Mërgimtarët duhet të jenë të përfaqësuar në Parlamentin e Kosovës

July 19, 2018 by dgreca

Nga Hysen Ibrahimi/Mërgimtarët, të cilët po kalojnë pushimet këto ditë në Kosovë, shpesh kanë vërejtjet e tyre lidhur me trajtimin që iu bëhet atyre në Kosovë. Ndërkaq, shtresa intelektuale e mërgatës, e konkretizon më shumë, kur thotë se nuk kanë përkrahje të institucioneve të Kosovës për shqetësimet që mund t’i kenë ata. Mungesën e kësaj përkrahje e konfirmoi edhe kryetari i Akademisë së Shkencve dhe Arteve të Kosovës, akademik Nexhat Daci, i cili thotë se mërgata duhet të kërkojë më shumë nga institucionet e Kosovës. Gjatë një pritje që i bëri një delegacioni të Shoqatës së Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë “Papa Klemneti XI Albani” që vepron në Suedi, akademik Daci tha se shqiptarët në mërgatë duhët të bëjnë më shumë presion për të kërkuar trajtimin që meriton.

“Anjëherë mergata nuk e ka marrë trajtimin e merituar nga institucionet e Kosovës. Kjo duhet të jetë shenjë që ju duhet të bëni edhe më shumë presion, presion gjithmonë në kuptimin pozitiv them, me ardhjen e mërgatës në vendlindje. Me ndërrimin e gjeneratave ndërrohemi ne dhe ju dhe më e keqja është se në mërgim gjithnjë e më shumë fëmijët flasin gjuhën e vendit ku jetojnë. Ky nuk është faji i fëmijëve dhe i nënave, por shoqatat si ju duhet të bëni çmos që të ruhen rrënjët e kombit”, tha akademik Daci.

Akademik Nexhat Daci, përmendi me këtë rast, shembullin e Kroacisë dhe mërgatën e saj, se si ka ndikuar në ndërtimin dhe formimin e shtetit të Kroacisë. Ndërsa mërgata shqiptare tha ai, e ka ndihmuar shumë Kosovën dhe popullin e saj të qëndrojë në kohë të vështira.“Të ardhuruart e Kosovës nga mërgata kanë qenë një shpëtim mos me u var nga armiku për bukë. Mërgata ka dhënë një kontribut shumë të madh që të qendronin stoikë shqiptarët ku janë, për me ruajt vetëvetën, fëmijë. Dhe janë një rast unik. Për këtë arsye, po ndodh ky takim, sepse unë nuk mbaj takime jashtë shkencës, por kur është çështja e popullatës sonë, nuk i shikoj shumë rregullat”, tha Daci, duke shprehur mikpritje për anëtarët e Shoqatës së Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë “Papa Klemneti XI Albani” që vepron në Suedi.

Ndërkaq, kryetari i kësaj shoqate, Hysen Ibrahimi e njoftoi z. Daci me punën që bëjnë në shoqatë, për krijimet e këtij viti dhe për punën që është bërë deri tani. “Synimi ynë parësor është ruajtja e identitetit tonë shqiptar kombëtar në mërgatë. Ne duhet t’i ruajmë rrënjët. Prandaj synojmë të shkruajmë e të argumentojmë punën që bëjmë, me qëllim që gjeneratave të ardhshme të kenë çka të lexojnë dhe të shohin historinë e të parëve të tyre. Këto libra janë vepër argument”, tha Ibrahimi.

Por, ai kërkoi që institucionet e Kosovës, përfshirë edhe ASHAK, të vlerësojnë dijën dhe punën intelektuale që bëjnë mërgimtarët. “Ne kemi gati gjysmëshekulli që jetojmë në mërgatë, dhe kemi përvojën tonë, kemi njerëz të shkolluar dhe atë përvojë që do ta sillnim në Kosovë, do të ishte me interes. Ne e dimë që akademik Daci e njeh rëndësinë e mërgatës për këtë arsye kemi shprehur interesim të takohemi, të marrim këshilla, të këmbëjmë ide, e të bashkëpunojmë edhe sa i përket vetë akademisë”, tha Hysen Ibrahimi.

Ai shprehu keqardhje që nuk janë konsultuar nga akademia gjatë procesit të hartimit të Fjalorit Enciklopedik të Kosovës, duke shfaqur shpresën se puna e SHSHASH “Papa Klemneti Xi Albani”, do të përfshihet në një dokument tjetër të tipit të fjalorit enciklopedik, ku do të dëshmohet dhe argumentohet verimtaria e kësaj shoqate.

Fjalori enciklopedik i Kosovë ka dalë tashmë nga botimi dhe pritet të përurohet në muajin shtator, bëri të ditur profesor Daci. Me këtë rast, ai theksoi se në Kosovë janë bërë ndryshime të mëdha në një dinamikë të madhe, duke këshilluar mërgimtarët që të gjykojnë më ndryshe, sepse sipas tij shumëçka ka ndryshuar në Kosovë. “Ejani në vendlindje sa herë që t’ju lejojnë mundësitë, mos lejoni t’ju nënçmojë dikush, por as mos u sillni ju me mendimin se shqiptarët e Kosovës shesin fara para kinemasë”, tha Daci. Sipas tij, zhvillimet në Kosovë janë aq të mëdha, në shumicën e rasteve për të mirë, sa që asnjë vend i Ballkanit, as një vend i perëndimit nuk e ka këtë dinamikë të zhvillimit. “Kaloj tash autostradave tona që janë bërë me djersen tonë, nuk janë të perëndimit, as nuk janë kredina. Kosovarët i kanë bërë dhe janë më të mira se autostradat e të gjithëve në Ballkan, janë përfekt. Kemi shumëçka me çka krenohemi edhe tash pjesa tjetër në Bruksel, pjesa kryesore çështja e vizave”, tha akademik Daci.

Kryetari i ASHAK, tha se Kosova duhet të ketë respekt të përjetshëm për mërgatën dhe jo interesin material. “Mërgata duhet ta ketë deputetin e vet në Parlamentin e Kosovës, siç e kishte dikur në parlament, përfaqësuesit e mërgatës në një parlament demokratik, me kontributin që e kanë pasur dhe do ta kenë, jo financiar. Për t’u ruajtur identitet i trungut dhe i rrënjeve tona, duhet të jetë mërgata e pranishme gjithkund, aq sa i ka edhe mundësitë kohore. Ne duhet të mësohemi dhe ta dimë se për çlirimin e Kosovës, më shumë ka dhënë mërgata, shqiptarët nga Lugina e Preshevës dhe shqiptarët e Maqedonisë, se sa të gjithë të tjerët”, vlerësoi Daci.

Edhe anëtarë tjerë të delegacionit të SHSHASH u interesuan për punën e akademisë së shkencave në raport me mërgatën dhe institucinet tjera në Kosovë. Bajram Muharremi, nënkryetar i shoqatës, shfaqi shqetësimin se në Kosovë nuk kanë trajtimin institucional, edhepse tha ai, me librat e Thesarit Kombëtar të Mërgatës Shqiptare në Suedi, tashmë janë në mbi 50 vende në Evropë dhe në botë. Këtë e kanë bërë me qëllim të shtrirjes sa më shumë të informacioneve të vërteta për historinë dhe ndodhitë në Kosovë, tha Muharremi. Për këtë arsye, ai kërkoi të dinte nëse akademia i ka të evidentuar krimet që janë bërë nga Serbia gjatë luftës në Kosovë.

Ndërkaq, profesor Daci tha se çdo krim, çdo dëmtim i pronës është i evidentuar, por Kosova tha ai nuk mund të grisë padi kundër Serbisë, sepse ende nuk është anëtar i OKB-së.

Anëtari tjetër i shoqatës Rrahman Rrahmani kërkoi që ASHAK të ushtrojë ndikimin e saj që institucionet e Kosovës të kenë një kujdes dhe trajtim më të mirë për shqiptarët në mërgatë, të paktën të mos iu asimilohen fëmijët e tyre. Ndërkaq, Mone Juniku, anëtare e kryesisë së shoqatës, falendëroi akademik Dacin për pritjen që kishte rezervuar, duke shfaqur besimin në mbështetjen që do ta kenë edhe mërgimtarët, kudo që jetojnë.

Në fund të takimit, Hysen Ibrahimi, kryetar i Shoqatës së Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë “Papa Klementi XI Albani”, e ftoi akademik Nexhat Dacin të marrë pjesë në Sesionin e gjashte Shkencor të shoqatës, që i kushtohet 140 vjetorit të Lidhjës Shqiptare të Prizrenit e që do të mbahet më 25 korrik 2018, në Prizren. Me këtë rast, Ibrahimi i dhuroi akademik Dacit vëllimin e 9-të të “Thesarit Kombëtar të Mërgatës Shqiptare” në Suedi dhe disa libra tjerë të botuar nga kjo shoqatë.

Deputeti Murrizi dhe sfida e 15 “spiunëve” në Parlament

October 8, 2017 by dgreca

Deputeti Demokrat Myslim Murrizi: Në Kuvendin e Shqipërisë ka 15 bashkëpunëtorë të ish-sigurimit, janë në të gjitha partitë…/

Deputeti i Partisë Demokratike, Myslim Murrizi, sfidoi disa ditë më parë ligjvënësit shqiptarë, teksa publikoi përgjigjen e Autoritetit për Informimin mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit për raportin e tij me ish-Sigurimin.

Murrizi, thotë se, vetëm një deputet i është përgjigjur sfidës së tij, duke iu drejtuar komisionit, për të verifikuar nëse ka pasur apo jo lidhje me ish-Sigurimin. Ai është deputeti Romeo Gurakuqi.

138 deputetë të tjerë nuk i janë përgjigjur sfidës. Murrizi thekson se, sipas informacioneve të tij, 15 deputetë të Kuvendit të Shqipërisë kanë qenë bashkëpunëtorë të ish-Sigurimit të Shtetit. Në një intervistë për shqiptarja.com, Murrizi thotë se deputetët spiunë fshihen në grupet parlamentare të tre partive kryesore në vend, sidomos në Partinë Demokratike dhe Partinë Socialiste. Myslim Murrizi mendon se kjo është arsye se pse deputetët nuk i drejtohen komisionit, për ta zbardhur para shqiptarëve të kaluarën e tyre.

-Z. Murrizi, disa ditë më parë, ju publikuat përgjigjen e Autoritetit për Informimin mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit për raportin tuaj me ish-Sigurimin e Shtetit, ndërsa ftove kolegët në Parlament të qartësonin të kaluarën e tyre. Sa deputetë i janë përgjigjur sfidës suaj?

Unë mendoj se është detyrim moral i çdo deputeti që 27 vjet pas rënies së komunizmit t’ju tregojmë shqiptarëve të kaluarën tonë. Ai ligj nuk është ligj frenues, por është moral. Të gjitha vendet ish-komuniste, përveç Hungarisë, kanë patur ligj frenues. Hungaria e ka pasur ligj moral, ku KQZ thjeshtë bënte me dije qenien apo jo pjesë e shërbimit sekret të asaj kohe. Nëse do ta votonin qytetarët personin, do të thonë se qytetarët e duan spiun deputetin dhe nuk ke çfarë i bën. Në Shqipëri, në 27 vjet pluralizëm, ne kemi një komision, i cili nuk komandohet nga një parti politike.Ka qenë komisioni ‘Mezini’. Për këtë komision aludohej se ishte nën urdhrat e Berishës. Kur unë kam qenë deputet, nga viti 1997-2000, ka qenë komisioni i ‘Bezhani’, ku kryetari u emërua nga kryeministri i asaj kohe, Fatos Nano. Ky që kemi tani, është një komision kolegjial, me 5 anëtarë të kaluar nga Kuvendi, ku një është përfaqësues i shoqatave të ish të përndjekurve politikë dhe një është drejtpërdrejt i përndjekur, Daut Gumeni dhe Simon Miraka. Unë mendoj se çdo i zgjedhur, edhe administrata, kryetarët e bashkive dhe qeveria duhet të bëjnë publike zyrtarët e lartë, ato që janë subjekte të këtij ligji, nëse kanë të kaluar me ish-Sigurimin e Shtetit apo jo.

-A i është përgjigjur deri më sot ndonjë deputet sfidës suaj?

Di që përveç meje, ka marrë përgjigje nga autoriteti edhe deputeti Romeo Gurakuqi i Qarkut të Shkodrës. Në mbledhjen e fundit të grupit parlamentar e pyeta nëse kishte dërguar kërkesë, ku më konfirmoi përgjigjen. Pra, di që ka marrë përgjigje edhe Romeo Gurakuqi. Këtë çështje unë e kam ngritur edhe në mbledhjen e parafundit të grupit parlamentar të Partisë Demokratike. Kam pohuar se është detyrim moral, të paktën i deputetëve të Partisë Demokratike, si partia e parë antikomuniste, që të shkojnë të gjithë dhe të marrin tek ky autoritet përgjigjen për të kaluarën e tyre nëse kanë apo nuk kanë lidhje me ish-Sigurimin e Shtetit.

-Si u prit kërkesa juaj nga kolegët?

Pash që disa hezitonin. Ky është problem i tyre. Për mua, ky Kuvend ka sërish bashkëpunëtor të ish-Sigurimit të Shtetit. Unë mendoj se janë pjesë e të gjitha partive.

-Ku e bazoni këtë konstatim apo bindje?

Po cila është arsyeja që i pengon për të ndërmarrë këtë akt moral, në një farë mënyrë për ta larë veten para qytetarëve në raport me ish-Sigurimin e Shtetit?! Pse nuk e bëjnë? Nuk ka asnjë kosto financiare. Është pa humbje kohe. Mund të bëhet me një formular. Çfarë i pengon?! Për mua në këtë parlament janë mbi 15 deputetë bashkëpunëtorë të ish-Sigurimit të Shtetit nga i gjithë spektri politik. Në hulumtimin tim 27-vjeçar, në reagimin e politikës sa herë hapet çështje dosjeve, në qasjen e tyre etj., për mua nga PD, PS dhe LSI janë mbi 15 deputetë bashkëpunëtorë të ish-Sigurimit të Shtetit. Unë aludoj për të gjithë që kanë qenë mbi 18 vjeç në vitin ’90, por absolutisht e them me bindje se janë mbi 15 deputetë. Nëse mendojnë se e kanë të vështirë këtë plotësimin e formularit, le të bëjmë një vendim të gjithë si Kuvend, t’i japim tagrin autoritetit të dosjeve që të bëjë publike të gjithë emrat tanë kush ka qenë dhe kush nuk ka qenë bashkëpunëtor.

-Në ligj, nga të gjithë kategoritë e funksionarëve, duke përfshirë presidentin, kryeministrin, ministrat, kryetarët e bashkive etj., vetëm deputetët janë përjashtuar nga verifikimi. Ata mund të verifikohen vetëm me vullnetin e tyre…

Kjo është bërë qëllimisht sepse kanë qenë pjesë e ish-Sigurimit të Shtetit. Kjo do të thotë se nuk kanë mundur dot që të asgjësojnë dosjet e tyre. Të jesh i bindur se, nëse do të kishin zhdukur dosjet e vet, do t’i kishin hapur pa problem për të tjerët. Për mua është një ligj i cunguar, është bërë me hile, është bërë me qëllim, që të shpëtojnë veten ata që kanë menduar për të qenë në Kuvend ndoshta edhe këtë mandat apo edhe një mandat tjetër.

-Ç’po ndodh me dy nismat e Partisë Demokratike për dënimin e ekspozimit të simboleve të komunizmit dhe për dënimin e krimeve të komunizmit?

Me këtë çështje po merret një grup pune, i cili kryesohet nga deputeti Enkelejd Alibeaj. Kodi Penal nuk pengon asnjë qytetar të këtij vendi që të shkojnë dhe të bëjë një padi në prokurori për ata që kanë lyer duart me gjak. Simbolikisht, dënimi i komunizmit duhet të fillojë nga shkëputje e Partisë Demokratike nga organet famëkeqe të ish-Sigurimit të Shtetit. Që ne të kemi tagër moral në Kuvend, duhet që të gjithë deputetët e PD, nga kryetari Basha deri tek më i riu, të kenë në dorë përgjigjen zyrtare të komisionit të dosjeve.

Nëse ke qenë shërbëtor i ish-Sigurimit të Shtetit dhe kërkon që të bësh një ligj demagogjik për të dënuar, për shembull, një të sëmur psikik që del në Pezë me fotografinë e Enver Hoxhës në dorë, kjo është farsë. Duhet të shkëputemi nga e kaluara jo me demagogji, por me vepra. Shkëputja me vepra fillon nga ndarja përfundimtare me të kaluarën, me individë që i kanë shërbyer së kaluarës komuniste. Për mua, ky ligj duhet të ishte frenues. Boll më me avazin e 27 viteve të postkomunizimit, ku del operativi dhe thotë: Nëse ke hall, hajde e më tako mua sërish.

-Disa ditë më parë kritikuat ambasadorin amerikan për disa letra falënderuese. Tani ç farë mendoni për deklaratat e fundit të ambasadorit, ku foli për katër klane kriminale dhe 20 familje mafioze që kontrollojnë operacionet kriminale në Shqipëri?

E përgëzoj shumë sikurse u emocionova kur i çoi letër falënderuese Tinës. Vonë, por më mirë vonë se kurrë. Është një deklaratë reale për një realitet të hidhur në Shqipëri. Është ajo çfarë ka thënë opozita të paktën nga viti 2014 dhe këtej. Për mua absolutisht, parlamenti dhe qeveria duhet të tregojnë vullnet politik, që të shkëputet politika nga krimi, sepse mafie pa përkrahje politike nuk ka në asnjë vend të botës. Janë grupe ordinare që po të dojë shteti i shtyp si plesht.

Familjet mafioze që rrezikojnë kombin shqiptar absolutisht që kanë lidhje me politikën dhe herë-herë komandojnë politikën. Është në detyrën e kësaj mazhorance, e cila ka 74 mandate, që të tregojë vullnet politik për t’u shkëputur nga krimi apo jo. Opozita, përveç fjalës, nuk ka në dorë gjë tjetër. Asnjë të keqe nuk ka që shërbimet partnere dhe shërbimet ligjzbatuese vendase ta fillojnë survejimin dhe përgjimin tek 140 deputetët e Kuvendit të Shqipërisë. Le të kërkojnë një deklaratë të firmosur nga ne, që të pranojmë që të jemi nën përgjim, për të parë se kush nga ne ka kontakte me krimin.

Komisioneri Hahn, thirrje opozitës: Debati, në Parlament

February 22, 2017 by dgreca

Komisioneri europian për Zgjerimin Johannes Hahn i kujtoi sot opozitës shqiptare se debati politik duhet të zhvillohet në parlament dhe jo jashtë tij. Deklarata e zotit Hahn pason vendimin e opozitës për të bojkotuar parlamentin. Komisioneri europian vuri në dukje pasojat negative që do të kishte ky vendim mbi procesin e rivlerësimit të gjyqtarëve dhe prokurorëve shqiptarë. Në të njejtën linjë, edhe eurodeputeti Knut Fleckenstein, kërkoi nga opozita që ajo të bëhet pjesë e Komisioneve për rivlerësimin që procesi të mos pengohet.

Vendimi i opozitës shqiptare për të shoqëruar protestën e saj për një qeveri teknike që të garantojë zgjedhje të lira e të ndershme më 18 qershor, edhe me bojkotin e parlamentit duket se nuk është pritur mirë në Bruksel. Pas deklaratave të zëdhënëses së Komisionit europian, sot ishte Komisioneri për Zgjerimin Johannes Hahn i cili i kujtoi opozitës se “debati politik duhet të ndodhë brenda dhe jo jashtë Parlamentit. Bashkëpunimi mes qeverisë dhe opozitës është i domosdoshëm për ambicien e vendit për t’iu bashkuar Bashkimit Europian”.Në deklaratën e tij, ai vuri në dukje gjithashtu, pasojat negative që bojkoti do të sillte për zbatimin e reformës në Drejtësi dhe procesin e rivlerësimit të gjyqtarëve dhe prokurorëve. “Eshtë me rëndësi të madhe që parlamenti të ruajë vazhdimësinë, në një kohë kur në agjendën e tij janë reforma mjaft thelbësore që janë në agjendën e Parlamentit, si ajo e ngritjes së organeve të rivlerësimit, në kuadër të Reformës në Drejtësi, dhe Reforma zgjedhore, përfshi dhe rekomandimet e OSBE/ ODIHR të cilat janë thelbësore për të siguruar më pas zgjedhje të lira dhe të ndershme. Këto reforma janë të domosdoshme për Shqipërinë që të ecë drejt rrugës së integrimit në BE”, përfundon deklarata e zotit Hahn.

Ndërkohë në Tiranë, eurodeputeti Knut Fleckenstein, relator për Shqipërinë në Parlamentin europian, ndërsa ju shmang komenteve mbi protestën e opozitës e cila “është një çështje e brendshme”, ritheksoi sot, në linjë me Komisionerin Hahn, se “bojkoti i parlamentit është në pikëpamjen tonë, rruga jo e duhur. Prandaj u kërkoj kolegëve të mi dhe miqve të mi në PD të vazhdojnë atë që ata mendojnë se është e nevojshme, por të kthehen në punë”.

Edhe ai vuri theksin te pasojat që ky vendim i opozitës rrezikon të ketë në zbatimin e Reformës në Drejtësi. “Kur diskutuam Reformën në Drejtësi, ka qenë një betejë e fortë, për t’i siguruar opozitës ndarjen 50 me 50 në komisione. Dhe prandaj u them kolegëve të mi të PD-së, mos na jepni ndjesinë që e keni keqpërdorur këtë. Minimalja që do i kërkoj, është të shkojnë të bëjnë punën në Komisione, të mos ndalojnë procesin e rivlerësimit dhe zbatimin e Reformës në Drejtësi”, u shpreh ai.

Eurodeputeti Fleckenstein tha se “deri tani kemi dëgjuar fjalët dhe duam të shohim vepra. Dhe është momenti më i mirë, që të gjithë ata që kanë patur mundësinë që kanë qenë pro të bërit të gjërave në letër, tani të tregojnë se janë realisht në favor të Reformës”. Sipas tij, në fund të javës së ardhshme, kur parashikohet të përfundojë verifikimi i kandidaturave për organet e rivlerësimit dhe duhet të ngrihen Komisionet parlamentare për të bërë përzgjedhjen “të gjithë do ta kuptojnë se kush do t’i qëndrojë vetëm fjalëve, kush do të veprojë e kush ka arsye për ta bllokuar ndoshta për ca kohë”.

Por opozita duket e vendosur të mos bëj asnjë hap pas. Edhe sot kryetari demokrat Lulzim Basha e ritheksoi një gjë të tillë: “Nuk ka pazar me zgjedhjet e lira e të ndershme. Nuk ka pazar me vullnetin e lirë të qytetarëve shqiptarë. Kjo nuk është lëvizja e një partie politike. Eshte lëvizje mbarëpopullore, kombëtare. Kjo që ka nisur nuk ndalet. Shqipëria nuk do të jetë kurrë si dje”. Zoti Basha ripërsëriti se nuk do të ketë kthim në parlament pa u plotësuar kërkesa për një Qeveri teknike.

Lidhur me situatën e krijuar foli sot gjatë, për herë të parë, dhe kryetari i Parlamentit Ilir Meta, drejtuesi i Lëvizjes socialiste për Integrim, aleati kryesor i socialistëve në qeveri. Mbrëmjen e djeshme zoti Meta, ndaj të cilit nuk kanë munguar ftesat e opozitës që të dalë nga koalicioni qeveritar, pati një darkë të gjatë me kryeministrin Edi Rama. Ai tha sot pasdite se “opozita është gjithnjë e mirëpritur në parlament në mënyrë që të çojë përpara kërkesat e saj për standarde me të lart për zgjedhjet e 18 qershorit. Për mua parlamenti pa opozitën nuk ka kuptim. Kështu që do të bëjmë të gjitha përpjekjet në mënyrë që kjo klimë të përmirësohet dhe të rritet besimi i shqiptarëve në radhë të parë tek zgjedhjet, por edhe të përmirësohet klima tani ku jemi në një moment mjaft të rëndësishëm të ecjes përpara të reformës në drejtësi”, u shpreh zoti Meta.(kortezi:VOA)

Fleckenstein: Vendi i deputetëve në parlament

February 21, 2017 by dgreca

Relatori për Shqipërinë në Parlamentin Europian Knut Fleckenstein, tha të Martën me 21 shkurt në Tiranë se vendi i deputetëve është në parlament, ndërsa saktësoi se ai nuk do të përfshihet në ndonjë negociatë për zgjidhjen e krizës së krijuar pas vendimit të opozitës për të bojkotuar parlamentit dhe për të protestuar pa ndërprerje për arritjen e një qeverie teknike. Kryetari demokrat Lulzim Basha nënvizoi se opozita nuk do të pranojë asnjë zgjidhje të pjesshme/

Nga Armand Mero/ Zeri i Amerikes/

Eurodeputeti Knut Fleckenstein nisi sot vizitën zyrtare në Tiranë, një vizitë e programuar që më parë, por që përkon me zhvillime të tensionuara në vend, pas vendimit të opozitës për të protestuar deri në largimin e qeverisë së kryeministrit Edi Rama dhe krijimin e një qeverie teknike që të garantojë zgjedhje të lira e të ndershme 18 qershorin e ardhshëm. Opozita ka vendosur gjithashtu bojkotimin e parlamentit. Por për eurodeputetin Fleckenstein “anëtarët e parlamentit duhet të kryejnë punën e tyre në parlament”.

Një ditë më parë në një intervistë për Televizionin publik shqiptar, zëdhënësja e Komisionit europian Maja Koçijançiç u shpreh se “debati politik duhet të zhvillohet brenda parlamentit dhe jo jashtë tij. Polarizimi i mëtejshëm i arenës politike do të ishte vetëm kundër-produktive për ambicjen e Shqipërisë për t’iu bashkuar Unionit Europian” duke kujtuar rëndësinë e zbatimit të Reformës në Drejtësi.

Edhe eurodeputeti i së djathtës europiane Eduard Kukan, një njohës i mirë i realitetit shqiptar, përmes një postimi në Twitter, shprehej sot se “Opozita ka ende shumë punë për të bërë para zgjedhjeve parlamentare, në Kuvendin e Shqipërisë. Bojkoti nuk e ndihmon atë t’i mbarojë këto punë”.

Relatori për Shqipërinë Fleckenstein takoi sot gjatë paradites Kryeministrin Edi Rama dhe më pas edhe kryetarin e parlamentit Ilir Meta. Ai tha se do të takojë gjithashtu edhe kreun e opozitës Lulzim Basha, duke saktësuar se nuk do të përfshihet në asnjë proces negocimi me opozitën.

Që prej ditës së shtunë opozita vazhdon protestën përpara selisë së kryeministrisë. Drejtuesit e saj kanë përsëritur me këmbëngulje se “nuk ka kthim pas nga rruga e nisur”. Kreu i opozitës Lulzim Basha theksoi sot se nuk do të pranohet asnjë zgjidhje e pjesshme: “Jemi këtu e do jemi këtu çdo ditë e më shumë, çdo ditë e më të vendosur deri në realizimin e plotë, jo të pjesshëm, të kushtit tonë, zgjedhje të lira e të ndershme, largimin e këtij kryeministri dhe krijimin e një qeverie teknike. Sot nuk ka detyrë më të madhe se sa këtë protestë ta shtrijmë anembanë Shqipërisë. Asgjë nuk do të jetë më si më parë derisa zëri i shqiptarëve për zgjedhje të lira e të ndershme të dëgjohet dhe vullneti i tyre të respektohet”, deklaroi zoti Basha, sipas të cilit “kur në vend ka rënë çdo institucion, është koha të rrëzohet Qeveria”.

Për shumicën, protesta e opozitës është “një alibi për të justifikuar humbjen elektorale të radhës” dhe “ka si synim të pengojë procesin e rivlerësimit të gjyqtarëve dhe prokurorëve”. “Le ta provojnë të kundërtën – tha sot kryeministri Edi Rama – Le të vazhdojnë të protestojnë, le të vazhdojnë ta bojkotojnë Parlamentin dhe le të çojnë atje ata, 3 njerëz duhen, që i përfaqësojnë për të ngritur komisionet që populli shqiptar përmes Parlamentit dhe me Kushtetutën në dorë të shpëtojë nga kthetrat e këtyre killer-ave të veshur me të zeza, që kanë 25 vjet që i bien me çekiç kokës, nënave të viktimave, vajzave të përdhunuara dhe të gjithë atyre që shkojnë në gjykatë për të marrë një pronë dhe e humbasin pronën, duke marrë çekiçin në lule të ballit”, u shpreh kryeministri gjatë një aktiviteti me Policinë e Shtetit.

PRESIDENTI NISHANI KTHEN PLEHRAT NE PARLAMENT

October 14, 2016 by dgreca

Presidenti Nishani dekreton kthimin për rishqyrtim në Kuvend të ligjit nr. 92/2016/

D E K R E T/

PËR/

KTHIMIN E LIGJIT NR. 92/2016 “PËR DISA SHTESA DHE NDRYSHIME NË LIGJIN NR. 10463, DATË 22.09.2011, “PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË MBETJEVE”, TË NDRYSHUAR./

Në mbështetje të neneve 85, pika 1 dhe 93, të Kushtetutës,/

D e k r e t o j/

Kthimin për rishqyrtim në Kuvend të ligjit nr. 92/2016 “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr.10 463, datë 22.9.2011, “Për menaxhimin e integruar të mbetjeve”, të ndryshuar”.

Nr. Dekretit 9765

Tiranë, më 14.10.2016

PRESIDENTI I REPUBLIKËS

BUJAR NISHANI

Arsyet e kthimit të ligjit nr. 92/2016 “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr.10 463, datë 22.9.2011, “Për menaxhimin e integruar të mbetjeve”, të ndryshuar”

Të nderuar deputetë,

Në seancën plenare të datës 22 Shtator 2016, Kuvendi i Shqipërisë ka miratuar ligjin nr.92/2016 “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr.10 463, datë 22.9.2011, “Për menaxhimin e integruar të mbetjeve”, të ndryshuar”.

Përmes këtij ligji është rilejuar importi për mbetjet e ngurta jo të rrezikshme të listës së gjelbër, si lëndë e parë dytësore, për të plotësuar nevojat dhe kërkesat e industrisë ricikluese të vendit, për qëllime riciklimi dhe përdorimi si zëvëndësues, të lëndëve të tjera nga burime jo të rinovueshme.

Sipas Dokumentave Parlamentarë, Relacioni dhe Raporti i projekt ligjit, aktualisht në Shqipëri operojnë disa industri, nevojat e të cilave për lëndë të parë siç mund të jenë mbetjet e listës së gjelbër, nuk përmbushen nga mbetjet e krijuara në vend kështu që është kërkesë e vazhdueshme dhe e pranuar që nga viti 2003 importi i këtyre mbetjeve në bazë të procedurave e rregullave të forta. Sipas propozuesve të ligjit, në rast se nuk lejohet riciklimi i mbetjeve, atëherë të gjitha industritë duhet të bazohen në shfrytëzimin ekstensiv të burimeve natyrore të lëndëve të para, duke çuar në shterimin e plotë dhe më të shpejtë të burimeve ekonomike. Si rezultat, kjo industri krijon biznese të reja si ato që lidhen me transportin, përpunimin dhe shitjen e materialeve të ricikluara, si dhe kompani që lidhen me prodhimin dhe shpërndarjen e produkteve të prodhuara me material të ricikluar, duke u shoqëruar me krijimin e vendeve të reja të punës dhe shtim në të ardhurat në buxhetin e shtetit.

Referuar Raportit të Komisionit të Veprimtarive Prodhuese, thuhet se projekt-ligji është diskutuar në seancë dëgjimore me grupet e interesit të ricikluesve dhe me pjesëtarë të shoqërisë civile, shoqata ambientalistësh e ekspertë të ndryshëm të mjedisit.

Në lidhje me sa më sipër, në ushtrim të funksioneve të përcaktuara në Kushtetutë, kam dëgjuar grupet e interesit të cilët e kundërshtonin ligjin e përcjellë për dekretim nga ana e Kuvendit të Shqipërisë, si dhe kam dëgjuar përfaqësuesit e shoqatave të ricikluesve. Nga ana tjetër kam kërkuar nga ana e Kuvendit dhe Ministrisë së Mjedisit, vlerësimet e ligjit nga ana e Qeverisë, grupeve të interesit, ekspertëve, institucioneve të tjera, të cilat janë marrë në konsideratë nga ana e Komisionit përkatës.

Gjithashtu, kam marrë në konsideratë iniciativën e 65 mijë zgjedhësve, të cilët në Nëntor të vitit 2011 paraqitën kërkesën për zhvillimin e një referendumi të përgjithshëm për shfuqizimin e pikës 3 të nenit 22 dhe të nenit 49 të ligjit 10 463, datë 22.09.2011 “Për menaxhimin e integruar të mbetjeve”, e cila u pranua nga Gjykata Kushtetuese me vendimin nr.8, datë 08.03.2013 dhe mbi bazën e të cilës vendosa dhe datën e zhvillimit të Referendumit, me Dekretin nr.8093, datë 08.04.2013.

Ky referendum nuk u zhvillua, pasi Ligji 156/2013 “Për disa ndryshime në ligjin nr.10 463, datë 22.09.2011” Për menaxhimin e integruar të mbetjeve” “, shfuqizoi pikërisht dispozitat që ishin dhe objekt i referendumit, dhe si rezultat Dekretit nr.8093, datë 10.4.2013 “Për caktimin e datës për referendum të përgjithshëm” i pushoi fuqia.

Në bindje të Kushtetutës së Shqipërisë, në respektim të kuadrit ligjor ndërkombëtar të detyrueshëm për Republikën e Shqipërisë dhe në ushtrim të së drejtës të parashikuar në pikën 1 të nenit 85 të Kushtetutës kam vlerësuar se ky ligj, duhet kthyer për rishqyrtim Kuvendit mbështetur në arsyet dhe argumentet e mëposhtme:

Së pari: Ligji 92/2016 është në kundërshtim me Direktivën 2008/98/EC , sipas të cilit duhet të zbatohet parimi i ‘vetëmjaftueshmërisë dhe afërsisë’ dhe për më tepër nuk është një detyrim që rrjedh nga Marrëveshja e Stabilizim Asocimit apo ndonjë marrëveshje tjetër ndërkombëtare të ratifikuar nga Republika e Shqipërisë.

Marrëveshja e Stabilizim Asocimit në nenin 108 të saj përcakton se: ’Palët do të zhvillojnë dhe forcojnë bashkëpunimin në detyrën shumë të rëndësishme të luftës kundër degradimit mjedisor, me synim promovimin e qëndrueshmërisë mjedisore. Bashkëpunimi përqendrohet kryesisht në fushat prioritare që lidhen me acquis e Komunitetit për fushën e mjedisit.’ Përmes ligjit nr. 10 463, datë 21.09.2011 “Për menaxhimin e integruar të mbetjeve” u hodh hapi i parë në drejtim të përafrimit me Direktivën 2008/98/EC, në drejtim të modernizimit të sektorit të menaxhimit të mbetjeve në Shqipëri. Me ligjin nr. 156/2013 u ndalua importi i mbetjeve jo të rrezikshme, gjë që përmbushi edhe pritshmëritë e 65 000 zgjedhësve, të cilët i kërkuan KQZ zhvillimin e një referendumi me qëllim shfuqizimin e dispozitave përkatëse që lejonin importin e mbetjeve jo të rrezikshme.

Direktiva 2008/98/EC përmban një parim të rëndësishëm që është “vetëmjaftueshmëria dhe afërsia”,që do të thotë se çdo shtet duhet të synojë të menaxhojë mbetjet e veta dhe mbetjet duhet të trajtohen sa më afër burimit të prodhimit. Pra, nuk ekziston asnjë detyrim që Shqipëria të importojë mbetje jo të rrezikshme nga shtete të tjera. Përkundrazi, Shqipëria ka ratifikuar me ligjin nr.8216, dt.13.05.1997 Konventën e Bazelit “Mbi kontrollin e lëvizjeve ndërkufitare të mbetjeve të rrezikshme dhe asgjësimin e tyre”, sipas të cilës: “Secila palë do të marrë masat e duhura: a) për të siguruar që prodhimi i mbetjeve të rrezikshme dhe mbetjeve të tjera, brenda saj është pakësuar në minimum duke marrë parasysh aspektet sociale, teknologjike dhe ekonomike;.. g) për të ndaluar importimin e mbetjeve të rrezikshme dhe mbetjeve të tjera në qoftë se ka arsye të besohet që mbetjet në fjalë nuk do të trajtohen në një mënyrë të shëndoshë nga ana mjedisore”.

Pra, është e qartë që Konventa e Bazelit nuk ka vendosur ndonjë detyrim për Shtetet Palë, përfshirë Shqipërinë që të parashikojnë dispozita në drejtim të importit të mbetjeve jo të rrezikshme.

Sipas propozuesve të ligjit, ndryshimet ligjore do t’i hapin rrugën implementimit të plotë të direktivës nr.1013/2006 të Parlamentit Evropian dhe të Këshillit për qarkullimin e mbetjeve, duke pretenduar se ligji 156/2013 ishte në kundërshtim me të.(1)

Në fakt, propozuesit e Ligjit i referohen një Direktive, ndërkohë që është një Rregullore nr. 1013/2006 “Për tregtimin e mbetjeve”, e cila ka si parim themelor që në rastin e tregtisë së mbetjeve për disponim duhet të mbajë parasysh afërsinë, prioritetin që i jepet rikuperimit dhe vet-mjaftueshmërisë kur flitet në nivelin e Komunitetit dhe në nivele kombëtare, gjithashtu.

Me Ligjin 156/2013 u shfuqizua dispozita që lejonte importin e mbetjeve jo të rrezikshme, duke arsyetuar se: ‘dispozitat që lejojnë importin e mbetjeve me qëllim riciklimin e tyre në Shqipëri, bien në kundërshtim me direktivën e BE-së për zbatimin e “Parimit të vetmjaftueshmërisë dhe afërsisë”. Sipas direktivës 2008/98/EC (neni 16) çdo vend duhet të synojë të menaxhojë mbetjet e veta dhe mbetjet duhet të trajtohen sa më afër burimit të prodhimit. Gjithashtu, importi i mbetjeve bie ndesh me përparësi që duhet të ketë trajtimi i mbetjeve që prodhohen nga tregu shqiptar. Kjo do të thotë që me politika stimuluese fiskale, siç janë heqja e TVSH-së apo subvencionet, duhet stimuluar industria e riciklimit që të trajtojë mbetjet lokale. Lejimi i importit i bën të pamundura politika të tilla shtetërore, pasi nuk mund të subvencionohet trajtimi i mbetjeve që vijnë nga jashtë. Për më tepër, importi i mbetjeve nga jashtë ul interesin për trajtimin e mbetjeve që prodhohen brenda territorit tonë.’(2)

Çuditërisht, pas tre viteve propozuesit e ligjit mohojnë diçka të cilën e kishin pranuar më parë, duke sjellë pretekstin e përafrimit me një Direktivë tjetër që në fakt është Rregullore.

Referuar Konventës së Bazelit, Shqipëria duhet të marrë masa për minimizimin e mbetjeve të brendshme dhe në asnjë rast nuk është e detyruar të importojë mbetje të tjera (jo të rrezikshme) nga jashtë. Madje, ka të drejtën edhe ta ndalojë me ligj nëse ka arsye të besohet se nuk do të trajtohen në mënyrë të shëndoshë mga ana mjedisore. Në fakt, nga viti 2013 kur u shfuqizua ajo dispozitë, progres-raportet për Shqipërinë nuk flasin për një pozitë të favorshme të Shqipërisë në menaxhimin e mbetjeve dhe në asnjë rast nuk janë lënë detyra për të parashikuar dispozita në lidhje me importin e mbetjeve të rrezikshme.

Në progres raportin e vitit 2013 thuhet se: ‘Menaxhimi i mbetjeve vazhdon të mbetet problem serioz për Shqipërinë. Ndarja nuk ka filluar ende, me disa përjashtime, dhe niveli i riciklimit vazhdon të jetë shumë i ulët. Investimet e reja duhet të përqëndrohen më tepër në ndarjen dhe riciklimin e mbetjeve’.(3)

Edhe në progres-raportin e vitit 2014 thuhet se:”… kapacitetet e autoriteteve të menaxhimit të mbetjeve mbeten të dobëta. Ndarja e mbetjeve është pothuajse inekzistente dhe niveli i riciklimit vazhdon të jetë shumë i ulët… Menaxhimi i mbetjeve vazhdon të jetë shqetësim për Shqipërinë”(4)

Ndërsa, në Progres-Raportin e vitit 2015 thuhet se: ’Planifikimi, koordinimi dhe zbatimi i politikave për menaxhimin e mbetjeve po përparon shumë ngadalë dhe kapacitetet administrative mbeten shumë të kufizuara. Legjislacioni zbatues në përputhje me acquis është miratuar në fushën e eksportimit dhe kalimit të mbetjeve jo të rrezikshme dhe të ndërtimit, si dhe në fushën e përdorimit të llumrave të ujrave të zeza. Veçimi i mbetjeve është shumë i kufizuar dhe niveli i riciklimit mbetet i rrallë”(5)

Shqipëria ka për detyrë të luftojë kundër degradimit mjedisor, duke marrë masa në drejtim të menaxhimit sa më të mirë të mbetjeve përmes ndarjes në burim dhe riciklimit të tyre, gjë e cila nuk ka ndodhur gjatë këtyre tre viteve. Ndërkohë, që ka dështuar në këtë drejtim, përmes këtij Ligji do të lejojë importimin e mbetjeve nga jashtë, pa paraqitur një analizë transparente se këto mbetje do të trajtohen në mënyrë të shëndoshë nga ana mjedisore. Nga dokumentacioni i vënë në dispozicion nga ana e Ministrisë së Mjedisit dhe Kuvendit, apo edhe referuar dokumenteve parlamentarë në asnjë rast nuk rezulton të jetë bërë një analizë e tillë, përkundrazi shoqëria civile ka paraqitur të dhëna të cilat e bëjnë edhe më të dyshimtë qëllimin e propozimit dhe të miratimit të ligjit. Këshilli i Ministrave në mendimin e dhënë në lidhje me projekt-ligjin është shprehur se: ‘Mendojmë se përpara se të hapen mundësi për importim mbetjesh, duhet të shihet mundësia për rritjen e eficencës dhe sasisë së ricikluar në tregun vendas. Deri më tani nga të dhënat rezulton se në Shqipëri gjenerohen 386,728,650 kg mbetje në vit, nga të cilat vetëm 17 % e tyre riciklohet. Kjo tregon që 83% e mbetjeve është ende një treg i paprekur nga kompanitë e riciklimit’(6)

Për më tepër, referuar Relacionit të projekt-ligjit, ky Ligj nuk ka qenë i parashikuar në programin analitik të akteve të Ministrisë së Mjedisit, pasi për të miratuar një akt të tillë janë dashur të bëhen një sërë investigimesh pranë doganave të vendit dhe pranë impianteve të riciklimit të mbetjeve në vend.

Është plotësisht e qartë se Shqipëria nuk ishte në kushtet optimale që pasi kishte bërë një analizë dhe transparencë në lidhje me menaxhimin e mbetjeve, të merrte vendimin që të importonte dhe mbetje të tjera nga jashtë, gjë e cila në asnjë rast nuk rezulton të jetë e detyruar nga instrumentet ndërkombëtarë.

Së dyti: Ligji bie ndesh me nenin 59 të Kushtetutës, përmes të cilit përcaktohet se: ‘Shteti brenda kompetencave dhe mjeteve që disponon, si dhe në plotësim të nismës dhe të përgjegjësisë private, synon një mjedis të shëndetshëm dhe ekologjikisht të përshtatshëm për brezat e sotëm dhe të ardhshëm’.

Lejimi i importit të mbetjeve referuar Ligjit, duke gjeneruar një ndotje shtesë në raport me popullsinë dhe territorin e vendit mund të kompromentojë në mënyrë të pakthyeshme parimin e zhvillimit të qëndrueshëm të sanksionuar në Kushtetutë.

Shqipëria është një vend me shumë avantazhe bazuar në atë që i ka dhënë natyra dhe burimet njerëzore vendase, dhe ka strategji zhvillimi në bujqësi, turizëm, energji, të cilat nëse vihen në eficencë krijojnë e do të krijojnë mjaftueshëm vende pune dhe mirëqenie në vend. Avantazhi konkurrues për Shqipërinë nuk mund të jetë riciklimi i mbetjeve të importuara.

Në kushtet që Relacioni i projekt-ligjit përmendte një investim prej 120 milion Euro dhe 35 mijë vende pune, Këshilli i Ministrave në Mendimin e dhënë përmes Vendimit nr. 360, dt.3.8.2016 ka sugjeruar që projekt ligjit t’i bashkëlidhet një raport i detajuar, i bërë nga kompani vlerësuese, qoftë nga ana teknike edhe nga ana financiare, i këtyre investimeve dhe punësimeve.

Sipas Mendimit të Këshillit të Ministrave, nuk duhen marrë në konsideratë vetëm investimet e deklaruara, por edhe vlera reale në treg e makinerive ricikluese, sa kanë ricikluar ato nga mbetjet vendase dhe kapacitetet për të trajtuar dhe mbetjet e huaja. Gjithashtu, sugjerohen të përfshihen dhe të dhëna të sakta për të punësuarit lidhur me siguracionet e tyre, kushtet në punë, higjenën etj.(7)

Nga dokumentacioni i vënë në dispozicion nga ana e Kuvendit nuk rezulton që të jetë bërë një raport i tillë vlerësimi. Përkundrazi, shifrat në lidhje me investimet dhe të punësuarit kanë ngjallur debat në diskutimin e projekt-ligjit në Komision me grupet e interesit.(8)

Referuar Relacionit dhe Raportit të projekt ligjit, në vitin 2013 u ndalua importi i mbetjeve për arsye riciklimi, pasi institucionet përkatëse nuk ishin në gjendje të inspektonin cilësinë e mbetjeve për shkak të mungesës së laboratorëve përkatës.(9)

Referuar Relacionit të projekt-ligjit, pretendohet nga propozuesit se gjatë këtyre tre viteve, janë bërë përmirësime të dukshme në: (i) rinovim të Inspektoriatit të Mjedisit, si në infrastrukturën përkatëse (e cila i mungonte), ashtu edhe (ii) në trajnimin e personelit si brenda dhe jashtë vendit. (iii) Agjencia Kombëtare e mjedisit është pajisur me një laborator, i cili kryen analiza të ndryshme, dhe në rastet kur ai nuk ka mundësi t’i kryejë ato i bën në laborator privat të specializuar dhe akredituar për këtë qëllim. (iv) Gjithashtu, edhe në doganë ka përmirësime si në infrastrukturë dhe në personel të trajnuar.(10) Sipas propozuesve të ligjit, nënshtrimi i këtyre mbetjeve ndaj analizave specifike të përbërjes dhe rrezikshmërisë së tyre, eliminon mundësinë e rrezikut të futjes së mbetjeve të rrezikshme në R.SH-së, duke shtuar kështu edhe rrezikshmërinë për jetën dhe shëndetin e njerëzve.(11)

Por, ndryshe nga sa pretendohet nga propozuesit e ligjit, ekspertë të mjedisit, mendimet e të cilëve më janë vënë në dispozicion nga ana e Kuvendit të Republikës së Shqipërisë, vënë në dukje se aktualisht nuk ekziston ndonjë raport për analizat/matjet laboratorike të mbetjeve dhe se Drejtoria e Akreditimit nuk ka akredituar asnjë nga laboratorët e Doganës apo Institutit të Fizikës Bërthamore. Sipas ekspertëve, kontrolli dhe inspektimi kanë rezultuar dobët dhe nuk kanë dhënë sigurinë e nevojshme që procesi i importit garantonte mbrojtjen e mjedisit dhe të shëndetit publik.(12) Ekspertët hedhin dyshimet, se me këto mangësi sa më sipër, pavarësisht faktit se nuk do të importohen mbetje të rrezikshme, kjo nuk do të thotë që këto mbetje në një përqindje të caktuar do të kthehen në mbetje të rrezikshme. Sipas ekspertëve duhet të ishte bërë një studim dhe në përfundim të ishte përgatitur një Raport i vlerësimit Strategjik Mjedisor që do të jepte përputhshmërinë e objektivave të importit të mbetjeve me objektivat mjedisore, me ato që prek shëndetin e një populli. Sipas ekspertëve, mungon një Raport i Vlerësimit të Ndikimit në Mjedis që përmes standarteve evropiane përcakton se si një aktivitet riciklimi të godasë sa më pak shëndetin mjedisor dhe atë të njerëzve.(13)

Progres raportet për Shqipërinë flasin qartë se Shqipëria nuk ka kapacitetet e duhura të kontrollit dhe monitorimit institucional të cilat do të lejonin kontrollin efektiv, moslejimin dhe mospërdorimin e importimit të mbetjeve jo të rrezikshme. Kjo do të thotë se pretendimi i propozuesve të ligjit referuar Relacionit të projekt-ligjit, referuar sa më sipër nuk qëndron.

Qeveria përmes Kuvendit dhe Ministrisë së Mjedisit ka dështuar të paraqesë një informacion të qartë në lidhje me masast konkrete të marra në drejtim të forcimit të kapaciteteve ekzistuese apo kapaciteteve të tjera shtesë kontrolluese/monitoruese që do t’i shtohen strukturave të doganave apo inspektoriateve përkatëse, rritjes së buxhetit, ngritjes së laboratorëve etj, me qëllim krijimin e kushteve dhe standarteve bashkëkohore në menaxhimin e mbetjeve të importuara referuar ligjit me qëllim arritjen e objektivave socialë të përcaktuara në nenin 59/ d të Kushtetutës. Menaxhimi i mbetjeve të importit kërkon fonde shtesë dhe hapësira publike shtesë për minimizimin e efektit të tyre në mjedis e shëndet. Në këtë mënyrë shteti shqiptar shpenzon fondet e tij publike në funksion të përpunimit dhe depozitimit të mbetjeve që prodhohen jashtë Shqipërisë.

Pra, është e qartë se Shqipëria nuk disponon infrastrukturën dhe kapacitetet njerëzore për monitorimin e kontrollin e importit të mbetjeve dhe ekziston rreziku i futjes ilegalisht të mbetjeve me rrezikshmëri të lartë. Sipas ekspertëve, Shqipëria është një vend i pasur me burime ujore dhe një sasi më e madhe e mbetjeve, sado i lartë qoftë standarti i menaxhimit të tyre rrit rrezikun e ndotjes së mjedisit dhe vë në rrezik shëndetin e qytetarëve.

Stukturat shtëtërore qëndrore dhe vendore duhet të miratojnë politika, kuadër ligjor dhe të forcojnë institucionet për të mundësuar ndarjen në burim, mbledhjen, menaxhimin dhe përpunimin e mbetjeve të cilat ndodhen në Shqipëri.

Ministria e Mjedisit duhet të maksimizojë mbrojtjen e mjedisit, në funksion të mbrojtjes së shëndetit të shtetasve shqiptarë dhe jo mbrojtjen e interesave të industrisë ricikluese, ku në konkurrim mes tyre, mbizotërojnë shtetasit shqiptarë.

Nga ana tjetër, duke vlerësuar biznesin e shoqërive të riciklimit në Shqipëri, këtyre duhet t’u krijohen kushtet nga organet shtetërore në mbledhjen e lëndës së parë dytësore në Shqipëri dhe jo nga mbetjet e importuara, duke mundësuar në këtë mënyrë arritjen e objektivit për të siguruar një mjedis të shëndetshëm dhe ekologjikisht të përshtatshëm për brezat e sotëm dhe të ardhshëm.

Së treti: Procedurat e ndjekura në miratimin e Ligjit kanë qenë të përshpejtuara, në mungesë informacioni, transparence dhe pjesëmarrje të qytetarëve Shqiptarë, në kundërshtim me nenin 56 të Kushtetutës referuar të drejtës së qytetarëve për t’u informuar me gjendjen e mjedisit dhe për mbrojtjen e tij si dhe Konventën e Aarhus “Për të drejtën e publikut për të pasur informacion, për të marrë pjesë në vendimmarrje dhe për t’iu drejtuar gjykatës për çështjet e mjedisit”

Kushtetuta e R.SH-së në nenin 56 të Saj përcakton se: ‘Kushdo ka të drejtë të informohet për gjendjen e mjedisit dhe për mbrojtjen e tij’.

Nga ana tjetër, Shqipëria ka ratifikuar me ligjin nr.8672, datë 26.10.2000, Konventën e Aarhus “Për të drejtën e publikut për të pasur informacion, për të marrë pjesë në vendimmarrje dhe për t’iu drejtuar gjykatës për çështjet e mjedisit”. Në nenin 1 të Konventës së Aarhus përcaktohet se: ’Me qëllim që të kontribuojmë në mbrojtjen e të drejtës së çdo individi të brezave të sotëm e të ardhshëm, për të jetuar në një mjedis të përshtatshëm për shëndetin dhe mirëqenien e tij, çdo palë do të garantojë të drejtën e publikut, për të pasur informacione për mjedisin, për të marrë pjesë në marrjen e vendimeve mjedisore..’

Sipas parimeve kryesore të kësaj Konvente e drejta e secilit për të marrë informacionin mjedisor që mbahen nga autoritetet publike mund të përfshijë:

(i) informacion mbi gjendjen e mjedisit, por edhe në politikat ose masat e marra, ose për gjendjen e shëndetit të njeriut dhe sigurisë kur kjo mund të ndikohet nga gjendja e mjedisit.

(ii) autoritetet publike janë të detyruar, në bazë të Konventës, që në mënyrë aktive të shpërndajnë informacionin mjedisor në posedim të tyre;

(iii) vendimmarrjet mjedisore duhet të bëhen publike nga autoritetet shtetërore për të mundësuar publikun e ndikuar dhe organizatat mjedisore joqeveritare për të komentuar mbi, propozimet për projekte që ndikojnë në mjedis, apo planet dhe programet që kanë të bëjnë me mjedisin; këto komente duhet të merren në konsideratën e duhur në vendimmarrje dhe duhet dhënë informacion shpjegues në rast se nuk do të merren në konsideratë mbi arsyet se përse nuk janë marrë në konsideratë;

(iv) e drejta për të shqyrtuar procedurat për të kundërshtuar vendimet publike që janë bërë pa respektuar të drejtat e lartpërmendura apo ligjin e mjedisit në përgjithësi.

Konventa në nenin 6 të saj përcakton se publiku duhet të njoftohet në procedurën e hershme të marrjes së një vendimi për mjedisin dhe në një mënyrë të përshtatshme, efektive dhe në kohë. Në fushën e veprimtarive për të cilat ka të drejtë të marrë informacion dhe pjesë në vendimmarrje publiku është dhe administrimi i mbeturinave.(14)

Në një rast të tillë është e qartë se procedura e konsultimit nuk ka qenë e hershme dhe nuk është zhvilluar në mënyrë të përshtatshme, efektive dhe në kohë. Në rastin konkret janë shkelur Konventa e Aarhusit dhe ligjet e brendshme si: Ligji “Për mbrojtjen e mjedisit”, “Për njoftimin dhe konsultimin publik’, “Për vlerësimin e ndikimit në mjedis”, etj përmes të cilave garantohet aksesi në informacionin mjedisor, akses në vendimmarrjen mjedisore dhe aksesi në drejtësi për çështje mjedisore.

Në rastin e pranimit të kërkesës për Referendum të Përgjithshëm që kishte pikërisht të bënte me shfuqizimin e dispozitës së ligjit që përcaktonte importimin e mbetjeve jo të rrezikshme, Gjykata Kushtetuese në vendimin e saj ka rikonfirmuar qëndrimin e mbajtur edhe më parë nga ana e saj, duke konkluduar se: ‘Instrumentet e demokracisë direkte konsiderohen jo si pushtet konkurrues i organeve përfaqësuese, por si instrumente që mundësojnë mënjanimin e mungesës së veprimit nga ana e përfaqësuesve, ose balancimin e kësaj mungese. Ato nuk mundësojnë bërjen e ligjeve, funksion i cili i është ngarkuar ekskluzivisht ligjvënësit. Në këtë mënyrë, referendumi paraqitet si mjet për integrimin dhe stimulimin e procesit ligjvënës në parlament, në rastet kur nuk gjen zbatim parimi i përputhjes së vullnetit të shumicës parlamentare me shumicën e popullit në një çështje konkrete. Pra, bëhet fjalë për një instrument që mundëson transmetimin e mendimit të zgjedhësve në drejtim të instancave politike ‘(15)

Në fuksionin e Presidentit të Republikës përmes Dekretit nr. 8093, datë 8.04.2013 kam caktuar datën 22 Dhjetor 2013 për zhvillimin e referendumit të përgjithshëm me objekt shfuqizimin e pikës 3 të nenit 22 dhe të nenit 49 të ligjit nr. 10 463, datë 22.09.2011 “Për menaxhimin e integruar të mbetjeve”. Dispozitat e ndryshuara të ligjit 10 463/2011 përmes ligjit 156/2013 që hyri në fuqi në datë 14 Nëntor 2013 kanë qenë dhe objekti i referendumit, i cili duhej të ishte zhvilluar në datë 22 Dhjetor 2013.

Si rezultat hyrja në fuqi e ligjit 156/2013, i cili është dekretuar nga Presidenti i Republikës ka sjellë si pasojë dhe pushimin e fuqisë juridike të tij, pasi është arritur qëllimi për të cilin do të mbahej ky referendum.

Në kushtet që pas tre viteve nuk konsiderohet zëri i publikut dhe çbëhet ajo që u arrit nga ligjvënësi pas përfshirjes së publikut në vendimmarrje në vitin 2013 është në kundërshtim me çdo standart të vendosur nga Kushtetuta e Shqipërisë dhe Konventa e Aarhus-it e detyrueshme për R.SH-së.

Është e drejta e publikut të përfshihet në një vendimmarrje kaq të rëndësishme sa ç’është ajo e importit të mbetjeve që ndikon direkt në mjedisin dhe shëndetin e qytetarëve.

Ka rezultuar se ky ligj nuk ka qënë në programin analitik të akteve të Ministrisë së Mjedisit, por pavarësisht kësaj, me hapa të përshpejtuar, pa asnjë konsultim paraprak me publikun siç kërkon Kushtetuta dhe Konventa e Aarhus është futur në kalendar, duke e vënë publikun para faktit të kryer dhe duke i dhënë mundësinë që vetëm në dy séanca të shpreheshin në lidhje me projekt-ligjin. Ndërkohë, referuar procesverbaleve të seancave në Komision dhe dokumenteve të vëna në dispozicion nga ana e Kuvendit, ka rezultuar se koha ka qene tepër e shkurtër, e papërshtatshme (korrik, shtator) dhe për më tepër edhe mendimet e dhëna me shkrim nga ana e ekspertëve apo grupeve të interesit nuk janë marrë në konsideratë.

Nga ana tjetër është pretenduar se Ligji duhet të përafrohet me acquis të BE. Është e vërtetë që Plani Kombëtar për Integrimin Europian (2016-2020) ka vendosur si prioritet riciklimin e mbetjeve në burim, forcimin e kapaciteteve për menaxhimin e mbetjeve si dhe ndarjen e mbetjeve në burim, por kjo nuk do të thotë që prioritet është rregullimi ligjor në lidhje me importin e mbetjeve.

Projektligjet që synojnë përafrimin e legjislacionit shqiptar me atë të Bashkimit Europian duhet të jenë të shoqëruara me relacionin shpjegues dhe tabelat e përputhshmërisë (instrumentet e përafrimit) dhe se organet e Kuvendit (Kryetari i Kuvendit dhe Komisioni për Integrimin Europian) mund të kthejnë te nismëtari projektligjet e depozituara në Kuvend kur konstatojnë mangësi në dokumentacionin që shoqëron projektligjin. Gjithashtu, projektligjet e propozuara Kuvendit që synojnë përafrimin e legjislacionit shqiptar me atë të Bashkimit Europian (siç pretendohet se është rasti i ndryshimit të ligjit të mbetjeve) shqyrtohen nga Komisioni për Integrimin Europian, i cili ka në fushën e tij të përgjegjësisë përafrimin e legjislacionit shqiptar me atë të Bashkimit Europian.(16) Sipas Rregullores së Kuvendit, raporti i Komisionit për Integrimin Europian është i detyrueshëm për t’u shqyrtuar nga komisioni përgjegjës para miratimit në tërësi të projektligjit.

Në rastin konkret, duke patur parasysh parimet e përcaktuara në Konventën e Aarhusit dhe kushtet e përputhshmërisë me acquis, duke patur parasysh se çështja është tepër sensitive, në kuadër të transparencës dhe gjithëpërfshirjes, duhej që ky informacion të ishte bërë publik., gjë e cila është sugjeruar edhe nga ana Këshillit të Ministrave përmes Mendimit të dhënë në lidhje me projektiligjin.(17)

Së fundi, ligji është miratuar me votat e vetëm 63 deputetëve të Kuvendit, gjë që vë në dyshim rregullsinë dhe kushtetutshmërinë e këtij Ligji, për të cilin duhet të kishte një bashkëvendimmarrje nga publiku.

Të nderuar deputetë,

Në përfundim, referuar sa më sipër kërkoj mirëkuptimin Tuaj në rishqyrtimin e ligjit nr. 92/2016 “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr.10 463, datë 22.9.2011, “Për menaxhimin e integruar të mbetjeve”, të ndryshuar” pasi bie ndesh me Kushtetutën e Republikës së Shqipërisë dhe marrëveshjet ndërkombëtare me fuqi detyruese në Republikën e Shqipërisë.

Me respekt,

PRESIDENTI I REPUBLIKËS

BUJAR NISHANI