën Aponice/Apponji, vendi ku ka lindur Geraldina dhe ku ka jetuar familja e saj. Një Statujë e saj do të vendoset aty nga Shoqata Kulturore Hungareze e Slovakisë, drejtuar nga Prof. Alexander Feher.
2 – Klara Buda, Chloroforme – Roman, Botimet Dudaj, ISBN 978-99943-0-139-3
30 Korrik 2015, New York
“Mark Gjonaj, sjell në pushtet me elegancë dhe klas energjinë e Shqiptarëve!
Nga Klara BUDA/New York/
Paraqitja e buxhetit, “2015 Opportunity Agenda” të governatorit të New Yorkut Andrew M. Cuomo at the Bronx House, Bronx ishte një shëmbull se sa mund të fitojë një vend, një ethni kur ka përfaqsuesit e vetë, qoftë edhe një, në pushtetin qendror të shtetit në Amerikv, në këtë rast në New York.
Governor Andrew M. Cuomo paraqiti në 18 shkurt Agjednën e tij rajonale “2015 Opportunity Agenda” në « Bronx House » në Bronx ku ai ngriti problemet që ka në këtë borough të New Yorkut si dhe propozimet e tij për të ringjallur besimin publik në Qeverisje.
Ishte një projekt novator dhe i larmishëm që tregonte se sa thellë i ka hyrë Governatori Andrew M. Cuomo problemeve të vërteta që vuajnë zona të tilla që ende nuk e kanë zhvilluar gjithë kapacitetin e tyre. Si i biri i Governatorit të famshëm Mario Cuomo dhe pasues besnik i vlerave të tij, ai bëri një paraqitje të shkëlqyer të një plani novator për ç’rrënjosjen e problemeve më të forta sociale dhe të edukimit në Bronx. Po ndalem me kaq në këtë projekt të rrallë e novator që për herë të parë merr në konsideratë kaq thellë hallet e një borough si Bronx-i, pasi ky nuk është objekti i këtij shkrimi, desha të trajtoj një tjetër temë : atë të shqiptarëvë në Bronx dhe më gjerë në Amerikë dhe cfarë vlere të pazëvendësueshme ka prania e përfaqsuesve nga kominiteti në pushtetin lokal e qendror të një shteti, në këtë rast të New Yorkut. Ishte pra një rast i veçantë dhe sigurisht një nder i madh për distriktin e Bronxit që Guvernatori i New Yourkut Andrew M. Cuomo, të paraqesë agjendën e tij rajonale pikërisht në Bronx. Por sa i madh është efekti kur në këtë konferencë amerikano-amerikane, Kosova dhe pamvarësia e saj përmenden nga çdo folës!
Assemblymani shqiptaro amerikan Mark Gjonaj, nuk kishte qënë ndonjëherë më krenar, aq më tëpër se shqiptaro amerikanët kishin ardhur të shumtë në numër dhe nga të gjithaborough-t për ta mbështetur përfaqsuesin e tyre në instancën më të lartë legjislative të shtetit të New Yorkut. Prania e madhe e shqiptaro amerikaneve u duk nga ovacionet e fuqishme që e bënë sallën të ushtojë dhe treguan se Assemblymani shqiptaro amerikan kishte në Bronx, më shumë mbeshtetës se sa edhe vetë amerikanët e zgjedhur në këtë distrikt. Dhe kjo megjithëse takimi mbahej në në oren 10 të mëngjezit, që do të thotë se të gjithë këta shqiptare të New Yorky-ut kishin lënë punën për të mbështëtur përfaqsuesin e tyre. Duartrokitjet the thirrjet e mbështetësve ishin aq të forta sa që e bënë Mark Gjonaj ta fillojë fjalën e tij me një wooow habije, thellësisht i prekur e i emocionuar nga kjo mbështetje.
Diversiteti dhe emri Albanian, ishin në te gjitha diskutimet e kesaj paraqitje buxheti New Yorkeze…
Pa përjashtim të gjithë diskutantët që e morrën fjalën në këtë takim u uruan të pranishmëve 7 vjetorin e Pamvaresisë së Kosovës, të shënuar e kremtuar vetëm një ditë me parë.
A do të kishte ndodhur kjo nëse asambliman në këtë district nuk do të ishte një shqiptar?
President i Bronx, Ruben Diaz Juinior u uroi të pranishmëve, 7 vjetorin e Pamvaresisë së Kosovës. Ai duke nënvizuar faktin se diversiteti është një element i rëndësishëm në Bronx, permendi faktin se shembulli i gjallë i përfaqsimit të këtij diversiteti në qeverisje është vetë personi i Assemblyman shqiptaro amerikan Mark Gjonaj. Ai shënoi faktin se numri i shqiptarëve është rritur në mënyrë të ndjeshme në Bronx dhe Bronx është borrow ku shqiptaret jane faktor, dhe ata janë bërë më shumë faktor që kur njeri prej tyre është i pranishëm në vëndimmarrje. Eshtë e mençur dhe e mirë që shumë shqiptaë e kanë kuptuar se duhet ta mbështesin përfaqsuesin e parë të tyre në këtë instancë kaq të lartë shtetërore të Amerikës
Governor Andrew M. Cuomo uroi 7 vjetorin e Pamvaresise se Kosoves: “New Yorku është vendi ideal ku imigrantët vijnë dhe tentojnë ëndrën tyre me një energji të veçantë dhe është pikërisht një shqiptar që na e sjell këtë energji në Asamblenë e New Yorkut. Mark Gjonaj, sjell në pushtet energjinë e shqiptareve, si përfaqsuesi imigranteve, që janë shpirti i New Yorkut dhe e bën këtë me elegancë dhe klas.” Sigurisht këto janë komplimenta të rradhës që të zgjedhurit dinë të ua drejtojnë njëri tjetrit, por larg këtyre fjalëve të bukura, le të analizojmë dhe nënvizojmë faktin se prania shqiptare e nderoi Mark Gjonajn, por nga ana tjetër Mark Gjonaj duke bërë pjesë në këtë instancë shtetërore kaq të lart bën për njohjen e çështjes kombëtare Kosovare e Shqiptare më shumë se dhjetra manifestime të komunitetit së bashku, nuk dua aspak të nënvleftësoj manifestimet e komunitetit të cilat kanë vlerën e tyre dhe pa to nuk do të merrej vesh kurrë se sa një çështje e prek komunitetin. Kjo eshte arsyeja se pse shqiptaret duhet ta mbeshtesin Mark Gjonaj, por edhe duhet të inkurajojnë personalitete të sukseshëm të komunitetit si Richard Llukaj, Fadil Berisha apo Kim Biberaj etj., (per te permendur vetëm disa e ndërgjegjëshme se ende nuk e njoh mirë liderdshipin e komunitetit shqiptar), për të kandiduar në pushtetin lokal e qendror.
Si përfundim do të thoja se nga kjo ngjarje rrjedhin dy konkluzione:
Së pari se Mark Gjonaj duhet mbështetur pasi ai është për momentin shqiptaro amerikani zëri i të cilit dëgjohet më shpejt dhe në instancat më të larta të shtetit të New Yorkut. Mendoj se këshilltarët e afërt shqiptarë të Asambleman-it shqiptar, disa prej të cilëve nuk janë objektivë, duhet të kuptojnë përfundimisht se duhet të lënë mënjanë hollësitë e llojit: ma nxori foton time në gazetë, apo ma shkruajti emrin në artikull, sepse do të mbarojnë shpejt shqiptarët që vijnë vetëm njëherë. Duhet që ata të synojnë mbështetje më të gjerë e te ndergjegjesuar e cila është e mundur.
Së fundi, sekretarët apo këshilltarët e Gjonajt duhet të evidentojnë shqiptarët pjesëmarrës dhe fillojnë e të dëgjojnë për së mbari zërin e komunitetit që të kenë mbështetës koherentë dhe të përhershëm. Ka ardhur koha që disa antarë të ketij stafit të kalojë nga diletantizmi i tanishëm në profesionalizëm gjë që fillon nga sjellja e tyre si pjesë e lidershipit ku i ka ngritur Mark Gjonaj, duke mos i trajtuar njerzit sipas preferencave të tyre personale e pastaj të akuzojnë gezetarët profesioniste, se po flasin lart e posht. Sepse gazetarët profesionistë nuk flasin “posht e lart”, por flasin vetëm lart, që do të thotë freedom of press, shtyp i lire! Nuk e kam fjalë për ata gazetarë që në mënyrë demonstrative nuk vijnë në aktivitete të rëndësishme edhe kur këto janë për festa Kombëtare si 28 Nentori apo 17 Shkurti, dhe se e bëjnë këtë se nuk kanë marrë sa duhet rushfet, por për profesionistë dhe pjese te kominitetit që janë dekurajuar…
BRONX, February 18 2015
101st Albanian Independence Anniversary Celebration in New York
(Rising Flag, Rising People)/
By Klara Buda, New York/
“The respect and acceptance of all different ethnics as part of the American nation, which is just unthinkable in the oldest European Democracies, make America such a great country.” KB/
The week preceding the 101 anniversary of 28 November of 1912, the Albanian-American communities celebrated the Independence Day all over the United States as well as in New York.
Sunday November 24, in the Pelham Parkway of the Bronx, a large group of Albanian-Americans gathered from all over the New York metropolitan area to celebrate the Albanian Independence Day with a symbolic rising of their flag. This celebration was the 5th annual organized in Pelham Parkway. And beginning with this year, the event coincided with the election of Mark Gjonaj (D-80 th AD) the first Albanian-American in New York State Assembly.
On this day, a number of Albanian associations were present taking care of the event and distributing Black Eagle, an energy drink something very welcoming on this bitterly cold day. And while this happens, many others are handing out invitations for the next celebration, which ware so numbreus in New York the week preceding November 28.
As always in celebrations featuring the Albanian people, children are omnipresent, considered kings and queens of the party. The folk group “Rozafati” of “Mother Teresa Center” are struggling to stay warm in their light, totally inappropriate, summer clothing. The world-renowned photograph and mentor of Albanian beauty, Fadil Berisha, is there surrounded by Albanians models and artists introducing Lindita, an exciting and gifted young Albanian singer.
On the corner, a bar with hot Byrek (a thin flaky pie filled with seasonal vegetables, cheese or meat) is being passed out to the eager participants. When you want to pay, the woman handing you the Byrek annouces, « it’s free ! » delighting everyone with a hospitable spirit that the Albanian people know so well. The event was sponsored by Local 32BJ/SEIU 1199 with one of the organizers stated proudly, “it is an important and historic day, and we did in our way.”
In his speech, Albanian American Assemblyman had a few special thoughts for his father Zef Gjonaj who passed away this summer. His speech highlighted the love and respect he has for his family, his father and for his adopted country of America. In his speech, he spoke of people: working hard, staying together, and aiding and supporting each other. But as Mark said so humbly, “it is the story of all Albanians of the Bronx, those who started from nothing and became successful.” Some of them tell you, with a smile as if it is the most normal thing in life, that they started working when they were six years-old, as one of the brothers Kolaj. They were thoughtful taking the name “Famous Familglia” as their Pizza brand, something they feel was the key to their success.
Mr. Gjonaj thanked the Albanian community for their contribution and encouraged them to always be “in the service” of the Democracy and the prosperity of the richest, most powerful nation in the world. He also had a special appreciation for the Albanian Americans that serve as New York City police officers and firemen. “Albanian-Americans are a flourishing group of immigrants who are hard working and optimistic. They contribute to society as entrepreneurs and professionals from thriving businesses, to Albanian-Americans who bravely serve in the U.S. military doing their part to protect this great country and defend our Democracry. ”
A number of those police officers and firemen were present at the celebration and were celebrated with applause from the adoring and respectful crowd. Capt. Flamur Cani, Commanding Officer of the NYPD was one of them, showing by his example what results when one adds discipine to the Albanian tradition.
An esteemed group of American officials were also present and celebrated with the Albanian Americans. This included: lifelong friends of Albanian Congressman Eliot Engel, New York State Senator Jeff Klein, New York State Comptroller Thomas DiNapoli, Representative of Joseph Crowley (D-NY 14th District), Representative of New York State Assemblyman Mike Bededeto, Representative of outgoing New York City Mayor Mike Bloomberg.
The American Democracy: the respect and acceptance of all different ethnics as part of the American nation, which is just unthinkable in the oldest European Democracies. They have been slow to understand that emphasizing the difference of all their communities makes America a great country.
New York Congressman (D) Eliot Engel expressed his gratitude towards the Albanian community and spoke of the friendship that connects these two peoples.
“Albanians love America! You can feel it when you go to Albania and Kosova. You feel it when you walk on the streets in the towns of Montenegro and Macedonia. Albanians love Americans and the feeling is mutual, Americans love Albanians too.”
Congressman Engel and NYS Senator Jeff Klein, both appreciated the commitment of Assemblyman Mark Gjonaj. ”I’m so proud of my friend Mark Gjonaj not only for being the first Albanian American person ever elected in NY State assembly, but also because he is so good, works hard and cares about all the communities. He is not afraid to get out and organize things. It is a blessing to have him in New York Assembly. I personally am very proud to have him as my friend,” said Congressman Eliot Engel.
“We are moving forward, because one of the great things that happened last year is that you elected one of our own, you have elected Mark Gjonaj. Someone, who has fought for the Pelham Park Avenue community, someone who has fought for the rights of Albanians in the United States and it is always very special when someone is elected for the first time. And I’m happy that my friend Assembly member Mark Gjonaj is the first Albanian American ever to sit in the State Legislator,” said Senator Jeff Klein who also underlined what makes America a great nation. “This is a great day because Albanians have committed to themselves to rebuilding not only their home land but also areas in the Bronx. And this is not only the celebration of the Albanian community this is really a celebration of each and every one of us. I know that the Albanians year after years really contributed to important renaissance of the Bronx.”
The party reached its high point with the beloved voice of Merita Halili who sang the American and Albanian hymn, the modern interpretation of Lindita and the new folk creations of choreographer Angjelina Nika followed by her husband the well-known folk singer Gezim Nika. With the microphone in one hand, and the Albanian Flag in the other, he encouraged the audience to sing along with him. The Albanian Ambassador to the United Nations, Ferit Hoxha, and the Consul General of the Kosova, Bekim Sejdiu, attended the celebration and spent a great deal of time meeting and speaking with other attendees.
Other proud members of Albanian community in attendance were :
Reverend Nathan Preston, St Nicholas Albanian Orthodox Church,
President of Albanian American Society Foundation, Esad, A. Rizai, President of Albanian American Academy, Dr. Skender Kodra and General Menager Mentor Mata, President of Fundo Group, Ilirjan Fundo, consulting & investment firm on energy, Nick Markola, Menaging Director of Fieldpoint Private Bank & Trust, President of Albanian Roots, Marko Kepi, Miss Universe Albania 2010, Angela Martini, President and Owner of Black Eigle enrgitic drinc, Arben Rustja, Monroe College professor Haxhi Berisha, Danny Blloshmi, Merrill Lynch Global Wealth Management and Albanian American Community Representative, Rrok Nikqi.
The Albanian Americans were numerous celebrating their Independence Day, even on a very cold weather showing that they are ready, willing, and able to do great things for the community. And this day in the Bronx proves this unequivocally.