SHARL BODLER/
(Charles Baudelaire) 1821- 1867. Baudelaire fotografi da Étienne Carjat, rreth 1862.Charles Pierre Baudelaire (Paris, 1821-Paris, 1867) ishte një poet, shkrimtar, kritik letrar, kritik arti, gazetar, aforist, eseist dhe përkthyes francez.
MOESTA ET ERRABUNDA/
Thuamë, Agatha, s’të fluturon ndonjëherë zemra larg
larg nga oqeani i zi i qytetit të pistë
drejt një oqean të ndryshëm të ndezur prej shkëlqimit,
më i qartë, i kaltër dhe fundi i virgjërisë?
Thuamë, Agatha, s’të fluturon ndonjëherë zemra larg
Deti, deti e pafund, ngushëllon problemet tona!
Nga cili demon e mori detyrën sublime
të na përgjumë, këngëtar i ngjirur që shoqëron
erërat e ashpra organi i paanë ?
Deti, deti i pafund, ngushëllon problemet tona!
Tren, ҫomë larg! anije rrëmbemë!
Larg! larg! këtu balta e bimëve tona është bërë llum.
Nuk është e vërtet që ndonjëherë zemra e trishtuar
e Agathas thotë: Krimeve, pendimeve, dhembjeve,
tren, merrmë me vete, anije rrëmbemë!
Ah! sa larg je, parajsë e aromave
ku nën kaltërsi nuk ka veҫse dashuri dhe gëzim,
ku janë të denjë për dashuri krejt ata që duhen mes tyre;
dhe në kënaqësi të pastër mbytet zemra!
Sa larg je, parajsë e aromave!
Por parajsë e blertë e dashurive infantile,
garat, puthjet, lulet e këputura, këngët,
violinat që vibrojnë përtej kodrës
dhe në mbrëmje, nën pemë, vera në kana qelqi
por parajsë e blertër e dashurive infatile,
të pafajshme e plot kënaqësi dinake,
tashmë është më larg se India dhe Kina?
Ne mund ta risjellim atë me keqardhjet tona,
ajo mund të na japë një jetë të re një zë të argjendtë
parajse të pamëkatë, plot me kënaqësitë fshehta?
Përktheu: Faslli Haliti
***
IVAN ALEKSEEVIČ BUNIN (1870 – 1953)/
Ivan Aleksejeviç Bunjin, (rus. Ива́н Алексе́евич Бу́нин, Voronjezh, 22 tetor 1870 – Paris, 8 nëntor 1953), ishte shkrimtar rus. Ishte fitues i Çmimit Nobel për letërsi, për vitin 1933.
Ishte poet, romansier, dhe novelist. Pas Revolucionit të tetorit ikë në emigrim. Për përkthim nga gjuha angleze, (Longfellow, Byron) shpërblehet me preminë e Akademisë ruse të shkencave, më 1933 e fiton Çmimit Nobel për letërsi. Individualizmi e karekterizon veprën e tij, duke kërkuar dhe kultivuar bukurinë, fshatin rus, pas vitit 1905, të cili e shef vetëm me ngjyra të errta.
ASGJË NUK KA KUPTIM,
Asgjë s’ka kuptim,
Asnjë qëllim.
Për ç’arsye, pra, me qepalla të rënda,
Të infektoni ju bimët, lulet, pemët,
Kafshët, gjallallesat e tjera, qiellin dhe yjet,
Me boshin kalimtar, seriozitetin tënd,
Sikur veprimi të kishte pak kuptim
Ose qëndrueshmëri të vërtetë?
Hap qepallën e rëndë,
Dorëhiq maskën e rrudhur të seriozitetit tënd budalla,
Që aq i pashpirt, mizor, i pamëshirshëm, indiferent,
Të tregon të pandjeshëm, budall, qesharak, meskin,
Dhe me një sy të qartë vë re thelbin e të ekzistuarit:
Asgjë nuk ka kuptim,
Asnjë qëllim.
Përktheu: Faslli Haliti
***
VLADIMIR MAJAKOVSKI 1893-1930/
Vladimir Vladimirovich Majakovski (ˌmɑːjəkɔːfski, -kɒf ; rusisht: Vladimir Vladimirovich Mayakovsky, 19 korrik [O.S. korrik 7] 1893 – 14 prill 1930) ishte një poet rus sovjetik , dramaturg, artist, dhe aktor.
LILIÇKA
( Në vend të një letre )
Një tym duhani shqeu ajrin.
Dhoma
është një kapitull i ferrit të Kruçjenihit.
Kujtohu –
pikërisht në këtë dritare
për herë të parë
i magjepsur përkëdhelja duart e tua.
Dhe ja sot ulur.
Zemra mbyllur brenda një parzmoreje.
Edhe një ditë dhe pastaj
do të më përzësh,
sigurisht edhe duke mallkuar
pas shpinës sime.
Në paradhomën e errët dora
s’do të ngurrojë më
të futet në mëngë e deformuar nga dridhja.
Do të vrapoj tutje
dhe do ta flak në rrugë trupin tim.
Kafshë pylli
do të çmendem
nën një kamxhik dëshpërimi.
Por s’duhet kështu,
e shtrenjta ime,
e dashura ime,
më mirë të ndahemi tani,
S’ka rëndësi-
dashuria ime
është një shkëmb i rëndë
që rri varur mbi ty
kudo që ti të më ikësh.
Lëre që në një klithmë të skajshme
të derdhet hidhërimi i ankimeve dhe i ankthit.
Edhe një buall, kur është i rraskapitur nga lodhja,
edhe ai do që të shkojë të hidhet nën ujërat e ftohta,
në kërkim të çlodhjes.
Por det tjetër nuk ka
për mua
përveç dashurisë tënde,
s’ka prehje, as në dashuri, as në vajtim.
Nëse një elefant i lodhur kërkon qetësi,
ai do të shtrihet madhërisht në rërën përvëluese.
Por diell tjetër s’ka
për mua
përveç dashurisë tënde,
edhe pse unë s’e di ku , ose me kë je.
Po qe se mundohet kaq nga dashuria
një poet,
në lekë dhe famë e kthen atë,
por tingull tjetër s’ka
që të më japë gëzim,
përveç tingullit të emrit tënd.
Dhe s’do të hidhem poshtë tubit të shkallëve,
dhe s’do pi helmin,
as nuk do të tërheq këmbëzën e armës në tëmth,
Dhe s’ka teh thike
që të ketë mbi mua pushtet,
veç në qoftë tehut i shikimit tënd.
Ti do të harrosh nesër
që unë të kurorëzoja,
me një dashuri përvëluese shpirti të digjja
dhe një festë e përkohshme ditësh të zjarrta
do të shpërndaj faqet e librave të mi të vegjël…
Gjethet e thata të fjalëve të mia,
a do të munden vallë të qetësojnë ndonjë
që të marrë frymë ankthshëm ?
Së paku lëre që një dhimbsuri e skajshme
të mbulojë largimin
e hapave tua.
( 26 maj, 1916. Petrograd )
***
KËNGË ESKIMEZE
NJË NJERI ISHTE DUKE ECUR NË TË FTOHTË
Një njeri po nisej,
po nisej vetëm,
ecte në të ftohtë,
ecte në erë,
shkonte në Malin e Madh.
Pa diçka në borë
nuk ishte një lepur,
nuk ishte thëllëzë,
as diçka e ftohtë.
Ca duar dilnin nga bora,
Duar të kafshuara nga dhelpra,
këmbë të kafshuara nga ujqërit.
Babai pa
pa folur.
Fsiu borën nga rrobat,
fryu në sy,
fryu në gojë,
mbështeti zemrën e tij,
zemrën e tij mbi zemrën e djalit,
Por djali mbeti i ftohtë,
mbeti i ngrirë si gur,
i ngrirë si akull,
edhe për tre net
babai s’mendoi më,
humbi rrugën,
harroi udhën,
nuk kishte më dritë,
më dritë në kokë.
Tani babai këndon.
këndon nën tendë,
këndon me eskimezët,
të gjithë së bashku këndojnë,
këndojnë për djalin e tij.
***
Me ҫfarë shprehje të thjeshtë këndohet ankthi i babait i cili gjeti fëmijën të vdekur nga të ftohtit. Bëri ҫmos që ta sillte në jetë me frymën e tij, por djali mbeti i ngrirë nga të ftohtit. Atëherë babait nuk i mbetet tjetër veҫ të këndojë në çadrën e vet, të këndojë për birin e tij, dhe shkarkoi kështu,dhimbjen.
KËNGË PËR TË TJERËT
Të gjitha këngët lindIn
për njeriun
në mes të një shkretëtire të paanë
Herë lindin si një dënesë
nga thellësia e zemrës sime në dhimbje,
herë si një e qeshur e gëzueshme
si shkulm nga gëzimi
që s’mund të mos ndjehet
për jetën dhe bukurinë e botës.
Pa e ditur se si
lindin me frymën
fjalët dhe tonet
që nuk janë
biseda të përditshme
dhe bëhen gjë e vet atij
që di se si t’i këndojë ato për të tjerët.
DUKE KËNDUAR NE SHI
VAJTIM
Është i rrumbullakët ai
Është i shkëlqyer,
Është si rruzul i vogël akulli në ujë.
Hidhet,
Valëzon,
Luan,
Si një rruzull i vogël akulli në ujë.
Jek jek jek
Ngrij sytë e tu,
Shikomë
Ruzull i vogël akull në ujë.
Përktheu: Faslli Haliti